Κρυολόγημα ή γρίπη;Πρόληψη και αντιμετώπιση

Ευάγγελος Α. Φραγκούλης, ΜD, MScΓενικός/ Οικογενειακός Ιατρός

Αν. Αρχίατρος ΕΔΟΕΑΠΓεν. Γραμματέας Ελληνικής Ένωσης Γενικής Ιατρικής

Εθνικός εκπρόσωπος International Primary Care Respiratory Group

Cold Versus Flu

Ελένη Γιαμαρέλλου. Ημερίδα Νοσοκομειακών Λοιμώξεων: Το Πρόβλημα και η Αντιμετώπισή του«Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Αντοχή: Μπορεί να Λυθεί το Πρόβλημα;», YYKA, 7/2014

Ελένη Γιαμαρέλλου. Ημερίδα Νοσοκομειακών Λοιμώξεων: Το Πρόβλημα και η Αντιμετώπισή του«Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Αντοχή: Μπορεί να Λυθεί το Πρόβλημα;», YYKA, 7/2014

Ελένη Γιαμαρέλλου. Ημερίδα Νοσοκομειακών Λοιμώξεων: Το Πρόβλημα και η Αντιμετώπισή του«Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Αντοχή: Μπορεί να Λυθεί το Πρόβλημα;», YYKA, 7/2014

Ελένη Γιαμαρέλλου. Ημερίδα Νοσοκομειακών Λοιμώξεων: Το Πρόβλημα και η Αντιμετώπισή του«Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Αντοχή: Μπορεί να Λυθεί το Πρόβλημα;», YYKA, 7/2014

Ελένη Γιαμαρέλλου. Ημερίδα Νοσοκομειακών Λοιμώξεων: Το Πρόβλημα και η Αντιμετώπισή του«Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Αντοχή: Μπορεί να Λυθεί το Πρόβλημα;», YYKA, 7/2014

Ελένη Γιαμαρέλλου. Ημερίδα Νοσοκομειακών Λοιμώξεων: Το Πρόβλημα και η Αντιμετώπισή του«Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Αντοχή: Μπορεί να Λυθεί το Πρόβλημα;», YYKA, 7/2014

Ελένη Γιαμαρέλλου. Ημερίδα Νοσοκομειακών Λοιμώξεων: Το Πρόβλημα και η Αντιμετώπισή του«Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Αντοχή: Μπορεί να Λυθεί το Πρόβλημα;», YYKA, 7/2014

Ελένη Γιαμαρέλλου. Ημερίδα Νοσοκομειακών Λοιμώξεων: Το Πρόβλημα και η Αντιμετώπισή του«Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Αντοχή: Μπορεί να Λυθεί το Πρόβλημα;», YYKA, 7/2014

Ελένη Γιαμαρέλλου. Ημερίδα Νοσοκομειακών Λοιμώξεων: Το Πρόβλημα και η Αντιμετώπισή του«Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Αντοχή: Μπορεί να Λυθεί το Πρόβλημα;», YYKA, 7/2014

Ελένη Γιαμαρέλλου. Ημερίδα Νοσοκομειακών Λοιμώξεων: Το Πρόβλημα και η Αντιμετώπισή του«Κατανάλωση Αντιβιοτικών και Αντοχή: Μπορεί να Λυθεί το Πρόβλημα;», YYKA, 7/2014

Παραρρινοκολπίτιδα • Φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης και

των παραρρίνιων κόλπων• σε πρώιμο στάδιο μια ιογενής λοίμωξη και

μεταγενέστερα δευτερογενής οξεία βακτηριακή λοίμωξη έως και ανάπτυξη αναερόβιων μικροβίων)

Κλινική εικόνα:• αίσθημα ρινικής απόφραξης• κεφαλαλγία ιδίως προσωπαλγία• επιδείνωση της κεφαλαλγίας με την κάμψη της

κεφαλής προς τα εμπρός• πόνος κατά την ψηλάφηση της περιοχής • πυώδεις ρινικές ή οπισθορρινικές βλέννες

παραρρίνιοι κόλποι

Acute rhinosinusitisAbout 1 out of 8 adults (12%) in 2012 reported a diagnosis of rhinosinusitis in the previous 12 months98% of rhinosinusitis cases are viral, and antibiotics are not guaranteed to help even if the causative agent is bacterial.

Diagnose acute bacterial rhinosinusitis based on symptoms that are: • Severe (>3-4 days), such as a fever ≥39°C and purulent nasal discharge or facial pain;• Persistent (>10 days) without improvement, such as nasal discharge or daytime cough; or• Worsening (3-4 days) such as worsening or new onset fever, daytime cough, or nasal discharge after

initial improvement of a viral upper respiratory infections (URI) lasting 5-6 days.Sinus radiographs are not routinely recommended.

If a bacterial infection is established:• Watchful waiting is encouraged for uncomplicated cases for which reliable follow-up is available.• Amoxicillin or amoxicillin/clavulanate is the recommended first-line therapy.• Macrolides such as azithromycin are not recommended due to high levels of Streptococcus pneumoniae antibiotic resistance (~40%).• For penicillin-allergic patients, doxycycline or a respiratory fluoroquinolone (levofloxacin or moxifloxacin) are recommended as alternative agents.

•Rosenfeld RM, Piccirillo JF, Chandrasekhar SS, et al. Clinical practice guideline (updated): adult sinusitis. Otolaryngol Head Neck Surg. 2015;152(2 Suppl):S1-39. •Chow AW, Benninger MS, Itzhak B, et al. IDSA clinical practice guideline for acute bacterial rhinosinusitis in children and adults. Clin Infect Dis. 2012;54(8):e72-e112.

Πόνος / πίεση στους παραρρίνιους κόλπους

Τα ακόλουθα tips δυνατόν να βοηθήσουν:

• Τοποθέτησε μια ζεστή κομπρέσα πάνω από τη μύτη και το μέτωπο για να βοηθήσεις την ανακούφιση της πίεσης

• Χρησιμοποίησε ένα αποσυμφορητικό spray της μύτης (πχ Oxymetazoline, κλπ) ή φυσιολογικό ορό/ θαλασσινό νερό

• Ανέπνευσε σε ατμό από κατσαρόλα με νερό που βράζει ή από ντουζ

• Πάρε παρακεταμόλη ή/και ΜΣΑΦ (ασπιρίνη, ibuprofen κλπ) για να ανακουφίσεις πόνο ή πυρετό

Βρογχίτιδα• Βήχας παραγωγικός

(απόχρεμψη)• Πόνος στο στήθος• κακουχία• Ήπιος πονοκέφαλος• Ήπιες μυαλγίες-

αρθραλγίες• Πυρετός• Δακρύρροια• Πονόλαιμος

Πότε να αναζητήσεις ιατρική φροντίδα;

Αν εσύ ή το παιδί σου έχει ένα ή περισσότερα από :• T > 39°C• Πυρετό και βήχα με παχύρευστη ή αιμόφυρτη απόχρεμψη• Δύσπνοια ή δυσκολία στην αναπνοή• Συμπτώματα διάρκειας > 3 εβδομάδων• Υποτροπιάζοντα επεισόδια βρογχίτιδας

• Ασθενείς με χρόνια καρδιολογικά ή αναπνευστικά προβλήματα θα πρέπει να επισκεφθούν τον γιατρό τους αν παρουσιάσουν νέα συμπτώματα οξείας βρογχίτιδας

• Αν το παιδί σου είναι <3 μηνών και έχει πυρετό, είναι σημαντικό να επικοινωνήσεις άμεσα με τον ιατρό σου

Acute uncomplicated bronchitisCough is the most common symptom for which adult patients visit their primary care provider, and acute bronchitis is the most common diagnosis in these patients.

Evaluation should focus on ruling out pneumonia, which is rare among otherwise healthy adults in the absence of abnormal vital signs (heart rate ≥ 100 beats/min, respiratory rate ≥ 24 breaths/min, or oral temperature≥ 38 °C) and abnormal lung examination findings (focal consolidation, egophony, fremitus).Colored sputum does not indicate bacterial infection.For most cases, chest radiography is not indicated.

Routine treatment of uncomplicated acute bronchitis with antibiotics is not recommended, regardless of cough duration.Options for symptomatic therapy include:• Cough suppressants• First-generation antihistamines• Decongestants and• Beta agonists

•Albert RH. Diagnosis and treatment of acute bronchitis. Am Fam Physician. 2010;82(11):1345-50. •Irwin RS et al. Diagnosis and management of cough: ACCP evidence-based clinical practice guidelines. Chest. 2006;129(1 Suppl). •Gonzales R et al. Principles of appropriate antibiotic use for treatment of uncomplicated acute bronchitis: Background. Ann Intern Med. 2001;134(6):521-9.

Φάρμακα στη θεραπεία του βήχα

1. Ναρκωτικά Φάρμακα που καταστέλλουν τον βήχα στο κέντρο του βήχα: η Codeine και Dextromethorphane

2. Μη Ναρκωτικά αντιβηχικά: Έχουν κεντρική δράση, καταστέλλουν το κέντρο του βήχα στον εγκέφαλο, χωρίς να είναι ναρκωτικά. Το γνωστότερο από αυτά είναι η κιτρική βουταμιράτη

3. Aποχρεμπτικά - Ρευστοποιητικά των εκκρίσεων: Στην περίπτωση του παραγωγικού βήχα χορηγούνται αποχρεμπτικά - ρευστοποιητικά των εκκρίσεων: Ambroxol, Ν-Acetyl-Cysteine

4. Βρογχοδιασταλτικά φάρμακα: β2-αγωνιστές, αντιχολινεργικά

5. Κορτικοστεροειδή: Χορηγούνται σε εισπνεόμενη μορφή (Inhaler, Discus, κλπ) ή σε δισκία p.o.

Παρόξυνση ΧΑΠ

Μεταβολή στη βασική κατάσταση προϋπάρχουσας δύσπνοιας, βήχα και/ή παραγωγής πτυέλων του ασθενούς με ΧΑΠ, η οποία εγκαθίσταται οξέως και απαιτεί μεταβολή στη συνήθη θεραπεία της υποκείμενης ΧΑΠ.

Απαιτεί την παρουσία και των 3 κριτηρίων κατά Anthonisen, δηλαδή: • δύσπνοια• παραγωγικό βήχα• μεταβολή του χαρακτήρα των πτυέλων σε πυώδη

Επί δύο κριτηρίων, το ένα υποχρεωτικά πρέπει να είναι η παρουσία πυωδών πτυέλων ώστε ο ασθενής να ωφεληθεί από την εφαρμογή αντιμικροβιακής αγωγής.Βασική ένδειξη για τη χορήγηση αντιμικροβιακής αγωγής αποτελεί ηαύξηση του όγκου και ο πυώδης χαρακτήρας των πτυέλων

Παρόξυνση ΧΑΠ

OI ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΚΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥΣ. ΕΟΦ 2014

Ο βήχας αποτελεί σύμπτωμα

η καταστολή του με κάποιο αντιβηχικό σκεύασμα δεν πρέπει να καλύπτει την προσπάθεια αντιμετώπισης της αιτίας που τον προκαλεί…

Τα αντιβηχικά καλό είναι να χρησιμοποιούνται μόνο στις περιπτώσεις χρόνιου μη παραγωγικού βήχα. Όταν ο βήχας συνοδεύεται από εκκρίσεις, η καταστολή του είναι ανεπιθύμητη και ενδεχομένως να προκαλέσει προβλήματα.

Κοινό κρυολόγημα• Φτέρνισμα• Ρινική συμφόρηση• Πονόλαιμος• Βήχας• Οπισθορινική έκκριση• Δακρύρροια• Ήπιος πονοκέφαλος• Ήπιες μυαλγίες, αρθραλγίες

Common cold or non-specific upper respiratory tract infectionThe common cold is the third most frequent diagnosis in office visits, and most adults experience two to four colds annually.At least 200 viruses can cause the common cold.

Prominent cold symptoms include fever, cough, rhinorrhea, nasal congestion, postnasal drip, sore throat, headache, and myalgias.

Decongestants (oxymetazoline, pseudoephedrine, phenylephrine etc) combined with a first-generation antihistamine may provide short-term symptom relief of nasal symptoms and cough.Non-steroidal anti-inflammatory (aspirin, ibuprofen etc) drugs can be given to relieve symptoms.Evidence is lacking to support antihistamines (as monotherapy), opioids and intranasal corticosteroids as effective treatments for cold symptom relief.Providers and patients must weigh the benefits and harms of symptomatic therapy.

•Fashner J, Ericson K, Werner S. Treatment of the common cold in children and adults. Am Fam Physician. 2012;86(2):153-9. •Pratter MR. Cough and the common cold: ACCP evidence-based clinical practice guidelines. Chest. 2006;129(1 Suppl): 72S-74S.

Αν εσύ ή το παιδί σου έχει:• Συμπτώματα διάρκειας > 10 ημερών χωρίς

βελτίωση• Συμπτώματα βαριά ή ασυνήθιστα

• Αν το παιδί σου είναι <3 μηνών και έχει πυρετό, είναι σημαντικό να επικοινωνήσεις άμεσα με τον ιατρό σου

Πότε να αναζητήσεις ιατρική φροντίδα;

Ρινική καταρροή

Σταμάτα τη ρινική καταρροή δοκιμάζοντας τα ακόλουθα tips:

• Ανάπαυση

• Αυξημένη πρόσληψη υγρών

• Χρησιμοποίησε ρινικό αποσυμφορητικό (πχ oxymetazoline, pseudoephedrine, phenylephrine κλπ) ή φυσιολογικό ορό ή θαλασσινό νερό για την ανακούφιση των ρινικών συμπτωμάτων

Συμπτώματα που σχετίζονται συχνά με κυνάγχη ιογενούς αιτιολογίας

• Φτέρνισμα• Βήχας• Δακρύρροια• Ήπια κεφαλαλγία

ή σωματικά άλγη• Καταρροή• Δεκατική

πυρετική κίνηση

Συμπτώματα που σχετίζονται συχνότερα με στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα

• Εξέρυθρες και οιδηματώδεις αμυγδαλές με πυώδες εξίδρωμα

• Εξέρυθρες πετέχειες στην μαλθακή ή σκληρά υπερώα

• Υψηλός πυρετός (>38.5°C)• Ναυτία • Έμετοι• Ψηλαφητοί λεμφαδένες

τραχηλικοί• Έντονος πονοκέφαλος/

σωματικά άλγη• Εξάνθημα

Κριτήρια Centor στη θεραπεία της οξείας φαρυγγοαμυγδαλίτιδας

OI ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΚΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥΣ. ΕΟΦ 2014

PharyngitisGroup A beta-hemolytic streptococcal (GAS) infection is the only common indication for antibiotic therapy for sore throat cases.Only 5–10% of adult sore throat cases are caused by GAS.

Clinical features alone do not distinguish between GAS and viral pharyngitis; a rapid antigen detection test (RADT) is necessary to establish a GAS pharyngitis diagnosis• Those who meet two or more Centor criteria (e.g., fever, tonsillar exudates, tender cervical lymphadenopathy, absence of cough) should receive a RADT. • Throat cultures are not routinely recommended for adults• In children and adolescents, negative RADT tests should be backed up by a throat culture;

• Antibiotic treatment is NOT recommended for patients with negative RADT results.Amoxicillin and penicillin V remain first-line therapy due to their reliable antibiotic activity against GAS.• For penicillin-allergic patients, cephalexin, cefadroxil, cefprozil, clindamycin, or macrolides are recommended.GAS antibiotic resistance to azithromycin and clindamycin are increasingly common.• Recommended treatment course for all oral beta lactams is 10 days.

•Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW, et al. Clinical practice guideline for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis: 2012 update by the Infectious Diseases Society of America. Clin Infect Dis. 2012;55(10):e86-102. •Cooper RJ, Hoffman JR, Bartlett JG, et al. Principles of appropriate antibiotic use for acute pharyngitis in adults: Background. Ann Intern Med. 2001;134(6):509-17.

Αν εσύ ή το παιδί σου έχει:• Πονόλαιμο >1 εβδομάδα• Δυσκολία στην κατάποση ή την αναπνοή• Θ>39 °C• Πύον στο φάρυγγα• Εξάνθημα• Πόνο στις αρθρώσεις• Βράγχος φωνής >2 εβδομάδες• Αιμόφυρτα πτύελα ή φλέματα• Αφυδάτωση (στεγνό, κολλώδες στόμα, υπνηλία, κακουχία, δίψα, ελαττωμένη

διούρηση, λιγότερες βρεγμένες πάνες, λίγα ή καθόλου δάκρυα στο κλάμα, κεφαλαλγία, ζάλη, μυϊκή αδυναμία)

• Υποτροπιάζοντα επεισόδια κυνάγχης

• Αν το παιδί σου είναι <3 μηνών και έχει πυρετό, είναι σημαντικό να επικοινωνήσεις άμεσα με τον ιατρό σου

Πότε να αναζητήσεις ιατρική φροντίδα;

Εκρίζωση του β αιμολυτικού στρεπτόκοκκου της ομάδας Α

% εκρίζωσης75

80

85

90

95

100

κεφπροζίληκλαριθρομυκίνηπενικιλλίνη

Kafetzis et al, International Journal of Antimicrobial Agents, 23 (2004) 67-71. Μελέτη ανοικτή, συγκριτική, τυχαιοποιημένη, σε 265 ασθενείς, ηλικίας 3-14 ετών, ενός παιδιατρικού κέντρου

Κυνάγχη

Δοκίμασε τα παρακάτω tips:• Μαλάκωσε τον πονόλαιμο με θρύμματα πάγου,

spray για τον πονόλαιμο, παστίλιες κλπ• Γαργάρες με αλατόνερο• Ζεστά υγρά• Παρακεταμόλη ή / και ΜΣΑΦ (ασπιρίνη,

ibuprofen ή naproxen) για να ανακουφίσεις τον πόνο ή/ και τον πυρετό

Οξεία Μέση Ωτίτιδα• Παιδί τραβάει το αυτί του• Υπερβολικό κλάμα• Ροή υγρού από αυτί• Διαταραχή ύπνου• Πυρετός• Κεφαλαλγία• Διαταραχή ακοής• Ευερεθιστότητα, ειδικά

σε βρέφη, νήπια• Διαταραχή ισορροπίας

Ωτίτιδα Σε κάθε αυτί, ένας πόρος, η ΕΥΣΤΑΧΙΑΝΗ ΣΑΛΠΙΓΓΑ, συνδέει το μέσο ους με το ρινοφάρυγγα. Ρυθμίζει την πίεση του αέρα στο μέσο ους Παροχετεύει τις εκκρίσεις του μέσου ωτός Παρεμποδίζει την παλινδρόμηση εκκρίσεων

Βρέφη και παιδιά: βραχύτερο μήκος•Ενήλικές: οίδημα ή απόφραξη της ευσταχιανής σάλπιγγας προκαλεί τη συσσώρευση υγρού στο μέσο ους.Αλλεργική ρινίτιδαΡινίτιδες και παραρρινοκολπίτιδεςΥπερβολική παραγωγή βλέννας και σίελου κατά την ανατολή των δοντιώνΥπερτροφία αδενοειδών εκβλάστήσεων (κρεατάκια)Κάπνισμα ή άλλα ερεθιστικά

Acute otitis media (AOM)AOM is the most common childhood infection for which antibiotics are prescribed. 4-10% of children with AOM treated with antibiotics experience adverse effects

• Definitive diagnosis requires either Moderate or severe bulging of tympanic membrane (TM) or new onset otorrhea not due to otitis externa.• Mild bulging of the TM AND recent (<48h) onset of otalgia (holding, tugging, rubbing of the ear in a nonverbal child) or intense erythema of the TM.AOM should not be diagnosed in children without middle ear effusion

• Mild cases with unilateral symptoms in children 6-23 months or unilateral or bilateral symptoms in children >2 years may be appropriate for watchful waiting based on shared decision-making. • Amoxicillin remains first line therapy for children who have not received amoxicillin within the past 30 days. • Amoxicillin/clavulanate is recommended if amoxicillin has been taken within the past 30 days, if concurrent purulent conjunctivitis is present, or if the child has a history of recurrent AOM unresponsive to amoxicillin. • Prophylactic antibiotics are not recommended to reduce the frequency of recurrent AOM. •For further recommendations on alternative antibiotic regimens, consult the American Academy of Pediatrics

•Lieberthal AS, Carroll AE, Chonmaitree T, et al. The diagnosis and management of acute otitis media. Pediatrics. 2013;131(3):e964-99. •Hersh AL, Jackson MA, Hicks LA, et al. Principles of judicious antibiotic prescribing for upper respiratory tract infections in pediatrics. Pediatrics. 2013;132(6):1146-54. •Coker TR, Chan LS, Newberry SJ, et al. Diagnosis, microbial epidemiology, and antibiotic treatment of acute otitis media in children: A systematic review. JAMA. 2010;304(19):2161-9.

Αν εσύ ή το παιδί σου έχει:• Θ>39 °C• Εκροή αίματος ή πύου από το αυτί• Συμπτώματα που δεν βελτιώνονται ή επιδεινώνονται μετά τη

διάγνωση ωτίτιδας

• Αν τα συμπτώματα συνεχίζουν για περισσότερες από 2 ημέρες με ΟΜΩ πρέπει να επανέλθεις στο γιατρό σου

• Αν το παιδί σου είναι <3 μηνών και έχει πυρετό, είναι σημαντικό να επικοινωνήσεις άμεσα με τον ιατρό σου

Πότε να αναζητήσεις ιατρική φροντίδα;

Ιός Γρίπης

• “influenza” originated in 15th century Italy, from an epidemic attributed to “influence of the stars”

• Ιογενής λοίμωξη υψηλής μεταδοτικότητας• Πρώτη πανδημία περιγράφεται το 1580• Τουλάχιστον 4 πανδημίες το 19ο αιώνα• Υπολογίζονται 21 εκατομμύρια θάνατοι παγκόσμια στην

πανδημία του1918-1919• Ο ιός απομονώθηκε το 1933

Ιός Γρίπης

• Μονής έλικας RNA ιός• Οικογένεια Orthomyxoviridae • 3 τύποι: A,B,C καθορίζονται από το πυρηνικό υλικό

Influenza Virus Strains• Type A- μέτρια προς σοβαρή νόσηση

– Όλες οι ηλικιακές ομάδες– Άνθρωποι και ζώα

• Type B- ηπιότερη νόσος– Κυρίως παιδιά– Μόνο ανθρώπους

• Type C-σπανιότερες αναφορές σε ανθρώπους– Όχι επιδημίες

Υποτύποι του τύπου Α

• Καθορίζονται από τα αντιγόνα επιφανείας αιμαγλουτινίνη και νευραμινιδάση

• Τρεις τύποι αιμαγλουτινίνης στους ανθρώπους (H1, H2 και H3), παίζουν ρόλο στην προσκόλληση των ιών στα κύτταρα

• Δύο τύποι νευραμινιδάσης (N1 και N2), παίζουν ρόλο στη διείσδυση του ιού στα κύτταρα

Influenza virus type nomenclature

Αντιγονικές αλλαγές ιού γρίπηςΗ αιμαγλουτινίνη και η νευραμινιδάση περιοδικά αλλάζουν

• Antigenic Drift – Μικρή αλλαγή, ίδιος υποτύπος– Σημειακές μεταλλάξεις στο γονίδιο– Δυνατόν να οδηγήσουν σε επιδημίες (η προστασία από παρελθούσες εκθέσεις

σε παρόμοιους ιούς είναι ατελής)

• Antigenic Shift – Μείζονα αλλαγή, νέος υποτύπος (σε ακαθόριστα διαστήματα 10 έως >40 έτη)

– Ανταλλαγή γονιδιακών τμημάτων– Δυνατόν να προκαλέσει πανδημία (ο πληθυσμός δεν έχει προστατευτικά

αντισώματα έναντι των νέων αντιγόνων)

Πανδημίες γρίπης • Από τα τέλη του 19ου αιώνα 5 περιπτώσεις αντιγονικών μεταθέσεων πανδημίες

(1889–1891, 1918–1920, 1957–1958, 1968–1969 και 2009-2010)• Ξεκινά από μια εστία και εξαπλώνεται κατά μήκος ταξιδιωτικών διαδρομών• Υψηλά ποσοστά προσβολής σε όλες τις ηλικίες• Η θνησιμότητα είναι συνήθως ιδιαίτερα αυξημένη• Η σοβαρότητα συνήθως δεν είναι μεγαλύτερη σε επίπεδο ατόμου (εκτός από το

στέλεχος του 1918–1919). Μεγάλος αριθμός ανθρώπων προσβάλλεταιμεγάλος αριθμός σοβαρών και θανατηφόρων κρουσμάτων

2009 Influenza A (H1N1)• Τον Απρίλιο του 2009 ένας νέος τύπος influenza A(H1N1) virus εμφανίστηκε

και γρήγορα εξαπλώθηκε στη Βόρεια Αμερική• Τον Μάιο του2009 ο ιός είχε ήδη εξαπλωθεί σε πολλές περιοχές του

κόσμου• Προκάλεσε την πρώτη πανδημία γρίπης μετά το 1968• Το μονοδύναμο πανδημικό εμβόλιο παρασκευάστηκε και χρησιμοποιήθηκε

στα εθνικά προγράμματα εμβολιασμών

2009 Influenza A (H1N1)• 60 εκατομμύρια αμερικανοί νόσησαν• >270,000 νοσηλείες• 12,500 θάνατοι • 90% των νοσηλειών και των θανάτων συνέβησαν σε άτομα

<65 ετών (το τυπικό στην εποχική γρίπη είναι σχεδόν το 90% των θανάτων να αφορά άτομα > 65 ετών)

CDC 2011

Influenza παθογένεση • Αναπνευστική μετάδοση του ιού• Πολλαπλασιασμός του ιού στο αναπνευστικό επιθήλιο στη τραχεία και

στους βρόγχους με επακόλουθη καταστροφή των κυττάρων• Σπάνια τεκμηριώνεται ιαιμία• Ο ιός αποβάλλεται στις εκκρίσεις του αναπνευστικού για 5-10 ημέρες

Influenza κλινικά στοιχεία • Περίοδος επώασης: 2 ημέρες (1-5 ημέρες)• Ποικίλει από ασυμπτωματική λοίμωξη έως βαριά• 50% των ατόμων που προσβλήθηκαν από τον ιό αναπτύσσουν κλασσικά συμπτώματα• Αιφνίδια έναρξη πυρετού, μυαλγιών, πονόλαιμου, μη παραγωγικού βήχα, πονοκεφάλου• Πυρετός συνήθως 38°–40°C και συνοδεύεται από κακουχία• Η εμφάνιση του πυρετού είναι τόσο απότομη που ο ασθενής συχνά θυμάται την ακριβή ώρα

εμφάνισης του• Επιπρόσθετα συμπτώματα περιλαμβάνουν καταρροή, υποστερνικό καύσο, οφθαλμικά

συμπτώματα (πόνο, φωτοευαισθησία)• Συστηματικά συμπτώματα και ο πυρετός διαρκούν από 2 έως 3 ημέρες και σπάνια πέρα των

5 ημερών• Η ανάρρωση συνήθως είναι ταχεία, αλλά μερικοί ασθενείς δυνατόν να έχουν μια

παραμένουσα κακουχία για αρκετές εβδομάδες

Influenza επιπλοκές• Πνευμονία

– Συχνότερα δευτεροπαθής βακτηριακή e.g., Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, ή Staphylococcus aureus

– Πρωτοπαθής ιογενής από ιό γρίπης an uncommon complication with a high fatality rate

• Reye syndrome

• Μυοκαρδίτιδα

• Παρόξυνση χρόνιων καρδιοαναπνευστικών νοσημάτων, ειδικά ΧΑΠ

• Θάνατος <1 / 1,000 περιπτώσεις, 90% τυπικά σε ασθενείς > 65 ετών

Αντίκτυπος της Influenza United States, 1976-2007

• Ο αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με τη γρίπη ποικίλουν σημαντικά ανά έτος, τύπο του ιού και υποτύπο, ηλικιακή ομάδα

• Ο ετήσιος αριθμός θανάτων από γρίπη κυμάνθηκε από 3,349 (1985-86) μέχρι 48,614 (2003-04), με ένα μέσο αριθμό 23,607 ετήσιων θανάτων

• Σε άτομα > 65 ετών αντιστοιχεί το 90% περίπου των θανάτων

• 2.7 φορές περισσότεροι θάνατοι συνέβησαν τις περιόδους που κυρίαρχα ήταν στελέχη ιών A(H3N2)

Αντίκτυπος της Influenza United States

• Υψηλότερα ποσοστά επιπλοκών και νοσηλειών σε άτομα > 65 ετών , μικρά παιδιά και άτομα κάθε ηλικίας με συνοδά υποκείμενα νοσήματα

• Μέσος όρος >200,000 σχετικών με τη γρίπη επιπλέον νοσηλειών ανά έτος

• 37% των νοσηλειών σε άτομα <65 ετών

• Μεγαλύτερος αριθμός νοσηλειών τα έτη που κυριαρχεί στέλεχος ιού A(H3N2)

Influenza σε παιδιά 0-6 ετών• 0–4 ετών: ποσοστά νοσηλειών ποικίλουν από 100 ανά

100,000 υγιή παιδιά σε 500 ανά 100,000 παιδιά με υποκείμενα νοσήματα

• Ποσοστά νοσηλειών για παιδιά <24 μηνών συγκρίσιμα με αυτά ατόμων >65 ετών

• 2- 6 ετών: μικρότερος κίνδυνος νοσηλείας από γρίπη από ότι σε μικρότερα παιδιά, αλλά αυξημένος κίνδυνος για σχετικές με γρίπη επισκέψεις σε ιατρεία και ΤΕΠ

Influenza σε παιδιά σχολικής ηλικίας

• Υγιή παιδιά 5 έως18 ετών δεν έχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από γρίπη

• Τα υψηλότερα ποσοστά προσβολής κατά τη διάρκεια επιδημιών στη κοινότητα

• Λειτουργούν σαν μείζονα πηγή μετάδοσης της γρίπης μέσα σε κοινότητες

• Σημαντικό αντίκτυπο στα παιδιά σχολικής ηλικίας και στις επαφές τους. Απουσίες από το σχολείο, ιατρικές επισκέψεις, απουσία γονιών από την εργασία τους

• 5 με7 επισκέψεις σχετικές με τη γρίπη σε εξωτερικά ιατρεία ανά 100 παιδιά κατ’ έτος και τα παιδιά αυτά συχνά λαμβάνουν αντιβιοτικά

Influenza Diagnosis

• Κλινικά και επιδημιολογικά χαρακτηριστικά υποψία βάση των χαρακτηριστικών κλινικών ευρημάτων, ειδικά αν η γρίπη έχει καταγραφεί στην κοινότητα

• Η καλλιέργεια είναι χρήσιμη για τον καθορισμό της αιτιολογίας τοπικών επιδημιών, αλλά όχι για την διαχείριση των εξατομικευμένων περιστατικών minimum 48 ώρες για να απομονώσεις τον ιό και άλλες 1-2 ημέρες για να αναγνωρίσεις τον τύπο

Rapid diagnostic testing for influenza antigen

• Είναι διαθέσιμες • Αποτυγχάνουν να ανιχνεύσουν αρκετούς ασθενείς με γρίπη

(False-NEG)

• Το CDC συστήνει την έναρξη αντι-ιικής θεραπείας με oseltamivir ή zanamivir όσο το δυνατόν νωρίτερα σε ασθενείς με:

- Επιβεβαιωμένη ή υποψία γρίπης που έχουν σοβαρή, επιπλεγμένη ή επιδεινούμενη νόσο

- Που χρήζουν νοσηλείας ή- Που είναι σε αυξημένο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές

Κατά την περίοδο αυξημένης κυκλοφορίας του ιού της γρίπης συστήνεται η έγκαιρη χορήγηση αντι-ιικών:

• σε ασθενείς με σοβαρή συμπτωματολογία, κυρίως στα άτομα με παράγοντες κινδύνου για επιπλοκές από τη γρίπη

• ανεξαρτήτως του ιστορικού εμβολιασμού • χωρίς να είναι αναγκαία η εργαστηριακή επιβεβαίωση της

γρίπης

ΚΕΕΛΠΝΟ

Influenza επιδημιολογία• Reservoir

– άνθρωπος, ζώα (type A μόνο)• Μετάδοση

– αναπνευστική– Πιθανώς αερογενώς

• Εποχιακή κατανομή– Κορύφωση: Δεκέμβριο- Μάρτιο σε εύκρατα κλίματα– Δυνατόν νωρίτερα ή αργότερα

• Μεταδοτικότητα – 1 μέρα πριν μέχρι 7 ημέρες μετά την έναρξη (στους ενήλικες,

στα παιδιά μέχρι και για 10 ημέρες)

Εκτίμηση αριθμού κρουσμάτων γριπώδους συνδρομής ανά 1.000 επισκέψεις, κατά εβδομάδα.

Σύνολο χώρας, περίοδοι γρίπης: 2014-2015, 2015-2016

Το επιδημικό κύμα της γρίπης 2015-2016:

• ξεκίνησε την εβδομάδα 1/2016 (4-10 Ιανουαρίου 2016)

• κορυφώθηκε την εβδομάδα 5/2016 (1–7 Φεβρουαρίου 2016)

• και επανήλθε σε χαμηλότερα επίπεδα από την εβδομάδα 9/2016 (29 Φεβρουαρίου – 6 Μαρτίου 2016)

Συνολικός αριθμός φαρυγγικών δειγμάτων και απομονωθέντων στελεχών ιού γρίπης σταΕθνικά Εργαστήρια Αναφοράς Γρίπης και στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο του Ε.Κ.Π.Α.

Σύνολο χώρας, περίοδος γρίπης 2015 - 2016

Αριθμός θανάτων (σε Μ.Ε.Θ. & εκτός Μ.Ε.Θ) ανά εβδομάδα, σε ασθενείς με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη.

Σύνολο Ελλάδας, από εβδομάδα 40/2015 έως εβδομάδα 20/2016 (16–22 Μαΐου 2016)

Ηλικιακή κατανομή εισαχθέντων σε Μ.Ε.Θ. με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη και ασθενών που κατέληξαν σε Μ.Ε.Θ ή εκτός Μ.Ε.Θ.

Ελλάδα, εβδομάδες 40/2015 έως 20/2016 (16–22 Μαϊου 2016)

Εμβόλιο και ομάδες υψηλού κινδύνου

• 84,3% (166/ 197) ανήκαν σε κλινική ομάδα υψηλού κινδύνου για την οποία συστήνεται εμβολιασμός για την εποχική γρίπη, σύμφωνα με την εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας Υ1/Γ.Π.οικ. 81918- 26/10/2015.

• Σύμφωνα με στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ για την περίοδο 2013-14 από τα 255 σοβαρά κρούσματα γρίπης που νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ και ανήκαν σε ομάδα υψηλού κινδύνου, μόνο τα 20 (7,84%) είχαν εμβολιαστεί κατά της γρίπης…

Μετάδοση

• Μεταδίδεται κύρια από άνθρωπο σε άνθρωπο δια μεγάλων σταγονιδίων που φέρουν τον ιό (σωματίδια δ>5μm) που παράγονται όταν το προσβληθέν άτομο βήχει ή φτερνίζεται

• Τα σωματίδια αυτά δυνατόν να εναποτεθούν σε επιφάνειες βλεννογόνου του ανώτερου αναπνευστικού ευάλωτων ατόμων που είναι σε κοντινή απόσταση (<1 m) από το προσβληθέν άτομο

• Η μετάδοση δυνατόν να συμβεί επίσης δια της άμεσης ή έμμεσης επαφής με εκκρίσεις του αναπνευστικού, όταν ακουμπά κανείς μολυσμένες με ιούς γρίπης επιφάνειες και μετά ακουμπά τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα του

Εμβόλιο γρίπης

the seasonal influenza vaccine among health care workers- WHO 2016

This year, WHO/Europe’s annual Flu Awareness Campaign aims to boost uptake of the seasonal influenza vaccine among health care workers.

Health care workers have a higher risk of getting influenza compared to the general adult population, due to the nature of their work. They are also in a position to transmit influenza to patients who may be vulnerable to complications, such as infants, the elderly, or those with chronic conditions.

Evidence shows that health care workers who get vaccinated against influenza themselves are more likely recommend the flushot to their patients.

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να προστατευθεί κανείς από τη γρίπη είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός,

ο οποίος συστήνεται να γίνεται κατά τους μήνες Οκτώβριο – Νοέμβριο, κάθε χρόνο, αλλά μπορεί να συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου γρίπης.

Εμβόλιο γρίπης

• Στα παιδιά χορηγείται μέχρι την ηλικία των 3 ετών η μισή δόση εμβολίου ενηλίκων. Μετά την ηλικία αυτή συνιστάται η χορήγηση αντιγριπικών εμβολίων ενηλίκου.

• Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.

• Ο αντιγριπικός εμβολιασμός απευθύνεται σε όλα τα άτομα από την ηλικία > 6 μηνών εφόσον το επιθυμούν.

Εμβόλιο γρίπης

Ανοσογονικότητα και αποτελεσματικότητα του εμβολίου

• Η διάρκεια της ανοσίας μετά τον εμβολιασμό για τη γρίπη είναι < 1 έτος λόγω της εξασθένισης του τίτλου των αντισωμάτων που προκαλεί το εμβόλιο και του antigenic drift των κυκλοφορούντων ιών γρίπης

• Η αποτελεσματικότητα του εμβολίου ποικίλει από την ομοιότητα των στελεχών του εμβολίου με το στέλεχος του ιού που κυκλοφορεί, καθώς και με την ηλικία και την κατάσταση υγείας του

• Τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά στην προστασία από νόσηση, σχεδόν του 60% των υγειών εμβολιασμένων ηλικίας <65 ετών όταν το στέλεχος του εμβολίου είναι όμοιο με το κυκλοφορούν στέλεχος

• Είναι λιγότερο αποτελεσματικό στην πρόληψη της νόσησης σε άτομα > 65 ετών. Είναι αποτελεσματικό στην πρόληψη επιπλοκών και θανάτων

When vaccine supply is limited, vaccination efforts should focus on:

• children 6 months- 6 years of age• >50 years• chronic pulmonary (including asthma), cardiovascular (except

hypertension), renal, hepatic, neurologic, hematologic, or metabolic disorders (including diabetes mellitus)

• immunosuppressed (including by medications or by HIV)• women who are or will be 0 during the influenza season• children 6 months- 18 years of age and receiving long-term aspirin therapy• residents of nursing homes and other chronic-care facilities• persons who are morbidly obese (BMI>40)• healthcare personnel• household contacts of children aged < 6 months• household contacts and caregivers of persons with medical conditions

that put them at higher risk

Αλλεργία σε αυγό και εμβόλιο γρίπης

Stop the viruses spreadingCold and flu viruses are spread by droplets that are coughed or sneezed

out by an infected person. Other people can breathe in these droplets or transfer the droplets to their eyes or nose, via their fingers.

Protect yourself and others against colds and flu by:• coughing or sneezing into a tissue • throwing a used tissue away as soon as possible • washing your hands as soon as possible • having a flu jab every year if you're in an at-risk group

Colds and flu viruses can also be passed on via infected droplets on objects or surfaces, such as door handles. You can help to prevent passing on or getting colds and flu by washing your hands regularly, and avoiding touching your eyes and nose.

Πόσο βοηθάει η Βιταμίνη C στο κρυολόγημα;

• έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες και βοηθά στην εξουδετέρωση της δράσης των ελεύθερων ριζών, υποστηρίζοντας παράλληλα το ανοσοποιητικό σύστημα.

• Οι συνιστώμενες δόσεις Βιταμίνης C που πρέπει να λαμβάνουμε από την τροφή μας καθημερινά ανέρχονται σε 90mg για τους ενήλικες άνδρες, 75mg για της ενήλικες γυναίκες και 115mg για γυναίκες στην εγκυμοσύνη.

• σε πρόσφατη ανασκόπηση όλων των μελετών που αφορούν τη χρήση της Βιταμίνης C για την πρόληψη και τη θεραπεία του κρυολογήματος, φάνηκε ότι στην χορήγηση της ως συμπλήρωμα δεν μειώνει την επίπτωση του κοινού κρυολογήματος στον πληθυσμό

• σε άτομα που καταναλώνουν την συνιστώμενη δόση καθημερινά μειώνει την χρονική διάρκεια του κρυολογήματος κατά 8%.Η μείωση αυτή δεν επιτυγχάνεται από τη στιγμή που έχουν ήδη εκδηλωθεί τα συμπτώματα

• προλαμβάνει την εκδήλωση λοιμώξεων του αναπνευστικού σε άτομα τα οποία υφίστανται συνεχές και έντονο σωματικό στρες, όπως οι μαραθωνοδρόμοι

• προσεκτικοί στην υπέρ-κατανάλωσή της, καθώς > 2000mg/ημ αυξάνουν τον κίνδυνο για νεφρολιθίαση και εμφάνιση σοβαρών διαρροιών. Σε άτομα με ιστορικό κολικό νεφρού δε συστήνονται δόσεις >1000mg / ημέρα.http://www.cochrane.org/CD000980/ARI_vitamin-c-for-preventing-and-treating-the-common-cold

Οδηγίες ορθολογικής χρήσης αντιβιοτικών για το κοινό

Μην ξεχνάτε:• Να μη λαμβάνετε αντιβιοτικά με δική σας πρωτοβουλία ή μετά προτροπή τρίτων ή κυρίως αν δεν

τα έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός σας.• Η συνταγογράφηση αντιβιοτικών δεν είναι απαραίτητη σε κάθε ασθένεια. Αν ο γιατρός σας δε

χορηγήσει αντιβιοτικά δεν αμφισβητεί το ότι είστε άρρωστοι. Μόνο συγκεκριμένες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος που οφείλονται σε βακτήρια (π.χ. η αμυγδαλίτιδα που οφείλεται σε στρεπτοκοκκική λοίμωξη εμφανίζεται σε ποσοστό μόνο 15% στο σύνολο των αμυγδαλίτιδων στα παιδιά και μόλις 5% στους ενήλικες) χρήζουν αγωγής με αντιβιοτικά και σίγουρα μετά από την εκτίμηση από τον γιατρό σας.

• Η χορήγηση αντιβιοτικών σε ιογενείς λοιμώξεις δεν μειώνει τη διάρκεια των συμπτωμάτων, ούτε προστατεύει τα άτομα του περιβάλλοντος σας ώστε να μη νοσήσουν.

• Όταν κρίνεται από το γιατρό σας ότι είναι απαραίτητη η χορήγηση αντιβιοτικών πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι οδηγίες δοσολογίας και διάρκειας της αγωγής σας (Μην παραλείπετε δόσεις).

• Ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού όσον αφορά την επιλογή των αντιβιοτικών και μη χορηγείτε το ίδιο φάρμακο στους οικείους σας με δική σας πρωτοβουλία.

• Αποφύγετε την προμήθεια ή τη φύλαξη των αντιβιοτικών για μελλοντική χρήση. • Η υγιεινή των χεριών και ο προληπτικός εμβολιασμός είναι οι πλέον ενδεδειγμένοι και

αποτελεσματικοί τρόποι πρόληψης της νόσησης και της διασποράς λοιμώξεων.

Ευχαριστώ,

Με την ευγενική χορηγία