17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

Η καταγωγή των τάξεωνστον Κροπότκιν Κατηγορία: Αναρχική Θεωρία Γράφτηκε από τον/την ngnm

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

Του Κώστα Σβόλη

Για τον Πιοτρ Κροπότκιν, η αλληλοβοήθεια και ησυνεργασία είναι εν γένει χαρακτηριστικά τηςανθρώπινης κοινωνίας. Η μοναδική «φύση» πουαναγνωρίζει ο Κροπότκιν στον άνθρωπο είναι ότι

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

ο άνθρωπος είναι oν κοινωνικό, δεν μπορεί ναυπάρξει και να συγκροτηθεί εκτός κοινωνίας. Σ”αντίθεση τόσο με τους φιλελεύθερους (π.χ. Λοκ),όσο και με τους δεσποτικούς (π.χ. Χομπς), οικοινωνικές σχέσεις και οι μορφές συγκρότησηςτους, δεν είναι κάτι το εξωτερικό ως προς τονάνθρωπο, αλλά ενυπάρχουν και τονεπικαθορίζουν οντολογικά. Αντίθετα με τονΡουσό, ο Κροπότκιν δε θεωρεί ότι υπήρξε μιαιδανική πρωτόγονη κατάσταση, στην οποία ηαλληλοβοήθεια, η συνεργασία, η ισότητα και ηδικαιοσύνη ήταν τα μοναδικά χαρακτηριστικά μιαςκοινωνίας από την οποία ο άνθρωπος «ξέπεσε».Αντίθετα, αυτά τα χαρακτηριστικά βρίσκονται σεμια διαρκή πάλη και αντίθεση με τονανταγωνισμό και την τάση για εξουσία καιεκμετάλλευση.

Στο βιβλίο του Αλληλοβοήθεια, ο Κροπότκιν,βασιζόμενος στο ιστορικό παράδειγμα τωνβαρβαρικών φυλών που κατέκλυσαν τηνΕυρώπη στο τέλος της ρωμαϊκής περιόδου, θα

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

προσπαθήσει να πραγματευτεί μια γενεαλογίατων κοινωνικών τάξεων, αλλά και τον διαρκήαγώνα των κοινωνιών για την Αυτονομία και τηναυτοθέσμιση, απέναντι στην δημιουργίαδιαχωρισμένων εξουσιών και ελίτ που θέλουν ναεπιβάλουν την κυριαρχία και τις εκμεταλλευτικέςκοινωνικές σχέσεις.

Όσο και εάν ο Κροπότκιν πιστεύει ότι υπάρχουνστάδια κοινωνικής οργάνωσης, από τα οποίαπερνάνε σχεδόν όλες οι ανθρώπινες κοινωνίες,το μοντέλο εξέλιξης που παρουσιάζει δεν είναιγραμμικό, ούτε ομοιογενές σε χρονικό και χωρικόεπίπεδο. Αντίθετα, ακριβώς επειδή διαφορετικέςμορφές κοινωνικής οργάνωση υπάρχουν σεσυγχρονία και συναντιούνται χωρικά,αντιπαρατίθενται και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.Ο εξελικτισμός του Κροπότκιν δεν είναιγραμμικός, ούτε «ντετερμινιστικάαναπόδραστος». Το ιστορικό και κοινωνικόγίγνεσθαι παραμένει ανοικτό στην πράξη των

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

δρώντων υποκειμένων, στις επιλογές, τιςικανότητες και τις αδυναμίες τους.

Για τον Κροπότκιν, λοιπόν, η αλληλοβοήθεια καιη συνεργασία δεν είναι ιδανικές καταστάσεις,αλλά βασικοί όροι για την ύπαρξη τηςανθρώπινης κοινωνίας. Είναι πρακτικές τωνανθρώπων που συνεχίζουν να εμφανίζονται στηνδιαρκή πάλη ενάντια στην εξουσία και τηνιδιοποίηση, γιατί πολύ απλά χωρίς αυτήν ηανθρώπινη κοινωνία θα οδηγηθεί στηνκαταστροφή της. Η έμφαση που δίνει οΚροπότκιν στην αλληλοβοήθεια και τηνσυνεργασία έχει ακριβώς να κάνει με την ανάγκηνα επαναπροσεγγίσουμε την ιστορία πέρα απότην οπτική, των κυρίαρχων τάξεων. Η επίσημηαφήγηση της Ιστορίας επικεντρώνεται στηνπεριγραφή και ανάλυση των εξουσιαστικώνσχέσεων και πρακτικών, στους πολέμους καιτους ανταγωνισμούς, και στην δραστηριότητα τηςεκάστοτε εξουσίας. Αντίθετα, οι δραστηριότητεςτων Λαών και οι καθημερινές πρακτικές τους,

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

που σε μεγάλο βαθμό στηρίζονται στηναλληλοβοήθεια και την συνεργασία, δενθεωρούνται άξιες λόγου για αφήγηση καικαταγραφή.

Ο Κροπότκιν ξεκινάει εξετάζοντας το γένος ωςπρωταρχική μορφή κοινωνικής οργάνωσης πουβασίζεται στους δεσμούς αίματος. Παραθέτονταςμια πλειάδα παραδειγμάτων και επιστημονικώναναφορών καταδεικνύει πόσο λάθος είναι οιαντιλήψεις που παρουσιάζουν τους πρωτόγονουςως «ένα συνονθύλευμα ατόμων που υπακούουνμόνο στα πάθη τους και ασκούν την προσωπικήτους ισχύ και πανουργία εις βάρος όλων τωνάλλων». Αντίθετα, ισχυρίζεται ότι «ο άκρατοςατομικισμός είναι σύγχρονο νεόπλασμα και όχιχαρακτηριστικό του πρωτόγονου ανθρώπου». Ταπρωτόγονα γένη συγκροτούσαν μια σειρά απόκανόνες και πρακτικές οι οποίες διασφάλιζαν τηδυνατότητα να παίρνουν συλλογικές αποφάσειςγια τις κοινές υποθέσεις και να διατηρούν κάποιαπαραδοσιακά μέτρα που αποσοβούσαν τις

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

δυσλειτουργίες που προέκυπταν από τον ατομικόπλουτισμό, ο οποίος γινόταν αντιληπτός ωςαπειλή της ενότητας του γένους. Ένα πολύπλοκοσύστημα ηθικών κανόνων καθόριζε τις σχέσειςκαι την συμπεριφορά ανάμεσα στα μέλη τουγένους, διασφαλίζοντας την ενότητα του και,μέσω αυτής, την επιβίωση των μελών του.

Ο Κροπότκιν εντοπίζει τα πρώτα δείγματαδημιουργίας προνομίων και διαχωρισμένηςεξουσίας στην θρησκεία. Η θρησκεία, ως ηπρώτη μορφή ιδεολογίας, έρχεται ναμυστικοποιήσει τις κοινωνικές πρακτικές και τουςηθικούς κανόνες που απορρέουν από αυτές, νατις αποσπάσει από τις συγκεκριμένες υλικέςσυνθήκες που εξυπηρετούν και να τους δώσειμια υπερβατική διάσταση. Δημιουργείται, λοιπόν,μια κάστα ιερέων και μάγων που διαμεσολαβείαυτήν την μυστικοποιημένη γνώση και, μέσωαυτής, διαχωρίζεται από το υπόλοιπο γένοςαποκτώντας προνόμια και ασκώντας τις πρώτεςμορφές εξουσίας. Ενώ οι δεσμοί του γένους ήταν

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

ισχυροί, οι οικογενειακοί, δηλαδή στο επίπεδο τηςπυρηνικής οικογένειας, διαρρηγνύονταν πολύεύκολα. Η ισχυροποίηση της οικογένειας ωςξεχωριστού μορφώματος μέσα στο γένος σήμαινετην ξεχωριστή απόκτηση και κατοχή πλούτου καιέτσι διατάρασσε την θεμελιωμένη ενότητα τουγένους. Τέλος, μια σειρά από πολέμους καιεισβολές συντέλεσαν στην ανάδειξη της κάσταςτων πολεμιστών και της στρατιωτικής εξουσίας.

Σ’ αυτά τα τρία στοιχεία, δηλαδή: 1. Στηναπόσπαση της γνώσης από το ίδιο το γένος καιτην μυστικοποίηση των κοινωνικών πρακτικώνκαι ηθικών κανόνων που οδήγησε στην εμφάνισητων μάγων και των ιερέων. 2. Στην εμφάνιση τηςπατριαρχικής οικογένειας και της ατομικήςιδιοκτησίας και ισχύος που υπονόμευε τηνενότητα του γένους. 3. Στη δημιουργία της κάσταςτων πολεμιστών με τα ειδικά προνόμια και τηνπρόσβαση στα αγαθά, χωρίς όμως τη συμμετοχήστην παραγωγή τους. Βλέπει ο Κροπότκιν τασπέρματα της εμφάνισης των ταξικών κοινωνιών

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

και της διαχωρισμένης εξουσίας. Ο Κροπότκιν,εξετάζοντας τα βαρβαρικά φύλα και τιςμεταναστεύσεις τους στην Ευρώπη στο τέλος τηςπεριόδου της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας,προσπαθεί να κατανοήσει της αλλαγές πουέγιναν σ” αυτή τη μεταβατική περίοδο στιςμορφές της κοινωνικής οργάνωσης τωνσυγκεκριμένων φύλων, αλλά και πώς αυτέςεπηρέασαν την γενικότερη ιστορία της Ευρώπηςκατά τον μεσαίωνα. Η περίοδος αυτή,τουλάχιστον για τον ίδιο, δεν είναι τόσο σκοτεινήεποχή, όσο την παρουσίαζε η επίσημηιστοριογραφία της εποχής του.

Ξεκινάει προσπαθώντας να περιγράψει τηδιαδικασία, μέσω της οποίας οι συγκεκριμένεςφυλές περάσανε από την μορφή κοινωνικήςοργάνωσης, που η ενότητά της συγκροτούντανβάσει της εξ αίματος συγγένειας (γένος, φατρία),σε μια νέα μορφή οργάνωσης, που η ενότητά τηςσυγκροτούνταν κυρίως γύρω από την κοινήπεριοχή διαβίωσης. Το πέρασμα από το γένος

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

στην κοινότητα συντελέστηκε υποβοηθούμενοαπό τις συχνές μεταναστεύσεις των βαρβάρωνκαι τους πολέμους που ακολούθησαν καιεπέσπευσαν το διαχωρισμό των γενών σεξεχωριστές οικογένειες, ενώ η διασπορά τωνφυλών και οι επιμειξίες με ξένους διευκόλυναν τηδιάλυση των ενώσεων που βασίζονταν στην εξαίματος συγγένεια. Η κοινότητα, η κοινωνικήσυγκρότηση με βάση μια κοινή περιοχή τηνοποία οι κάτοικοι της κατέχουν και προστατεύουνμε κοινές προσπάθειες, ήταν αρκετά ισχυρή γιανα αντιστέκεται στις κυριαρχικές τάσεις τωνμάγων και των ιερέων, της κάστας τωνπολεμιστών και των πλούσιων οικογενειών.

Οι κοινότητες των χωριών αναγνώριζαν τηναπόκτηση της ατομικής κινητήςπεριουσίας(κατοικία, εργαλεία, όπλα, ζώα). Η γη,όμως, αποτελούσε την κοινή περιουσία τηςκοινότητας. Το Κοινό που επέτρεπε τηνσυγκρότηση μιας ενότητας στο εσωτερικό τηςοποίας αναγνωρίζονταν η ανεξάρτητη οικογένεια,

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

η ελευθερία της ατομικής πρωτοβουλίας και ησυνύπαρξη ανθρώπων διαφορετικής καταγωγής.Όπως θα δούμε και παρακάτω, χρειάστηκαναιώνες επιρροής του Ρωμαϊκού δικαίου και τηςχριστιανικής εκκλησίας προκειμένου νααφομοιώσουν οι βάρβαροι την ιδέα της ατομικήςκατοχής της ακίνητης περιουσίας. Παρόλα αυτάοι κοινές γαίες επιβίωσαν στα δάση, τουςβοσκότοπους και τους χερσότοπους.

Όμως, ο ρόλος της κοινότητας δεν περιορίζεταιστην κοινή κατοχή της γης. Ήταν μια ένωση πουσηματοδοτούσε μια κοινή κουλτούρα, παρείχευποστήριξη στα μέλη της και προστασία από τηνβία, συνέβαλε στην ανάπτυξη της γνώσης και σεμεγάλο βαθμό στηριζόταν στην συλλογικήεργασία και στις κοινές υποδομές(υδρευτικάκανάλια, δρόμοι, θρησκευτικά & κοινοτικά κτήρια,αποθήκες, φούρνοι κ.λπ). Μέσω των γιορτών καιτων τελετών ενισχύονταν οι κοινοτικοί δεσμοί καισυγκροτείται ένα κοινοτικό εθιμικό δίκαιο, τοοποίο εκπορευόταν και εκτελείτο από το σύνολο

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

της κοινότητας. Βασιζόταν, δε, στην αποζημίωσηαντί την εκδίκηση, με βασικό γνώμονα τηνενίσχυση και όχι την διάρρηξη των κοινοτικώνδεσμών. Επίσης, στο πλαίσιο της κοινότητας,παρόλο που υπάρχει ατομική ιδιοκτησία,πλούσιοι και φτωχοί, συγκροτούνται διάφοροιμηχανισμοί αναδιανομής του πλούτου καιπροστασίας των φτωχών και πιο αδύναμωνμελών της κοινότητας. Οι κοινότητες ενώνονταισε φατρίες και οι φατρίες σε φυλές, και πολλέςφορές οι φυλές σε ομοσπονδίες φυλών. ΟΚροπότκιν συσχετίζει την εμφάνιση της ιδέας τουέθνους με αυτές τις ομοσπονδίες και όχι με τοκράτος. Φυσικά η εμφάνιση του έθνους σταβαρβαρικά φύλα, όπως την παρουσιάζει οΚροπότκιν, δεν έχει καμία σχέση με το έθνοςόπως το προσδιορίζουμε στην νεωτερικότητα,δηλαδή με το έθνος- κράτος.

Απέναντι στην κοινότητα αντιπαρατάχθηκε ηεξουσία των φεουδαρχών. Η μόνιμη εγκατάστασητων φυλών και η εντατική ενασχόληση με την

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

γεωργία, οδήγησε την κοινότητα να εκχωρήσει τιςευθύνες του πολέμου και της άμυνας σεδιαχωρισμένα στρατιωτικά σώματα πουσυγκροτούνταν γύρω από κάποιον οπλαρχηγό,με αντάλλαγμα την προστασία της κοινότητας.Αυτές οι ομάδες, και βασικά οι αρχηγοί τους,είχαν μεγαλύτερες δυνατότητες πλουτισμού καισιγά-σιγά μετέτρεψαν την υπόλοιπη κοινότητα σεδουλοπάροικους. Αναγκαία, όμως, συνθήκη γιανα μπορέσει να γίνει πραγματικά ισχυρή ηεξουσία των φεουδαρχών επί των κοινοτήτωνήταν να αποσπάσουν από αυτές την απονομήτης δικαιοσύνης, η οποία όπως αναφέραμεγινόταν από το σύνολο της κοινότητας. Έτσι, σταχέρια των φεουδαρχών συγκεντρώνεται ηαπονομή της δικαιοσύνης, η εκτελεστική εξουσίαγια την εφαρμογή της, καθώς και το απόθεμαπου προκύπτει από τα πρόστιμα που έχουναντικαταστήσει την εκδίκηση στο κοινοτικό δίκαιο.Μέσα σ’ αυτή την κίνηση, οι πληθυσμοί που πρινήταν ανεξάρτητοι άρχισαν να μετατρέπονται σεδουλοπάροικους και τα τελευταία υπολείμματα

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

βαρβαρικής ελευθερίας άρχισαν να τίθενται υπόαμφισβήτηση. Αντίρροπα σ’ αυτή την κίνηση,αρκετές κοινότητες αντιτάσσονται στηνφεουδαρχική εξουσία δημιουργώντας τιςελεύθερες μεσαιωνικές πόλεις, των οποίων τατείχη υψώθηκαν σαν αντίπαλο δέος απέναντι στακάστρα των φεουδαρχών, ανασυστήνονταν, κατάτον Κροπότκιν, το όραμα της ελευθερίας και τηςαλληλοϋποστήριξης. Οι εισβολές των Αράβων καιτων Νορμανδών κατά τον 9ο και 10ο αιώναέδειξαν ότι η στρατιωτική ισχύς των φεουδαρχώνήταν τελικά ανίκανη να προστατέψει τιςκοινότητες. Ξεκίνησε, τότε, μια διαδικασίαδημιουργίας οχυρωμένων περιοχών από τις ίδιεςτις κοινότητες που οδήγησε στην γένεση τωνμεσαιωνικών πόλεων-κρατών.

Πρέπει εδώ να διευκρινίσουμε ότι για τονΚροπότκιν, παρόλα τα κοινά τουςχαρακτηριστικά, οι μεσαιωνικές πόλειςαποτελούν, κάθε μία από αυτές, μια ξεχωριστήπερίπτωση, έναν ζωντανό οργανισμό που

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

εξελίσσεται μέσα από τις ιδιαίτερουςσυσχετισμούς και την πάλη ανάμεσα σε ποικίλεςδυνάμεις. Παρόλο που στο εσωτερικό τωνπόλεων υπάρχει κοινωνική διαστρωμάτωση καιανισότητες, όλοι οι πολίτες συμμετέχουν στιςσυνελεύσεις και στην εκλογή των αξιωματούχων.Μέσα από τη συμμετοχή όλων των πολιτών, ηκάθε πόλη αποκτά την ενότητα που είναιαπαραίτητη για την υπεράσπιση τουαυτοδιοίκητου και της ανεξαρτησίας της. Ηαυξανόμενη διαφοροποίηση στην επαγγελματικήαπασχόληση και τις τέχνες, οδηγεί στηνδημιουργία των συντεχνιών, οι οποίες δρουνπαράλληλα και συμπληρωματικά με τουςπολιτειακούς θεσμούς της πόλης. Οι συντεχνίεςέχουν μια πολυμορφία σε σχέση με τουςστόχους, τη διάρκεια, την ταξική τους σύνθεση.Οργανώνουν το δικό τους εσωτερικό δίκαιο, τοοποίο επιλύει τις διαφορές και τις αντιπαραθέσειςανάμεσα στα μέλη τους και συγκροτούν τα δικάτους στρατιωτικά σώματα, τα οποίασυνεισφέρουν στην άμυνα της πόλης. Από τα

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

πρόστιμα δημιουργείται ένα κοινό απόθεμα, τοοποίο λειτουργεί αναδιανεμητικά καιπροστατευτικά για τα μέλη της συντεχνίας, ενώκάποιες περιπτώσεις, διακρίνουμε δείγματαισότιμης συμμετοχής των γυναικών.

Για τον Κροπότκιν, οι μεσαιωνικές πόλειςοργανώθηκαν, ουσιαστικά, ως μια διττήσυνομοσπονδία μικρών κοινοτήτων καισυντεχνιών στα πλαίσια του κοινού οχυρωμένουχώρου, η οποία διασφάλιζε την διπλή μορφήοργάνωσης επαγγελματικής δραστηριότητας-τόπου διαμονής, αν και πολλές φορές οισυντεχνίες ήταν και εδαφικά προσδιορισμένεςμέσα στον ιστό της πόλης. Αν και η πόληοργανώνεται ουσιαστικά γύρω από την αγορά,στην πραγματικότητα υπήρχαν πολύσυγκεκριμένοι κανόνες που περιόριζαν τηνλειτουργία της αγοράς και του εμπορίου, και δεντα άφηναν να επικαθορίσουν την κοινωνίασυνολικά. Μ’ αυτόν τον τρόπο αποφεύγονταν οικερδοσκοπικές τάσεις ενάντια στο γενικό

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

συμφέρον των κατοίκων της πόλης και το κέρδοςδεν ήταν το μοναδικό και αυτονομημένο κριτήριοτης παραγωγικής δραστηριότητας. Οιμεσαιωνικές αντιλήψεις περί εμπορίου είναι πολύδιαφορετικές από αυτές της καπιταλιστικήςανεξέλεγκτης αγοράς. Ενώ, με βάση ταπαραδείγματα που μας φέρνει ο Κροπότκιν, σεμεγάλο βαθμό οι συντεχνίες εφαρμόζουνσυνεργατικές πρακτικές παραγωγής καιεμπορίου, αγοράζοντας από κοινού την αναγκαίαπρώτη ύλη και πουλώντας συλλογικά ταπροϊόντα του μόχθου των μελών τους, ο ίδιος δενξεκαθαρίζει με ρητό τρόπο το καθεστώς ή τακαθεστώτα ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής,ίσως γιατί στους συγκεκριμένους τρόπουςπαραγωγής ο ρόλος τους να ήταν υποδεέστεροςαπό την ίδια την ειδικευμένη εργασία πουαπαιτούνταν. Για πολύ μεγάλο χρονικό διάστηματα μέλη των συντεχνιών ήταν ταυτόχροναχειρώνακτες και έμποροι. Η χειρωνακτικήεργασία κατείχε περίοπτη θέση στην μεσαιωνικήπόλη, σ’ αντίθεση με το φέουδο, όπου ήταν

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

υποτιμημένη. Το αποτέλεσμα της εργασίας δενήταν ανώνυμα εμπορεύματα, αλλά αγαθά, ταοποία στην μεγάλη τους πλειοψηφίαανταλλάσσονταν ανάμεσα σε ανθρώπους πουστα πλαίσια της πόλης και της αγοράς είχανάμεση σχέση. Οι χειρώνακτες, οργανωμένοι σταπλαίσια της συντεχνίας, δεν πουλούν τηνεργατική τους δύναμη, αλλά τα προϊόν τηςεργασίας τους.

Πέρα όμως από τις συντεχνίες οι χειρώνακτεςοργανώνονται και σ’ άλλους θεσμούς, όπως ταομοιοεπαγγελματικά εργατικά συμβούλια στηνΓερμανία, στα οποία συμμετέχουν εργάτες απόδιαφορετικές κοινότητες και καθορίζουν θέματαόπως η διάρκεια της μαθητείας, το ύψος τουμισθού κλπ. Οι Χάρτες (δηλαδή τα συντάγματα)των μεσαιωνικών πόλων, με την μορφή πουέχουν την περίοδο του 12ου αιώνα είναι ηθεσμική αποτύπωση της αυτονομίας των πόλεωναπέναντι στην εξουσία των ευγενών και τωνφεουδαρχών που κατακτήθηκε μέσα από

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

αιματηρές συγκρούσεις και πολύχρονουςπολέμους. Αν η δημιουργία των μεσαιωνικώνπόλεων ήταν η απάντηση των κοινοτήτων στηνκυριαρχία στων φεουδαρχών, αυτή η διαδικασίαάφησε σε μεγάλο μέρος εκτός τους χωρικούς τωνοποίων οι κοινότητες δεν κατάφεραν να πάρουνμέρος στην συγκρότηση των πόλεων. Αυτοί,όπως προαναφέραμε, μετατράπηκαν σταδιακάσε δουλοπάροικους και υποτελείς τωνφεουδαρχών.

Την αρχική προσπάθεια για την ένταξη τωνχωριών στις ομοσπονδίες των πόλεων ενάντιαστους φεουδάρχες διαδέχθηκε ο συμβιβασμόςμεταξύ πόλεων και φεουδαρχών και η διατήρησητης δουλοπαροικίας.

Ακόμα και στις περιπτώσεις που οι πόλειςβγήκαν νικήτριες από αυτή την αντιπαράθεση μετους φεουδάρχες, οι κάτοικοι των πόλεων δενπαραχώρησαν ισοπολιτεία στους χωρικούς, μεαποτέλεσμα να δημιουργηθεί βαθύ χάσμα

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

ανάμεσα στην πόλη και την ύπαιθρο, το οποίο εντέλει υπονόμευσε την ανεξαρτησία της πόληςαπέναντι στην εξουσία του βασιλιά και τουσυγκεντρωτικού κράτους που αναδύονταν. Έναάλλος εξίσου σημαντικός παράγοντας πουυπονόμευσε την ανεξαρτησία της πόλης και τηαρχική της φυσιογνωμία ήταν η ανάδυση και ηισχυροποίηση των ταξικών διαχωρισμών στοεσωτερικό της, μέσω της απόσπασης τουεξωτερικού εμπορίου από την συλλογικήδραστηριότητα της πόλης και τη δημιουργίαισχυρών συντεχνιών με ιδιαίτερα προνόμιααπέναντι στις υπόλοιπες. Οι επιμελητές πουείχαν αναλάβει να ασκούν το εξωτερικό εμπόριοστο όνομα της πόλης οργανώθηκαν σε συντεχνίαεμπόρων, απέκτησαν προνόμια καιπροσπάθησαν να επιβάλουν περιορισμούς στηνείσοδο νέων μελών στην συντεχνία, αλλά καιστην εμπορική δραστηριότητα των άλλωνσυντεχνιών. Μια σειρά από ταξικούς αγώνεςξέσπασε στις μεσαιωνικές πόλεις ανάμεσα στιςπαλιές, και πλέον ισχυροποιημένες, και στις νέες,

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

χωρίς προνόμια, συντεχνίες. Οι προνομιούχεςσυντεχνίες ενισχύθηκαν από την ενσωμάτωσηπολλών ευγενών στις πόλεις, οι οποίοιδιατήρησαν τις σχέσεις κυριαρχίας καιεκμετάλλευσης των δουλοπάροικων και τονπλούτο που καρπώνονταν από αυτές, και οιοποίοι κατάφεραν, σε κάποιο βαθμό, να«φεουδοποιήσουν» τα ήθη και τα έθιμα τηςπόλης.

Για τον Κροπότκιν, το μεγαλύτερο λάθος τωνπόλεων ήταν ότι αμέλησαν τη γεωργία καιστήριξαν την οικονομική τους ανάπτυξηαποκλειστικά στο εμπόριο και τη βιοτεχνία. Αυτήη επιλογή είχε πολλαπλά αποτελέσματα. Οιδουλοπάροικοι έμεναν εκτός των δικαιωμάτωντης ισοπολιτείας, υπό την εξουσία των ευγενών.Το υπεράκτιο εμπόριο ώθησε τις πόλεις στηνδημιουργία αποικιών και άρχισαν να διατηρούνμισθοφορικά στρατεύματα, τα οποίαχρηματοδοτούνταν με δάνεια που επιβάρυναντους πιο φτωχούς πολίτες, ενώ τα οφέλη τα

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

καρπωνόντουσαν οι πλούσιοι, διευρύνοντας ταταξικά χάσματα. Η ένταση της ταξικήςδιαστρωμάτωσης στο εσωτερικό της πόλης, ησυγκέντρωση της οικονομικής και πολιτικήςεξουσίας στα χέρια λίγων οικογενειών, οι οποίεςπροέρχονταν από τις προνομιούχες συντεχνίεςκαι τους ευγενείς, υπονόμευσαν ταχαρακτηριστικά που συγκροτούσαν την ενότητατης πόλης και ουσιαστικά υπονόμευσαν τηναυτονομία της, αφού η βασιλική εξουσία πουεκπροσωπούσε το συγκεντρωτικό κράτοςέβρισκε έρεισμα στις φτωχές και λαϊκές τάξεις.Παράλληλα, ο Κροπότκιν δεν υποτιμά καθόλουεκείνους τους μηχανισμούς, στους οποίουςστηρίχθηκε αυτό που θα ονομάζαμε «ιδεολογικήηγεμονία» για την επικράτηση τουσυγκεντρωτικού κράτους. Η εκκλησία, τορωμαϊκό δίκαιο αλλά και τα πανεπιστήμια πουάρχισαν να εμφανίζονται δίδασκαν ότι ηαπάντηση στις έριδες μεταξύ των ευγενών, τωνπόλεων, των φτωχών στρωμάτων της υπαίθρουκαι της πόλης απέναντι στο συσσωρευμένο

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

πλούτο στα χέρια λίγων στις πόλεις έπρεπε νααναζητηθεί στην εγκαθίδρυση μιαςσυγκεντρωτικής εξουσίας, που θα κυβερνά ελέωθεού και η οποία θα νομιμοποιείται να ασκείοποιαδήποτε μορφή βίας. Φυσικά, αυτή ηηγεμονία δε στηρίχτηκε μονάχα στην πίστη καιτον λόγο, αλλά εξίσου στο σπαθί του βασιλιά καιτην πυρά της εκκλησίας. Η εξέγερση των μαζών,για τον Κροπότκιν, δεν μπορεί να είναιχειραφετητική, εάν δεν διαπνέεται από μιαδημιουργική δύναμη, η οποία σηματοδοτεί τηναρχή μιας νέας πορείας ως προς τη μορφή τηςκοινωνικής οργάνωσης και τα χαρακτηριστικάπου θα έχει αυτή.

Όταν οι άνθρωποι έχουν χάσει την εμπιστοσύνηστην ικανότητα τους να επιλύουν τα προβλήματαπου δημιουργούνται μέσα στις ανθρώπινεςκοινωνίες αναζητούν έναν σωτήρα καιεναποθέτουν εν τέλει την μοίρα τους στο κράτος.Ο Κροπότκιν δεν κάνει μια ρομαντική επίκλησηεπιστροφής στην μεσαιωνική πόλη, στη

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

βαρβαρική κοινότητα, ή στο γένος τον αγρίων,δεν αποζητά ένα εξιδανικευμένο χαμένοπαρελθόν, όπου η αλληλοβοήθεια και ησυνεργασία ήταν τα μοναδικά χαρακτηριστικά τηςανθρώπινης «φύσης», καθώς για τον Κροπότκιντέτοιο παρελθόν δεν υπήρξε. Αντίθετα,επικαλείται τη δυνατότητα για συγκρότηση μιαςνέας μορφής χειραφετητικής κοινωνικήςοργάνωσης, που θα υπερβαίνει τιςπροηγούμενες μορφές, γιατί θα είναι συνειδητάεξισωτική, αναρχική και κομμουνιστική. Μιαδυνατότητα που η πραγμάτωση της εξαρτάταιαπό την ικανότητα των ανθρώπων να αναδείξουνως συνειδητά πολιτικά χαρακτηριστικά τωνκοινωνιών τους την αλληλοβοήθεια και τηνσυνεργασία.

*Tο παρόν αποτέλεσε μια από τις εισηγήσεις στηνεκδήλωση -συζήτηση με αφορμή τα βιβλία τουΠιοτρ Κροπότκιν Αλληλοβοήθεια και Το κράτοςκαι ο ιστορικός του ρόλος που πραγματοποιήθηκεστα πλαίσια της Ομάδας Αυτομόρφωσης της

17/5/2018 Η καταγωγή των τάξεων στον Κροπότκιν

https://ngnm.vrahokipos.net/index.php/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%AC%CF%81%CE%B

Αυτοδιαχειριζόμενης Δανειστικής Βιβλιοθήκης,στις 14 Φεβρουαρίου του 2014 στο ΑυτόνομοΣτέκι.

Related Link: http://www.hitandrun.gr/i-katagogi-ton-taxeon-

ston-krop...tkin/

αναρχική θεωρίααναρχική θεωρία