3ο ΓΕ.Λ ΛΑΡΙΣΑΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ)

ΘΕΜΑ <ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ

ΠΩΣ ∆ΙΑΒΑΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΤΩΝ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ>

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-14

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΗΣ Α΄ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ 3ου ΓΕΛ ΛΑΡΙΣΑΣ ΠΟΥ ΥΛΟΠΟΙΗΣΑΝ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ <ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ –ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ -ΠΩΣ ∆ΙΑΒΑΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΤΩΝ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ >

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ (ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ)

ΚΟΛΟΚΥΘΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Α/Α ΕΠΩΝΥΜΟ ΟΝΟΜΑ 1 ΑΒ∆ΕΛΙ∆ΟΥ ΑΓΝΗ 2 ∆ΑΣΚΟΥΛΙ∆ΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 3 ∆ΟΡ∆ΟΥΡΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ 4 ΖΩΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ -Π 5 ΚΑΡΑ∆ΗΜΑ ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ 6 ΚΙΑΡΚΟΥ ΚΛΑΟΥΝΤΙΑ 7 ΛΥΚΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ 8 ΜΑΚΡΗ ΓΕΩΡΓΙΑ 9 ΜΠΑΡΚΑΣ ΘΕΟ∆ΩΡΟΣ-Σ 10 ΝΤΟΝΤΟΣ ΜΑΡΙΟΣ-Α 11 ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ 12 ΠΑΛΛΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ 13 ΣΤΑΒΑΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 14 ΤΡΑΜΠΑΚΟΥΛΟΣ ΘΩΜΑΣ 15 ΤΣΙΤΣΑΒΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ 16 ΧΙΩΤΗΣ ∆ΗΜΗΤΡΙΟΣ

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή 2. Λαµπτήρες πυράκτωσης Ιστορία λαµπτήρα πυράκτωσης Κατασκευαστικά στοιχεία ∆ιάρκεια ζωής Επίδραση αλογόνων ∆είκτης χρωµατικής απόδοσης Ενεργειακή απόδοση Είδη λαµπτήρων πυράκτωσης Λαµπτήρες πυράκτωσης ειδικών χρήσεων 3. Λαµπτήρες φθορισµού Αρχή λειτουργίας Συνδεσµολογία Πλεονεκτήµατα λαµπτήρων φθορισµού Συνηθισµένες βλάβες Συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού 4. Λαµπτήρες LED Αρχή λειτουργίας Ταινίες led Χρωµατική απόδοση Εξοικονόµηση ενέργειας Εφαρµογές λαµπτήρων led ∆ιάρκεια ζωής 5. Λαµπτήρες οπτικών ινών Γενικά Τι είναι οπτικές ίνες Αρχή λειτουργίας Που τις χρησιµοποιούµε 6. Αρχιτεκτονική του φωτός 7. Φως και χρώµα 8. Χρώµα και θερµοκρασία λαµπτήρων 9. Πώς διαβάζουµε τις νέες πληροφορίες που εµφανίζονται στη συσκευασία των λαµπτήρων 10.Κατάργηση λαµπτήρων πυράκτωσης 11.Χρήσιµες οδηγίες στους καταναλωτές για τους λαµπτήρες 12.Ανακυκλώσιµα είδη φωτιστικά λαµπτήρες 13.Υλικά που προκύπτουν από την ανακύκλωση των λαµπτήρων cfl 14.Ανακύκλωση λαµπτήρων στην Ελλάδα 15.Χρήσιµες συµβουλές για τον φωτισµό

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το σώµα που εκπέµπει φως ονοµάζεται φωτεινή πηγή. Οι φωτεινές πηγές

διακρίνονται στα αυτόφωτα σώµατα , όπως είναι ο ήλιος και οι λαµπτήρες

φωτισµού, και στα ετερόφωτα σώµατα , όπως είναι µια λευκή φωτιζόµενη

επιφάνεια. Τα ετερόφωτα σώµατα δεν παράγουν από µόνα τους φως , αλλά

εκπέµπουν το φως που δέχονται από άλλα αυτόφωτα σώµατα. Η εκποµπή

φωτός από τα αυτόφωτα συνήθως οφείλεται στην αύξηση της θερµοκρασίας

τους. Κάθε σώµα µε θερµοκρασία µεγαλύτερη των 525 °C εκπέµπει φως.

Εκποµπή φωτός µπορεί να γίνει και από την διέγερση των ατόµων ενός

αερίου, χωρίς να απαιτείται αύξηση της θερµοκρασίας τους, όπως συµβαίνει

στους λαµπτήρες φθορισµού. Τα ετερόφωτα σώµατα , ανάλογα µε το βαθµό

που επιτρέπουν να περάσει το φως από τη µάζα τους και τη δυνατότητα να

διακρίνουµε πίσω από αυτά, διακρίνονται σε διαφανή, αδιαφανή και

ηµιδιαφανή.

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΠΥΡΑΚΤΩΣΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΜΠΤΗΡΑ

Οι προσπάθειες για την υλοποίηση του λαµπτήρα πυρακτώσεως ξεκίνησαν

πολλά χρόνια πριν την ανακάλυψη του, το 1880 από τον Τόµας Έντισον. Τα

πρώτα πειράµατα πραγµατοποιήθηκαν από τον Τζόζεφ Σουάν το 1860 ο

οποίος κατασκεύασε λάµπες µε νήµα άνθρακα όµως απέτυχε. Μετά από 18

χρόνια επανέλαβε τα πειράµατα µε αντλία υψηλού κενού. Παρ’ όλα αυτά

λίγους µήνες πριν τον Σουάν, ο Έντισσον είχε υποβάλει αίτηση ευρεσιτεχνίας

για έναν όµοιο λαµπτήρα. Τρία χρόνια αργότερα συγκρότησε το δικό του

εργοστάσιο βιοµηχανικής παραγωγής, το ‘Edison Lamp Company’ . Αυτός ο

λαµπτήρας είναι ο παλαιότερος τύπος ηλεκτρικής πηγής φωτός ο οποίος

παραµένει ακόµη σε ευρεία χρήση. Στηρίζει τη λειτουργία του στο φαινόµενο

της θέρµανσης µεταλλικού νήµατος όταν διαρρέεται από ηλεκτρικό ρεύµα.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Στους λαµπτήρες πυράκτωσης χρησιµοποιείται νήµα από βολφράµιο από τις

αρχές του 20ου αιώνα. Όταν το µήκος του νήµατος είναι µεγαλύτερο των 2 cm

τότε αυτό συγκρατείται και ενδιάµεσα από µη ηλεκτροφόρα σύρµατα σε

ακτινική διάταξη. Ο κώδωνος αυτός σε λαµπτήρες µικρής ισχύος, είναι

αερόκενος ή περιέχει αδρανές αέριο, συνήθως άζωτο σε λαµπτήρες µεγάλης

ισχύος ή και αλογόνο στους λαµπτήρες αλογόνου. Ο λαµπτήρας µπορεί να

διαθέτει βιδωτή επαφή και η ισχύς που κυµαίνεται συνήθως 25-1000 W . Η

διάρκεια ζωής αυτού του λαµπτήρα είναι 750-1000 ώρες συνεχούς

λειτουργίας. Ο λαµπτήρας πυράκτωσης τείνει προς κατάργηση για λόγους

αυξηµένης κατανάλωσης ενέργειας κατά τη χρήση του . Ήδη ο λαµπτήρας

αλογόνου χρησιµοποιείται για προβολείς . Οι παραδοσιακοί λαµπτήρες

πυράκτωσης µε απλό νήµα και αδρανές αέριο θα αντικατασταθούν από νέους

βελτιωµένους λαµπτήρες πυράκτωσης κατηγορίας C και B , ενεργειακά

αποδοτικότερους. Το νήµα τους βρίσκεται µέσα σε µια κάψουλα που περιέχει

αέριο αλογόνου και η οποία µε την σειρά της τοποθετείται µέσα σε γυάλινο

περίβληµα.

∆ΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ

Ένας λαµπτήρας πυράκτωσης έχει διάρκεια ζωής περίπου 750-1.000 ώρες

συνεχούς λειτουργίας. Όσο µεγαλύτερη είναι η ισχύς του τόσο µικρότερη είναι

η ζωή του. Ο λαµπτήρας πυράκτωσης ανάβει µόνο όταν και οι δύο επαφές

του ακουµπούν και στους δύο πόλους της µπαταρίας ή της πρίζας .Στις

περιπτώσεις που η λάµπα δεν ανάβει έχει κοπεί (καεί από υπερβολική

αύξηση του ηλεκτρικού ρεύµατος απότοµα) το συρµατάκι.

Έχουν καλή απόδοση των χρωµάτων , αλλά τους προσδίδουν µία κιτρινωπή

απόδοση. Στους λαµπτήρες πυράκτωσης κατατάσσονται και οι λαµπτήρες

ιωδίου( αλογόνου).περιέχουν µικρή ποσότητα ιωδίου (ή βρωµίου) και το γυαλί

τους είναι από χαλαζία .Έτσι αναπτύσσουν πολύ υψηλότερη θερµοκρασία

νήµατος και το φως που παράγεται είναι πιο λευκό και διαυγές. Η διάρκεια

ζωής τους είναι 2000 ώρες και έχουν µεγαλύτερη φωτιστική απόδοση από

τους κοινούς λαµπτήρες πυρακτώσεως

Η ΕΠΙ∆ΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΛΟΓΟΝΩΝ ΣΤΟΥΣ ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΠΥΡΑΚΤΩΣΗΣ

Η εξάχνωση του νήµατος έχει αντιµετωπιστεί κατά τα τελευταία χρόνια

αποτελεσµατικά µε τη βοήθεια των αλογόνων στοιχείων (χλώριο, ιώδιο,

φθόριο και βρώµιο) . Μέσα στον κώδωνα του λαµπτήρα τοποθετείται µικρή

ποσότητα ατµών ενός αλογόνου (συνήθως ιωδίου ) η οποία επιδρά µε τα

προϊόντα της εξαχνώσεως (στοιχεία του τουγκστενίου)και σχηµατίζει χηµική

ένωση που ονοµάζεται ‘αλογονίδιο του τουγκστενίου’ . Το αλογονίδιο τούτο

επικάθεται στο νήµα όπου λόγω της υψηλής θερµοκρασίας διασπάται,

αποθέτοντας έτσι το τουγκστένιο πάνω στο νήµα ενώ το αλογόνο

ελευθερώνεται για να αρχίσει νέο κύκλο. Με τον παραπάνω τρόπο

τροφοδοτείται το νήµα συνέχεια µε τουγκστένιο και η συνολική εξάχνωση

περιορίζεται. Αφού τα προϊόντα της εξάχνωσης επιστρέφουν στο νήµα δεν

έχουµε το φαινόµενο να µαυρίζει το γυαλί της λάµπας, ακόµα και αν αυτό έχει

περιορισµένες διαστάσεις.

Οι λαµπτήρες που εργάζονται κατά αυτόν τον τρόπο ‘λαµπτήρες ιωδίνης’

επιτρέπουν την ανάπτυξη στο νήµα µεγαλύτερων θερµοκρασιών άρα

παρουσιάζουν βελτιωµένη απόδοση και επιπλέον µεγάλο χρόνο ζωής

περίπου 2000 ώρες, δηλαδή διπλάσιο από το χρόνο των κοινών λαµπτήρων.

∆ΕΙΚΤΗΣ ΧΡΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΠΟ∆ΟΣΗΣ (CRI) ΛΑΜΠΤΗΡΑ:

Κυµαίνεται από 0 έως 100 και εκφράζει το βαθµό πιστότητας στην απόδοση

των πραγµατικών χρωµάτων (όταν φωτίζονται από µια πρότυπη φωτεινή

πηγή). Όσο µεγαλύτερος είναι ο δείκτης χρωµατικής απόδοσης, τόσο

µικρότερη είναι η χρωµατική απόκλιση των χρωµάτων.

Ο δείκτης χρωµατικής απόδοσης είναι ένα αριθµητικό σύστηµα που εκφράζει

το βαθµό πιστότητας στην απόδοση των πραγµατικών χρωµάτων σε µία

φωτιστική πηγή σε σύγκριση µε µια πηγή φωτός αναφοράς. Ο CRI µετράτε σε

τιµές από 0-100, µε το 100 να αποδίδει µία τέλεια χρωµατική απόδοση, ενώ οι

χαµηλές τιµές δείχνουν φτωχή χρωµατική απόδοση. Για παράδειγµα µια

λάµπα µε δείκτη χρωµατικής απόδοσης (CRI) 98, θα δείξει τα χρώµατα µε

µεγαλύτερη ακρίβεια από ότι µια λάµπα µε δείκτη χρωµατικής απόδοσης

(CRI) 84.

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟ∆ΟΣΗ

Οι νέοι τύποι λαµπτήρων έχουν µεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση από τους

παλιούς λαµπτήρες πυράκτωσης, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν

ορισµένες διαφοροποιήσεις. Για παράδειγµα , ένας συµπαγής λαµπτήρας

φθορισµού (κατηγορία Α ) χρειάζεται πολύ λιγότερη ενέργεια από έναν

λαµπτήρα πυράκτωσης (κατηγορία C) για την παραγωγή της ίδιας ποσότητας

φωτός. Η υποχρεωτική σήµανση ενεργειακής απόδοσης της Ε.Ε. δηλώνει την

κατηγορία ενεργειακής απόδοσης σε µια κλίµακα από το A έως το G, µε το Α

να δηλώνει την υψηλότερη απόδοση και το G την χαµηλότερη απόδοση. Ο

κανονισµός καταργεί σταδιακά τους λαµπτήρες µε τη µικρότερη ενεργειακή

απόδοση. Ωστόσο, θα πρέπει πάντα να ελέγχετε το σήµα ενεργειακής

απόδοσης για να ξέρετε πόσο αποδοτικός είναι ο λαµπτήρας που αγοράζετε,

καθώς εξακολουθούν να υπάρχουν µεγάλες διαφορές ανάλογα µε τον τύπο

του λαµπτήρα. Για την ίδια φωτεινότητα, ένας λαµπτήρας φθορισµού µικρού

µεγέθους (κατηγορία Α) χρειάζεται µόλις το ένα τρίτο της ηλεκτρικής ενέργειας

που καταναλώνει ένας βελτιωµένος λαµπτήρας πυράκτωσης (κατηγορία C).

Μπορείτε να εξοικονοµήσετε αρκετά χρήµατα, αν επιλέγετε πάντα λαµπτήρες

µέγιστης αποδοτικότητας. Η φωτεινή απόδοση των λαµπτήρων πυράκτωσης

είναι περίπου 15Lm/w

ΕΙ∆Η ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ ΠΥΡΑΚΤΩΣΗΣ

Κοινοί λαµπτήρες, διαφανείς

Οι κοινοί λαµπτήρες δίνουν ευχάριστο φως και χρησιµοποιούνται κυρίως για

οικιακό φωτισµό. ∆ιατίθενται µε κάλυκα βιδωτό Ε27 ή µπαγιονέτ Β22.

Λαµπτήρες κεριά

∆ιακρίνονται σε κεριά µινιόν διαφανή και µινιόν µατ .Τα µατ κεριά δίνουν

απαλό φως και τα διαφανή λαµπερό.

Και οι δύο τύποι είναι κατάλληλοι για διακοσµητικό φωτισµό σε ποικίλους

χώρους όπως σε κατοικίες, ξενοδοχεία, εστιατόρια και ειδικά σε φωτιστικά

σώµατα τύπου πολυελαίου.

Λαµπτήρες σφαιρικοί

∆ιατίθενται στην αγορά σε κανονικό και σε µινιόν κάλυκα. Χρησιµοποιούνται

κυρίως για διακοσµητικό φωτισµό.

Λαµπτήρες Argenta

Oι λαµπτήρες τύπου Argenta δίνουν ευχάριστο φως που διαχέεται

οµοιόµορφα, δηµιουργώντας άνετη και όµορφη ατµόσφαιρα .

Λαµπτήρες Softone

Οι λαµπτήρες αυτοί έχουν µοντέρνο σχήµα που προσφέρεται για

διακοσµητικές λύσεις και δίνουν ευχάριστο και απαλό φως.

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΠΥΡΑΚΤΩΣΗΣ ΕΙ∆ΙΚΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ

Λαµπτήρες χαµηλής τάσης

∆ιαθέτουν ίδια χαρακτηριστικά µε τους κοινούς λαµπτήρες πυράκτωσης, αλλά

λειτουργούν σε τάση τροφοδοσίας 12ή 24 ή 42 V. Χρησιµοποιούνται στα

αυτοκίνητα.

Λαµπτήρες ηλιακού φωτός

Οι λαµπτήρες φωτός µοιάζουν µε τους κοινούς λαµπτήρες ,αλλά διαθέτουν

γυαλί µπλε χρώµατος, αποδίδοντας έτσι το φυσικό φως. Χρησιµοποιούνται

για διάβασµα, σχεδίαση και σε εφαρµογές που απαιτείται σύγκριση

χρωµάτων.

Λαµπτήρες σηµατοδότησης

Είναι λαµπτήρες ειδικού ενισχυµένου αντικραδασµικού τύπου.

Χρησιµοποιούνται για την σηµατοδότηση δρόµων.

Λαµπτήρες εντόµων

Είναι λαµπτήρες µε ειδικό κίτρινο ευχάριστο φως ,που προσελκύουν τα

έντοµα. Είναι κατάλληλοι για το φωτισµό εξωτερικών χώρων.

Λαµπτήρες µορφής ράβδου

Είναι λαµπτήρες πυράκτωσης επιµήκεις σε λεπτή γραµµή. Είναι κατάλληλοι

για τον εσωτερικό φωτισµό επίπλων και προθηκών.

Λαµπτήρες για ηλεκτρικές συσκευές

Είναι σωληνωτοί λαµπτήρες πυράκτωσης, για ραπτοµηχανές, φούρνους,

ψυγεία.

Λαµπτήρες καθρέφτη µε σκληρό γυαλί

∆ιαθέτουν πολύ ισχυρή δέσµη, έχουν ελλειψοειδή διατοµή και έχουν χρόνο

ζωής 2000 ώρες. Εκτός του λευκού, διατίθενται και σε τέσσερα ακόµη

χρώµατα, µπλε, πράσινο, κίτρινο, κόκκινο.

Λαµπτήρες καθρέφτη

Οι λαµπτήρες καθρέφτη για τη δηµιουργία ισχυρότερης δέσµης. Παράγουν

κατά 20% περισσότερο φως, έχουν διάρκεια ζωής 1000 ώρες και

χρησιµοποιούνται σε εφαρµογές εσωτερικού φωτισµού. Στο εµπόριο ,εκτός

του απλού, κυκλοφορούν και οι έγχρωµοι.

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ

ΑΡΧΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ ΕΚΚΕΝΩΣΗΣ-

ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ.

Οι λαµπτήρες φθορισµού είναι συσκευές οι οποίες συµπεριφέροντε σαν να

έχουν αρνητική ηλεκτρική αντίσταση .∆ηλαδή όσο µεγαλύτερο είναι το ρεύµα

που διαρρέει τον λαµπτήρα τόσο µειώνεται η τάση στα άκρα του λαµπτήρα

και το αντίστροφο. Αυτό σηµαίνει ότι όλο και περισσότερο ρεύµα θα διαρρέει

το λαµπτήρα κατά τη λειτουργία του, βέβαια αυτό θα µπορούσε να οδηγήσει

σε ανεξέλεγκτη ροή ρεύµατος και καταστροφή του λαµπτήρα .Για τον έλεγχο

του ρεύµατος λαµπτήρα υπάρχει το µπάλλαστ. Ο ρόλος του είναι να ρυθµίζει

το ρεύµα του λαµπτήρα και η συνηθισµένη µορφή του είναι ένα πηνίο

τυλιγµένο γύρω από µαγνητικό πυρήνα. Χρήσιµο είναι να διαθέτει και

πυκνωτή για βελτίωση του συντελεστή ισχύος. Το starter αποτελείται από ένα

διµεταλλικό έλασµα και χρησιµεύει για την έναυση του λαµπτήρα. Η έναυση

του λαµπτήρα δεν µπορεί να γίνει µε την απλή σύνδεση του µε την τάση

τροφοδοσίας(230V), επειδή τα ηλεκτρόδια του λαµπτήρα είναι ψυχρά και δε

µπορούν να εκπέµπουν ηλεκτρόνια. Κατά την εφαρµογή της τάσης του

δικτύου, ο λαµπτήρας δεν διαρρέεται από ρεύµα, αλλά η τάση στα άκρα των

ηλεκτροδίων του εκκινητή είναι επαρκής για την έναρξη της εκκένωσης

αίγλης. Η εκκένωση αίγλης θερµαίνει το διµεταλλικό έλασµα του εκκινητή και

το παραµορφώνει, κλείνοντας το υπάρχον διάκενο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα

να σταµατά το φαινόµενο της εκκένωσης αίγλης και το κύκλωµα εκκινητής-

ηλεκτρόδια λαµπτήρα ν διαρρέεται από ισχυρό ρεύµα. Η κυκλοφορία ισχυρού

ρεύµατος θερµαίνει τα ηλεκτρόδια, προκαλώντας εξαγωγή ηλεκτρονίων από

αυτά. Παράλληλα, λόγω της διακοπής της εκκένωσης της αίγλης, το

διµεταλλικό έλασµα του εκκινητή ψύχεται και επανέρχεται στην αρχική του

θέση διακόπτοντας το κύκλωµα. Η διακοπή του προκαλεί, µε τη βοήθεια του

στραγγαλιστικού πηνίου, στα άκρα του λαµπτήρα εισαγωγική τάση τιµής πολύ

µεγαλύτερης της τάσης του δικτύου. Η υψηλή αυτή τάση προκαλεί την έναρξη

της εκκένωσης µέσω των ατµών του υδραργύρου που παρήχθησαν από την

εξάτµιση σταγόνων υδραργύρου µέσα στο λαµπτήρα, λόγω της θέρµανσης

των νηµάτων του λαµπτήρα.

Για την ορθή λειτουργία κάθε λαµπτήρα φθορισµού συµµετέχουν ενεργά τόσο

το στραγγαλιστικό πηνίο όσο και ο εκκινητής. Για την εξασφάλιση της ορθής

απόδοσης και της µεγάλης διάρκειας ζωής του λαµπτήρα, πρέπει να

τηρούνται οι αντίστοιχες προδιαγραφές που διέπουν τους λαµπτήρες

φθορισµού , τα στραγγαλιστικά πηνία και τους εκκινητές. Πρέπει η επιλογή

εκκινητή και στραγγαλιστικού πηνίου να είναι τέτοια ώστε τα στοιχεία αυτά να

συνεργάζονται πλήρως. Για την επιλογή ενός ηλεκτρονικού µπάλλαστ

υπάρχουν έξι κριτήρια : α) Η µέθοδος ανάµατος ,β) Ο Συντελεστής Ισχύος και

Ολική Αρµονική Παραµόρφωση(THD) ,γ)η συµβατότητα Μπάλλαστ-

Λαµπτήρα ,δ) Το αρχικό ρεύµα (inrush current) και ε) Η αξιοπιστία του

µπάλλαστ.

Η αρχή λειτουργίας του λαµπτήρα φθορισµού απαιτεί την ύπαρξη υψηλής

τάσης για την ανάµα του λαµπτήρα. Υπάρχουν 3 είδη έναυσης : 1)Με

προθέρµανση(preheat),2) Γρήγορη έναυση (rapid start),3) Στιγµιαία έναυση.

Οι λαµπτήρες φθορισµού έχουν κάποια χαρακτηριστικά τα οποία

αντιγράφονται πάνω τους µε κωδικοποιηµένη ονοµασία. Ο τύπος ανάµµατος

µπορεί να είναι : Με µπάλλαστ και στάρτερ, συµβολίζεται µε D.Με ηλεκτρονικό

στάρτερ. Συµβολίζεται µε HF .Η απόχρωση είναι ένας συνδυασµός

συγκεκριµένου δείκτη χρωµατικής απόδοσης Ra και θερµοκρασίας χρώµατος

Tc π.χ. απόχρωση 83 αναφέρεται σε Ra=85 και σε Tc=3000 βαθµούς Κ.

ΣΥΝ∆ΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ-

ΕΚΚΕΝΩΣΗΣ

Στη λειτουργία του λαµπτήρα φθορισµού συµµετέχουν πολλές µικροσυσκευές

Αυτές είναι : Στραγγαλιστικό πηνίο (ballast) , λυχνιολαβές και βάσεις

εκκινητών , εκκινητές (starters) .

Το στραγγαλιστικό πηνίο (ballast) εξασφαλίζει την απαιτούµενη τάση έναυσης

του λαµπτήρα . Επίσης , σταθεροποιεί την ένταση του ρεύµατος λειτουργίας

της εκκένωσης στην κατάλληλη , για κάθε είδος ,τιµή. ∆ηλαδή , δρα σαν

ανυψωτής της τάσεως κατά την έναυση και κατά την λειτουργία σαν τσοκ .

Πρέπει να παρουσιάζει µικρή αυτοκατανάλωση , να έχει µικρό βάρος και όγκο

, να µην θερµαίνεται και να µην βουίζει. Ο πιο διαδεδοµένος τύπος

στραγγαλιστικού πηνίου είναι ονοµαζόµενος <<κλειστού τύπου>> που

καλύπτει τις παραπάνω απαιτήσεις.

∆εν πρέπει να παραβλέπεται η ποιότητα των βάσεων εκκινητών και των

λυχνολαβών ώστε να πραγµατοποιούν καλή ηλεκτρική επαφή και να µην

αλλοιώνεται µε το πέρασµα του χρόνου γιατί η τελική ποιότητα ενός

συστήµατος (π.χ. κύκλωµα λαµπτήρα φθορισµού) άρα και η συµπεριφορά

του είναι η ποιότητα και η συµπεριφορά του εξαρτήµατος χαµηλότερης

ποιότητας.

Τέλος, είναι ο εκκινητής ή starter είναι απαραίτητος για την εκκίνηση κάθε

απλού κυκλώµατος λαµπτήρα φθορισµού. Αποτελείται από µικρό γυάλινο

κώδωνα γεµισµένο µε ευγενές αέριο µέσα στον οποίο βρίσκονται δύο

ηλεκτρόδια, ένα από τα οποία αποτελείται από διµεταλλικό έλασµα. Όταν

εφαρµοστεί ικανοποιητική τάση στους ακροδέκτες του εκκινητή αρχίζει

εκκένωση αίγλης δια µέσου του ευγενούς αερίου µε αποτέλεσµα την

θέρµανση και κάµψη του διµεταλλικού ελάσµατος µέχρι σηµείου που

ακουµπά στο άλλο ηλεκτρόδιο. Η αίγλη παύει να υπάρχει και περνάει ένα

ισχυρό ρεύµα που προθερµαίνει τα νήµατα των ηλεκτροδίων του λαµπτήρα,

ενώ το διµεταλλικό έλασµα ψυχόµενο επανέρχεται στην αρχική του θέση

διακόπτοντας έτσι το κύκλωµα, οπότε προκαλείται κατ’ αυτόν τον τρόπο

επαγωγική τάση από το ballast ώστε να αρχίσει ο εκκένωση δια του

λαµπτήρα.

Η χρήση αυτών των λαµπτήρων µπορεί να φανεί είτε σε εσωτερικούς χώρους

όπως εργοστάσια ,εµπορικά καταστήµατα, χώροι γενικά όπου η αλλαγή των

λαµπτήρων είναι δύσκολη και εκεί που χρειάζεται ταχεία έναυση όπως

κλιµακοστάσια, τουαλέτες, καθιστικά… είτε σε εξωτερικούς χώρους όπως

φωτισµός οδών και χώρων στάθµευσης αυτοκινήτων, σήµατα τροχαίας,

φωτιστικές διαφάνειες…

Οι µικροσυσκευές αυτές µπορεί να ενωθούν και να δηµιουργήσουν σύνδεση

λαµπτήρα για λειτουργία µε εκκινητή, όπου σε δίκτυα µε ουδέτερο το

στραγγαλιστικό πηνίο για τον περιορισµό του ρεύµατος συνδέεται στον αγωγό

φάσεως. Λειτουργία γίνεται και χωρίς εκκινητή µε στραγγαλιστικά πηνία

αµέσου έναυσης.

Εικόνα : Συνδεσµολογία λαµπτήρων φθορισµού.

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΕΣ

ΒΛΑΒΕΣ

Πλεονεκτήµατα:

1)Έχουν πολλαπλάσια φωτιστική απόδοση(Lm/w)και υπερδιπλάσιο χρόνο

ζωής(2500 ώρες λειτουργίας).

2)Κατά τη λειτουργία τους ,δεν αναπτύσσονται µεγάλες θερµοκρασίες ,

χαρακτηριστικό που τους καθιστά κατάλληλους για φωτισµό τροφίµων, χωρίς

να υπάρχει κίνδυνος αλλοίωσης τους.

3)Η ποικιλία και η ένταση του φωτισµού των λαµπτήρων φθορισµού,

επιτρέπει την χρήση στην φωτεινή διακόσµηση.

4)Οι λαµπτήρες φθορισµού παρουσιάζουν µικρή λαµπρότητα , µε

αποτέλεσµα τον περιορισµό στο ελάχιστο του ανεπιθύµητου φαινόµενου της

θαµβώσεις.

Αυτό συµβαίνει γιατί το εκπεµπόµενο από αυτούς φως εκπέµπεται από

µεγάλη επιφάνεια

ΒΛΑΒΕΣ

1)ο λαµπτήρας ανάβει ,µε δυσκολία και ύστερα από πολλές προσπάθειες

ανάµµατος

2)το εκπεµπόµενο φως δεν είναι σταθερό

3)τα άκρα του λαµπτήρα µαυρίζουν και συχνά σχηµατίζεται προς τα

ηλεκτρόδια ένας σκοτεινός δακτύλιος

Πιθανή αιτία:

Ο λαµπτήρας πλησιάζει στο τέλος της ζωής του

Απαιτούµενη ενεργεία:

Άµεση αντικατάσταση του λαµπτήρα.

-----------------------------------------------

4)Ο λαµπτήρας δεν ανάβει

Πιθανή αιτία:

Α .Λανθασµένη τοποθέτηση στη λυχνιολαβή (ντουί).

Β. Λανθασµένη συνδεσµολογία

Γ. Ακατάλληλο κιβώτιο ζεύξης (µπάλαστ)

∆ . Ελαττωµατικός λαµπτήρας

Ε . Ελαττωµατικός εκκινητής

Στ . ∆ιακοπή του κυκλώµατος

Απαιτούµενη ενεργεία:

Α Έλεγχος µε µικρή στροφή του λαµπτήρα (1/4 της στροφής)

Β Πιστή εφαρµογή του διαγράµµατος

Γ Χρησιµοποίηση του καταλλήλου κιβωτίου ζεύξης

∆ Έλεγχος του λαµπτήρα σε άλλο σηµείο της εγκατάστασης και, αν ξανά δε

λειτουργήσει , άµεση αντικατάσταση του λαµπτήρα.

Ε Αν τα ηλεκτρόδια του λαµπτήρα πυρακτώνονται, το σφάλµα είναι στον

ευκίνητη και πρέπει να αντικατασταθεί, προκαλείτε γρήγορη φθορά του

λαµπτήρα και του κιβωτίου ζεύξης

Στ Έλεγχος της συνέχειας του κυκλώµατος και αποκατάσταση της βλάβης

-------------------------------------------------------------------------------------------

5)Ο λαµπτήρας ανάβει και σβήνει συνεχώς

Πιθανή αιτία:

Α. Ο λαµπτήρας πλησιάζει στο τέλος της ζωής του (υπάρχει µαύρισµα στα

άκρα του)

Β. Προβληµατικός εκκινητής.

Γ. Κακή επαφή στη λυχνιολαβή, στον εκκινητή στο µπάλαστ.

∆ . Ανεπαρκής τάση τροφοδοσίας

Απαιτούµενη ενεργεία:

Α. Αντικατάσταση του λαµπτήρα (παράλειψη αντικατάστασης έχει σαν

συνεπεία τη γρήγορη φθορά του εκκινητή και του κιβωτίου ζεύξης)

Β. Αντικατάσταση του εκκινητή

Γ. Έλεγχος των επαφών και ενδεχόµενη αντικατάσταση τους

∆. Μέτρηση της τάσης

------------------------------------------------------------------------------------------------

6)φωτεινή στήλη φαίνεται να µετατοπίζεται µέσα στον λαµπτήρα µε

σπειροειδή κίνηση

Πιθανή αιτία:

Κατασκευαστική ατέλεια του λαµπτήρα

Απαιτούµενη ενεργεία:

Αναβοσβήσιµο του λαµπτήρα µερικές φορές. Αν δεν εξαλειφθεί το φαινόµενο,

γίνεται αντικατάσταση του λαµπτήρα

ΣΥΜΠΑΓΕΙΣ ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ (CFL) Τα τελευταία χρόνια παρατηρούµε, µια ολοένα και εντονότερη,

δραστηριοποίηση σε πολλούς τοµείς, µε στόχο την εξοικονόµηση ενέργειας.

Λέξεις όπως «αέρια του θερµοκηπίου, οικολογική λειτουργία, ανανεώσιµες

µορφές ενέργειας» έχουν γίνει

µέρος του λεξιλογίου µας. Οι λαµπτήρες είναι κάποια από τα προϊόντα, των

οποίων η χρήση µπορεί να προσδιορίσει την σωστή ή αλόγιστη κατανάλωση

ενέργειας. Ο κλασικός λαµπτήρας που όλοι γνωρίζουµε τόσα χρόνια , δίνει, µε

αυξανόµενους ρυθµούς, τη θέση του σε νέους , αποδοτικότερους λαµπτήρες,

και η µετάβαση αυτή, όπως και κάθε άλλη αλλαγή που πραγµατοποιείται, έχει

δυσκολίες. Κάποιες χώρες µάλιστα, όπως η Αυστραλία, έφτασαν στο σηµείο

να κοινοποιήσουν την ολοκληρωτική απαγόρευση των συµβατικών

λαµπτήρων πυράκτωσης στο άµεσο µέλλον, µε σκοπό να επιταχυνθεί όλη η

διαδικασία. Παροµοίως, η Ευρωπαϊκή Ένωση ακολούθησε ένα πιο οµαλό

χρονοδιάγραµµα, µε σταδιακό περιορισµό της χρήσης τους από τον

Σεπτέµβριο του 2009. Μέσα όµως από όλη αυτή την πυρετώδη προσπάθεια

αναβάθµισης και αντικατάστασης των συµβατικών λαµπτήρων, αναδύονται

και λεπτοµέρειες που αν δεν τις γνωρίζουµε, είναι πιθανόν να δηµιουργήσουν

προβλήµατα

Εικόνα 1 : Τυπική µορφή συµπαγούς λαµπτήρα φθορισµού, σπειροειδούς

διάταξης

Οι συµπαγές λαµπτήρες φθορισµού δεν αποτελούν µια νέα τεχνολογία.

Σίγουρα οι όροι «λαµπτήρες εξοικονόµησης ενέργειας» ή «οικολογικοί

λαµπτήρες» βοήθησαν να δηµιουργηθεί αυτός ο θόρυβος γύρω από το είδος

τους, αν και ο τελευταίος όρος είναι υπό αµφισβήτηση. Πρόγονος των

λαµπτήρων αυτών είναι ο πρώτος λαµπτήρας φθορισµού που εµφανίστηκε

την δεκαετία του 1890. Ο πρώτος συµπαγής λαµπτήρας φθορισµού (CFL)

εφευρέθηκε το 1973 από τον Ed Hammer, ένα µηχανικό της General Electric,

κατά τη διάρκεια της πετρελαϊκής κρίσης της χρονιάς εκείνης.

Καθώς όµως το κόστος για την κατασκευή µονάδων παραγωγής λαµπτήρων

CFL κρίθηκε υπέρογκο, τα σχέδια µπήκαν στο ράφι, ώσπου διαρρεύσαν και

σε άλλους κατασκευαστές.

Το ισχυρότερο πλεονέκτηµα των συµπαγών λαµπτήρων φθορισµού είναι

σαφώς µεγαλύτερη απόδοση σχέση µε τους κοινούς λαµπτήρες πυράκτωσης.

Συγκεκριµένα ένας συµβατικός λαµπτήρας πυράκτωσης αποδίδει σαν φως

µόλις το 2,5% από την ενέργεια που του παρέχεται. Βέβαια, ένας σύγχρονος

λαµπτήρα φθορισµού µε ηλεκτρονικά κυκλώµατα ελέγχου, µπορεί να

ξεπερνάει και το 15% όµως το µεγάλο του µήκος είναι περιοριστικό για

πολλές εφαρµογές.

Η άποψη που κυριαρχεί τουλάχιστον στο µέσο καταναλωτή είναι ότι οι

λαµπτήρες CFL µπορούν να αντικαταστήσουν τους λαµπτήρες πυράκτωσης

σε οποιαδήποτε εφαρµογή.

Τέλος ένας συµπαγή λαµπτήρας φθορισµού, όπως και οι αντίστοιχοι

λαµπτήρες φθορισµού µεγάλου µεγέθους, αν καταστραφεί και υπάρχει

θραύση , απελευθερώνει µια µικρή ποσότητα υδραργύρου.

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ LED

ΑΡΧΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ LED

Η αρχή λειτουργίας των λαµπτήρων led συνίσταται στην εκποµπή φωτός από

µια κρυσταλλοδίοδο όταν από αυτήν διέρχεται ρεύµα κατάλληλης έντασης. Το

χρώµα του εκπεµπόµενου φωτός εξαρτάται από το υλικό κατασκευής της

διόδου. Το φαινόµενο παρατηρήθηκε από διάφορους ερευνητές από τις αρχές

του 20ού αιώνα ο πρώτος λαµπτήρας led που κατασκευάστηκε, αποδίδεται

στον Oleg Vladimirovich Losen γύρω στο 1920.

Στη δεκαετία του ΄60 παρουσιάζονται οι λαµπτήρες led λευκού χρώµατος οι

οποίοι µπορούν να παράγουν το υψηλής έντασης λευκό φως µε τρεις

διαφορετικές µεθόδους κατασκευής. Εκείνη που προς το παρόν έχει

επικρατήσει είναι αυτή που βασίζεται στην επάλειψη λαµπτήρα led κυανού

χρώµατος µε ένα λεπτό στρώµα µιας ουσίας η οποία φθορίζει στο κίτρινο.

Αυτό το <<µείγµα>> των δύο χρωµάτων το µάτι µας το αντιλαµβάνεται ως

λευκό. Τα αρχικά led προέρχονται από τις λέξεις Light Emiting Diode(∆ίοδος

Εκποµπής Φωτός ή Φωτοδίοδος).Η αρχή λειτουργίας βασίζεται στην

παραγωγή φωτός από µία επαφή Ρ-Ν όταν αυτή διαρρέεται από ρεύµα.

Οι καθαροί ηµιαγωγοί είναι στοιχεία της 4ης οµάδας του περιοδικού

συστήµατος µε κυριότερους εκπροσώπους το πυρίτιο(Si) και το γερµάνιο(Ge).

Tα στοιχεία αυτά δεν χρησιµοποιούνται στην καθαρή τους µορφή αλλά

υπόκειται σε <<εµπλουτισµό>> µε τρισθενή στοιχεία σχηµατίζοντας τους

ηµιαγωγούς τύπου Ρ ή πεντασθενή στοιχεία σχηµατίζοντας τους ηµιαγωγούς

τύπου Ν.

Η επαφή Ρ-Ν προκύπτει από τον συνδυασµό των προαναφερθέντων

ηµιαγωγών και πρόκειται για τη γνωστή <<δίοδο>> ή αλλιώς

<<κρυσταλλοδίοδος>> ή <<δίοδος στερεάς κατάστασης >>.Συνδυασµός

τριών στρωµάτων Ρ-Ν-Ρ ή Ν-Ρ-Ν δίνει τα <<τρανζίστορ>>. Χαρακτηριστικό

της διόδου είναι ότι έχει µια δίοδο κατασκευασµένη από ηµιαγωγούς Ρ και Ν

ειδικής σύστασης(τα στοιχεία που χρησιµοποιούνται είναι µεταξύ άλλων το

Ίνδιο, το Αρσενικό , το Γάλλιο κλπ) από την οποία και εξαρτάται η απόδοση

και το χρώµα της. Τα led διατίθενται σε διαφορετικά σχήµατα, µεγέθη και

χρώµατα. .Η κλασσική εκδοχή είναι κυλινδρική και ηµισφαιρική στο άκρο της.

Ένα τυπικό led αποτελείται από το τσιπ, τον ανακλαστήρα (θετική επαφή

,ανόδιο), το επιχρυσωµένο νήµα(αρνητική επαφή, κάθοδο) και το πολυµερές

σώµα που συνδυάζει και συγκρατεί τα παραπάνω στοιχεία.

Όταν µια led πολωθεί(ορθά) δηλαδή θετική τάση εφαρµόζεται στην άνοδο (Ρ)

τότε επιτρέπεται η διέλευση ρεύµατος και απελευθερώνεται ενέργεια στην

µορφή φωτεινής ακτινοβολίας. Να σηµειωθεί πως τα led έχουν τάση

λειτουργίας µεταξύ περίπου 1,7 V και 4V η οποία εξαρτάται από τα υλικά

κατασκευής. Μια απευθείας σύνδεση στο ηλεκτρικό σύστηµα του αυτοκινήτου

που λειτουργεί στα 12V θα τα κατάστρεφε άµεσα γι’ αυτό και η συνήθης

πρακτική σύνδεση είναι να συνδέονται σε σειρά πολλαπλασιάζοντας την τάση

λειτουργίας της συστοιχίας και σε κάθε περίπτωση να γίνεται περιορισµός του

ρεύµατος, στην απλή περίπτωση µέσω µιας αντίστασης.

Είναι δίοδοι που όταν πολωθούν ορθά, εκπέµπουν φως. Η αρχή λειτουργίας

τους οφείλεται στον µηχανισµό επανασύνδεσης των ηλεκτρονίων και των

οπών που είναι διαφορετικός από τις κοινές διόδους. Οι δίοδοι αυτές είναι

κατασκευασµένες από αρσενικούχο γάλλιο η φωσφορούχο γάλλιο. Με την

επανασύνδεση τα ηλεκτρόνια, επιστρέφοντας στη ζώνη αγωγιµότητας,

ελευθερώνουν ενέργεια που εµφανίζεται στο χώρο σαν ακτινοβολία.

ΤΑΙΝΙΕΣ LED

Οι ταινίες led ή κοινώς λεντοταινίες, led-strips είναι ταινίες στερεάς

κατάστασης solid-state , µε υψηλή αντοχή σε κραδασµούς και σε δόνηση.

Παρέχουν σηµαντική µείωση του ενεργειακού κόστους χωρίς καµία

παρεµβολή υψηλών συχνοτήτων χωρίς την ανάγκη συντήρησης µε εύκολη

εγκατάσταση. Τα πλεονεκτήµατα των ταινιών είναι η χαµηλή κατανάλωση και

η υψηλή ένταση , φωτεινή ροή. Μπορεί να κοπεί σε µήκος που θέλετε(ανά

10cm) για εύκολη τοποθέτηση. Παρέχεται σε αδιάβροχη µε επικάλυψη PVC

IP65 και IP68 η µη αδιάβροχη. Παρέχεται σε διάφορους χρωµατισµούς καθώς

και σε διαφορετικές θερµοκρασίες χρώµατος.

ΧΡΩΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟ∆ΟΣΗ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ LED

Η αρχή είχε γίνει και σύντοµα(1962) εµφανίζονται τα πρώτα led ορατού

φωτός. Ήταν κόκκινα και όχι ιδιαίτερα αποτελεσµατικά. Το 1970 παράγονται

πράσινα led.Σύντοµα ακολούθησαν και τα led κίτρινου χρώµατος. Το κίτρινο

χρώµα επιτεύχθηκε αρχικά µε συνδυασµό κόκκινων και πράσινων led

τοποθετηµένων δίπλα-δίπλα ώστε από το συνδυασµό τους να προκύπτει τι

κίτρινο. Το 1980 µε τη χρήση ηµιαγωγού από αρσενιούχο φωσφίδιο του

γαλλίου και αλουµινίου αυξάνουν κατά πενήντα φορές την εκποµπή του

φωτός. Τα λαµπρά αυτά led παράγονται στην αρχή σε χρώµα κόκκινο µετά

από λίγο σε κίτρινο και πράσινο.H χρήση ηµιαγωγών από αζωτούχο γάλλιο

δηµιουργούνται τα υπέρλαµπρα led.Αυτά οδήγησαν και σε λευκά led.To 2000

η εκποµπή φωτός ανά led αυξήθηκε κατά µέσο όρο 450 φορές. Τα σηµερινά

led έχουν τόση αποτελεσµατικότητα και εκποµπή φωτός ώστε να εξετάζεται η

χρήση τους σε πολλές και διάφορες εφαρµογές.

Τύπος λαµπτήρα

Κατανάλωση ενέργειας

σε σχέση µε τους

συµβατικούς/συνηθισµένους

λαµπτήρες πυράκτωσης

Περιγραφή

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ LED

∆ιαπιστώθηκε ότι οι καλύτεροι λαµπτήρες εξοικονόµησης ενέργειας είναι οι

λαµπτήρες LED (=∆ίοδος Εκποµπής Φωτός),διότι έχουν µεγαλύτερη διάρκεια

ζωής, παράγουν περισσότερο φως, χρειάζονται 80% λιγότερη ενέργεια από

τους παλιούς λαµπτήρες και δεν περιέχουν επικίνδυνες ουσίες. Το µεγάλο

τους ατού: µε το πάτηµα του διακόπτη δίνουν αµέσως την ένταση φωτός που

θέλεις.

Οι λαµπτήρες LED είναι εξαιρετικά αποδοτικοί. Στους φωτεινούς

σηµατοδότες, µια µεγάλη αγορά για τα LED, ένα κόκκινο φανάρι το οποίο

περιέχει 196 λυχνίες LED καταναλώνει 10 Watt αντί 150 Watt που

καταναλώνει ένας αντίστοιχος λαµπτήρας πυρακτώσεως. ∆ιάφορες εκτιµήσεις

των δυνατοτήτων εξοικονόµησης ενέργειας κυµαίνονται από 82% έως 97%.

Με το κόκκινο φανάρι αναµµένο περίπου το 50% της ηµέρας, ο φωτεινός

σηµατοδότης κυκλοφορίας στο σύνολό του εκτιµάται ότι εξοικονοµεί 35-40%.

Υπολογίζεται ότι η αντικατάσταση των λαµπτήρων πυρακτώσεως στους

φωτεινούς σηµατοδότες κυκλοφορίας των ΗΠΑ., περί τα 260.000 φανάρια

(κόκκινο, πράσινο και πορτοκαλί), θα µπορούσε να µειώσει την κατανάλωση

ενέργειας κατά σχεδόν 2,5 δισεκατοµµύρια kWh.

Αντίθετα από όλους τους άλλους λαµπτήρες, σχεδόν όλη η ενέργεια που

καταναλώνουν τα LED µετατρέπεται σε φως και όχι σε θερµότητα.

Λαµπτήρες διόδων

φωτοεκποµπής LED

65-80% λιγότερη κατανάλωση

Ενεργειακή σήµανση Α

Η ένταση (“brightness”)

του φωτός είναι

ισχυρή(µέχρι

και 1.000 φορές

µεγαλύτερη από εκείνη

ενός συµ-

βατικού λαµπτήρα)και η

αναλογία του µπλε ως

προς

το άσπρο φως, σχετικά

ψηλή.

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ LED

Τα τελευταία χρόνια η τεχνική των LED, εξελίσσεται αλµατωδώς, παρέχει µεγάλη

αποτελεσµατικότητα και εκποµπή φωτός και καλύπτει επαρκώς όλα τα είδη των νέων

απαιτήσεων τόσο του γενικού, όσο και του τοπικού φωτισµού, αλλά και του

φωτισµού των αυτοκινήτων, καθώς επίσης, και τον αρχιτεκτονικού φωτισµού και του

φωτισµού των δρόµων (οδικός φωτισµός). Η ιδανική πρόβλεψη θα ήταν η παντελής

αντικατάσταση των υφιστάµενων συµβατικών πηγών φωτισµού µε LED στο κοντινό

µέλλον.

o Η χρησιµοποίηση των LED ενδείκνυται για εφαρµογές, όπως:

οι φωτεινές επιγραφές,

o η ανάδειξη αρχιτεκτονικών και διακοσµητικών λεπτοµερειών ο γενικός

και τοπικός φωτισµός εσωτερικών χώρων,

o ,

o η σηµατοδότηση κυκλοφορίας,

o ο φωτισµός προσανατολισµού στα κτίρια,

o η σήµανση οδών διαφυγής και

o τα µοντέρνα συµπαγή φωτιστικά µε δυνατότητα ελέγχου έντασης και

χρώµατος

Οι εφαρµογές των LED µπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες:

1. Ορατή απεικόνιση, όπου το φως κατευθύνεται περισσότερο ή λιγότερο στο

ανθρώπινο µάτι για να µεταφέρει ένα µήνυµα ή µια έννοια.

Πίνακες αποτύπωσης και σηµατοδότες

Η χαµηλή κατανάλωση ενέργειας, το χαµηλό κόστος συντήρησης και το µικρό

µέγεθος των σηµερινών LED έχει οδηγήσει στην εφαρµογή τους σε µια

πληθώρα εγκαταστάσεων και εξοπλισµού για την ορατή απεικόνιση.

Τοποθετούνται σε µεγάλες επιφάνειες για την αποτύπωση δεδοµένων και

µηνυµάτων στα στάδια, στους σταθµούς των τρένων και των λεωφορείων,

στα αεροδρόµια, στα λιµάνια, στους δρόµους ως πινακίδες ή ως

σηµατοδότες, στις συναυλίες. Εξ’ αιτίας της µεγάλης διάρκειας ζωής τους και

των µικρών χρόνων απόκτησης, τα LED χρησιµοποιούνται στην

αυτοκινητοβιοµηχανία ως σηµατοδότες φρένων και στροφής (φλας).

2. Φωταγώγηση, όπου το φως από τα LED ανακλάται από αντικείµενα για

να µπορούν αυτά να είναι ορατά.

ΦΩΤΙΣΜΟΣ

Με την εξέλιξη των LED υψηλής απόδοσης και ισχύος έγινε δυνατή η

χρήση τους για φωτισµό και φωταγώγηση. Τα LED χρησιµοποιούνται

στα φώτα των δρόµων ή σε αρχιτεκτονικές κατασκευές που απαιτείται

φωτισµός µε εναλλαγή χρωµάτων. Επίσης χρησιµοποιούνται και ως

κύρια φώτα στα αυτοκίνητα, στις µοτοσικλέτες και στα ποδήλατα.

Επίσης τα LED χρησιµοποιούνται όλο και περισσότερο στον φωτισµό

ενυδρείων. Μπορούν να παρέχουν το απαιτούµενο φως µε µικρότερη

εκποµπή θερµότητας και έτσι βοηθούν στην συντήρηση της βέλτιστης

θερµοκρασίας του ενυδρείου. Επειδή µπορούν να παράγουν φως µε

συγκεκριµένο µήκος κύµατος είναι ιδανικά για να παρέχουν ένα

συγκεκριµένο χρώµα-φάσµα για τον χρωµατισµό των κοραλλιών, των

ψαριών, των ανεµωνών κ.α.

Τα LED είναι ακόµα ιδανικά για χρήση στης τηλεοράσεις, στους φορητούς

υπολογιστές και στους προβολείς (projectors) DLP

3. Παράγωγη φωτός για µέτρηση και αλληλεπίδραση µε

διαδικασίες που δεν γίνονται αντιληπτές από το ανθρώπινο

µάτι.

ΜΗ ΟΡΑΤΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Το φως έχει και άλλες χρήσεις έκτος από την όραση. Τα LED

χρησιµοποιούνται για µερικές από αυτές της εφαρµογές. Αυτές

χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: i) επικοινωνία ii) αισθητήρες iii)

αλληλεπίδραση φωτός µε την ύλη. Το φως των LED µπορεί να

τροποποιηθεί πολύ γρήγορα και έτσι χρησιµοποιείται στις οπτικές ίνες

και στις οπτικές επικοινωνίες ελεύθερου χώρου. Αυτές περιλαµβάνουν

τα τηλεχειριστήρια των τηλεοράσεων και των βίντεο, όπου

χρησιµοποιούνται τα LED υπερύθρου. Μια άλλη χρήση των LED είναι

στις καλλιέργειες φυτών κυρίως γιατί είναι ενεργειακά αποδοτικά,

παράγουν θερµότητα που δεν είναι ικανή να τα καταστρέψει γιατί είναι

µικρή, και µπορούν να παρέχουν την βέλτιστη οπτική συχνότητα για

την ανάπτυξή του.

∆ΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ LED

Η διάρκεια ζωής ενός λαµπτήρα εκφράζεται σε ώρες λειτουργίας.

Η διάρκεια ζωής των λαµπτήρων µπορεί να ποικίλλει από 1.000h για

τους συµβατικούς λαµπτήρες πυράκτωσης µέχρι 15.000h για τους

καλύτερους συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού .

Η διάρκεια ζωής των LED υπολογίζεται σε 100.000h θεωρητικά. Για

χάρη όµως της υψηλής ισχύος η διάρκεια ζωής του µειώνεται ακόµα

και στις 50.000h.

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΟΠΤΙΚΩΝ ΙΝΩΝ

ΓΕΝΙΚΑ

Ο χαλκός παράγεται σε λίγες µονό χώρες του κόσµου . Έτσι οι υπόλοιπες

χώρες είναι εξαρτηµένες από αυτές που τον παράγουν. Οι ερευνητές

κληθήκαν στο να προτείνουν πιο συµφέρουσες εναλλακτικές λύσεις

παρακινούµενοι από την προσπάθεια απεξάρτησης από τις χώρες

παραγωγής χαλκού και από την προσπάθεια αποτροπής υποκλοπών στις

τηλεπικοινωνίες καθώς και µεταφοράς µεγαλύτερου ‘όγκο’ πληροφοριών.

Έτσι οδηγηθήκαµε στην κατασκευή των οπτικών ινών . Είναι διαφανείς και

εύκαµπτες . Κατασκευάζονται από εξαιρετικά καθαρό γυαλί µε τρόπο ώστε να

αντανακλούν το φως προς τον άξονα τους να το κρατούν στο εσωτερικό τους

. Έτσι οι δέσµες φωτός µεταδίδονται εύκολα και γρήγορα . Με την βοήθεια

των οπτικών ινών µπορούµε να ‘αναγκάσουµε’ µια φωτεινή δέσµη να

ακολουθήσει οποία διαδροµή επιθυµούµε. Γι’ αυτό λεµέ ότι µια οπτική ίνα

είναι ένας φωταγωγός ή φωτοδηγός . Στην πράξη χρησιµοποιούµε δέσµη

οπτικών ινών . Αν οι ίνες αποτελούνται µόνο από ένα υλικό , τότε το φως που

‘ταξιδεύει’ στο εσωτερικό τους θα περνούσε , όταν θα ερχόταν σε επαφή από

τη µια ίνα στην άλλη .Γι’ αυτό κάθε ίνα καλύπτεται µε ένα λεπτό στρώµα

υλικού µικρότερου δείκτη διάθλασης η µε πολλά στρωµατά έτσι ώστε κάθε

επόµενο στρώµα να έχει µακρότερο δείκτη διάθλασης από τον προηγούµενο.

Οι οπτικές ίνες βρίσκουν παρά πολλές εφαρµογές .Οπτικές ίνες µεγάλης

διαµέτρου και ωµικής καθαρότητας συνήθως πλαστικές χρησιµοποιούνται

στην κατασκευή φωτεινών επιγραφών στην διακόσµηση και στο φωτισµό των

πισινών

TI ΕINAI ΟΠΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ

Οι οπτικές ίνες είναι λεπτές κυλινδρικές ίνες γυαλιού ή πλαστικού µε διάµετρο

κάτω των 8µm. Και εντάσσονται στην κατηγορία των ψηφιακών τεχνολογιών.

Είναι διαφανείς και εύκαµπτες. Κατασκευάζονται από εξαιρετικά καθαρό

γυαλί µε τρόπο ώστε να αντανακλούν το φως προς τον άξονα τους και να τον

κρατούν στο εσωτερικό τους. Έτσι οι δέσµες φωτός µεταδίδονται πιο

γρήγορα. Οι οπτικές ίνες είναι πιο αποτελεσµατικές από τα χάλκινα καλώδια.

.Κάθε οπτική ίνα αποτελείται από 3 µέρη: 1) Την κεντρική γυάλινη κυλινδρική

ίνα, ονοµάζετε πυρήνας και είναι το τµήµα στο οποίο διαδίδεται το φως

2) Την επικάλυψη , που είναι ένας οµόκεντρος µε τον πυρήνα κύλινδρος. Έχει

µικρότερο δείκτη διάθλασης από τον πυρήνα για να παθαίνει το φως συνεχείς

ολικές ανακλάσεις. Η επικάλυψη αυτή ονοµάζεται µανδύας .

3) Το περίβληµα που είναι αδιαφανές πλαστικό.

ΑΡΧΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

Η λειτουργία των οπτικών ινών στηρίζεται στης ολικές εσωτερικές ανακλάσεις

που παθαίνει το φως µέσα στην οπτική ίνα όταν προσπίπτει στην κυλινδρική

επιφάνεια της µε γωνία µεγαλύτερη από την οριακή . Η ολική εσωτερική

αντανάκλαση, επιτρέπει στο φως να φτάσει αναλλοίωτο σε µεγάλες

αποστάσεις.

ΠΟΥ ΤΙΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ

Οπτικές ίνες µεγάλης διαµέτρου και µικρής καθαρότητας χρησιµοποιούνται

στην κατασκευή φωτεινών επιγραφών, στην διακόσµηση και τον φωτισµό των

πισίνων .Η πιο σηµαντική εφαρµογή των οπτικών ινών αφορά τις

τηλεπικοινωνίες. Επίσης οι οπτικές ίνες χρησιµοποιούνται σε σύγχρονα

επιστηµονικά όργανα ανίχνευσης παραµορφώσεων, πίεσης, θερµοκρασίας

καθώς και άλλων µεγεθών.

H ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

Η ανάδειξη της αρχιτεκτονικής δηµιουργίας και της πολιτιστικής κληρονοµιάς

τις νυχτερινές ώρες.

Η σηµασία του κατάλληλα σχεδιασµένου φωτισµού στο σύγχρονο αστικό

περιβάλλον, είτε πρόκειται για µεµονωµένα κτίρια η µνηµεία, είτε για

δηµόσιους χώρους η και ολόκληρες περιοχές, έχει γίνει ιδιαίτερα εµφανής τα

τελευταία χρόνια. Η ανάδειξη της αρχιτεκτονικής δηµιουργίας και της

πολιτιστικής κληρονοµιάς τις νυχτερινές ώρες θεωρείται κοµµάτι του

πολιτισµού της πόλης και της κοινωνίας. Το φως αν και άυλο, προϋποθέτει

µεγάλη τεχνική γνώση και αν και τεχνολογικό προϊόν, δικαιώνεται από την

ποίηση που εκλύει. Οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν ένα νέο πλούτο µε

σχεδόν απεριόριστες δυνατότητες τόσο για τη διακριτική ενσωµάτωση του

φωτισµού στην αρχιτεκτονική, όσο και για τον πλήρη έλεγχο και

προγραµµατισµό της ποσότητας, της έντασης, της κατανοµής, της

κατεύθυνσης και του χρώµατος του φωτός που εκπέµπεται. Ο τοµέας του

φωτισµού ακολουθεί από κοντά τις ραγδαίες εξελίξεις στις τεχνολογίες των

ηλεκτρονικών συστηµάτων, υπερβαίνοντας τον παραδοσιακό διαχωρισµό

µεταξύ πηγής φωτός φωτιστικού σώµατος και συστήµατος ελέγχου.

∆υστυχώς στη χώρα µας ακόµη και σήµερα, η πλειοψηφία των µελετών

φωτισµού προσφέρεται δωρεάν από εµπορικές εταιρίες φωτιστικού

εξοπλισµού ως υποστηρικτική υπηρεσία πωλήσεων, δηµιουργώντας εύλογη

σύγχυση µεταξύ του εργαλείου και της επιστήµης της τέχνης του σχεδιασµού

αρχιτεκτονικού φωτισµού.

Κατά τη διάρκεια της ηµέρας ένα κτίριο ή ένα µνηµείο φωτίζεται είτε άµεσα

από τον ήλιο είτε έµµεσα από διάχυτο φως από τον ουράνιο θόλο είτε και από

τα δύο. Όλα ανεξαιρέτως τα στοιχεία των όψεων ενός κτιρίου η ενός µνηµείου

αναδεικνύονται µε τον τρόπο αυτό µέσα από διαρκές παιχνίδι εναλλαγών από

φως και σκιά. Συνήθως δεν είναι δυνατή, αλλά ούτε και επιθυµητή, η επίτευξη

παροµοίων αποτελεσµάτων µε τη χρήση του τεχνητού φωτός. Η

επαγγελµατική µελέτη φωτισµού βασίζεται σε µεγάλο βαθµό στην επιλογή

σηµαντικών εκείνων στοιχείων που επιθυµείται να αναδειχθούν µε το

φωτισµό. Η τεχνική του κατάλληλου φωτισµού κτιρίων και µνηµείων δεν

αφορά αποκλειστικά και µόνο στην επίτευξη των αµιγώς ποσοτικών στόχων

της φωτοµετρίας. Ο µελετητής φωτισµού θα πρέπει να επιδείξει επίσης

ευαισθησία και διορατικότητα ως προς τις αισθητικές αξίες του αντικειµένου

που επιθυµείται να αναδειχθεί.

Η επιθεώρηση του χώρου κατά τη διάρκεια της ηµέρας θα επιτρέψει τον

προσδιορισµό του κύριου σηµείου θέασης του κτιρίου που συνήθως είναι το

σηµείο από όπου το κτίριο δείχνει πιο ελκυστικό. Σε ιδανικές συνθήκες,

διαφορετικές εικόνες του ίδιου κτιρίου θα πρέπει να αποκαλύπτονται από

διαφορετικές οπτικές γωνίες. Αυτό έρχεται σε σύγκρουση µε την επικρατούσα

άποψη ότι ο φωτισµός σχεδιάζεται από µια κύρια οπτική γωνία. Στην

πραγµατικότητα ο θεατής η ο χρήστης του χώρου σπανίως είναι στατικώς

αλλά τις περισσότερες φορές κινείται ελεύθερα στο χώρο.

Στις περιπτώσεις εκείνες που το ζητούµενο από το σχεδιασµό φωτισµού είναι

ο οµοιόµορφος φωτισµός της όψης ενός κτιρίου η ενός µνηµείου τότε οι

ακόλουθες πρακτικές συµβουλές ως προς τις θέσεις των προβολέων και το

άνοιγµα της φωτεινής δέσµης, µπορούν να δώσουν ικανοποιητικά

αποτελέσµατα:

- Όταν η κάτοψη ενός κτιρίου είναι τετράγωνη η ορθογώνια, η γωνία

πρόσπτωσης του φωτισµού δεν πρέπει να είναι µικρότερη των 90

µοιρών

- Όταν η κάτοψη είναι κυκλική και για να τονιστεί η καµπυλότητα του

κτιρίου χρησιµοποιούνται φωτιστικά στενής η µεσαίας δέσµης σε

αρκετά σηµεία γύρω από το κτίριο και µε κατεύθυνση φωτισµού από

κάτω προς τα πάνω

- Όταν οι επιφάνειες του κτιρίου είναι επίπεδες, τα φωτιστικά θα πρέπει

να τοποθετούνται σε κοντινή απόσταση από το κτίριο και µε ασύµµετρο

τρόπο.

- Αν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο στοιχείο της πρόσοψης που επιθυµείται να

αναδειχθεί τότε θα πρέπει να φωτιστεί και από τις 2 πλευρές και υπό

γωνία 30-45 µοιρών έτσι ώστε οι σκιάσεις να µην είναι σκληρές.

- Όταν το κτίριο είναι χαµηλό τότε είναι προτιµότερη η χρήση προβολέων

ανοικτής δέσµης.

- Για ψηλότερα κτίρια ένας συνδυασµός προβολέων µε στενές και

µεσαίες δέσµες µπορεί να δώσει ικανοποιητικά αποτελέσµατα.

Για τη δηµιουργία ενδιαφέροντος θα πρέπει απαραίτητα να υπάρχει ποικιλία

στην επιλογή τόσο των φωτιστικών όσο και των πηγών φωτισµού(επιλογή

έντασης, θερµοκρασίας χρώµατος.)

ΦΩΣ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑ Καθεµία από τις ακτινοβολίες του ορατού φάσµατος, όταν προσπίπτει στο

ανθρώπινο µάτι, προκαλεί διαφορετικό φωτοερέθισµα, που ερµηνεύεται από

τον άνθρωπο ως χρώµα. Η εντύπωση του χρώµατος ποικίλει από άνθρωπο

σε άνθρωπο.

Το φως των διαφόρων φωτεινών πηγών διαφέρει στα ποσοστά των

µονοχρωµατικών ακτινοβολιών που εκπέµπει. Αυτή η διαφορά προσδιορίζεται

από την ενεργειακή κατανοµή του φωτός της πηγής.

Το χρώµα ενός διαφανούς σώµατος εξαρτάται από τις ακτινοβολίες που

απορροφά το σώµα. Αν ένα διαφανές σώµα απορροφά όλες τις ακτινοβολίες

εκτός από την ερυθρή, το σώµα θα έχει ερυθρό χρώµα. Το χρώµα ενός

αδιαφανούς εξαρτάται από τις ακτινοβολίες που το σώµα ανακλά, διαχέει και

απορροφά.

Για να αποδώσει σωστά µια επιφάνεια το χρώµα της, πρέπει το φως που θα

τη φωτίσει να περιέχει όλα τα µήκη κύµατος των ακτινοβολιών, σε σωστή

αναλογία. Το φως του ήλιου έχει αυτή την ιδιότητα και θεωρείται ιδανική πηγή

φωτισµού, ενώ το φως των κοινών λαµπτήρων φθορισµού υστερεί σηµαντικά

σε αυτό. Το φως των λαµπτήρων πυράκτωσης προσεγγίζει το φως του ήλιου.

Εποµένως, στον προσδιορισµό του χρώµατος ενός αντικειµένου συµβάλλουν

2 παράγοντες :

1) Οι ανακλαστικές ιδιότητες του υλικού

2) Η χρωµατική απόδοση της φωτεινής πηγής.

Για τον προσδιορισµό του βαθµού πιστότητας των λαµπτήρων στην απόδοση

των χρωµάτων, έχει οριστεί ο δείκτης χρωµατικής απόδοσης Ra αυτών. Ο

δείκτης αυτός συγκρίνει την πιστότητα µε την οποία το φως µιας φωτεινής

πηγής αποδίδει τα χρώµατα, σε σύγκριση µε µια άλλη πηγή που θεωρείται

πρότυπη.

Η τελική ερµηνεία ενός χρώµατος επηρεάζεται και από το αισθητήριο της

όρασης. Στις µονοχρωµατικές ακτινοβολίες υπάρχει πλήρης αντιστοιχία

µεταξύ χρώµατος και ερεθίσµατος, ενώ στα χρώµατα που προκύπτουν από

ανάµειξη άλλων χρωµάτων δεν υπάρχει τέτοια αντιστοιχία και η χρωµατική

εντύπωση δηµιουργείται από το αίσθηµα του επικρατούντος χρώµατος.

Η πρόσθεση 2 χρωµάτων παράγει τρίτο χρώµα. Η πρόσθεση των τριών

βασικών χρωµάτων, κόκκινου, πράσινου και µπλε δίνει λευκό χρώµα.

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑ

Η γενικότερη εντύπωση που µας δίνει ένας χώρος επηρεάζεται από το χρώµα

του φωτός που εκπέµπει µια φωτεινή πηγή στο χώρο αυτό. Για παράδειγµα,

οι λαµπτήρες πυράκτωσης δηµιουργούν µια θερµή εντύπωση, γιατί το φως

που εκπέµπουν είναι πλούσιο σε ερυθρές ακτινοβολίες . Το µεγάλο ποσοστό

κυανής και κίτρινης ακτινοβολίας που περιέχουν οι λαµπτήρες ατµών

υδραργύρου δίνει µια «ψυχρή εντύπωση».

Παρατηρώντας το φως που εκπέµπει λαµπτήρα πυράκτωσης , παρατηρούµε

ότι όσο µικρότερη η τάση του λαµπτήρα τόσο θερµότερη εντύπωση µας δίνει

το φως που εκπέµπει ο λαµπτήρας.

Η θερµοκρασία του νήµατος σχετίζεται µε την εντύπωση του χρώµατος του

φωτός που αυτό εκπέµπει.

Μετά από µελέτες για τις ιδιότητες µιας ιδανικής διάταξης που καλείται «µέλαν

σώµα» και έχει την ιδιότητα να απορροφά όλες τις ακτινοβολίες που πέφτουν

σ’ αυτό.

Το µέλαν σώµα εκπέµπει ακτινοβολία µε την µορφή θερµότητας

Η ακτινοβολία που εκπέµπεται από αυτό για κάθε θερµοκρασία αντιστοιχεί

ένα χρώµα.

Η σχέση µεταξύ της θερµοκρασίας στην οποία βρίσκεται το µέλαν σώµα και

της χρωµατικής εντύπωσης που προκαλείται από την ακτινοβολία που

εκπέµπεται εκφράζεται σε βαθµούς της κλίµακας Kelvin (ºK).

Θερµοί ονοµάζονται οι λαµπτήρες που η φωτεινή τους ακτινοβολία αντιστοιχεί

σε θερµοκρασίες χρώµατος µικρότερες των 3300 ºΚ, και το φάσµα τους είναι

πλούσιο σε ερυθρές ακτινοβολίες.. Ψυχροί ονοµάζονται οι λαµπτήρες που

εκπέµπουν φωτεινή ακτινοβολία που αντιστοιχεί σε θερµοκρασία χρώµατος

πάνω από 5000ºΚ , και το φάσµα τους περιέχει µεγάλο ποσοστό κυανής

ακτινοβολίας..

Στον πίνακα που ακολουθεί δίνονται οι θερµοκρασίες χρώµατος µερικών

πηγών φωτισµού.

Είδος φωτεινής πηγής Θερµοκρασία χρώµατος σε ºΚ

Ηλιακό φως 5800-6500

Σεληνόφως 4100

Λαµπτήρας προβολέα 3000-3200

Λαµπτήρας πυράκτωσης µε διπλό νήµα 2700-2900

Λαµπτήρας πυράκτωσης µε αέριο 2700

Λαµπτήρας πυράκτωσης κενού 2500-2600

κερί 1900-1950

ΠΩΣ ΝΑ ∆ΙΑΒΑΖΕΤΕ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ

ΣΤΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΤΩΝ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ Η Ε.Ε καταργεί τους λαµπτήρες πυράκτωσης και τους αντικαθιστά µε

φωτισµό φιλικότερο προς το περιβάλλον που είναι οι λαµπτήρες LED και οι

συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού.

Στη συσκευασία λαµπτήρων αναγράφονται πλέον αναλυτικές πληροφορίες

σχετικά µε το προϊόν ώστε να έχουµε την δυνατότητα να επιλέξουµε την

καλύτερη λύση για τις ανάγκες µας. Πίσω από την συσκευασία έχουν

δηµιουργηθεί εικονίδια τα οποία παρέχουν τις αναγκαίες πληροφορίες που

χρειαζόµαστε.

Σε µία συσκευασία µπορεί να αναγράφεται η ένδειξη φωτεινής ισχύος :

η οποία θα δηλώνει τον αριθµό των LUMEN που µπορεί να παράγει ένας

λαµπτήρας.

Επίσης θα µας αναγράφεται ένα εικονίδιο σχετικά µε την αυξοµείωση της

έντασης του φωτός:

Το οποίο θα δηλώνει αν υπάρχει αυτή η

δυνατότητα. Απαραίτητη προϋπόθεση για να αγοράσουµε έναν λαµπτήρα

είναι να κοιτάξουµε το εικονίδιο σχετικά µε το χρώµα του φωτός που είναι

τυπωµένο στη συσκευασία:

Στους χώρους στους οποίους περνάµε αρκετές ώρες καθηµερινά είναι

απαραίτητο να χρησιµοποιούµε λαµπτήρες µε µέγιστη απόδοση και διάρκεια

µε αποτέλεσµα να έχουµε πτώση στη συνολική κατανάλωση του ηλεκτρικού

ρεύµατος. Το εικονίδιο που εµφανίζεται πίσω στην συσκευασία του λαµπτήρα

αναφέρει την διάρκεια ζωής του και δηλώνει τον αριθµό ωρών λειτουργίας

µέχρι την αχρήστευσή του :

Επίσης στις συσκευασίες των λαµπτήρων αναγράφεται και η σήµανση

ενεργειακής απόδοσης της Ε.Ε η οποία θα µας βοηθήσει να διαλέξουµε τους

λαµπτήρες µεγαλύτερης απόδοσης :

Όταν αγοράζουµε λαµπτήρες ένας από τους σηµαντικότερους παράγοντες

είναι να ξέρουµε την θερµοκρασία περιβάλλοντος του χώρου που θα τους

χρησιµοποιήσουµε. Συνεπώς κατά την αγορά λαµπτήρων που θα

χρησιµοποιούνται σε εξωτερικούς χώρους που θα είναι εκτεθειµένοι σε

µεταβαλλόµενες θερµοκρασίες είναι καλό να ελέγχουµε πάντα αν είναι

τυπωµένο το εικονίδιο σχετικά µε την θερµοκρασία λειτουργίας :

Πριν αγοράσουµε οποιοδήποτε λαµπτήρα πρέπει να εντοπίσουµε το εικονίδιο

που δηλώνει τον αριθµό ενεργοποιήσεων και απενεργοποιήσεων µέχρι την

αχρήστευση :

Επιπλέον επειδή κάποιοι νέοι λαµπτήρες χρειάζονται µεγάλο χρόνο

προθέρµανσης και επίτευξης πλήρους φωτεινής ισχύος είναι απαραίτητο να

εντοπίσουµε το εικονίδιο σχετικά µε τον χρόνο προθέρµανσης :

Οι λαµπτήρες φθορισµού και led δεν πρέπει να

καταλήγουν στον κάδο µε τα καθηµερινά οικιακά

απορρίµµατα. Αυτό δηλώνει το εικονίδιο του

διαγραµµένου κάδου στη συσκευασία. Πρέπει να

επιστρέφονται σε κάποιο από τα καταστήµατα πώλησης

τέτοιων προϊόντων ή να παραδίδονται σε άλλο φορέα συλλογής άχρηστου

ηλεκτρονικού εξοπλισµού (ανάλογα µε τη χώρα).

ΣΤΑ∆ΙΑΚΗ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ ΠΥΡΑΚΤΩΣΗΣ

Οι λαµπτήρες πυράκτωσης καταργήθηκαν για να µειωθούν οι εκποµπές CO2.

Ο φωτισµός αντιπροσωπεύει περίπου το ένα πέµπτο της οικιακής

κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Οι αποδοτικότερες τεχνολογίες φωτισµού

καταναλώνουν έως και 5 φορές λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια σε σχέση µε τις

λιγότερο αποδοτικές. Οι λαµπτήρες εξοικονόµησης ενέργειας µπορούν να

µειώσουν τη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ενός νοικοκυριού

κατά 10-15%, εξοικονοµώντας σε επίπεδο ΕΕ περίπου 40 δισεκατοµµύρια

κιλοβατώρες ετησίως (που ισοδυναµούν κατά προσέγγιση µε την ετήσια

κατανάλωση της Ρουµανίας).Οι λαµπτήρες πυράκτωσης για οικιακή χρήση

θα καταργηθούν σταδιακά έως το 2012. Οι λαµπτήρες των 100W και άνω

έχουν ήδη καταργηθεί. Αυτό το όριο θα µειωθεί σταδιακά έως το 2012 (75W

το 2010, 60W το 2011, 40W και κάτω το 2012).xc

ΧΡΗΣΙΜΕΣ Ο∆ΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ.

Με την κατάργηση των λαµπτήρων πυράκτωσης όλο και περισσότεροι

λαµπτήρες ,που περιέχουν ποσότητες υδραργύρου, χρησιµοποιούνται.

Προκειµένου να προστατευθεί η υγεία και η ασφάλεια των καταναλωτών και

να περιορισθούν οι πιθανότητες ο υδράργυρος να εισέρθει στο οικοσύστηµα

δίνουµε στους καταναλωτές µερικές χρήσιµες πληροφορίες σχετικά µε :

Α) Χρήση συλλογή και εναπόθεση λαµπτήρων:

1ον) Είναι σηµαντικό οι λαµπτήρες να µεταχειρίζονται προσεκτικά, καθώς

τυχόν σπάσιµό τους απελευθερώνει στο περιβάλλον υδράργυρο

2ον)Για λόγους περιβαλλοντικής προστασίας, οι λαµπτήρες αυτοί δεν πρέπει

να απορρίπτονται µαζί µε άλλα οικιακά απόβλητα µα πρέπει να εναποτίθενται

σε ειδικά σηµεία συλλογής λαµπτήρων ώστε να ανακυκλωθούν µε ειδική

διαδικασία.

3ον)Όταν βιδώνουµε ή ξεβιδώνουµε τέτοιους λαµπτήρες πρέπει να τους

κρατάµε από την πλαστική και όχι από το γυάλινο κάλυµµα. Τοποθετούµε τον

καµένο λαµπτήρα στο κουτί του καινούργιου µε ασφάλεια και τέλος στον κάδο

ανακύκλωσης λαµπτήρων.

4ον)Οι λαµπτήρες που ανακυκλώνονται έχουν στην συσκευασία τους το

σήµα του διαγραµµένου κάδου. Στη χώρα µας έχουν εγκριθεί από το αρµόδιο

υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής δύο εθνικής

εµβέλειας συλλογικά συστήµατα µε σκοπό τη συλλογή, επεξεργασία και

ανακύκλωση των λαµπτήρων σε κατάλληλα αδειοδοτηµένες µονάδες.

Β)Οδηγίες σε περίπτωση που σπάσει κάποιος λαµπτήρας:

1) Οδηγίες για τον εξαερισµό του χώρου.

• Αποκρίνουµε από το χώρο τα άλλα άτοµα(κυρίως παιδιά, ηλικιωµένους

κτλπ)προσέχοντας να µη πατήσουν την περιοχή όπου έσπασε ο

λαµπτήρας.

• Ανοίγουµε τα παράθυρα για να αεριστεί ο χώρος για 15 περίπου

λεπτά.

• Κλείνουµε την κεντρική θέρµανση αν λειτουργεί µε κυκλοφορία αέρα(air

condition)

2)Οδηγίες καθαρισµού του χώρου.

• Κατά τη συλλογή των θραυσµάτων φοράµε πλαστικά γάντια.

• Μαζεύουµε από τις σκληρές επιφάνειες µε χοντρό χαρτί ή χαρτόνι

τα θραύσµατα.

• Σκουπίζουµε την περιοχή υγρό χαρτί

• ∆εν χρησιµοποιούµε ηλεκτρική σκούπα, γιατί οι ατµοί του

υδραργύρου που περιέχουν οι λαµπτήρες θα απλωθούν σε όλο το

χώρο

3) Οδηγίες εναπόθεσης .

• Εναποθέτουµε την αεροστεγή πλαστική συσκευασία που περιέχουν τα

θραύσµατα του λαµπτήρα στα σηµεία συλλογής λαµπτήρων.

• Αποµακρύνουµε αµέσως τα υλικά καθαρισµού(χαρτόνι. γάντια,

σακούλα κλπ)από το χώρο και τα τοποθετούµε σε κάδους

απορριµµάτων.

• Πλένουµε καλά τα χέρια.

Για περισσότερες πληροφορίες, µπορούµε να απευθυνθούµε στην <<

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε.>> και της <<ΦΩΤΟΚΥΚΛΩΣΗ Α.Ε.>>

ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ (µικρού

µήκους)

Τι πρέπει να ξέρουµε για τους λαµπτήρες φθορισµού (µικρού µήκους)

• Η λειτουργία των απλών λαµπτήρων φθορισµού µικρού µεγέθους

επηρεάζεται από την συχνότητα χρήσης και τις ακραίες θερµοκρασίες.

∆εν µπορείτε να αυξοµειώσετε την ένταση και από τη στιγµή που θα

τους ανάψετε µέχρι τη στιγµή που θα δώσουν το µέγιστο της

φωτεινότητάς τους µεσολαβεί κάποιος χρόνος.

• Ωστόσο, υπάρχουν ειδικοί λαµπτήρες φθορισµού µικρού µεγέθους που

µπορούν να ικανοποιήσουν αυτές τις απαιτήσεις. Πρέπει να διαβάζετε

τις πληροφορίες στη συσκευασία του λαµπτήρα για να µάθετε εάν

µπορείτε να τον αναβοσβήνετε συχνά ή να αυξοµειώνετε την ένταση

του φωτός καθώς και αν αντέχει σε ακραίες θερµοκρασίες ή αν ανάβει

γρήγορα.

• Οι λαµπτήρες φθορισµού µικρού µεγέθους είναι πάντοτε ηµιδιαφανείς

(µατ), και ως εκ τούτου µπορούν να παράγουν µόνο µαλακό φως,

αντίστοιχο µε εκείνο των ηµιδιαφανών λαµπτήρων πυράκτωσης.

• Όταν καίγονται, δεν πρέπει να τους πετάτε στα οικιακά απορρίµµατα.

Πρέπει να τους επιστρέφετε στο κατάστηµα ή να τους παραδίδετε για

ανακύκλωση.

• Σε περίπτωση που ένας λαµπτήρας φθορισµού µικρού µεγέθους

σπάσει στο σπίτι σας και το περιεχόµενό του χυθεί, πρώτα αερίστε

καλά το δωµάτιο και στη συνέχεια καθαρίστε τον λαµπτήρα µε ένα

υγρό πανί .Αποφύγετε την επαφή των θραυσµάτων µε το δέρµα και για

τον καθαρισµό δεν πρέπει να χρησιµοποιήσετε ηλεκτρική σκούπα.

Που χρησιµοποιούµε λαµπτήρες φθορισµού µικρού µήκους : για όλα τα

φώτα που χρησιµοποιούνται για µεγάλα διαστήµατα

όταν χρειάζεστε µαλακό φως, καθαρό φως

(ελέγχετε ωστόσο τη συσκευασία για να βεβαιωθείτε ότι το χρώµα του φωτός

είναι αυτό που θέλετε, ζεστό λευκό ή ψυχρό λευκό).

ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ LED

Τι πρέπει να γνωρίζετε :

• οι λαµπτήρες LED που διατίθενται επί του παρόντος στο εµπόριο

έχουν χαµηλή έως µεσαία φωτεινότητα (µικρότερη από εκείνη ενός

λαµπτήρα πυράκτωσης 75W).

• κάποιοι λαµπτήρες LED είναι ευαίσθητοι στη θερµοκρασία και δεν

έχουν δυνατότητα αυξοµείωσης της έντασης - αν και υπάρχουν ειδικοί

λαµπτήρες για αυτές τις περιπτώσεις.

• όταν καίγονται, δεν πρέπει να τους πετάτε στα οικιακά απορρίµµατα,

αλλά να τους επιστρέφετε στο κατάστηµα ή να τους παραδίδετε για

ανακύκλωση.

χρησιµοποιείτε λαµπτήρες LED:

• για όλα τα φώτα που χρησιµοποιούνται συχνά ή για παρατεταµένα

διαστήµατα.

• Ελέγχετε τη συσκευασία για να βεβαιωθείτε ότι το χρώµα του φωτός

είναι αυτό που θέλετε (ζεστό λευκό ή ψυχρό λευκό) και ότι είναι

κατάλληλοι για αυξοµείωση της έντασης ή για ακραίες θερµοκρασιακές

συνθήκες.

ANAΚΥΚΛΩΣΙΜΑ ΕΙ∆Η: ΦΩΤΙΣΤΙΚΑ-ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ

Όλα τα είδη φωτιστικών ανακυκλώνονται και από τα υλικά τους προκύπτουν

µέταλλα ,σιδηρούχα ,χαλκός , αλουµίνιο ,γυαλί ,πλαστικό τα οποία

επαναχρησιµοποιούνται σε µεγάλο βαθµό. Τα προϊόντα ειδικής διαχείρισης

που προκύπτουν προωθούνται σε ειδικά αδειοδοτηµένες εταιρίες για την

επεξεργασία τους. Τα παρακάτω ανακυκλώσιµα είδη είναι

1) Φωτιστικά κάθε είδους

2) Ευθείς λαµπτήρες φθορισµού

3) Λαµπτήρες φθορισµού µικρών διαστάσεων

4) Λαµπτήρες εκκενώσεων υψηλής πίεσης

5) Λαµπτήρες LED κάθε τύπου και ισχύος ,ανεξαρτήτως κάλυκα ,γιρλάντες

LED.

ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΤΩΝ

ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ CFL είναι :

Γυαλί : Η ποσότητα του γυαλιού χρησιµοποιείται για την κατασκευή

καινούργιων λαµπτήρων. Το ανακυκλωµένο γυαλί µπορεί να χρησιµοποιηθεί

από τις υαλοποιείες αντί για άµµο µε τα εξής αποτελέσµατα

1) Μικρότερη κατανάλωση ενεργείας , καθώς το ανακυκλωµένο γυαλί

ρευστοποιείτε πιο εύκολα από την άµµο

2) Εξώρυξη λιγότερων φυσικών πρώτων υλών

Μέταλλα : Ανακυκλώνεται πλήρως στη βιοµηχανία µετάλλων

Υδράργυρος : Ανακτάται και καθορίζεται πλήρως .Στη συνεχεία

χρησιµοποιείτε ξανά.

Σκόνες φθορισµού : Εξουδετερώνονται κα στην συνεχεία θάβονται σε

ειδικούς χώρους υγειονοµικής ταφής , χωρίς επιβάρυνση για το περιβάλλον

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΛΑΜΠΤΗΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

Η Ελλάδα κατέχει στην 1η θέση στην ανακύκλωση λαµπτήρων και φωτιστικών

αποβλήτων, ανάµεσα στις χώρες της N. EΕυρώπης µε δηµοσίευµα της

εφηµερίδας Αδέσµευτος τύπος

Πάνω από 20.000 λαµπτήρες συλλέχθηκαν για να ανακυκλωθούν µέσα σε

διάστηµα δύο µηνών από το σύστηµα φωτοκύκλωσης Α.Ε. αρµόδιος φορέας

για την οργάνωση και λειτουργία του συλλογικού συστήµατος διαχείρισης των

αποβλήτων φωτιστικών και λαµπτήρων στη χώρα.

Η Ε.Ε. απαιτεί την ανακύκλωση 4 κιλών ανά κάτοικο σε κάθε κράτος µέλος

δηλαδή η Ελλάδα θα πρέπει να ανακυκλώνει 44.000 τόνους παντός είδους

αποβλήτων..

Ειδικοί κάδοι ανακύκλωσης των εν λόγω αποβλήτων έχουν τοποθετηθεί έξω

από καταστήµατα ηλεκτρικών ειδών σε σούπερ µάρκετ.

Μπορεί η ανακύκλωση λαµπτήρων και φωτιστικών να είναι ένας καινοτόµος

τοµέας, αλλά η αγορά είχε την ανάγκη µίας τέτοιας πρωτοβουλίας κρίνοντας

από την απήχηση του κόσµου στην τοποθέτηση του κάδου των

επαγγελµατικό του χώρο, δήλωσε ένας ιδιοκτήτης καταστήµατος ηλεκτρικών

ειδών

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΩΤΙΣΜΟ

1) Για τον εξωτερικό φωτισµό χρησιµοποιούµε φωτιστικά µε λάµπες

οικονοµίας, ηλιακό συλλέκτη και ανιχνευτή κίνησης για την ενεργοποίηση

τους. Έτσι θα έχουµε αυτόνοµο φωτισµό χωρίς κόστος χρήσης.

2) Αντικατάσταση κοινών λαµπτήρων µε λάµπες LED ,φθορισµού η

αλογόνου. Προσοχή πολύ στην απόρριψη των λαµπτήρων φθορισµού γιατί

περιέχουν υδράργυρο ο οποίος είναι πολύ επιβλαβής για το περιβάλλον

και τον άνθρωπο.

3) Για την καλύτερη ρύθµιση του φυσικού φωτισµού προτιµήστε κινητά

στόρια.

4) Προτιµάτε τα ανοιχτά χρώµατα στους τοίχους του σπιτιού σας καθώς

κάνουν το εσωτερικό περιβάλλον φωτεινότερο

5) Φροντίστε να µη µένουν αναµµένα τα φώτα σε δωµάτια , όταν δεν είναι

απαραίτητο

6) Προτιµήστε ένα χαµηλό γενικό φωτισµό και πρόσθετο τοπικό φωτισµό

όπου τον χρειάζεστε

7) Να καθαρίζετε τακτικά τα φωτιστικά σώµατα και τους λαµπτήρες

8) Τοποθέτηση ανιχνευτών κίνησης σε τουαλέτες και µη πολυσύχναστους

διαδρόµους

9) Εάν αντικαταστήσουµε έναν λαµπτήρα πυράκτωσης 100w µε έναν

λαµπτήρα οικονοµίας 20w (ίδιας φωτεινότητας) εξοικονοµούµε 80 ευρώ κατά

την διάρκεια ζωής του λαµπτήρα και αποφεύγουµε την έκλυση 700 κιλών

ρύπων διοξειδίου του άνθρακα προστατεύοντας το περιβάλλον.

10) Οι λαµπτήρες χαµηλής ενεργειακής κατανάλωσης κοστίζουν ακριβότερα

αλλά έχουν οκταπλάσια διάρκεια ζωής και καταναλώνουν τέσσερεις φορές

λιγότερο ρεύµα από τους λαµπτήρες πυράκτωσης.

Πηγές πληροφόρησης :

http://www.cmykmag.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=261&It

emid=24&limit=1&limitstart=1

http://www.cres.gr/energy_saving/Ktiria/texnitos_fotismos_lamptires.htm

http://artemis.cslab.ntua.gr/el_thesis/artemis.ntua.ece/DT2012-0168/DT2012-

0168.pdf

http://13epal-esp-thess.thess.sch.gr/lamp.htm

http://www.manolas.gr/connections.htm

http://www.michanikos.gr/topic/13133-

%CE%A3%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B1%CE%B

B%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-

%CF%80%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%BF-ballast/

http://fotodiaplassi.com/content/lighting/np_nov_08/cfls_web.pdf

Ειδικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Α’ τεύχος Τ.Ε.Ε. Ο.Ε.∆.Β. έκδοση Β 2002

∆ηµητρόπουλος Βασίλειος , Βαρβατσουλάκης Μιχαήλ ,Κουτουλάκος

Χρήστος, Γεωργάκης Θεόδωρος

Φωτοτεχνία ηλεκτρικές συσκευές Φίλιππου Ι.∆ηµόπουλου

Φυσική Γ΄ (Γενικού Λυκείου)

www.caroto.gr

www.viokef.gr

www.greekarchitects.gr

ec.europa.eu

Περιοδικό ελληνικές κατασκευές 2004 ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΜΑΘΙΟ ΣΥΜΒΟΥΛΟ

ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ LUCARTE

http:// 7gym.- zograf. Ask.sch.gr/ activities/2007-08/ergasia xhmeia/06.polf

www.econews.gr

www.efpolis.gr/el/ggk

Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε.

Φωτοκύκλωση Α.Ε.

ec europa.eu/energy/lumen

ec.europa.eu/energy/lumen/doc/consumers-el.pdf

www.eeee.gr/index.php

www.europa.eu/energy/overview

Coolweb.gr