ΖΗΣΗΣ Θ Είδωλα & Ειδωλολατρεία Στους Πατέρες Της...
7
1 Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης Καθηγητὴς Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ. ΕΙΔΩΛΑ ΚΑΙ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Ἡ σχετικὴ μὲ τὰ εἴδωλα καὶ τὴν εἰδωλολατρία πατερικὴ γραμματεία εἶναι ἐκτενὴς καὶ πολὺ ἐνδιαφέρουσα. Κατὰ τὸ μέγιστο μέρος της ἢ σχεδὸν στὸ σύνολό της προέρχεται ἀπὸ τὴν γραφίδα κορυφαίων διδασκάλων καὶ θεολόγων, αὐτῶν ποὺ κατὰ τοὺς πέντε πρώτους αἰώνας ἔθεσαν τὶς βάσεις τῆς θεολογίας καὶ διεμόρφωσαν τὴν ἁπλοϊκὴ πίστη τῶν Χριστιανῶν, «τὸ ἁπλοῦν σέβας», σὲ δόγματα, σὲ διδασκαλία, ἄριστα διαρθρωμένη καὶ συγκροτημένη, μὲ τὸν Ἕλληνα λόγο, ὥστε νὰ εἶναι εὐπρόσδεκτη ἀπὸ ὅλους, ἐγγραμμάτους καὶ ἀγράμματους, ὑψηλὴ καὶ ἀπρόσβλητη ἀπὸ παρερμηνεῖες καὶ καταδολιεύσεις τῶν ἀντιπάλων της. Ὁ Θεὸς οἰκονόμησε ὥστε κατὰ τὴν πρώτη αὐτὴ περίοδο τῆς διαδόσεως καὶ θαυμαστῆς αὐξήσεως τοῦ Χριστιανισμοῦ κατὰ τὴν σκληρὴ περίοδο τῶν διωγμῶν, ἀλλὰ καὶ τὴν μετὰ ταῦτα πρώτη περίοδο τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἀνέσεως, νὰ ἐμφανισθοῦν ἄνδρες κάτοχοι καὶ τῆς θύραθεν καὶ τῆς χριστιανικῆς παιδείας, οἱ ὁποῖοι ἀνέλαβαν μὲ ἐπιτυχὶα τὸ ἔργο τῆς ὑποστηρίξεως καὶ ὑπερασπίσεως τοῦ Χριστιανισμοῦ μπροστὰ στὶς κακόβουλες καὶ ἐμπαθεῖς συκοφαντίες καὶ ἐπιθέσεις τῶν κρατικῶν ἀρχῶν καὶ τῶν λογίων τῆς παλαιᾶς θρησκείας τῶν εἰδώλων, τοῦ συνεχιζομένου μίσους τῶν Ἰουδαίων, ἀλλὰ καὶ τῆς ἐσωτερικῆς διαβρώσεως ἀπὸ ποικίλες αἱρέσεις, ἰουδαΐζουσες ἢ ἑλληνίζουσες. Ἀναφερθήκαμε περιοριστικὰ στοὺς πέντε πρώτους αἰῶνες, ὄχι διότι σ' αὐτοὺς περιορίζεται ἡ ἐμφάνιση Πατέρων, ἀφοῦ κατὰ τὴν ὀρθόδοξη πατρολογικὴ θέση Πατέρες καὶ Ἁγίους ἀναδεικνύουν ὅλες οἱ ἐποχές, ἀλλὰ διότι τὸ θέμα τῶν εἰδώλων, ἡ λατρεία τῶν εἰδώλων, ἔπαυσε μετὰ ταῦτα στοὺς ἐπομένους δεκαπέντε αἰῶνες νὰ ἀπασχολεῖ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν θεολογία, λόγω τῆς παντελοῦς ἐπικρατήσεως τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ τῆς ἀδυναμίας τοῦ Ἐθνισμοῦ νὰ ἐπιβιώσει, ἔστω καὶ παραδειγματικὰ σὲ κάποιες περιοχές, σὲ κάποιες κοινότητες, ἐπαληθευθέντος πλήρως τοῦ χρησμοῦ τοῦ Μαντείου τῶν Δελφῶν: Οὐκέτι Φοῖβος ἔχει καλύβην, οὐ μάντιδα Δάφνην οὐ παγὰν λαλέουσαν . ἀπέσβετο καὶ λάλον ὕδωρ 1 . Ἠμποροῦμε κάλλιστα τὴν ὕπαρξη τῆς εἰδωλολατρίας γενικῶς νὰ τὴν περιορίσουμε μέχρι τοῦ τέλους τοῦ τετάρτου αἰῶνος, ἀφοῦ τὸ ἀπονενοημένο καὶ οὐτοπικὸ διάβημα τοῦ Ἰουλιανοῦ νὰ τὴν ἐπαναφέρει, μᾶλλον ἐπέσπευσε τὸ τέλος της, λόγω τῆς τυραννίας καὶ τῆς φυγαδεύσεως τῆς εἰρήνης ἀπὸ τὴν αὐτοκρατορία, ἡ ὁποία εἶχε βρεῖ τὴν ἐσωτερική της ἑνότητα καὶ εὐστάθεια κάτω ἀπὸ τὴν χριστιανικὴ πίστη. Ὁ ἰδιόρρυθμος χαρακτήρας τοῦ Ἰουλιανοῦ καὶ ὁ θολωμένος ἀπὸ τὴν θρησκευτικὴ μισαλλοδοξία νοῦς του δὲν τοῦ ἐπέτρεπαν οὔτε στοιχειώδη πολιτικὴ εὐθυκρισία, ἀφοῦ ἐστράφη μὲ σκληροὺς διωγμοὺς ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι ὅμως τώρα δὲν ἦσαν μειονότητα, ὅπως κατὰ τὴν περίοδο τῶν διωγμῶν, ἀλλὰ πλειονότητα μέσα σὲ ἕνα ἐκχριστιανισμένο ἀκόμη καὶ στοὺς θεσμοὺς καὶ στὴν ὀργάνωση κράτος. Τὶς ἀρνητικὲς αὐτὲς προϋποθέσεις τοῦ ἐγχειρήματος ἐπισημαίνει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος, ὁ ὁποῖος στοὺς δύο στηλιτευτικούς του λόγους μᾶς διαζωγραφεῖ ἄριστα τὸ πρόσωπο καὶ τὸ ἔργο τοῦ Ἰουλιανοῦ, τὸν ὁποῖο προσωπικὰ εἶχαν γνωρίσει στὴν Ἀθήνα αὐτὸς καὶ ὁ Μ. Βασίλειος κατὰ τὴν διάρκεια τῶν σπουδῶν τους. Εἶχε διαβλέψει τὴν κακὴ πορεία του ὁ Ἅγιος Γρηγόριος κρίνοντας ἀπὸ τὴν ἀνώμαλη, ἄτακτη καὶ νευρωτικὴ συμπεριφορά του, καὶ εἶχε πεῖ φωναχτὰ «οἷον κακὸν ἡ Ρωμαίων τρέφει» 2 , πόσο μεγάλο κακὸ τρέφει τὸ κράτος τῶν Ρωμαίων. Θὰ ἦταν καλύτερα, γράφει, νὰ μὴν ἐπαληθευθεῖ ἡ πρόβλεψή του παρὰ νὰ ἐμφανισθεῖ τέτοιο τέρας, ποὺ δὲν ἐμφανίσθηκε ποτὲ προηγουμένως, καὶ νὰ γεμίσει μὲ συμφορὲς τὴν οἰκουμένη. Ἦταν ὁ πρῶτος Χριστιανὸς ποὺ διενοήθη νὰ επαναστατήσει ἐναντίον τοῦ Θεοῦ. Τὸ ἐγχείρημα πάντως τοῦ Ἰουλιανοῦ ἀπέβη εὐεργετικὸ τελικὰ γιὰ τὸν Χριστιανισμό. Οἱ διῶκτες τῶν Χριστιανῶν ἐπέσυραν τὴν ὀργὴ τοῦ πλήθους καὶ τὴν κατακραυγή· πολλοὶ καὶ ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς διῶκτες ἐστράφησαν ἐναντίον τοῦ Ἰουλιανοῦ καὶ κατεκρήμνισαν τὰ εἴδωλα τῶν θεῶν, τῶν ὁποίων
description
About idols & idolatry in the Christian Fathers
Transcript of ΖΗΣΗΣ Θ Είδωλα & Ειδωλολατρεία Στους Πατέρες Της...
-
1 ...
. , , , , , , , , , . , , , , , , .
, ' , , , , , , , , :
, . 1. , , , , . , , , , . , , . . , , 2, . , , , , . .
. ,
-
2 . 3. . , . , , , , , . , , , , , , , . , , . , ( 423) , , , , : , , , ' , , , 4. ' , , . , , , . , . , . , . 529 , , . , , , . , . , 5. , , , , , . , , , , . , , , . , , , , , . 3036. , , .
-
3 , , , . , . , , , , , , . , , , , , . , , , 7. , , , , , . , 8. , , , . , , . ' , , , . . . , , . . 9 , , , . 10, , . , , . . : 11, 12, 13, 14 .. 15, , , , . 16 , , . 17 .
-
4 , . , . 18 . 19. 20 , . , , . 21, , . 22. , , . , . 23. ' , , . , , . , . , ' , . . 24 . , , , , , ( 318), . , , , , . ' , , , . , ' , , 25 26 . , . ' , , , , , , , ' . , , , . , (. ) . . , , , , , , ,
-
5 . , , , , . . 303 , 25 , . , , . , 303, , . 27. , , . 28 29. . , . . , , , ' . , . , , . . 30, . . 31, . 32 . 33 , . . 34 35, . 36, . , , 37, , . . , , .
' . , . , , ,
-
6 , . . , , . , , , . , .
1. , , G 121, 580. 2. , 24, G 35, 693.
58, 344. 3, 216. 3. , 37, G 35, 713. 58, 352. 3, 242. 4. , ,
, G 83,789D-792. 5. . , , . ', 1992, . 61. 6. . , , . ', 1976, . 65. 7. , , . ',
, G 94, 800-801. 1, 70-72. 8. , ' , ,
, , . L. Petit, . 4, . 1-116. , , L. etit, . 4, . 172-189. : 1. , L. Petit, . 4, . 116-118. 2. , L. Petit, . 4, . 118-151. 3. , L. Petit, . 4, . 151-155. 4. , , L. Petit, . 4, . 155-172. . , ' . - - , 1988, . 221 ., 298 .
9. , , 3, 133-153. 10. , , G 6,328-
440. 3, 162-199. 1, 74-197. , G 6,441-469. 3, 200-208. 1,200-229.
11. , G 6,229-240. 4, 11-13. 12. , G 6,241-312. 4,14-43. 13. , G 6, 1401-1464. 4, 146-175. 14. , G 6, 1464-1489. 4, 176-188. 15. , , G 6,889-972. 4,282-310. 2,
124-227. 16. , , G 6,1024-1168. 5,13-68. 2, 324-
515. 17. , , G 6,804-888. 4,242-267. 2, 28-103. 18. , G 2, 1168-1185. 2, 251-257. 2, 530-557. 19. , , G 6,1169-1180. 5,73-77. 20. , , G 5,1265. 21. , , G 8, 49-245. 7, 17-79.
-
7 22. , , G 8,685-1381 G 9,9-601. 7, 234-
361 8, 11-316. 23. , , G 11,641-1632. 9,68-305 10, 11-231. 24. , , G 25, 4-96. 30, 31-73.
1, 72-225. 25. , G 25.25. 30, 41. 1, 110-112. 26. , G 25,92. 30, 71. 1, 218. 27. ,
, G 22,796-868. 28, 109-133.
28. , , G 21,21-1408. 25, 11-397 26, 11-281.
29. , , G 22,13-789. 27, 11-356 28, 11-92.
30. , , G 31, 564-589. 54, 199-211. 7, 316-359.
31. , , G 35, 532-664. 58, 288-334. 3, 18-181. , G 35,664-720. 58, 335-354. 3, 182-249.
32. , , G 45,9-105. 1, 386-543. 33. , , G 45, 175-185. 34. , ,
, , G 48, 813-838. 34, 12-95.
35. , , , G 50, 533-572. 34, 416-541.
36. , G 76, 1057-1064.
37. , , , G 83,784-1152.
: 2004
