«Είμαστε όλοι ίδιοι, είμαστε όλοι διαφορετικοί….»:Διδακτικό σενάριο με χρήση ΤΠΕ στην 3η διδακτική

ενότητα της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ’ Γυμνασίου

Μακρής Σωτήριος

Φιλόλογος, 5ο Γυμνάσιο Ξάνθηςsomakris74@gmail.com,somakris . blogspot . gr

ΠΕΡΙΛΗΨΗTo σενάριο αποτελεί πρόταση διδασκαλίας της 3ης ενότητας της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ’

Γυμνασίου και πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο επιμόρφωσης ΤΠΕ Β’ επιπέδου ΠΕ02 (μεικτό μοντέλο). Η συγκεκριμένη διδακτική πρόταση που στοχεύει στη διερεύνηση του φαινομένου του Ρατσισμού, στην παράλληλη συνεξέταση συντακτικών και γλωσσικών φαινομένων της ενότητας (ευθύς – πλάγιος λόγος, κυριολεξία – μεταφορά), προσδίδει έμφαση στην αξιοποίηση των ΤΠΕ ως περιβαλλόντων πρακτικής γραμματισμού, π.χ. ΠΕΚ, αλλά και ανοικτών περιβαλλόντων μάθησης, π.χ. λεξικά, σώματα κειμένων (νέος γραμματισμός). Προσανατολίζει επίσης τους μαθητές στη νέα κειμενικότητα με τη δημιουργία πολυτροπικών κειμένων που σχετίζονται με το διαδίκτυο, π.χ. ψηφιακή αφίσα, αλλά και στην ανάπτυξη της δεξιότητας για κριτική ανάγνωση της διαδικτυακής πληροφορίας (κριτικός γραμματισμός). Απώτερος σκοπός είναι οι μαθητές λειτουργώντας ομαδοσυνεργατικά μέσω της ανακαλυπτικής μάθησης και της αυτενέργειας να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στη χρήση των ΤΠΕ ως βασικό περιβάλλον οικοδόμησης της γνώσης στη μαθησιακή διαδικασία.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: ρατσισμός, γραμματισμός, ΤΠΕ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ «Πρόκληση» για το συγκεκριμένο σενάριο αποτελεί η διδασκαλία μιας ολόκληρης

ενότητας του σχολικού βιβλίου της Νεοελληνικής Γλώσσας, καθώς και η διαπραγμάτευση του θέματος του ρατσισμού, το οποίο, παρόλο που κάποιες φορές διαλανθάνει, παραμένει πάντα επίκαιρο και διαχρονικό. Παράλληλα επιδιώκεται η διδασκαλία των μορφοσυντακτικών φαινομένων της ενότητας (ευθύς-πλάγιος λόγος, ευθείες και πλάγιες ερωτήσεις) και των γλωσσικών (κυριολεξία-μεταφορά), αναδεικνύοντας τη χρήση των ΤΠΕ ως συνεκτικό δεσμό. Η αξιοποίηση των ΤΠΕ έδωσε τη δυνατότητα στον διδάσκοντα να κινηθεί σε πιο σύγχρονες προσεγγίσεις, (π.χ. εποικοδομισμός), κυρίως προς την κατεύθυνση του δημιουργικού ρόλου των μαθητών, οι οποίοι δεν παρακολουθούν απλώς τον δάσκαλο, αλλά εμπλέκονται δημιουργικά στην παραγωγή της σχολικής γνώσης, αναπτύσσουν γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες, ενώ ταυτόχρονα εξοικειώνονται με πρακτικές του ψηφιακού γραμματισμού, αξιοποιώντας λειτουργικά τα νέα μέσα, ενώ κάποιες φορές επιχειρούν να προσθέσουν στη διαδικασία και μια κριτική προσέγγιση. Η τάξη μετατρέπεται σταδιακά σε κοινότητα δημιουργικής μάθησης.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

1. Τίτλος διδακτικού σεναρίου: «Είμαστε όλοι ίδιοι, είμαστε όλοι διαφορετικοί»

2. Εκτιμώμενη διάρκεια διδακτικού σεναρίου: 8 διδακτικές ώρες.

3. Ένταξη του διδακτικού σεναρίου στο πρόγραμμα σπουδών/προαπαιτούμενες γνώσεις Το συγκεκριμένο σενάριο ανταποκρίνεται στους στόχους του ΑΠΣ (βιβλίο εκπαιδευτικού σελ.47-54). Οι μαθητές πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με βασικές δεξιότητες χρήσης του Η/Υ, (επεξεργασία κειμένου, δημιουργία αρχείου παρουσίασης), και με τις τεχνικές περιήγησης στο διαδίκτυο. Σχετικά με το γνωστικό αντικείμενο, οι μαθητές κατέχουν τους βασικούς μηχανισμούς του ευθύ και

πλάγιου λόγου ως φυσικοί ομιλητές, ενώ δυσκολία μπορεί να παρουσιαστεί ως προς τον προσδιορισμό ρατσιστικών συμπεριφορών, επειδή κάποιες από αυτές διαλανθάνουν στην καθημερινότητά τους και εκλαμβάνονται ως φυσιολογικές συμπεριφορές.

4. Σκοποί και στόχοι του διδακτικού σεναρίου

Γνώσεις για το γνωστικό αντικείμενο:1. Να συστηματοποιήσουν οι μαθητές τις γνώσεις που αφορούν τις ευθείες και

πλάγιες ερωτήσεις (λειτουργία ευθειών ερωτήσεων, ρήματα εξάρτησης, συντακτικός ρόλος πλαγίων), ώστε να αποκτήσουν γλωσσική επάρκεια για την κατανόηση των αποχρώσεων του λόγου.

2. Να συνειδητοποιήσουν τις διαφορές ανάμεσα στον ευθύ και πλάγιο, συνδράμοντας στην επικοινωνιακή τους ικανότητα.

3. Να κατανοήσουν τη λειτουργία της μεταφοράς στα διάφορα κειμενικά είδη και τη γλωσσική της εξάρτηση από ευρύτερα κειμενικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα.

Γνώσεις για τον κόσμο:1. Να εντρυφήσουν οι μαθητές στην έννοια του ρατσισμού και στον παραλογισμό του

φαινομένου.2. Να διακρίνουν τις μορφές, τα αίτια και τις συνέπειες του ρατσισμού.3. Να αντιληφθούν τη διαχρονικότητα του φαινομένου, αλλά το πλήθος των

ρατσιστικών συμπεριφορών που μερικές φορές διαλανθάνουν στην καθημερινότητα μας.

4. Να ευαισθητοποιηθούν απέναντι σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες που

υπόκεινται σε ρατσιστικές εκδηλώσεις π.χ πρόσφυγες. 5. Να συνειδητοποιήσουν τους μηχανισμούς εκείνους (προκαταλήψεις και στερεότυπα)

που συντηρούν το φαινόμενο του ρατσισμού. Γνωστικό αντικείμενο και Γραμματισμοί:

1. Να ασκηθούν στην ενεργητική αναζήτηση, επεξεργασία και κριτική αξιοποίηση της πληροφορίας μέσα από το διαδίκτυο.

2. Να εργάζονται με βάση τον επεξεργαστή κειμένου και το πρόγραμμα παρουσίασης.3. Να ενισχύσουν τη δεξιότητα της αυτενέργειας στη διαδικασία έρευνας. 4. Να προσεγγίσουν βιωματικά το υπό εξέταση φαινόμενο.5. Να εξοικειωθούν με την αναζήτηση σε σώματα κειμένων και σε ηλεκτρονικά λεξικά.6. Να προσθέσουν την κριτική διάσταση στη προσέγγιση του νέου γραμματισμού.7. Να προσανατολιστούν στη νέα κειμενικότητα με τη δημιουργία πολυτροπικών

κειμένων (π.χ ψηφιακή αφίσα). 8. Να αποκτήσουν θετική στάση απέναντι στη χρήση των ΤΠΕ ως βασικό περιβάλλον

οικοδόμησης της γνώσης στη μαθησιακή διαδικασία.

5. Οργάνωση της τάξης - Διδακτικό συμβόλαιο - Χρήση Η.Υ. και γενικά ψηφιακών μέσων για το διδακτικό σενάριο Για την εκπόνηση του σεναρίου οι μαθητές χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες, (5-6 ατόμων), αναλαμβάνοντας η κάθε ομάδα ένα συγκεκριμένο ρόλο, (Δημοσιογράφοι - Σκιτσογράφοι – Δημοσκόποι - Σεναριογράφοι). Το σενάριο πραγματοποιείται τις πρώτες έξι ώρες στο εργαστήριο της πληροφορικής, το οποίο διαθέτει ένα υπολογιστή για κάθε δύο μαθητές. Τις δυο τελευταίες το μάθημα μεταφέρεται στην αίθουσα, η οποία διαθέτει φορητό υπολογιστή με σύνδεση στο διαδίκτυο, διαδραστικό πίνακα, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η ολομέλεια των ομάδων και να παρουσιαστούν οι τελικές εργασίες. Ο διδάσκων δημιουργεί ένα λογαριασμό στο wiki για κάθε ομάδα (http://5gymsm.pbworks.com), προκειμένου να αναρτώνται

εκεί τα φύλλα εργασίας, αλλά και οι εργασίες των ομάδων. Πρέπει να σημειωθεί ότι σκοπός του wiki δεν είναι να λειτουργεί απλώς ως περιβάλλον εργασίας, αλλά ως ομαδοσυνεργατική πλατφόρμα, κάτι που προαπαιτεί την ενημέρωση των μαθητών από τον διδάσκοντα.Για την πραγματοποίηση του σεναρίου χρησιμοποιούνται μηχανές αναζήτησης για την περιήγηση των μαθητών στο διαδίκτυο, ανοιχτά διερευνητικά περιβάλλοντα, όπως τα ηλεκτρονικά λεξικά και τα σώματα κειμένων, (Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα www.greek-language.gr), το πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου και δημιουργίας παρουσιάσεων για την τήρηση σημειώσεων και εκπόνηση παρουσιάσεων, (word-ppt). Επιπλέον αξιοποιήθηκε το λογισμικό δημιουργίας κόμικ (www . toondoo . com ) για τη δημιουργία κόμικ και το λογισμικό ψηφιακής αφίσας (www . glogster . edu . com ) για το σχεδιασμό της ψηφιακής αφίσας. Αξιοποιήθηκαν ακόμα οι δυνατότητες του Google Drive για τη δημιουργία του ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου, τα αποσπάσματα ντοκιμαντέρ στο youtube, ένα συγκεκριμένο ψηφιακό παιχνίδι (www . taxidifygis . org . cy ), καθώς και το blog του σχολείου http://blogs.sch.gr/5gymxant

6. Περιγραφή του διδακτικού σεναρίου

Α. Διδακτικές πρακτικές:

1. εποικοδομισμός (κάθε μαθητής κατασκευάζει τη γνώση με το δικό του τρόπο, ενεργητικά και δεν αποτελεί απλά ένα παθητικό υποδοχέα πληροφοριών και γνώσεων).

2. κοινωνικοπολιτισμική θεωρία (το μανθάνον υποκείμενο δε κατασκευάζει την προσωπική του γνώση μέσα σ ένα πολιτισμικό και επικοινωνιακό «κενό»).

3. ανακαλυπτική μάθηση ( Οι μαθητές αναπτύσσουν δεξιότητες μέσω του πειραματισμού, της δοκιμής, της επαλήθευσης και της διάψευσης κατασκευάζοντας ένα προϊόν, π.χ δημοσιογραφική συνέντευξη, μαθαίνουν μέσω της δημιουργίας).

4. Το παιδί δεν είναι παθητικός δέκτης αλλά δρων υποκείμενο. 5. Ο δάσκαλος είναι εμψυχωτής καθοδηγητής, συνερευνητής, συνοδοιπόρος και

συντονιστής στη διαδικασία μάθησης. Οδηγεί τα παιδιά στην ανακάλυψη της γνώσης. Στόχος του, είναι να κάνει τα παιδιά ικανά να κατανοούν, να αποκωδικοποιούν, να κρίνουν. Να οικοδομούν τη γνώση μόνα τους.

6. Συνεργατική μάθηση με υπολογιστή.

Β. Αναλυτική περιγραφή

1η Διδακτική ώραΧωρίζουμε τους μαθητές σε 4 ομάδες των πέντε έως έξι ατόμων. Οι μαθητές με τους κωδικούς τους εισέρχονται στο λογαριασμό του wiki και «κατεβάζουν» τα φύλλα εργασίας και κάθε ομάδα αναλαμβάνει να προσεγγίσει το φαινόμενο του ρατσισμού από διαφορετική σκοπιά αξιοποιώντας το διαδίκτυο. Οι μαθητές της ομάδας Α μεταβαίνουν στην ιστοσελίδα (www.greek-language.gr) της ΠΥΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ και αναζητούν στο λεξικό της Νέας Ελληνικής του Τριανταφυλλίδη, (Νέα Ελληνική – Εργαλεία - Ηλεκτρονικά λεξικά – Λεξικό της Κοινής Ελληνικής του Τριανταφυλλίδη), τις σημασίες των λέξεων: ρατσισμός, ξενοφοβία, σεξισμός, διαφορετικότητα. Στη συνέχεια αντιγράφουν τον ορισμό σε κειμενογράφο κι έπειτα βρίσκουν στα σώματα κειμένων, (Νέα Ελληνική – Εργαλεία - Ηλεκτρονικά λεξικά - Εφημερίδα «Τα Νέα»), τέσσερα παραδείγματα χρήσης της λέξεων μέσα σε φράσεις.Οι μαθητές της ομάδας Β μεταβαίνουν στην ιστοσελίδα, (www.greek-language.gr), της ΠΥΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ και αναζητούν στο λεξικό της Νέας Ελληνικής

του Τριανταφυλλίδη, (Νέα Ελληνική – Εργαλεία - Ηλεκτρονικά λεξικά – Λεξικό της Κοινής Ελληνικής του Τριανταφυλλίδη), τις σημασίες των λέξεων: ρατσισμός, προκατάληψη, στερεότυπα, μισαλλοδοξία. Στη συνέχεια αντιγράφουν τον ορισμό σε κειμενογράφο κι έπειτα βρίσκουν στα σώματα κειμένων, (Νέα Ελληνική – Εργαλεία - Σώματα Κειμένων -Εφημερίδα «Μακεδονία»), τέσσερα παραδείγματα χρήσης της λέξεων μέσα σε φράσεις.Οι μαθητές της ομάδας Γ μεταβαίνουν στην ιστοσελίδα (www.greek-language.gr της ΠΥΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ και αναζητούν στο λεξικό της Νέας Ελληνικής του Τριανταφυλλίδη, (Νέα Ελληνική – Εργαλεία - Ηλεκτρονικά λεξικά – Λεξικό της Κοινής Ελληνικής του Τριανταφυλλίδη), τις σημασίες των λέξεων: ρατσισμός, πρόσφυγες, μετανάστες, μειονότητα. Στη συνέχεια αντιγράφουν τον ορισμό σε κειμενογράφο κι έπειτα βρίσκουν στα σώματα κειμένων, (Νέα Ελληνική – Εργαλεία - Σώματα Κειμένων - Διδακτικά Βιβλία Παιδαγωγικού Ινστιτούτου), τέσσερα παραδείγματα χρήσης της λέξεων μέσα σε φράσεις.Οι μαθητές της ομάδας Δ μεταβαίνουν στην ιστοσελίδα (www.greek-language.gr) της ΠΥΛΗΣ ΓΙΑΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ και αναζητούν στο λεξικό της Νέας Ελληνικής του Τριανταφυλλίδη, (Νέα Ελληνική – Εργαλεία - Ηλεκτρονικά λεξικά – Λεξικό της Κοινής Ελληνικής του Τριανταφυλλίδη), τις σημασίες των λέξεων: ρατσισμός, γκέτο, διακρίσεις, παρατσούκλι. Στη συνέχεια αντιγράφουν τον ορισμό σε κειμενογράφο κι έπειτα βρίσκουν στα σώματα κειμένων, (Νέα Ελληνική – Εργαλεία - Σώματα Κειμένων - Εφημερίδα «Τα Νέα»), τέσσερα παραδείγματα χρήσης της λέξεων μέσα σε φράσεις.Επιδιωκόμενοι στόχοι: η επιλογή ως αρχική, της συγκεκριμένης δραστηριότητας έχει ως στόχο να αντιληφθούν εξαρχής οι μαθητές τη διαφορετικότητα της διδακτικής πρότασης (χρήση ΤΠΕ), να εξοικειωθούν με την αναζήτηση σε σώματα κειμένων και σε ηλεκτρονικά λεξικά, αξιοποιώντας τα ως περιβάλλον λειτουργικού γραμματισμού, συνειδητοποιώντας παράλληλα τη σημασία του περικειμένου στη σημασία των λέξεων. Επιπλέον εντρυφούν οι μαθητές στην έννοια του ρατσισμού και στον παραλογισμό του φαινομένου και

ευαισθητοποιούνται απέναντι σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες που υπόκεινται σε ρατσιστικές εκδηλώσεις. 2η Διδακτική ώραΟι μαθητές και των 4 ομάδων με τη βοήθεια της μηχανής αναζήτησης (google chrome) μεταβαίνουν σε ιστοσελίδες που είναι σχετικές με το θέμα του ρατσισμού και διαβάζουν κείμενα (άρθρα, συνεντεύξεις, έρευνες, αφίσες, πολυτροπικά κλπ.). Έμφαση πρέπει να δοθεί στις τεχνικές αποτελεσματικής αναζήτησης στο διαδίκτυο, στην αξιολόγηση της εγκυρότητας των επισκέψιμων ιστοσελίδων, (ενημέρωση-τεκμηρίωση), στη λειτουργία των τελεστών (AND,OR κλπ), καθώς και σε θέματα ασφάλειας και πνευματικών δικαιωμάτων . Ο διδάσκων μπορεί να προτείνει μερικές ιστοσελίδες, (π.χ. Διεθνούς Αμνηστίας) ανάλογα με το χρόνο που διαθέτει .Έχοντας ως αφόρμηση και τις πληροφορίες, που έχουν διερευνήσει κατά την προηγούμενη ώρα σχετικά με το θέμα του ρατσισμού, επιλέγουν ένα κείμενο και απαντούν επιγραμματικά στον κειμενογράφο σε όσο περισσότερες ερωτήσεις γίνεται:

Ποιος είναι ο τίτλος του κειμένου; Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο κείμενο; Τι είδους κείμενο είναι; Ποιος είναι ο σκοπός του άρθρου; Ποιος είναι ο συγγραφέας του άρθρου; Σε τι είδους ιστότοπο δημοσιεύεται; Ποια είναι η θεματολογία του; Ποια μορφή ρατσισμού διακρίνεται στο συγκεκριμένο άρθρο; Ποια πληθυσμιακή

ομάδα αφορά;

Ποιες είναι οι αιτίες της συγκεκριμένης ρατσιστικής εκδήλωσης ; Ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες για το άτομο και την κοινωνία από συγκεκριμένες

ρατσιστικές συμπεριφορές; Ο ρατσισμός είναι μια καθημερινή και συνηθισμένη πρακτική που μερικές φορές

διαλανθάνει; Ρατσιστής κάποιος γίνεται ή γεννιέται; Ποιοι παράγοντες συντελούν στην εκδήλωση

του ρατσισμού;Επιδιωκόμενοι στόχοι: Να ασκηθούν στην ενεργητική αναζήτηση, επεξεργασία και κριτική αξιοποίηση της πληροφορίας μέσα από το διαδίκτυο, να ενισχύσουν τη δεξιότητα της αυτενέργειας στη διαδικασία έρευνας, να προσθέσουν την κριτική διάσταση στη προσέγγιση του νέου γραμματισμού.

3η διδακτική ώραΟι μαθητές της Α΄ομάδας παρακολουθούν στο youtube αποσπάσματα από την εκπομπή του Στέλιου Κούλογλου «Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα»: Οι Βρωμοέλληνες. Καλούνται να καταγράψουν τα πλέον ενδιαφέροντα σημεία σε κειμενογράφο και να δημιουργήσουν βάσει αυτών μια δημοσιογραφική συνέντευξη που θα δραματοποιηθεί την επόμενη ώρα. Επιπλέον κρατούν σημειώσεις που αφορούν στη μορφή της συγκεκριμένης ρατσιστικής εκδήλωσηςτην αιτία και τις συνέπειες αυτής. Οι μαθητές της Β΄ομάδας θα μελετήσουν τα κόμικς που προέρχονται  από το φυλλάδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Εγώ, ρατσιστής;!». Το φυλλάδιο αυτό, που απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς και τους νέους, επιχειρεί μέσα από κόμικς και ντοκουμέντα να παρακινήσει σε προβληματισμό και συζήτηση πάνω στο φαινόμενο του ρατσισμού. Το φυλλάδιο θα είναι αποθηκευμένο στο wiki της ομάδας σε μορφή PDF με τη ονομασία «δραστηριότητα Ομάδας Β για την 3η Διδακτική ώρα». Οι μαθητές, αφού το μελετήσουν, θα επιλέξουν τρία κόμικς κρατώντας σημειώσεις που αφορούν στη μορφή της συγκεκριμένης ρατσιστικής εκδήλωσης, την αιτία και τις συνέπειες αυτής. Οι μαθητές της Γ΄ομάδας μεταβαίνουν στην ιστοσελίδα www.taxidifygis.org.cy και παίζουν στο παιχνίδι με τίτλο «Ταξίδι φυγής». Αναλαμβάνουν μια από τις περιστάσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο ήρωας του παιχνιδιού. Εναλλακτικά θα μπορούσε να τους προταθεί το παιχνίδι «Ο Ναβίντ δεν ήρθε για διακοπές – Το παιχνίδι»: ένα online παιχνίδι κατά του ρατσισμού για μαθητές, γονείς, εκπαιδευτικούς, (http://www.navid.gr/navidzero/navidzero.html)Οι μαθητές της Δ΄ομάδας επισκέπτονται το blog (http://blogs.sch.gr/5gymxant --Εορτασμοί ) του σχολείου και μελετούν την έρευνα που πραγματοποιήθηκε και διερευνούσε το βαθμό ύπαρξη ρατσιστικών εκδηλώσεων στο χώρο του σχολείου. Δίνουν έμφαση κυρίως στα ερωτήματα που αφορούν το σχολικό ρατσισμό και στη στατιστική επεξεργασία των απαντήσεων. Επιδιωκόμενοι στόχοι: να διακρίνουν τις μορφές, τα αίτια και τις συνέπειες του ρατσισμού, να αντιληφθούν τη διαχρονικότητα του φαινομένου, αλλά και το πλήθος των ρατσιστικών συμπεριφορών που μερικές φορές διαλανθάνουν στην καθημερινότητα μας να ευαισθητοποιηθούν απέναντι σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες που υπόκεινται σε ρατσιστικές εκδηλώσεις (π.χ. πρόσφυγες), να συνειδητοποιήσουν τους μηχανισμούς εκείνους, (προκαταλήψεις και στερεότυπα), που συντηρούν το φαινόμενο του ρατσισμού. Πρέπει να σημειωθεί ότι η επιλογή των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων δεν είναι τυχαία, αλλά εξυπηρετεί τις επόμενες δραστηριότητες, π.χ. μελετούν την απευθείας διαλογική μορφή του κόμικ για να μεταβούν στην συνέχεια στην έμμεση γλωσσική διατύπωση (πλάγιος λόγος).

4η διδακτική ώρα

Οι μαθητές της Α΄ομάδας (ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ) αναλαμβάνουν το ρόλο του δημοσιογράφου και του συνεντευξιαζόμενου σε ένα παιχνίδι ρόλων. Παίρνουν συνέντευξη από τους πρωταγωνιστές των ταινιών, χρησιμοποιώντας και τα στοιχεία που συνέλεξαν την προηγούμενη ώρα. Οι μαθητές μπορούν να υποβάλλουν τις υποθετικές τους ερωτήσεις και σε αυτόν που υπέστη τη ρατσιστική συμπεριφορά , αλλά και σε αυτόν από τον οποίο εκπορεύεται. Οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις θα καταγραφούν σε κειμενογράφο και θα η διατύπωσή τους θα είναι απευθείας και άμεση. Στη συνέχεια αποθηκεύονται και αποστέλλονται στο wiki στο φάκελο με την ονομασία «εργασίες Α’ ομάδας».Οι μαθητές της Β΄ομάδας (ΣΚΙΤΣΟΓΡΑΦΟΙ) με τη βοήθεια τους προγράμματος σχεδιασμού κόμικ (toondoo.com) επιχειρούν να δημιουργήσουν τη δική τους μικρή ιστορία με θέμα το ρατσισμό. Στη συνέχεια αποθηκεύουν την εργασία τους σε έγγραφο και την στέλνουν στο wiki στο φάκελο με την ονομασία «εργασίες Β ομάδας».Οι μαθητές της Γ΄ομάδας (ΓΡΑΦΙΣΤΕΣ) δοκιμάζονται στη δημιουργία μιας ψηφιακής αφίσας (πολυτροπικό κείμενο) που θα συνδυάζει γλώσσα, μουσική, βίντεο, εικόνα στο παρασκήνιο, πολλαπλές εικόνες στο προσκήνιο, γραμματοσειρές και χρώματα των γραμμάτων, τρόπο διάταξης στον χώρο. Το θέμα αφορά στο πρόβλημα του ρατσισμού που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες και η αφίσα πρόκειται να δημοσιευτεί στις 21 Μαρτίου, ημέρα κατά του ρατσισμού, στο blog του σχολείου. Στη συνέχεια αποθηκεύουν την εργασία τους σε έγγραφο και την στέλνουν στο wiki στο φάκελο με την ονομασία «εργασίες Γ ομάδας».Οι μαθητές της Δ΄ομάδας (ΔΗΜΟΣΚΟΠΟΙ) δημιουργούν το δικό τους ερωτηματολόγιο. Συμβουλεύονται και το ερωτηματολόγιο του βιβλίου σελ.54. Στο ερωτηματολόγιο περιλαμβάνονται ερωτήσεις που οι απαντήσεις τους δε θα ήταν ασαφείς και θα συντελούσαν έτσι στην πιο εύκολη στατιστική επεξεργασία τους. Στη συνέχεια αποθηκεύουν την εργασία τους σε έγγραφο και την στέλνουν στο wiki στο φάκελο με την ονομασία «εργασίες Δ ομάδας».Επιδιωκόμενοι στόχοι: Να προσανατολιστούν στη νέα κειμενικότητα με τη δημιουργία πολυτροπικών κειμένων (π.χ ψηφιακή αφίσα), να προσεγγίσουν βιωματικά το υπό εξέταση φαινόμενο.

5η διδακτική ώραΟι μαθητές της Α΄ομάδας επιλέγουν μια από τις συνεντεύξεις και μετατρέπουν τις ευθείες ερωτήσεις σε πλάγιες. Στη συνέχεια απαντούν στις παρακάτω ερωτήσεις προκειμένου να διαπιστώσουν το ρόλο και τη μορφή των πλάγιων ερωτηματικών προτάσεων.

Ποια ρήματα χρησιμοποιήσατε για να εισάγετε τις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις; Τα ρήματα που χρησιμοποιήσατε ήταν ουδέτερα ή δήλωναν άμεσα ή έμμεσα την οπτική σας; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

Ποιος είναι ο συντακτικός τους ρόλος (Υποκείμενο, Αντικείμενο, επεξήγηση); Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

Με ποιον τρόπο εισάγονται; Είναι ερωτήσεις που διατυπώνονται σε ένα σκέλος ή και σε περισσότερα; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

Οι ερωτήσεις σχετίζονται με τις περιστάσεις επικοινωνίας και την πρόθεση του πομπού;

Οι μαθητές της Β΄ομάδας επιλέγουν μια από τις ιστορίες του κόμικ και προσπαθούν να την διηγηθούν μεταφέροντας τα λόγια μέσα στα συννεφάκια έμμεσα σε ένα τρίτο πρόσωπο.Οι μαθητές αφού μετατρέψουν τον ευθύ λόγο σε πλάγιο καλούνται να επιστήσουν την προσοχή τους στα παρακάτω σημεία:

Κατά τον μετασχηματισμό του λόγου από εσάς τι είδους ρήματα χρησιμοποιήσατε πριν διατυπώσετε την άποψη του ομιλητή;

Τα ρήματα που χρησιμοποιήσατε ήταν ουδέτερα ή δήλωναν άμεσα ή έμμεσα την οπτική σας; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

Παρατηρήσατε κάποιες αλλαγές κατά τον μετασχηματισμό του λόγου σε σχέση με τις εγκλίσεις, τους χρόνους, τα πρόσωπα, τις αντωνυμίες και τους χρονικούς, τοπικούς προσδιορισμούς; Ποιες είναι; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

Με τη μεταφορά του απευθείας λόγου (ευθύς λόγος) σε έμμεσο τρόπο (πλάγιος λόγος) να εξετάσετε σε τι μετατρέπονται οι προτάσεις κρίσεως, επιθυμίας, οι ευθείες ερωτήσεις και οι δευτερεύουσες προτάσεις.

Υπάρχουν αλλαγές και στο ύφος του κειμένου; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.Οι μαθητές της Γ΄ομάδας αναλαμβάνουν να μεταφέρουν μια από τις περιπέτειες του ήρωα –πρόσφυγα του παιχνιδιού «Ταξίδι φυγής» σε θεατρικό κείμενο, προκειμένου να δραματοποιήσουν το συγκεκριμένο επεισόδιο. Προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν όσο περισσότερες λέξεις και εκφράσεις για την ισότητα και τη διαφορά. Ιδιαίτερη προσοχή δείχνουν στους διαλόγους του ήρωα και στις ερωτήσεις-δοκιμασίες στις οποίες υποβάλλεται και εξετάζουν τα εξής: Τι προσδίδει στο κείμενο η χρήση του ευθύ λόγου; Αν χρησιμοποίησαν στο κείμενο τους κάποιες λέξεις όχι με την κύρια τους σημασία, αλλά με μια δευτερεύουσα; Γιατί το έκαναν αυτό; Τι προσέδωσε στο κείμενο; Στη συνέχεια καταγράφουν το θεατρικό κείμενο σε κειμενογράφο, αναλαμβάνοντας συγκεκριμένους ρόλους προκειμένου να το δραματοποιήσουν την επόμενη διδακτική ώρα. Τέλος αποθηκεύουν την εργασία στο wiki με την ονομασία «δραστηριότητα 6ης ώρας - Γ΄ομάδα».Οι μαθητές της Δ΄ομάδας μελετούν το ερωτηματολόγιο της προηγούμενης διδακτικής ώρας και απαντούν σε κειμενογράφο στις παρακάτω ερωτήσεις που σχετίζονται με τις ευθείες ερωτήσεις:Αρχικά εξετάζουν τη σκοπιμότητα των ερωτήσεων απαντώντας στις παρακάτω ερωτήσεις:

Υπάρχουν ερωτήσεις (γνήσιες) με τις οποίες απλά ζητήθηκαν κάποιες πληροφορίες από τον συμμαθητή σας; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

Υποβλήθηκε κάποια ερώτηση (ρητορική), η οποία δεν ήταν εύκολο να απαντηθεί , επειδή ουσιαστικά δεν ήταν ερώτηση, αλλά μέσω αυτής διατυπώθηκε μία κρίση; Αναφέρετε ένα παράδειγμα. Αν όχι σκεφτείτε μια ερώτηση.

Σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούμε τις ερωτήσεις του πρώτου τύπου και σε ποιες του δεύτερου;

Θα μπορούσατε να θέσετε μια ερώτηση με την οποία θα διατυπώνατε μια προσταγή (προσταγής)με ευγενικό τρόπο; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.Στη συνέχεια αναλύουν το είδος των απαντήσεων που επιδέχονται οι συγκεκριμένες ερωτήσεις και απαντούν στις εξής ερωτήσεις:

Σε ποιες από τις ερωτήσεις που υποβάλατε η ζητούμενη πληροφορία αφορούσε ολόκληρη (ολικής άγνοιας) την πρόταση; Πώς εισάγονταν οι συγκεκριμένες ερωτήσεις; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

Υπήρχε κάποια ερώτηση που η ζητούμενη πληροφορία αφορούσε ένα (μερικής άγνοιας) από τα συστατικά της πρότασης; Με ποιον τρόπο εισαγόταν η συγκεκριμένη ερώτηση; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.Τέλος οι μαθητές μελετούν το είδος των απαντήσεων και απαντούν στις ακόλουθες ερωτήσεις:

Σε ποιες ερωτήσεις η απάντηση απαιτεί ένα (ανοιχτή) συνεχή λόγο; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

Υπάρχει κάποια ερώτηση που επιδέχεται μόνο μονολεκτική απάντηση (κλειστή) ή πολύ σύντομη; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

Τελικά ποιες ερωτήσεις θεωρείτε ότι πρέπει να χρησιμοποιούνται σε τέτοιου είδους ερωτηματολόγια; (Σκεφτείτε ότι στη συνέχεια απαιτείται και η στατιστική επεξεργασία των απαντήσεων με τη μορφή «πίτας»)

Επιδιωκόμενοι στόχοι: να συστηματοποιήσουν οι μαθητές τις γνώσεις που αφορούν τις ευθείες και πλάγιες ερωτήσεις (λειτουργία ευθειών ερωτήσεων, ρήματα εξάρτησης, συντακτικός ρόλος πλαγίων), ώστε να αποκτήσουν γλωσσική επάρκεια για την κατανόησης των αποχρώσεων του λόγου, να συνειδητοποιήσουν τις διαφορές ανάμεσα στον ευθύ και πλάγιο, συνδράμοντας στην επικοινωνιακή τους ικανότητα, να κατανοήσουν τη λειτουργία της μεταφοράς στα διάφορα κειμενικά είδη και τη γλωσσική της εξάρτηση από ευρύτερα κειμενικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα.

6η διδακτική ώραΟι μαθητές της Α΄ομάδας δημιουργούν μια παρουσίαση ppt στην οποία καταγράφουν τα συμπεράσματα τους για τις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις . Οι άξονες της παρουσίασης θα αφορούν τη σημασία των ρημάτων εξάρτησης, τη λειτουργία, την εισαγωγή, τη μορφή και το συντακτικό ρόλο των πλάγιων ερωτηματικών προτάσεων. Στη συνέχεια αποθηκεύουν την εργασία στο wiki με την ονομασία «δραστηριότητα 6ης ώρας- Α΄ομάδα». Οι μαθητές της Β΄ομάδας δημιουργούν μια παρουσίαση ppt στην οποία καταγράφουν τα συμπεράσματα τους για τις διαφορές ανάμεσα στον ευθύ και πλάγιο λόγο. Οι άξονες της παρουσίασης θα αφορούν τις αλλαγές (μορφοσυντακτικές, σημασιολογικές, υφολογικές), που συμβαίνουν, όταν μετατρέπουμε τον ευθύ σε πλάγιο λόγο και αντίστροφα. Πιο συγκεκριμένα οι μαθητές καλούνται να καταθέσουν τα πορίσματα τους για τις αλλαγές που πραγματοποιούνται κατά τη μετατροπή των προτάσεων κρίσεως, επιθυμίας, ευθειών ερωτηματικών και δευτερευουσών από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο. Επίσης μπορούν να αναφέρουν τις αλλαγές(με διαφορετικό χρωματισμό) που διαπίστωσαν στους χρόνους , τις εγκλίσεις , τα πρόσωπα, τις αντωνυμίες και τους χρονικούς και τοπικούς προσδιορισμούς. Στη συνέχεια αποθηκεύουν την εργασία στο wiki με την ονομασία «δραστηριότητα 6ης ώρας - Β΄ομάδα».Οι μαθητές της Γ΄ομάδας δραματοποιούν το θεατρικό κείμενο που έχουν συνθέσει την προηγούμενη διδακτική ώρα. Στη συνέχεια συζητούν μεταξύ τους τα εξής:Η πρόσληψη του συγκεκριμένου θέματος βιωματικά μέσα από τη συμμετοχή στο παιχνίδι και μέσα από δραματοποίηση του βοήθησε στην βαθύτερη προσέγγιση του προβλήματος;Οι μαθητές της Δ΄ομάδας με βάση τα πορίσματα τους για τις ευθείες ερωτήσεις δημιουργούν μια παρουσίαση ppt με βασικούς άξονες τη σκοπιμότητα των ερωτήσεων , το είδος των απαντήσεων (αν αφορά όλη την πρόταση ή ένα συστατικό) και το είδος της απάντησης (αν είναι ολόκληρη πρόταση ή μονολεκτική). Στη συνέχεια αποθηκεύουν την εργασία στο wiki με την ονομασία «δραστηριότητα 6ης ώρας - Δ΄ομάδα». Επιδιωκόμενοι στόχοι: Να εργάζονται με βάση τον επεξεργαστή κειμένου και το πρόγραμμα παρουσίασης, να ενισχύσουν τη δεξιότητα της αυτενέργειας, να προσεγγίσουν βιωματικά το υπό εξέταση φαινόμενο.

7η -8η διδακτική ώρα (στην τάξη *)*η τάξη διαθέτει διαδραστικό πίνακα, βιντεοπροβολέα και φορητό Η/ΥΓίνεται η παρουσίαση και αξιολόγηση των εργασιών των ομάδων: Α ομάδα: ορισμούς, συνέντευξη, παρουσίαση για πλάγιες (εικ.1) / Β ομάδα: ορισμοί, κόμικ (εικ.2), παρουσίαση για ευθύ – πλάγιο λόγο / Γ ομάδα: ορισμοί, θεατρικό, ψηφιακή αφίσα (εικ.4)/ Δ ομάδα: ορισμοί, ερωτηματολόγιο (εικ.3),παρουσίαση για ευθείες ερωτήσεις) με κριτήρια:

την επίτευξη των γνωστικών στόχων την πρωτοτυπία ιδεών

το βαθμό εφαρμογής των δραστηριοτήτων τη γλωσσική καλλιέργεια των μαθητών την επίτευξη της ομαδικότητας

Επιδιωκόμενοι στόχοι:Συζητάμε με όλους τους μαθητές τους επιμέρους αυτούς τομείς, προκειμένου να οδηγηθούν μέσα από την εποικοδομητική κριτική στην αυτοβελτίωση και να εφαρμοστεί η ανατροφοδότηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με τη συνεργασία εκπαιδευτικού – μαθητών.Ιδιαίτερη προσοχή δίδεται στη συνειδητοποίηση του παραλογισμού που ενέχει κάθε άνιση και διακριτική μεταχείριση ατόμων ή ομάδων.Επιπλέον οι μαθητές καλούνται να αντιμετωπίσουν κριτικά την εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδασκαλία του συγκεκριμένου κεφαλαίου και διερευνήσουν κατά πόσο τους βοήθησε στην κατανόηση και εμπέδωση της ύλης .

εικ.1:παρουσίαση Α΄ομάδας εικ.2: κόμικ Β΄ομάδας

εικ.3: ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο Γ΄ομάδας εικ.4: ψηφιακή αφίσα Δ΄ομάδας

7.Ενδεικτικά Φύλλα εργασίας (παρατίθενται ενδεικτικά κάποια φύλλα εργασίας λόγω του μεγάλου όγκου. Όλα τα φύλλα εργασίας είναι αναρτημένα στο www . somakris . blogspot . gr / Eτικέτα: Γλώσσα Γ’ Γυμνασίου)

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

ΟΜΑΔΑ Α

1η διδακτική ώρα (1 ώρα στο εργαστήριο)1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Αφού ανοίξετε τους υπολογιστές σας μεταβείτε στον ιστότοπο wiki http://5gymsm.pbworks.com δημιουργώντας ένα περιβάλλον ομαδικής εργασίας. Χρησιμοποιείστε τους κωδικούς που σας έχουν δοθεί για να εισέλθετε στην αρχική σελίδα. Μεταβείτε στο Pages& Files και αναζητήστε το φάκελο με ονομασία «ΓΛΩΣΣΑ Γ’

ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ» . Μεταφορτώστε το έγγραφο που υπάρχει μέσα στο φάκελο με την ονομασία «1ο 2ο Φύλλο εργασίας Ομάδας Α».

2η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣτη συνέχεια μεταβείτε στην ιστοσελίδα (www.greek-language.gr) της ΠΥΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ και αναζητήστε στο λεξικό της Νέας Ελληνικής του Τριανταφυλλίδη (Νέα Ελληνική – Εργαλεία - Ηλεκτρονικά λεξικά – Λεξικό της Κοινής Ελληνικής του Τριανταφυλλίδη) τις σημασίες των λέξεων: ρατσισμός, ξενοφοβία, σεξισμός, διαφορετικότητα.

3η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Στη συνέχεια αντιγράψτε τον ορισμό σε κειμενογράφο δημιουργώντας ένα πίνακα, στον οποίο αριστερά θα βρίσκονται οι λέξεις και δεξιά οι ορισμοί. Έπειτα βρείτε στα σώματα κειμένων, (Νέα Ελληνική – Εργαλεία -Ηλεκτρονικά λεξικά - Εφημερίδα «Τα Νέα») τέσσερα παραδείγματα χρήσης της λέξεων μέσα σε φράσεις και να τις καταγράψετε σε κειμενογράφο και αποθηκεύστε την ομαδική σας εργασία στο wiki . 1η πρόταση………………………………………………………………………………………2η πρόταση………………………………………………………………………………………3η πρόταση……………………………………………………………………………………..4η πρόταση………………………………………………………………………………………Απαντήστε στις ερωτήσεις:Ποιες από αυτές τις λέξεις τις έχετε ξανακούσει;Γνωρίζατε τη σημασία τους;

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3-4ΟΜΑΔΑ Β3η - 4η διδακτική ώρα (2 ώρες στο εργαστήριο)

1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Αρχικά, θα μελετήσετε τα κόμικς που προέρχονται  από το φυλλάδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Εγώ, ρατσιστής;!». Το φυλλάδιο αυτό, που απευθύνεται στους εκπαιδευτικούς και τους νέους, επιχειρεί μέσα από κόμικς και ντοκουμέντα να παρακινήσει σε προβληματισμό και συζήτηση πάνω στο φαινόμενο του ρατσισμού. Το φυλλάδιο θα είναι αποθηκευμένο στο wiki της ομάδας σε μορφή PDF με τη ονομασία «δραστηριότητα Ομάδας Β για την 3η Διδακτική ώρα» .

2η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣτη συνέχεια θα επιλέξετε τρία κόμικς κρατώντας σημειώσεις σε ένα κειμενογράφο που θα αφορούν στα εξής θέματα:

Γιατί επιλέξατε τα συγκεκριμένα κόμικς; Σε ποια μορφή ρατσισμού αναφέρονται; Τι οδηγεί τους πρωταγωνιστές αυτών των ιστοριών να εκδηλώνονται ρατσιστικά; Κατανοούν σε όλες τις περιπτώσεις ότι ενεργούν ρατσιστικά; Έχετε συναντήσει κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις στην καθημερινότητα σας; Πώς νιώσατε; Πώς νιώθουν τα «θύματα» αυτών των κόμικς; Ποιος ήταν ο σκοπός αυτού του φυλλαδίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής; Τον πέτυχε;

3η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΜε τη βοήθεια τους προγράμματος σχεδιασμού κόμικς (toondoo.com) επιχειρήστε να δημιουργήσετε τη δική σας μικρή ιστορία με θέμα το ρατσισμό. Μπορείτε να επιλέξετε οποιαδήποτε έκφανση του ρατσισμού. Επιπλέον παρατηρήστε αν χρησιμοποιήσατε κάποιες λέξεις όχι με τη κύρια σημασία τους (κυριολεκτική), αλλά με τη μια διαφορετική (μεταφορική). Βοηθάει το περικείμενο στην κατανόηση τους; Γιατί επιλέξατε τη μεταφορική σημασία; Tι προσδίδει στο κείμενο; Στη συνέχεια αποθηκεύεστε την ομαδική εργασία σας

σε έγγραφο (αφού πρώτα προβείτε στις απαραίτητες ομαδικές διορθώσεις και επεμβάσεις) στο wiki στο φάκελο με την ονομασία «εργασίες Β ομάδας».

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5-6ΟΜΑΔΑ Β5η - 6η διδακτική ώρα ( 2 ώρες στο εργαστήριο)

1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΕπισκέπτεστε ένα σχολείο για μαθητές που έχουν προβλήματα όρασης. Στην περιήγηση σας διαπιστώνετε ότι στη βιβλιοθήκη του σχολείου τους εκτός από βιβλία γραμμένα με τη μέθοδο του Μπράιγ υπάρχει και το φυλλάδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Εγώ, ρατσιστής;!» το οποίο όμως είναι σε συμβατική μορφή. Κάποιο από τα παιδιά που φοιτούν εκεί σας ζητά να του μεταφέρετε μια από τις ιστορίες κόμικ. Επιλέγετε μια από τις ιστορίες και τη μεταφέρετε σε πλάγιο λόγο.

2η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣτη συνέχεια καταγράψτε τα συμπεράσματά σας σε κειμενογράφο επικεντρώνοντας την προσοχή σας στα παρακάτω σημεία:

Κατά τον μετασχηματισμό του λόγου από εσάς τι είδους ρήματα χρησιμοποιήσατε πριν διατυπώσετε την άποψη του ομιλητή; Τα ρήματα που χρησιμοποιήσατε ήταν ουδέτερα ή δήλωναν άμεσα ή έμμεσα την οπτική σας; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

Παρατηρήσατε κάποιες αλλαγές κατά τον μετασχηματισμό του λόγου σε σχέση με τις εγκλίσεις, τους χρόνους, τα πρόσωπα, τις αντωνυμίες και τους χρονικούς , τοπικούς προσδιορισμούς; Ποιες είναι; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.

Με τη μεταφορά του απευθείας λόγου (ευθύς λόγος) σε έμμεσο τρόπο (πλάγιος λόγος) να εξετάσετε σε τι μετατρέπονται οι προτάσεις κρίσεως, οι επιθυμίας, οι ευθείες ερωτήσεις και οι δευτερεύουσες προτάσεις.

Εντοπίσατε κάποιες αλλαγές στο ύφος του κειμένου; Αναφέρετε ένα παράδειγμα.3η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Στη συνέχεια δημιουργήστε μια παρουσίαση ppt στην οποία να καταγράψετε τα συμπεράσματα σας για τις διαφορές ανάμεσα στον ευθύ και πλάγιο λόγο. Οι άξονες της παρουσίασης θα αφορούν τις αλλαγές (μορφοσυντακτικές, σημασιολογικές, υφολογικές ) , που συμβαίνουν , όταν μετατρέπουμε τον ευθύ σε πλάγιο λόγο και αντίστροφα. Πιο συγκεκριμένα καταθέστε τα πορίσματα σας για τις αλλαγές που πραγματοποιούνται κατά τη μετατροπή των προτάσεων κρίσεως, επιθυμίας, ευθειών ερωτηματικών και δευτερευουσών από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο. Επίσης μπορείτε να αναφέρετε τις αλλαγές που διαπιστώσατε στους χρόνους, τις εγκλίσεις, τα πρόσωπα, τις αντωνυμίες και τους χρονικούς και τοπικούς προσδιορισμούς. Στη συνέχεια αποθηκεύεστε την εργασία στο wiki (αφού πρώτα προβείτε στις απαραίτητες ομαδικές διορθώσεις και επεμβάσεις) με την ονομασία «δραστηριότητα 6ης ώρας- Β΄ομάδα».

8. Αξιολόγηση μαθητών

Εκτός από τη διαμορφωτική αξιολόγηση κατά τη διάρκεια εφαρμογής των δραστηριοτήτων ανατίθεται για το σπίτι η εξής εργασία: Σας αναθέτουν να δημιουργήσετε ένα οπτικοποιημένο (video) σενάριο διαφήμισης με αντιρατσιστικό μήνυμα

9.Άλλες εκδοχές

Με ανάλογη τροποποίηση του σεναρίου θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη διδασκαλία της ενότητας αυτής σχετική βιβλιογραφία ή να αναζητηθούν πληροφορίες διεπιστημονικά από τον καθηγητή ή την καθηγήτρια των Καλλιτεχνικών, της Ιστορίας (ενότητες 13, 23 για τη μετανάστευση) και της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής (ενότητα «Κοινωνικές

Ομάδες») και να προβληθεί η εργασία με λογισμικό παρουσίασης, είτε σε ολόκληρο το σχολείο, είτε να αναρτηθεί σε σχολική ιστοσελίδα, (βλ. http://blogs.sch.gr/5gymxant --Εορτασμοί- Εργασία για Ρατσισμό)

10.Βιβλιογραφία

Επιμορφωτικό Υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών –Τεύχος 1 (Γενικό Μέρος), Σύγχρονες θεωρήσεις για τη μάθηση, σελ.34-46, Δ. Κουτσογιάννης.

Επιμορφωτικό Υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών – Τεύχος 3 (Ειδικό Μέρος), ΤΠΕ και Γραμματισμός, σελ.29-55, Δ. Κουτσογιάννης.

Επιμορφωτικό Υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών –Τεύχος 3 (Ειδικό Μέρος), Η εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση και των Φιλολογικών Μαθημάτων, σελ. 15-29, Δ. Κουτσογιάννης.

Επιμορφωτικό Υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών –Τεύχος 3 (Ειδικό Μέρος), Θεωρητικό πλαίσιο της γλωσσικής διδασκαλίας και αξιοποίηση των ΤΠΕ, σελ. 71-99, Δ. Κουτσογιάννης.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η διδακτική πρόταση που παρουσιάστηκε εφαρμόστηκε στην τάξη. Κατά την εφαρμογή της δεν παρουσιάστηκαν δυσκολίες, αν εξαιρέσουμε την έλλειψη χρόνου, καθώς ένα καινοτόμο διδακτικό σενάριο είναι δύσκολο να δομηθεί αυστηρά στα 45 λεπτά του αναλυτικού προγράμματος. Οι περισσότεροι μαθητές ήταν εξοικειωμένοι με το διαδίκτυο και τα προγράμματα επεξεργασίας και παρουσίασης κειμένου. Ενημερώθηκαν, βέβαια, και για θέματα ασφαλούς περιήγησης στο διαδίκτυο , αλλά και πνευματικών δικαιωμάτων. Οι επιδιωκόμενοι στόχοι επετεύχθησαν, γεγονός που φάνηκε και στο τελευταίο δίωρο που πραγματοποιήθηκε η ολομέλεια της τάξης, κατά την οποία οι γνωστικοί στόχοι, αλληλοσυμπληρώθηκαν και ενοποιήθηκαν σαν ένα «πάζλ». Οι ΤΠΕ λειτούργησαν συνεκτικά στη διδασκαλία της συγκεκριμένης ενότητας και βοήθησαν στην ανάκτηση της γνώσης με ομαλό τρόπο, π.χ. η αξιοποίηση της έρευνας για το ρατσισμό προετοίμασε τη διδασκαλία των ευθειών ερωτήσεων. Οι μαθητές συνεργάστηκαν ομαλά, λειτούργησαν ως ενεργά υποκείμενα και χαρακτήρισαν τη διαδικασία ενδιαφέρουσα, διαφορετική, παιγνιώδη και αληθινά καινούρια. Επιπλέον απέκτησαν θετική στάση απέναντι στη χρήση των ΤΠΕ ως βασικό περιβάλλον οικοδόμησης της γνώσης στη μαθησιακή διαδικασία. Βέβαια πρέπει να επισημανθεί ότι προαπαιτούνται οι κατάλληλες δομές στα σχολεία (διαθέσιμο εργαστήριο), η εξοικείωση των μαθητών με τις ΤΠΕ και την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι οι εργασίες των μαθητών αναρτήθηκαν στο προσωπικό blog του διδάσκοντα www .somakris.blogspot.gr κάτι που βέβαια δεν συνιστά δημιουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ, αλλά στοχεύει σε κάτι εξίσου σημαντικό, στην ικανοποίηση των μαθητών-δημιουργών για τη δημοσιοποίηση των εργασιών τους.