Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

48
Ανακύκλωση Εισαγωγή Διαχείριση απορριμμάτων - Σημερινή κατάσταση -ΧΥΤΑ -ΧΑΔΑ -ΧΥΤΥ Ανακύκλωση υλικών -Γυαλί -Αλουμίνιο -Χαρτί -Πλαστικό Μέτρα που πρέπει να λάβει η πολιτεία 1

description

Ερευνητική εργασία- Ανακύκλωση

Transcript of Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Page 1: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Ανακύκλωση

Εισαγωγή

Διαχείριση απορριμμάτων - Σημερινή κατάσταση

-ΧΥΤΑ

-ΧΑΔΑ

-ΧΥΤΥ

Ανακύκλωση υλικών

-Γυαλί

-Αλουμίνιο

-Χαρτί

-Πλαστικό

Μέτρα που πρέπει να λάβει η πολιτεία

1

Page 2: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Εισαγωγή

Σήμερα απουσιάζει από τη χώρα μας ο εθνικός και περιφερειακός

σχεδιασμός για την Περιβαλλοντική Διαχείριση των Απορριμμάτων. Επιπλέον

λείπουν και συγκεκριμένες προτάσεις για το πως μπορεί να αναπτυχθούν οι

προϋποθέσεις και οι αναγκαίες υποδομές για τη συλλογή κι ανακύκλωση των

υλικών, με προτεραιότητα στο χαρτί. Η Οικολογική Εταιρία Ανακύκλωσης θέλοντας

να συμβάλει στο διάλογο που πρέπει να ξεκινήσει για το ρόλο των κοινωνικών

εταίρων στην προσπάθεια μείωσης και ανακύκλωσης των απορριμμάτων αλλά και

στην επεξεργασία ενός μοντέλου για την οργάνωση της ανακύκλωσης κατ’αρχήν

στις μεγάλες πόλεις καταθέτει τις πιο κάτω προτάσεις με στόχο να παρακινήσει σε

συζήτηση και επιπλέον επεξεργασίες.

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΩΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ

καθορίζει το νομοθετικό πλαίσιο και την εθνική πολιτική μέσα από διάλογο,

προσδιορίζει τους ποιοτικούς και ποσοτικούς στόχους μείωσης ανακύκλωσης των

απορριμμάτων,

έχει την ευθύνη εφαρμογής των κανόνων και των νόμων,

έχει την εποπτεία και τους μηχανισμούς ελέγχου για την υλοποίηση των

στόχων και την εγγύηση της περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνης διαχείρισης,

διαθέτει το αρχικό κεφάλαιο για την στήριξη των προγραμμάτων και τη

λειτουργία του Οργανισμού Αποβλήτων και Ανακύκλωσης

έχει την ευθύνη δημιουργίας παράλληλου –προς το υπάρχον σύστημα

συλλογής απορριμμάτων προς τελική διάθεση –δικτύου συλλογής υλικών προς

ανακύκλωση κι επαναχρησιμοποίηση μέσω συμφωνιών, οικονομικών εργαλείων,

κινήτρων κι αντικινήτρων, είναι μη κερδοσκοπικός Οργανισμός με την επωνυμία

Εθνικός Οργανισμός Σχεδιασμού, Συντονισμού και Παρακολούθησης

Προγραμμάτων Διαχείρισης Αποβλήτων και Ανακύκλωσης (Ο.Α.Α.) Λειτουργεί χάριν

του δημοσίου συμφέροντος και εποπτεύεται από τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ.

Ο ΟΑΑ:

2

Page 3: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

έχει την ευθύνη υλοποίησης των στόχων που καθορίζει η εθνική πολιτική για

τη μείωση κι ανακύκλωση των απορριμμάτων,

συντονίζει, παρακολουθεί, εποπτεύει, αλλά και σχεδιάζει πολιτική που

εισηγείται στη νομοθετική εξουσία,

επιβάλει τέλος ανακύκλωσης / πράσινο φόρο για κάθε μη επιστρεφόμενη

συσκευασία και υλικό ή προϊόν που μετατρέπεται σε απόβλητο μετά τη χρήση του,

συγκεντρώνει τους πόρους από την επιβολή τέλους για να χρηματοδοτήσει

την υλοποίηση των στόχων, προγραμμάτων, υποδομής, επενδύσεων, ενημέρωσης,

υπογράφει μετά από διαγωνισμό συμφωνίες 5ετούς διάρκειας και επιδοτεί

εταιρίες και φορείς ανακύκλωσης για αλλαγές με στόχο τη μείωση των

απορριμμάτων, την επαναχρησιμοποίηση ή την συλλογή κι ανακύκλωση

απορριπτόμενων υλικών και προϊόντων.

Ο Ο.Α.Α. αποτελείται από τα εξής όργανα:

α. Το Διοικητικό Συμβούλιο στο οποίο συμμετέχουν ένας εκπρόσωπος του ΠΕΧΩΔΕ,

του Υπ. Αν., του Υπ. Εσωτ., του Υπ. Οικ., του Υπ. Γεωργ., του Υπ. Υγ., της ΚΕΔΚΕ, της

ΕΝΑΕ, του Βιοτεχν. Επιμελητηρίου, των περιβαλλοντικών οργανώσεων, του ΣΕΒ, της

ΣΕΣΜΕ, των καταναλωτικών οργανώσεων, δύο εκπρόσωποι από τις Ενώσεις

Βιομηχανιών υλικών (γυαλιού, οικιακών συσκευών, κλπ), και δύο εκπρόσωποι από

τις συμβουλευτικές επιτροπές που θα εναλλάσσονται ανάλογα με το θέμα.

β. Συμβουλευτικές επιτροπές δημιουργούνται για ειδικά θέματα. Έργο τους είναι η

ενημέρωση, γνωμοδότηση προς το Δ.Σ. ανάλογα με το θέμα. Αποτελούνται ανάλογα

με το θέμα από εκπροσώπους ενδιαφερόμενων φορέων, όπως Ενώσεις

Βιομηχανιών γυαλιού, χαρτιού, αλουμινίου, σιδήρου, πλαστικών, οικιακών

συσκευών, ορυκτελαίων, φαρμάκων, του ΣΕΒ, ΣΕΣΜΕ, Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου,

των περιβαλλοντικών οργανώσεων, των Ενώσεων Καταναλωτών, Φορέων

Ανακύκλωσης ή απαλλακτικής διαχείρισης, της Α’βάθμιας και Β’βάθμιας

Εκπαίδευσης κ.λ.π.

ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

(εταιρίες ανακύκλωσης συστήνουν φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ιδιώτες,

φορείς ή συνεργασίες ιδιωτών / Ο.Τ.Α.)

3

Page 4: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

λειτουργούν στο πλαίσιο και με τους όρους που καθορίζει η σχετική εθνική

και κοινοτική νομοθεσία,

αναλαμβάνουν τη συλλογή των επαναχρησιμοποιούμενων ή/και

ανακυκλώσιμων υλικών και τα παραδίδουν σε κέντρα αξιοποίησης ή ανακύκλωσης

που δημιουργούνται για το σκοπό αυτό,

επιχορηγούνται μετά από διαγωνισμό για κάθε τόνο υλικών προς

αξιοποίηση ή ανακύκλωση με ποσό που φθάνει μέχρι το 50%του κόστους συλλογής

και διάθεσης αντιστοίχως ενός τόνου απορριμμάτων,

μπορούν να εφοδιάζονται με τεχνικό εξοπλισμό (οχήματα, κάδους, πρέσες,

κλπ) με τη μέθοδο leasing από τον Ο.Α.Α. που παρακρατεί για το σκοπό αυτό

αναλογικά από την επιδότηση,

είναι υποχρεωμένοι να υπερκαλύπτουν τους στόχους που θέτει η εθνική

πολιτική για τη μείωση και ανακύκλωση απορριμμάτων για να εισπράττουν την

επιδότηση Ο.Τ.Α.

μπορούν να σχηματίζουν μόνοι τους ή σε συνεργασία με άλλους Ο.Τ.Α. ή/και

φορείς ή/και ιδιώτες Εταιρίες Ανακύκλωσης,

εξειδικεύουν τους στόχους της εθνικής και κοινοτικής πολιτικής για τα

απορρίμματα και διαμορφώνουν σχέδια και προγράμματα δράσης,

βελτιώνουν το έργο τους στον τομέα καθαριότητας με την καλύτερη

αξιοποίηση του υπάρχοντος εξοπλισμού και δυναμικού για τη διαχείριση

μικρότερου όγκου απορριμμάτων που θα επιτυγχάνεται μέσω της μείωσης κι

ανακύκλωσης απορριμμάτων από το παράλληλο δίκτυο συλλογής υλικών προς

ανακύκλωση,

διαφοροποιούν τα τέλη καθαριότητας ανάλογα με την επίτευξη ή όχι των

ποσοτικών και ποιοτικών στόχων, μειώνοντάς τα αναλογικά σύμφωνα με την

εξοικονόμηση κόστους που επιτυγχάνεται από τη μείωση του όγκου των προς

τελική διάθεση απορριμμάτων,

ανταποκρίνονται στις σύγχρονες περιβαλλοντικές και ποιοτικές απαιτήσεις

των πολιτών, συμβάλλοντας στην διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης και

προστασίας του περιβάλλοντος.

4

Page 5: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ / ΕΜΠΟΡΙΟ

συμμετέχουν στην λειτουργία του Ο.Α.Α.,

καθορίζουν σε μακροχρόνια βάση την πολιτική τους στο πλαίσιο του Εθνικού

σχεδιασμού για τη μείωση και ανακύκλωση απορριμμάτων (σχεδιασμός προϊόντων,

μάρκετινγκ, ανάλυση κύκλου ζωής, μείωση αποβλήτων, περιβαλλοντική

διαχείριση),

τροποποιούν την παραγωγική διαδικασία και τη διακίνηση των προϊόντων

συμμορφούμενοι με την εθνική και κοινοτική πολιτική,

χρεώνουν τα προϊόντα ή με τέλος εγγυοδοσίας ή με τέλος ανακύκλωσης /

πράσινο φόρο που αποδίδεται ή στον καταναλωτή (τέλος εγγυοδοσία) ή στον Ο.Α.Α.

(τέλος ανακύκλωσης / πράσινο φόρο) για τη δημιουργία δικτύων συλλογής κι

αξιοποίησης των υλικών και προϊόντων ώστε να μην καταλήγουν στα απορρίμματα.

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΧΑΡΤΟΥ, ΓΥΑΛΙΟΥ, ΜΕΤΑΛΛΩΝ, κ.λπ.

εξασφαλίζουν σε μακροχρόνια βάση πρώτες ύλες υψηλής ποιότητας,

σχεδιάζουν την επενδυτική πολιτική τους γνωρίζοντας τους κανόνες του

παιχνιδιού σε μακροχρόνια βάση,

έχουν πρόσβαση σε επιδοτήσεις και οικονομικά εργαλεία, υπόκεινται σε

κίνητρα κι αντικίνητρα για την ομαλή προσαρμογή στις απαιτήσεις για τον

εκσυγχρονισμό τους της εθνικής και κοινοτικής πολιτικής,

επιβίωση μέσα σε μία έντονα ανταγωνιστική και μεταβαλλόμενη αγορά (π.χ.

η χαρτοβιομηχανία χάνει όλο και μεγαλύτερο ποσοστό στην ελληνική αγορά).

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η κοινωνία έχει οφέλη, όπως:

δημιουργία σταθερών και κοινωνικά χρήσιμων θέσεων εργασίας,

προστασία περιβάλλοντος,

μείωση συναλλάγματος για εισαγωγές πρώτων υλών,

βελτίωση της ποιότητας ζωής,

μείωση παραγόμενων απορριμμάτων

Τι κερδίζουμε από ένα τόνο ανακυκλωμένο χαρτί

i. Σώζουμε 17 δέντρα.

ii. Εξοικονομούμε ενέργεια και κατανάλωση νερού κατά 50%.

iii. Πετυχαίνουμε λιγότερη ρύπανση κατά 74%

5

Page 6: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

iv. Μειώνουμε τα απορρίμματα προς τις χωματερές

v. Δημιουργούμε 5πλάσιες θέσεις εργασίας.

6

Page 7: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

ΧΑΔΑ

Τι σημαίνει ΧΑΔΑ / Χ.Α.Δ.Α. ;

Χώρος Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων

Διαχείριση Απορριμμάτων – ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ/ΧΑΔΑ

Η διαχείριση των απορριμάτων, είτε αναφερόμαστε σε μεγαλουπόλεις

εκατομμυρίων κατοίκων είτε σε μικρές πληθυσμιακές ομάδες, αποτελεί ένα από τα

μείζονος σημασίας περιβαλλοντικά ζητήματα. Η καταναλωτική μανία του

“σύγχρονου ανθρώπου”, η αποξένωσή του από την φύση, η λατρεία του υλικού

προϊόντος , η έλλειψη παιδείας και η αδιαφορία του για ό,τι δεν είναι άμεσα

ενοχλητικό, οδηγεί στην παραγωγή τεραστίων όγκων απροσδιόριστης σύστασης

απορριμάτων τα οποία η εκάστοτε κοινωνία καλείται να διαχειρισθεί. Ανάλογα

ζητήματα συνήθως αναφέρονται ως “καυτές πατάτες” (“hot potatoes”), μιας και

οποιοσδήποτε τα αγγίξει αμέσως αναζητά κάποιον άλλον για να του τα πετάξει.

Στην Ελλάδα μάλιστα, όχι μόνο τα βλέπουμε να αιωρούνται από “υπεύθυνο

σε υπεύθυνο”, δίχως τελικά ποτέ να καταλάβουμε ποιος έχει την κυριότητα μιας

ανεπιθύμητης ευθύνης, αλλά αντικρύζουμε και όλα τα χαρακτηριστικά ενός νεο-

γραικύλου να αποτυπώνονται καθαρά πάνω σε μία επικινδύνως τραχειά και

αιχμηρή για τις επόμενες γενιές επιφάνεια..

Οι Χ.Υ.Τ.Α. – Χ.Υ.Τ.Υ. – Χ.Α.Δ.Α. προτού χαρακτηρισθούν ως επιθυμητοί ή μη,

θα πρέπει να ξεκαθαρισθεί τι ακριβώς είναι, που αποσκοπούν και σε ποια ακριβώς

πλαίσια καλούνται να λειτουργήσουν. Ένας Χώρος Υγειονομικής Ταφής

Απορριμμάτων αποτελεί έναν χώρο, ειδικά διαμορφωμένο, με αυστηρές

προδιαγραφές λειτουργίας και σύγχρονο εξοπλισμό, στον οποίο θα είναι εφικτή η

ταφή αλλά και η ταυτόχρονη ενεργειακή αξιοποίηση του συνόλου των

απορριμάτων τα οποία συλλέγονται. Ένας Χώρος Υγειονομικής Ταφής

Υπολειμμάτων αποτελεί έναν ίδιον ακριβώς χώρο, με μόνη διαφοροποίηση το

7

Page 8: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

είδος των απορριμμάτων που εισέρχονται σε αυτόν. Υπόλειμμα είναι εκείνο το

απόρριμμα το οποίο δεν συλλέχτηκε ή δεν μπορούσε να συλλεχθεί για ανακύκλωση

από τα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών.

Στα ΧΥΤΥ δηλαδή, οδηγούνται τα υπολείμματα και όχι τα απορρίμματα. Οι

Χ.Α.Δ.Α αποτελούν τις επί δεκαετίες γνωστές “χωματερές”. Οι Χώροι Ανεξέλεγκτης

Διάθεσης Απορριμμάτων έχουν απαγορευθεί από την Ε.Ε., με την επιβολή μάλιστα

τεραστίων προστίμων για κάθε μέρα λειτουργίας τους.

Σκοπός ενός ΧΥΤΑ/ ΧΥΤΥ είναι η ταφή των απορριμάτων σε ένα χώρο, ο

οποίος θα επιβαρύνει όσο το δυνατόν λιγότερο το περιβάλλον. Φυσικά, η

επιστημονική εμπειρία και γνώση δεν είναι επαρκής για να προβλέψει πλήρως την

μετά από δεκαετίες συμπεριφορά ενός τέτοιου χώρου. Η αναλυτική περιγραφή του

χώρου, όμως, είναι απαραίτητη για να γίνει κατανοητή η λειτουργία του.

Αρχικά διαμορφώνεται με εκσκαφή ένας χώρος αρκετά μέτρα κάτω από την

επιφάνεια του εδάφους. Το κάτω μέρος του μονώνεται ώστε να μη διαπερνάται

από τα κατασταλάζοντα υγρά, ενώ τοποθετούνται με την μορφή “ψαροκόκαλου”

διάτρητοι σωλήνες οι οποίοι θα συλλέγουν αυτά τα υγρά και θα τα οδηγούν σε

βιολογικό καθαρισμό. Τα απορρίμματα, όταν εναποτίθενται στον χώρο,

συμπιέζονται και σκεπάζονται με χώμα, ώστε να επιταχυνθούν οι ζυμώσεις που

λαμβάνουν χώρα και οδηγούν στην αποσύνθεση τους.

Η αποσύνθεση αυτή, όταν συντελείται σε μεγάλους όγκους απορριμάτων

παράγει βιοαέριο – πλούσιο σε μεθάνιο – το οποίο εξ ίσου μπορεί να συλλεγεί

μέσω καθέτων στον χώρο σωλήνων. Εάν η ποσότητα του βιοαερίου είναι μικρή,

τότε αυτό καίγεται – ενώ αν η ποσότητα είναι αρκετή, χρησιμοποιείται σε ΜΕΚ

(μηχανές εσωτερικής καύσης) για την παραγωγή ενέργειας. Οι χρόνιες ζυμώσεις

επιταχύνονται από την συλλογή του βιοαερίου καθώς και την ορθή

επαναχρησιμοποίηση των συλλεγομένων υγρών.

Το πέρας χρήσεως ενός Χ.Υ.Τ.Α. οφείλει να συνοδευθεί με δενδροφύτευση,

ανάπλαση του χώρου και συνεχή έλεγχό του. Η κατασκευή ενός υγειονομικού

χώρου ταφής απορριμμάτων προϋποθέτει πάντα την σωστή εκλογή του μέρους.

Δεν πρέπει να διαπερνούν το υπέδαφος υπόγεια ύδατα, ούτε να υπάρχουν οικισμοί

στην κοντινή περιοχή. Επίσης το περιεχόμενο των απορριμμάτων θα πρέπει να είναι

απαλλαγμένο από τοξικά ή νοσοκομειακά απόβλητα.

8

Page 9: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Τα προαναφερόμενα στοιχεία, όπως αναμένεται άλλωστε,

καταστρατηγούνται δίχως κανέναν ενδοιασμό στην Ελλάδα από όσους καλούνται

να ασχοληθούν με τέτοιους χώρους. Η έλλειψη στοιχειώδους ευθύνης, η

αδιαφορία, η προχειρότητα και η πολιτική ανεπάρκεια οδηγεί ακόμα και και τις

πλέον αξιόλογες παραδόσεις έργων να μεταμορφώνονται σε λίγο καιρό σε

εγκληματικές για το περιβάλλον μονάδες.

Αμφιταλαντευόμενοι ανάμεσα στην προκατάληψη για τις ικανότητες και την

μελλοντική μέριμνα των υπευθύνων και στην σκόπιμη παραπληροφόρηση των

πολιτών, δεν είναι δυνατόν να διαμορφώσουμε συγκεκριμένη άποψη η οποία θα

χαρακτηρίζει όλο το φάσμα των χώρων αυτών. Εάν οι προδιαγραφές που

καταγράφονται από την Ε.Ε. πληρούνται και εξασφαλισθεί πως η λειτουργία του θα

συνεχισθεί για πολλά χρόνια βάσει συγκεκριμένων πλαισίων, τότε ένας τέτοιος

χώρος αποτελεί μία πρόσκαιρη καλή λύση για μία χώρα που μέχρι πρό τινος είχε

3500 χωματερές. Λύσεις για τα απορρίμματα που υλοποιούνται στο εξωτερικό

απαιτούν ανάλογη οργάνωση, στήριξη και γνώση, η οποία και πρέπει να

εξελίσσεται παράλληλα . Από την άλλη πλευρά όμως, δεν γίνεται να είναι

κατακριτέα η αντίδραση των κατοίκων, ακόμα και αν αυτή προέρχεται αρκετές

φορές από κομματικού είδους αντιπαραθέσεις, μιας και πολλοί τέτοιοι χώροι όντως

επιβαρύνουν πέραν του επιτρεπτού το οικοσύστημα.

Οι διαμάχες για τους ΧΥΤΑ οδήγησαν ακόμη και σε θανάτους ( Λευκίμμη),

ενώ οπουδήποτε δρομολογείται η κατασκευή τους γίνονται συγκρούσεις μεταξύ

κατοίκων και αστυνομίας, πολλές φορές αρκετά σκληρές. Το μέλλον προμηνύεται

περισσότερο δυσοίωνο για τους πολίτες, αλλά ιδανικό για τις ιδιωτικές

πρωτοβουλίες των κεφαλαιοκρατών – οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την ανυπαρξία

κρατικής πολιτικής θα παρουσιάσουν λύσεις τις οποίες το κράτος θα επιβάλει στον

λαό μέσω της φορολογήσεώς του…

Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων

Οι Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) είναι χώροι ειδικά

διαμορφωμένοι στους οποίους γίνεται η ταφή των απορριμμάτων των πόλεων. Η

9

Page 10: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

διαμόρφωση του χώρου των ΧΥΤΑ προβλέπεται να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε

τοξικά, οργανικά και άλλα απόβλητα από το χώρο απόθεσης να μη διαφεύγουν στο

γύρω περιβάλλον ή στον υδροφόρο ορίζοντα τυχόν κατοικημένων περιοχών που

βρίσκονται σε μικρή απόσταση. Αυτό επιτυγχάνεται με τη στεγανοποίηση των

απορριμμάτων με τσιμέντο, χώμα, πλαστικές μεμβράνες και άλλα υλικά.

Η απόθεση των απορριμμάτων μπορεί να διαρκέσει το πολύ 30 έτη. Έπειτα

από την παρέλευση αυτού του χρονικού διαστήματος προβλέπεται το κλείσιμο των

χώρων απόθεσης, και στα έτη που ακολουθούν γίνονται τα κατάλληλα έργα

επαναφοράς του περιβάλλοντος στην αρχική του μορφή, με το θάψιμο των

σκουπιδιών και τη στεγανοποίηση του χώρου με γεωμεμβράνες, ώστε να

αποφευχθεί η μόλυνση της περιοχής. Τα έργα αυτά μπορεί να διαρκέσουν έως και

20 χρόνια.

10

Page 11: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

PIT BULL

Κατασκευή Γυαλιού

Η κατασκευή του γυαλιού άρχισε γύρω στο 1500 π.Χ στην Αίγυπτο και τη

Μεσοποταμία. Το πρώτο φυσικό γυαλί ήταν ο οψιδιανός. Οι πρώτοι υαλουργοί

έδιναν σχήμα και μορφή στο μαλακό γυαλί τυλίγοντας το γύρω από ένα πυρήνα

άμμου η πηλού, ψύχοντας στη συνέχεια το γυαλί και αφαιρώντας το υλικό του

πυρήνα.

Κατά την επόμενη χιλιετία, η υαλουργία διαδόθηκε ευρύτερα. Οι υαλουργοί

έμαθαν να προσθέτουν διάφορα υλικά στο γυαλί για να βελτιώσουν την αντοχή

του, να παράγουν διάφανο γυαλί η να παράγουν γυαλί σε ένα ειδικό χρώμα.

Χρησιμοποιούνταν κυρίως από τις βασιλικές οικογένειες η για θρησκευτικές

τελετές.

Γύρω στο 300 π.Χ κάποιοι Σύριοι υαλουργοί εφηύραν το σωλήνα του φυσητού

γυαλιού σε αναρίθμητα σχήματα και πάχη. Οι Ρωμαίοι έφεραν την επανάσταση

στην υαλουργία τον πρώτο αιώνα μ.Χ με τη χρήση διαφόρων κατασκευαστικών

τεχνικών. Μεταξύ αυτών ήταν το φύσημα γυαλιού σε ελεύθερη μορφή, το φύσημα

γυαλιού σε καλούπι και η συμπίεση γυαλιού σε καλούπι. Άρχισαν επίσης να

κατασκευάζουν καθρέπτες.

Με την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ,όμως, χάθηκε ένα μεγάλο μέρος της

εξαίσιας υαλουργικής τέχνης. Στη Δυτική Ευρώπη, το γυαλί έγινε και πάλι ένα

προϊόν αποκλειστικά για τους πλουσίους. Το επίπεδο γυαλί χρησιμοποιήθηκε για

την παραγωγή παραθύρων βιτρώ για τους μεσαιωνικούς ναούς. Γύρω στα 650 μ.Χ

Σύριοι υαλουργοί ανέπτυξαν μια επαναστατική κατασκευαστική μέθοδο παραγωγής

γυαλιού - το καμπυλωτό γυαλί, το οποίο χρησιμοποιούνταν σε παράθυρα μέχρι και

το τέλος του 19ου αιώνα.

Οι Βενετοί άρχισαν να αναπτύσσουν τη δική τους υαλουργία στα τέλη του 13ου

αιώνα. Τελειοποίησαν μια τεχνική για το επίπεδο γυαλί. Όλοι οι οίκοι υαλουργίας

μεταφέρθηκαν στο νησί Murano. Οι βενετικές τεχνικές διαδόθηκαν σε ολόκληρη την

Ευρώπη. Πολύ σύντομα οι Γάλλοι υαλουργοί βελτίωσαν τις ιταλικές τεχνικές. Στο

11

Page 12: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

μεταξύ, η υαλουργία τελειοποιούνταν και στη Γερμανία, τη Βόρεια Βοημία και την

Αγγλία, όπου ο George Ravenscroft εφηύρε τον μολυβδύαλο στη δεκαετία του 1870.

Την ίδια περίπου περίοδο άρχισε για πρώτη φορά η παραγωγή υαλοπινάκων στη

Γαλλία.

Με την ίδρυση της Βρετανικής Εταιρείας Υαλοπινάκων το 1773, η Αγγλία έγινε το

κέντρο του κόσμου. Φοβούμενη τον ανταγωνισμό για τις εγχώριες υαλουργίες,

απαγόρευσε την υαλουργία στην Αμερική. Με την Αμερικανική Επανάσταση όμως,

προέκυψε μια εισροή ευρωπαϊκής εμπειρίας στην κατασκευή γυαλιού. Η πρώτη

αμερικανική καινοτομία στην υαλουργία ήταν μια πρέσα γυαλιού που

κατοχυρώθηκε ως ευρεσιτεχνία το 1825. Η Βιομηχανική Επανάσταση έφερε έναν

αριθμό καινοτομιών, αρχίζοντας με την ανάπτυξη της αεροπρεσας στην Αγγλία το

1859. Το 1871 ο William Pilkington εφηύρε μια μηχανή που αυτοματοποίησε την

παραγωγή των υαλοπινάκων. Η τεχνική αυτή βελτιώθηκε από τον J.H.Lubber στην

Αμερική το 1903.

Ανάμεσα στη δεκαετία του 1920 και του 1930 άρχισε να κυριαρχεί στην παραγωγή

γυαλιού η τεχνική "έλξης" - επίπεδο γυαλί με την καλύτερη μέχρι τότε ποιότητα - με

αποτέλεσμα τη πτώση των τιμών σε ολόκληρη την υαλουργία.

Έως το 1929, το 70% της παραγωγής επίπεδου γυαλιού στην Αμερική διοχετευόταν

στην αυτοκινητοβιομηχανία. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της παραγωγής ήταν

"κρύσταλλα ασφαλείας". Η παραγωγή γυαλιού άλλαξε μια για πάντα όταν ο Alastair

Pilkington ανέπτυξε τη σύγχρονη τεχνική του γυαλιού float στη δεκαετία του1950.

Σήμερα το 90% του παγκοσμίου επιπέδου γυαλιού παράγεται ακόμη με τη χρήση

αυτής της τεχνικής.

Στη δεκαετία του 1960, οι εταιρείες αύξησαν τον όγκο παραγωγής τους, ενώ

παράλληλα μείωσαν την τιμή του επίπεδου γυαλιού. Έως το1975, τα εργοστάσια

γυαλιού float ανέρχονταν στο 97%. Με τη παγκόσμια ενεργειακή κρίση στις αρχές

της δεκαετίας του 1970, η ζήτηση για επίπεδο γυαλί μειώθηκε και ολόκληρη η

βιομηχανία υπέφερε. Η κατάσταση χειροτέρευσε όταν η Ford Motor Company

άρχισε να παράγει το γυαλί float που χρειαζόταν μέσα στα εργοστάσια της, γεγονός

που μείωσε σημαντικά τις πωλήσεις στην αυτοκινητοβιομηχανία.

Οι κατασκευαστές γυαλιού άρχισαν να καθιερώνουν νέες ανακλαστικές

επιστρώσεις υψηλών και μεσαίων αποδόσεων όσον αφορά τη μετάδοση του

12

Page 13: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

ορατού φωτός, της ηλιακής ακτινοβολίας και το συντελεστή σκίασης. Επίσης,

δημιουργήθηκαν νέα φύλλα γυαλιού που έκαναν ευκολότερη τη κύρτωση του

επίπεδου γυαλιού για εφαρμογές όπως ο αεροδυναμικός σχεδιασμός των

αυτοκινήτων. Επιπλέον, τα κρύσταλλα ασφαλείας έγιναν ελαφρύτερα και

λεπτότερα ώστε να αποφεύγεται η παραμόρφωση. Ορισμένοι Ευρωπαίοι

κατασκευαστές έχουν συνδυάσει διαφορετικά πάχη γυαλιού για να φιλτράρουν

διάφορες συχνότητες θορύβου, ενώ άλλοι έχουν υιοθετήσει το πολύφυλλο γυαλί

για να περιορίσουν την ηχορύπανση.

Μια άλλη σημαντική περιοχή ενδιαφέροντος στη βιομηχανία στην επόμενη

δεκαετία θα είναι η ηλεκτροχρωμικη και η φωτοχρωμικη τεχνολογία - επιτρέπουν

στο επίπεδο γυαλί να αντιληφθεί τις αλλαγές στο φως και να ρυθμίζεται ανάλογα.

Σήμερα το 28% όλου του επίπεδου γυαλιού χρησιμοποιείται στην

αυτοκινητοβιομηχανία. Παράδειγμα αποτελεί η εξέλιξη "ρυθμιζόμενων" καθρεπτών

στα αυτοκίνητα που αντιδρούν στις αλλαγές του φωτός, μειώνοντας τις φωτεινές

αντανακλάσεις κατά τη νυχτερινή οδήγηση.

Καθώς η βιομηχανία του γυαλιού διευρύνεται, ο όγκος παραγωγής ξεπερνά την

παγκόσμια ζήτηση κατά 1% περίπου ετησίως. Η περιοχή Ασίας-Ειρηνικού συνέχισε

τη σημαντική αύξηση της, η οποία μέχρι το 2002 αποτέλεσε το 50% του παγκόσμιου

όγκου παραγωγής επίπεδου γυαλιού. Η Ευρώπη μαζί με το σύνολο της Αμερικής θα

έχουν επαρκή όγκο παραγωγής για να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες σε γυαλί.

Από την άλλη μεριά, τα περιθώρια κέρδους στην Κίνα έχουν ήδη εξαφανιστεί, αφού

η τιμή πώλησης είναι σχεδόν ίση με το κόστος παραγωγής.

Οι άνθρωποι του χώρου της κατασκευής και κατεργασίας γυαλιού έχουν μια

μοναδική επιχειρηματική δραστηριότητα, με μια μεγάλη παράδοση παροχής

προϊόντων στους πελάτες τους, τα οποία οι ίδιοι βρίσκουν ελκυστικά τόσο από

άποψη μορφής όσο και από λειτουργική άποψη. Εκτός αυτού, πόσες σύγχρονες

βιομηχανίες έχουν ιστορία 3500 χρόνων; Για να συνεχίσουν την παράδοση της

συνεχούς βελτίωσης των προϊόντων τους, είναι ανάγκη να μην λησμονούν ότι είναι

οι ίδιοι οι πελάτες που κατευθύνουν τη βιομηχανία τους. Χρειάζεται να γνωρίζουν

τις ανάγκες και τις προσδοκίες των πελατών σε ολόκληρο το κόσμο, και να

ικανοποιούν τις

13

Page 14: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Το γυαλί κατασκευάζεται από άμμο και κάποια άλλα βοηθητικά συστατικά!

Για να καταφέρουμε να το φέρουμε σε τέτοια κατάσταση με τέτοιες ιδιότητες,

ζεσταίνουμε αυτό το μίγμα σε θερμοκρασία 1700 βαθμών κελσίου!

Το κύριο συστατικό που βάζουμε είναι ένα είδος λευκής άμμου που ονομάζεται

πυριτία.

Αυτό αναμυγνείεται με ένα είδος σόδας και με ασβεστόλιθο.

Πολλές φορές προσθέτουμε και σπασμένα ανακυκλωμένα γυαλιά για να

επιταχύνουν τη διαδικασία λιωσίματος.

Επίσης, προσθέτουμε και άλλα συστατικά μερικές φορές για να δώσουμε κάποιες

εξτρά ιδιότητες στο γυαλί ή και χρώμα.

Λιώνουμε όλα αυτά τα υλικά στους 1700 βαθμούς κελσίου και όλα αυτά

αναμιγνύονται και γίνονται ένα καυτό υγρό.

Στη συνέχεια, οδηγούμε αυτό το καυτό υγρό σε καλούπια για να φτιάξουμε τζάμια,

ποτήρια, μπουκάλια, κλπ.

Τέλος, ψύχεται το υγρό καυτό μίγμα με παγωμένο αέρα κατά την εισαγωγή του στα

καλούπια αυτά.

14

Page 15: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

ΟΜΑΔΑ: Τα τσακάλια!

Η ανακύκλωση των κουτιών αλουμινίου στην Ελλάδα.

Mια ιστορία επιτυχίας!

Το αλουμίνιο και ιδιαίτερα τα αλουμινένια κουτιά που χρησιμοποιούνται για τη

συσκευασία αναψυκτικών και ποτών είναι το πιο ανακυκλώσιμο είδος συσκευασίας

σε παγκόσμιο επίπεδο. Και τούτο γιατί το αλουμίνιο έχει τα δικά του

πλεονεκτήματα:

- To αλουμίνιο επαναχυτευόμενο δεν χάνει τις χημικές του ιδιότητες. Το μέταλλο

που παράγεται από τα μεταχειρισμένα αλουμινένια κουτιά που επαναχυτεύονται

είναι απόλυτα κατάλληλο για την παραγωγή καινούργιων κουτιών άριστης

ποιότητας. Η ανακύκλωση των αλουμινένιων κουτιών είναι μια διαδικασία που

μπορεί να επαναλαμβάνεται συνεχώς χωρίς αντένδειξη.

- Το αλουμινένιο κουτί κατασκευάζεται μόνον από ένα υλικό: το αλουμίνιο. Έτσι δεν

απαιτείται διαδικασία διαχωρισμού υλικών που αποτελεί μια σοβαρή δυσχέρεια

στη διαδικασία ανακύκλωσης για άλλα υλικά.

- Τα άδεια αλουμινένια κουτιά μπορεί εύκολα να συμπιεστούν και έτσι να μειωθεί

σημαντικά ο όγκος τους. Είναι επίσης ελαφρά και άθραυστα. Όλα αυτά

διευκολύνουν την αποθήκευσή τους και τη μεταφορά τους στα σημεία

πώλησης.

- Για την παραγωγή του αλουμινίου που προέρχεται από τα επαναχυτευόμενα

κουτιά χρειάζεται μόνον το 5% της ενέργειας, που απαιτείται για την παραγωγή

πρωτόχυτου αλουμινίου, δηλαδή εκείνου που παράγεται από το μετάλλευμα (το

βωξίτη).

- Η αξία των μεταχειρισμένων κουτιών αλουμινίου είναι μεγαλύτερη από την αξία

άλλων υλικών. Το άδειο κουτί αλουμινίου έχει αξία, έχει τιμή και μπορεί να

πουληθεί αμέσως τοις μετρητοίς. Αυτή η άμεση «ανταλλαγή» του μεταχειρισμένου

αλουμινένιου κουτιού με χρήμα είναι ένα ισχυρό κίνητρο για την ανακύκλωσή του.

Η ανακύκλωση των κουτιών αλουμινίου είναι μια εμπορικά βιώσιμη επιχείρηση

και έτσι συνδυάζει το κοινωνικό όφελος με την απόκτηση εισοδήματος.

Στη χώρα μας το πρόγραμμα ανακύκλωσης των κουτιών αλουμινίου συντονίζει

από το 1986 η Ελληνική Ένωση Αλουμινίου με πολύ μεγάλη επιτυχία, εμπλέκοντας

15

Page 16: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Δήμους, Κοινότητες, σχολεία, τις Ένοπλες Δυνάμεις, κοινωφελείς οργανισμούς,

ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οικολογικές οργανώσεις και άλλες ειδικές ομάδες

κοινού.

Χρήση αλουμινίου Η χρήση προϊόντων από αλουμίνιο έχει σημαντική θετική οικολογική επίπτωση

λόγω της σημαντικής εξοικονόμησης ενέργειας που επιτυγχάνει.

Στην συσκευασία ποτών και αναψυκτικών, το χαμηλό βάρος των κουτιών

αλουμινίου έναντι εναλλακτικών συσκευασιών (π.χ. ένα αλουμινένιο κουτάκι 330 cl

ζυγίζει 15 g έναντι 38 g για ένα σιδερένιο) περιορίζει σημαντικά την ενέργεια που

δαπανάται για την μεταφορά και διακίνησης των προϊόντων.

Στις μεταφορές το αλουμίνιο βρίσκει συνεχώς αυξανόμενη εφαρμογή στην

κατασκευή τραίνων, αυτοκινήτων, φορτηγών, βυτίων και επιβατηγών πλοίων (π.χ.

fast ferries) λόγω του συνδυασμού χαμηλού βάρους και στιβαρότητας κατασκευής

που προσφέρει.

Ειδικά στην αυτοκινητοβιομηχανία η ελάττωση του βάρους συνεπάγεται

μειωμένη κατανάλωση καυσίμου καθ' όλη τη διάρκεια ζωής του αυτοκινήτου.

Έτσι, για κάθε 100 κιλά που μειώνεται το βάρος ενός αυτοκινήτου μεσαίου

κυβισμού λόγω χρήσης αλουμινίου αντί χάλυβα, προκύπτει μείωση εκπομπής

καυσαερίων ποσότητας 2 τόνων για όλη τη διάρκεια ζωής του αυτοκινήτου, ενώ

στον ίδιο χρόνο η αναμενόμενη οικονομία καυσίμου είναι 900 λίτρα βενζίνης.

Στην δόμηση η προσθήκη ενός εξωτερικού μανδύα από αλουμίνιο σε νέα ή

υπάρχοντα κτίρια βελτιώνει την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου. Επιστημονικές

μελέτες που έγιναν με πρωτοβουλία της ΕΛΒΑΛ Α.Ε. έχουν δείξει εξοικονόμηση

ενέργειας που πλησιάζει το 50% το χειμώνα (ενέργεια θέρμανσης) και το 25% το

καλοκαίρι (ενέργεια ψύξης). Ταυτόχρονα το αλουμίνιο αποτελεί ιδανικό υλικό για

συστήματα σκιασμού κτιρίων και στήριξης φωτοβολταϊκών στοιχείων. Εάν λάβουμε

υπόψη ότι ο οικιστικός και τριτογενής τομέας είναι υπεύθυνος για το 40% της

ενέργειας που καταναλώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι προφανές ότι η

συνεισφορά του αλουμινίου στην επίτευξη των στόχων του Κυότο είναι ιδιαίτερα

σημαντική.

16

Page 17: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Η διάρκεια ζωής των κατασκευών από αλουμίνιο είναι σημαντικά μεγαλύτερη

εκείνων από χάλυβα, για λόγους αντοχής στη διάβρωση, ενώ το κόστος συντήρησής

τους είναι ελάχιστο. Η τεχνολογία των κραμάτων σε συνδυασμό με την ευκολία

υποβιβασμού του πάχους με την έλαση, δίνει νέα διάσταση σε δυνατότητα

οικονομίας μετάλλου στις κατασκευές (σκληρότερα κράματα - χαμηλότερο πάχος).

Πρακτική ανακύκλωσης

Η ανακύκλωση σαν εφαρμοσμένη βιομηχανική μέθοδος παραγωγής

αλουμινίου, έχει ιστορία ζωής στην Ευρώπη από το 1920 περίπου. Το scrap που

προκύπτει κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας στα εργοστάσια

παραγωγής, ανακυκλώνεται αμέσως εντός του εργοστασίου. Από την άλλη, οι κάθε

είδους κατασκευές και προϊόντα αλουμινίου μπορούν να ανακυκλωθούν μετά το

τέλος της χρήσης τους. Αυτό βέβαια προϋποθέτει την περισυλλογή, τον κραματικό

διαχωρισμό και την ανακύκλωσή τους. Εκτεταμένα δίκτυα περισυλλογής,

διαχωρισμού, προεπεξεργασίας και εμπορίας, λειτουργούν ήδη σε όλο τον κόσμο.

Σε Ευρωπαϊκή κλίμακα, το αλουμίνιο που χρησιμοποιείται στην

αυτοκινητοβιομηχανία είναι από εκείνα με τον υψηλότερο βαθμό ανακύκλωσης.

Ακολουθεί το αλουμίνιο από δομικές εφαρμογές, ενώ τρίτο σε βαθμό ανακύκλωσης

είναι το αλουμίνιο από τα κουτιά μπύρας και αναψυκτικών.

Έχουν αναπτυχθεί διαφορετικές τεχνικές ανακύκλωσης, προσαρμοσμένες στις

διάφορες μορφές ανακυκλώσιμου αλουμινίου, π.χ. άλλη για άβαφο και χονδρού

πάχους αλουμίνιο, άλλη για φόϊλ αλουμινίου, άλλη για βαμμένο αλουμίνιο.

Συγκόλληση αλουμινίου

-Το αλουμίνιο θεωρείται ένα από τα ευκολότερα μέταλλα για συγκόλληση, μόνο

που τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του απαιτούν διαφορετική πρακτική από όσα

είναι γνωστά για τη συγκόλληση σιδήρου.

-Η ηλεκτρική αγωγιμότητα του αλουμινίου είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη του

χάλυβα, με αποτέλεσμα να απαιτείται μεγαλύτερη ισχύς μηχανημάτων για την

17

Page 18: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

τυπική συγκόλληση αντιστάσεως.

-Η θερμική αγωγιμότητα του αλουμινίου είναι επίσης μεγαλύτερη εκείνης του

χάλυβα, επομένως χρειάζεται περισσότερη θερμική ενέργεια για τη συγκόλληση.

-Είναι γνωστό ότι η ελεύθερη επιφάνεια του αλουμινίου καλύπτεται από ένα λεπτό

στρώμα οξειδίου του αλουμινίου, που του παρέχει και παθητική προστασία

οξείδωσης.

-Αυτό το στρώμα οξειδίου, πρέπει να αφαιρείται με βούρτσισμα, λίγο τη

συγκόλληση του μετάλλου.

-Ο συντελεστής γραμμικής διαστολής του αλουμινίου είναι διπλάσιος εκείνου του

χάλυβα, γεγονός που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.

-Το λειωμένο αλουμίνιο μπορεί να απορροφήσει υδρογόνο, γεγονός που ίσως

δημιουργήσει πόρους στην κόλληση. Η καλή προετοιμασία της επιφάνειας του

μετάλλου (καθαρισμός από ενώσεις που μπορεί να εκλύουν υδρογόνο, π.χ.

απολίπανση) προστατεύει την ποιότητα της κόλλησης.

Οι 2 βασικότερες μέθοδοι συγκόλλησης αλουμινίου είναι :

• Μέθοδος TIG (Tungsten Inert Gas)

• Μέθοδος MIG (Metal Inert Gas)

Και οι 2 μέθοδοι, μπορούν να εφαρμοσθούν είτε χειροκίνητα, είτε με αυτόματες

διατάξεις (ρομπότ). Με την ανάπτυξη αυτομάτων διατάξεων συγκολλήσεως,

μπορούμε σήμερα να διαχειρισθούμε με συγκόλληση, πάχη αλουμινίου από 0,5

έως και πάνω από 75 χιλιοστά.

18

Page 19: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Μέθοδος TIG

Το τόξο συγκόλλησης, προέρχεται από πηγή εναλλασσόμενου ρεύματος και

εφαρμόζεται μεταξύ του αλουμινίου για κόλληση και ενός ηλεκτροδίου από

τουνγκστένιο. Εφόσον απαιτείται, χρησιμοποιείται και υλικό πλήρωσης (filler rod).

Για συγκόλληση μικρών τεμαχίων, λειώνει το αλουμίνιο στην περιοχή της κόλλησης

και χρησιμοποιείται σαν συνδετικό υλικό. Πρόσθετο υλικό προστασίας της

κόλλησης από οξείδωση (όπως ο βόρακας στην τυπική συγκόλληση) δεν χρειάζεται

γιατί όλη η κόλληση προστατεύεται από αδρανές αέριο. Η μέθοδος αυτή

εφαρμόζεται συνήθως σε κολλήσεις όπου η πρόσβαση είναι εφικτή μόνο από τη μία

πλευρά (κλειστά προφίλ, σωλήνες κλπ.)

Μέθοδος MIG

Το τόξο συγκόλλησης προέρχεται από πηγή συνεχούς ρεύματος, ανεστραμμένης

πολικότητας (με το ηλεκτρόδιο θετικό) και εφαρμόζεται μεταξύ του αλουμινίου και

του μετάλλου πληρώσεως (filler metal). Το ηλεκτρόδιο-μέταλλο πληρώσεως, έχει

μορφή τυλιγμένου σύρματος πού αυτόματα ξετυλίγεται, προωθείται και συντηρεί

το τόξο. Και στη μέθοδο MIG, η κόλληση περιλούεται με αδρανές αέριο και

προστατεύεται από οξείδωση. Οι μεγάλες αυτόματες μηχανές συγκόλλησης είναι

τύπου MIG.

Η συγκόλληση με laser beam, χρησιμοποιείται σε εφαρμογές ηλεκτρονικών και

όπου το πάχος του προς συγκόλληση μετάλλου είναι μικρό.

Stud welding , ultrasonic welding (foil), friction welding, cold pressure welding, hot

pressure welding, brazing, είναι μέθοδοι συγκολλήσεως που εφαρμόζονται κατά

περίπτωση για το αλουμίνιο.

Παρατίθενται οι Βρετανικοί κανονισμοί που διέπουν υλικά ,ποιοτικό έλεγχο και

διεργασίες συγκολλήσεως.

19

Page 20: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Κέντρα Ανακύκλωσης Κουτιών Αλουμινίου

Βασικός παράγοντας υλοποίησης του προγράμματος της ανακύκλωσης των

κουτιών αλουμινίου είναι τα Κέντρα Συλλογής και Ανακύκλωσης, τα οποία

αναλαμβάνουν να συλλέξουν, διαχωρίσουν και προωθήσουν στις μονάδες χύτευσης

τα χρησιμοποιημένα κουτιά αλουμινίου.

Σήμερα, λειτουργούν Κέντρα Ανακύκλωσης Κουτιών Αλουμινίου - στην

Αθήνα, η Σ.Υ.Λ.Α.Ν. Ε.Π.Ε, Λεωφόρος Κηφισού 96, Τηλ.: 010-56.92.178, με υπεύθυνο

τον κ. Λουκά Μπαρδάκο, ενώ ξεκινά να λειτουργεί και στο Μαρούσι, Λεωφ.

Αμαρουσίου - Χαλανδρίου 43, Τηλ.: 010-68.61.209, με υπεύθυνο τον κ. Δημήτρη

Ρότα. Επίσης, στον Αγ. Θωμά Οινοφύτων λειτουργεί η ΑΝΑΜΕΤ, Τηλ.: 02620-31.201

και στο Καλοχώρι, στη Θεσσαλονίκη, στο 7ο χλμ. Θεσσαλονίκης - Αθηνών, Τηλ.:

0310-790.401.

Όπως επισημαίνει ειδικότερα ο κ. Λουκάς Μπαρδάκος, από τη ΣΥ.ΛΑΝ. ΕΠΕ που

λειτουργεί μονάδα συλλογής και ανακύκλωσης κουτιών αλουμινίου και μαλακών

κραμάτων διέλασης αλουμινίου (π.χ. προφίλ, καλώδια, φύλλα λιθογραφίας,

λαμαρίνες, κ.ά.), εκτός από τους οργανωμένους εμπόρους «παλιατζήδες» μεγάλη

συνεισφορά στην επίτευξη του υψηλού ποσοστού ανακύκλωσης του αλουμινίου

φέρουν οι τσιγγάνοι, οι οποίοι οργώνουν κυριολεκτικά τη χώρα και πηγαίνοντας σε

σημεία που ο απλός πολίτης δεν προσεγγίζει, όπως π.χ. οι χωματερές, χωρίς να το

συνειδητοποιούν, κάνουν πράξη την ανακύκλωση. Αξίζει να επισημανθεί ότι κατά

μέσο όρο η τιμή για τα κουτάκια αλουμινίου που προορίζονται για ανακύκλωση

προσεγγίζει το 0,90 ευρώ/κιλό, ενώ η φύρα (δηλαδή άχρηστα υλικά, οργανικά

στοιχεία κ.λ.π.) ανά τόνο κυμαίνεται στο 15-17% φθάνοντας και σε ορισμένες

περιπτώσεις το 45%. Τέλος, όπως μας επισημαίνει ο κ. Λουκάς Μπαρδάκος, η

Σ.Υ.Λ.Α.Ν. ΕΠΕ, η οποία τροφοδοτεί τόσο το χυτήριο της ΕΛΒΑΛ όσο και την ΕΤΕΜ,

πέτυχε την περασμένη χρονιά να συλλέξει και να ανακυκλώσει 2.000 τόνους

αλουμινίου, γεγονός που αποδεικνύει ότι η ορθή επιχειρηματική συμπεριφορά, η

συνέπεια και η δυνατότητα επικοινωνίας με όλους τους εμπλεκόμενους στο

κύκλωμα της ανακύκλωσης μπορεί να πετύχει σημαντικά αποτελέσματα.

20

Page 21: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Αλουμίνιο και Βιώσιμη Ανάπτυξη

Το αλουμίνιο δίκαια χαρακτηρίζεται σαν το "πράσινο" μέταλλο που ικανοποιεί

ταυτόχρονα τις τεχνολογικές αλλά και οικολογικές απαιτήσεις σαν ένα σύγχρονο

υλικό.

Το βαρύ περιβαλλοντικό κόστος που επισύρει η ανεξέλεγκτη τεχνολογική

ανάπτυξη, με αποκορύφωμα το φαινόμενο του θερμοκηπίου, απαιτεί λύσεις που να

εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του πλανήτη μας.

Η διεθνής παραγωγή αλουμινίου είναι από τους βασικούς πρωταγωνιστές στην

προσπάθεια για την εξεύρεση αειφόρων λύσεων.

Πρακτικά αυτό μεταφράζεται σε συνεχή προσπάθεια για:

1. μείωση ενέργειας στην παραγωγική διεργασία

2. περιορισμό και έλεγχο εκπομπών ρύπων

3. βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος

Η ανακύκλωση του αλουμινίου είναι το σημαντικότερο μέσο για την οικονομία

ενέργειας και τη μείωση εκπομπών αερίων που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα με το

φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Παραγωγή Αλουμινίου

Για να καταδειχθεί η σημαντικότητα της ανακύκλωσης, τονίζεται ότι ενώ για την

πρωτογενή παραγωγή 1 κιλού αλουμινίου με ηλεκτρόλυση αλουμίνια από βωξίτη

απαιτείται ενέργεια 14 kWh (κιλοβατώρες), η ανακύκλωση της ίδιας ποσότητας από

scrap χρειάζεται μόνο 5% της ενέργειας ηλεκτρόλυσης.

Η έντονη προσπάθεια που καταβάλλεται διεθνώς προς την κατεύθυνση αυτή,

αποδεικνύεται με την υπεύθυνη διαχείριση των ορυχείων βωξίτη και με την χρήση

υδροηλεκτρικής ενέργειας στην ηλεκτρόλυση. Σε πολλά ορυχεία βωξίτη που

κλείνουν η επαναφορά του φυσικού τοπίου είναι καθιερωμένη, ενώ τα Ηνωμένα

21

Page 22: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Έθνη έχουν βραβεύσει την αναδάσωση παλαιών ορυχείων μεγάλης εταιρίας στην

Αυστραλία.

Οι περισσότερες μονάδες ηλεκτρόλυσης (πάνω από 60% παγκοσμίως)

τροφοδοτούνται πλέον από υδροηλεκτρικές πηγές που σημαίνει καθαρότερη

ενέργεια χωρίς επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με αέριες εκπομπές.

Ταυτόχρονα η προσπάθεια για οικονομικότερη διεργασία ηλεκτρολύσεως έχει ήδη

διεθνώς αποδώσει, επιτυγχάνοντας μείωση ενέργειας 30% σε σχέση με εκείνη που

χρειαζόταν προ 30ετίας.

Για την προώθηση της ανακύκλωσης αλουμινίου καταβάλλεται προσπάθεια

μέσω ενημέρωσης ώστε το κοινό να εξοικειωθεί με τις έννοιες περισυλλογής,

διαχωρισμού και ανακύκλωσης. Η διατήρηση της αξίας του μετάλλου, παράλληλα

με την επ'άπειρον δυνατότητα ανακύκλωσης, αποτελούν εξαιρετικά ελκυστικά

χαρακτηριστικά που ενισχύουν το προφίλ οικολογίας του αλουμινίου.

Υπενθυμίζεται ότι σε αντίθεση με άλλα υλικά που χρησιμοποιούνται σε

συσκευασίες ή στη δόμηση, το αλουμίνιο διατηρεί ακέραια τα χαρακτηριστικά του

μετά την ανακύκλωση χωρίς ποιοτική υποβάθμιση. Οι ιδιότητες αυτές

χαρακτηριστικά το αλουμίνιο σαν «Ενεργειακή Τράπεζα».

Χρήση Αλουμινίου

Η χρήση προϊόντων από αλουμίνιο έχει σημαντική θετική οικολογική επίπτωση

λόγω της σημαντικής εξοικονόμησης ενέργειας που επιτυγχάνει.

Στην συσκευασία ποτών και αναψυκτικών, το χαμηλό βάρος των κουτιών

αλουμινίου έναντι εναλλακτικών συσκευασιών (π.χ. ένα αλουμινένιο κουτάκι 330 cl

ζυγίζει 15 g έναντι 38 g για ένα σιδερένιο) περιορίζει σημαντικά την ενέργεια που

δαπανάται για την μεταφορά και διακίνησης των προϊόντων.

Στις μεταφορές το αλουμίνιο βρίσκει συνεχώς αυξανόμενη εφαρμογή στην

κατασκευή τραίνων, αυτοκινήτων, φορτηγών, βυτίων και επιβατηγών πλοίων (π.χ.

fast ferries) λόγω του συνδυασμού χαμηλού βάρους και στιβαρότητας κατασκευής

που προσφέρει.

Ειδικά στην αυτοκινητοβιομηχανία η ελάττωση του βάρους συνεπάγεται

μειωμένη κατανάλωση καυσίμου καθ' όλη τη διάρκεια ζωής του αυτοκινήτου.

Έτσι, για κάθε 100 κιλά που μειώνεται το βάρος ενός αυτοκινήτου μεσαίου

22

Page 23: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

κυβισμού λόγω χρήσης αλουμινίου αντί χάλυβα, προκύπτει μείωση εκπομπής

καυσαερίων ποσότητας 2 τόνων για όλη τη διάρκεια ζωής του αυτοκινήτου, ενώ

στον ίδιο χρόνο η αναμενόμενη οικονομία καυσίμου είναι 900 λίτρα βενζίνης.

Στην δόμηση η προσθήκη ενός εξωτερικού μανδύα από αλουμίνιο σε νέα ή

υπάρχοντα κτίρια βελτιώνει την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου. Επιστημονικές

μελέτες που έγιναν με πρωτοβουλία της ΕΛΒΑΛ Α.Ε. έχουν δείξει εξοικονόμηση

ενέργειας που πλησιάζει το 50% το χειμώνα (ενέργεια θέρμανσης) και το 25% το

καλοκαίρι (ενέργεια ψύξης).

Ταυτόχρονα το αλουμίνιο αποτελεί ιδανικό υλικό για συστήματα σκιασμού

κτιρίων και στήριξης φωτοβολταϊκών στοιχείων.

Εάν λάβουμε υπόψη ότι ο οικιστικός και τριτογενής τομέας είναι υπεύθυνος για το

40% της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι προφανές ότι

η συνεισφορά του αλουμινίου στην επίτευξη των στόχων του Κυότο είναι ιδιαίτερα

σημαντική.

Η διάρκεια ζωής των κατασκευών από αλουμίνιο είναι σημαντικά μεγαλύτερη

εκείνων από χάλυβα, για λόγους αντοχής στη διάβρωση, ενώ το κόστος συντήρησής

τους είναι ελάχιστο. Η τεχνολογία των κραμάτων σε συνδυασμό με την ευκολία

υποβιβασμού του πάχους με την έλαση, δίνει νέα διάσταση σε δυνατότητα

οικονομίας μετάλλου στις κατασκευές (σκληρότερα κράματα - χαμηλότερο πάχος).

Πρακτική Ανακύκλωσης

Η ανακύκλωση σαν εφαρμοσμένη βιομηχανική μέθοδος παραγωγής

αλουμινίου, έχει ιστορία ζωής στην Ευρώπη από το 1920 περίπου.

Το scrap που προκύπτει κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας στα

εργοστάσια παραγωγής, ανακυκλώνεται αμέσως εντός του εργοστασίου.

Από την άλλη, οι κάθε είδους κατασκευές και προϊόντα αλουμινίου μπορούν να

ανακυκλωθούν μετά το τέλος της χρήσης τους.

Αυτό βέβαια προϋποθέτει την περισυλλογή, τον κραματικό διαχωρισμό και την

ανακύκλωσή τους. Εκτεταμένα δίκτυα περισυλλογής, διαχωρισμού,

προεπεξεργασίας και εμπορίας, λειτουργούν ήδη σε όλο τον κόσμο.

Σε Ευρωπαϊκή κλίμακα, το αλουμίνιο που χρησιμοποιείται στην

αυτοκινητοβιομηχανία είναι από εκείνα με τον υψηλότερο βαθμό ανακύκλωσης.

Ακολουθεί το αλουμίνιο από δομικές εφαρμογές, ενώ τρίτο σε βαθμό ανακύκλωσης

23

Page 24: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

είναι το αλουμίνιο από τα κουτιά μπύρας και αναψυκτικών.

Έχουν αναπτυχθεί διαφορετικές τεχνικές ανακύκλωσης, προσαρμοσμένες στις

διάφορες μορφές ανακυκλώσιμου αλουμινίου, π.χ. άλλη για άβαφο και χονδρού

πάχους αλουμίνιο, άλλη για φόϊλ αλουμινίου, άλλη για βαμμένο αλουμίνιο.

Η ΕΛΒΑΛ, έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις σε νέας τεχνολογίας μονάδες

επεξεργασίας scrap ώστε να αυξήσει το ποσοστό ανακυκλούμενου αλουμινίου

Παράλληλα, με την δημιουργία του Κ.Α.Ν.Α.Λ.Α.Ε. στοχεύει στην ενίσχυση της

ανακύκλωσης των χρησιμοποιημένων κουτιών αλουμινίου.

24

Page 25: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

ΟΜΑΔΑ ΒΑΣΙΛΙΑΔΕΣ

Ανακύκλωση χαρτιού

Σημαντικά οικοσυστήματα απειλούνται από την κατανάλωση χαρτιού. Πολλοί

χρησιμοποιούμε τεράστιες ποσότητες χαρτιού καθημερινά (πχ. ρολό χαρτιού για

την κουζίνα, χαρτοπετσέτες και χαρτομάντιλα, χαρτιά για φωτοτυπίες και

διαφημίσεις, χαρτιά για περιοδικά και εφημερίδες, χαρτιά για φίλτρα καφέ και

τετράδια, χαρτοκιβώτια και χαρτιά περιτυλίγματος). Από την τουαλέτα μέχρι την

κουζίνα και από το γραφείο μέχρι το εμπόριο, η κατανάλωση χαρτιού αυξάνεται

κατακόρυφα. Είναι άραγε απαραίτητη η κατανάλωση όλης αυτής της ποσότητας

χαρτιού;

Στην πραγματικότητα υπάρχουν δύο κύρια προβλήματα:

η εκχέρσωση των αυθεντικών δασών για να καλλιεργηθούν στη θέση τους

τεχνητές καλλιέργειες και

η αντικατάσταση του πραγματικού δάσους από συστάδες που αποτελούνται

από ένα μόνο είδος δέντρου

Η εντατική καλλιέργεια ειδών, τα οποία αναπτύσσονται πολύ γρήγορα με τη

φροντίδα χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, είναι η απάντηση της

χαρτοβιομηχανίας στα προβλήματα αυτά. Τα δέντρα κόβονται όταν ολοκληρωθεί το

μέγιστο της ανάπτυξής τους, συνήθως σε λιγότερο από 80 χρόνια. Αυτό το χρονικό

διάστημα είναι σύντομο σε σχέση με το χρόνο που χρειάζεται ένα πραγματικό

δάσος για ν' αναπτυχθεί πλήρως. Η μονοκαλλιέργεια συνέβαλλε στη βιολογική

φτώχεια: ενδημικά φυτά αντιμετωπίζονται σαν ζιζάνια, τα ζώα σαν εχθροί. Βαριά

μηχανήματα συμπιέζουν και σκληραίνουν το έδαφος. Πηγές, ποτάμια ή ρέματα που

πηγάζουν από τα δάση κινδυνεύουν με ρύπανση εξ αιτίας της χρήσης

φυτοφαρμάκων και νιτρικών λιπασμάτων.

Σπάνια είδη και ανεξερεύνητες σχέσεις χάνονται για πάντα μαζί με το εξαιρετικό

οικοσύστημα. Χωρίς το δάσος δεν μπορούν να επιβιώσουν σπάνια είδη, συχνά

σημαντικά και για τον άνθρωπο.

Τα δέντρα που πεθαίνουν στο δάσος πιάνουν άχρηστο χώρο και δυσκολεύουν τις

μετακινήσεις των υλοτόμων, αυτή είναι η αντίληψη των εταιριών αλλά και των

κρατικών υπηρεσιών.

Από οικολογική άποψη, όμως, τα νεκρά δέντρα είναι σημαντικά για το

25

Page 26: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

οικοσύστημα γιατί εξασφαλίζουν την ανακύκλωση

θρεπτικών στοιχείων απαραίτητων για την ανάπτυξη

των νέων δέντρων. Ταυτόχρονα αποτελούν

καταφύγιο για ένα τεράστιο αριθμό ειδών του

δάσους. Η παρουσία πεσμένων δέντρων σε ρυάκια

και ποτάμια επιβράδυνε την ροή του νερού και

δημιουργεί μικρές λίμνες, όπου επιβιώνουν πολλές

μορφές ζωής. Στον Καναδά οι λίμνες αυτές

εξασφαλίζουν την παρουσία του σολωμού και άλλων ειδών.

Όταν εκχερσώνονται δασικές περιοχές η βιομηχανία είναι από το νόμο

υποχρεωμένη να αφήνει άθικτα δέντρα με πληθυσμούς μυκήτων που κινδυνεύουν

με εξαφάνιση, αλλά όταν το δάσος γύρω τους εξαφανιστεί υπάρχουν μικρές μόνο

πιθανότητες να επιβιώσουν.

Η ζημιά στο περιβάλλον δεν σταματάει με το κόψιμο των δέντρων. Για να γίνει το

χαρτί η βιομηχανία πρέπει να επεξεργαστεί τους κομμένους κορμούς. Συχνά η

επεξεργασία αυτή προκαλεί σημαντική ρύπανση και πολλές βιομηχανίες ρίχνουν

απόβλητα που περιέχουν ένα σύνολο οργανοχλωριωμένων ενώσεων σε υδατικά

οικοσυστήματα. Η διοξίνη, μία από τις πιο επικίνδυνες ουσίες, είναι μέσα σε αυτά

τα απόβλητα. Η Σουηδία και η Νορβηγία έχουν αποκλείσει το χλώριο και

χρησιμοποιούν διοξείδιο του χλωρίου. Ακόμα και αυτό το χημικό όμως για τη

λεύκανση του χαρτιού έχει ευθύνη για ρύπανση με οργανοχλωριωμένες ενώσεις και

επίσης καταναλώνει μεγάλες ποσότητες οξυγόνου. Η μόνη περιβαλλοντικά

αποδεκτή λύση είναι η χρήση οξυγόνου για τη λεύκανση του χαρτιού ή, το

καλύτερο, η χρήση όχι λευκασμένου χαρτιού.

Το τροπικό δάσος που κόβεται δεν ξανά φυτρώνει. Αλλά και τα δάση που

αντικαθίστανται από τεχνητές καλλιέργειες χάνουν την βιοποικιλότητά τους. Οι

μονοκαλλιέργειες εξαντλούν τα εδάφη, και δεν είναι σίγουρο ότι οι φυτείες

αποτελούν ένα σταθερό οικοσύστημα σε μακροχρόνια βάση. Στην πραγματικότητα

πολλές μελέτες επισημαίνουν τον κίνδυνο να μην μπορούν να καλυφθούν οι

ανάγκες σε ξυλεία αν στηριχθούμε στις μονοκαλλιέργειες.

Η σπατάλη χαρτιού ασκεί υπερβολικές πιέσεις πάνω στα δάση του πλανήτη. Αν

μειώσουμε την περιττή κατανάλωση χαρτιού, αν βελτιώσουμε τα προγράμματα

26

Page 27: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

ανακύκλωσης χαρτιού, μπορούμε να ελαφρύνουμε τις πιέσεις που ασκούνται πάνω

στα δάση. Αυτό θα επιτρέψει και την περιβαλλοντικά σωστή ολοκληρωμένη

διαχείριση των δασών. Μπορεί η κοινωνία να αποδέχεται την «άνεση» της

σπατάλης χαρτιού, που οδηγεί σε μεγάλης κλίμακας καταστροφή του

οικοσυστήματος

27

Page 28: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Όνομα Ομάδας: For Freak

Η Ανακύκλωση Πλαστικού

ΠΛΑΣΤΙΚΟ: Τα πλαστικά αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων. Ο λόγος που τα καθιστά εχθρικά προς το περιβάλλον είναι ότι αποικοδομούνται, δηλ. αποσυντίθενται, με πολύ αργό ρυθμό: ένα πλαστικό μπουκάλι αποσυντίθεται σε 450 χρόνια, ενώ ένα σχοινί σε 3-14 μήνες, ένα χαρτί σε 4-6 εβδομάδες. Με την ανακύκλωση τα πλαστικά απορρίμματα συμπιέζονται χωρίς προηγούμενη διαλογή και καθαρισμό τους, για να μειωθεί ο όγκος τους. Έπειτα ακολουθεί θέρμανσή τους και συνεχής ζύμωση σε θερμοκρασία γύρω στους 200οC. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι η παραγωγή ενός ρευστού ομοιόμορφου υλικού που μπορεί να μορφοποιηθεί κατάλληλα με χύτευση υπό πίεση. Το υλικό που προκύπτει είναι δεύτερης ποιότητας, που ωστόσο, μπορεί να βελτιωθεί, αν διοχετευτεί σε αυτό ποσότητα καθαρού πλαστικού.Πλαστικά Μπουκάλια Τα πλαστικά μπουκάλια, αν δεν «τσαλακωθούν», αυξάνουν τον όγκο των σκουπιδιών (έχει υπολογιστεί ότι ο όγκος που καταλαμβάνουν κάθε ένα είναι 2,5 φορές το βάρος τους) και χρειάζονται 400 - 500 χρόνια για να αρχίσουν να αποσυντίθενται. Αντίθετα, ανακυκλώνοντας μισό κιλό ΡΕΤ πλαστικά μπουκάλια, εξοικονομούμε ενέργεια αντίστοιχη με 12.000 ΒΤU. Η διαδικασία για την ανακύκλωση τους έχεε ως εξής: Χωρίζονται ανά είδος ( PET , PVC, PP), πλένονται και κομματιάζονται. Από τις νιφάδες κατασκευάζονται διάφορα προϊόντα όπως νέα πλαστικά μπουκάλια, ύφασμα, επένδυση μαξιλαριών και μπουφάν. Έχει υπολογιστεί ότι 5 πλαστικά μπουκάλια είναι αρκετά για την επένδυση ενός μπουφάν, 25 για ένα φλις παλτό και 26 μπουκάλια για να φτιαχτεί ένα κοστούμι από πολυεστέρα. Πλαστικές Σακούλες

28

Page 29: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Παράγωγο του πετρελαίου και σύμβολο της κοινωνίας μιας χρήσης, η πλαστική σακούλα έχει κατακλύσει τη ζωή μας. Πάνω από 60.000 τόνοι πλαστικού μιας χρήσης καταναλώνονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Η παραγωγή τους υπολογίζεται ότι στοιχίζει περίπου 300 εκατομμύρια εύρο, δηλαδή 5 εύρο το κιλό. Πολλαπλάσιο είναι το κόστος και από τη στιγμή που θα πεταχτούν. Αυξάνουν τον όγκο των σκουπιδιών, η διαχείριση τους είναι δύσκολη, ενώ μια πλαστική σακούλα χρειάζεται από 100 έως 400 χρόνια για να διαλυθεί, αφού ταφή. Επιπλέον, δυσκολεύει την αποσύνθεση και των απορριμμάτων οργανικής προέλευσης, που περιέχει (τροφίμων). Ιδιαίτερα στην περίπτωση που οι πλαστικές σακούλες πεταχτούν στη θάλασσα, εκτός από τον κίνδυνο της ρύπανσης, απειλείται και η ζωή των ψαριών, χελωνών κλπ.Η ανακύκλωσή τους και η αντικατάστασή τους από άλλα, φιλικότερα προς το περιβάλλον υλικά, αποτελεί την καλύτερη λύση.

Eισαγωγή ανακύκλωσης πλαστικού Τα πλαστικά είναι υλικά υψηλής τεχνολογίας και ποιότητας, χαμηλής τιμής και πολύ πρακτικά και χρήσιμα για τη συσκευασία πολλών προϊόντων. Η εκτεταμένη όμως χρήση τους και η αργή αποδόμησή τους τα καθιστά ένα από τα βασικά συστατικά ρύπανσης του φυσικού περιβάλλοντος. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι πάνω από 1.000.000 πουλιά βρίσκουν το θάνατο σε παγκόσμιο επίπεδο εξαιτίας των πλαστικών, ενώ 10.000 ψάρια πεθαίνουν στη Μεσόγειο εξαιτίας των πλαστικών και άλλων μικροαντικειμένων που καταλήγουν στη θάλασσα. Κάθε χρόνο στην Ελλάδα καταλήγουν περίπου 30.000 τόνοι πλαστικό στις χωματερές ή ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον, από τις σακούλες των σούπερ-μάρκετ. Για να φτιαχτούν αυτές οι πλαστικές σακούλες που χρησιμοποιούνται χρειάζονται 27.000 τόνοι πλαστικό. Επίσης ένα μεγάλο ποσοστό αναψυκτικών κυκλοφορεί σε πλαστικά μπουκάλια που δεν επιστρέφονται, ενώ οι περισσότερες εταιρείες εμφιαλώνουν το νερό σε πλαστική φιάλη μιας χρήσης. Η ανακύκλωση του πλαστικού γίνεται σήμερα σε ένα πολύ μικρό ποσοστό, σχεδόν ασήμαντο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην ανακύκλωση των πλαστικών είναι η ποικιλία των πλαστικών υλών και η δυσκολία στην αξιοποίησή τους, αν δεν προηγηθεί ένα δαπανηρό στάδιο διαχωρισμού. Η βιομηχανία πλαστικού πάντως έχει αναπτύξει την ανακύκλωση, κυρίως όσον αφορά τα υπολείμματα (σκραπ) πλαστικού από την παραγωγική διαδικασία. Από τους 300.000 τόνους πλαστικού που καταναλώνονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα, οι 25.000-30.000 τόνοι προέρχονται από πλαστικά που ανακυκλώνονται. Οι πλαστικές συσκευασίες χρησιμοποιούνται ευρύτατα γιατί είναι βολικές, ανθεκτικές στη χρήση και στα μικρόβια και προπάντων είναι φθηνές. Όμως το χαμηλό κόστος παραγωγής τους πληρώνεται πολύ ακριβά με την ανυπολόγιστη καταστροφή που προκαλούν σαν σκουπίδια στο περιβάλλον. Το κοινό πλαστικό χρειάζεται περίπου 450 χρόνια για να αποσυντεθεί στη Φύση, γι' αυτό το λόγο η καταστροφική του επίδραση είναι μακροχρόνια. Τα ποικίλα μεγέθη, σχήματα και χρώματα των πλαστικών ξεγελούν τα θαλάσσια ζώα που τα συγχέουν με την τροφή τους. Πράγματι η έρευνα έχει αποδείξει ότι τα θαλάσσια είδη επιλέγουν την τροφή τους ανάλογα με το χρώμα, το σχήμα και το μέγεθός τους.

29

Page 30: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Οι πιο κοινές κατηγορίες πλαστικού είναι:

PVC - HDPE - LDPE - PP - PS Το PVC είναι αναμφίβολα το πιο επικίνδυνο πλαστικό. Πολλές από τις ενώσεις που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του PVC ειναι τοξικές. Οι PVC φιάλες οι οποίες καίγονται ανεξέλεγκτα στις χωματερές αποτελούν τη σημαντικότερη αιτία των εκπομπών διοξίνης στο περιβάλλον, το οποίο είναι ένα πολύ επικίνδυνο αέριο για την ανθρώπινη υγεία.Μπορούμε να διακρίνουμε τα μπουκάλια εμφιαλωμένου νερού απο PVC, επειδή έχουν μία ελαφρά μπλε απόχρωση, ενώ οι φιάλες ΡΕΤ είναι άχρωμες. Το φιλικότερο όλων προς το περιβάλλον είναι το ΡΕΤ λόγω της καθαρότητας του υλικού του.Μια λύση στο πρόβλημα της ανακύκλωσης πλαστικών ειναι τα βιοπλαστικά, ένας τύπος πλαστικού που έχει κατασκευαστεί με τη βοήθεια των βακτηρίων και ανακαλύφθηκε το 1988 απο μια βρετανική εταιρεία. Σε αντίθεση με κοινά πλαστικά, τα βιοπλαστικά μπορούν να αποσυντεθούν απο μύκητες και βακτήρια μέσα σε λίγους μήνες.

Tα οφέλη της ανακύκλωσης πλαστικού Η ανακύκλωση του πλαστικού έχει καταγράψει πρόοδο στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, αν και οι ρυθμοί χαρακτηρίζονται σχετικά αργοί. Μια σημαντική αύξηση της ανακύκλωσης πλαστικού θα είχε θετικές συνέπειες όχι μόνο για το περιβάλλον αλλά και για τη δημόσια υγεία. Η καύση και ο ενταφιασμός των πλαστικών επιφέρουν μόλυνση στην ατμόσφαιρα, στο έδαφος και στο νερό. Από όλες τις κατηγορίες πλαστικών μόνο το PVC δεν μπορεί να ανακυκλωθεί. Επομένως μια προσπάθεια για μείωση του ενταφιασμού των πλαστικών μέσω της ανακύκλωσης είναι εφικτή και αναγκαία. Η ανακύκλωση δεν είναι μια διαδικασία που μπορεί να σταματήσει την ρύπανση του περιβάλλοντος, αλλά μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην επιβράδυνση της. Η ανακύκλωση πλαστικών συγκεκριμένα συνεισφέρει στη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα και στην εξοικονόμηση ενέργειας. Για να πραγματοποιηθεί η ανακύκλωση πρέπει να προηγηθεί ο διαχωρισμός των διαφορετικών ειδών πλαστικού. Τυχόν ανάμειξη των πλαστικών θα σταθεί εμπόδιο στην παραγωγή δευτερογενούς ύλης. Ο διαχωρισμός των πλαστικών επιτρέπει την αξιοποίηση τους σε διαφορετικούς τομείς. Από την παραγωγή νέων προϊόντων με ιδιότητες παρόμοιες με αυτές των ανακυκλώσιμων υλικών, την χρήση τους ως καύσιμη ύλη για την παραγωγή θερμότητας μέχρι την αξιοποίηση τους σε έργα για την βελτίωση του εδάφους και επέκταση της γεωργικής καλλιέργειας.

Το καλύτερο είδος πλαστικού Το PET θεωρείται το φιλικότερο προς το περιβάλλον πλαστικό. Τα κύρια πλεονεκτήματα του είναι η καθαρότητα του υλικού του και η δυνατότητα του να ανακυκλώνεται. Τα μπουκάλια που παράγονται με υλικό PET μπορούν να δημιουργηθούν ξανά μετά την χρήση τους. Το νέο προϊόν δεν υστερεί σε ποιότητα έναντι του πρώτου εξαιτίας της καθαρότητας του υλικού.

30

Page 31: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Τα μεγαλύτερα οφέλη για το περιβάλλον που προκύπτουν από την ανακύκλωση του πλαστικού αφορούν την παραγωγή σακουλών. Η κατασκευή πλαστικών σακουλών από ανακυκλωμένο πλαστικό μειώνει την κατανάλωση της ενέργειας κατά δύο τρίτα και την έκλυση του διοξειδίου του άνθρακα κατά δυόμισι φορές. Στην Ελλάδα καταλήγουν 30.000 τόνοι πλαστικού στις χωματερές ή χωρίς κανένα έλεγχο στο περιβάλλον από τις σακούλες των σουπερμάρκετ. Γίνονται όμως προσπάθειες τα τελευταία χρόνια από τη βιομηχανία πλαστικού για ανάπτυξη της ανακύκλωσης. Η βαρύτητα δίνεται στην αξιοποίηση των υπολειμμάτων πλαστικού (σκραπ) από την παραγωγική διαδικασία. Από τους 300.000 τόνους πλαστικού που καταναλώνονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα σχεδόν το 10% αυτών προέρχεται από πλαστικά που ανακυκλώνονται.

Ενδιαφέροντα Στοιχεία για το πλαστικό Τα πλαστικά απορρίμματα και σακούλες που πετάμε στη θάλασσα κάθε χρόνο σκοτώνουν έως και 1,000,000 πλάσματα του ωκεανού!.Με την ανακύκλωση ενός μόνο πλαστικού μπουκαλιού, μπορούμε να ενέργεια σε μια λάμπα 60W για έξι ολόκληρες ώρες. Με 25 δίλιτρα μπουκάλια πλαστικού μπορούμε να φτιάξουμε ένα μπουφάν!Στην Αμερική χρησιμοποιούνται 2,500,000 πλαστικά μπουκάλια την ώρα!13 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες χρησιμοποιούνται στην Αγγλία κάθε χρόνο!

Μέτρα που πρέπει να λάβει η πολιτεία

1. Ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση των πολιτών και των επαγγελματιών για

την προώθηση της ανακύκλωσης χαρτιού κυρίως για λόγους προστασίας του

περιβάλλοντος και μείωσης των απορριμμάτων. Χρειάζεται να περιορισθούν οι

προσδοκίες για αυξημένα έσοδα από την διάθεση μίας ποσότητας χαρτιού για

ανακύκλωση, μια και υπάρχει σημαντικό κόστος για αυτόν (συνήθως έμπορος

παλαιού χάρτου) που θα πάει να την παραλάβει, να τη φορτώσει, να τη μεταφέρει

σε μία αποθήκη για διαχωρισμό των ποιοτήτων του χαρτιού και τέλος να την

μεταφορτώσει για να την παραδώσει στη χαρτοβιομηχανία για ανακύκλωση. Οι

Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ενώ καταβάλουν μεγάλο κόστος για τη

συλλογή και διάθεση στις χωματερές των απορριμμάτων (20.000, 40.000 έως

70.000 δρχ. ο τόνος), προσδοκούν μεγάλα κέρδη από τη συλλογή κι ανακύκλωση

του χαρτιού. Συχνά δεν προχωρούν σε οργανωμένα προγράμματα ανακύκλωσης με

31

Page 32: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

τη δικαιολογία ότι η ανακύκλωση κοστίζει. Μα η συλλογή χαρτιού ως σκουπίδι δεν

κοστίζει και μάλιστα πολύ περισσότερο. Είναι τυχαίο ότι στις περισσότερες χώρες οι

Ο.Τ.Α. επιδοτούν με ένα ποσοστό- αναλογικά μικρότερο από το κόστος συλλογής

αντίστοιχης ποσότητας ως απόρριμμα – τη συλλογή χαρτιού για ανακύκλωση

πετυχαίνοντας και μείωση των απορριμμάτων και μείωση των δαπανών τους για τη

διάθεση των απορριμμάτων τους;

1. Εκσυγχρονισμός των χαρτοβιομηχανιών με στόχο την αναβάθμιση της

ποιότητας των ανακυκλωμένων χαρτιών και βελτίωση της δυνατότητας

απορρόφησης μεγαλύτερων ποσοτήτων χρησιμοποιημένου χαρτιού. Αν η

ελληνική χαρτοβιομηχανία δεν προλάβει να προωθήσει έγκαιρα τις

αναγκαίες επενδύσεις θα χάσει όχι μόνο άλλες αγορές αλλά και την ίδια την

ελληνική αγορά.

2. Σημαντική αύξηση της χρήσης ανακυκλωμένων χαρτιών από τους πολίτες,

τις δημόσιες υπηρεσίες, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης έτσι

ώστε τα χαρτιά που συλλέγονται για ανακύκλωση να ξανά καταλήγουν

πραγματικά στην παραγωγή κι όχι να αποθηκεύονται και να καταλήγουν

στις χωματερές και να πηγαίνει άδικα ο κόπος των πολιτών. Η αύξηση της

κατανάλωσης ανακυκλωμένου χαρτιού θα διευκολύνει τις χαρτοβιομηχανίες

να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν επενδυτικά προγράμματα για την

ανακύκλωση.

3. Προώθηση ολοκληρωμένου νομοθετικού πλαισίου και εθνικής πολιτικής

για την ανακύκλωση χαρτιού στα επόμενα χρόνια που θα μπορούσε να

ξεπεράσει το 60-65% της κατανάλωσης χαρτιού. Η πολιτική αυτή πρέπει να

προβλέπει και οικονομικά εργαλεία για την επιτυχία της.

4. Νέες σχέσεις συνεργασίας κι όχι ανταγωνισμού μεταξύ των εμπλεκομένων

φορέων. Η εμπειρία δείχνει ότι όπου επεκράτησαν συγκεκριμένοι ρόλοι

για κάθε φορέα τότε η ανακύκλωση αυξήθηκε κατακόρυφα. Οι

χαρτοβιομηχανίες δεν ανταγωνίζονται τους εμπόρους παλαιού χάρτου

που συλλέγουν χαρτί στην πηγή, αντίθετα συνεργάζονται μαζί τους.

32

Page 33: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

Χαρτοβιομηχανίες και έμποροι παλαιού χάρτου έχουν κοινή πολιτική στην

Ευρώπη και τις Η.Π.Α.

5. Διοργάνωση σεμιναρίων από τη βιομηχανία προς

τους εμπόρους παλαιού χάρτου και τους φορείς

που ασχολούνται με τη συλλογή

χρησιμοποιημένου χαρτιού για την ειδική

εκπαίδευσή τους –από χημικούς παραγωγής – σε

σχέση με τις ποιότητες του χρησιμοποιημένου

χαρτιού και τα προϊόντα που παράγονται από κάθε ποιότητα στις

ελληνικές χαρτοβιομηχανίες, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα των προϊόντων,

να μειωθούν οι τριβές μεταξύ βιομηχανιών και εμπόρων παλαιού χάρτου

και να επιτευχθούν πιο εύκολα οι στόχοι για τυποποίηση ISO 9000.

6. Μεταρρύθμιση του φορολογικού καθεστώτος γιατί σήμερα όσοι

συλλέγουν χρησιμοποιημένο χαρτί χωρίς αποδεικτικά παραλαβής του

(π.χ. από το δρόμο, τα σπίτια, από σχολεία κλπ. Που δεν διαθέτουν Δελτία

Αποστολής) όχι μόνο δεν διευκολύνονται στη δουλειά τους αλλά αντίθετα

επιβαρύνονται με καταβολή χαρτοσήμου 3,6% και Φ.Π.Α. Να

αναγνωρισθεί σε κάθε περίπτωση μία μίνιμουμ ποσότητα που έχει

συλλεχθεί χωρίς Δελτία Αποστολής (από σπίτια, δρόμους, σχολεία κλπ) και η

οποία θα απαλλάσσεται από αυτές τις επιβαρύνσεις. Από τους 300.000

τόνους απόχαρτο, που συγκεντρώνεται στον τόπο μας ετησίως, οι 70.000-

80.000 τόνοι προέρχονται από τους δρόμους, τις χωματερές, τα

απορριμματοφόρα του δήμου, τους αθίγγανους και τους αλλοδαπούς, από

μη επαγγελματίες δηλαδή, οι οποίοι –ας μας επιτραπεί η έκφραση – «δεν τα

πάνε καλά με την εφορία» και οι οποίοι πολλές φορές αρνούνται ακόμη και

τα στοιχεία τους να δηλώσουν, προκειμένου να τους εκδοθεί σχετικό

τιμολόγιο αγοράς. Όμως οι 70.000-80.000 τόνοι είναι μεγίστης σημασίας για

μας που τους εμπορευόμεθα, αλλά και για την εθνική οικονομία (λιγότερο

συνάλλαγμα για εισαγωγές) ενώ βέβαια, πρέπει να πωληθούν και κάποιος

πρέπει να βρει τιμολόγιο αγοράς, για να είναι νόμιμη η πώληση. Το όλο

33

Page 34: Ερευνητική εργασία Β λυκείου- Ανακύκλωση

θέμα πιθανόν να ακούγεται σχετικά απλό, στην ουσία όμως είναι πρακτικά

δισεπίλυτο και με πολλές ιδιαιτερότητες διότι: Ο Ε.Σ.Δ.Κ.Ν.Α. π.χ. που

συγκεντρώνει χαρτί για ανακύκλωση, μέσα από το πρόγραμμα «ΚΑΝΤΟ ΚΙ

ΕΣΥ» το διακινεί χωρίς τιμολόγιο, μέχρι τον πλειοδότη, όπου και εκδίδει

τιμολόγιο αγοράς. Κατά τη διακίνησή του όμως, από τον χώρο περισυλλογής

του από τους κάδους μέχρι το Σ.Μ.Α. Σχιστού και από εκεί στον πλειοδότη

αγοραστή, το εμπόρευμα δεν συνοδεύεται από σχετικό παραστατικό. Αν

ένας έμπορος παλαιού χάρτου παραλάβει από τη χωματερή κάποια

ποσότητα χρησιμοποιημένου χαρτιού, η οποία φυσικά δεν συνοδεύεται από

δελτίο αποστολής ή τιμολόγιο αγοράς και του γίνει καθ’οδόν φορολογικός

έλεγχος, θα κριθεί πολύ σωστά παράνομος και θα πρέπει να υποστεί τις

συνέπειες του νόμου. Για όλους τους παραπάνω λόγους, το Σωματείο μας

έχει προτείνει τα εξής: Το 25% επί του συνόλου του απόχαρτου που

διακινούμε να απαλλάσσεται του τιμολογίου αγοράς, διαφορετικά απλά θα

τροφοδοτείται η παραοικονομία. Αυτό, άλλωστε, το σύστημα εφαρμόζεται

διεθνώς. Η μη επίλυση όλων των προαναφερθέντων με τρόπο δυναμικό και

μόνιμο, θα συμβάλλει αρνητικά και οδυνηρά στη συγκέντρωση παλαιού

χάρτου, τη στιγμή που οι ελληνικές χαρτοβιομηχανίες προσανατολίζονται

στον εκσυγχρονισμό του μηχανολογικού και εν γένει εξοπλισμού τους, για

να μπορούν ακριβώς να χρησιμοποιούν περισσότερο ανακυκλωμένη πρώτη

ύλη, σε αντικατάσταση της χαρτομάζας, που έχει αναμφισβήτητα

υψηλότερο κόστος.

34