ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

9Διάλεξη η

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ. Α Σόρμας

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

“I like a little competition”

- J. P. Morgan

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

Standard Oil J. D. RockefellerU. S. Steel J. P. MorganDeBeers DiamondsMonsantoShimanoMicrosoftIntel

Το μονοπώλιο του άλατος και των.σπίρτων

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

Το αντίθετο του πλήρους ανταγωνισμού είναι το.Μονοπώλιο

Οι παραδοχές της θεωρίας του μονοπωλίου:είναι

1. Υπάρχει ένας πωλητής2. Ο μοναδικός πωλητής διαθέτει στην αγορά

ένα προϊόν για το οποίο δεν υπάρχουν κοντινά.υποκατάστατα

3. Υπάρχουν πολύ αποτελεσματικά εμπόδια ( , εισόδου στην αγορά νομικά οικονομίες

, )κλίμακας έλεγχος πρώτων υλών

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΟ ένοπλος αγώνας των αποικιών εναντίον της καταπιεστικής μητρόπολης ήταν η

κορύφωση των πολιτικών διεργασιών του δεύτερου μισού του 18ου αιώνα. Οι Άγγλοι φορολογούσαν βαριά τις αποικίες τους, γεγονός που προκαλούσε τη δυσφορία των κατοίκων, ιδιαίτερα των πλουσιότερων οι οποίοι ήθελαν να ξεφύγουν από την οικονομική κηδεμονία της Μεγάλης Βρετανίας. Η δυσφορία για τα φορολογικά μέτρα αρχικά αλλά κυρίως για τον φόρο του τσαγιού που διατηρήθηκε για λόγους γοήτρου έπειτα τις πρώτες αντιδράσεις των αποίκων, οδήγησε τους Αμερικανούς όχι μόνο να σταματήσουν να αγοράζουν τσάι αλλά να καταστρέψουν και μεγάλα φορτίου τσαγιού, πετώντας τα στην θάλασσα, στο λιμάνι της Βοστώνης στις 16 Δεκεμβρίου 1773.

Οι Άγγλοι αντέδρασαν στέλνοντας 4.000 στρατιώτες να καταλάβουν την Βοστώνη. Όταν αγγλικές δυνάμεις στάλθηκαν για να πάρουν στρατιωτικό υλικό από την πόλη Κόνκορντ της Μασαχουσέτης στις 19 Απριλίου 1775, συνάντησαν αντίσταση από την πολιτοφυλακή της Μασαχουσέτης στο Ουέλινγκτον και έπειτα στο Κόνκορντ. Οι Αμερικανοί κατάφεραν να σταματήσουν τους Άγγλους και να τους αναγκάσουν να γυρίσουν πίσω στη Βοστώνη έχοντας βαριές απώλειες. Η σύγκρουση είχε αρχίσει.

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟΣτη συνέχεια, όλες οι αποικίες συγκέντρωσαν τις πολιτοφυλακές τους και τις έστειλαν στη Βοστώνη

. Οι Αμερικανικές δυνάμεις περικύκλωσαν την Βοστώνη από Βορρά, Νότο και Δύση, όμως άφησαν το λιμάνι υπό αγγλικό έλεγχο, με αποτέλεσμα να έρθουν ενισχύσεις και πολεμοφόδια. Ακολούθησαν πολλές μάχες μεταξύ του Ηπειρωτικού στρατού των επαναστατημένων αποικιών, του οποίου αρχιστράτηγος ορίστηκε ο Τζωρτζ Ουάσινγκτον, και των Αγγλικών δυνάμεων. Η πολιορκία έληξε στις 17 Μαρτίου 1776 με νίκη των αποικιακών δυνάμεων και εκκένωση της πόλης από τους Άγγλους.

Στις 4 Ιουλίου 1776 συγκαλείται συνέλευση των Αμερικανών στη Φιλαδέλφεια, όπου ψηφίζεται η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, η οποία στηρίζεται στις πολιτικές ιδέες του Διαφωτισμού. Πρωταγωνιστές στη σύνταξη της Διακήρυξης υπήρξαν ο Τόμας Τζέφερσον, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος και ο Τζον Άνταμς.

Στα επόμενα χρόνια που ακολούθησαν ο πόλεμος γενικεύθηκε. Οι Άγγλοι έστελναν συνεχώς ενισχύσεις και οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να κρατήσουν την επανάσταση ζωντανή. Η Γαλλία έστειλε οικονομική ενίσχυση στους επαναστατημένους Αμερικανούς καθώς και στρατεύματα. Ο αγγλικός στρατός, υπό την ηγεσία του στρατηγού Κορνουάλλης, τελικά παραδόθηκε στο Γιορτάσουν της Βιρτζίνια στις 19 Οκτωβρίου 1781. Ο πόλεμος έληξε επίσημα με την συνθήκη του Παρισιού στις 3 Σεπτεμβρίου 1783, με την οποία η Αγγλία παραχωρούσε τα εδάφη της στις ΗΠΑ. Τα τελευταία αγγλικά στρατεύματα εγκατέλειψαν την ήπειρο στις 25 Νοεμβρίου 1783.

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

• Ένας παραγωγός• Καθορίζει την τιμή• Μειώνει την τιμή

για να αυξήσει τις. πωλήσεις

• Έχει καθοδική .καμπύλη ζήτησης

ΤΕΛΕΙΟΣΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

• Πολλοί παραγωγοί• Δέκτης τιμής• Οι πωλήσεις μπορεί

να είναι μικρές ή μεγάλες στην ίδια

.τιμή• Έχει οριζόντια

.καμπύλη ζήτησης

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ (Υποστηρίζεται H. Leibenstein) ότι η μονοπωλιακή

επιχείρηση δεν πιέζεται να παράγει το προϊόν της , στο χαμηλότερο δυνατό κόστος παρόλο που δεν

. , αντιμετωπίζει προβλήματα επιβίωσης Προφανώς η επιχείρηση ωφελείται αν μειωθεί το κόστος, παραγωγής αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητη ( προϋπόθεση για την επιβίωσή της υπό την προϋπόθεση ότι το ATC είναι χαμηλότερο από την

). τιμή Όταν το κόστος παραγωγής είναι υψηλότερο , από το ελάχιστο δυνατό αυτή η οργανωτική

αδράνεια συνδέεται άμεσα με τηναναποτελεσματικότητα. Η ακριβής εκτίμηση της

, αναποτελεσματικότητας είναι αρκετά δύσκολη αλλά οι δυνάμεις της αγοράς είναι σε θέση να την

. . . μετριάσουν Π χ αν ένας μονοπωλιακός κλάδος είναι αναποτελεσματικός τότε οι επιχειρήσεις θα

προσπαθήσουν να το εξαγοράσουν και τότε θα μειώσουν το κόστος και θα αυξήσουν τα κέρδη .τους

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

ΠΟΛΙΤΙΚΗΔΙΑΚΡΙΣΗΣΤΙΜΩΝ Θεωρείται ότι το μονοπώλιο πουλάει όλη του

. , την παραγωγή στην ίδια τιμή Όμως υπό προϋποθέσεις μπορεί να ασκήσει πολιτική

. , διάκρισης τιμών Δηλαδή ο μονοπωλητής να χρεώνει διαφορετικές τιμές χωρίς η διαφορά

.αυτή να αντικατοπτρίζει διαφορά κόστους Υπάρχουν τρεις τύποι διακριτικής

: τιμολόγησης πλήρης διάκριση, διάκριση2ου βαθμού και 3διάκριση ου .βαθμού

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

• Ένα μονοπώλιο παράγει και πουλάει1.000 , μονάδες προϊόντος ξεχωριστά την

κάθε μονάδα στην υψηλότερη τιμή που ο καταναλωτής είναι διατεθειμένος να

. πληρώσει Γνωρίζει ακριβώς την προθυμία του καταναλωτή να πληρώσει

μια τιμή και μπορεί να χρεώνει στον . , , καθένα διαφορετική Ασκεί δηλαδή

πολιτική πλήρους διάκρισης τιμών ή διάκριση μεταξύ μονάδων.

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

• Αν το μονοπώλιο χρεώνει μια ενιαία , τιμή για συγκεκριμένη ποσότητα μια

χαμηλότερη τιμή για επιπρόσθετη . . . ποσότητα κ ο κ τότε ασκεί πολιτική

2διάκρισης τιμών ου βαθμού ή διάκριση μεταξύ ποσοτήτων. Για

, 100 παράδειγμα οι πρώτες μονάδες 10€, 100 9€ . . .επί οι επόμενες με κ ο κ

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

• Όταν το μονοπώλιο χρεώνει διαφορετικές τιμές σε διαφορετικές

αγορές ή σε διαφορετικά τμήματα του, πληθυσμού τότε ασκεί διάκριση

3τιμών ου βαθμού η οποία ονομάζεται και διάκριση μεταξύ

αγοραστών. , Παράδειγμα ένα φάρμακο που στην Τρίτη ηλικία

χρεώνεται σε χαμηλότερη τιμή σε σύγκριση με άλλες ηλικιακές

. κατηγορίες

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ• Η τιμολογιακή διάκριση είναι κερδοφόρα όταν οι

καταναλωτές διαφέρουν σχετικά με την . ευαισθησία τους ως προς την τιμή Μια

μονοπωλιακή επιχείρηση θα ήθελε να χρεώνει υψηλές τιμές σε καταναλωτές που είναι πρόθυμοι

να τις πληρώνουν χωρίς να απορρίπτει άλλους . που θα ήθελαν να πληρώσουν λιγότερα Αποτελεί

μεγιστοποίηση κέρδους η χρέωση υψηλότερων τιμών σε καταναλωτές με χαμηλή ελαστικότητα

ζήτησης ως προς την τιμή και χαμηλότερων τιμών σε εκείνους με υψηλή ελαστικότητα ζήτησης ως

. προς την τιμή Ένα μονοπώλιο που χρεώνει κάθε καταναλωτή ανάλογα με την προθυμία του να

, πληρώσει επιτυγχάνει τέλεια τιμολογιακή διάκριση και δεν προκαλεί

αναποτελεσματικότητα επειδή εκμεταλλεύεται . όλες τις αμοιβαία επωφελείς συναλλαγές

ΜΟΝΟΠΩΛΙΟ

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗΣΤΙΜΩΝ

1. .Οπωλητής να είναι σε θέση να ελέγχει τις τιμές2. Ο πωλητής να είναι σε θέση να εντοπίζει τους

αγοραστές που είναι πρόθυμοι να πληρώσουν .διαφορετικές τιμές

3. , , Πρέπει να είναι αδύνατον ή πολύ δαπανηρό για , έναν αγοραστή να μεταπωλήσει το αγαθό σε

. , άλλους αγοραστές Δηλαδή η εξισορροπητική κερδοσκοπία (arbitrage), αγοράζω χαμηλά

, . πουλάωψηλά πρέπει να είναι αδύνατη