ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ Θεματική Ενότητα: Ρατσισμός

Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου Φιλόλογος

1

Ονοματεπώνυμο μαθητή /τριας………………..

Βαθμός: ----------------------------------------------------------

Αδίδακτα κείμενα

ΚΕΙΜΕΝΟ 1.

Η πικρή γνωριµία µε το ρατσισµό

∆εν είναι εύκολο να είναι κανείς διαφορετικός, ιδίως όταν είναι παιδί. ∆εν υπάρχει αµφιβολία ότι

η δική µου οικογένεια ήταν διαφορετική. Οι γονείς µου µιλούσαν λίγα αγγλικά και αυτά µε µια βαριά

ιταλική προφορά. Το στυλ της ζωής µας ήταν ολοφάνερα διαφορετικό, ένα µικρό κοµµάτι Μεσογείου

στις ακτές της Αµερικής. Τρώγαµε διαφορετικά εξωτικά φαγητά. Οι συζητήσεις µας ήταν πιο ζωντανές

και οι φωνές µας λίγο πιο δυνατές. Οι κινήσεις µας πιο έντονες. Ο κόσµος, λοιπόν, στον οποίο ζούσαµε

ήταν σίγουρα πιο ξένος.[…]

∆εν υπήρχε κανένας τρόπος να γλιτώσω από το επώδυνο στίγµα να είµαι Ιταλός και γιος του

Τούλιο και της Ρόζας Μπουσκάλια, ακόµη και το όνοµά µου έγινε πηγή στεναχώριας για µένα.

Ήταν συνηθισµένο εκείνο τον καιρό να µας κολλάνε τις ταµπέλες «µακαρονάς» και

«µετανάστης». Ποτέ δεν ήµουν απολύτως σίγουρος για το τι σήµαιναν αυτές οι λέξεις, παρόλα αυτά

ένιωθα το κεντρί τους. Πρωτόνιωσα αυτόν τον πόνο µια µέρα καθώς έφευγα από το σχολείο. Βρέθηκα

ξαφνικά περικυκλωµένος από µια οµάδα παιδιών που µου φώναζαν αυτά τα λόγια.

«Βρωµοµετανάστη», φώναζαν. Μου φάνηκε ότι πέρασε µια αιωνιότητα, ώσπου να απελευθερωθώ από

τον κύκλο τους, αφού είχα φάει αρκετές κλοτσιές και µπουνιές.[…]

Μόλις έφτασα σπίτι κλειδώθηκα στο µπάνιο για να µη µε δουν. […]Τελικά ο πατέρας χτύπησε

την πόρτα του µπάνιου και τον άφησα να µπει. «Τι συνέβη;», µε ρώτησε. Του εξήγησα. Τελείωσα την

ιστορία και περίµενα. «Εντάξει», είπε ήσυχα, «έγινε και αυτό. Σε βρήκαν και σένα οι άνθρωποι που µας

πληγώνουν και µας κάνουν να κλαίµε. ∆εν µας ξέρουν και όµως µας µισούν. Οι δειλοί, που κάνουν τους

δυνατούς µόνο όταν είναι πολλοί και τα βάζουν µαζί µας, γιατί ξέρουν ότι είµαστε λίγοι και δεν είµαστε

σε θέση να τους αντιµετωπίσουµε. Ξέρω ότι σε πλήγωσαν, αλλά αυτό που έγινε δεν είχε εσένα σαν

στόχο. Εσύ απλώς έτυχε να βρίσκεσαι εκεί. Μπορούσε να συµβεί στον καθένα µας.»

«Μισώ που είµαι Ιταλός», του εξοµολογήθηκα θυµωµένα, […] «θα προτιµούσα να είµαι σαν

όλους τους άλλους».

«Ε λοιπόν, δεν είσαι! Ο θεός δεν θέλησε να µας κάνει όλους ίδιους. Μας έκανε διαφορετικούς,

για να µπορεί ο καθένας να είναι ο εαυτός του. Ποτέ να µην φοβάσαι τις διαφορές. Η διαφορά είναι

ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ Θεματική Ενότητα: Ρατσισμός

Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου Φιλόλογος

2

καλό. Θα σου άρεσε να είσαι σαν τα παιδιά που σ’ έδειραν και σου φώναζαν αυτά τα πράγµατα; Θα σου

άρεσε να κάνεις τους άλλους να υποφέρουν και να κλαίνε; ∆εν χαίρεσαι που διαφέρεις απ’ αυτούς;».

Θυµάµαι ότι το επιχείρηµά του µου είχε φανεί πολύ δυνατό, αλλά έµεινα σιωπηλός.

«Λοιπόν, θα σου άρεσε;», επέµενε ο πατέρας µου, «θα ήθελες να είσαι σαν κι αυτούς που σε

πλήγωσαν;»

«Όχι»

«Τότε σκούπισε τα µάτια σου και να είσαι περήφανος γι’ αυτό που είσαι». […] Βεβαίως ο

πατέρας µου δεν έλυσε το πρόβληµα της µισαλλοδοξίας, εκείνο το ηλιόλουστο καλιφορνέζικο

απόγευµα, αλλά κάτι στην εξήγησή του, στη δύναµη και στην αποφασιστικότητά του, συνέχισε πάντα

να µε βοηθά να δω τη µισαλλοδοξία και τις διακρίσεις όπως πραγµατικά είναι: ένα καταφύγιο για την

αδυναµία και την άγνοια. Την αποδοχή και την κατανόηση την περιµένουµε από τους δυνατούς.

Λεό Μπουσκάλια, «Ο πατέρας µου» (Διασκευή)

ΚΕΙΜΕΝΟ 2.

Υπάρχει ο καθημερινός ρατσισμός, στο λεωφορείο, στο σχολείο, στις κρατικές υπηρεσίες που δεν

καταγγέλλεται καν, γιατί θεωρείται δεδομένος», λέει ο κ. Γιουνούς Μοχαμαντί, Αφγανός στην

καταγωγή, πρόεδρος του ελληνικού φόρουμ προσφύγων-μεταναστών.

«Οταν πας να νοικιάσεις σπίτι και σε ρωτάνε από πού είσαι, όταν σε σταματάει η αστυνομία στον

δρόμο συνέχεια και ακόμα κι όταν έχεις τα χαρτιά σου σωστά σε κρατάνε στο τμήμα για δύο ή τρεις

ώρες και καταλήγεις να χάνεις τη δουλειά σου - κι αυτά είναι ρατσισμός», συνεχίζει ο ίδιος,

ανατρέποντας μάλιστα έναν κλασικό ρατσιστικό μύθο, ότι οι μετανάστες παίρνουν τις δουλειές των

Ελλήνων εργατών.

Σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, το συνολικό ποσοστό της ανεργίας το

2013 ήταν 28%, αλλά επιμεριζόταν σε 24% για τους Ελληνες και σε 40,3% για τους αλλοδαπούς.

Οι αλλοδαποί υπέστησαν μεγαλύτερη ζημία ως προς την ανεργία σε σχέση με τους γηγενείς

εργαζομένους, όμως μικρότερη σε σχέση με άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως για παράδειγμα

οι μονογονεϊκές οικογένειες και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, κάτι που μάλλον σχετίζεται με το θεσμικό

καθεστώς στο οποίο διαβιούν οι μεν και οι δε.

ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ Θεματική Ενότητα: Ρατσισμός

Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου Φιλόλογος

3

Οι μετανάστες αμείβονται κατά συνθήκην λιγότερο έχοντας σημαντικά λιγότερες νομικές διασφαλίσεις.

Στην ένδειξη ότι παρά τα αποτρόπαια περιστατικά ωμής βίας, όπως αυτό του Αιγύπτιου Γουαλίντ

Ταλέμπ, ο οποίος βασανίστηκε από τον εργοδότη του στη Σαλαμίνα, ή την περίπτωση των Ρουμάνων

εργατών στην Αχαΐα, ο φυλετικός ρατσισμός βρίσκεται σε υποχώρηση, συνηγορεί ένα πείραμα της

οργάνωσης Action Aid που διεξήχθη στις 20 Φεβρουαρίου σε στάση λεωφορείου στην Αθήνα.

Δύο ηθοποιοί, ένας Ελληνας και ένας Πακιστανός, υποδύθηκαν μια λεκτική επίθεση του πρώτου προς

τον δεύτερο, ενώ κρυφή κάμερα κατέγραφε τις αντιδράσεις των παρισταμένων. Προς έκπληξη όλων,

ήταν σημαντικά περισσότερες οι αντιρατσιστικές αντιδράσεις από τις αντιδράσεις εκείνων που

συμφωνούσαν με τον επιτιθέμενο.

Από την άλλη πλευρά, όλες οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και η αστυνομία

συμφωνούν πως τα περισσότερα περιστατικά καθημερινού ρατσισμού δεν καταγγέλλονται καν.

«Η λεκτική βία, οι διακρίσεις και οι νόμοι προστασίας των μεταναστών που δεν εφαρμόζονται,

θεωρούμε ότι είναι ο κανόνας», λέει ο κ. Μοαβία Αχμέντ, Σουδανός, εκπρόσωπος του ελληνικού φόρουμ

μεταναστών. «Όμως τα περισσότερα δεν φτάνουν καν στις κοινότητες ως καταγγελίες. Ο λόγος είναι ο

φόβος και η άγνοια των δικαιωμάτων από την πλευρά των μεταναστών», συνεχίζει ο ίδιος.

Η αστυνομία καλεί τα θύματα να μη φοβούνται να καταγγείλουν ρατσιστικές επιθέσεις, αφού ακόμα κι

όταν δεν βρίσκονται οι δράστες, επιτρέπει στις αρχές να σχηματίζουν τη σωστή εικόνα για το μέγεθος

του προβλήματος.

--------------------------------------------------

Ερωτήσεις ( μονάδες 10)

ΜΕΡΟΣ Α΄ Κατανόηση κειμένων (μονάδες 3)

Α1. Και στα δύο κείμενα παρουσιάζονται φαινόμενα ρατσισμού. Να αναφέρεται το είδος του

ρατσισμού για το οποίο γίνεται λόγος και να καταγράψετε τρία (3) παραδείγματα ρατσισμού

και από τα δύο κείμενα. (μον. 1.5)

Α2. Στο κείμενο 1 ποια επιχειρήματα χρησιμοποιεί ο πατέρας για να πείσει τον γιο του να είναι

περήφανος για την καταγωγή του;

(μον. 1.5)

ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ Θεματική Ενότητα: Ρατσισμός

Επιμέλεια: Μαρία Μαρσέλου Φιλόλογος

4

ΜΕΡΟΣ Β΄ Οργάνωση κειμένων (μονάδες 2)

Β1. Ποιο από τα δύο κείμενα πρόκειται για προσωπική μαρτυρία; Να εντοπίσετε και να

καταγράψετε δύο (2) στοιχεία που το αποδεικνύουν.

ΜΕΡΟΣ Γ΄Μορφοσυντακτικά φαινόμενα (μονάδες 3)

Γ.1 Να αναγνωρίσετε τις παρακάτω ερωτηματικές προτάσεις ως προς το είδος της απάντησης

το οποίο επιδέχονται.

Δεν γνώριζε πότε θα κατάφερναν να ξεφύγουν από αυτή την κόλαση.

Ήταν αμφίβολο αν θα κατάφερναν να φτάσουν έγκαιρα.

Γ.2 Να αναγνωρίσετε τις παρακάτω ερωτηματικές ονοματικές προτάσεις και να δηλώσετε τον

συντακτικό τους ρόλο. (μον. 2)

Είναι άξιο απορίας πως υπάρχουν ακόμα ανισότητες στην κοινωνία.

Απάντησε στην ερώτησή της, αν η ρατσιστική συμπεριφορά είναι φυσιολογική.

Διερωτώμαι πότε αυτός ο κόσμος θα γίνει δίκαιος και ανθρώπινος.

Δεν μπορούσα να φανταστώ πόσο κακό του έκανε μια τέτοια συμπεριφορά.

ΜΕΡΟΣ Δ΄ Λεξιλογικές ασκήσεις (μονάδες 2)

Δ.1 Να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις πηγή και φωτιά με τη κυριολεκτική και τη μεταφορική σημασία τους. (μον. 1)

ΜΕΡΟΣ Ε΄ Παραγωγή Επικοινωνιακού Λόγου (μονάδες 10)

Να γράψετε ένα κείμενο για το περιοδικό του σχολείου σας στο οποίο να εξηγείτε τα αίτια που

κατά τη γνώμη σας οδηγούν τους νέους σε ρατσιστικές συμπεριφορές και να προτείνετε

τρόπους που το σχολείο μπορεί να συμβάλλει στον περιορισμό του φαινομένου.

(250-300 λέξεις)