7/21/2019 ΚΕΙΜΕΝΟ Η Ηθική Στάθμη Της Εποχής Μας

http://slidepdf.com/reader/full/-5695cf5b1a28ab9b028db69b 1/5

ΚΕΙΜΕΝΟΗ ΗΘΙΚΗ ΣΤΑΘΜΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ

Είναι στα χρόνια μας ηθικά πιο διεφθαρμένος ο άνθρωπος από άλλοτε; Ή

επειδή έχει λυτρωθεί από τις προλήψεις έγινε λιγότερο υποκριτικός και

επομένως τιμιότερος;Είναι διάχυτη η αντίληψη ότι έκλυση των ηθ!ν σαν τη σημερινή δ"σκολα

θα μπορο"σαμε να συναντήσουμε σ# άλλη περίοδο της ιστορίας$ %ήπως

όμως η εντ"πωση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι άλλοτε οι άνθρωποι

έπρεπε και ή&εραν να κρ"'ουν τις παρεκτροπές τους εν! στην εποχή μας

οι προφυλά&εις του είδους το"του έγιναν περιττές και όλα έρχονται στην

επιφάνεια; (λειψε 'έ'αια η ντροπή και αυτό είναι μεγάλη )ημιά$ *λλά

περιορίστηκε και ο φαρισα+σμός και αυτό είναι χωρίς αμφι'ολία κέρδος$

 (πειτα προσέχουμε τα σημερινά σκάνδαλα και τα θεωρο"με πρωτοφανή$ *ν

γνωρί)αμε όμως καλ"τερα τους παλαιότερους καιρο"ς που από

απλο+κότητα τους φαντα)όμαστε παραδεισιακο"ς δε θα ήταν δ"σκολο ναπεισθο"με ότι δεν είμαστε ίσως τόσο πολ" χειρότεροι από τους μακρινο"ς

προγόνους μας$

, τελευταίος πόλεμος μας έδωσε την ευκαιρία να φρί&ουμε με την

έκταση που πήραν μερικά χαρακτηριστικά για τη διαφθορά του ανθρ!που

φαινόμενα όπως η εγκληματική κερδοσκοπία της -μα"ρης αγοράς. τα

'ασανιστήρια μέσα σε στρατόπεδα αιχμαλ!των και ομήρων η αγριότητα

του εμφυλίου του αδερφικο" σπαραγμο"$ *ν δια'άσουμε όμως τον κ!δικα

του /αμουραμπί και τον -0ατά σιτοπωλ!ν. λόγο του 1υσία θα

'ε'αιωθο"με ότι στο μαυρεμπόριο ο"τε χειρότερη ο"τε καλ"τερη από

άλλες εποχές υπήρ&ε η δική μας$ ,ι ευσε'είς 2έρσες 'ασάνι)αν σκληράτους αιχμαλ!τους τους και παλαιότερα οι *σσ"ριοι ήταν πολ" εφευρετικοί

σε τέτοια μαρτ"ρια$ 3έλος ο 4ουκυδίδης μας έχει διασ!σει σκηνές

αγριότητας 5 εμφυλίους πολέμους που δεν υπολείπονται από τις σ"γχρονες

θηριωδίες$

6 ήρεμη και αντικειμενική κρίση του 4ουκυδίδη έθεσε νομί)ω ορθά και

οριστικά το )ήτημα το"το$ 7α τι γράφει8 -%ε τις στάσεις πολλά και

μεγάλα δεινά έπεσαν στις πόλεις$ 3έτοια που γίνονται και πάντα θα

γίνονται έως ότου θα είναι η ίδια η φ"ση των ανθρ!πων$ 0άποτε τα

γεγονότα αυτά είναι πιο ήσυχα και παραλλά)ουν στη μορφή ανάλογα με

τον τρόπο που γίνονται κάθε τόσο οι μετα'ολές στα συμ'αίνοντα$ 9έ'αια

στους χρόνους της ειρήνης και της πολιτικής ησυχίας και οι πόλεις και οι

ιδι!τες είναι πιο καλόγνωμοι γιατί δεν πέφτουν σε άθελες ανάγκες$ ,

πόλεμος όμως επειδή αφαιρεί την ευκολία της καθημερινής )ωής είναι

'ίαιος δάσκαλος και ε&ομοι!νει τις οργές των πολλ!ν σ"μφωνα με την

περίσταση.$

Είναι λοιπόν πιθανό να μην είμαστε σήμερα ο"τε χειρότεροι ο"τε

λιγότερο διεφθαρμένοι από τους ανθρ!πους άλλων εποχ!ν και άλλων

πολιτισμ!ν$ 6 ε&έλι&η με το νόημα της προόδου δε φαίνεται πολ" καθαρά

στην ιστορία της ηθικής )ωής και δικαιολογημένα το θέμα το"το είναι απότα πιο δ"σκολα προ'λήματα$

7/21/2019 ΚΕΙΜΕΝΟ Η Ηθική Στάθμη Της Εποχής Μας

http://slidepdf.com/reader/full/-5695cf5b1a28ab9b028db69b 2/5

:στόσο υπάρχει στους χρόνους μας μια 'αθ"τατη ηθική κρίση τέτοια

που ο νεοευρωπα+κός πολιτισμός με τους τέσσερις αι!νες της ιστορίας

του πρ!τη φορά )ει σε τόσο πλάτος και τόση ένταση$ 6 κρίση αυτή

εκδηλ!νεται όχι στη μεγαλ"τερη από κάθε εποχή έκλυση των ηθ!ν το"το

καθ!ς είδαμε δεν μπορεί να θεωρηθεί αναμφισ'ήτητο< αλλά σ= ένα

φαινόμενο πολ" πιο σο'αρό8 άλλοτε ο άνθρωπος έκανε το κακό κι έπειτα

τον 'ασάνι)ε το πικρό συναίσθημα της ενοχής$ >ήμερα κάνει το κακό

χωρίς τ"ψεις$ , άνθρωπος δηλαδή στα χρόνια μας έγινε ή πάει να γίνει

ηθικά αδιάφορος ?@AB?C<$ Dχι η καταπάτηση των ηθικ!ν κανόνων

EFFGHIJEKL< αλλά η αδιαφορία προς τους ηθικο"ς κανόνες IFFGHIJEKL<

του σ"γχρονου ανθρ!που δείχνει τη 'αθιά ηθική κρίση που περνά$$$

 3ο συμπέρασμά μας είναι ότι δεν παρα'αίνουμε τους ηθικο"ς νόμους

περισσότερο από άλλοτε αλλά ότι τους περιφρονο"με όσο ίσως ποτέ δεν

τόλμησαν άνθρωποι άλλης εποχής να το κάνουν$ *υτή τη νέα ποιότητα έχει

η ηθική διαφθορά του καιρο" μας$Ε. ΠΑΠΑΝΟΥΤΣΟΣ

Ασκήσεις

Α. 7α αποδ!σετε περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου σε MNN OMPN

λέ&εις$

Μονάδες 25

Β.1. 7α αναπτ"&ετε σε QN ORN λέ&εις το νόημα της φράσης -, άνθρωπος

στα χρόνια μας έγινε ή πάει να γίνει ηθικά αδιάφορος.$

Μονάδες 12

Β2. >ε ποιο είδος δοκιμιακο" λόγου ανήκει το κείμενο; 7α αιτιολογήσετετην απάντησή σας κάνοντας αναφορά στο περιεχόμενο στη γλ!σσα στη

δομή και στο σκοπό σ"ντα&ης του δοκιμίου$

Μονάδες 0

Β!. %ε ποιο τρόπο οργαν!νεται ο λόγος της τρίτης παραγράφου;

Μονάδες 05

Β". 9ρείτε τη συλλογιστική πορεία του κειμένου$

Μονάδες 05

Β5. /ρησιμοποι!ντας κάθε μία από τις παρακάτω λέ&εις να δημιουργήσετε

ονοματικά σ"νολα8 παρεκτροπή θηριωδία κερδοσκοπία μετα'ολές

αδιαφορία$

Μονάδες 05

#. ΠΑ$Α#%#Η &Ο#ΟΥ 

6 κοινωνικότητα και η προσαρμοστικότητα στο κοινωνικό περι'άλλον

αποτελο"ν σημαντικά πλεονεκτήματα για κάθε άτομο αφο" ευνοο"ν την

κοινωνικοποίηση και την ατομική του πρόοδο$ Dμως ο κοινωνικός

κομφορμισμός δηλαδή η άκριτη συμμόρφωση με τα κυρίαρχα πρότυπα

)ωής σκέψης και συμπεριφοράς απειλεί την ελευθερία και την προσωπική

ταυτότητα κάθε ατόμου$ 7α αναπτ"&ετε τις απόψεις σας σε ένα άρθρο

SNNOQNN λέ&εων που θα δημοσιευθεί σε σχολικό περιοδικό$ Μονάδες "0

7/21/2019 ΚΕΙΜΕΝΟ Η Ηθική Στάθμη Της Εποχής Μας

http://slidepdf.com/reader/full/-5695cf5b1a28ab9b028db69b 3/5

 

Ενδεικ'ικ(ς Α)*ν'ήσειςΑ.

 3ο κείμενο πραγματε"εται το κατά πόσο είναι πιο ανήθικος ο άνθρωπος

σήμερα από άλλες εποχές$ *ν και πολλοί πιστε"ουν ότι η σ"γχρονη

διαφθορά δεν έχει προηγο"μενο ωστόσο ο 2απανο"τσος ισχυρί)εται ότι

στο παρελθόν οι άνθρωποι έκρυ'αν προσεκτικά την ανηθικότητά τους$ >το

απ!τατο αλλά πρόσφατο παρελθόν μάλιστα η ηθική διά'ρωση έφτανε

στα όρια της αισχροκέρδειας του πολέμου και την κτηνωδίας$ >τη

συνέχεια ο δοκιμιογράφος επικαλείται τη μαρτυρία του 4ουκυδίδη ο οποίος

υποστηρί)ει ότι τέτοιες καταστάσεις πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν στηνανθρωπότητα με διαφορετική 'έ'αια ένταση κάθε φορά$ Επομένως η ηθική

ε&έλι&η του ανθρ!που αποτελεί θέμα που γεννά προ'ληματισμο"ς$ 3ο

'έ'αιο πάντως είναι ότι στη νεότερη ευρωπα+κή ιστορία η ανήθικη και

άνομη συμπεριφορά δεν συνοδε"εται από τις τ"ψεις και τις ενοχές όπως

συνέ'αινε στο παρελθόν προς το άγραφο δίκαιο$ Tρα καταλήγει ο

2απανο"τσος ο σ"γχρονος άνθρωπος μπορεί να μην είναι που ανήθικος

είναι όμως πιο αδιάφορος από αυτόν του παρελθόντος$

Β1.

1ίγοι είναι εκείνοι που θα αμφισ'ητο"σαν ότι οι άγραφοι κανόνες της

ηθικής αφήνουν παγερά αδιάφορο το σ"γχρονο άνθρωπο$ 2ράγματι οι

αέναες ηθικές α&ίες θα λέγαμε ότι έχουν κονιορτοποιηθεί σήμερα από τις

συμπληγάδες της αμοραλιστικής κοινωνίας μας$ , σ"γχρονος άνθρωπος

έγινε καιροσκόπος οπαδός της Uήσσονος προσπάθειαςU και δε διστά)ει να

θυσιάσει το συλλογικό καλό προκειμένου να υπηρετήσει το ατομικό

συμφέρον$ Ε&άλλου η ελαστική ηθική φωνή που διαθέτει τον κάνει να

δέχεται αδιαμαρτ"ρητα το ψέμα την υποκρισία την ασέ'εια και να φορά

ε"κολα μάσκες να Uντ"νεταιU με ρόλους για το θεαθήναι$ Επομένως

αποτελεί τραγέλαφο ο όρος Uηθικός κ!δικαςU για το σ"γχρονο άνθρωπο

αφο" όχι μόνο παρα'ιά)ει τους άγραφους κανόνες αλλά και αδιαφορεί γιατο φαινόμενο αυτό$

Β2.

Α)οδεικ'ικ+ ή )ει,ο-ς

Πειε/+ενο λογικό$ , δοκιμιογράφος καταγράφει με τρόπο λογικό και

Vεαλιστικό τις παρατηρήσεις του για την ηθική διαφθορά της εποχής μας$#3σσ*  Wηλωτική Xκυριολεκτική

Ειδική ορολογία Xαφηρημένες λέ&εις έκλυση ηθ!ν ηθικά αδιάφορος

καταπάτηση ηθικ!ν κανόνων<

Σ4νεκ'ικά +ι* λοιπόν ωστόσο αλλά δηλαδή<

1όγιες λέ&εις υπολείπονται<οή 1ογική οργάνωση των ιδε!ν

7/21/2019 ΚΕΙΜΕΝΟ Η Ηθική Στάθμη Της Εποχής Μας

http://slidepdf.com/reader/full/-5695cf5b1a28ab9b028db69b 4/5

Εμφανής τριμερής δομή πρόλογος Xκυρίως θέμα Xεπίλογος<

Σκο)+ς να πείσει αρχικά για την ηθική αδιαφορία του σ"γχρονου

ανθρ!που και να πληροφορήσει για το ηθικό πρό'λημα του καιρο" μας$

Β!.

, τρόπος οργάνωσης Xανάπτυ&ης της τρίτης παραγράφου είναι με

παραδείγματα κερδοσκοπία της μα"ρης αγοράς$$$ αδελφικο" σπαραγμο"<

Β".

6 συλλογιστική πορεία του κειμένου είναι παραγωγική γιατί ο

συγγραφέας &εκινά με μία γενική διαπίστωση 'λέπε νόημα Mης

παραγράφου< και καταλήγει σε μια ειδικότερη θέση που αφορά στο$$$

'λέπε νόημα τελευταίας παραγράφου<$

Β5.

6θική παρεκτροπή

 3ρομερή πολιτική θηριωδία

,ρατή έντονη κερδοσκοπίαVι)ικές δ"σκολες μετα'ολές

0οινωνική αδιαφορία

#. ΠΑ$Α#%#Η &Ο#ΟΥ 

• 6 συμ'ολή της κοινωνικότητας και της προσαρμοστικότητας στην

κοινωνικοποίηση του ατόμου$

• ,ι αρνητικές συνέπειες του κοινωνικο" κομφορμισμο"

Τ6'ος ά,ο4 7Κοιν8νικ+'9'* ή κοιν8νικ+ς κο:οισ+ς;<

Π+ο=ος6 κοινωνία δεν είναι απλ!ς ένα άθροισμα ατόμων$ 2άνω από όλα

αποτελεί ένα σ"νολο α&ι!ν θεσμ!ν αντιλήψεων και κοινά αποδεκτ!ν

κανόνων και σχέσεων που συνδέουν τα μέλη της και μετατρέπουν το

άθροισμα σε οργανωμένη κοινωνική ομάδα$ (τσι το άτομο για να μπορέσει

να συνυπάρ&ει με τους άλλους αφομοι!νει σταδιακά αυτά τα συνεκτικά

στοιχεία και αναπτ"σσει τις κοινωνικές δε&ιότητες διευκολ"νοντας την

ομαλή ενσωμάτωσή του στον κοινωνικό χ!ρο και την ατομική του

ευδοκίμηση$

Κ-ιο (ος

1ο >9'ο-ενο Θε'ικ(ς σ4ν()ειες '9ς κοιν8νικ+'9'*ς κ*ι '9ς

)οσ*οσ'ικ+'9'*ς 'ο4 *'+ο4.

6 κοινωνικότητα και η προσαρμοστικότητα του ατόμου στο κοινωνικό

περι'άλλον διαμορφ!νουν συνθήκες κατάλληλες για την ολοκλήρωση της

προσωπικότητας και την ευδοκίμησή του στον κοινωνικό χ!ρο8

• Wημιουργία κοινωνικ!ν σχέσεων και συγκρότηση κοινωνικο"

περίγυρου$ Wιε"ρυνση της σκέψης και συναισθηματική κάλυψη$

• *ποδοχή του ατόμου από το ευρ"τερο κοινωνικό σ"νολο και

κοινωνική κατα&ίωση$

•

*ποτροπή περιθωριοποίησης κοινωνικής απομόνωσης καισ"γκρουσης με το στενό ή ευρ"τερο κοινωνικό περι'άλλον$

7/21/2019 ΚΕΙΜΕΝΟ Η Ηθική Στάθμη Της Εποχής Μας

http://slidepdf.com/reader/full/-5695cf5b1a28ab9b028db69b 5/5

• *νάπτυ&η πνε"ματος συνεργασίας και αλληλο'οήθειας το οποίο

ευνοεί την επίτευ&η των προσωπικ!ν επιδι!&εων και την επαγγελματική

και οικονομική του πρόοδο$

• Wιασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και ευρυθμίας$

2ο >9'ο-ενο Ε)ι)'3σεις 'ο4 κοιν8νικο- κο:οισο-.

6 προσαρμοστικότητα ωστόσο όταν παίρνει το χαρακτήρα άκριτης

συμμόρφωσης με τις κυρίαρχες κοινωνικές αντιλήψεις και τους κανόνες

κοινωνικής συμπεριφοράς οδηγεί στον κοινωνικό κομφορμισμό ο οποίος

επιφέρει8

• 0ατάργηση της προσωπικής ελευθερίας και ακ"ρωση της

προσωπικής στάσης )ωής$

• Tμ'λυνση των ατομικ!ν χαρακτηριστικ!ν τα οποία υποχωρο"ν

εκο"σια ή ακο"σια μπροστά στο ρε"μα του εκάστοτε νεωτερισμο"$

•  Yπο'ολή από την κοινή γν!μη ιδε!ν προτιμήσεων και τρόπων

κοινωνικής )ωής &ένων προς τις 'αθ"τερες ανάγκες και επιθυμίες τουατόμου$

• %ίμηση και εκμηδενισμό της προσωπικότητας

• 2αθητικότητα χειραγ!γηση του ατόμου και μα)οποίηση

Ε)6ο=ος

6 προσαρμογή λοιπόν στις κοινωνικές συνθήκες δε σημαίνει άκριτη

αποδοχή και υιοθέτηση όλων των κυρίαρχων κοινωνικ!ν κανόνων αλλά

προZποθέτει κριτική ανάλυση και α&ιολόγησή τους$ %ε τον τρόπο αυτό

επιτυγχάνεται η διατήρηση μιας προσωπικής στάσης )ωής και η

δημιουργική έντα&η του ατόμου στο κοινωνικό σ"νολο$