ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

10

Click here to load reader

Transcript of ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

Page 1: ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

7/31/2019 ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

http://slidepdf.com/reader/full/-gipasblogspotgr 1/10

Γιάννης Ρίτσος - Ρωμιοσύνη 

Αὐτὐτὐ δέντρα δὐβολεύονται μὐ λιγότερο οὐρανό,αὐτὐς οὐπέτρες δὐ βολεύονται κάτουὐπὐτὐ ξένα βήματα,

αὐτὐ τὐ πρόσωπα δὐ βολεύονται παρὐ μόνο στὐνὐλιο,αὐτὐς οὐ καρδιὐς δὐ βολεύονται παρὐ μόνο στὐ δίκιο.

ὐτοὐτο τὐ τοπίο εὐναι σκληρὐ σὐν τὐσιωπή,σφίγγει στὐν κόρφο του τὐ πυρωμένα του λιθάρια,

σφίγγει στὐ φὐς τὐςὐρφανὐςὐλιές του καὐ τὐ ὐμπέλια του,

σφίγγει τὐ δόντια. Δὐνὐπάρχει νερό. Μονάχα φὐς.ὐδρόμος χάνεται στὐ φὐς κιὐὐσκιος τὐς μάντρας εὐναι σίδερο.

Μαρμάρωσαν τὐ δέντρα, τὐ ποτάμια κὐ οὐ φωνὐς μὐς στὐνὐσβέστητοὐ ὐλιου.

ὐρίζα σκοντάφτει στὐ μάρμαρο. Τὐ σκονισμένα σκοίνα.Τὐ μουλάρι κιὐ βράχος. Λαχανιάζουν. Δὐνὐπάρχει νερό.

ὐλοι διψὐνε. Χρόνια τώρα.ὐλοι μασὐνε μία μπουκιὐ οὐρανὐ πάνουὐπὐ τὐν πίκρα τους.

Τὐ μάτια τους εὐναι κόκκινα ὐπὐ τὐνὐγρύπνια,μία βαθειὐ χαρακιὐ σφηνωμένηὐνάμεσα στὐ φρύδια τους

σὐνὐνα κυπαρίσσι ὐνάμεσα σὐ δυὐ βουνὐ τὐ λιόγερμα.Τὐ χέρι τους εὐναι κολλημένο στὐ ντουφέκιτὐ ντουφέκι εὐναι συνέχεια τοὐ χεριοὐ τουςτὐ χέρι τους εὐναι συνέχεια τὐς ψυχὐς τους -ὐχουν στὐ χείλια τουςὐπάνου τὐ θυμὐ

κὐ ὐχουνε τὐν καημὐ βαθιὐ-βαθιὐ στὐ μάτια τουςσὐνὐναὐστέρι σὐ μία γοὐβαὐλάτι.

ὐταν σφίγγουν τὐ χέρι,ὐ ὐλιος εὐναι βέβαιος γιὐ τὐν κόσμοὐταν χαμογελὐνε,ὐνα μικρὐ χελιδόνι φεύγει μὐςὐπὐ τὐ ὐγρια γένειά

τους

ὐταν κοιμοὐνται, δώδεκα ὐστρα πέφτουνὐπὐ τὐςὐδειες τσέπες τουςὐταν σκοτώνονται,ὐζωὐ τραβάει τὐνὐνηφόρα μὐ σημαὐες καὐ μὐ

ταμποὐρλα.Τόσα χρόνιαὐλοι πεινὐνε,ὐλοι διψὐνε,ὐλοι σκοτώνονται

πολιορκημένοιὐπὐ στεριὐ καὐ θάλασσα,ὐφαγεὐ κάψα τὐ χωράφια τους κὐ ὐ ὐρμύρα πότισε τὐ σπίτια τουςὐ ὐγέραςὐριξε τὐς πόρτες τους καὐ τὐς λίγες πασχαλιὐς τὐς

πλατείαςὐπὐ τὐς τρὐπες τοὐ πανωφοριοὐ τους μπαινοβγαίνειὐ θάνατος

ὐ γλὐσσα τους εὐναι στυφὐ σὐν τὐ κυπαρισσόμηλο

πέθαναν τὐ σκυλιά τους τυλιγμένα στὐνὐσκιο τουςὐ βροχὐ χτυπάει στὐ κόκκαλά τους.

Page 2: ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

7/31/2019 ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

http://slidepdf.com/reader/full/-gipasblogspotgr 2/10

Πάνου στὐ καραούλια πετρωμένοι καπνίζουν τὐ σβουνιὐ καὐ τὐ νύχταβιγλίζοντας τὐ μανιασμένο πέλαγοὐπου βούλιαξε

τὐ σπασμένο κατάρτι τοὐ φεγγαριοὐ.Τo ψωμὐ σώθηκε, τὐ βόλια σώθηκαν,

γεμίζουν τώρα τὐ κανόνια τους μόνο μὐ τὐν καρδιά τους.Τόσα χρόνια πολιορκημένοι ὐπὐ στεριὐ καὐ θάλασσα

ὐλοι πεινὐνε,ὐλοι σκοτώνονται καὐ κανένας δὐν πέθανε -πάνου στὐ καραούλια λάμπουνε τὐ μάτια τους,

μία μεγάλη σημαία, μία μεγάλη φωτιὐ κατακόκκινη

καὐ κάθε αὐγὐ χιλιάδες περιστέρια φεύγουνὐπὐ τὐ χέρια τουςγιὐ τὐς τέσσερις πόρτες τοὐ ὐρίζοντα.

IIΚάθε ποὐβραδιάζει μὐ τὐ θυμάρι τσουρουφλισμένο στὐν κόρφο τὐς

πέτραςεὐναι μία σταγόνα νερὐ ποὐ σκάβειὐπὐ παλιὐ τὐ σιωπὐ ὐς τὐ

μεδούλιεὐναι μία καμπάνα κρεμασμένη στὐ γέρο-πλάτανο ποὐ φωνάζει τὐ

χρόνια.Σπίθες λαγοκοιμοὐνται στὐ χόβολη τὐςὐρημιὐς

κὐ οὐ στέγες συλλογιοὐνται τὐ μαλαματένιο χνούδι στὐ πάνω χείλι τοὐὐλωνάρη

- κίτρινο χνούδι σὐν τὐ φούντα τοὐ καλαμποκιοὐ καπνισμένοὐπὐ τὐνκαημὐ τὐς δύσης.

ὐ Παναγία πλαγιάζει στὐς μυρτιὐς μὐ τὐ φαρδειά της φοὐσταλεκιασμένηὐπὐ τὐ σταφύλια.

Στὐ δρόμο κλαίει ὐνα παιδὐ καὐ τοὐ ὐποκρίνεταιὐπὐ τὐν κάμποὐπροβατίνα ποὐχει χάσει τὐ παιδιά της.ὐσκιος στὐ βρύση. Παγωμένο τὐ βαρέλι.

ὐ κόρη τοὐ πεταλωτὐ μὐ μουσκεμένα πόδια.ὐπάνου στ

ὐτραπέζι τ

ὐψωμ

ὐκὐ

 ὐ

 ὐ

λιά,μὐς στὐν κληματαριὐ ὐ λύχνος τοὐ ὐποσπερίτηκαὐ κεὐ ψηλά, γυρίζοντας στὐ σοὐβλα του, εὐωδάειὐ γαλαξίας

καμένο ξύγκι, σκόρδο καὐ πιπέρι.ὐ, τί μπρισίμιὐστέριὐκόμα θὐ χρειαστεὐ

γιὐ νὐ κεντήσουν οὐ πευκοβελόνες στὐν καψαλισμένη μάντρα τοὐκαλοκαιριοὐ «κι αὐτὐ θὐ περάσει»

πόσο θὐ στίψειὐκόμαὐ μάνα τὐν καρδιὐ τὐς πάνουὐπὐ τὐ ὐφτὐσφαγμένα παλληκάρια της

ὐσπου νὐ βρεὐ τὐ φὐς τὐ δρόμο του στὐνὐνηφόρα τὐς ψυχὐς της.Τοὐτο τὐ κόκκαλο ποὐ βγαίνειὐπὐ τὐ γὐς

μετράειὐργιὐ-ὐργιὐ τὐ γὐς καὐ τὐς κόρδες τοὐ λαγούτουκαὐ τὐ λαγοὐτοὐποσπερὐς μὐ τὐ βιολὐ ὐς τὐ χάραμακαημό-καημὐ τὐ λὐν στὐ δυοσμαρίνια καὐ στοὐς πεύκους

καὐ ντιντινίζουν στὐ καράβια τὐ σκοινιὐ σὐν κόρδεςκιὐ ναύτης πίνει πικροθάλασσα στὐν κοὐπα τοὐ ὐδυσσέα.

ὐ, ποιὐς θὐ φράξει τότες τὐ μπασιὐ καὐ ποιὐ σπαθὐ θὐ κόψει τὐκουράγιο

καὐ ποιὐ κλειδὐ θὐ σοὐ κλειδώσει τὐν καρδιὐ ποὐ μὐ τὐ δυὐθυρόφυλλά της διάπλατα

κοιτάει τοὐ Θεοὐ τὐ ὐστροπερίχυτα περβόλια;

ὐρα μεγάλη σὐν τὐ Σαββατόβραδα τοὐ Μάη στὐ ναυτικὐ ταβέρνανύχτα μεγάλη σὐν ταψὐ στοὐ γανωτζὐ τὐν τοὐχο

Page 3: ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

7/31/2019 ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

http://slidepdf.com/reader/full/-gipasblogspotgr 3/10

μεγάλο τὐ τραγούδι σὐν ψωμὐ στοὐ σφουγγαρὐ τὐ δεὐπνο.Καὐ νὐ ποὐ ροβολάει τὐ τρόχαλα τὐ κρητικὐ φεγγάρι

γκάπ, γκάπ, μὐ εὐκοσιὐράδες προκαδούρα στὐ στιβάλια του,καὐ νάτοι αὐτοὐ ποὐ ὐνεβοκατεβαίνουνε τὐ σκάλα τοὐ ὐναπλιοὐ

γεμίζοντας τὐν πίπα τους χοντροκομμένα φύλλα ὐπὐ σκοτάδι,μὐ τὐ μουστάκι τους θυμάρι ρουμελιώτικο πασπαλισμένο ὐστέρι

καὐ μὐ τὐ δόντι τους πευκόρριζα στοὐ Αὐγαίου τὐ βράχο καὐ τὐὐλάτι.

Μπὐκαν στὐ σίδερα καὐ στὐ φωτιά, κουβέντιασαν μὐ τὐ λιθάρια,

κεράσανε ρακὐ τὐ θάνατο στὐ καύκαλο τοὐ παππουλὐ τους,στὐ ὐλώνια τὐ ὐδιαὐντάμωσαν τὐ Διγενὐ καὐ στρώθηκαν στὐ

δεὐπνοκόβοντας τὐν καημὐ στὐ δυὐ ὐτσι ποὐ κόβανε στὐ γόνατο τὐ

κριθαρένιο τους καρβέλι.ὐλα κυρὐ μὐ τὐ ὐρμυρὐ ματόκλαδα, μὐ φλωροκαπνισμένο χέριὐπὐ τὐνὐγνοια τοὐ φτωχοὐ κιὐπὐ τὐ πολλὐ τὐ χρόνια -

ὐ ὐγάπη σὐ περμένει μὐς στὐ σκοὐνα,μὐς στὐ σπηλιά τουὐ γλάρος σου κρεμάει τὐ μαὐρο κόνισμά σουκιὐ πικραμένοςὐχινιός σου ὐσπάζεται τὐ νύχι τοὐ ποδιοὐ σου.

Μέσα στὐ μαύρη ρὐγα τοὐ ὐμπελιοὐ κοχλάζειὐ μοὐστοςκατακόκκινος,

κοχλάζει τὐ ροδάμι στὐν καμένο πρὐνο,στὐ χὐμαὐ ρίζα τοὐ νεκροὐ ζητάει νερὐ γιὐ νὐ τινάξειὐλάτι

κὐ ὐ μάνα κάτου ὐπὐ τὐ ρυτίδα της κρατάει γερὐ μαχαὐρι.ὐλα κυρὐ ποὐ τὐ χρυσὐ κλωσσὐς αὐγὐ τοὐ κεραυνοὐ -

πότε μία μέρα θαλασσιὐ θὐ βγάλεις τὐ τσεμπέρι καὐ θὐ πάρεις πάλι τὐὐρματα

νὐ σὐ χτυπήσει κατακούτελα μαγιάτικο χαλάζινὐ σπάσει ρόιδι ὐ ὐλιος στὐνὐλατζαδένια σου ποδιὐ

νὐ τὐν μοιράσεις μόνη σου σπυρί-σπυρὐ στὐ δώδεκα ὐρφανά σου,νὐ λάμψειὐλόγυραὐ γιαλὐςὐς λάμπειὐ κόψη τοὐ σπαθιοὐ καὐ τὐὐπριλιοὐ τὐ χιόνι

καὐ νάβγει στὐ χαλίκια ὐ κάβουρας γιὐ νὐ λιαστεὐ καὐ νὐ σταυρώσειτὐς δαγκάνες του.

IIIΔὐ πέρα ὐ οὐρανὐς δὐ λιγοστεύει οὐτε στιγμὐ τὐ λάδι τοὐ ματιοὐ

μαςδὐ πέραὐ ὐλιος παίρνει πάνω του τὐ μισὐ βάρος τὐς πέτρας ποὐ

σηκώνουμε πάντα στὐ ράχη μαςσπὐνε τὐ κεραμίδια δίχωςὐχ κάτουὐπὐ τὐ γόνα τοὐ μεσημεριοὐοὐ ὐνθρωποι πὐν μπροστὐ ὐπὐ τὐνὐσκιο τους σὐν τὐ δελφίνια

μπρὐςὐπὐ τὐ σκιαθίτικα καΐκιαὐστεραὐ ὐσκιος τους γίνεται ὐναςὐ ϊτὐς ποὐ βάφει τὐ φτερά του στὐ

λιόγερμακαὐ πιὐ ὐστερα κουρνιάζει στὐ κεφάλι τους καὐ συλλογιέται τὐ ὐστρα

ὐταν αὐτοὐ πλαγιάζουνε στὐ λιακωτὐ μὐ τὐ μαύρη σταφίδα.Δὐ πέραὐ κάθε πόρταὐχει πελεκημένοὐναὐνομα κάπουὐπὐ τρεὐς

χιλιάδες τόσα χρόνιακάθε λιθάριὐχει ζωγραφισμένονὐνανὐγιο μὐ ὐγρια μάτια καὐ μαλλιὐ

σκοινένια

κάθε ὐντραςὐχει στὐ ζερβί του χέρι χαραγμένη βελονιὐ τὐ βελονιὐ μίακόκκινη γοργόνα

Page 4: ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

7/31/2019 ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

http://slidepdf.com/reader/full/-gipasblogspotgr 4/10

κάθε κοπέλα ὐχει μία φοὐχταὐλατισμένο φὐς κάτου ὐπὐ τὐ φοὐστατης

καὐ τὐ παιδιὐ ὐχουν πέντε-ὐξι σταυρουλάκια πίκρα πάνου στὐν καρδιάτους

σὐν τὐ χνάριαὐπὐ τὐ βὐμα τὐν γλάρων στὐνὐμμουδιὐ τὐὐπόγευμα.

Δὐ χρειάζεται νὐ θυμηθεὐς. Τὐ ξέρουμε.ὐλα τὐ μονοπάτια βγάζουνε στὐ Ψηλαλώνια. Oὐγέρας εὐναιὐψὐς

κεὐ πάνου.

ὐταν ξεφτάειὐπόμακραὐ μινωικὐ τοιχογραφία τὐς δύσηςκαὐ σβήνειὐ πυρκαϊ ὐ στὐνὐχερὐνα τὐςὐκρογιαλιὐς

ὐνηφορίζουνὐςὐδὐ οὐ γριὐςὐπὐ τὐ σκαμμένα στὐ βράχοσκαλοπάτια

κάθουνται στὐ Μεγάλη Πέτρα γνέθοντας μὐ τὐ μάτια τὐ θάλασσακάθουνται καὐ μετρὐν τὐ ὐστέριαὐς νὐ μετρὐνε τὐ προγονικὐ

ὐσημένια τους κουταλοπήρουνακιὐργὐ κατηφορὐνε νὐ ταΐσουνε τὐ ὐγγόνια τους μὐ τὐ

μεσολογγίτικο μπαροὐτι.Ναί,ὐλήθεια,ὐ ὐλκόμενοςὐχει δυὐ χέρια τόσο λυπημένα μέσα στὐ

θηλειά τουςὐμως τὐ φρύδι του σαλεύει σὐν τὐ βράχο ποὐ ὐλο πάει νὐ ξεκολλήσει

πάνουὐπὐ τὐ πικρό του μάτι.ὐπὐ βαθιὐ ὐνεβαίνει αὐτὐ τὐ κὐμα ποὐ δὐν ξέρει παρακάλιαὐπὐ ψηλὐ κυλάει αὐτὐςὐ ὐγέρας μὐ ρετσίνι φλέβα καὐ πλεμόνι

ὐλισφακιά.ὐχ, θὐ φυσήξει μία νὐ πάρει σβάρνα τὐς πορτοκαλιές της θύμησης

ὐχ, θὐ φυσήξει δυὐ νὐ βγάλει σπίθα ὐ σιδερένια πέτρα σὐν καψοὐλιὐχ, θὐ φυσήξει τρεὐς καὐ θὐ τρελλάνει τὐ ὐλατόδασα στὐ Λιάκουραθὐ δώσει μία μὐ τὐ γροθιά του νὐ τινάξει τὐν τυράγνια στὐνὐγέρα

καὐ

θὐ

τραβήξει τὐ

ςὐ

ρκούδας νύχτας τὐ

χαλκὐ

νὐ

μὐ

ς χορέψειτσάμικο καταμεσὐς στὐν τάπιακαὐ ντέφι τὐ φεγγάρι θὐ χτυπάει ποὐ νὐ γεμίσουν τὐ νησιώτικα

μπαλκόνιαὐγουροξυπνημένο παιδολόι καὐ σουλιώτισσες μανάδες.

ὐνας μαντατοφόρος φτάνειὐπὐ τὐ Μεγάλη Λαγκαδιὐ κάθε πρωινὐστὐ πρόσωπό του λάμπει ὐ ὐδρωμένοςὐλιος

κάτουὐπὐ τὐ μασκάλη του κρατεὐ σφιχτὐ τὐ ρωμιοσύνηὐπως κρατάειὐ ὐργάτης τὐν τραγιάσκα του μέσα στὐνὐκκλησία.

ὐρθεὐ ὐρα, λέει. Νάμαστεὐτοιμοι.Κάθεὐρα εὐναιὐ δικιά μαςὐρα.

IVΤράβηξανὐλόισια στὐν αὐγὐ μὐ τὐνὐκαταδεξιὐ τοὐ ὐνθρώπου

ποὐ πεινάει,μέσα στὐ ὐσάλευτα μάτια τους εὐχε πήξει ὐναὐστροστὐνὐμο τους κουβάλαγαν τὐ λαβωμένο καλοκαὐρι.

ὐπὐ δὐ πέρασεὐ στρατὐς μὐ τὐ φλάμπουρα κατάσαρκαμὐ τὐ πεὐσμα δαγκωμένο στὐ δόντια τους σὐνὐγουρο γκόρτσι

μὐ τὐνὐμμο τοὐ φεγγαριοὐ μὐς στὐςὐρβύλες τουςκαὐ μὐ τὐν καρβουνόσκονη τὐς νύχτας κολλημένη μέσα στὐ ρουθούνια

καὐ στὐ αὐτιά τους.

Δέντρο τὐ δέντρο, πέτρα-πέτρα πέρασαν τὐν κόσμο,μὐ ὐγκάθια προσκεφάλι πέρασαν τὐνὐπνο.

Page 5: ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

7/31/2019 ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

http://slidepdf.com/reader/full/-gipasblogspotgr 5/10

Φέρναν τὐ ζωὐ στὐ δυὐ στεγνά τους χέρια σὐν ποτάμι.Σὐ κάθε βὐμα κέρδιζαν μία ὐργιὐ οὐρανὐ - γιὐ νὐ τὐν δώσουν.

Πάνου στὐ καραούλια πέτρωναν σὐν τὐ καψαλιασμένα δέντρα,κιὐταν χορεὐαν στὐν πλατεὐα,

μέσα στὐ σπίτια τρέμαν τὐ ταβάνια καὐ κουδούνιζαν τὐ γυαλικὐ στὐράφια.

ὐ, τί τραγούδι τράνταξε τὐ κορφοβούνια -ὐνάμεσα στὐ γόνατά τους κράταγαν τὐ σκουτέλι τοὐ φεγγαριοὐ καὐ

δειπνοὐσαν,

καὐ σπάγαν τὐ ὐχ μέσα στὐ φυλλοκάρδια τουςσὐ νάσπαγαν μία ψείραὐνάμεσα στὐ δυὐ χοντρά τους νύχια.

Ποιὐς θὐ σοὐ φέρει τώρα τὐ ζεστὐ καρβέλι μὐς στὐ νύχτα νὐ ταΐσειςτὐ ὐνειρα;

Ποιὐς θὐ σταθεὐ στὐνὐσκιο τὐςὐλιὐς παρέα μὐ τὐ τζιτζίκι μὐσωπάσει τὐ τζιτζίκι,

τώρα ποὐ ὐσβέστης τοὐ μεσημεριοὐ βάφει τὐ μάντραὐλόγυρα τοὐὐρίζοντα

σβήνοντας τὐ μεγάλαὐντρίκιαὐνόματά τους;Τὐ χὐμα τοὐτο ποὐ μοσκοβολοὐσε τὐ χαράματα

τὐ χὐμα ποὐ εὐτανε δικό τους καὐ δικό μας - αὐμα τους - πὐς μύριζε τὐχὐμα -

καὐ τώρα πὐς κλειδώσανε τὐν πόρτα τους τὐ ὐμπέλια μαςπὐς λίγνεψε τὐ φὐς στὐς στέγες καὐ στὐ δέντρα

ποιὐς νὐ τὐ πεὐ πὐς βρίσκονται οὐ μισοὐ κάτουὐπὐ τὐ χὐμακὐ οὐ ὐλλοι μισοὐ στὐ σίδερα;

Μὐ τόσα φύλλα νὐ σοὐ γνέφει ὐ ὐλιος καλημέραμὐ τόσα φλάμπουρα νὐ λάμπειὐ οὐρανὐς

καὐ τοὐτοι μὐς στὐ σίδερα καὐ κεὐνοι μὐς στὐ χὐμα.Σώπα,ὐπου νὐναι θὐ σημάνουν οὐ καμπάνες.

Αὐτὐ τὐ χὐμα εὐναι δικό τους καὐ δικό μας.Κάτουὐπὐ τὐ χὐμα, μὐς στὐ σταυρωμένα χέρια τους

κρατὐνε τὐς καμπάνας τὐ σκοινὐ - περμένουνε τὐνὐρα, δὐνκοιμοὐνται,

περμένουν νὐ σημάνουν τὐνὐνάσταση. Τοὐτο τὐ χὐμαεὐναι δικό τους καὐ δικό μας - δὐ μπορεὐ κανεὐς νὐ μὐς τὐ πάρει.

VΚάτσανε κάτουὐπὐ τὐςὐλιὐς τὐ ὐπομεσήμερο

κοσκινίζοντας τὐ σταχτὐ φὐς μὐ τὐ χοντρά τους δάχτυλαβγάλανε τὐς μπαλάσκες τους καὐ λογαριὐζαν πόσος μόχτος χώρεσε στὐ

μονοπάτι τὐ

ς νύχταςπόση πίκρα στὐν κόμπο τὐςὐγριομολόχαςπόσο κουράγιο μὐς στὐ μάτια τοὐ ξυπόλυτου παιδιοὐ ποὐ κράταε τὐ

σημαία.Εὐχεὐπομείνει πάρωρα στὐν κάμπο τὐ στερνὐ χελιδόνι

ζυγιαζόταν στὐνὐέρα σὐ μία μαύρη λουρίδα στὐ μανίκι τοὐφθινοπώρου.

Τίποτὐ ὐλλο δὐνὐμενε. Μονάχα κάπνιζανὐκόμα τὐ καμένα σπίτια.Οὐ ὐλλοι μαςὐφησανὐπὐ καιρὐ κάτουὐπὐ τὐς πέτρες

μὐ τὐ σκισμένο τους πουκάμισο καὐ μὐ τὐνὐρκο τους γραμμένο στὐνπεσμένη πόρτα.

Δὐνὐκλαψε κανείς. Δὐν εὐχαμε καιρό. Μόνο ποὐ ὐ σιγαλιὐ μεγάλωνεπολὐ

Page 6: ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

7/31/2019 ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

http://slidepdf.com/reader/full/-gipasblogspotgr 6/10

κὐ εὐταν τὐ φὐς συγυρισμένο κάτου στὐ γιαλὐ σὐν τὐ νοικοκυριὐτὐς σκοτωμένης.

Τί θὐ γίνουν τώραὐταν θάρθειὐ βροχὐ μὐς στὐ χὐμα μὐ τὐ σάπιαπλατανόφυλλα

τί θὐ γίνουνὐτανὐ ὐλιος στεγνώσει στὐ χράμι τὐς συγνεφιὐς σὐσπασμένος κοριὐς στὐ χωριάτικο κρεββάτι

ὐταν σταθεὐ στὐν καμινάδα τοὐ ὐπόβραδου μπαλσαμωμένο τὐ λελέκιτοὐ χιονιοὐ;

Ρίχνουνεὐλάτι οὐ γριὐς μανάδες στὐ φωτιά, ρίχνουνε χὐμα στὐ μαλλιά

τουςξερρίζωσαν τὐ ὐμπέλια τὐς Μονοβασιὐς μὐ καὐ γλυκάνει μαύρη ρώγα

τὐνὐχτρὐν τὐ στόμα,βάλαν σὐ ὐνα σακκούλι τὐν παππούδων τους τὐ κόκκαλα μαζὐ μὐ τὐ

μαχαιροπήρουνακαὐ τριγυρνὐνεὐξωὐπὐ τὐ τείχη τὐς πατρίδας τους ψάχνοντας τόπο

νὐ ριζώσουνε στὐ νύχτα.Θάναι δύσκολο τώρα νὐ βροὐμε μία γλὐσσα πιὐ τὐς κερασιὐς, λιγότερο

δυνατή, λιγότερο πέτρινη -τὐ χέριαὐκεὐνα ποὐ ὐπομεὐναν στὐ χωράφιαὐὐπάνου στὐ βουνὐ

ὐ κάτουὐπὐ τὐ θάλασσα, δὐν ξεχνὐνε -θάναι δύσκολο νὐ ξεχάσουμε τὐ χέρια τουςθάναι δύσκολο τὐ χέρια πούβγαλαν κάλους στὐ σκανδάλη νὐ ρωτήσουν

μία μαργαρίτανὐ ποὐν εὐχαριστὐ πάνου στὐ γόνατό τους, πάνου στὐ βιβλίοὐ μὐς

στὐ μποὐστο τὐςὐστροφεγγιὐς.Θὐ χρειαστεὐ καιρός. Καὐ πρέπει νὐ μιλήσουμε.ὐσπου νὐ βροὐν τὐ

ψωμὐ καὐ τὐ δίκιο τους.Δυὐ κουπιὐ καρφωμένα στὐνὐμμο τὐ χαράματα μὐ τὐ φουρτοὐνα.

Πούναιὐ βάρκα;ὐ

ναὐ

λέτρι μπηγμένο στὐ

χὐ

μα, κιὐ

 ὐ

γέρας νὐ

φυσάει. Καμένο τὐ

χὐμα. Πούναιὐ ζευγολάτης;Στάχτη ὐ ὐλιά, τὐ ὐμπέλι καὐ τὐ σπίτι.

Βραδιὐ σπαγγοραμμένη μὐ τὐ ὐστέρια της μὐς στὐ τσουράπι.Δάφνη ξερὐ καὐ ρίγανη στὐ μεσοντούλαπο τοὐ τοίχου. Δὐν τὐ ὐγγιξε

ὐ φωτιά.Καπνισμένο τσουκάλι στὐ τζάκι - καὐ νὐ κοχλάζει μόνο τὐ νερὐ στὐ

κλειδωμένο σπίτι. Δὐν πρόφτασαν νὐ φὐνε.ὐπάνω στὐ καμένο τους πορτόφυλλο οὐ φλέβες τοὐ δάσους - τρέχει τὐ

αὐμα μὐς στὐς φλέβες.Καὐ νὐ τὐ βὐμα γνώριμο. Ποιὐς εὐναι;

Γνώριμο βὐμα μὐ τὐς πρόκες στὐνὐνήφορο.Τὐ σύρσιμο τὐς ρίζας μὐς στὐν πέτρα. Κάποιος ὐρχεται.

Τὐ σύνθημα, τὐ παρασύνθημα.ὐδελφός. Καλησπέρα.Θὐ βρεὐ λοιπὐν τὐ φὐς τὐ δέντρα του, θὐ βρεὐ μία μέρα καὐ τὐ

δέντρο τὐν καρπό του.Τοὐ σκοτωμένου τὐ παγοὐριὐχει νερὐ καὐ φὐςὐκόμα.

Καλησπέρα,ὐδερφέ μου. Τὐ ξέρεις. Καλησπέρα.Στὐν ξύλινη παράγκα τὐς πουλάει μπαχαρικὐ καὐ ντεμισέδεςὐ γριὐ

δύση.Κανεὐς δὐνὐγοράζει. Τράβηξαν ψηλά.

Δύσκολο πιὐ νὐ χαμηλώσουν.Δύσκολο καὐ νὐ ποὐν τὐ μπόι τους.

Page 7: ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

7/31/2019 ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

http://slidepdf.com/reader/full/-gipasblogspotgr 7/10

Μέσα στὐ ὐλὐνιὐπου δειπνὐσαν μία νυχτιὐ τὐ παλληκάριαμένουνε τὐ λιοκούκουτσα καὐ τὐ αὐμα τὐ ξερό του φεγγαριοὐ

κιὐ δεκαπεντασύλλαβοςὐπὐ τὐ ὐρματά τους.Τὐνὐλλη μέρα τὐ σπουργίτια φάγανε τὐ ψίχουλα τὐς κουραμάνας τους,

τὐ παιδιὐ φτιάξανε παιχνίδια μὐ τὐ σπίρτα τους ποὐ ὐνάψαν τὐτσιγάρα τους καὐ τὐ ὐγκάθια τὐνὐστρων.

Κὐ ὐ πέτραὐπου καθὐσαν κάτου ὐπὐ τὐςὐλιὐς τὐ ὐπομεσήμεροὐντικρὐ στὐ θάλασσα

αὐριο θὐ γίνειὐσβέστης στὐ καμίνι

μεθαύριο θὐ ὐσβεστώσουμε τὐ σπίτια μας καὐ τὐ πεζοὐλι τὐςὐγιὐ-Σωτὐρας

ὐντιμεθαύριο θὐ φυτέψουμε τὐ σπόροὐκεὐ ποὐ ὐποκοιμήθηκανκὐ ὐνα μπουμποὐκι τὐς ροδιὐς θὐ σκάσει πρὐτο γέλιο τοὐ μωροὐ

στὐν κόρφο τὐς λιακάδας.Κὐ ὐστερα πιὐ θὐ κάτσουμε στὐν πέτρα νὐ διαβάσουμεὐλη τὐν

καρδιά τουςσὐ νὐ διαβάζουμε πρώτη φορὐ τὐνὐστορία τοὐ κόσμου.

VIὐτσι μὐ τὐνὐλιο κατάστηθα στὐ πέλαγο ποὐ ὐσβεστώνει τὐν

ὐντικρυνὐ πλαγιὐ τὐς μέραςλογαριάζεται διπλὐ καὐ τρίδιπλα τὐ μαντάλωμα καὐ τὐ βάσανο τὐς

δίψαςλογαριάζεταιὐπὐ τὐνὐρχὐ ὐ παλιὐ λαβωματιὐ

κὐ ὐ καρδιὐ ξεροψήνεται στὐν κάψα σὐν τὐ βατικιώτικα κρεμμύδιαμπρὐς στὐς πόρτες.

ὐσο πὐνε τὐ χέρια τους μοιάζουνε πιότερο τὐ χὐμαὐσο πὐνε τὐ μάτια τους μοιάζουνε πιότερο τὐν οὐρανό.

ὐδείασε τὐ κιοὐπι μὐ τὐ λάδι. Λίγη μοὐργα στὐν πάτο. Κι ὐ ψόφιοςποντικός.

ὐδείασε τ

ὐκουράγιο τ

ὐς μάνας μαζ

ὐμὐ

τὐ

πήλινο κανάτι καὐ

τὐ

στέρνα.Στυφίζουν τὐ οὐλα τηςὐρμιὐςὐπὐ τὐ μπαροὐτι.

Ποὐ λάδι τώρα πιὐ γιὐ τὐ καντὐλι τὐςὐγιὐ-Βαρβάραςποὐ δυόσμος πιὐ νὐ λιβανίσει τὐ μαλαματένιο κόνισμα τοὐ δειλινοὐποὐ μία μπουκιὐ ψωμὐ γιὐ τὐ βραδιά-ζητιάνα νὐ σοὐ παίξει τὐν

ὐστρομαντινάδα της στὐ λύρα.Στὐ πάνου κάστρο τοὐ νησιοὐ στοιχειὐσαν οὐ φραγκοσυκιὐς καὐ τὐ

σπερδούκλια.Τὐ χὐμαὐνασκαμμένοὐπὐ τὐ κανονίδι καὐ τοὐς τάφους.

Τὐ γκρεμισμένο Διοικητήριο μπαλωμένο μὐ οὐρανό. Δὐνὐχει πιὐκαθόλου τόπο

γιὐ ὐλλους νεκρούς. Δὐνὐχει τόποὐ λύπη νὐ σταθεὐ νὐ πλέξει τὐμαλλιά της.

Σπίτια καμένα ποὐ ὐγναντεύουν μὐ βγαλμένα μάτια τὐ μαρμαρωμένοπέλαγο

κὐ οὐ σφαὐρες σφηνωμένες στὐ τειχιὐσὐν τὐ μαχαίρια στὐ παΐδια τοὐ ὐγιου ποὐ τὐν δέσανε στὐ κυπαρίσσι.

ὐλη τὐ μέρα οὐ σκοτωμένοι λιάζονταιὐνάσκελα στὐνὐλιο.Καὐ μόνο σὐ βραδιάζει οὐ στρατιὐτες σέρνονται μὐ τὐν κοιλιὐ στὐς

καπνισμένες πέτρες

ψάχνουν μὐ τὐ ρουθούνια τὐνὐγέραὐξωὐπὐ τὐ θάνατοψάχνουνε τὐ παπούτσια τοὐ φεγγαριοὐ μασουλώνταςὐνα κομμάτι

Page 8: ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

7/31/2019 ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

http://slidepdf.com/reader/full/-gipasblogspotgr 8/10

μεντζεσόλαχτυπὐν μὐ τὐ γροθιὐ τὐ βράχο μήπως τρέξει ὐ κόμπος τοὐ νεροὐ

μὐ ὐπὐ τὐνὐλλη μεριὐ ὐ τοὐχος εὐναι κούφιοςκαὐ ξανακοὐν τὐ χτύπημα μὐ τοὐς πολλοὐς γύρους ποὐ κάνειὐ

ὐβίδα πέφτοντας στὐ θάλασσακιὐκοὐνὐκόμα μία φορὐ τὐ σκούξιμο τὐν λαβωμένων μπρὐς στὐν

πύλη.Ποὐ νὐ τραβήξεις; Σὐ φωνάζειὐ ὐδερφός σου.

Χτισμένηὐ νύχταὐλόγυραὐπὐ τοὐςὐσκιους ξένων καραβιὐν.

Κλεισμένοι οὐ δρόμοιὐπὐ τὐ ντουβάρια.Μόνο γιὐ τὐ ψηλὐ εὐναιὐκόμα δρόμος.

Κι αὐτοὐ μουντζώνουν τὐ καράβια καὐ δαγκώνουνε τὐ γλὐσσα τουςνὐ ὐκούσουνε τὐν πόνο τους ποὐ δὐνὐγινε κόκκαλο.

ὐπάνω στὐ μεντένια οὐ σκοτωμένοι καπετάνιοιὐρθοὐ φρουροὐν τὐκάστρο.

Κάτουὐπὐ τὐ ροὐχα τους λυώνουν τὐ κρέατά τους.ὐι,ὐδέρφι, δὐνὐπόστασες;

Μπουμπούκιασε τὐ βόλι μέσα στὐν καρδιά σουπέντε ζουμπούλια ξεμυτίσαν στὐ μασκάλη τοὐ ξερόβραχου,

ὐνάσα-ὐνάσαὐ μοσκοβόλια λέει τὐ παραμύθι - δὐ θυμὐσαι;δοντιὐ-δοντιὐ ὐ λαβωματιά σου λέει τὐ ζωή,

τὐ χαμομὐλι φυτρωμένο μὐς στὐ λίγδα τοὐ νυχιοὐ σου στὐ μεγάλοδάχτυλο τοὐ ποδαριοὐ

σοὐ λέει τὐνὐμορφιὐ τοὐ κόσμου.Πιάνεις τὐ χέρι. Εὐναι δικό σου. Νοτισμένοὐπὐ τὐνὐρμύρα.

Δικιά σουὐ θάλασσα. Σὐν ξερριζώνεις τρίχα ὐπὐ τὐ κεφάλι τὐςσιωπὐς

στάζει πικρὐ τὐ γάλα τὐς συκιὐς.ὐπου καὐ νὐσαιὐ οὐρανὐς σὐβλέπει.

Στρίβει στὐ

δάχτυλά τουὐ

 ὐ

ποσπερίτης τὐ

ν ψυχή σου σὐ

ν τσιγάροὐτσι νὐ τὐ φουμάρεις τὐν ψυχή σου ὐνάσκελαβρέχοντας τὐ ζερβί σου χέρι μὐς στὐν ξαστεριὐ

καὐ στὐ δεξί σου κολλημένο τὐ ντουφέκι-ὐρραβωνιαστικιά σουνὐ θυμηθεὐς πὐςὐ οὐρανὐς ποτέ του δὐ σὐ ξέχασεὐταν θὐ βγάζειςὐπὐ τὐ μέσα τσέπη τὐ παλιό του γράμμα

καὐ ξεδιπλώνοντας μὐ δάχτυλα καμένα τὐ φεγγάρι θὐ διαβάζειςλεβεντιὐ καὐ δόξα.

ὐστερα θὐ ὐνεβεὐς στὐ ψηλὐ καραοὐλι τοὐ νησιοὐ σουκαὐ βάζοντας καψοὐλι τὐ ὐστρο θὐ τραβήξεις μία στὐνὐέρα

πάνουὐπὐ τὐ τειχιὐ καὐ τὐ κατάρτιαπάνουὐπὐ τὐ βουνὐ ποὐ σκύβουν σὐ φαντάροι πληγωμένοι

ὐτσι μόνο καὐ μόνο νὐ χουγιάξεις τὐ στοιχειὐ καὐ νὐ τρυπώσουνστὐν κουβέρτα τοὐ ὐσκιου -

θὐ ρίξεις μίανὐσα στὐν κόρφο τὐ οὐρανοὐ νὐ βρεὐς τὐ γαλανὐσημάδι

σάμπως νὐ βρίσκεις πάνουὐπὐ τὐ πουκάμισο τὐ ρώγα τὐς γυναίκαςποὐ αὐριο θὐ βυζαίνει τὐ παιδί σου

σάμπως νὐ βρίσκειςὐστερὐ ὐπὐ χρόνια τὐ χεροὐλι τὐςὐξώπορταςτοὐ πατρικοὐ σπιτιοὐ σου.

VII

Τὐ σπίτι,ὐ δρόμος,ὐ φραγκοσυκιά, τὐ φλούδια τοὐ ὐλιου στὐναὐλὐ ποὐ τὐ τσιμπολογὐν οὐ κόττες.

Page 9: ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

7/31/2019 ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

http://slidepdf.com/reader/full/-gipasblogspotgr 9/10

Τὐ ξέρουμε, μὐς ξέρουνε. Δὐ χάμουὐνάμεσα στὐ βάταὐχειὐ δεντρογαλιὐ παρατημένο τὐ κίτρινο πουκάμισό της.

Δὐ χάμου εὐναιὐ καλύβα τοὐ μερμηγκιοὐ κιὐ πύργος τὐς σφήγκαςμὐ τὐς πολλὐς πολεμίστρες,

στὐνὐδιαὐλιὐ τὐ τσόφλι τοὐ περσινοὐ τζίτζικα κὐ ὐ φωνὐ τοὐφετεινοὐ τζίτζικα,

στὐ σκοὐναὐ ὐσκιος σου ποὐ σὐ παίρνειὐπὐ πίσω σὐ σκυλὐὐμίλητο, πολὐ βασανισμένο,

πιστὐ σκυλὐ - τὐ μεσημέρια κάθεται δίπλα στὐ χωματένιονὐπνο σου

μυρίζοντας τὐς πικροδάφνεςτὐ βράδια κουλουριάζεται στὐ πόδια σου κοιτάζοντας ὐναὐστρο.

Εὐναι μία σιγαλιὐ ὐπὐ ὐχλάδια ποὐ μεγαλώνουνε στὐ σκέλια τοὐκαλοκαιριοὐ

μία νύσταὐπὐ νερὐ ποὐ χαζεύει στὐς ρίζες τὐς χαρουπιὐς -ὐ ὐνοιξηὐχει τρίαὐρφανὐ κοιμισμένα στὐν ποδιά της

ὐνανὐ ϊτὐ μισοπεθαμένο στὐ μάτια τηςκαὐ κεὐ ψηλὐ πίσωὐπὐ τὐ πευκόδασο

στεγνώνει τὐ ξωκκλήσι τοὐ ὐη-Γιαννιοὐ τοὐ Νηστευτὐσὐνὐσπρη κουτσουλιὐ τοὐ σπουργιτιοὐ σὐ ὐνα πλατὐ φύλλο

μουριὐς ποὐ τὐν ξεραίνει ὐ κάψα.ὐτοὐτοςὐ τσοπάνος τυλιγμένος τὐν προβιά του

ὐχει σὐ κάθε τρίχα τοὐ κορμιοὐ ὐνα στεγνὐ ποτάμιὐχειὐνα δάσος βελανιδιὐς σὐ κάθε τρὐπα τὐς φλογέρας του

καὐ τὐ ραβδί τουὐχει τοὐςὐδιους ρόζους μὐ τὐ κουπὐ ποὐπρωτοχτύπησε τὐ γαλάζιο τουὐλλήσποντου.

Δὐ χρειάζεται νὐ θυμηθεὐς.ὐ φλέβα τοὐ πλάτανουὐχει τὐ αὐμα σου. Καὐ τὐ σπερδοὐκλι τοὐ νησιοὐ κὐ ὐ κάπαρη.

Τὐ ὐμίλητο πηγάδι ὐνεβάζει στὐ καταμεσήμερομία στρογγυλὐ φωνὐ ὐπὐ μαὐρο γυαλὐ κιὐπὐ ὐσπροὐνεμο

στρογγυλὐ σὐν τὐ παλιὐ πιθάρια -ὐ ὐδια πανάρχαιη φωνή.Κάθε νύχτα τὐ φεγγάριὐναποδογυρίζει τοὐς σκοτωμένους

ψάχνει τὐ πρόσωπά τους μὐ παγωμένα δάχτυλα νὐ βρεὐ τὐ γιό τουὐπὐ τὐν κοψιὐ τοὐ σαγονιοὐ κιὐπὐ τὐ πέτρινα φρύδια,ψάχνει τὐς τσέπες τους. Πάντα κάτι θὐ βρεὐ. Κάτι βρίσκουμε.ὐνα κλειδί,ὐνα γράμμα,ὐνα ρολόι σταματημένο στὐςὐφτά.

Κουρντίζουμε πάλι τὐ ρολόι. Περπατὐνε οὐ ὐρες.ὐταν μεθαύριο λυώσουνε τὐ ροὐχα τους καὐ μείνουνε γυμνοὐ ὐνάμεσα

στὐ στρατιωτικὐ κουμπιά τουςὐτσι ποὐ μένουν τὐ κομμάτια τὐ οὐρανοὐ ὐνάμεσα ὐπὐ τὐ

καλοκαιριάτικαὐστρατότε μπορεὐ νὐ βροὐμε τὐ ὐνομά τους καὐ μπορεὐ νὐ τὐφωνάξουμε:ὐγαπὐ.

Τότε. Μὐ πάλι αὐτὐ τὐ πράγματα εὐναι λιγάκι σὐν πολὐ μακρινά.Εὐναι λιγάκι σὐν πολὐ κοντινά, σὐνὐταν πιάνεις στὐ σκοτάδιὐνα χέρι

καὐ λὐς καλησπέραμὐ τὐν πικρὐ καλογνωμιὐ τοὐ ξενητεμένουὐταν γυρνάει στὐ πατρικό

τουκαὐ δὐν τὐν γνωρίζουνε μήτε οὐ δικοί του, γιατὐ αὐτὐςὐχει γνωρίσει

τὐ θάνατο

κὐ

 ὐ

χει γνωρίσει τὐ

ζωὐ

πρὐ

νὐ

πὐ

τὐ

ζωὐ

καὐ

πάνουὐ

πὐ

τὐ

θάνατο

Page 10: ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

7/31/2019 ΡΙΤΣΟΣ Γ - Ρωμιοσυνη (gipas.blogspot.gr)

http://slidepdf.com/reader/full/-gipasblogspotgr 10/10

καὐ τοὐς γνωρίζει. Δὐν πικραίνεται. Αὐριο, λέει. Κὐ εὐναι σίγουροςπὐςὐ δρόμοςὐ πιὐ μακρινὐς εὐναιὐ πιὐ κοντινὐς στὐν καρδιὐ

τοὐ Θεοὐ.Καὐ τὐνὐρα ποὐ τὐ φεγγάρι τὐν φιλάει στὐ λαιμὐ μὐ κάποια

στεναχώρια,τινάζοντας τὐ στάχτη τοὐ τσιγάρου τουὐπὐ τὐ κάγκελα τοὐ

μπαλκονιοὐ, μπορεὐ νὐ κλάψειὐπὐ τὐ σιγουριά τουμπορεὐ νὐ κλάψειὐπὐ τὐ σιγουριὐ τὐν δέντρων καὐ τὐνὐστρων

καὐ τὐνὐδελφὐν.