ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο...

68
ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα, 19-12-2013 Καθηγητής Γεώργιος Ν. Νταλέκος Δ/ντής Παθολογικής Κλινικής & Ομώνυμου Ερευνητικού Εργαστηρίου Ιατρικής Σχολής ΠΘ Πρόεδρος Ινστιτούτου Εσωτερικής Παθολογίας & Ηπατολογίας www.med.uth.gr/internalmedicine/

description

ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα, 19-12-2013. www.med.uth.gr/internalmedicine/. Καθηγητής Γεώργιος Ν. Νταλέκος Δ/ντής Παθολογικής Κλινικής & Ομώνυμου Ερευνητικού Εργαστηρίου Ιατρικής Σχολής ΠΘ - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο...

Page 1: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ B & CΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ

Κέντρο Αποκατάστασης ΑρωγήΛάρισα, 19-12-2013

Καθηγητής Γεώργιος Ν. Νταλέκος

Δ/ντής Παθολογικής Κλινικής & Ομώνυμου Ερευνητικού Εργαστηρίου Ιατρικής Σχολής ΠΘ

Πρόεδρος Ινστιτούτου Εσωτερικής Παθολογίας & Ηπατολογίας

www.med.uth.gr/internalmedicine/

Page 2: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΗΠΑΡ (Συκώτι);

• Ένα από τα σπουδαιότερα όργανα του ανθρώπου- προστατεύει από τοξικές ουσίες (εξουδετέρωση)

- παράγει απαραίτητα συστατικά για τη ζωή (πρω-τεΐνες, παράγοντες πήξης του αίματος, κλπ)

- παράγει τη χολή (βοήθεια πέψης των τροφών)

- αποθηκεύει ενέργεια

• Είναι φανερό λοιπόν ότι πρέπει να προ-στατεύσουμε αυτό το πολύτιμο όργανο

Page 3: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ;

• Φλεγμονή του ήπατος που προκαλείται συνήθως από ιούς (ιογενής ηπατίτιδα)

• Άλλα αίτια: συχνή κατανάλωση οινοπνεύματος (αλκοολική ηπατίτιδα), φάρμακα-τοξίνες (φαρμακευτική ηπατίτιδα), κ.α

• Η ιογενής ηπατίτιδα μπορεί να είναι οξεία, να εμφανιστεί δηλαδή ξαφνικά σε λίγες εβδομάδες μετά τη μετάδοση του ιού ή χρόνια (μόνιμη παραμονή του ιού στον ανθρώπινο οργανισμό)

• Οι ιοί της ηπατίτιδας είναι:

- A & E: δεν οδηγούν ποτέ σε χρόνια ηπατίτιδα

- B, C & D: μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια νόσο

Page 4: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ

φλεγμονή του ηπατικού

παρεγχύματος

αυτοπεριοριζόμενη

ίνωση κίρρωση

ΟΞΕΙΑ

ΧΡΟΝΙΑ

>6 μήνες

Ορισμός – ΕξέλιξηΟξείας Ιογενούς Ηπατίτιδας

HΚΚ

Page 5: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Εξέλιξη της ηπατικής φλεγμονήςΧρόνια Ηπατίτιδα → Κίρρωση/ΗΚΚ

διήθηση των πυλαίων διαστημάτων από

φλεγμονώδη κύτταρα (λεμφοκύτταρα,

πλασματοκύτταρα)

επέκταση της φλεγμονής εντός του

ηπατικού λοβίου(interface hepatitis)

συρρέουσα νέκρωση,

γεφυροποιός νέκρωση

Π-Π ή Π-Φ συνδέσεις

αναγεννητικοί όζοι

ΚΙΡΡΩΣΗ/ΗΚΚ

30 - 50 χρόνια

Page 6: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013
Page 7: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013
Page 8: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• Γιατί συνέβη; Επιδημιολογία - Τρόποι μετάδοσης – Πρόληψη

• Τι θα συμβεί; Κλινική Εικόνα - Πορεία Πρόγνωση

• Τι συμβαίνει; Διάγνωση

• Τι μπορεί να γίνει; Έλεγχος - Θεραπεία

• Θα πετύχει η Ασφάλεια - Οφέλη θεραπεία; Αποτελεσματικότητα

Page 9: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Ιός της ηπατίτιδας Β (HBV)Ανακάλυψη 1965 (Blumberg et al)

Hepadnavirus (DNA)

Page 10: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Συχνότητα HBsAg (%) 8: υψηλός

2-7: ενδιάμεσος

<2: χαμηλός

• 350 εκατομμύρια ασθενείς με ΧΗΒ• 75% είναι ασιάτες• 25-40% θάνατος: κίρρωση, ΗΚΚ• ~~ 1 εκατ. θάνατοι/έτος

Παγκόσμιος χάρτης Χρόνιας Ηπατίτιδας Β

Page 11: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

£ 0.2%Πολύ χαμηλή

0.3-1.0%Χαμηλή

1.1 - 5.0%Ενδιάμεση

>5.0%Υψηλή

No data

Συχνότητα (%) HBsAg: Ευρώπη

Page 12: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Συχνότητα (%) HBsAgΑιμοδοτικός πληθυσμός

Page 13: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

HBsAg (%) σενεοσύλλεκτους στρατιώτες

Page 14: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013
Page 15: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Αλλά…

Page 16: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Κοινωνικό - ΟικονομικόΚόστος

• Οξεία Ηπατίτιδα Β:

παρακολούθηση ή/και νοσηλεία, έως και

μεταμόσχευση σε περιπτώσεις κεραυνοβόλου

ηπατίτιδας

• Χρόνια ηπατίτιδα Β ± αντιρροπούμενη

κίρρωση:

παρακολούθηση, θεραπεία, έλεγχος για ΗΚΚ

• Μη-αντιρροπούμενη κίρρωση:

συχνές νοσηλείες

• ΗΚΚ:

θεραπευτικά και υποστηρικτικά μέσα

Kim Hepatology 2009

Agency for Healthcare Research and Quality, USA

Page 17: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Συχνότητα (%) HBsAgσε νεοσύλλεκτους στρατιώτες

4,9

0

1

2

3

4

5

6

Βισσούλης 72 (n=6708)

HBsAg (%)

Page 18: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Φυσική Ιστορία χρόνιας HBV λοίμωξης

Οξεία λοίμωξη

Χρόνιος φορέας

Κάθαρση ιού

30 - 50 Ετη

Χρόνια ηπατίτιδα

Σταθεροποίηση

Πρόοδος νόσου

Κίρρωση

Αντιρροπούμενη κίρρωση

Ηπατοκκαρκίνος Θάνατος

Adapted from Feitelson. Lab Invest. 1994.

Μη αντιρροπούμενηκίρρωση

(Θάνατος)

Page 19: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

HBV (%) στη Θεσσαλία(γενικός πληθυσμός, ηλικία: 18-80 έτη)

Stefos et al Eur J Intern Med 2009

5,2

3,6

4,664,26

0

1

2

3

4

5

6

Ν. Λάρισας(n=483)

Ν. Καρδίτσας(n=112)

Ν. Τρικάλων(n=579)

Σύνολο 3Νομών

(n=1174)

HBsAg (+)

Page 20: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013
Page 21: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ

Page 22: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ & ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ 1990

Είσοδος από βορρά αλλά τα τελευταία χρό-νια και από ανατολάς

10% πληθυσμού

Πιστοποιητικό υγείας?

α/α θώρακος/ mantoux

Ποιός το χορηγεί ????

Έως πρόσφατα ΟΧΙ έλεγχος HBV, HCV !!!

Page 23: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

HBsAg (%) σε μετανάστες

Albanian Albanian & Asian Kurdish

Page 24: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Άλλες ομάδες κινδύνου…

Dalekos Eur J Epidemiol 1996, Mina World J Gastroenterol 2010, Malliori Addiction 1998, Giotakos Epidemiol Infecti 2003, Elefsiniotis J Clin Virol 2004, Tsakris Genitourin Med 1997, Antypa-Theodoropoulou J Chemother 2005

Page 25: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

O ιός της ηπατίτιδας Β μεταδίδεται

παρεντερικά, με διαδερμική

έκθεση σε μολυσμένο αίμα ή

παράγωγά του, σεξουαλικά και

περιγεννητικά (κάθετη μετάδοση)

Πως μεταδίδεται ο ιόςτης ηπατίτιδας Β; (Ι)

Page 26: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

• Από μολυσμένο αίμα ή παράγωγα αίματος που

χορηγήθηκαν πριν το 1975 (εξαιρετικά σπάνια πια,

λόγω του συστηματικού ελέγχου στις αιμοδοσίες)

• Με σεξουαλική επαφή χωρίς χρήση προφυλακτικού, με

άτομο που έχει μολυνθεί από τον ιό

• Με την κοινή χρήση συριγγών ή άλλων εργαλείων

κατά την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών

• Με την κοινή χρήση προσωπικών αντικειμένων

(ξυραφάκια, οδοντόβουρτσα, νυχοκόπτες, σύριγγες,

κοφτές βεντούζες)

Πως μεταδίδεται ο ιόςτης ηπατίτιδας Β; (ΙΙ)

Page 27: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Πως μεταδίδεται ο ιόςτης ηπατίτιδας Β; (ΙΙΙ)

• Από μολυσμένη μητέρα στο παιδί κατά τον τοκετό

(κάθετη μετάδοση)

• Από επαφή με αίμα μολυσμένου ατόμου μέσα στην

οικογένεια (οριζόντια μετάδοση)

• Με τρύπημα με μολυσμένη βελόνα ή αιχμηρό

αντικείμενο (ατυχήματα σε προσωπικό

νοσοκομείων, εκτέλεση τατουάζ, τρυπήματος αυτιών

ή άλλων σημείων του σώματος, κλπ) - ιός που

παραμένει ζωντανός 7 ημέρες

Page 28: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Χρ

ονί

α λ

οίμ

ωξη

%

Γέννηση 1-6 μήνες 7-12 μήνες 1-4 έτηΓέννηση 1-6 μήνες 7-12 μήνες 1-4 έτη Μεγαλύτερα παιδιά

και ενήλικες

Μεγαλύτερα παιδιά

και ενήλικες

Ηλικία κατά τη λοίμωξη

Χρονία λοίμωξη

Συμπτωματική λοίμωξη

Συ

μπ

τωμ

ατι

κή

λο

ίμω

ξη %

Εξέλιξη οξείας ηπατίτιδας Βανάλογα με ηλικία προσβολής

Εξέλιξη οξείας ηπατίτιδας Βανάλογα με ηλικία προσβολής

Page 29: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

O ιός της ηπατίτιδας Β ΔΕΝ μεταδίδεται:

Με την κοινωνική επαφή (χειραψία, αγκαλιά, φιλί,βήχας, φτάρνισμα κ.λπ.

Τα μαγειρικά σκεύη και τα σκεύη εστιάσεως

Από τις τουαλέτεςΜε το νερό και τη τροφή

Page 30: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Τρόποι Μετάδοσης HBV

Περιγεννητική (Κάθετη)

• O θηλασμός ΔΕΝ αυξάνει τον

κίνδυνο, εφόσον έχει γίνει

ανοσοποίηση του νεογνού

• H καισαρική τομή ΔΕΝ μειώνει

τον κίνδυνο

Page 31: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

• Αυτοί που έχουν σεξουαλική επαφή με πάσχοντες• Ομοφυλόφιλοι άνδρες/ μειονότητες/ μετανάστες • Όσοι(ες) έχουν πολλαπλούς συντρόφους• Νεογνά μολυσμένων μητέρων• Χρήστες IV ναρκωτικών/ Επαγγελματίες υγείας• Πολυμεταγγιζόμενοι ασθενείς/ ασθενείς ΜΤΝ• Μέλη οικογένειας χρονίως πασχόντων από HBV• Διαμονή ≥6 μηνών σε περιοχή με ενδιάμεση ή

υψηλή ενδημικότητα

Ομάδες Υψηλού Κινδύνου

Λοίμωξης από τον HBV

Page 32: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013
Page 33: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Ο ΙΟΣ ΤHΣΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ C (HCV)

Envelope

Core

EnvelopeGlycoproteins Viral RNA (9400 nucleotides)

55-65 nm

• > 185 εκ. άνθρωποι

παγκοσμίως έχουν

χρόνια λοίμωξη• 3-4 εκατ. νέες

περιπτώσεις/έτος • ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ

ΕΜΒΟΛΙΟ

Page 34: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Ηπατίτιδα C: Ενα Παγκόσμιο Πρόβλημα Δημόσιας ΥγείαςΗπατίτιδα C: Ενα Παγκόσμιο Πρόβλημα Δημόσιας ΥγείαςHCV: Χάρτης παγκόσμιου επιπολασμούHCV: Χάρτης παγκόσμιου επιπολασμού

< 1 %< 1 %

1–2.4 %1–2.4 %

2.5–4.9 %2.5–4.9 %

5–10 %5–10 %

> 10 %> 10 %

Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχείαΔεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία Trepo

Page 35: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

anti-HCV (%) σε διάφορουςπληθυσμούς της Ελλάδας

Hadziyannis, J Hepatol 1993. Roussos, WJG 2003. Dalekos, Eur J Clin Invest 1993. Dalekos, Eur J Gastroenterol Hepatol 1995. Sypsa, Eur J Epidemiol 2001. Mazokopakis, Eur J Epidemiol 2000. Skliros, J Gastronenterol Hepatol 2001. Goritsas,

Hepatogastroenterology 2000. Koulentaki, BMC Public Health 2001. Papatheodoridis, Iatriki 1993. Koulentaki, J Viral Hepat 1999. Gogos, Eur J Epidemiol 2003.

Page 36: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

anti-HCV (%) σε ομάδεςυψηλού κινδύνου (Ελλάδα)

Malliori, Addiction 1998. Lionis, J Viral Hepat 1997. Tsakris, Int J STD AIDS 1997. Kakisi, Psychiatric Services 2009.

Page 37: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

23,3

11,7

21,8

36,2

11,5

35,7

0

5

10

15

20

25

30

35

40

ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝ.Α ΜΟΝ.Β ΜΟΝ.Γ ΜΟΝ.Δ ΜΟΝ.Ε

Anti-HCV

Επιπολασμός (%) anti-HCV στις ΜΤΝ Θεσσαλίας (n = 365)

Rigopoulou et al, J Clin Virol 2005

Page 38: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Διάρκεια αιμοκάθαρσης (μήνες)σε σχέση με anti-HCV

83,5

38,5

151,3

34,9

81,8

43,9

61,6

16,6

86,9

34,5

88,4

61,9

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝ.Α ΜΟΝ.Β ΜΟΝ.Γ ΜΟΝ.Δ ΜΟΝ.Ε

anti-HCV (+)anti-HCV (-)

Rigopoulou et al, J Clin Virol 2005

P < 0.05

Page 39: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

0,34

0,9

0

0,34

0

0,2

0,4

0,6

0,8

1

1,2

1,4

1,6

1,8

Ν. Λάρισας(n=483)

Ν. Καρδίτσας(n=112)

Ν. Τρικάλων(n=579)

Σύνολο 3Νομών

(n=1174)

αντι-HCV (+)

HCV (%) στη Θεσσαλία(γενικός πληθυσμός, ηλικία: 18-80 έτη)

Gatselis et al Eur J Intern Med 2007

Page 40: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013
Page 41: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013
Page 42: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

366 end stage renal disease patients5 Nephrology/Dialysis units from Thessaly

geno 3a 62%

Page 43: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

• Από μολυσμένο αίμα που μεταγγίσθηκε πριν το 1992

(εξαιρετικά σπάνια πια, λόγω συστηματικού ελέγχου)

• Με την κοινή χρήση συριγγών κατά την ενδοφλέβια

χρήση ναρκωτικών

• Με την κοινή χρήση μολυσμένων προσωπικών

αντικειμένων (ξυραφάκια, οδοντόβουρτσα, σύριγγες, κα)

• Με τρύπημα με μολυσμένη βελόνα ή αιχμηρό αντικείμε-

νο (ατυχήματα σε προσωπικό νοσοκομείων, τατουάζ,

τρύπημα αυτιών ή άλλων σημείων του σώματος, κλπ)

Πως μεταδίδεται ο ιόςτης ηπατίτιδας C; (Ι)

Page 44: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Πως μεταδίδεται ο ιόςτης ηπατίτιδας C; (ΙΙ)

• Σπανιότατα από σεξουαλική

επαφή με μολυσμένο άτομο

• Σπάνια από μολυσμένη μητέρα

στο νεογνό κατά τον τοκετό

Page 45: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Ο ιός της ηπατίτιδας CΔΕΝ μεταδίδεται…….

• Με το νερό και την τροφή

• Τα μαγειρικά ή τα σκεύη εστιάσεως

• Από τις τουαλέτες

• Την κοινωνική επαφή (χειραψία, αγκαλιά,

φιλί, βήχας, φτέρνισμα, κλπ)

• Με το θηλασμό

Page 46: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013
Page 47: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Ο ΙΟΣ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ BΠως θα προστατευθούμε; (Ι)

• Με εμβολιασμό (από 1998 υποχρεωτικός στα βρέφη και

παιδιά. Eπίσης στις ομάδες υψηλού κινδύνου)

• Μη μοιράζεστε με άλλους σύριγγες, βελόνες, ψαλίδια,

νυχοκόπτες ή προσωπικά αντικείμενα (π.χ. Οδοντό-

βουρτσα, ξυραφάκια) - παραμένει ζωντανός 7 ημέρες

• Να βεβαιώνεστε ότι χρησιμοποιούνται αποστειρωμένα

εργαλεία πριν κάνετε περιποίηση νυχιών, βελονισμό,

τατουάζ, τρύπημα σημείων σώματος, κλπ

Page 48: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

• Χρήση προφυλακτικού κατά τη σεξουαλική επαφή

• Έλεγχος εγκύων (υποχρεωτικός έλεγχος)

• Ανοσοποίηση νεογνών HBV μητέρων (Ειδική σφαι-

ρίνη & 1η δόση εμβολίου εντός 24ώρου)

• Έλεγχος αιμοδοτών και δωρητών οργάνων

• Εμβολιασμός επαγγελματιών υγείας

• Κατάλληλη αποστείρωση ιατρικών & οδοντιατρικών

εργαλείων

Ο ΙΟΣ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ BΠως θα προστατευθούμε; (ΙΙ)

Page 49: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

• Εμβόλιο: ασφαλές (3 δόσεις: 0, 1, και 6 μήνες)

• Το πρώτο προληπτικό εμβόλιο κατά ενός

σοβαρού καρκίνου (ηπατοκυτταρικού)

• Όλα τα παιδιά πρέπει να είναι εμβολιασμένα

πριν τη συμπλήρωση του έτους

Ο ΙΟΣ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ BΠως θα προστατευθούμε; (ΙΙΙ)

Page 50: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ HBV ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

1982: οδηγίες για εμβολιασμό ομάδων υψηλού κινδύνου

1993: αρχή πανελλαδικής καμπάνιας για καθολικό εμβολιασμό των νεογνών και των εφήβων (Ελληνικές Εταιρείες Παιδιάτρων και Μελέτης Ήπατος) → οι παιδίατροι αρχίζουν να εμβολιάζουν

1995-1997: ο εμβολιασμός παιδιών α’ δημοτικού αυξάνει από 36.3% σε 57%

Papaevangelou G, Vaccine 1998 1/1/1998: Εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού

(διάταξη 4543/10-9-97) έναρξη καθολικού υποχρεωτικού ελέγχου των εγκύων γυναικών υποχρεωτικός εμβολιασμός των νεογνών και

παιδιών με στόχο ολοκλήρωσης ως την εφηβεία εμβολιασμός ομάδων υψηλού κινδύνου

Νοσηλευτικό προσωπικό Οδοντίατροι-βοηθοί Προσωπικό, τρόφιμοι ιδρυμά-

των ατόμων με νοητική υστέρηση

Προσωπικό κέντρων υποδοχής προσφύγων-φυλακισμένοι

Αιμοκαθαιρόμενοι, πολυμεταγ-γιζόμενοι

Οικογενειακό περιβάλλον φορέων

Ομοφυλόφιλοι, χρήστες, εκδι-δόμενα άτομα

Άτομα με πολλαπλούς συντρόφους

Ταξιδιώτες σε χώρες υψηλής ενδημικότητας

Άλλοι χρ. ηπατοπαθείς Ασθενείς που θα υποβληθούν

σε μεταμόσχευση

Συστάσεις εμβολιασμού ΚΕΕΛΠΝΟ

Page 51: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

GREECE REPORTED WHO-UNICEF IMMUNIZATION COVERAGE:

 Vaccines 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990

 HepB_BD    (HepB birth dose)

                                         

 HepB3    (Third dose of hepatitis B vaccine)

  95 95 95               88   50 12 12 2 2 15 10  

Last update: 3 October 2011 (data as of 27 September-2011)Next overall update: June 2012

Page 52: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

216 νοσηλεύτριες 20 κέντρων αιμοκάθαρσης Αθηνών → 87.5% anti-HBs (+)

Topka et al, J Ren Care 2011

175 εργαζόμενοι στον τομέα υγείας σε γενικό νοσ. Αθηνών → 57% anti-HBs (+) (γιατροί: OR 4.45 έναντι λοιπού προσωπικού εμβολιασμένοι).

Rachiotis et al Med Lav 2005

432 σπουδαστές νοσηλευτές → 65.7% anti-HBs (+)

Noula et al, Nursing & Health Sci 2008

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ HBV ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ: ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΑΣ

Page 53: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

• Μη μοιράζεστε με άλλους σύριγγες, βελόνες,

ψαλίδια, νυχοκόπτες ή προσωπικά αντικείμενα

(π.χ. οδοντόβουρτσα, ξυραφάκια)

• Να βεβαιώνεστε ότι χρησιμοποιούνται απο-

στειρωμένα εργαλεία πριν κάνετε περιποίηση

νυχιών, βελονισμό, τατουάζ, τρύπημα σημείων

σώματος, κλπ

Ο ΙΟΣ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ CΠως θα προστατευθούμε; (Ι)

Page 54: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

• Χρησιμοποιείτε προφυλακτικό κατά τη σε-

ξουαλική επαφή εάν έχετε προσωρινούς ή

πολλαπλούς συντρόφους

• Δεν συνιστάται η χρήση προφυλακτικού σε

μονογαμικά ζευγάρια

• ΕΜΒΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΗCV ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ

Ο ΙΟΣ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ CΠως θα προστατευθούμε; (ΙI)

Page 55: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013
Page 56: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

• Γιατί συνέβη; Επιδημιολογία - Τρόποι μετάδοσης – Πρόληψη

• Τι θα συμβεί; Κλινική Εικόνα - Πορεία Πρόγνωση

• Τι συμβαίνει; Διάγνωση

• Τι μπορεί να γίνει; Έλεγχος - Θεραπεία

• Θα πετύχει η Ασφάλεια - Οφέλη θεραπεία; Αποτελεσματικότητα

Page 57: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Εξέλιξη οξείας ηπατίτιδας Β

Οξεία ηπατίτιδαΥποκλινική ηπατίτιδα

Κεραυνοβόλος ηπατίτιδα

Θάνατοςή

Μεταμό-σχευση

Οξεία λοίμωξη

Χρόνια λοίμωξη

Ανάρρωση

Page 58: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Χρόνια ηπατίτιδα ΒΜακροχρόνιες επιπλοκές

• Κίρρωση

• Ηπατοκυτταρικός καρκίνος• Σπειραματονεφρίτιδα

• Οζώδης πολυαρτηριίτιδα

Page 59: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

HΚΚ: Παγκόσμια κατανομή

Gastroenterology 2007;132:2557

Cases

Per 105

Page 60: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Chen CJ, et al. JAMA. 2006;295:65-73

50

40

30

20

10

01.30 1.37 3.57

12.1714.89

< 300 300-999

1000-9999

10,000-99,999

≥ 100,000

Baseline HBV DNA (copies/mL)

Επ

ίπτω

ση

ΗΚ

Κμ

ετά

13

έτη

fo

llo

w-u

p (

%)

REVEAL: Υψηλά επίπεδα ΗBV-DNAσχετίζονται με αυξημένη

επίπτωση HKK

Page 61: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Ηπατοκυτταρικό Καρκίνωμα

6ος πιο συχνός καρκίνος 3η συχνότερη αιτία θανάτου σχετιζόμενη με

καρκίνο 750.000 περιπτώσεις/έτος παγκοσμίως 650.000 θάνατοι ετησίως παγκοσμίως

Gastroenterology 2007;132:2557, CA Cancer J Clin 2005;55:74, Liver Transpl 2011 (in press)

Page 62: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

ΗΚΚ στην Ελλάδα

• Επίπτωση από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη (12.1 ανά 105 κατοίκους/έτος στους άνδρες & 4.6 στις γυναίκες)

• Μέση ηλικία: 62±10 έτη

• Περισσότερες περιπτώσεις σχετίζονται με ηπατίτιδα Β (εκτός Κρήτης – με ηπατίτιδα C)

Page 63: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

63

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΗΚΚ - ΕΛΛΑΔΑ

HBV52%

other17%

HBV+HCV1%

HCV22%

past HBV 8% n= 282

Raptis, Koskinas, et al. J Viral Hepat 2003

HBsAg (+) ασθενείς

μέση ηλικία 62 έτη

M/F : 23/1

κίρρωση 88.4%

πολυεστιακός 53%

Από τους 150 ασθενείς με ΗΚΚ (>90% είχαν υποκείμενη κίρρωση) που αξιο-λογήθηκαν στη κλινική τα τελευταία 3 έτη 45% είχαν χρονία HBV λοίμωξη

40 /71 (56.3%) με BCLC-A or B ΗΚΚ στη Θεσσαλία σε 7 έτη είχαν χρονία HBV λοίμωξη Mazioti et al Hepat Mon 2013

Page 64: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013
Page 65: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Χρόνια ηπατίτιδα CΜακροχρόνιες επιπλοκές

• Κίρρωση

• Ηπατοκυτταρικός καρκίνος• Σπειραματονεφρίτιδα

• Κρυοσφαιριναιμία

• Non-Hodgkin Λέμφωμα

Page 66: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013

Υπολογιζόμενηεπιβάρυνση από τον HCV

Davis et al, Hepatology 1998 (USA)

Κίρρωση 61%

HCC 68%

Θάνατοι σχετιζόμενοι 233%

με ηπατική νόσο

Deuffic et al, Law et al 1999 (France, Australia)

HKK - σχετιζόμενη θνησιμότητα

Άνδρες /Γυναίκες 150% /233%

Κίρρωση /HKK 102% /150% 2020

2008

Page 68: ΙΟΓΕΝΕΙΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΕΣ  B & C ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή Λάρισα,  19-12-2013