Παρουσιάζουμε ένα βιβλίο των στρατιωτικών εκδόσεων, το οποίο γράφτηκε από ένα έμπειρο και καταρτισμένο στέλεχος των Ειδι-κών Δυνάμεων, σχετικά με το κρίσιμο θέμα της λήψης αποφά-

σεων στο πεδίο της μάχης. Το βιβλίο αποτελεί πλέον κανονισμό από τον οποίο τα στελέχη των Ειδικών Δυνάμεων διδάσκονται πώς να λαμβάνουν κρίσιμες αποφάσεις στην φάση της σχεδίασης αλλά και της εκτέλεσης

Γράφει ο Δημήτρης Πατσουλές

ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣΜΙΑ ΤΕΧΝΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

[ 24 ] ΚΑΤΑΔΡΟΜΗ & ΑΣΦΑΛΕΙΑ

θεί προς την επιθυμητή τελική κατάσταση που θέλουμε να γίνει πραγματικότητα

Από την εποχή του τεϊλορισμού (1) και του φορντισμού, οι οποίοι θεμελίωσαν τις αρχές της οργάνωσης των επιχειρήσεων και την αυ-τοματοποιημένη συνεχή γραμμή παραγωγής αντίστοιχα, η ανάγκη για την αύξηση της πα-ραγωγικότητας είναι μείζονος σημασίας για τις επιχειρήσεις. Η αναγνώριση της σημασίας της λήψης αποφάσεων για την αποτελεσματική λει-τουργία, την εξέλιξη και την επιβίωση τους έχει οδηγήσει στην έρευνα και την κωδικοποίηση μιας ευρείας γκάμας γνώσεων και δεξιοτήτων. Πολλοί μιλάνε για την επιστήμη του «Μάνα-τζμεντ» (Management) ή αλλιώς της «Διοίκη-σης των Επιχειρήσεων», η διδασκαλία της οποί-ας «φιγουράρει» στις πρώτες θέσεις των πιο φημισμένων πανεπιστημίων παγκοσμίως.

Στρατιωτική ΔιαΔικαΣια ΛήψήΣ

αΠοφαΣεων (ΣΔιΛα)Οι Στρατοί κάθε χώρας, όπως και κάθε ορ-

γανισμός, καλούνται καθημερινά να λάβουν αποφάσεις, είτε αυτές αφορούν θέματα ρουτί-

νας, είτε την ίδια τους την επιβίωση, σε περί-οδο κρίσεων – πολέμου. Τα δε στελέχη τους, ανάλογα με τη θέση τους και το βαθμό τους, καλούνται να συμβάλλουν ποικιλοτρόπως, έτσι ώστε ο εκάστοτε Διοικητής να λάβει την ορθότερη απόφαση, η οποία θα οδηγήσει στην επιθυμητή τελική κατάσταση του προϊ-σταμένου του.

Για τον λόγο αυτόν, και προκειμένου να βο-ηθηθούν οι ηγήτορες των διαφόρων κλιμακί-ων να παίρνουν σωστές αποφάσεις, οι Στρατοί μελέτησαν ενδελεχώς το θέμα αυτό και κατέ-ληξαν σε τυποποιημένες μεθόδους λήψεως αποφάσεων, τις οποίες έχουν διατυπώσει λε-πτομερώς σε ανάλογα εγχειρίδια.

Η ΣΔιΛΑ, η αλλιώς MDMP (Military Decision Making Process), είναι μία από τις διαδικασίες τις οποίες ανέπτυξε ο Αμερικάνικος Στρατός, προκειμένου να βελτιώσει την αποτελεσματι-κότητα του κατά την λήψη των αποφάσεων. Είναι προϊόν εμπειρίας και ανάπτυξης, μέσα από τις συνεχείς κρίσεις και πολέμους, που έχει διεξάγει τα τελευταία χρόνια. Στην χώρα μας εφαρμόζεται όλο και πιο τακτικά τα τελευ-ταία χρόνια και η διδασκαλία της έχει ενταθεί με την δημιουργία εξειδικευμένων σχολείων στο εσωτερικό και την παρακολούθηση αντί-στοιχων στο εξωτερικό. Οι ελληνικές Ειδικές Δυνάμεις, από πολύ νωρίς, αναγνώρισαν τα πλεονεκτήματα της παραπάνω διαδικασίας και εισήγαγαν την διδασκαλία της στα στελέ-χη τους, με σκοπό να αυξήσουν την αποτελε-σματικότητα τους.

Η διαδικασία αποτελείται από επτά (7) δι-ακριτά στάδια - βήματα, το κάθε ένα από τα οποία παράγει συγκεκριμένα δεδομένα, στα οποία βασίζεται το επόμενο βήμα. Παράλλη-λα με αυτήν, διεξάγεται και μια άλλη σημαντι-κή διαδικασία: η Προπαρασκευή Πληροφορι-ών στην Περιοχή Επιχειρήσεων (Π3Ε), η οποία αποτελεί μέρος της όλης διαδικασίας. Σκοπός της Π3Ε είναι, όπως δηλώνει και το όνομα της, η συλλογή πληροφοριών, οι οποίες θα συμ-βάλουν στην ορθή λήψη αποφάσεων με το να μειωθούν οι υποθέσεις (assumptions), που αναφέρθηκαν παραπάνω, και να μετατραπούν όλες ή το δυνατόν οι περισσότερες, σε δεδο-μένα (facts).

Ο χρονικός ορίζοντας της παραπάνω δια-δικασίας, για μια ομάδα των 12 - 24 ατόμων, είναι συνήθως 96 ώρες. Με το πέρας των 96 ωρών, ο προϊστάμενος, βασισμένος στις εκτι-μήσεις και τα δεδομένα που του έχει παραθέ-σει η ομάδα, είναι σε θέση να λάβει απόφαση, η οποία θα συμβάλει στην επίλυση τους προβλή-ματος που του έχει τεθεί. Η συνεχής τριβή με την διαδικασία και η απόκτηση εμπειρίας, σε συνδυασμό με την μεγαλύτερη συμβολή του προϊσταμένου στην διαδικασία, δύναται να οδηγήσει στην συντόμευση του χρόνου λήψης απόφασης σε λιγότερες από 24 ώρες.

ΧρήΣή τήΣ ΔιαΔικαΣιαΣ αΠο τιΣ εΠιΧειρήΣειΣ

Η εφαρμογή της ΣΔιΛΑ από τις επιχειρήσεις

των πολύπλοκων διακλαδικών ειδικών επιχει-ρήσεων. Ωστόσο, το βιβλίο ήδη μελετούν και στελέχη ιδιωτικών επιχειρήσεων καθώς η δια-δικασία λήψης απόφασης στο πεδίο της μάχης τελικά δεν διαφέρει σε τίποτα από εκείνη στο πεδίο του επιχειρηματικού κόσμου και εν γένει στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου.

ή εφαρμοΓή τήΣ ΣτρατιωτικήΣ ΛήψήΣ

αΠοφαΣήΣ αΠο τιΣ εΠιΧειρήΣειΣ.

Καθημερινά καλούμαστε να πάρουμε αποφάσεις για διάφορα ζητήματα, από τα πιο μικρά μέχρι τα πιο μεγάλα. Οι πιο πολλές απ’ αυτές λαμβάνονται γρήγορα και είναι συνή-θως αποτέλεσμα παρόρμησης ή συναισθη-ματισμού. Άλλες πάλι για να ληφθούν, απασχο-λούν την σκέψη μας για κάποιο χρόνο, μικρό ή μεγάλο. Συνήθως όμως είναι θέμα ατομικής ιδιοσυγκρασίας (αποφασιστικός – αναποφάσι-στος) και υποκειμενικής κρίσεως. Λαμβάνουμε υπόψη μόνο όσα δεδομένα είναι γνωστά ή δι-αθέσιμα και πρέπει να περιμένουμε να δούμε τα αποτελέσματα των πράξεων μας, προκει-μένου να κρίνουμε αν οι αποφάσεις μας ήταν σωστές ή λανθασμένες ή αν ήταν οι καλύτε-ρες δυνατές.

Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο πολύπλο-κα, όταν πρόκειται για αποφάσεις οι οποίες λαμβάνονται από οργανισμούς ή επιχειρήσεις. Οι επιπτώσεις των αποφάσεων που καλούνται να λάβουν τα στελέχη σε αυτές, ξεπερνάνε τα στενά πλαίσια των ατόμων και πολλές φορές έχουν καθοριστική σημασία, ακόμα για την επιβίωση του ίδιου του οργανισμού. Στην πε-ρίπτωση αυτή, η λήψη μιας απόφασης απαι-τεί λεπτομερή εξέταση όλων των παραγόντων που επηρεάζουν το υπό εξέταση πρόβλημα.

Οι αποφάσεις συνήθως λαμβάνονται κάτω από συνθήκες αβεβαιότητας και κινδύνου. Ο προϊστάμενος και οι σύμβουλοι του θα κλη-θούν πολλές φορές να σχεδιάσουν με βάση υποθέσεις και όχι δεδομένα. Η έρευνα των τά-σεων της αγοράς και η βιομηχανική κατασκο-πεία, που ανθεί στις ημέρες μας, είναι μόνον δύο από τις μεθόδους στις οποίες καταφεύ-γουν οι επιχειρήσεις, προκειμένου να ελαχι-στοποιήσουν τις υποθέσεις πάνω στις οποίες θα στηρίξουν τις αποφάσεις τους.

οριΣμοΣ και ΣήμαΣια τήΣ ΛήψήΣ αΠοφαΣεων

Σε γενικές γραμμές, με τον όρο «λήψη απο-φάσεων», εννοούμε μια διαδικασία επιλογής μεταξύ δύο ή περισσότερων εναλλακτικών λύσεων. Η επιλογή αυτή είναι αναγκαία, εξαι-τίας της διαφοράς που υπάρχει μεταξύ της πα-ρούσας κατάστασης και μιας επιθυμητής κα-τάστασης στο μέλλον. Η διαφορά αυτή μπορεί να είναι ένα πρόβλημα ή μια ευκαιρία, για την οποία θα πρέπει να ληφθεί σχετική απόφαση. Οι εναλλακτικές λύσεις αναφέρονται στον τρό-πο, τις ενέργειες, τα μέσα, τον χρόνο κ.τ.λ., με τα οποία η υπάρχουσα κατάσταση θα οδηγη-

ΚΑΤΑΔΡΟΜΗ & ΑΣΦΑΛΕΙΑ [ 25 ]

μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην λήψη ορ-θών αποφάσεων. Παρόλο που δεν αποτελεί μία ακόμα «μαγική συνταγή», η οποία υπόσχεται την επίλυση όλων των προβλημάτων, αποτε-λεί μια πολύ συμπαγής και ταυτόχρονα ευέλι-κτη διαδικασία.

Ο κύριος παράγοντας για την υιοθέτηση της από τις επιχειρήσεις είναι διότι έχει σχεδιαστεί για την λήψη αποφάσεων τόσο σε στρατηγι-κό, όσο και σε τακτικό πλαίσιο. Το στρατηγικό πλαίσιο για τις επιχειρήσεις μπορεί να αφορά αποφάσεις καθοριστικής σημασίας για την επι-βίωση της, ενώ το τακτικό αποφάσεις οι οποίες θα πρέπει να ληφθούν σε τοπικό επίπεδο. Ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό είναι ότι κάθε βήμα της διαδικασίας βασίζεται σε συγκεκρι-μένα δεδομένα του προηγούμενου βήματος. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, διότι εξασφα-λίζει ότι η ομάδα η οποία διεξάγει τη ΣΔιΛΑ, βρίσκεται σε σωστό δρόμο και δεν σπαταλά το χρόνο της άσκοπα.

ο ΣυΓΓραφεαΣΟ συγγραφέας του βιβλίου, Ανθυπολοχαγός (ΠΖ) Γεώργιος Δημητρόπουλος, είναι απόφοιτος της ΣΜΥ (1996) και του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπι-στημίου (τμήμα Ευρωπαϊκού Πολιτισμού). Υπη-ρετεί στην Διεύθυνση Ειδικών Δυνάμεων του ΓΕΣ. Υπήρξε στο παρελθόν εκπαιδευτής στο ΚΕΑΠ και στο ΔΙΚΕΕ της Γερμανίας, διδάσκοντας αντι-κείμενα των Ειδικών Δυνάμεων σε στελέχη όλων των βαθμίδων της χώρας μας αλλά και του ΝΑ-ΤΟ. Η πολύχρονη εμπειρία του στην διδασκαλία αντικατοπτρίζεται στον τρόπο με τον οποίο είναι γραμμένο το παραπάνω βιβλίο, το οποίο είναι κατανοητό ακόμα και από άτομα χωρίς προη-γούμενες γνώσεις.

ΠήΓεΣ• Γ. Δημητρόπουλος, Λήψη Απόφασης, Μια τέχνη στο Σύγχρονο Πεδίο Μάχης, ΤΥΕΣ, Αθήνα, 2013.• Α. Μπουραντάς - Α. Βάθης, Χ. Παπακωνστανίινου - Π. Ρεκλείτης, Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων και Υπηρεσιών - Βιβλίο Μαθητή, ΟΕΔΒ, Αθήνα, 1999.

Το βιβλίο αποστέλλεται μέσω ταχυδρομείου, κατόπιν επικοινωνίας στο τηλ. 6944682948.

Διαταγή - σχέδιο προϊσταμένου κλιμακίου Πρόβλεψη για μελλοντικές ενέργειες

Βήμα 1 - Λήψή αΠοΣτοΛήΣΑρχικές κατευθύνσεις ΔκτηΑρχικό χρονοδιάγραμμαΠροειδοποιητική Διαταγή ΠεριπολάρχηΠροειδοποιητική ΔιαταγήΔιαταγή - σχέδιο προϊσταμένου κλιμακίου Αρχικές κατευθύνσεις Δκτη Διαθέσιμες πληροφορίες προϊσταμένου κλιμακίουΕπικαιροποιημένες εκτιμήσεις προϊσταμένου κλιμακίου Διαθέσιμες πληροφορίες από άλλες υπηρεσίες Αρχικό ΧρονοδιάγραμμαΠροειδοποιητική Διαταγή Περιπολάρχη

Βήμα 2 - αναΛυΣή αΠοΣτοΛήΣΑνάλυση της αποστολής και της πρόθεσης του προϊσταμένου σχηματισμού (1 και 2 κλιμάκια πάνω)Διεξαγωγή αρχικής Π3ΕΚαθορισμός Επιβαλλόμενων, Απορρέουσων και Βασικών Υποχρεώσεων Καθορισμός των διατιθέμενων μέσων και αναγνώριση των επιπρόσθετων μέσων που απαιτούνται για την εκπλήρωση των βασικών αποστολών.Καθορισμός Περιορισμών (απαιτήσεων και απαγορεύσεων)Αναγνώριση Γεγονότων και Ανάπτυξη ΥποθέσεωνΚαθορισμός Ρίσκου – ΚινδύνουΑναγνώριση των απαιτήσεων του προϊσταμένου Δκτη σε Κρίσιμες Πληροφορίες (CCIR -Commander's Critical Information Requirements).Ανάπτυξη του Σχεδίου Αναζήτησης ΠληροφοριώνΕπικαιροποίηση Επιχειρησιακού ΧρονοδιαγράμματοςΠροτεινόμενη Αναδιατυπωμένη ΑποστολήΔιεξαγωγή σύσκεψης Ανάλυσης της Αποστολής Έγκριση Αναδιατυπωμένης ΑποστολήςΑνάπτυξη και έκδοση αρχικών κατευθύνσεων Δκτη περιπόλουΑνάπτυξη και Έκδοση Αρχικών Κατευθύνσεων ΣχεδίασηςΈκδοση προειδοποιητικής διαταγής.Αναθεώρηση των γεγονότων και των υποθέσεων.Προειδοποιητική ΔιαταγήΠροειδοποιητική Διαταγή περιπολάρχηΑναδιατυπωμένη αποστολή (ποιος, τί, που, πότε, γιατί) Αρχική ιδέα ενεργείας Δκτη, κατευθύνσεις σχεδίασης, Καθορισμός των απαιτήσεων του προϊσταμένου Δκτη σε κρίσιμες Πληροφορίες (ΠΠ, ΑΠ, ΟΣΦΠ, ΑΠΦΔ)Ενημερωμένα δεδομένα Π3Ε και εκτιμήσεις ΥποθέσειςΚαι επιπλέον τα παρακάτω:

Πρόθεση περιπολάρχη – προϊσταμένου ΔκτηΛοιπά διαγράμματα από την ανάλυση αποστολήςΚριτήρια δοκιμασίας των ΤΕΚριτήρια αξιολόγησης και σύγκρισης των ΤΕ

Βήμα 3 - αναΠτυξή τεΑνάλυση της σχετικής μαχητικής ισχύος των εχθρικών και των φίλιων δυνάμεων (όλη η περίπολος).Παραγωγή Επιλογών (όλη η περίπολος).Ανάπτυξη του Τρόπου Ενεργείας.Οργάνωση του Τμήματος.Προετοιμασία σχεδιαγραμμάτων.Εφαρμογή των Κριτηρίων Δοκιμασίας και Αξιολόγησης των ΤΕ. (screening criteria)Διαγράμματα τρόπων ενεργείας (ΤΕ) Αναθεώρηση κατευθύνσεων σχεδίασης Ενημερωμένες υποθέσειςΕνημερωμένες εκτιμήσεις

Βήμα 4 - αναΛυΣή τεΣυλλογή των εργαλείων.Καταγραφή όλων των φιλίων δυνάμεων.Καταγραφή και ανάρτηση της λίστας με τις υποθέσεις.Καταγραφή και Ανάρτηση των Κρισίμων Συμβάντων και των Σημείων Λήψεως ΑπόφασηςΚαθορισμός των κριτηρίων αξιολόγησης.Επιλογή του τρόπου διεξαγωγής του πολεμικού παιγνίου.Επιλογή του Τρόπου Καταγραφής και Απεικόνισης Αποτελεσμάτων.Πραγματοποίηση Πολεμικού Παιγνίου και χρήση των αποτελεσμάτωνΕνημερωμένες εκτιμήσειςΒελτιωμένοι ΤΕΚριτήρια αξιολόγησηςΑποτελέσματα πολεμικού παιγνίουΕνημερωμένες υποθέσεις

Βήμα 5 - ΣυΓκριΣή τεΑνάλυση πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων των ΤΕΣύγκριση των ΤΕΑνάπτυξη του επιλεχθέντα ΤΕΔιεξαγωγή ενημέρωσης επιλογής ΤΕΑξιολογημένοι ΤΕΠροτεινόμενος ΤΕΕνημερωμένες εκτιμήσειςΕνημερωμένες υποθέσεις

Βήμα 6 – εΓκριΣή τεΕπιλεγμένος ΤΕ από Δκτη, με ή χωρίς τροποποιήσειςΒελτιωμένη πρόθεση Δκτη,Κρίσιμες Πληροφορίες Δκτη (ΠΠ, ΑΠ, ΟΣΦΠ, ΑΠΦΔ)Ενημερωμένες υποθέσειςΠροειδοποιητική Διαταγή

Βήμα 7 – Συνταξή ΔιαταΓωνΕπιλεγμένο σχέδιο ενεργείας – διαταγή επιχειρήσεων

ΒΗΜΑΤΑ & ΕΝΕΡΓΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ «ΣΔιΛΑ»

[ 26 ] ΚΑΤΑΔΡΟΜΗ & ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Η εταιρία ∆ΥΡΟΣ σε αποκλειστική συνεργασία µε τις ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ

προσφέρει στους αναγνώστες των περιοδικών της τα βιβλία

45€

80€

25€

25€

25€

5€

36 ΑΙΩΝΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ