«Υπέρ Μαντιθέου», 9 -...

24
Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία Β΄ Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης Θεματική ενότητα: Λυσίας, «Υπέρ Μαντιθέου», 9 - 11 Τίτλος: «Ο δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας» Συγγραφή: ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΠΡΕΒΕΖΑΝΟΥ Εφαρμογή: ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΠΡΕΒΕΖΑΝΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Θεσσαλονίκη 2012

Transcript of «Υπέρ Μαντιθέου», 9 -...

  • Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού

    αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες

    εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

    Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία

    Β΄ Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης

    Θεματική ενότητα:

    Λυσίας, «Υπέρ Μαντιθέου», 9 - 11

    Τίτλος:

    «Ο δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας»

    Συγγραφή: ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΠΡΕΒΕΖΑΝΟΥ

    Εφαρμογή: ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΠΡΕΒΕΖΑΝΟΥ

    ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

    Θεσσαλονίκη 2012

  • ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

    ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

    δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και

    Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες

    προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η

    οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς

    πόρους.

    ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι .Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ

    ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

    ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.2.1. Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με

    συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη.

    ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας αρχαίας ελληνικής γλώσσας δευτεροβάθμιας: Λάμπρος Πόλκας,

    Κοσμάς Τουλούμης

    ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

    http://www.greeklanguage.gr

    Καραμαούνα 1 – Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη

    http://www.greeklanguage.gr/

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 3 από 24

    Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

    Τίτλος

    Ο δοκιμαζόμενος πολίτης – η σημασία της λογοδοσίας

    Εφαρμογή σεναρίου

    Μαγδαληνή Πρεβεζάνου

    Δημιουργός σεναρίου

    Μαγδαληνή Πρεβεζάνου

    Διδακτικό αντικείμενο

    Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης

    Τάξη

    Β΄ Λυκείου

    Χρονολογία

    Οκτώβριος 2012

    Σχολική μονάδα

    2ο Γενικό Λύκειο Νίκαιας

    Διδακτική / θεματική ενότητα

    Ρητορικά Κείμενα: Λυσίας, «Υπέρ Μαντιθέου», 9 - 11

    Διαθεματικό

    Ναι

    Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα

    Ι. Φιλολογικής Ζώνης

    Ιστορία

    Κοινωνική και Πολιτική Οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα

    Νεοελληνική Γλώσσα

    ΙΙ. Άλλα γνωστικά αντικείμενα

    Πολιτική και Δίκαιο

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 4 από 24

    Χρονική διάρκεια

    7 διδακτικές ώρες

    Χώρος

    Ι. Φυσικός χώρος:

    Εντός σχολείου εργαστήριο πληροφορικής, αίθουσα διδασκαλίας

    ΙΙ. Εικονικός χώρος: Wiki.

    Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή

    Προαπαιτούμενες γνώσεις για τον μαθητή:

    Εξοικείωση με την εργασία σε ομάδες, με τη χρήση συνεργατικών περιβαλλόντων

    μάθησης (Wiki), με τον κειμενογράφο (Word) και με την παρουσίαση κειμένων, με

    την «κατά κώλα γραφή» του αρχαίου κειμένου, με τις τεχνικές των ρητορικών λόγων.

    Προαπαιτούμενες γνώσεις για τον δάσκαλο:

    Τρόπος συντονισμού ομάδων, διαχείριση ψηφιακών εργαλείων (Wiki, Voki..), γνώση

    ψηφιακών πηγών και τρόπου προσπέλασής τους.

    Υλικοτεχνική υποδομή σχολικής μονάδας:

    Εργαστήριο πληροφορικής, πρόσβαση στο διαδίκτυο, υλικό μικροφωνικής

    εγκατάστασης (μικρόφωνα για ηχογράφηση).

    Εφαρμογή στην τάξη

    Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη.

    Το σενάριο στηρίζεται

    Μαγδαληνή Πρεβεζάνου, «Ο δοκιμαζόμενος πολίτης – η σημασία της λογοδοσίας»,

    Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία Θεωρητικής Κατεύθυνσης, Β΄Λυκείου,

    2012

    Το σενάριο αντλεί:

    -

    Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ / ΠΕΡΙΛΗΨΗ

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 5 από 24

    Το σενάριο πραγματεύεται την απολογία-δοκιμασία του Μαντίθεου στη Βουλή, ο

    οποίος προσπαθεί να πείσει ότι αξίζει να γίνει βουλευτής. Η βιωματική αξία του

    σεναρίου έγκειται στο ότι οι μαθητές βιώνουν τον ρόλο του απολογούμενου και

    επιτυγχάνουν έναν κατάλληλο τρόπο εκφοράς ενός ρητορικού λόγου μιας

    προσχεδιασμένης ομιλίας, ανακαλύπτοντας μέσα και τεχνικές της τέχνης της πειθούς.

    Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

    Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο

    Το σενάριο βασίζεται στην ανάπτυξη του μοντέλου του ρόμβου, σύμφωνα με το οποίο

    τα αρχαία ελληνικά αντιμετωπίζονται ολιστικά συνδυάζοντας την αρχαιογλωσσία και

    την αρχαιογνωσία. Σύμφωνα με τις παιδαγωγικές θεωρίες εφαρμόζεται ένας

    συνδυασμός διερευνητικής μορφής διδασκαλίας, όπου ο μαθητής με τη βοήθεια της

    τεχνολογίας αναζητά τις απαντήσεις ή τη λύση σε κάποια ζητούμενα-προβλήματα και

    έχει το περιθώριο να εκφράσει την αυτενέργειά του σε επίπεδο ομάδας, έχοντας μια

    κατεύθυνση που εδράζεται στη γενική ιδέα του σεναρίου και ωθεί τον μαθητή να βρει

    προσωπικό ενδιαφέρον και να συνδέσει την κάθε δραστηριότητα με τις καθημερινές

    του πρακτικές του ανάγκες.

    Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ

    Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής

    Επιδιώκεται οι μαθητές / μαθήτριες:

    Να κατανοήσουν τον όρο και την έννοια της δοκιμασίας διακρίνοντας την

    ιστορική εξέλιξη της λέξης,

    Να αναγνωρίζουν τους ρητορικούς όρους και τις εκφράσεις και να

    αντιλαμβάνονται τη σημασία τους και τη σχέση τους με την τέχνη της πειθούς

    σε επίπεδο διαπραγματευτικής ικανότητας με το περιβάλλον τους.

    Να διαπιστώσουν με αφαιρετικό τρόπο την ένταση του ρητορικού ύφους

    μέσω των αυξομειούμενων διαβαθμίσεών του, όπως αυτές θα συμβούν αν

    γίνουν άλλες γλωσσικές επιλογές.

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 6 από 24

    Να καλλιεργήσουν τη δεξιότητα της πειθούς μέσα από την ενσυναίσθηση και

    να μπορούν να παραγάγουν και να εκφέρουν πειστικό λόγο μπροστά σε ένα

    κοινό.

    Να αναγνωρίσουν το αξιακό σύστημα και τις πολιτικές αρχές ή συνήθειες του

    δημόσιου και ιδιωτικού βίου του αθηναίου πολίτη.

    Να συσχετίσουν τη λειτουργία της δημοκρατίας τότε και τώρα: «χρηστός»

    πολίτης ή πολιτικός τότε και τώρα.

    Να λειτουργούν συμπληρωματικά λειτουργώντας σε επίπεδο ομάδας αλλά και

    επικουρικά μέσα από σχόλια τους στις άλλες ομάδες, αποδεικνύοντας την

    αξίας της συνεργασίας για ένα κοινό αποτέλεσμα (αξία κοινότητας).

    Να διακρίνουν την προπαγάνδα σε έναν σημερινό πολιτικό λόγο και να

    ανακαλύπτουν τα παραπειστικά επιχειρήματα και τις τεχνικές επιρροής του

    του λόγου του πομπού στον δέκτη.

    Γνώσεις για τη γλώσσα

    Επιδιώκεται οι μαθητές / μαθήτριες:

    Να συνδέσουν τις μορφοσυντακτικές επιλογές του ρήτορα με τη σημασία τους

    στον ρητορικό λόγο και σε κάθε προσχεδιασμένη ομιλία.

    Να αντιληφθούν τη γλώσσα μέσα από την παραγωγή λέξεων σαν «παιχνίδι»

    κατασκευής και δημιουργίας ενός λεξικού με λόγιους τύπους ή εκφράσεις που

    επιβιώνουν στη νέα ελληνική.

    Γραμματισμοί

    Επιδιώκεται οι μαθητές / μαθήτριες:

    Να βρίσκουν το σχόλιο και να παραγάγουν λεκτικούς τρόπους που δίνουν

    έμφαση και προκαλούν την εύνοια του ακροατηρίου στο οποίο κάθε φορά

    απευθύνονται.

    Να παραγάγουν αποδεικτικό λόγο δικής τους απολογίας απέναντι σε ένα

    κοινό, καταφέρνοντας να επιχειρηματολογούν, να αποδεικνύουν τις θέσεις

    τους και να υπερασπίζονται τον εαυτό τους

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 7 από 24

    Να δομούν μια ομιλία προσχεδιασμένης μορφής χρησιμοποιώντας τις

    απαραίτητες προσφωνήσεις και αποστροφές που προκαλούν την «πρόσεξιν» ή

    την «εύνοιαν» του ακροατηρίου. .

    Να γράφουν ένα άρθρο αποδεικνύοντας την κριτική τους ικανότητα.

    Να ασκηθούν στη δραματική εκφορά του λόγου, ώστε στη ζωή τους να

    γίνονται πειστικοί και αποτελεσματικοί με τον λόγο, χρησιμοποιώντας

    ανάλογα και τη γλώσσα του σώματος.

    Να δημιουργούν πολυτροπικό υλικό συνδυάζοντας τον εύστοχο λόγο με την

    εικόνα.

    Να συνδέουν τον λόγο με την περίσταση, η οποία σχετίζεται με τον τόπο, με

    τον χρόνο, με τα πρόσωπα, με τον σκοπό όσο και με το είδος λόγου.

    Να συσχετίζουν της γλώσσα με την ιστορία των εννοιών-ιδεών.

    Να συνδέουν τις συντακτικές επιλογές με τη μετάφραση

    Διδακτικές πρακτικές -

    Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

    Αφετηρία

    Τα «Ρητορικά Κείμενα» της Θεωρητικής Κατεύθυνσης αντιμετωπίζονται ως ένα

    υποχρεωτικό μάθημα της κατεύθυνσης και μάλιστα χωρίς ιδιαίτερα χρηστική αξία,

    αφού «δε χρησιμεύει» με άμεσο τρόπο στις πανελλαδικές εξετάδεις της Γ Λυκείου.

    Τα ρητορικά κείμενα, όμως, είναι ιδιαίτερα κείμενα και πρέπει να αντιμετωπίζονται

    μέσω της δραματοποίησης, αφού αναγνωριστεί και διερευνηθεί τόσο η ιστορικότητά

    τους όσο και οι αρετές του ρητορικού λόγου.

    Σε σχέση με την ενότητα που επέλεξα, το πρόβλημα είναι να κατανοηθεί η

    έννοια της «δοκιμασίας», που αποτελούσε τον βασικότερο θεσμό της αθηναϊκής

    δημοκρατίας και η σημασία του «καλού καγαθού πολίτη». Γι’ αυτό με την παρακάτω

    πρόταση ο μαθητής εμπλέκεται ενεργά και προσπαθεί να «κατασκευάσει» την

    πολιτική φιλοσοφία και εικόνα του αθηναίου πολίτη και να τη συσχετίσει με τη

    σημερινή· αλλά ακόμη και σε σχέση με την χρησιμοθηρική λογική του εξεταστικού

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 8 από 24

    συστήματος να εξοικειωθεί με τον ρητορικό λόγο, καθώς αποτελεί αντικείμενο και

    στη Θεματογραφία (σύνδεση του γνωστού με το άγνωστο).

    Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο

    Το σενάριο αυτό συνδέεται με τους διδακτικούς στόχους του Αναλυτικού

    Προγράμματος και τις οδηγίες για τα φιλολογικά μαθήματα:

    Να επισημάνουν βασικές αρετές του λόγου του Λυσία.

    Να εκτιμήσουν τη δομή και την έντεχνη χρήση των σχημάτων λόγου.

    Να γνωρίσουν τη δοκιμασία στην οποία υποβάλλονται όσοι κληρώνονταν

    βουλευτές. Να αξιολογήσουν το ιδεώδες του «καλού καγαθού» πολίτη.

    Αξιοποίηση των ΤΠΕ

    Αναμένεται με τη χρήση των ΤΠΕ οι μαθητές να αξιοποιήσουν ψηφιακούς πόρους

    και εργαλεία για την άντληση χρήσιμων πληροφοριών, την κριτική επεξεργασία

    δεδομένων, τη δημιουργία πολυτροπικού υλικού, την προώθηση σκέψεων ή ιδεών και

    την ανάρτηση εργασιών των μαθητών.

    Η προστιθέμενη αξία των νέων τεχνολογιών στο σενάριο αυτό βρίσκεται στο

    ότι οι μαθητές διαμορφώνουν μια κοινότητα δράσης και συνεργασίας, όπου το

    μάθημα δεν περιορίζεται στην τάξη και οι μαθητές οι ίδιοι αποκτούν ένα ρόλο

    ερευνητικό και πιο δραστικό, μέσω του οποίου αναδεικνύονται οι ικανότητες

    επικοινωνίας, συνεργασίας μεταξύ τους, δεξιότητες αξιοποίησης ψηφιακών

    εργαλείων αλλά και δημιουργίας ψηφιακού υλικού.

    Στην παραπάνω πρόταση οι ΤΠΕ χρησιμεύουν τόσο στη συλλογή υλικού όσο

    και στην παράλληλη επεξεργασία του, προκειμένου οι μαθητές να εξαγάγουν τα δικά

    τους συμπεράσματα, τα οποία συνδέονται με το μαθησιακό αγαθό και με τους

    μαθησιακούς στόχους της ενότητας. Επίσης, με τη βοήθεια των ΤΠΕ αναδεικνύεται η

    διαδραστικότητα με το υλικό.

    Audacity [Ελεύθερος Επεξεργαστής και Ηχογράφος Ήχου]

    ComicStripCreator [Λογισμικό Σχεδιασμού Κινουμένων Σχεδίων] (εναλλακτικά

    λογισμικά: Flash, Sculptris)

    Excel

    http://ebooks.edu.gr/2013/books-pdf.php?course=DSGL-B124http://audacity.sourceforge.net/http://www.comicstripcreator.org/

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 9 από 24

    Google.docs

    PowerPoint

    Sxoleio.eu [Ελεύθερα εκπαιδευτικά προγράμματα και εκπαιδευτικό λογισμικό]

    Voki [Λογισμικό ηχογραφήσεων]

    Wiki του μαθήματος [“PBworks” - Online Team Collaboration]

    Κείμενα

    Κείμενα εκτός σχολικών εγχειριδίων

    Ancient/Classical History [Ηλεκτρονική βιβλιοθήκη Αρχαίας Ιστορίας]:

    -The Greeks unite Moral and Physical Beauty

    -Games and Entertainments

    -Open the trial. The Plaintiff's Speech.

    Στο Davis, William Stearns. 1910. A Day in Old Athens: A picture of Athenian Life.

    Boston: Allyn and Bacon.

    Αποσπάσματα από το Flacelière, R. 71990. Ο δημόσιος και ιδιωτικός βίος των

    Αρχαίων Ελλήνων. Μτφρ. Γ. Βανδώρου. Αθήνα: Παπαδήμας [“Scribd”: Διαδικτυακή

    Βιβλιοθήκη]

    Θουκυδίδης, «Ἱστορίαι», 2.40. Στο H.S. Jones & J.E. Powell, εκδ.

    1942. ThucydidisHistoriae. Ι–ΙΙ. 2η έκδ. Οξφόρδη: Clarendon Press. Ανατ. 1967–70.

    [Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα].

    Λυσίας, «Υπέρ Μαντιθέου», 9-11. Στο Lysias. 1930. Ed. W. R. M. Lamb. Loeb

    Classical Library. Cambridge, MA: Harvard University Press - London: William

    Heinemann, Ltd [Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα].

    Βίντεο

    Λυσίας, «Υπέρ Μαντιθέου»: ανάγνωση και μετάφραση του πρωτότυπου κειμένου

    [πηγή: YouTube]

    http://sxoleio.eu/Design.phphttp://www.voki.com/http://www.pbworks.com/http://www.ancienthistory.about.com/library/bl/bl_text_wsd_sec145.htmhttp://www.ancienthistory.about.com/library/bl/bl_text_wsd_sec167.htmhttp://www.ancienthistory.about.com/library/bl/bl_text_wsd_sec119.htmhttp://www.scribd.com/doc/76302144/%CE%9F-%CE%94%CE%97%CE%9C%CE%9F%CE%A3%CE%99%CE%9F%CE%A3-%CE%9A%CE%91%CE%99-%CE%99%CE%94%CE%99%CE%A9%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%9F%CE%A3-%CE%92%CE%99%CE%9F%CE%A3-%CE%A4%CE%A9%CE%9D-%CE%91%CE%A1%CE%A7%CE%91%CE%99%CE%A9$CE%9D-%CE%95%CE%9B%CE%9B%CE%97%CE%9D%CE%A9%CE%9Dhttp://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?t=182http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?t=347http://www.youtube.com/playlist?list=PL96471CEBE78A984C

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 10 από 24

    Σύγχρονοι πολιτικοί λόγοι, ηλεκτρονική εφημερίδα “Newsbomb”, Απρίλιος - Μάιος

    2012.

    Ιστοσελίδες

    Beazley Αrchive [The Classical Art Research Center and the Beazley Archive]:

    Λεξικό του Αρχείου Beazley

    Ελληνική Ιστορία στο Διαδίκτυο [πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού]:

    Εισαγωγή στον Πολιτισμό και την Κοινωνία της Κλασικής Αθήνας.

    Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα [Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας]:

    -Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής

    -Ηλεκτρονικά λεξικά

    -Παράλληλη αναζήτηση στο Σώμα Νέων Ελληνικών Κειμένων

    -Συμφραστικός Πίνακας λέξεων του Ανθολογίου της Αττικής Πεζογραφίας.

    -Σώμα Νέων Ελληνικών Κειμένων

    The Stoa Consortium: A Glossary of Athenian Legal Terms, S.C. Todd, selections by

    Michael de Brauw, “A Glossary of Athenian Legal Terms,” in Adriaan Lanni, ed.,

    “Athenian Law in its Democratic Context” (Center for Hellenic Studies On-line

    Discussion Series). Republished in C.W. Blackwell, ed.,Dēmos: Classical Athenian

    Democracy (A. Mahoney and R. Scaife, edd., The Stoa: a consortium for electronic

    publication in the humanities [www.stoa.org]) edition of March 16, 2003.

    Wikipedia: Glossary of Rhetoric Terms (Γλωσσάρι Ρητορικών Όρων) [Ελεύθερη

    Διαδικτυακή Εγκυκλοπαίδεια].

    Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις

    Α΄ Φάση

    1 διδακτική ώρα στο σχολικό εργαστήριο ή στην τάξη - Διαδικασία ενσυναίσθησης:

    Σε αυτή τη φάση, οι μαθητές θα εγκλιματιστούν και με «αιφνιδιασμό», θα νιώσουν

    απορία και ενδιαφέρον για αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει. Ο δάσκαλος με την

    http://www.newsbomb.gr/ekloges-2012/free-tags/itemlist/tag/%CE%A0%CE%A1%CE%9F%CE%95%CE%9A%CE%9B%CE%9F%CE%93%CE%99%CE%9A%CE%97%20%CE%9F%CE%9C%CE%99%CE%9B%CE%99%CE%91http://www.beazley.ox.ac.uk/index.htmhttp://www.beazley.ox.ac.uk/dictionary/Dict/ASP/dictionarybody.asp?name=Kottaboshttp://www.fhw.gr/chronos/05/gr/culture/index.htmlhttp://www.fhw.gr/chronos/05/gr/society/index.htmlhttp://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/lexicon/http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.htmlhttp://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/corpora/search.htmlhttp://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/concordance/index.htmlhttp://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/corpora/search.htmlhttp://www.stoa.org/projects/demos/article_law_glossary?page=all&greekEnciding=UnicodeChttp://en.wikipedia.org/wiki/Glossary_of_rhetoric_terms

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 11 από 24

    αφόρμηση θέλει να αφυπνίσει το ενδιαφέρον των μαθητών και να νιώσουν ότι η

    μαθησιακή διαδικασία τους ενδιαφέρει.

    Αφόρμηση

    Γίνεται συζήτηση που θα αποτελέσει την αφόρμηση της διδασκαλίας σε σχέση με το

    τι κάνουμε, όταν κάποιοι άνθρωποι ακυρώνουν την αξία μας και μας θίγουν. Οι

    μαθητές με την ερώτηση αυτή καλούνται να εμπλακούν βιωματικά στην κατάσταση,

    στην οποία βρέθηκε και ο Μαντίθεος, ο οποίος δοκιμάζεται και λογοδοτεί για τη ζωή

    του. Ανά δύο οι μαθητές θα μπορούσαν να σκεφτούν κάποια στοιχεία , με τη βοήθεια

    των οποίων θα υποστήριζε ο καθένας τον εαυτό του.

    Για τη δημιουργία της ενσυναίσθησης, της πρόκλησης ενδιαφέροντος για τον

    «ήρωα» Μαντίθεο και της ταύτισης μαζί του, οι μαθητές παίζοντας ένα παιχνίδι

    ρόλων, μπορούν να νιώσουν παρόμοια συναισθήματα και να κατανοήσουν τις

    αντιδράσεις και το λόγο του. Σε ένα ρητορικό λόγο, η ηθοποιία και η παθοποιία είναι

    μέρος της ρητορικής τέχνης αλλά και κλειδιά για τη μαθησιακή διαδικασία. Το

    παιχνίδι ρόλων, που θα αναδείξει την έννοια της λογοδοσίας προσαρμόζεται σε

    συνθήκες πιο σύγχρονες και επίκαιρες για τους μαθητές.

    Μίμηση ρόλου

    Στις μαθητικές εκλογές έχεις πάρει ίσους ψήφους με έναν συμμαθητή σου, αλλά αρκετοί

    σε αμφισβητούν για να γίνεις πρόεδρος. Εσύ λογοδοτείς τόσο για τη θετική σου

    παρουσία στα μαθητικά συμβούλια τις προηγούμενες χρονιές, όσο και για τις

    πνευματικές και κοινωνικές σου δεξιότητες, που σε καθιστούν άξιο για τη θέση του

    προέδρου.

    Στο τέλος ο δάσκαλος ρωτάει τους μαθητές και τους προτρέπει να γράψουν τα

    συναισθήματα που ένιωσαν και αυτά που ένιωθε ο Μαντίθεος:

    Αναγνωρίζετε τη θέση του Μαντίθεου και τα συναισθήματα που είχε, όταν πολλοί

    αμφισβήτησαν ότι αξίζει να είναι βουλευτής; Να καταγράψετε τα συναισθήματα που

    είχατε εσείς, όταν νιώσατε ότι σας αμφισβητούν, και τα συναισθήματα του Μαντίθεου.

    Β΄ Φάση

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 12 από 24

    1 διδακτική ώρα στο σχολικό εργαστήριο ή στην τάξη - Δοκιμή μετάφρασης και

    ερμηνευτικής / υποκριτικής απόδοσης του νοήματος:

    Σε αυτήν την φάση ο δάσκαλος κάνει μια κατ’ ήθος ανάγνωση και, στη συνέχεια, με

    ερωτήσεις προσδιορίζεται η αξία αυτού του μέρους του λόγου του Μαντίθεου όπου

    ουσιαστικά για δεύτερη φορά δοκιμάζεται και απολογείται για όλη τη ζωή του.

    Τέτοιες ερωτήσεις μπορεί να είναι:

    1. Αφού ο Μαντίθεος στην προηγούμενη ενότητα ανασκεύασε το

    κατηγορητήριο, τι προτίθεται να κάνει μετά;

    2. Σε αυτό το μέρος του λόγου τι αποδεικνύει ο Μαντίθεος;

    3. Τι προέβλεπε η διαδικασία της δοκιμασίας με βάση αυτά που γνωρίζετε από

    την εισαγωγή;

    Έπειτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακουστικό υλικό, όπου ήχος και εικόνα

    συνδέουν την ανάγνωση (λογική σειρά όρων) και τη μετάφραση. Γι’ αυτό μπορεί να

    χρησιμοποιηθεί: αυτό το υλικό.

    Μετά από την ακουστική εμπειρία επιδιώκεται μια παραγωγή τέτοιου υλικού,

    όπου ο μαθητής θα διαβάζει κατ’ ήθος και ο άλλος θα μεταφράζει (ανά ζεύγη). Σε

    αυτήν την άσκηση θα μεταγράψουν το κείμενο σε στήλες αντλώντας για οικονομία

    χρόνου το αρχαίο κείμενο από τα Σώματα Κειμένων της Πύλης για την Ελληνική

    Γλώσσα και τακτοποιώντας τις λέξεις σε λογική συντακτική σειρά, εμπειρία με την

    οποία καλύτερα να έχουν εξοικειωθεί σε προηγούμενα μαθήματα. Στη συνέχεια, θα

    επιχειρήσουν να μεταφράσουν.

    Οι μαθητές θα έχουν χωριστεί σε τρεις ομάδες και θα δουλέψουν το κείμενο,

    που θα χωριστεί σε τρία μέρη: α) «Περὶ μὲν τοίνυν αὐτῆς…διὰ βραχυτάτων» β)

    «Ἐγὼ γὰρ πρῶτον μέν…οὕτως διῴκηκα» γ) «περὶ δὲ τῶν κοινῶν…περὶ ἐμοῦ».

    Από κάθε ομάδα θα γίνει η επαναγραφή του κειμένου κατά κώλα σε στήλες στον

    υπολογιστή (Word), θα επιχειρηθεί η μετάφραση και θα αποδοθεί με κατάλληλη

    ερμηνεία μια κατ’ ήθος ανάγνωση, η οποία θα ηχογραφηθεί, ώστε να ακούγεται το

    αρχαίο κείμενο και η μετάφραση από τους μαθητές μέσω του Voki ή του Audacity.

    http://www.youtube.com/playlist?list=PL96471CEBE78A984Chttp://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?t=347http://www.voki.com/http://audacity.sourceforge.net/

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 13 από 24

    Με τη βοήθεια αυτών των εργαλείων, θα δοκιμάσουν έναν σωστό τρόπο ανάγνωσης

    και έπειτα θα αποθηκεύσουν το τελικό παραγόμενο ακουστικό υλικό στο PowerPoint

    και μετά στο Wiki, όπου δίπλα θα υπάρχει γραμμένο και το κείμενο.

    Τελικά, ηχογραφήθηκε η φωνή τους σε PowerPoint, όπου κάθε διαφάνεια είχε

    το κείμενο με την κατά κώλα διαίρεσή του και την εκφώνησή του.

    Στη συνέχεια, οι μαθητές εν είδει δικαστηρίου απευθύνουν ερωτήσεις στον

    Μαντίθεο (ένας Μαντίθεος από κάθε ομάδα), ο οποίος απαντά με βάση την τριμερή

    κατανομή που έχει προηγηθεί. Οι μαθητές, με βάση το νόημα της παραγράφου με την

    οποία ασχολήθηκαν, απαντούν μπαίνοντας τη θέση του Μαντίθεου, ο οποίος

    απολογείται τόσο για την ιδιωτική όσο και για τη δημόσια ζωή του. Οι μαθητές κάθε

    ομάδας θα έχουν σημειώσει με βάση το κείμενο μια σύντομη λογοδοσία της ζωής του

    σε α΄ πρόσωπο, παραφράζοντας το αρχαίο κείμενο και κάνοντάς το δικό τους. Με

    σχεδόν θεατρικό τρόπο οι μαθητές εντάσσονται στην κατάλληλη ατμόσφαιρα και

    αποδίδουν μέσα από την ερμηνεία τους το νόημα του κειμένου.

    Γ΄ Φάση

    2 διδακτικές ώρες (τουλάχιστον) στο σχολικό εργαστήριο - ερευνητική φάση:

    Σε αυτήν τη φάση οι μαθητές δραστηριοποιούνται και επεξεργάζονται την ενότητα σε

    επίπεδο ομάδων. Εφαρμόζεται η ομαδοσυνεργατική μέθοδος και οι μαθητές

    αναλαμβάνουν να διερευνήσουν κάποια ζητούμενα που τους δίνονται σε Φύλλα

    Εργασίας. Οι μαθητές, σε αυτό το σημείο, προσπαθούν να επικοινωνήσουν μέσα στην

    ομάδα και να διερευνήσουν με τη βοήθεια των ψηφιακών πόρων κάποια ζητούμενα,

    ασκώντας την κριτική τους ικανότητα και εκφράζοντας τη δημιουργικότητά τους.

    Η πρώτη ομάδα, οι Γλωσσολόγοι, ενδιαφέρονται για τη γλωσσική διερεύνηση

    λέξεων και με την έρευνα στα ηλεκτρονικά λεξικά θα συνειδητοποιήσουν τη

    διαχρονία, την παραγωγικότητα και την πολυσημία της γλώσσας, σε συνάρτηση με

    τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες μιας εποχής, το είδος του κειμένου αλλά και το

    περικείμενο. Συγκεκριμένα, αναζητούν από τον συμφραστικό πίνακα λέξεων τη

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 14 από 24

    διαχρονία της λέξης «δοκιμασία» και καταγράφουν τις σημασίες, όπως αυτές

    αναδεικνύονται από κάθε συγγραφέα σε διαφορετικά περικείμενα. Θα διαπιστώσουν

    στην αρχαία αττική πεζογραφία ότι ο όρος είναι πολιτικός και χρησιμοποιείται

    κυρίως σε ρητορικούς λόγους. Η λέξη θα κριθεί και μέσω της αναζήτησης της

    σημερινής έννοιάς της στον συμφραστικό πίνακα λέξεων της νέας ελληνικής και και

    από την εξέλιξή της από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα. Οι μαθητές θα

    διαπιστώσουν τη διαχρονική εξέλιξη των εννοιών και θα εξοικειωθούν με την

    αναζήτηση λημμάτων και τη λειτουργία της λέξης μέσα σε κάθε περικείμενο. Αλλά

    και οι ίδιοι οι μαθητές θα φτιάξουν ένα λεξικό με βάση το λήμμα *-λογο-, το οποίο θα

    αναρτήσουν στο Wiki. Η ομάδα αυτή θα ετοιμάσει γλωσσικές ασκήσεις ή

    λογοπαίγνια, κρυπτόλεξο (αν μπορούν, ψηφιακό) για τις άλλες ομάδες, ώστε με

    αυτόν τον τρόπο να αξιολογηθούν από τους άλλους και να δημιουργήσουν δεσμούς

    και με τις άλλες ομάδες.

    Η δεύτερη ομάδα, οι Αρχαιογνώστες, διερευνούν γλώσσα και αξίες στη διαχρονία

    τους. Οι μαθητές διαβάζοντας από πηγές αντλούν πληροφορίες, κρίνουν, συγκρίνουν

    και εξοικειώνονται και με τις παρουσιάσεις και με τον κριτικό γραμματισμό.

    Συγκεκριμένα, οι αρχαιογνώστες ξεκινούν από τη λέξη ως έννοια για να αναζητήσουν

    ιστορικές πληροφορίες και πληροφοριακό υλικό που συνδέεται με τον δημόσιο και

    ιδιωτικό βίο των αρχαίων Ελλήνων και να συσχετίσουν το με το σήμερα,

    διακρίνοντας τη εξέλιξη των εννοιών και των ιδεών. Με αυτό το σκεπτικό,διερευνούν

    τη σημασία του θεσμού της «δομιμασίας» και της έννοιας του «καλού καγαθού».

    Ανατρέχουν τόσο σε ηλεκτρονικά λεξικά όσο και σε ψηφιακές πηγές προκειμένου να

    αντλήσουν πληροφορίες και θα παρουσιάσουν πολυμεσικό υλικό σε PowerPoint, στο

    οποίο τα σχόλια θα συμπληρωθούν και από τις υπόλοιπες ομάδες. Αξιοποιώντας τις

    ιστορικές αυτές πληροφορίες, θα παραγάγουν ακόμη δικό τους λόγο και θα γράψουν

    ένα άρθρο που θα αναφέρεται στους τρόπους ψυχαγωγίας-διασκέδασης των νέων

    στην αρχαιότητα και σήμερα.

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 15 από 24

    Η τρίτη ομάδα, οι Ρήτορες, συνδέουν την ρητορική του τότε με τη ρητορική του

    σήμερα, περνάνε στη χρήση της ρητορείας. Η δημιουργικότητα αυτής της ομάδας θα

    αποδειχτεί μέσα από την κατασκευή κινουμένων σχεδίων. Συγκεκριμένα, επιδίωξη

    αυτής της ομάδας είναι να συγκεντρώσουν ρητορικούς όρους και εκφράσεις τόσο

    στον συγκεκριμένο λόγο, αλλά και μέσα από την αναζήτηση τέτοιων όρων σε

    ηλεκτρονικό λεξικό, και να συνειδητοποιήσουν την αξία τους και τη χρησιμότητά

    τους, προκειμένου να πείσουν ένα ακροατήριο. Αναζητούν τις μορφές πειθούς που

    συνδέονται με την προπαγάνδα, συγκρίνοντας και με σημερινό πολιτικό λόγο, τον

    οποίο καταγράφουν από ακουστικό υλικό. Συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν και

    ενεργοποιώντας τη δημιουργικότητά τους, φτιάχνουν εικόνες σαν καρέ με «ατάκες»

    που θα έλεγε ο Μαντίθεος σήμερα στη Βουλή.

    Η τέταρτη ομάδα, οι Φιλόλογοι, δραστηριοποιούνται στο μορφοσυνατκτικό επίπεδο.

    Σε αυτή συμμετέχουν οι μαθητές που ενδιαφέρονται για την ανάδειξη των

    μορφοσυντακτικών σχέσεων στη γλώσσα, τις οποίες και παρουσιάζουν σε ένα Excel.

    Αυτοί θα βοηθήσουν τις υπόλοιπες ομάδες για τη δομή και σύνταξη ενός λόγου

    σήμερα. Η ομάδα αυτή, πιο συγκεκριμένα, λειτουργεί επικουρικά προς τις άλλες

    ,αλλά κατακτά μορφές γραμματισμού που συνδέονται με τη γλώσσα και τον κόσμο.

    Πρώτα απ’ όλα, σε σχέση με τη μετάφραση και αφού έχει προηγηθεί το πρώτο μέρος,

    είναι πιο ώριμοι μέσα από μεταφραστικές εκδοχές, που υπάρχουν ηλεκτρονικά, να

    καταλήξουν σε μια -ελεύθερη ακόμη-φιλολογική μετάφραση. Η εργασία τους στο

    συντακτικό συνδέεται με την κατανόηση και συνειδητοποίηση συντακτικών όρων.

    Δ΄ Φάση

    2 διδακτικές ώρες στο σχολικό εργαστήριο - Φάση παρουσίασης/κοινοποίησης:

    Τα αποτελέσματα των ομάδων θα αναρτηθούν και θα παρουσιαστούν σε ένα

    PowerPoint μέσα στην τάξη. Κάθε ομάδα θα έχει ήδη κάνει ένα PowerPpoint με τα

    αποτελέσματα της εργασίας της και αυτά θα ενοποιηθούν και θα παρουσιαστούν

    ενιαία από τους εκπροσώπους των ομάδων στην ολομέλεια. Επίσης, θα συγκεντρωθεί

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 16 από 24

    η εργασία της κάθε ομάδας και η μία ομάδα θα κάνει κριτική στην άλλη μέσα από το

    Wiki.

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 17 από 24

    ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ

    1ο κοινό Φύλλο Εργασίας

    1. Μίμηση ρόλου

    Στις μαθητικές εκλογές έχεις πάρει ίσους ψήφους με έναν συμμαθητή σου, αλλά

    αρκετοί σε αμφισβητούν για να γίνεις πρόεδρος. Εσύ λογοδοτείς τόσο για τη θετική

    σου παρουσία στα μαθητικά συμβούλια τις προηγούμενες χρονιέ,ς όσο και για τις

    πνευματικές και κοινωνικές σου δεξιότητες που σε καθιστούν άξιο για τη θέση του

    προέδρου.

    Να καταγράψετε τα συναισθήματά σας από την παραπάνω διαδικασία και τα

    συναισθήματα που πιστεύετε ότι ένιωθε ο Μαντίθεος την ώρα της δοκιμασίας.

    2. α) Πληκτρολογήστε το αρχαίο κείμενο βάζοντας τις λέξεις σε λογική συντακτική

    σειρά, αφού προηγουμένως έχετε πάρει το κείμενο από τα Σώματα κειμένων της

    Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα,, επιλέγοντας από το Ανθολόγιο Αττικής

    Πεζογραφίας τον Λυσία και τα ανάλογα κεφάλαια (9 - 11) του λόγου «Υπέρ

    Μαντιθέου».

    β) Μπείτε στην ιστοσελίδα Voki και δημιουργήστε λογαριασμό ή συνδεθείτε με

    το δικό μου και κάντε Create voc. Στη συνέχεια, αφού χρησιμοποιήσετε το

    μικρόφωνο των υπολογιστών πατάτε το Get it your voice και διαβάστε το αρχαίο

    κείμενο: η πρώτη ομάδα το απόσπασμα «Περὶ μὲν τοίνυν αὐτῆς…διὰ

    βραχυτάτων», η δεύτερη το «Ἐγὼ γὰρ πρῶτον μέν…οὕτως διῴκηκα» και η

    τρίτη το «περὶ δὲ τῶν κοινῶν…περὶ ἐμοῦ». Ηχογραφήστε και αποθηκεύστε την

    καλύτερη ανάγνωση. Πηγαίνετε εδώ και, αφού κάνετε Edit, πηγαίνετε στο

    Εισαγωγή → Intermedia → Περισσότερα Plugins, και επικολλήστε τη διεύθυνση

    από το Voki.

    http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/index.htmlhttp://www.voki.com/http://scriptaschool.pbworks.com/w/page/3174923/FrontPagehttp://www.voki.com/

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 18 από 24

    2ο Φύλλο Εργασίας

    Ομάδα Α

    ΟΙ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΟΙ

    1. Να αναζητήσετε στο Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής και στα ηλεκτρονικά

    λεξικά της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα την ιστορία της λέξης «δοκιμασία»,

    καταγράφοντας όλες τις σημασίες της, μέσα από τον Συμφραστικό Πίνακα

    λέξεων του Ανθολογίου Αττικής Πεζογραφίας. Σε ποιους συγγραφείς συναντάται

    και με ποια σημασία;

    λήμμα περικείμενο σημασίες συγγραφέας

    δοκιμασία

    2. Στη συνέχεια, να βρείτε τις σημασίες της λέξης «δοκιμασία» από τον

    συμφραστικό πίνακα Σώμα Νέων Ελληνικών Κειμένων. Να καταγράψετε τις

    διαφορές σημασίας και να εξηγήσετε αυτήν την εξέλιξη. Φτιάξτε δύο ασκήσεις με

    προτάσεις όπου να χρειάζεται να συμπληρωθεί η κατάλληλη λέξη (παράγωγη της

    λέξης δοκιμασία-απλή ή σύνθετη) και δώστε να την απαντήσουν οι άλλες ομάδες.

    3. Να βρείτε στις παραγράφους 9-11 τα σύνθετα ή τις εκφράσεις που

    χρησιμοποιούνται με βάση τον «λόγον». Να σχηματίσετε κι εσείς με τη σειρά σας

    χρησιμοποιώντας το ηλεκτρονικό λεξικό σύνθετα με α΄ ή β συνθετικό το -λογο-

    φτιάχνοντας ένα λογοπαίγνιο. Να αναζητήσετε επίσης στερεότυπες εκφράσεις

    που χρησιμοποιούνται με με τη λέξη «λόγος και να δημιουργήσετε ένα λεξικό με

    τις παραγωγές λέξεις του -λογο-.

    4. Να συνθέσετε την απολογία που θα εκφωνούσε ο Μαντίθεος σήμερα ενώπιον της

    Βουλής.

    http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/lexicon/http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.htmlhttp://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.htmlhttp://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/concordance/index.htmlhttp://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/concordance/index.htmlhttp://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/corpora/search.html

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 19 από 24

    Ομάδα Β

    ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΣΤΕΣ

    1. Να εξηγήσετε ιστορικά τον όρο «δοκιμασία», αφού συμβουλευτείτε το Γλωσσάρι

    των Αθηναϊκών Νομικών Όρων.

    2. Με βάση το Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής και τις γνώσεις που θα

    αντλήσετε τόσο από το κείμενο του Λυσία όσο και από το κείμενο «Επιταφίου»

    του Θουκυδίδη («Ιστορίες», 2.40), ποια είναι τα χαρακτηριστικά του «καλού

    καγαθού» διερευνώντας παράλληλα και τη σημασία των επιθέτων «καλός» και

    «αγαθός» στα ηλεκτρονικά λεξικά, την εισαγωγή στον πολιτισμό και την

    κοινωνία της κλασικής Αθήνας, και το συγκεκριμένο κείμενο από την

    ηλεκτρονική βιβλιοθήκη Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας. Σε αντιδιαστολή, ποια

    είναι η σημασία του «αχρείου»;

    3. Με βάση το κείμενο του Λυσία να αποδείξετε τη σύνδεση του δημόσιου και

    ιδιωτικού βίου του αθηναίου πολίτη. Να διαβάσετε επίσης σχετικά με τον πολίτη

    της αρχαίας Αθήνας εδώ, σελ. 44-59.

    4. «Ὅσοι περὶ κύβους ἢ πότους ἢ [περὶ] τὰς τοιαύτας ἀκολασίας»: να σχολιάσετε

    το χωρίο και να αναζητήσετε τρόπους ψυχαγωγίας ή διασκέδασης των νέων στην

    αρχαιότητα. Συμβουλευτείτε και το λεξικό του Αρχείου Beazley και το

    συγκεκριμένο κείμενο από την ηλεκτρονική βιβλιοθήκη Αρχαίας Ελληνικής

    Ιστορίας. Να γράψετε ένα σύντομο άρθρο που θα το αναρτήσετε στο Wiki για τη

    ψυχαγωγία / διασκέδαση των νέων στην αρχαιότητα και σήμερα.

    5. Φτιάξτε ένα PowerPoint με ανάλογες εικόνες. Στη συνέχεια, φτιάξτε ένα φύλλο

    με αυτές τις εικόνες και μοιράστε το στις υπόλοιπες ομάδες, για να κάνουν

    σχετικά σχόλια, τα οποία θα συμπεριληφθούν στο Φύλλο παρουσίασης.

    http://www.stoa.org/projects/demos/article_law_glossary?page=all&greekEnciding=UnicodeChttp://www.stoa.org/projects/demos/article_law_glossary?page=all&greekEnciding=UnicodeChttp://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/lexicon/http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?m=1&t=182http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.htmlhttp://www.fhw.gr/chronos/05/gr/culture/index.htmlhttp://www.fhw.gr/chronos/05/gr/society/index.htmlhttp://www.ancienthistory.about.com/library/bl/bl_text_wsd_sec145.htmhttp://www.scribd.com/doc/76302144/%CE%9F-%CE%94%CE%97%CE%9C%CE%9F%CE%A3%CE%99%CE%9F%CE%A3-%CE%9A%CE%91%CE%99-%CE%99%CE%94%CE%99%CE%A9%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%9F%CE%A3-%CE%92%CE%99%CE%9F%CE%A3-%CE%A4%CE%A9%CE%9D-%CE%91%CE%A1%CE%A7%CE%91%CE%99%CE%A9$CE%9D-%CE%95%CE%9B%CE%9B%CE%97%CE%9D%CE%A9%CE%9Dhttp://www.beazley.ox.ac.uk/dictionary/Dict/ASP/dictionarybody.asp?name=Kottaboshttp://www.ancienthistory.about.com/library/bl/bl_text_wsd_sec167.htm

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 20 από 24

    Ομάδα Γ

    ΟΙ ΡΗΤΟΡΕΣ

    1. Να καταγράψετε στις παραγράφους αυτές όλους τους ρητορικούς όρους ή τις

    ρητορικές εκφράσεις. Να χρησιμοποιήσετε το Βασικό Λεξικό της Αρχαίας

    ΕλληνικήςΝα φτιάξετε στα GoogleDocs ένα λεξικό με τους ρητορικούς όρους.

    ένα λεξικό με τους ρητορικούς όρους. Να συμβουλευτείτε και το Γλωσσάρι

    ρητορικών όρων στη Wikipedia.

    2. Να γράψετε τα ρητορικά σχήματα με τα οποία ο Μαντίθεος προσπαθεί να

    κερδίσει την εύνοια του ακροατηρίου του. Να καταγράψετε τους γλωσσικούς

    τρόπους με τους οποίους δηλώνονται αυτά.

    Ρητορικά σχήματα Γλωσσικοί τρόποι εκφοράς

    3. Αφού ακούσετε έναν σύγχρονο πολιτικό λόγο, να αναζητήσετε κάποια ανάλογα

    ρητορικά σχήματα.. Αφού απομαγνητοφωνήσετε το απόσπασμα της ομιλίας που

    επεξεργαστήκατε με τις άλλες ομάδες, να το μοιράσετε και να υπογραμμίσετε

    αυτές τις ρητορικές εκφράσεις ή τους ρητορισμούς.Στη συνέχεια, δώστε τους ως

    άσκηση να αντικαταστήσουν αυτές τις εκφράσεις ,περιορίζοντας το ρητορικό

    ύφος του ομιλητή και την πειστικότητά του.

    4. Να σχεδιάσετε σε μορφή κινούμενων σχεδίων το λόγο του Μαντίθεου στη Βουλή.

    Να συμβουλευτείτε και τo συγκεκριμένο κείμενο από την ηλεκτρονική

    βιβλιοθήκη Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας. Να φτιάξετε μια σειρά από εικόνες με

    τη μορφή του Μαντίθεου να βγάζει λόγο και να δώσετε στις άλλες ομάδες την

    ευκαιρία να σκεφτούν κάποιες «ατάκες» που θα έλεγε ο Μαντίθεος. Μπορείτε να

    συνεργαστείτε με την Ομάδα Α και να αξιοποιήσετε την απολογία που έχουν

    http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/lexicon/http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/lexicon/http://en.wikipedia.org/wiki/Glossary_of_rhetoric_termshttp://en.wikipedia.org/wiki/Glossary_of_rhetoric_termshttp://www.newsbomb.gr/ekloges-2012/free-tags/itemlist/tag/%CE%A0%CE%A1%CE%9F%CE%95%CE%9A%CE%9B%CE%9F%CE%93%CE%99%CE%9A%CE%97%20%CE%9F%CE%9C%CE%99%CE%9B%CE%99%CE%91http://www.ancienthistory.about.com/library/bl/bl_text_wsd_sec119.htm

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 21 από 24

    ετοιμάσει εκείνοι. Ο σύνδεσμος της ομάδας σας μπορεί να επικοινωνήσει με την

    Ομάδα Α.

    Οι μαθητές δεν μπόρεσαν λόγω έλλειψης του ανάλογου λογισμικού να

    φτιάξουν κόμικ, αλλά έφτιαξαν ένα PowerPoint με σκίτσα και «ατάκες» του

    Μαντίθεου.

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 22 από 24

    Ομάδα Δ

    ΟΙ ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ

    1. Να προσπαθήσετε να μεταφράσετε το κείμενο ελέγχοντας και τις δύο

    μεταφράσεις που σας δίνονται που σας δίνονται στην Πύλη για την Ελληνική

    Γλώσσα.

    2. Να φτιάξετε έναν πίνακα στο Εxcel με τα κατηγορούμενα και με τα αντικείμενα

    που υπάρχουν σε αυτές τις παραγράφους. Να γράψετε τι δηλώνουν οι λέξεις που

    είναι κατηγορούμενα (ιδιότητα, χαρακτηριστικό…).

    Κατηγορούμενα Τι δηλώνουν

    3. Να γράψετε τα απαρέμφατα και να βρείτε το συντακτικό τους ρόλο. Να

    αξιολογήσετε και να καταγράψετε τη σημασία τους στα νέα ελληνικά

    αποδίδοντας τη ρηματική έννοια περιφραστικά ή μονολεκτικά.

    Απαρέμφατα Σημασία (σήμερα) μονολεκτική

    ή περιφραστική

    4. Να φτιάξετε τη δομή του ρητορικού λόγου του Μαντίθεου και, στη συνέχεια, να

    συνεργαστείτε με την ομάδα Α για να φτιάξετε μια νέα απολογία του Μαντίθεου

    προσαρμοσμένη σε σημερινά δεδομένα.

    http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?m=1&t=347http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?m=1&t=347

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 23 από 24

    Ζ. ΆΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ

    Οι μαθητές μπορούν να δραματοποιήσουν το λόγο του Μαντίθεου και σε πλαίσιο

    πολιτιστικού προγράμματος να γίνει θεατρική πράξη. Επίσης, μπορεί να

    κατασκευαστεί ένα κόμικ με τη βοήθεια του λογισμικού ComicStripCreator.

    Η. ΚΡΙΤΙΚΗ

    Ενδέχεται να δυσκολευτούν οι μαθητές που δεν μπορούν να χειριστούν με ευκολία

    ψηφιακά εργαλεία, όπως είναι η κατασκευή κόμικς ή δεν έχουν ανεπτυγμένη τη

    δεξιότητα του γραπτού λόγου, ώστε να γράψουν μια προσχεδιασμένη ομιλία ή άρθρο.

    Επίσης, είναι πιθανόν να υπάρξει πρόβλημα πρόσβασης στο διαδίκτυο και

    λειτουργίας των λογισμικών, καθώς το εργαστήριο δεν είναι αρκετά σύγχρονο.

    Παρόλες τις επιφυλάξεις που είχα όσον αφορά το επίπεδο των μαθητών που

    είναι αντικειμενικά χαμηλό, από την εφαρμογή του σεναρίου στην τάξη έμεινα

    αρκετά ικανοποιημένη. Ακολουθήθηκε πιστά η δομή και το περιεχόμενο της

    πρότασης διδασκαλίας

    Σην αυτοαξιολόγηση που έκαναν οι μαθητές είπαν ότι κέρδισαν από αυτήν την

    προσπάθεια· αν και μια πολύ καλή μαθήτρια είπε ότι δεν νιώθει σίγουρη όσον αφορά

    την επεξεργασία της ενότητας σε σχέση με τη διδασκαλία στην τάξη σε επίπεδο

    ολομέλειας, όπως γινόταν στα προηγούμενα μαθήματα. Παρόλα αυτά, ομολόγησε,

    όπως και άλλοι, ότι η ανασφάλειά της προκύπτει από το ότι δεν έχουν συνηθίσει να

    δουλεύουν με τέτοιον τρόπο.

    Οι μαθητές ανέπτυξαν πολύ καλή επικοινωνία μεταξύ τους και φάνηκε να

    αποκτά συνοχή και όλο το τμήμα. Άρα το ομαδοσυνεργατικό πνεύμα λειτούργησε

    άψογα. Δραστηριότητες όπως η ηχογράφηση και η δημιουργία και η λύση του

    κρυπτολέξου δημιούργησαν χαρούμενη διάθεση στις ομάδες και στην ολομέλεια.

    Αυτό που τους δυσκόλεψε ήταν η κατασκευή κόμικς, αν και φάνηκαν ευέλικτοι

    σε κάθε δυσκολία, όπως συνέβη και στην ηχογράφηση με τη χρήση του λογισμικού

    Voci .Τέλος, τους δυσκόλεψε η ανάγνωση μεγάλων κειμένων από το διαδίκτυο, όπως

    αυτό που είχαν οι αρχαιογνώστες, ή σελίδων από το διαδίκτυο που είναι στα αγγλικά.

    http://www.comicstripcreator.org/

  • ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Πολιτισμού

    & Αθλητισμού

    MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων

    Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά Θεωρητικής Κατεύθυνσης «Ο

    δοκιμαζόμενος πολίτης-η σημασία της λογοδοσίας Σελίδα 24 από 24

    Θ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

    Βερτσέτης, Αθ. 2003. Διδακτική της Αρχαίας Γραμματείας, τόμος Β΄. Αθήνα: Αθ.

    Βερτσέτης.

    Κουτσογιάννης, Δ 2007. «Ο ρόμβος της γλωσσικής εκπαίδευσης». Στο Μελέτες για

    την ελληνική γλώσσα. Πρακτικά της 32ης

    Συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας

    ΑΠΘ. Θεσσαλονίκη. ΙΝΣ (Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη), 208-222.

    Κουτσογιάννης, Δ 2007. Πρακτικές ψηφιακού γραμματισμού νέων εφηβικής ηλικίας

    και (γλωσσική) εκπαίδευση. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας:

    http://www.greek-

    language.gr/greekLang/modern_greek/studies/ict/teens/index.html

    Κυνηγός, Χ 2002. «Νέες Πρακτικές με νέα εργαλεία στην τάξη: Κατάρτιση

    επιμορφωτών για τη δημιουργία κοινοτήτων αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών

    στο σχολείο». Στο:. Νοητικά εργαλεία και πληροφοριακά μέσα. Παιδαγωγική

    αξιοποίηση της Σύγχρονης Τεχνολογίας για τη Μετεξέλιξη της Εκπαιδευτικής

    Πρακτικής, επιμ.Κυνηγός, Χ. & Ε.Δημαράκη. Αθήνα: Καστανιώτης, 27-53.

    Φουντοπούλου, Μ-Ζ. 2006. «Αρχές Μάθησης και καλλιέργεια της κριτικής σκέψης:

    εφαρμογή στο μάθημα των αρχαίων ελληνικών». Στο Πρακτικά του Ελληνικού

    Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης, 3ο Πανελλήνιο

    Συνέδριο με θέμα: «Κριτική, Δημιουργική, Διαλεκτική Σκέψη στην Εκπαίδευση:

    Θεωρία και Πράξη». Αθήνα: Ατραπός, 58-73.

    http://www.elliepek.gr/documents/3o_synedrio_eisigiseis/fountopoulou.pdf

    http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/studies/ict/teens/index.htmlhttp://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/studies/ict/teens/index.htmlhttp://www.elliepek.gr/documents/3o_synedrio_eisigiseis/fountopoulou.pdf