ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟΔρ Γεωργία Κ Κατσαγάνη

Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας

ΤΙΤΛΟΣ

Κειμενοκεντρική επεξεργασία καιδιαθεματική προσέγγιση της Ελένης τουΕυριπίδη Ο Τεύκρος και η λειτουργία τουως φορέα πολυεπίπεδης πληροφόρησηςΗ πραγματική Ελένη (είναι) παράλληλα μετη φαινομενική (φαίνεσθαι)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 2

13 Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

Γνωστικό αντικείμενο της Διδακτικής Πρακτικής Δραματική Ποίηση Ευριπίδη Ελένη

Ιδιαίτερη Περιοχή του γνωστικού αντικειμένου Πρόλογος στίχοι 83-191 του αντίστοιχου σχολικού εγχειριδίου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 3

Γνωστικό της Διδακτικής Πρακτικής Δραματική Ποίηση Ευριπίδη Ελένη

Ιδιαίτερη Περιοχή του γνωστικού αντικειμένου

Η παραπάνω ενότητα είναι συμβατή με το ΑΠΣ καιτο ΔΕΠΠΣ του μαθήματος (σσ 79-80 90-91) αφούοι μαθητές είναι σε θέση 1) να κατανοήσουνδιερευνώντας το μύθο τις καταστάσεις τοστοχασμό το ήθος και το λόγο των ηρώων και νααξιολογήσουν την προσπάθειά τους να καταλάβουνποια είναι η θέση τους μέσα στον κόσμο και πώςμπορούν να την αλλάξουν με τη δράση τους καθώςκαι ποια είναι η σχέση τους με τους θεούς και 2) νασυνειδητοποιήσουν που οφείλεται το ενδιαφέρονπου παρουσιάζει η τραγωδία έξω από τα όρια τόπουχρόνου μόρφωσης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 4

Συμβατότητα με τις αρχές και τους στόχους των νέων προγραμμάτων σπουδών του Νέου Σχολείου

Το σχέδιο διδασκαλίας είναι απόλυτα συμβατό με τα νέα προγράμματα σπουδών του Νέου Σχολείου διότι είναι

Ανοικτό και ευέλικτο ως προς τον εκπαιδευτικό αφού του παρέχει τη δυνατότητα παρέμβασης και αυτενέργειας στο περιεχόμενο και στη μέθοδο διδασκαλίας

Στοχοκεντρικό αφού περιγράφεται με σαφήνεια η ανάπτυξη των βασικών γνώσεων που απαιτούνται για την εξέταση των επιμέρους αντικειμένων

Διαθεματικό αφού το περιεχόμενό του μπορεί να επεκταθεί και στο γνωστικό πεδίο της Ιστορίας της Μυθολογίας της Λογοτεχνίας και της Αστρονομίας

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 5

Καλλιεργείται το συλλογικό πνεύμα με τη διδασκαλία σεομάδες

Εφαρμόζεται η διαλογική διδασκαλία που οδηγεί στηνκοινωνικοποίηση των μαθητών και στην άσκηση τωνγνωστικών ικανοτήτων τους ταυτόχρονα με τηνερμηνευτική ndash κειμενοκεντρική μέθοδο και την τεχνικήτων στοχευμένων ερωτήσεων

Εφαρμόζεται η εμπλουτισμένη διδασκαλία (αξιοποίησηπρόσθετου διδακτικού υλικού) αφού γίνεται η προβολήτης παράστασης (Πρόλογος) και η δραματοποίηση διότιανατίθενται συγκεκριμένοι ρόλοι στους μαθητές

Αξιοποιούνται στη διδασκαλία τα πολυμέσα πουσυντελούν στην εγρήγορση των μαθητών και στη διαρκήαύξηση του ενδιαφέροντός τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 6

16 Σκοπός amp Στόχοι της Διδακτικής Πρακτικής 161 Γενικός Σκοπός

Να κατανοήσουν οι μαθητέςδιερευνώντας το μύθο του δράματοςΕλένη του Ευριπίδη τις καταστάσεις τοήθος και το λόγο των ηρώων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 7

162 Επιμέρους Στόχοι

Σε επίπεδο γνώσεων (σσ 15-17 Βιβλίου του εκπαιδευτικού)

Να γνωρίσουν το βασικό πρόσωπο του δράματος (Ελένη) και να βιώσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται με την έναρξη της δράσης

Να ανιχνεύσουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται το θέμα του πολέμου επισημαίνοντας ένα στοιχείο του ευριπίδειου θεάτρου

Να επισημάνουν τη βασική αντίθεση laquoείναι ndash φαίνεσθαιraquo στην οποία στηρίζεται η ευριπίδεια σύνθεση

Σε επίπεδο δεξιοτήτων

Να ασκηθούν οι μαθητές στην ομαδοσυνεργατική μάθηση

στη συνδυαστική σκέψη

στην ανάληψη ρόλων

Σε επίπεδο στάσεων

να ασκηθούν οι μαθητές στον κριτικό σχολιασμό των παραθεμάτων που αφενός φωτίζουν τη συγκεκριμένη εποχή αφετέρου συνδέουν το παρελθόν με το παρόν και ερμηνεύουν τη δράση των προσώπων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 8

17 Εκτιμώμενη διάρκεια

Ώρα έναρξης 815΄ - 950΄

Διάρκεια 90΄

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 9

21 Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής

Φάσεις διδασκαλίας

Α) 1η διδακτική ώρα (εμπλουτισμένη διδασκαλία στην ολομέλεια της τάξης)

211 Διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών

Η διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών έγινε με

την προβολή της παράστασης της Ελένης του Ευριπίδη από τους

μαθητές της Γ΄ τάξης του 3ου Γυμνασίου Άργους (8΄) από 307rsquo-607rsquo

212 Ανάκληση προαπαιτούμενης προγενέστερης γνώσης με στοχευμένες ερωτήσεις laquoΠού βρίσκεται η Eλένηraquo laquoΠοιοι είναι οι άρχοντες του τόπουraquo laquoΠοια είναι η καταγωγή της Ελένηςraquo laquoΠώς άρχισαν τα βάσανά τηςraquo laquoΠώς αντέδρασε η Ήρα στην κρίση του Πάρηraquo laquoΠώς βρέθηκε η Eλένη στην Aίγυπτοraquo laquoΣε ποια κατάσταση βρίσκεται τώρα η Eλένηraquo laquoΠοια είναι η μοναδική της ελπίδαraquo laquoTι απειλεί τώρα την Eλένη και πώς εκείνη το αντιμετωπίζειraquo (6΄)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 10

213 Παρουσίαση με power point συνοπτικού διαγράμματος τηςροής του μαθήματος για να αισθητοποιήσουν οι μαθητές τη συνολικήδομή διδασκαλίας της ενότητας (6΄)

214 Προσφορά της νέας γνώσης Στη συνέχεια ανατίθεται σε έναν

μαθητή και μία μαθήτρια να διαβάσουν το κείμενο Ταυτόχρονα δίνεται η

εξής οδηγία όσο χρόνο οι δύο συμμαθητές σας θα αποδίδουν το κείμενο

και αφού λάβετε υπόψη ότι στη σκηνή που βρίσκεται ήδη η Ελένη

μπαίνει ένας ξένος προσπαθήστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα

Ποιες σκηνογραφικές πληροφορίες δίνονται

Πώς αντιδρά ο ξένος όταν βλέπει την Eλένη

Ποιος είναι ο ξένος και από πού έρχεται

Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο

Ποιες πληροφορίες δίνει ο Τεύκρος για την Τροία τους Έλληνες την

Ελένη την οικογένειά της

Τι ζητάει από την Ελένη ο Τεύκρος Πώς αντιμετωπίζει το αίτημά του η Ελένη και

με ποια δικαιολογία (25΄)Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 11

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

ΤΙΤΛΟΣ

Κειμενοκεντρική επεξεργασία καιδιαθεματική προσέγγιση της Ελένης τουΕυριπίδη Ο Τεύκρος και η λειτουργία τουως φορέα πολυεπίπεδης πληροφόρησηςΗ πραγματική Ελένη (είναι) παράλληλα μετη φαινομενική (φαίνεσθαι)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 2

13 Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

Γνωστικό αντικείμενο της Διδακτικής Πρακτικής Δραματική Ποίηση Ευριπίδη Ελένη

Ιδιαίτερη Περιοχή του γνωστικού αντικειμένου Πρόλογος στίχοι 83-191 του αντίστοιχου σχολικού εγχειριδίου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 3

Γνωστικό της Διδακτικής Πρακτικής Δραματική Ποίηση Ευριπίδη Ελένη

Ιδιαίτερη Περιοχή του γνωστικού αντικειμένου

Η παραπάνω ενότητα είναι συμβατή με το ΑΠΣ καιτο ΔΕΠΠΣ του μαθήματος (σσ 79-80 90-91) αφούοι μαθητές είναι σε θέση 1) να κατανοήσουνδιερευνώντας το μύθο τις καταστάσεις τοστοχασμό το ήθος και το λόγο των ηρώων και νααξιολογήσουν την προσπάθειά τους να καταλάβουνποια είναι η θέση τους μέσα στον κόσμο και πώςμπορούν να την αλλάξουν με τη δράση τους καθώςκαι ποια είναι η σχέση τους με τους θεούς και 2) νασυνειδητοποιήσουν που οφείλεται το ενδιαφέρονπου παρουσιάζει η τραγωδία έξω από τα όρια τόπουχρόνου μόρφωσης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 4

Συμβατότητα με τις αρχές και τους στόχους των νέων προγραμμάτων σπουδών του Νέου Σχολείου

Το σχέδιο διδασκαλίας είναι απόλυτα συμβατό με τα νέα προγράμματα σπουδών του Νέου Σχολείου διότι είναι

Ανοικτό και ευέλικτο ως προς τον εκπαιδευτικό αφού του παρέχει τη δυνατότητα παρέμβασης και αυτενέργειας στο περιεχόμενο και στη μέθοδο διδασκαλίας

Στοχοκεντρικό αφού περιγράφεται με σαφήνεια η ανάπτυξη των βασικών γνώσεων που απαιτούνται για την εξέταση των επιμέρους αντικειμένων

Διαθεματικό αφού το περιεχόμενό του μπορεί να επεκταθεί και στο γνωστικό πεδίο της Ιστορίας της Μυθολογίας της Λογοτεχνίας και της Αστρονομίας

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 5

Καλλιεργείται το συλλογικό πνεύμα με τη διδασκαλία σεομάδες

Εφαρμόζεται η διαλογική διδασκαλία που οδηγεί στηνκοινωνικοποίηση των μαθητών και στην άσκηση τωνγνωστικών ικανοτήτων τους ταυτόχρονα με τηνερμηνευτική ndash κειμενοκεντρική μέθοδο και την τεχνικήτων στοχευμένων ερωτήσεων

Εφαρμόζεται η εμπλουτισμένη διδασκαλία (αξιοποίησηπρόσθετου διδακτικού υλικού) αφού γίνεται η προβολήτης παράστασης (Πρόλογος) και η δραματοποίηση διότιανατίθενται συγκεκριμένοι ρόλοι στους μαθητές

Αξιοποιούνται στη διδασκαλία τα πολυμέσα πουσυντελούν στην εγρήγορση των μαθητών και στη διαρκήαύξηση του ενδιαφέροντός τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 6

16 Σκοπός amp Στόχοι της Διδακτικής Πρακτικής 161 Γενικός Σκοπός

Να κατανοήσουν οι μαθητέςδιερευνώντας το μύθο του δράματοςΕλένη του Ευριπίδη τις καταστάσεις τοήθος και το λόγο των ηρώων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 7

162 Επιμέρους Στόχοι

Σε επίπεδο γνώσεων (σσ 15-17 Βιβλίου του εκπαιδευτικού)

Να γνωρίσουν το βασικό πρόσωπο του δράματος (Ελένη) και να βιώσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται με την έναρξη της δράσης

Να ανιχνεύσουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται το θέμα του πολέμου επισημαίνοντας ένα στοιχείο του ευριπίδειου θεάτρου

Να επισημάνουν τη βασική αντίθεση laquoείναι ndash φαίνεσθαιraquo στην οποία στηρίζεται η ευριπίδεια σύνθεση

Σε επίπεδο δεξιοτήτων

Να ασκηθούν οι μαθητές στην ομαδοσυνεργατική μάθηση

στη συνδυαστική σκέψη

στην ανάληψη ρόλων

Σε επίπεδο στάσεων

να ασκηθούν οι μαθητές στον κριτικό σχολιασμό των παραθεμάτων που αφενός φωτίζουν τη συγκεκριμένη εποχή αφετέρου συνδέουν το παρελθόν με το παρόν και ερμηνεύουν τη δράση των προσώπων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 8

17 Εκτιμώμενη διάρκεια

Ώρα έναρξης 815΄ - 950΄

Διάρκεια 90΄

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 9

21 Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής

Φάσεις διδασκαλίας

Α) 1η διδακτική ώρα (εμπλουτισμένη διδασκαλία στην ολομέλεια της τάξης)

211 Διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών

Η διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών έγινε με

την προβολή της παράστασης της Ελένης του Ευριπίδη από τους

μαθητές της Γ΄ τάξης του 3ου Γυμνασίου Άργους (8΄) από 307rsquo-607rsquo

212 Ανάκληση προαπαιτούμενης προγενέστερης γνώσης με στοχευμένες ερωτήσεις laquoΠού βρίσκεται η Eλένηraquo laquoΠοιοι είναι οι άρχοντες του τόπουraquo laquoΠοια είναι η καταγωγή της Ελένηςraquo laquoΠώς άρχισαν τα βάσανά τηςraquo laquoΠώς αντέδρασε η Ήρα στην κρίση του Πάρηraquo laquoΠώς βρέθηκε η Eλένη στην Aίγυπτοraquo laquoΣε ποια κατάσταση βρίσκεται τώρα η Eλένηraquo laquoΠοια είναι η μοναδική της ελπίδαraquo laquoTι απειλεί τώρα την Eλένη και πώς εκείνη το αντιμετωπίζειraquo (6΄)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 10

213 Παρουσίαση με power point συνοπτικού διαγράμματος τηςροής του μαθήματος για να αισθητοποιήσουν οι μαθητές τη συνολικήδομή διδασκαλίας της ενότητας (6΄)

214 Προσφορά της νέας γνώσης Στη συνέχεια ανατίθεται σε έναν

μαθητή και μία μαθήτρια να διαβάσουν το κείμενο Ταυτόχρονα δίνεται η

εξής οδηγία όσο χρόνο οι δύο συμμαθητές σας θα αποδίδουν το κείμενο

και αφού λάβετε υπόψη ότι στη σκηνή που βρίσκεται ήδη η Ελένη

μπαίνει ένας ξένος προσπαθήστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα

Ποιες σκηνογραφικές πληροφορίες δίνονται

Πώς αντιδρά ο ξένος όταν βλέπει την Eλένη

Ποιος είναι ο ξένος και από πού έρχεται

Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο

Ποιες πληροφορίες δίνει ο Τεύκρος για την Τροία τους Έλληνες την

Ελένη την οικογένειά της

Τι ζητάει από την Ελένη ο Τεύκρος Πώς αντιμετωπίζει το αίτημά του η Ελένη και

με ποια δικαιολογία (25΄)Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 11

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

13 Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

Γνωστικό αντικείμενο της Διδακτικής Πρακτικής Δραματική Ποίηση Ευριπίδη Ελένη

Ιδιαίτερη Περιοχή του γνωστικού αντικειμένου Πρόλογος στίχοι 83-191 του αντίστοιχου σχολικού εγχειριδίου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 3

Γνωστικό της Διδακτικής Πρακτικής Δραματική Ποίηση Ευριπίδη Ελένη

Ιδιαίτερη Περιοχή του γνωστικού αντικειμένου

Η παραπάνω ενότητα είναι συμβατή με το ΑΠΣ καιτο ΔΕΠΠΣ του μαθήματος (σσ 79-80 90-91) αφούοι μαθητές είναι σε θέση 1) να κατανοήσουνδιερευνώντας το μύθο τις καταστάσεις τοστοχασμό το ήθος και το λόγο των ηρώων και νααξιολογήσουν την προσπάθειά τους να καταλάβουνποια είναι η θέση τους μέσα στον κόσμο και πώςμπορούν να την αλλάξουν με τη δράση τους καθώςκαι ποια είναι η σχέση τους με τους θεούς και 2) νασυνειδητοποιήσουν που οφείλεται το ενδιαφέρονπου παρουσιάζει η τραγωδία έξω από τα όρια τόπουχρόνου μόρφωσης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 4

Συμβατότητα με τις αρχές και τους στόχους των νέων προγραμμάτων σπουδών του Νέου Σχολείου

Το σχέδιο διδασκαλίας είναι απόλυτα συμβατό με τα νέα προγράμματα σπουδών του Νέου Σχολείου διότι είναι

Ανοικτό και ευέλικτο ως προς τον εκπαιδευτικό αφού του παρέχει τη δυνατότητα παρέμβασης και αυτενέργειας στο περιεχόμενο και στη μέθοδο διδασκαλίας

Στοχοκεντρικό αφού περιγράφεται με σαφήνεια η ανάπτυξη των βασικών γνώσεων που απαιτούνται για την εξέταση των επιμέρους αντικειμένων

Διαθεματικό αφού το περιεχόμενό του μπορεί να επεκταθεί και στο γνωστικό πεδίο της Ιστορίας της Μυθολογίας της Λογοτεχνίας και της Αστρονομίας

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 5

Καλλιεργείται το συλλογικό πνεύμα με τη διδασκαλία σεομάδες

Εφαρμόζεται η διαλογική διδασκαλία που οδηγεί στηνκοινωνικοποίηση των μαθητών και στην άσκηση τωνγνωστικών ικανοτήτων τους ταυτόχρονα με τηνερμηνευτική ndash κειμενοκεντρική μέθοδο και την τεχνικήτων στοχευμένων ερωτήσεων

Εφαρμόζεται η εμπλουτισμένη διδασκαλία (αξιοποίησηπρόσθετου διδακτικού υλικού) αφού γίνεται η προβολήτης παράστασης (Πρόλογος) και η δραματοποίηση διότιανατίθενται συγκεκριμένοι ρόλοι στους μαθητές

Αξιοποιούνται στη διδασκαλία τα πολυμέσα πουσυντελούν στην εγρήγορση των μαθητών και στη διαρκήαύξηση του ενδιαφέροντός τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 6

16 Σκοπός amp Στόχοι της Διδακτικής Πρακτικής 161 Γενικός Σκοπός

Να κατανοήσουν οι μαθητέςδιερευνώντας το μύθο του δράματοςΕλένη του Ευριπίδη τις καταστάσεις τοήθος και το λόγο των ηρώων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 7

162 Επιμέρους Στόχοι

Σε επίπεδο γνώσεων (σσ 15-17 Βιβλίου του εκπαιδευτικού)

Να γνωρίσουν το βασικό πρόσωπο του δράματος (Ελένη) και να βιώσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται με την έναρξη της δράσης

Να ανιχνεύσουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται το θέμα του πολέμου επισημαίνοντας ένα στοιχείο του ευριπίδειου θεάτρου

Να επισημάνουν τη βασική αντίθεση laquoείναι ndash φαίνεσθαιraquo στην οποία στηρίζεται η ευριπίδεια σύνθεση

Σε επίπεδο δεξιοτήτων

Να ασκηθούν οι μαθητές στην ομαδοσυνεργατική μάθηση

στη συνδυαστική σκέψη

στην ανάληψη ρόλων

Σε επίπεδο στάσεων

να ασκηθούν οι μαθητές στον κριτικό σχολιασμό των παραθεμάτων που αφενός φωτίζουν τη συγκεκριμένη εποχή αφετέρου συνδέουν το παρελθόν με το παρόν και ερμηνεύουν τη δράση των προσώπων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 8

17 Εκτιμώμενη διάρκεια

Ώρα έναρξης 815΄ - 950΄

Διάρκεια 90΄

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 9

21 Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής

Φάσεις διδασκαλίας

Α) 1η διδακτική ώρα (εμπλουτισμένη διδασκαλία στην ολομέλεια της τάξης)

211 Διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών

Η διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών έγινε με

την προβολή της παράστασης της Ελένης του Ευριπίδη από τους

μαθητές της Γ΄ τάξης του 3ου Γυμνασίου Άργους (8΄) από 307rsquo-607rsquo

212 Ανάκληση προαπαιτούμενης προγενέστερης γνώσης με στοχευμένες ερωτήσεις laquoΠού βρίσκεται η Eλένηraquo laquoΠοιοι είναι οι άρχοντες του τόπουraquo laquoΠοια είναι η καταγωγή της Ελένηςraquo laquoΠώς άρχισαν τα βάσανά τηςraquo laquoΠώς αντέδρασε η Ήρα στην κρίση του Πάρηraquo laquoΠώς βρέθηκε η Eλένη στην Aίγυπτοraquo laquoΣε ποια κατάσταση βρίσκεται τώρα η Eλένηraquo laquoΠοια είναι η μοναδική της ελπίδαraquo laquoTι απειλεί τώρα την Eλένη και πώς εκείνη το αντιμετωπίζειraquo (6΄)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 10

213 Παρουσίαση με power point συνοπτικού διαγράμματος τηςροής του μαθήματος για να αισθητοποιήσουν οι μαθητές τη συνολικήδομή διδασκαλίας της ενότητας (6΄)

214 Προσφορά της νέας γνώσης Στη συνέχεια ανατίθεται σε έναν

μαθητή και μία μαθήτρια να διαβάσουν το κείμενο Ταυτόχρονα δίνεται η

εξής οδηγία όσο χρόνο οι δύο συμμαθητές σας θα αποδίδουν το κείμενο

και αφού λάβετε υπόψη ότι στη σκηνή που βρίσκεται ήδη η Ελένη

μπαίνει ένας ξένος προσπαθήστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα

Ποιες σκηνογραφικές πληροφορίες δίνονται

Πώς αντιδρά ο ξένος όταν βλέπει την Eλένη

Ποιος είναι ο ξένος και από πού έρχεται

Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο

Ποιες πληροφορίες δίνει ο Τεύκρος για την Τροία τους Έλληνες την

Ελένη την οικογένειά της

Τι ζητάει από την Ελένη ο Τεύκρος Πώς αντιμετωπίζει το αίτημά του η Ελένη και

με ποια δικαιολογία (25΄)Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 11

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Γνωστικό της Διδακτικής Πρακτικής Δραματική Ποίηση Ευριπίδη Ελένη

Ιδιαίτερη Περιοχή του γνωστικού αντικειμένου

Η παραπάνω ενότητα είναι συμβατή με το ΑΠΣ καιτο ΔΕΠΠΣ του μαθήματος (σσ 79-80 90-91) αφούοι μαθητές είναι σε θέση 1) να κατανοήσουνδιερευνώντας το μύθο τις καταστάσεις τοστοχασμό το ήθος και το λόγο των ηρώων και νααξιολογήσουν την προσπάθειά τους να καταλάβουνποια είναι η θέση τους μέσα στον κόσμο και πώςμπορούν να την αλλάξουν με τη δράση τους καθώςκαι ποια είναι η σχέση τους με τους θεούς και 2) νασυνειδητοποιήσουν που οφείλεται το ενδιαφέρονπου παρουσιάζει η τραγωδία έξω από τα όρια τόπουχρόνου μόρφωσης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 4

Συμβατότητα με τις αρχές και τους στόχους των νέων προγραμμάτων σπουδών του Νέου Σχολείου

Το σχέδιο διδασκαλίας είναι απόλυτα συμβατό με τα νέα προγράμματα σπουδών του Νέου Σχολείου διότι είναι

Ανοικτό και ευέλικτο ως προς τον εκπαιδευτικό αφού του παρέχει τη δυνατότητα παρέμβασης και αυτενέργειας στο περιεχόμενο και στη μέθοδο διδασκαλίας

Στοχοκεντρικό αφού περιγράφεται με σαφήνεια η ανάπτυξη των βασικών γνώσεων που απαιτούνται για την εξέταση των επιμέρους αντικειμένων

Διαθεματικό αφού το περιεχόμενό του μπορεί να επεκταθεί και στο γνωστικό πεδίο της Ιστορίας της Μυθολογίας της Λογοτεχνίας και της Αστρονομίας

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 5

Καλλιεργείται το συλλογικό πνεύμα με τη διδασκαλία σεομάδες

Εφαρμόζεται η διαλογική διδασκαλία που οδηγεί στηνκοινωνικοποίηση των μαθητών και στην άσκηση τωνγνωστικών ικανοτήτων τους ταυτόχρονα με τηνερμηνευτική ndash κειμενοκεντρική μέθοδο και την τεχνικήτων στοχευμένων ερωτήσεων

Εφαρμόζεται η εμπλουτισμένη διδασκαλία (αξιοποίησηπρόσθετου διδακτικού υλικού) αφού γίνεται η προβολήτης παράστασης (Πρόλογος) και η δραματοποίηση διότιανατίθενται συγκεκριμένοι ρόλοι στους μαθητές

Αξιοποιούνται στη διδασκαλία τα πολυμέσα πουσυντελούν στην εγρήγορση των μαθητών και στη διαρκήαύξηση του ενδιαφέροντός τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 6

16 Σκοπός amp Στόχοι της Διδακτικής Πρακτικής 161 Γενικός Σκοπός

Να κατανοήσουν οι μαθητέςδιερευνώντας το μύθο του δράματοςΕλένη του Ευριπίδη τις καταστάσεις τοήθος και το λόγο των ηρώων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 7

162 Επιμέρους Στόχοι

Σε επίπεδο γνώσεων (σσ 15-17 Βιβλίου του εκπαιδευτικού)

Να γνωρίσουν το βασικό πρόσωπο του δράματος (Ελένη) και να βιώσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται με την έναρξη της δράσης

Να ανιχνεύσουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται το θέμα του πολέμου επισημαίνοντας ένα στοιχείο του ευριπίδειου θεάτρου

Να επισημάνουν τη βασική αντίθεση laquoείναι ndash φαίνεσθαιraquo στην οποία στηρίζεται η ευριπίδεια σύνθεση

Σε επίπεδο δεξιοτήτων

Να ασκηθούν οι μαθητές στην ομαδοσυνεργατική μάθηση

στη συνδυαστική σκέψη

στην ανάληψη ρόλων

Σε επίπεδο στάσεων

να ασκηθούν οι μαθητές στον κριτικό σχολιασμό των παραθεμάτων που αφενός φωτίζουν τη συγκεκριμένη εποχή αφετέρου συνδέουν το παρελθόν με το παρόν και ερμηνεύουν τη δράση των προσώπων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 8

17 Εκτιμώμενη διάρκεια

Ώρα έναρξης 815΄ - 950΄

Διάρκεια 90΄

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 9

21 Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής

Φάσεις διδασκαλίας

Α) 1η διδακτική ώρα (εμπλουτισμένη διδασκαλία στην ολομέλεια της τάξης)

211 Διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών

Η διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών έγινε με

την προβολή της παράστασης της Ελένης του Ευριπίδη από τους

μαθητές της Γ΄ τάξης του 3ου Γυμνασίου Άργους (8΄) από 307rsquo-607rsquo

212 Ανάκληση προαπαιτούμενης προγενέστερης γνώσης με στοχευμένες ερωτήσεις laquoΠού βρίσκεται η Eλένηraquo laquoΠοιοι είναι οι άρχοντες του τόπουraquo laquoΠοια είναι η καταγωγή της Ελένηςraquo laquoΠώς άρχισαν τα βάσανά τηςraquo laquoΠώς αντέδρασε η Ήρα στην κρίση του Πάρηraquo laquoΠώς βρέθηκε η Eλένη στην Aίγυπτοraquo laquoΣε ποια κατάσταση βρίσκεται τώρα η Eλένηraquo laquoΠοια είναι η μοναδική της ελπίδαraquo laquoTι απειλεί τώρα την Eλένη και πώς εκείνη το αντιμετωπίζειraquo (6΄)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 10

213 Παρουσίαση με power point συνοπτικού διαγράμματος τηςροής του μαθήματος για να αισθητοποιήσουν οι μαθητές τη συνολικήδομή διδασκαλίας της ενότητας (6΄)

214 Προσφορά της νέας γνώσης Στη συνέχεια ανατίθεται σε έναν

μαθητή και μία μαθήτρια να διαβάσουν το κείμενο Ταυτόχρονα δίνεται η

εξής οδηγία όσο χρόνο οι δύο συμμαθητές σας θα αποδίδουν το κείμενο

και αφού λάβετε υπόψη ότι στη σκηνή που βρίσκεται ήδη η Ελένη

μπαίνει ένας ξένος προσπαθήστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα

Ποιες σκηνογραφικές πληροφορίες δίνονται

Πώς αντιδρά ο ξένος όταν βλέπει την Eλένη

Ποιος είναι ο ξένος και από πού έρχεται

Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο

Ποιες πληροφορίες δίνει ο Τεύκρος για την Τροία τους Έλληνες την

Ελένη την οικογένειά της

Τι ζητάει από την Ελένη ο Τεύκρος Πώς αντιμετωπίζει το αίτημά του η Ελένη και

με ποια δικαιολογία (25΄)Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 11

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Συμβατότητα με τις αρχές και τους στόχους των νέων προγραμμάτων σπουδών του Νέου Σχολείου

Το σχέδιο διδασκαλίας είναι απόλυτα συμβατό με τα νέα προγράμματα σπουδών του Νέου Σχολείου διότι είναι

Ανοικτό και ευέλικτο ως προς τον εκπαιδευτικό αφού του παρέχει τη δυνατότητα παρέμβασης και αυτενέργειας στο περιεχόμενο και στη μέθοδο διδασκαλίας

Στοχοκεντρικό αφού περιγράφεται με σαφήνεια η ανάπτυξη των βασικών γνώσεων που απαιτούνται για την εξέταση των επιμέρους αντικειμένων

Διαθεματικό αφού το περιεχόμενό του μπορεί να επεκταθεί και στο γνωστικό πεδίο της Ιστορίας της Μυθολογίας της Λογοτεχνίας και της Αστρονομίας

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 5

Καλλιεργείται το συλλογικό πνεύμα με τη διδασκαλία σεομάδες

Εφαρμόζεται η διαλογική διδασκαλία που οδηγεί στηνκοινωνικοποίηση των μαθητών και στην άσκηση τωνγνωστικών ικανοτήτων τους ταυτόχρονα με τηνερμηνευτική ndash κειμενοκεντρική μέθοδο και την τεχνικήτων στοχευμένων ερωτήσεων

Εφαρμόζεται η εμπλουτισμένη διδασκαλία (αξιοποίησηπρόσθετου διδακτικού υλικού) αφού γίνεται η προβολήτης παράστασης (Πρόλογος) και η δραματοποίηση διότιανατίθενται συγκεκριμένοι ρόλοι στους μαθητές

Αξιοποιούνται στη διδασκαλία τα πολυμέσα πουσυντελούν στην εγρήγορση των μαθητών και στη διαρκήαύξηση του ενδιαφέροντός τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 6

16 Σκοπός amp Στόχοι της Διδακτικής Πρακτικής 161 Γενικός Σκοπός

Να κατανοήσουν οι μαθητέςδιερευνώντας το μύθο του δράματοςΕλένη του Ευριπίδη τις καταστάσεις τοήθος και το λόγο των ηρώων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 7

162 Επιμέρους Στόχοι

Σε επίπεδο γνώσεων (σσ 15-17 Βιβλίου του εκπαιδευτικού)

Να γνωρίσουν το βασικό πρόσωπο του δράματος (Ελένη) και να βιώσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται με την έναρξη της δράσης

Να ανιχνεύσουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται το θέμα του πολέμου επισημαίνοντας ένα στοιχείο του ευριπίδειου θεάτρου

Να επισημάνουν τη βασική αντίθεση laquoείναι ndash φαίνεσθαιraquo στην οποία στηρίζεται η ευριπίδεια σύνθεση

Σε επίπεδο δεξιοτήτων

Να ασκηθούν οι μαθητές στην ομαδοσυνεργατική μάθηση

στη συνδυαστική σκέψη

στην ανάληψη ρόλων

Σε επίπεδο στάσεων

να ασκηθούν οι μαθητές στον κριτικό σχολιασμό των παραθεμάτων που αφενός φωτίζουν τη συγκεκριμένη εποχή αφετέρου συνδέουν το παρελθόν με το παρόν και ερμηνεύουν τη δράση των προσώπων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 8

17 Εκτιμώμενη διάρκεια

Ώρα έναρξης 815΄ - 950΄

Διάρκεια 90΄

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 9

21 Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής

Φάσεις διδασκαλίας

Α) 1η διδακτική ώρα (εμπλουτισμένη διδασκαλία στην ολομέλεια της τάξης)

211 Διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών

Η διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών έγινε με

την προβολή της παράστασης της Ελένης του Ευριπίδη από τους

μαθητές της Γ΄ τάξης του 3ου Γυμνασίου Άργους (8΄) από 307rsquo-607rsquo

212 Ανάκληση προαπαιτούμενης προγενέστερης γνώσης με στοχευμένες ερωτήσεις laquoΠού βρίσκεται η Eλένηraquo laquoΠοιοι είναι οι άρχοντες του τόπουraquo laquoΠοια είναι η καταγωγή της Ελένηςraquo laquoΠώς άρχισαν τα βάσανά τηςraquo laquoΠώς αντέδρασε η Ήρα στην κρίση του Πάρηraquo laquoΠώς βρέθηκε η Eλένη στην Aίγυπτοraquo laquoΣε ποια κατάσταση βρίσκεται τώρα η Eλένηraquo laquoΠοια είναι η μοναδική της ελπίδαraquo laquoTι απειλεί τώρα την Eλένη και πώς εκείνη το αντιμετωπίζειraquo (6΄)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 10

213 Παρουσίαση με power point συνοπτικού διαγράμματος τηςροής του μαθήματος για να αισθητοποιήσουν οι μαθητές τη συνολικήδομή διδασκαλίας της ενότητας (6΄)

214 Προσφορά της νέας γνώσης Στη συνέχεια ανατίθεται σε έναν

μαθητή και μία μαθήτρια να διαβάσουν το κείμενο Ταυτόχρονα δίνεται η

εξής οδηγία όσο χρόνο οι δύο συμμαθητές σας θα αποδίδουν το κείμενο

και αφού λάβετε υπόψη ότι στη σκηνή που βρίσκεται ήδη η Ελένη

μπαίνει ένας ξένος προσπαθήστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα

Ποιες σκηνογραφικές πληροφορίες δίνονται

Πώς αντιδρά ο ξένος όταν βλέπει την Eλένη

Ποιος είναι ο ξένος και από πού έρχεται

Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο

Ποιες πληροφορίες δίνει ο Τεύκρος για την Τροία τους Έλληνες την

Ελένη την οικογένειά της

Τι ζητάει από την Ελένη ο Τεύκρος Πώς αντιμετωπίζει το αίτημά του η Ελένη και

με ποια δικαιολογία (25΄)Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 11

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Καλλιεργείται το συλλογικό πνεύμα με τη διδασκαλία σεομάδες

Εφαρμόζεται η διαλογική διδασκαλία που οδηγεί στηνκοινωνικοποίηση των μαθητών και στην άσκηση τωνγνωστικών ικανοτήτων τους ταυτόχρονα με τηνερμηνευτική ndash κειμενοκεντρική μέθοδο και την τεχνικήτων στοχευμένων ερωτήσεων

Εφαρμόζεται η εμπλουτισμένη διδασκαλία (αξιοποίησηπρόσθετου διδακτικού υλικού) αφού γίνεται η προβολήτης παράστασης (Πρόλογος) και η δραματοποίηση διότιανατίθενται συγκεκριμένοι ρόλοι στους μαθητές

Αξιοποιούνται στη διδασκαλία τα πολυμέσα πουσυντελούν στην εγρήγορση των μαθητών και στη διαρκήαύξηση του ενδιαφέροντός τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 6

16 Σκοπός amp Στόχοι της Διδακτικής Πρακτικής 161 Γενικός Σκοπός

Να κατανοήσουν οι μαθητέςδιερευνώντας το μύθο του δράματοςΕλένη του Ευριπίδη τις καταστάσεις τοήθος και το λόγο των ηρώων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 7

162 Επιμέρους Στόχοι

Σε επίπεδο γνώσεων (σσ 15-17 Βιβλίου του εκπαιδευτικού)

Να γνωρίσουν το βασικό πρόσωπο του δράματος (Ελένη) και να βιώσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται με την έναρξη της δράσης

Να ανιχνεύσουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται το θέμα του πολέμου επισημαίνοντας ένα στοιχείο του ευριπίδειου θεάτρου

Να επισημάνουν τη βασική αντίθεση laquoείναι ndash φαίνεσθαιraquo στην οποία στηρίζεται η ευριπίδεια σύνθεση

Σε επίπεδο δεξιοτήτων

Να ασκηθούν οι μαθητές στην ομαδοσυνεργατική μάθηση

στη συνδυαστική σκέψη

στην ανάληψη ρόλων

Σε επίπεδο στάσεων

να ασκηθούν οι μαθητές στον κριτικό σχολιασμό των παραθεμάτων που αφενός φωτίζουν τη συγκεκριμένη εποχή αφετέρου συνδέουν το παρελθόν με το παρόν και ερμηνεύουν τη δράση των προσώπων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 8

17 Εκτιμώμενη διάρκεια

Ώρα έναρξης 815΄ - 950΄

Διάρκεια 90΄

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 9

21 Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής

Φάσεις διδασκαλίας

Α) 1η διδακτική ώρα (εμπλουτισμένη διδασκαλία στην ολομέλεια της τάξης)

211 Διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών

Η διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών έγινε με

την προβολή της παράστασης της Ελένης του Ευριπίδη από τους

μαθητές της Γ΄ τάξης του 3ου Γυμνασίου Άργους (8΄) από 307rsquo-607rsquo

212 Ανάκληση προαπαιτούμενης προγενέστερης γνώσης με στοχευμένες ερωτήσεις laquoΠού βρίσκεται η Eλένηraquo laquoΠοιοι είναι οι άρχοντες του τόπουraquo laquoΠοια είναι η καταγωγή της Ελένηςraquo laquoΠώς άρχισαν τα βάσανά τηςraquo laquoΠώς αντέδρασε η Ήρα στην κρίση του Πάρηraquo laquoΠώς βρέθηκε η Eλένη στην Aίγυπτοraquo laquoΣε ποια κατάσταση βρίσκεται τώρα η Eλένηraquo laquoΠοια είναι η μοναδική της ελπίδαraquo laquoTι απειλεί τώρα την Eλένη και πώς εκείνη το αντιμετωπίζειraquo (6΄)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 10

213 Παρουσίαση με power point συνοπτικού διαγράμματος τηςροής του μαθήματος για να αισθητοποιήσουν οι μαθητές τη συνολικήδομή διδασκαλίας της ενότητας (6΄)

214 Προσφορά της νέας γνώσης Στη συνέχεια ανατίθεται σε έναν

μαθητή και μία μαθήτρια να διαβάσουν το κείμενο Ταυτόχρονα δίνεται η

εξής οδηγία όσο χρόνο οι δύο συμμαθητές σας θα αποδίδουν το κείμενο

και αφού λάβετε υπόψη ότι στη σκηνή που βρίσκεται ήδη η Ελένη

μπαίνει ένας ξένος προσπαθήστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα

Ποιες σκηνογραφικές πληροφορίες δίνονται

Πώς αντιδρά ο ξένος όταν βλέπει την Eλένη

Ποιος είναι ο ξένος και από πού έρχεται

Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο

Ποιες πληροφορίες δίνει ο Τεύκρος για την Τροία τους Έλληνες την

Ελένη την οικογένειά της

Τι ζητάει από την Ελένη ο Τεύκρος Πώς αντιμετωπίζει το αίτημά του η Ελένη και

με ποια δικαιολογία (25΄)Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 11

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

16 Σκοπός amp Στόχοι της Διδακτικής Πρακτικής 161 Γενικός Σκοπός

Να κατανοήσουν οι μαθητέςδιερευνώντας το μύθο του δράματοςΕλένη του Ευριπίδη τις καταστάσεις τοήθος και το λόγο των ηρώων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 7

162 Επιμέρους Στόχοι

Σε επίπεδο γνώσεων (σσ 15-17 Βιβλίου του εκπαιδευτικού)

Να γνωρίσουν το βασικό πρόσωπο του δράματος (Ελένη) και να βιώσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται με την έναρξη της δράσης

Να ανιχνεύσουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται το θέμα του πολέμου επισημαίνοντας ένα στοιχείο του ευριπίδειου θεάτρου

Να επισημάνουν τη βασική αντίθεση laquoείναι ndash φαίνεσθαιraquo στην οποία στηρίζεται η ευριπίδεια σύνθεση

Σε επίπεδο δεξιοτήτων

Να ασκηθούν οι μαθητές στην ομαδοσυνεργατική μάθηση

στη συνδυαστική σκέψη

στην ανάληψη ρόλων

Σε επίπεδο στάσεων

να ασκηθούν οι μαθητές στον κριτικό σχολιασμό των παραθεμάτων που αφενός φωτίζουν τη συγκεκριμένη εποχή αφετέρου συνδέουν το παρελθόν με το παρόν και ερμηνεύουν τη δράση των προσώπων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 8

17 Εκτιμώμενη διάρκεια

Ώρα έναρξης 815΄ - 950΄

Διάρκεια 90΄

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 9

21 Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής

Φάσεις διδασκαλίας

Α) 1η διδακτική ώρα (εμπλουτισμένη διδασκαλία στην ολομέλεια της τάξης)

211 Διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών

Η διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών έγινε με

την προβολή της παράστασης της Ελένης του Ευριπίδη από τους

μαθητές της Γ΄ τάξης του 3ου Γυμνασίου Άργους (8΄) από 307rsquo-607rsquo

212 Ανάκληση προαπαιτούμενης προγενέστερης γνώσης με στοχευμένες ερωτήσεις laquoΠού βρίσκεται η Eλένηraquo laquoΠοιοι είναι οι άρχοντες του τόπουraquo laquoΠοια είναι η καταγωγή της Ελένηςraquo laquoΠώς άρχισαν τα βάσανά τηςraquo laquoΠώς αντέδρασε η Ήρα στην κρίση του Πάρηraquo laquoΠώς βρέθηκε η Eλένη στην Aίγυπτοraquo laquoΣε ποια κατάσταση βρίσκεται τώρα η Eλένηraquo laquoΠοια είναι η μοναδική της ελπίδαraquo laquoTι απειλεί τώρα την Eλένη και πώς εκείνη το αντιμετωπίζειraquo (6΄)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 10

213 Παρουσίαση με power point συνοπτικού διαγράμματος τηςροής του μαθήματος για να αισθητοποιήσουν οι μαθητές τη συνολικήδομή διδασκαλίας της ενότητας (6΄)

214 Προσφορά της νέας γνώσης Στη συνέχεια ανατίθεται σε έναν

μαθητή και μία μαθήτρια να διαβάσουν το κείμενο Ταυτόχρονα δίνεται η

εξής οδηγία όσο χρόνο οι δύο συμμαθητές σας θα αποδίδουν το κείμενο

και αφού λάβετε υπόψη ότι στη σκηνή που βρίσκεται ήδη η Ελένη

μπαίνει ένας ξένος προσπαθήστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα

Ποιες σκηνογραφικές πληροφορίες δίνονται

Πώς αντιδρά ο ξένος όταν βλέπει την Eλένη

Ποιος είναι ο ξένος και από πού έρχεται

Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο

Ποιες πληροφορίες δίνει ο Τεύκρος για την Τροία τους Έλληνες την

Ελένη την οικογένειά της

Τι ζητάει από την Ελένη ο Τεύκρος Πώς αντιμετωπίζει το αίτημά του η Ελένη και

με ποια δικαιολογία (25΄)Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 11

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

162 Επιμέρους Στόχοι

Σε επίπεδο γνώσεων (σσ 15-17 Βιβλίου του εκπαιδευτικού)

Να γνωρίσουν το βασικό πρόσωπο του δράματος (Ελένη) και να βιώσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται με την έναρξη της δράσης

Να ανιχνεύσουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται το θέμα του πολέμου επισημαίνοντας ένα στοιχείο του ευριπίδειου θεάτρου

Να επισημάνουν τη βασική αντίθεση laquoείναι ndash φαίνεσθαιraquo στην οποία στηρίζεται η ευριπίδεια σύνθεση

Σε επίπεδο δεξιοτήτων

Να ασκηθούν οι μαθητές στην ομαδοσυνεργατική μάθηση

στη συνδυαστική σκέψη

στην ανάληψη ρόλων

Σε επίπεδο στάσεων

να ασκηθούν οι μαθητές στον κριτικό σχολιασμό των παραθεμάτων που αφενός φωτίζουν τη συγκεκριμένη εποχή αφετέρου συνδέουν το παρελθόν με το παρόν και ερμηνεύουν τη δράση των προσώπων

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 8

17 Εκτιμώμενη διάρκεια

Ώρα έναρξης 815΄ - 950΄

Διάρκεια 90΄

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 9

21 Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής

Φάσεις διδασκαλίας

Α) 1η διδακτική ώρα (εμπλουτισμένη διδασκαλία στην ολομέλεια της τάξης)

211 Διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών

Η διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών έγινε με

την προβολή της παράστασης της Ελένης του Ευριπίδη από τους

μαθητές της Γ΄ τάξης του 3ου Γυμνασίου Άργους (8΄) από 307rsquo-607rsquo

212 Ανάκληση προαπαιτούμενης προγενέστερης γνώσης με στοχευμένες ερωτήσεις laquoΠού βρίσκεται η Eλένηraquo laquoΠοιοι είναι οι άρχοντες του τόπουraquo laquoΠοια είναι η καταγωγή της Ελένηςraquo laquoΠώς άρχισαν τα βάσανά τηςraquo laquoΠώς αντέδρασε η Ήρα στην κρίση του Πάρηraquo laquoΠώς βρέθηκε η Eλένη στην Aίγυπτοraquo laquoΣε ποια κατάσταση βρίσκεται τώρα η Eλένηraquo laquoΠοια είναι η μοναδική της ελπίδαraquo laquoTι απειλεί τώρα την Eλένη και πώς εκείνη το αντιμετωπίζειraquo (6΄)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 10

213 Παρουσίαση με power point συνοπτικού διαγράμματος τηςροής του μαθήματος για να αισθητοποιήσουν οι μαθητές τη συνολικήδομή διδασκαλίας της ενότητας (6΄)

214 Προσφορά της νέας γνώσης Στη συνέχεια ανατίθεται σε έναν

μαθητή και μία μαθήτρια να διαβάσουν το κείμενο Ταυτόχρονα δίνεται η

εξής οδηγία όσο χρόνο οι δύο συμμαθητές σας θα αποδίδουν το κείμενο

και αφού λάβετε υπόψη ότι στη σκηνή που βρίσκεται ήδη η Ελένη

μπαίνει ένας ξένος προσπαθήστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα

Ποιες σκηνογραφικές πληροφορίες δίνονται

Πώς αντιδρά ο ξένος όταν βλέπει την Eλένη

Ποιος είναι ο ξένος και από πού έρχεται

Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο

Ποιες πληροφορίες δίνει ο Τεύκρος για την Τροία τους Έλληνες την

Ελένη την οικογένειά της

Τι ζητάει από την Ελένη ο Τεύκρος Πώς αντιμετωπίζει το αίτημά του η Ελένη και

με ποια δικαιολογία (25΄)Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 11

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

17 Εκτιμώμενη διάρκεια

Ώρα έναρξης 815΄ - 950΄

Διάρκεια 90΄

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 9

21 Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής

Φάσεις διδασκαλίας

Α) 1η διδακτική ώρα (εμπλουτισμένη διδασκαλία στην ολομέλεια της τάξης)

211 Διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών

Η διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών έγινε με

την προβολή της παράστασης της Ελένης του Ευριπίδη από τους

μαθητές της Γ΄ τάξης του 3ου Γυμνασίου Άργους (8΄) από 307rsquo-607rsquo

212 Ανάκληση προαπαιτούμενης προγενέστερης γνώσης με στοχευμένες ερωτήσεις laquoΠού βρίσκεται η Eλένηraquo laquoΠοιοι είναι οι άρχοντες του τόπουraquo laquoΠοια είναι η καταγωγή της Ελένηςraquo laquoΠώς άρχισαν τα βάσανά τηςraquo laquoΠώς αντέδρασε η Ήρα στην κρίση του Πάρηraquo laquoΠώς βρέθηκε η Eλένη στην Aίγυπτοraquo laquoΣε ποια κατάσταση βρίσκεται τώρα η Eλένηraquo laquoΠοια είναι η μοναδική της ελπίδαraquo laquoTι απειλεί τώρα την Eλένη και πώς εκείνη το αντιμετωπίζειraquo (6΄)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 10

213 Παρουσίαση με power point συνοπτικού διαγράμματος τηςροής του μαθήματος για να αισθητοποιήσουν οι μαθητές τη συνολικήδομή διδασκαλίας της ενότητας (6΄)

214 Προσφορά της νέας γνώσης Στη συνέχεια ανατίθεται σε έναν

μαθητή και μία μαθήτρια να διαβάσουν το κείμενο Ταυτόχρονα δίνεται η

εξής οδηγία όσο χρόνο οι δύο συμμαθητές σας θα αποδίδουν το κείμενο

και αφού λάβετε υπόψη ότι στη σκηνή που βρίσκεται ήδη η Ελένη

μπαίνει ένας ξένος προσπαθήστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα

Ποιες σκηνογραφικές πληροφορίες δίνονται

Πώς αντιδρά ο ξένος όταν βλέπει την Eλένη

Ποιος είναι ο ξένος και από πού έρχεται

Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο

Ποιες πληροφορίες δίνει ο Τεύκρος για την Τροία τους Έλληνες την

Ελένη την οικογένειά της

Τι ζητάει από την Ελένη ο Τεύκρος Πώς αντιμετωπίζει το αίτημά του η Ελένη και

με ποια δικαιολογία (25΄)Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 11

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

21 Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής

Φάσεις διδασκαλίας

Α) 1η διδακτική ώρα (εμπλουτισμένη διδασκαλία στην ολομέλεια της τάξης)

211 Διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών

Η διέγερση της προσοχήςενδιαφέροντος των μαθητών έγινε με

την προβολή της παράστασης της Ελένης του Ευριπίδη από τους

μαθητές της Γ΄ τάξης του 3ου Γυμνασίου Άργους (8΄) από 307rsquo-607rsquo

212 Ανάκληση προαπαιτούμενης προγενέστερης γνώσης με στοχευμένες ερωτήσεις laquoΠού βρίσκεται η Eλένηraquo laquoΠοιοι είναι οι άρχοντες του τόπουraquo laquoΠοια είναι η καταγωγή της Ελένηςraquo laquoΠώς άρχισαν τα βάσανά τηςraquo laquoΠώς αντέδρασε η Ήρα στην κρίση του Πάρηraquo laquoΠώς βρέθηκε η Eλένη στην Aίγυπτοraquo laquoΣε ποια κατάσταση βρίσκεται τώρα η Eλένηraquo laquoΠοια είναι η μοναδική της ελπίδαraquo laquoTι απειλεί τώρα την Eλένη και πώς εκείνη το αντιμετωπίζειraquo (6΄)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 10

213 Παρουσίαση με power point συνοπτικού διαγράμματος τηςροής του μαθήματος για να αισθητοποιήσουν οι μαθητές τη συνολικήδομή διδασκαλίας της ενότητας (6΄)

214 Προσφορά της νέας γνώσης Στη συνέχεια ανατίθεται σε έναν

μαθητή και μία μαθήτρια να διαβάσουν το κείμενο Ταυτόχρονα δίνεται η

εξής οδηγία όσο χρόνο οι δύο συμμαθητές σας θα αποδίδουν το κείμενο

και αφού λάβετε υπόψη ότι στη σκηνή που βρίσκεται ήδη η Ελένη

μπαίνει ένας ξένος προσπαθήστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα

Ποιες σκηνογραφικές πληροφορίες δίνονται

Πώς αντιδρά ο ξένος όταν βλέπει την Eλένη

Ποιος είναι ο ξένος και από πού έρχεται

Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο

Ποιες πληροφορίες δίνει ο Τεύκρος για την Τροία τους Έλληνες την

Ελένη την οικογένειά της

Τι ζητάει από την Ελένη ο Τεύκρος Πώς αντιμετωπίζει το αίτημά του η Ελένη και

με ποια δικαιολογία (25΄)Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 11

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

213 Παρουσίαση με power point συνοπτικού διαγράμματος τηςροής του μαθήματος για να αισθητοποιήσουν οι μαθητές τη συνολικήδομή διδασκαλίας της ενότητας (6΄)

214 Προσφορά της νέας γνώσης Στη συνέχεια ανατίθεται σε έναν

μαθητή και μία μαθήτρια να διαβάσουν το κείμενο Ταυτόχρονα δίνεται η

εξής οδηγία όσο χρόνο οι δύο συμμαθητές σας θα αποδίδουν το κείμενο

και αφού λάβετε υπόψη ότι στη σκηνή που βρίσκεται ήδη η Ελένη

μπαίνει ένας ξένος προσπαθήστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα

Ποιες σκηνογραφικές πληροφορίες δίνονται

Πώς αντιδρά ο ξένος όταν βλέπει την Eλένη

Ποιος είναι ο ξένος και από πού έρχεται

Πώς βρέθηκε στην Aίγυπτο

Ποιες πληροφορίες δίνει ο Τεύκρος για την Τροία τους Έλληνες την

Ελένη την οικογένειά της

Τι ζητάει από την Ελένη ο Τεύκρος Πώς αντιμετωπίζει το αίτημά του η Ελένη και

με ποια δικαιολογία (25΄)Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 11

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Β) 2η διδακτική ώρα (Ομαδοσυνεργατική

μέθοδος)

Η Β΄ φάση της διδασκαλίας γίνεται βάσει των

ομάδων που έχουν διαμορφωθεί από την αρχή του

σχολικού έτους καθεμιά από αυτές αναλαμβάνει

να προσεγγίσει διαφορετικές πτυχές (μορφής

περιεχομένου) του κειμένου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 12

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

22 Φύλλο εργασίας για την 1η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

1 Αφού λάβετε υπόψη σας το παράλληλοκείμενο 4 της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου να συνθέσετε κείμενο 60-70λέξεων βάσει του ερωτήματος Γιατίκατά τη γνώμη σας ο ποιητής δεναρκέστηκε στο να έχει ο Πρόλογος τηςΕλένης μόνο την α΄ σκηνή (στίχοι 1-82)αλλά πρόσθεσε και τη δεύτερη (στίχοι 83-191)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 13

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

2 Να εντοπίσετε τους στίχους όπουχρησιμοποιούνται α) η τραγική ειρωνεία β) ηαντίθεση είναι (αλήθεια) ‒ φαίνεσθαι(φαινόμενα) και γ) η στιχομυθία μέσω τωνοποίων ο ποιητής αποδίδει την τραγικότητα τηςσκηνής

Τραγική ειρωνεία Είναι - φαίνεσθαι Στιχομυθία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 14

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

22 Φύλλο εργασίας για τη 2η

ομάδα (5 μέλη) (20΄)

Λαμβάνοντας υπόψη α) το κείμενο τουσχολικού σας εγχειριδίου (στίχοι 83-191)β) τις εικόνες της σελ 17 του σχολικού σαςεγχειριδίου (Τεύκρος θραύσμακορινθιακού αγγείου του 6ου αι πΧ καιΤεύκρος μακέτα από το ζωγράφο ΑλΦασιανό) γ) εικόνα με αμφορέα (στηδιαφάνεια 16) και δ) το γενεαλογικόδέντρο του Τεύκρου (στη διαφάνεια 17)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 15

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Πηγή Ελληνική Μυθολογία ΙΘ Κακριδής (γεν εποπτ) Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) τόμ 3 σ 315

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 16

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

και ε) το γενεαλογικό δέντρο του ΤεύκρουΠηγή Κακριδής Ι Θ (γεν εποπτ) Ελληνική Μυθολογία τ 3ος Αθήνα (Εκδοτική Αθηνών) χχ

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 17

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

να συνθέσετε ένα κείμενο 100 περίπου λέξεων βάσει των εξής ερωτήσεων

Ποιος είναι ο Τεύκρος

Πώς παριστάνεται στην Τέχνη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 18

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

22 Φύλλο εργασίας για την 3η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Ο Ευριπίδης αξιοποιεί μια διαφορετική εκδοχή του μύθου και παρουσιάζει μια laquoκαινήraquo Ελένη

1 Αφού λάβετε υπόψη α) τη βασική εκδοχή του μύθου για τον Τρωικό πόλεμο

Όμηρος Ιλιάς Γ 173 και εξής (μτφρ Ν Καζαντζάκη ndash Ι Θ Κακριδή)

Έτσι έλεγαν κι ο Πρίαμος φώναξε καλνώντας την ΕλένηlaquoΓια σίμωσε εδώ πέρα κόρη μου και κάθισε μπροστά μουνα δεις αν θες τον πρώτον άντρα σου τους φίλους τους δικούς σουΕσύ δε μου φταιξες οι αθάνατοι μου φταίξαν που μου ασκώσαντον πολυδάκρυτο τον πόλεμο μαζί με τους ΑργίτεςΠες μου τον άντρα το θεόρατο κει πέρα πώς τον λένεποιος να ναι εκείνος ο αψηλόκορμος κι αρχοντικός ΑργίτηςΕίναι άλλοι πιο αψηλοί στο ανάστημα που τον περνούν το βλέπωόμως τόσο όμορφο τα μάτια μου δεν έχουν δει ποτέ τους μηδέ και τόσο αλήθεια πέρφανορηγάρχης πρέπει να ναιraquo Κι η Ελένη τότε του αποκρίθηκε των γυναικών το θάμαlaquoΚαλέ πατέρα και σε σέβουμαι και σε φοβούμαι αντάμαΚάλλια ταν ν᾿ αδικοθανάτιζα το γιο σου όντας ακλούθουνγια να ρθω εδώ το σπίτι αφήνοντας του αντρός μου τους δικούς μουκαι τη μικρούλα θυγατέρα μου και τις γλυκές φιλιές μουΓραφτό δεν ήταν και δεν έγινε γι᾿ αυτό θρηνώ και λιώνω

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 19

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

β) το παράθεμα laquoη παραδοσιακή και η καινή Ελένηraquo στη σελ 6 του σχολικού σας εγχειριδίου και γ) το ποίημα του Στησιχόρου Παλινωδία (η Παλινωδία του Στησίχορου μας παραδίδεται στον Πλάτωνα Φαίδρος 243b1)

ποίημα μετάφραση (μιλάει ο ποιητής)

οὐκ ἔστ᾽ ἔτυμος λόγος οὗτος αυτή η διάδοση δεν είναι αληθινή

οὐδ᾽ ἔβας ἐν νηυσὶν εὐσέλμοις ούτε μπήκες σε καλοφτιαγμένα καράβια

οὐδ᾽ ἵκεο ΠέργαμαΤροίαςmiddot ούτε έφτασες στα Πέργαμα της Τροίας

να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων στην οποία να γίνεται εμφανής η καινοτομία του Ευριπίδη

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 20

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Επίσης διαβάζοντας ndashμε έμφαση στους υπογραμμισμένους στίχους‒ το ποίημα Ελένη του Σεφέρη

ΤΕΥΚΡΟΣ ἔς γῆν ἐναλίαν Κύπρον οὗ μ ἐθέσπισενοἰκεῖν Ἀπόλλων ὄνομα νησιωτικὸνΣαλαμίνα θέμενον τῆς ἐκεῖ χάριν πάτραςΕΛΕΝΗ Οὐκ ἦλθον ἐς γῆν Τρῳάδrsquo ἀλλ εἴδωλον ἦνΑΓΓΕΛΟΣ Τί φῄςνεφέλης ἄρrsquoἄλλως εἴχομεν πόνους πέρι

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΕΛΕΝΗ

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 21

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Αηδόνι ντροπαλό μες στον ανασασμό των φύλλωνσυ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσουςστα χωρισμένα σώματα και στις ψυχέςαυτών που ξέρουν πως δε θα γυρίσουνΤυφλή φωνή που ψηλαφείς μέσα στη νυχτωμένη μνήμηβήματα και χειρονομίες δε θα τολμούσα να πω φιλήματα

και το πικρό τρικύμισμα της ξαγριεμένης σκλάβας

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 22

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Ποιες είναι οι Πλάτρες Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησίΈζησα τη ζωή μου ακούγοντας ονόματα πρωτάκουστακαινούργιους τόπους καινούργιες τρέλες των ανθρώπωνή των θεών

η μοίρα μου που κυματίζειανάμεσα στο στερνό σπαθί ενός Αίαντακαι μιαν άλλη Σαλαμίναμ έφερε εδώ σ αυτό το γυρογιάλιΤο φεγγάριβγήκε απ το πέλαγο σαν Αφροδίτη

σκέπασε τ άστρα του Τοξότη τώρα πάει να βρειτην καρδιά του Σκορπιού κι όλα τ αλλάζει

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 23

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Πού είναι η αλήθειαΉμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης

το ριζικό μου ενός ανθρώπου που ξαστόχησε

Αηδόνι ποιητάρησαν και μια τέτοια νύχτα στ ακροθαλάσσι του Πρωτέασ άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνοκι ανάμεσό τους ‒ποιος θα το λεγε‒ η ΕλένηΑυτή που κυνηγούσαμε χρόνια στο ΣκάμαντροΉταν εκεί στα χείλια της ερήμου την άγγιξα μου μίλησεΔεν είν αλήθεια δεν είν αλήθεια φώναζεΔεν μπήκα στο γαλαζόπλωρο καράβιΠοτέ δεν πάτησα την αντρειωμένη Τροία

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 24

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Με το βαθύ στηθόδεσμο τον ήλιο στα μαλλιά κι αυτό

το ανάστημα

ίσκιοι και χαμόγελα παντού

στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα

ζωντανό δέρμα και τα μάτια

με τα μεγάλα βλέφαρα

ήταν εκεί στην όχθη ενός Δέλτα

Και στην Τροία

Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο

Έτσι το θέλαν οι θεοί

Κι ο Πάρης μ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 25

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα

Τόσα κορμιά ριγμένα

στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης

τόσες ψυχές

δοσμένες στις μυλόπετρες σαν το σιτάρι

Κι οι ποταμοί φουσκώναν μες στη λάσπη το αίμα

για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη

μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη

Κι ο αδερφός μου

Αηδόνι αηδόνι αηδόνι

τ είναι θεός τι μη θεός και τι τ ανάμεσό τους

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 26

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Τ αηδόνια δε σ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες

Δακρυσμένο πουλί

στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη

που έταξαν για να μου θυμίζει την πατρίδα

άραξα μοναχός μ αυτό το παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως αυτό είναι παραμύθι

αν είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι δε θα ξαναπιάσουν

τον παλιό δόλο των θεών

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 27

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

αν είναι αλήθειαπως κάποιος άλλος Τεύκρος ύστερα από χρόνιαή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβηή κάποιος άγνωστος ανώνυμος που ωστόσοείδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάριαδεν το χει μες στη μοίρα του ν ακούσειμαντατοφόρους που έρχουνται να πούνεπως τόσος πόνος τόση ζωήπήγαν στην άβυσσογια ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν ΕλένηΓιώργος Σεφέρης Ελένη Ποιήματα Αθήνα Ίκαρος 151985 σσ 239-242

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 28

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

να σχολιάσετε τους στίχους όπουφαίνεται ότι η Ελένη δεν πήγε στην Τροίακαι ο Τρωικός πόλεμος έγινε για τοlaquoτίποταraquo

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 29

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

22 Φύλλο εργασίας για τη 4η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το κείμενο να γράψετε μία παράγραφο 50-60 λέξεων ως απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις

Σε ποιους στίχους γίνονται αναφορές στον Τρωικό πόλεμο αιτία διάρκεια απώλειες ματαιότητα του πολέμου

Σε ποιους στίχους γίνεται εμφανής η αντιηρωική ndash αντιεπική διάσταση του πολέμου

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 30

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

22 Φύλλο εργασίας για την 5η

ομάδα (4 μέλη) (20΄)

Να γράψετε μία παράγραφο 100περίπου λέξεων όπου θα σχολιάζεται ησυναισθηματική κατάσταση τουΤεύκρου και της Ελένης

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 31

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Φύλλο εργασίας για την 6η ομάδα (4μέλη) (20΄)

Αφού διαβάσετε το παρακάτω υλικό νααναφέρετε σε μία παράγραφο 60-70λέξεων πώς αυτό συνδέεται με τηνενότητα που εξετάσαμε

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενο (προσπελάστηκε 1112015)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 32

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

Εικ 2 Το εσωτερικό Ηλιακό μας σύστημα (καλλιτεχνική απεικόνιση) όπου φαίνονται οι Τρωικοί αστεροειδείς (με πράσινο) σε δύο σημεία της τροχιάς του Ποσειδώνα Με λευκό φαίνεται η laquoκύρια ζώνη αστεροειδώνraquo μεταξύ των τροχιών του Άρη και του Δία Επίσης διακρίνουμε μία ακόμη οικογένεια αστεροειδών στην ίδια περιοχή τους Hida (καφέ)

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 33

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

wwwastronomiagrwikiαστεροειδής (προσπελάστηκε 1112015)

Οι αστεροειδείς είναι σχετικά μικρά πετρώδη σώματα που γυρίζουνγύρω από τον ήλιο Είναι πολύ μικροί για να καταταγούν στουςπλανήτες ενώ έχουν και διαφορετικές τροχιές από αυτούς μιας καικινούνται σε πολύ ελλειπτικές τροχιές κυρίως ανάμεσα από τον Αρη καιτον Δία Κάθε αστεροειδής που επιβεβαιώνεται παίρνει έναν αύξοντααριθμό ανακάλυψης Ο αύξων αριθμός συνήθως χρησιμοποιείται μαζίμε το όνομα του αστεροειδή όταν αυτό υπάρχει Στα πρώτα χρόνια τηςανακάλυψής τους οι αστεροειδείς έπαιρναν ονόματα Ελληνικών ήΡωμαϊκών θεοτήτων ή άλλων μυθολογικών προσώπων Λόγω τουπλήθους τους όμως οι αστρονόμοι κάποια στιγμή δυσκολεύονταν νατους ονομάζουν Επειδή η επιλογή του ονόματος του αστεροειδή ανήκεισε αυτόν που ανακάλυψε κι επειδή είναι τόσο πολλοί σε πλήθος συχνάοι αστρονόμοι δίνουν ονόματα πόλεων τα δικά τους ονόματα τωνπαιδιών τους ή ακόμα και κάποιου κατοικίδιου Υπάρχουν αστεροειδείςμε ονόματα παρμένα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές όπως ο 13681Monty Python ο 9007 James Bond ο 9777 Enterprise κι ο 2309 Mr Spockγνωστών τραγουδιστών όπως ο 4147 Lennon και ο 4148 McCartney καιπροσωπικοτήτων όπως ο 1772 Gagarin o 5535 Annefrank κι ο 7100Martin Luther

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 34

elwikipediaorgwikiΤρωικό_αντικείμενοπίνακας περιεχομένωνπληθυσμοίαστεροειδείς (προσπελάστηκε 1112015)Οι τρωικοί αστεροειδείς του Δία χωρίζονται σε δύο ομάδεςΑυτοί που περιφέροναι σε μία μέση θέση γύρω από τοΛαγκρανζιανό (ονομάζεται έτσι από τον μαθηματικόΛαγκράνζ) σημείο L4 του συστήματος Ηλίου-Δία ονομάζονταιμέλη του laquoΕλληνικού στρατοπέδουraquo Στους αστεροειδείςαυτούς δίνονται ονόματα Ελλήνων ηρώων του ΤρωικούΠολέμου Αυτοί που περιφέροναι σε μία μέση θέση γύρω απότο Λαγκρανζιανό σημείο L5 του συστήματος Ηλίου-Δίαονομάζονται laquoεπόμενα μέληraquo ή μέλη του laquoΤρωικούστρατοπέδουraquo Πριν η πρακτική αυτή γίνει συνήθεια είχανονομασθεί δύο εξαιρέσεις στον κανόνα αυτόν οι οποίες καιπαραμένουν αποκαλούμενες και laquoκατάσκοποιraquo είναι ο 624Έκτωρ στο ελληνικό στρατόπεδο και ο 617 Πάτροκλος στοτρωικό

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 35

elwikipediaorgwikiΤεύκρος (προσπελάστηκε 1112015)

Ο αστεροειδής 2797 Τεύκρος (2797 Teucer) που ανακαλύφθηκε το 1981 και ανήκει στην Τρωική Ομάδα πήρε το όνομά του από τον μυθικό βασιλιά

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 36

22 Ερώτηση προς όλες τις ομάδες (τηςσελ 21 του σχολικού σας εγχειριδίου)(προφορική απάντηση)

Η Ελένη ύστερα από τη σύντομησυνομιλία της με τον Τεύκρο μένει καιπάλι μόνη της στη σκηνή Η κατάστασηόμως στο μεταξύ δεν είναι η ίδια Τιπρόσφερε η συνάντηση Τεύκρου ndashΕλένηςΓιατί η συνάντηση αυτή επιδεινώνει τηντραγική θέση της ηρωίδας

Γεωργία Κ Κατσαγάνη Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Α΄ Αθήνας 37