Ιωάννης ΚαποδίστριαςΟ Κυβερνήτης της

Ελλάδας(1828-1831)

Ο Κόμης Ιωάννης Καποδίστριας ήταν Έλληνας διπλωμάτης και πολιτικός. Διετέλεσε υπουργός εξωτερικών της

Ρωσικής Αυτοκρατορίας και αργότερα πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας κατά τη μεταβατική περίοδο και ενώ τελούσε υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων.

ΚΕΡΚΥΡΑΗ ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

Καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια με πολιτική παράδοση γι' αυτό και αναμείχθηκε με την

πολιτική ήδη από το 1803, οπότε και διορίστηκε γραμματέας της

επικράτειας της Ιονίου Πολιτείας

• Με την κατάληψη των Επτανήσων από τους Γάλλους αποσύρθηκε και εντάχθηκε στη ρωσική διπλωματική υπηρεσία. Εκεί ανέλαβε σημαντικές θέσεις καταφέρνοντας να αναδειχθεί σε υπουργό εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας από το 1815 έως το 1822, οπότε και υποχρεώθηκε σε παραίτηση λόγω της επανάστασης του 1821.

Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

• Στις 14 Απριλίου 1827 η Εθνική Συνέλευση της Τροιζήνας τον επέλεξε πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας

• Στο εσωτερικό της χώρας ο Καποδίστριας είχε να αντιμετωπίσει την πειρατεία, τους ανύπαρκτους θεσμούς, τη διάλυση του στρατού, καθώς και την κακή οικονομική κατάσταση της χώρας

ΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

Η ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ

ΑΝΑΚΤΟΡΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ

Η ΠΑΙΔΕΙΑ

• Ο Καποδίστριας βρήκε την Παιδεία διαλυμένη και στην ουσία μη λειτουργούσα λόγω των χρόνων του πολέμου από το 1821 και μετά

• Ο Καποδίστριας πίστευε ότι ο λαός έπρεπε να μορφωθεί διότι αλλιώς θα υπερίσχυε το «δίκαιο του ισχυρότερου στηριζόμενο εις την αμαθίαν και αποκτήνωσιν του πλήθους» .

Η ΠΑΙΔΕΙΑ

• Εβαλε σκοπό και στόχο την ίδρυση ενός τουλάχιστον σχολείου σε κάθε χωριό και κωμόπολη

• Η αλληλοδιδακτική εισήχθη στην Ελλάδα επίσημα απο τον Ιωάννη Κοκκώνη στα χρόνια του Καποδίστρια

• Άλλη επιτροπή πάλι, επιφορτίστηκε να επιλέξει μια γραμματική και ένα ανθολόγιο που θα χρησιμοποιούνταν στα Ελληνικά σχολεία

• Καρπός όλων αυτών των προσπαθειών ήταν η ίδρυση στην Αίγινα, του Ορφανοτροφείου. Στο Ορφανοτροφείο λειτουργούσαν παράλληλα τρία αλληλοδιδακτικά σχολεία

Επιπλέον λειτούργησε Πρότυπο Σχολείο το οποίο είχε σκοπό τη μόρφωση δασκάλων που θα στελέχωναν τα αλληλοδιδακτικά σχολεία. Επίσης ιδρύθηκε το Κεντρικό Σχολείο που σκοπό είχε τη μόρφωση των νέων που θα ήθελαν να ακολουθήσουν Πανεπιστημιακές σπουδές.

• Στην Τίρυνθα, η Αγροτική Σχολή για τη διδασκαλία των σύγχρονων τρόπων γεωργικής καλλιέργειας και κτηνοτροφίας, το Κεντρικό Πολεμικό Σχολείο Ναυπλίου, η Εκκλησιαστική Σχολή στη μονή Ζωοδόχου Πηγής στον Πόρο για την εκπαίδευση των μελλοντικών κληρικών, το Εμπορικό Σχολείο στην Ερμούπολη από τους εμπόρους της πόλης.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ• Ο Καποδίστριας προσπάθησε από την αρχή να

εξασφαλίσει δάνειο από τη γαλλική κυβέρνηση ύψους 60.000.000 φράγκων. Με τα χρήματα αυτά θα στήριζε την ανασυγκρότηση και τη λειτουργία της κρατικής διοίκησης καθώς και το πρόγραμμα της οικονομκής ανασυγκρότησης. Το δάνειο ωστόσο δε δόθηκε και έτσι ο Κυβερνήτης αναγκάστηκε να στηριχτεί σε μικρά ποσά που δίνονταν σε μηνιαία βάση από τη Ρωσία και τη Γαλλία μεταξύ του 1828 και του 1830. Με τα χρήματα αυτά καλύπτονταν η στοιχειώδης λειτουργία του κρατικού μηχανισμού και κυρίως οι μισθοί των δημόσιων υπαλλήλων και των ενόπλων, απαραίτητη προϋπόθεση για τη συγκρότηση μιας ισχυρής και λειτουργικής κεντρικής διοίκησης.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ• Ταυτόχρονα τέθηκαν για πρώτη φορά οι βάσεις μιας

σύγχρονης δημοσιονομικής πολιτικής. Στην κατεύθυνση αυτή μπορούμε να αναφέρουμε την κυκλοφορία του πρώτου ελληνικού νομίσματος στα 1829, του Φοίνικα, του ξεχασμένου συμβόλου της Φιλικής Εταιρείας. Την ίδια χρονιά δημιουργήθηκε η Εθνική Χρηματιστική Τράπεζα, στην οποία θα επενδύονταν με σχετικά επωφελές επιτόκιο κεφάλαια από το εσωτερικό αλλά και από τους Έλληνες του εξωτερικού. Tο εγχείρημα δεν πέτυχε εξαιτίας της αντιπολιτευτικής στάσης των εύπορων προυχοντικών οικογενειών προς το καποδιστριακό σύστημα εξουσίας αλλά και λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης προς το νέο θεσμό. Eπίσης, δόθηκε βάρος στην ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυτιλίας, γεγονός στο οποίο συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό και η καταπολέμηση της πειρατείας στο Aιγαίο.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ• Βασικός τομέας όπου εφαρμόστηκε η

καποδιστριακή οικονομική πολιτική υπήρξε η γεωργία. Η αναδιάρθρωση του πρωτογεννούς τομέα και η σταδιακή επανάκαμψη στα προεπαναστατικά επίπεδα παραγωγής ήταν κάτι περισσότερο από επιτακτική. Για το σκοπό αυτό επιδιώχθηκε η ποιοτική βελτίωση των καλλιεργειών με την εισαγωγή νέων ειδών (π.χ. πατάτα) και τη χρήση νέων γεωργικών μεθόδων και εργαλείων. Έγιναν ακόμη ορισμένα αρχικά βήματα στην αγροτική εκπαίδευση με την ίδρυση του Πρότυπου Αγροτικού Αγροκηπίου στην Τύρινθα.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ• Ωστόσο, το φιλόδοξο πρόγραμμα του

Καποδίστρια δεν απέδωσε, σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της έλλειψης των απαραίτητων πόρων για τη στήριξή του. Τέλος, σε ό,τι αφορά στο ζήτημα της διανομής των Εθνικών Κτημάτων δεν υπήρξε καμία εξέλιξη, καθώς αυτά είχαν ήδη υποθηκευτεί ως εγγύηση για τη χορήγηση των εξωτερικών δανείων. Tο ζήτημα αυτό αποτέλεσε μόνιμο θέμα συζητήσεων και πηγή πολιτικών αντιπαράθεσεων και εντάσεων για αρκετές δεκαετίες μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, έως την Aγροτική Mεταρρύθμιση του Aλέξανδρου Kουμουνδούρου το 1871.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

• Εκκλησία και Ένοπλες Δυνάμεις. Για τη μεν πρώτη ο Κυβερνήτης θεωρούσε ότι έπρεπε να ενισχυθεί το κύρος της, για το δε Στρατό έπρεπε να ξεκινήσει από την αρχή γιατί το μόνο που διέθετε τότε το υποτυπώδες ελληνικό κράτος ήταν άτακτα σώματα χωρίς ενιαία διοίκηση. Συγκοινωνούντα δοχεία και τα δύο για τον Ιωάννη Καποδίστρια.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

• Άλλωστε η μαρτυρική του διαδρομή και ακόμη μέσα από τις επιστολές του διαφαίνεται ότι ο ίδιος έχει βαθιά πίστη στο Θεό και αγάπη προς την πατρίδα, γι αυτό και θεωρεί την εκκλησία ως εγγύηση εκείνου του έθνους του οποίου κλήθηκε να υπηρετήσει.

Και αν η εκκλησία είναι η πνευματική εγγύηση για την επιβίωση του Έθνους, οι ένοπλες δυνάμεις για τον Καποδίστρια είναι οι εγγυητές της Εθνικής κυριαρχίας. Δύο πυλώνες που πλήττονται καίρια στις ημέρες μας αλλά στέκονται όρθιοι από το φιλότιμο των Ελλήνων.

ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

• Στη διάρκεια του 1830 το αντικαποδιστριακό ρεύμα διογκώθηκε ταχύτατα με κύρια στηρίγματα στην Ύδρα, στον Πόρο και στη Μάνη. Οι πλοιοκτήτες εκείνης της εποχής έτρεφαν μεγάλο μίσος για τον Καποδίστρια και δεν επιθυμούσαν να φορολογηθούν όπως οι υπόλοιποι πολίτες της χώρας. Οι ισχυρές οικογένειες της Ύδρας, του Πόρου και της Μάνης αισθάνθηκαν την εξουσία τους και τα οικονομικά τους (φορολογικά) προνόμια να κλονίζονται από την πολιτική που εφάρμοζε ο Κυβερνήτης. Παράλληλα, η αντικαποδιστριακή παράταξη προχώρησε σε έκτροπα και βιαιότητες και έφθασε στο σημείο να κάνει ακόμα και ανταρσία για να ανατρέψει με πραξικοπηματικό τρόπο τον νόμιμο (και εκλεγμένο από τη Γ’ Εθνοσυνέλευση) Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

•

Από το Πάσχα του 1830 οι Μανιάτες βρέθηκαν σε ανταρσία διαρκείας και το Δεκέμβριο συγκρότησαν Προσωρινή (διοικητική) Επιτροπή. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανταρσία των Μανιατών έπαιξε ο Τζανής Μαυρομιχάλης. Ο Καποδίστριας αφού είδε ότι ξεπέρασαν κάθε όριο, αντέδρασε και συνέλαβε τον Ιωάννη Μαυρομιχάλη (που ήταν συγγενής του Πετρόμπεη) και του γιου του Ηλία Κατσάκου και τους περιόρισε στις Σπέτσες και στο Άργος αντίστοιχα, με την κατηγορία της πειρατείας και της απόπειρας δολοφονίας.

• Λίγο αργότερα, οι αρχές συνέλαβαν τον (αντικαποδιστριακό) Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη (στο Κατάκωλο στις 23 Ιανουαρίου 1831) και τον φυλάκισαν στο Ιτς Καλέ (Ακροναυπλία). [Το Μάρτιο του 1832 ο Πετρόμπεης αποφυλακίστηκε με διαταγή του Αυγουστίνου Καποδίστρια] .