Το χάλκινο μενταγιόν

ΕΚΔΟΣΕ ΙΣοσελότος

Αλέξανδρος Κ. Παπακυριακού

Το Χάλκινο Μενταγιον



Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108E-MAIL: [email protected]

www. ocelotos. gr

ΕΚ∆ΟΣΕ ΙΣοσελότος


ΕΚ∆ΟΣΕΙΣοσελότος

Βρισκόταν σε απελπιστική κατάσταση. Μέσα σ’ ένα τούνελ και πουθενά να δει λίγο φως. Το κεφάλι του τον πόναγε τρομερά. Ίσως να ήταν από τη μεγάλη προσπάθεια που έκανε μέσα σ’ αυτόν τον λαβύρινθο... αλλά μπορεί να ήτανε και από το τραύμα του...

Το μόνο που είχε στην κατοχή του και μοναδικό στοιχείο ένα χάλκινο μενταγιόν που φορούσε στον λαιμό του. Από τη μια εί-χε ανάγλυφο έναν αετό που κρατούσε στα νύχια του ένα μεγά-λο φίδι και από την άλλη έγραφε: Στο φως των ματιών μου, στον χτύπο της καρδιάς μου, στην αγαπημένη μου Ε.

Ο Αλέξανδρος Παπακυρια-κού γεννήθηκε στο Καρλό-βασι της Σάμου το 1947.

Μετά το γυμνάσιο σπούδα-σε ηλεκτρολόγος και συγ-χρόνως δούλεψε σε διάφο-ρα επαγγέλματα.

Το 1970 μπαρκάρισε σε πο-ντοπόρα πλοία. Δούλεψε σε ψυγεία, φορτηγά και κρου-αζιερόπλοια. Γυρνώντας τον κόσμο απόκτησε γνώσεις και εμπειρίες, από αυτό που λέμε ‘‘πανεπιστήμιο της ζω-ής’’ και γνώρισε χώρες και ανθρώπους άλλων λαών σε Ευρώπη, Αφρική και Αμερι-κή.

Έμεινε ως μετανάστης στη Φλόριδα των Ηνωμένων Πολιτειών για μερικά χρό-νια. Ήταν εποχή κοινωνι-κών αλλαγών, με το ‘‘Flower Power’’, την επανάσταση, την άρνηση και αμφισβήτη-ση των νέων απέναντι στις μέχρι τότε αξίες, τους χίπις, τον τρόπο ζωής των οποίων και ο ίδιος ακολούθησε.

Έτσι όταν ξαναγύρισε στον τόπο του, δημιούργησε ένα disco club, τo ‘‘Alex House’’ που έγινε γνωστό στο νησί και όχι μόνο, κυρίως για το χίπικο ντεκόρ και τη Rock μουσική του.

Από το 1997 μένει μαζί με την σύντροφό του από το Μόναχο, ζωγράφο και ποι-ήτρια, η οποία και φιλο-τέχνησε το εξώφυλλο και οπισθόφυλλο αυτού του βι-βλίου.Η μοναδική σχέση του συγ-γραφέα με τον χώρο της Μ. Ασίας ήταν λόγω της για-γιάς του, που περνούσε απέναντι στα Μικρασιατικά παράλια πριν από τη κατα-στροφή του 1922. Μαζί με πολλούς άλλους Σαμιώτες, πήγαινε τα καλοκαίρια για το θέρισμα των σιτηρών, με ανταμοιβή, ό,τι περίσσευε στα αλώνια μετά το μάζε-μα. Έπρεπε να το κάνει για να μεγαλώσει τα οχτώ παι-διά της, καθώς ο άνδρας της έμεινε ανάπηρος στο Α! Βαλκανικό πόλεμο, και σύ-ντομα πέθανε, αφήνοντάς την χήρα, χωρίς κανένα ει-σόδημα.

Το Χάλκινο Μεν

ταγιον

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

ISBN 978-960-564-010-1

140 × 210 SPINE: 22.5 FLAPS: 70 Z

00_cover_xalkino mentagion.indd 1 12/3/2012 9:51:51 AM

ΤιΤλος: Το χάλκινο μενταγιόν ςυγγραφέας: Αλέξανδρος Κ. Παπακυριακού

ςειρα: Λογοτεχνία [1358]1212/23Copyright© 2012: Αλέξανδρος Κ. Παπακυριακού

ΠρώΤη εκδοςη: Αθήνα, Δεκέμβριος 2012ISBN 978-960-564-010-1

Η επιμέλεια της έκδοσης έγινε από τις εκδόσεις οσελότος

Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα Τηλ. : 210 6431108e-mail: [email protected], [email protected]

www. ocelotos. gr

Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας, (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) καθώς και από τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται η κατ’ οιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτο-ανατύπωση και γενικώς αναπαραγωγή, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορ-φή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου χωρίς τη γραπτή άδεια του δικαιούχου συγ-γραφέα.

ΕΚΔΟΣΕΙΣοσελότος

Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά, για την πολύτιμη βο-ήθεια που μου προσφέρανε, ώστε να πραγματοποιη-θεί με επιτυχία αυτό το λογοτεχνικό έργο, τους κα-

λούς μου φίλους: Ανδρεάδου Δέσποινα, Βαγενάς Μιχάλης, Δρο-σινού Μαργαρίτα (για την τουρκική γλώσσα), Κυριακού Φιλλιώ, Μπαξιβανάκης Παναγιώτης, Κουταλακίδης Γιάννης και της πά-ντα πρόθυμης και ευγενέστατης κυρίας Ελπίδας, μητέρας του Γιάννη, που μας δίδαξε τα ποντικά.

Επίσης, είμαι υποχρεωμένος να ευχαριστήσω την Τσουκαλα-δάκη Ελένη, γραμματέα στα Κ.Ε.Κ Καρλοβάσου, καθώς και το υπόλοιπο προσωπικό, τους καθηγητές της πληροφορικής στα σεμινάρια που είχαν την καλοσύνη να βοηθήσουν σε τεχνικά θέ-ματα όποτε υπήρξε ανάγκη.

Ένα τεράστιο ευχαριστώ και στους φιλόλογους καθηγητές, για τις χρήσιμες, όσο και απαραίτητες διορθώσεις: Γιανούτσο Κωνσταντίνο, Σαρρηγιάννη Θεόδωρο, Τζαβλάκη Δημήτρη και τη συζύγό του, Ειρήνη.

Πάρα πολλές ευχαριστίες επίσης στην καλή μου σύντροφο Sieglinde, για την ιδιαίτερη επιμέλεια που έδειξε στον σχεδια-σμό των εξωφύλλων.

Ιδιαίτερα πολλές ευχαριστίες και προς τους βιβλιοθηκάρι-ους του πανεπιστημίου Αιγαίου, για την αμέριστη εξυπηρέτη-ση, όποτε χρειάστηκα ιστορικές λεπτομέρειες, από την άρτια και μεθοδικά οργανωμένη βιβλιοθήκη τους.

Θερμές ευχαριστίες και στον Πολιτιστικό Σύλλογο Νέας Σμύρνης για την ευγενική προσφορά του φωτογραφικού υλικού που μας παραχώρησε για την παρούσα έκδοση.

Επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ. στον εκδοτικό οίκο Oσελότο, για τη βοήθεια και περισσότερο για την υπομονή τους, μέχρι το βιβλίο να είναι έτοιμο.

Και τέλος, το μεγαλύτερο ειλικρινά ευχαριστώ, στην καλή μου μητέρα, που πρόσφερε απλόχερα την ηθική και περισσότερο την υλική βοήθεια για να γίνει πραγματικότητα αυτό το βιβλίο.

5 Το χΑλκιΝο μεΝΤΑγιοΝ™

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟΧΡΟΝΟ

Ο Αμπντούλ Χαμίντ, ο δεύτερος γιος του σουλτάνου Αμπντούλ Μετζίτ, ανήλθε στον θρόνο το 1876 με πραξικό-πημα σε βάρος του αδελφού του, Σουλτάνου Μουράτ, που

εκθρονίστηκε και φυλακίστηκε μέχρι τον θάνατο του, στο φρού-ριο του Τσιραγάν. Πέθανε εξήντα-τεσσάρων χρονών μετά από εί-κοσι-οκτώ χρόνια στη φυλακή, σε μακροχρόνια κατάθλιψη. Η κα-τάσταση που αναλάμβανε ο Αμπντούλ δεν ήταν καθόλου καλή για την άλλοτε πανίσχυρη Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι Έλληνες ήδη από το 1821 έχουν αρχίσει αγώνες ανεξαρτησίας και ακολουθεί εξέ-γερση των Σέρβων, ενώ στην Ήπειρο, ο Αλί πασάς των Ιωαννίνων έχει επαναστατήσει ενάντια στην κυριαρχία της Υψηλής Πύλης. Στα 1830, οι Γάλλοι κάνουν απόβαση στην Αλγερία, οθωμανική επαρχία μέχρι τότε και δυο χρόνια αργότερα τη σκυτάλη παίρνει ο Μοχάμεντ Αλί με σκοπό την απελευθέρωση της Αιγύπτου. Το 1856 χάνεται η Μολδαβία και η Βλαχία και το ’60 ο Λίβανος.

Καλά καλά δεν είχε αναλάβει τα αξιώματά του ο Αμπντούλ και ο διαμελισμός της Αυτοκρατορίας συνεχίζεται ακατάπαυτα. Βουλ-γαρία, Ρουμανία, Σερβία, και Μαυροβούνιο ανεξαρτητοποιούνται. Η ανατολική Μικρά Ασία παραχωρείται στη Ρωσία, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη στην Αυστρία, η Κύπρος και η Αίγυπτος στους Άγ-γλους, η Τυνησία στους Γάλλους.

Μπροστά σ’ αυτή την απελπιστική κατάσταση, ο Αμπντούλ Χαμίντ καθιερώνει μια πανισλαμική πολιτική για να πετύχει την υποστήριξη των φυλών του Ισλάμ, βασιζόμενος, όμως, σε ένα αυ-ταρχικό και αστυνομικό κράτος.

6 ΑλεξΑΝδροσ κ. πΑπΑκυριΑκου™

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟΧΡΟΝΟ .............................................. 5

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Ι. ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΑΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ............................................... 7

ΑΣΧΗΜΑ ΜΑΝΤΑΤΑ ...................................................... 22

ΙΙ. ΦΥΓΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ............................................ 36

ΘΛΙΒΕΡΗ ΟΔΥΣΣΕΙΑ........................................................ 41

ΙΙΙ. Ο ΧΑΣΑΝ ............................................................................ 48

ΠΑΤΗΡ ΚΑΙ ΥΙΟΣ ΧΑΤΖΑΡΕΤ ....................................... 55

ΙV. ΑΝΑΠΟΔΡΑΣΤΗ ΑΠΟΔΡΑΣΗ ....................................... 91

ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΠΟΡΤΑ ............................................. 145

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

VI. ΕΦΙΑΛΤΙΚΗ ΝΥΧΤΑ ...................................................... 213

Ο ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΑΛΙΜ ............................................. 218

VII. ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ...................................... 238

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ......................................................... 254

VIII. ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΑΞΙΔΙ..................................................... 283

ΠΙΣΩ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ .......................................................314

IX. Ο ΠΑΤΗΡ ΙΑΚΩΒΟΣ ........................................................317

X. ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΚΑΛΤΕΖΑ ............................ 330

ΕΠΙΛΟΓΟΣ .................................................................................. 347


ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Ι. ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΑΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙ

Ο Πέτρος Τσοχατζιάν γεννήθηκε το 1890 στην Τραπεζού-ντα του Ευξείνου Πόντου, σε μια πολύ δύσκολη εποχή για τους Αρμένιους. Η οικογένειά του ήταν εύπορη. Ο πατέ-

ρας του, Ανέστης Τσοχατζιάν, γιατρός στο επάγγελμα και πολύ κα-λός άνθρωπος, δεν μπορούσε να έχει τη χαρά του κάθε πατέρα στη γέννηση του γιου του, αφού το μέλλον όλων τους προδιαγραφό-ταν εξαιρετικά δύσκολο. Στην Τραπεζούντα εκείνες τις μέρες επι-κρατούσε μεγάλη αναστάτωση. Ο σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίντ ο δεύτερος έχει ιδρύσει ένα σκληρό αστυνομικό κράτος που παίρνει ανελεύθερα μέτρα, καταδυναστεύοντας τους Αρμένιους και Πό-ντιους.

Για να το κατορθώσει προσλαμβάνει Γερμανούς μισθοφόρους αξιωματικούς, που οργάνωσαν τον στρατό και το ιππικό. Στρατο-λόγησαν κυρίως Κούρδους φανατικούς ισλαμιστές κι έτσι, άρχισαν φοβερές βιαιότητες και καταστροφές εναντίον των χριστιανικών πληθυσμών. Οι αξιόλογες επιχειρήσεις και η οικονομική τους άνθι-ση στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, ήταν ένας επιπλέον λόγος για τους γύρω χωρικούς – άθλιοι νομάδες στην πλειοψηφία τους, που ανέκαθεν ονειρεύονταν μια καλή λεηλασία στις πόλεις του Πόντου. Στην Τραπεζούντα, τη Σαμψούντα, την Κερασούντα.

Δύο χρόνια αργότερα, αφού εν τω μεταξύ είχαν δημιουργηθεί και τάγματα από άτακτους τα λεγόμενα χαμιδιέ1, ξεκίνησε η συ-στηματική εξόντωση του αρμενικού πληθυσμού. Στο τέλος του κα-λοκαιριού του 1894, άρχισαν σφαγές που κράτησαν έναν μήνα. Σω-στή γενοκτονία. Αφανίστηκαν ολοκληρωτικά, αδιακρίτως φύλου και ηλικίας οι κάτοικοι στην πόλη Σουζάν, στο Μπιτλίς και σε ει-κοσιτέσσερα κεφαλοχώρια, στην περιφέρεια. Δώδεκα χιλιάδες άν-θρωποι σφάζονται και άλλες εκατό χιλιάδες βασανίζονται και χά-νονται με τραγικά τυραννικό θάνατο στα επόμενα δυο χρόνια, κά-

1 χαμιδιέ = Τάγματα άτακτων στρατιωτών


νοντας τους Ευρωπαίους να εναντιωθούνε προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία γι’ αυτήν την κατάσταση.

Η τελευταία αυγουστιάτικη βραδιά ήταν πολύ ζεστή και ήσυ-χη. Κάθονταν όλοι γύρω από το οβάλ τραπέζι στη μικρή τραπεζα-ρία, περιμένοντας την Αργυρώ την χουσμετιάρα, να τους σερβί-ρει το δείπνο. Ο παππούς ο Πετράκης, ο “Πάτερ φαμίλιας”, γλυκός και ήρεμος όπως πάντα, και η γιαγιά η Φροσύνη από την ίδια πά-στα και καλύτερη. Είχαν προκόψει στη ζωή τους, ανάθρεψαν και τα αγόρια τους με καλή ανατροφή, δεν ξέχασαν ούτε τη γλώσσα, ούτε τις χριστιανικές τους ρίζες, ούτε τα ζιαφέτια2 που κρατούσαν με ευ-λάβεια, και τα πέρασαν όλα στα παιδιά τους. Τα μόρφωσαν κιόλας. Ο Ανέστης, ο μεγάλος που έμενε και μαζί τους, είχε τελειώσει για-τρός στην Πόλη. Οι άλλοι ήταν σκορπισμένοι. Ο ένας, ο Τρύφω-νας, στρατιωτικός στον Άηνο, μια πόλη της Ανατολικής Θράκης, κοντά στις εκβολές του Έβρου, και ο τρίτος ο μικρότερος, ο Χαρα-λάμπης ο Λάμπης, έξω από την Κερασούντα, σε ένα μικρό προά-στιο, μόλις εκατόν πενήντα χιλιόμετρα μακριά τους, με δικό του μπακιρτζίδικο, που μπορούσε κανείς να φτιάξει τα πάντα.

Είχαν την ευτυχία τώρα στα γεράματα τους να δούνε και να χαί-ρονται και τα εγγόνια τους. Τη Φρόσω και τη Βάγια, την Τριαντα-φυλλιώ, το Λιολιώ τους, και τον μικρό τον Πέτρο τον Βενιαμίν και διάδοχο, που του είχε ξεχωριστή αδυναμία ο παππούς Πετράκης και τον υπεραγαπούσε. Την οικογένεια συμπλήρωνε η Βδοκιά, η γυναίκα του Ανέστη, που με αδαπάνητη καλοσύνη και φρονιμάδα κρατούσε το νοικοκυριό τους. Χαλάλι οι κόποι και τα βάσανα που πέρασαν για να φτιάξουν σωστή φαμίλια.

Ήταν διαφορετικό αυτό το νοικοκυριό, ξεχώριζε από τ’ άλλα. Ο κύρης τους, ο Πετράκης, δεν ήταν και ο εξουσιαστής, ο αυταρχι-κός δεσπότης με συνοδεία του την οικογένεια, όπως γινόταν σχε-δόν σε όλα τα σπίτια αυτή την εποχή της καταπιεστικής πατριαρχί-ας. Εδώ, κυριαρχούσε η αγάπη και η ισοδυναμία όλων, τα άλλα δεν τους ενδιέφεραν, και οι γυναίκες είχαν ελεύθερη γνώμη που ήταν σεβαστή από τους υπόλοιπους και κουβεντιαζόταν.

Τα παιδιά έκαναν φασαρία με τα πιρούνια τους, η μικρή, το Λιο-

2 Ζακόνια, Ζιαφέτια = συνήθειες, έθιμα, γεγονότα


λιώ, τσίμπαγε το πόδι της μεγάλης, της Ντουντούς3, κι αυτή άρχι-σε να τσιρίζει. Τα μάγουλα της γιαγιάς Φροσύνης κοκκίνισαν. Αυ-τό γινόταν όποτε θύμωνε, πράγμα που δεν συνέβαινε και τόσο συ-χνά, κι ύστερα άρχιζε να μιλάει στην προγονική της γλώσσα την ποντιακή, πάντα όμως με ήπιο τόνο στη φωνή της.

—Κάθκα βρε τζαναβάρ καλά και αναπάγ παλιοτουρκαλίτσα...4 —Σα δε ντρεπόμαστε, τη μάλωσε ο παππούς, το ίδιο ήσυχα και

γλυκά. Ήταν το φάρμακο που την καλμάριζε και την επανέφερε στη

φυσική της πραότητα. —Δεν βλέπεις που την τσιγκλάει το σιρνασίκικο5 Λιολιό σαν και

πάντα. Κι ύστερα, εδώ δεν χωράνε οι τουρκαλίτσες... Σταμάτα πια να κακολογείς τις εγγόνες μας!

Ο Ανέστης τους έφερε όλους στην τάξη με τη βαριά φωνή του. —Σουτ! Ησυχία! Τώρα θα φάτε το φαΐ σας σαν καλά παιδιά και

μετά κατ’ ευθείαν στα κρεβάτια σας, γιατί εμείς έχουμε να κουβε-ντιάσουμε για κάτι σοβαρά πράγματα απόψε. Εμπρός, Βάγια, την προσευχή!

Όλοι σταύρωσαν τα χέρια, η εξάχρονη Βάγια σηκώθηκε όρθια, και η κρυστάλλινη παιδική φωνή της ακούστηκε: “Κύριε και Θεέ μας, ευλόγησε κι απόψε το φαγητό και το νερό μας.! Χάρισε μας ένα ειρηνικό βράδυ και καλό ξημέρωμα!”

“Αμήν...” είπαν οι μεγάλοι κι άρχισαν με όρεξη το φαγητό τους.—Τα μάθατε; Βούηξε η αγορά σήμερα από τα άσχημα νέα που

κυκλοφόρησαν, είπε ο Ανέστης. Μετά το Σουζάν πάει και το Μπιτ-λίς, το κατάκαψαν οι Αγαρηνοί.6 Το ξέρετε πως έξω από την πόλη έχει μια εντυπωσιακή χαράδρα;

—Άκου τι λέει τώρα! Εμένα να ρωτήσεις, είπε ο παππούς. Το χωριό μου το Αχταμάρ είναι δυο μέρες ταξίδι με το άλογο.

Και έπρεπε να περάσεις αφιλόξενα και άγρια βουνά για να φτάσεις χωρίς ένα δεντράκι να σου χαρίζει τη σκιά του.

—Αλλά το Αχταμάρ είναι νησί, μας έχεις πει τόσες φορές αυ-τές τις ιστορίες...

—Και θα σας τις λέω συνέχεια για να μην τις ξεχνάτε. Μια μέ-3 Ντουντού = πρωτοκόρη, χαϊδευτικό υποκοριστικό 4 κάθκα βρε τζαναβάρ κ. λ.π = κάθισε καλά βρε θηρίο και ησύχασε5 σιρνασίκικο = σκανταλιάρικο6 Αγαρηνοί = λαός της Αραβίας (απόγονοι της Αγάρ), Τούρκος άραψ, σκληρός, άσπλαχνος


ρα μπορεί να πάτε να προσκυνήσετε εκεί... Ναι, είναι ένα νησάκι μια σταλιά, μισή ώρα από τη στεριά, μέσα στη λίμνη Βαν αυτή που είναι γεμάτη με λαξευτούς τάφους απ’ τον πολιτισμό των Ουραρ-τού, μια βουλιαγμένη νεκρούπολη. Απ’ τα πανάρχαια χρόνια ζού-σαν εκεί οι προγονοί μας. Ο Τιγράνης ο Μέγας, ένα αιώνα πριν γεν-νηθεί ο Χριστός, είχε διώξει τους Πάρθους και έφτιαξε το βασίλειό μας που έφτανε μέχρι τη Συρία. Όμως είχε την ατυχία να διαλέξει λάθος μέρος, γιατί εκεί ακριβώς ήταν το μεγάλο σταυροδρόμι για τους λαούς της Ανατολής και τους ξένους κατακτητές.

—Πατέρα, μας μιλάς για πολλούς αιώνες πριν. Θα πρέπει να πέ-ρασαν πολλοί το σταυροδρόμι...

—Και ποιοι δεν πέρασαν απ’ αυτά τα μέρη. Καταστρέφοντας και λεηλατώντας. Ρωμαίοι του Καίσαρα και Βυζαντινοί, Πέρσες και Σασσανίδες. Εμείς από τον δεύτερο κιόλας αιώνα είμαστε Χριστια-νοί. Ο Άγιος Γρηγόρης ο Νανζιανζινός μας κήρυξε το ευαγγέλιο.

—Από τους πρώτους δηλαδή. —Ε να μην νεσπάλετεν εμάς τι Πόντιους! Κι εμείς από τους

πρώτους ήμαστεν. Κι εμείς είχομεν τον Απόστολον Ανδρέαν τον πρωτόκλητο, που εδίδαξεν το καινούργιγ, τη θρησκείαν του Χρι-στού, σαούτα εδώ τα μέρη κι εβάπτισέ μας, είπε η γιαγιά Φροσύνη. Τρανόν η χάρητ..., και σταυροκοπήθηκε. Εμαρτύρησεν κιόλα σαν τι δασκάλ τα πάθη!..7

—Ναι, αλήθεια είναι. Και εμείς δεν θέλαμε πολέμους, άνθρωποι της αγάπης είμαστε. Έλα όμως που βρεθήκαμε και μεσ’ τη μέση και δεν τους γλιτώναμε...

Ύστερα πέρασαν οι Άραβες και οι Βαγρατίδες που μεγαλούργη-σαν και μετά Σελτζούκοι και Μαρβανίδες κι ακόμα Αγιουβήδες και Ζαχαρήδες. Στο τέλος ήρθε και ο Ταμερλάνος, ο φοβερός Τουρκο-μάνος, για να μην αφήσει πέτρα στην πέτρα.

Όμως, κάθε φορά που τελείωνε το κακό, εμείς ξαναβρίσκαμε το κουράγιο να μαζέψουμε τα κουρέλια μας και να ξαναχτίσουμε τις καμμένες εκκλησίες μας.

—Και οι Μαυροπροβατάδες; Πώς και τους ξέχασες;Ο κυρ Πετράκης γέλασε δυνατά.

7 ε να μην νεσπάλετεν εμάς τι πόντιους = Να μη ξεχνάμε κι εμάς τους πόντιους. κι εμείς από τους πρώτους ήμασταν ο Απόστολος Ανδρέας ο πρωτόκλητος δίδαξε την καινούρια θρη-σκεία σ’ αυτά εδώ τα μέρη και μας βάπτιζε. μεγάλη η χάρη του. μαρτύρησε κιόλας σαν του δασκάλου τα πάθη


—Βλέπω, καλά τα θυμάσαι τα μαθήματα ιστορίας που σας έδι-να από τότε που είσαστε νιάνιαρα...

—Εμείς είμαστε οι νιόβγαλτοι και μας έκαναν εντύπωση αυτά. Και συ, όμως, νοιαζόσουνα να προλάβεις να μας τα πεις όλα μην τυχόν και ξεχάσεις κάτι ...

—Οι Καρακογιουνλήδες8 ήταν πριν τον Ταμερλάνο, και ακο-λούθησαν οι Ακ-κογιουνλήδες9 τον καιρό των Μογγόλων.

Τώρα ήταν η σειρά του Ανέστη να γελάσει.—Ναι, και εμείς τότε που τα πρωτακούγαμε με τους μαυροπρο-

βατάδες και τους άσπροπροβατάδες, φανταζόμασταν τίποτα τσο-παναραίους να κατακυριεύουν τον τόπο...

—Ε, δεν διέφεραν και πολύ, γιε μου... Βάρβαρες και απολίτι-στες φυλές ήτανε και στα φριτζάτα10 ζούσανε, στις στέπες. Αλλά το ωραίο ήταν, πως έρχονταν πάντα σαν ελευθερωτές από τους προη-γούμενους και, μετά, έστηναν και αυτοί τα κονάκια και τα τσιφλί-κια11 τους, μέχρι να εμφανιστούν οι επόμενοι...!

—Αούτο εν έρημον μέρος και οι ανθρώπ’ τρία φοράς έρημοι12, ψιθύρισε η γιαγιά Φροσύνη.

—Στο Αχταμάρ, και στα νησάκια του Κιαρπανέκ με τις απόκρη-μνες χερσονήσους στα νότια της ατέλειωτης λίμνης που μοιάζει με τρεχάτο ζαρκάδι, υπήρχαν μοναστήρια από τον όγδοο αιώνα, μπο-ρεί και παλιότερα. Εδώ χτυπούσε η καρδιά του παλιού μας βασιλεί-ου του Βασπουρακάν των Αρμενίδων. Κοντά στο σπίτι που γεννή-θηκα ήταν το περίλαμπρο παλάτι της βασιλικής οικογένειας των Ρεχτουνί, που κατάγονταν από το Ιράν, και στα ερείπιά του έπαι-ζα σαν ήμουν παιδάκι. Μόνο η εκκλησία του Σταυρού είχε γλιτώ-σει απ’ τις καταστροφές.

Δεν ξέρετε πώς φοβόμασταν, όλο το παιδολόγι, με τις ανάγλυ-φες αυστηρές μορφές στους τοίχους και στον τρούλο που έμοια-ζε με πυραμίδα, κάθε που ’πεφτε ο ήλιος και άρχιζαν στα καντού-νια να παίζουν οι σκιές και να ζωντανεύει η Παναγιά, οι άγιοι και οι προφήτες... Ένας αρχιτέκτονας, Μανιέλ με τ’ όνομα, πάνω στον

8 καρακογιουνλήδες = μαυροπροβατάδες9 Ακ-κογιουνλήδες = Ασπροπροβατάδες (φυλές)10 Φριτζάτο = πρόχειρη αγροτική καλύβα 11 Τσιφλίκι = μεγάλο αγρόκτημα, ιδιοκτησία12 Αούτο εν έρημον κ.λπ. = Αυτό είναι ένα έρημο μέρος και οι άνθρωποι τρεις φορές πιο έρ -

μοι


παροξυσμό της δημιουργίας του, τα ’χε φτιάξει να φαίνονται όλα τόσο αληθινά. Ο πατέρας μου είχε καΐκι και έκανε το δρομολόγιο απ’ την Ανατολή στη Δύση. Απ’ τη μια άκρη της λίμνης στην άλ-λη. Είχα πάει πολλές φορές μαζί του. Φύσαγε το αεράκι κι έπαιρ-νε το καΐκι με τους φιλήσυχους χωριάτες που πάγαιναν να που-λήσουν τη σοδειά τους στο Τατβάν για καλύτερα. Κι ακόμα για ν’ αποφύγουν την ταλαιπωρία στα πανύψηλα Δερβένια του Κουζ-γκουνκιράν, με τους ντερβέναγες13 φρουρούς τους να παραμονεύ-ουν. Θυμάμαι πώς βλέπαμε με δέος απ’ το καΐκι τον τεράστιο όγκο απ’ τα φαλακρά καραντάγ14 και τις απόμακρες κορφές τους χωμέ-νες πάντα σε γκρίζα σύγνεφα, όλα παλιά, σβησμένα ηφαίστεια. Κο-τζάμ βουνά στα δυόμισι χιλιάδες μέτρα, με τις πετρωμένες λάβες να μαυρίζουν! Από ’κει το Μπιτλίς ήταν δεν ήταν δυο ώρες, και πά-ντα είχαμε λόγους να το επισκεφτούμε. Μια πέτρινη γέφυρα ένωνε την πόλη, περνώντας πάνω από απόκρημνο βάραθρο και γιαρνιά από ζερβά και δεξιά. Εγώ δεν εντυπωσιαζόμουν όποτε τη διαβαί-ναμε. Μάλλον... φόβο ένιωθα, ήμουνα βλέπεις και παρανιός. Αλ-λά τι έγινε στο Μπιτλίς με τους Τουρκαλάδες; Τι μας έλεγες πρω-τύτερα, γιε μου;

—Τώρα, πατέρα... Εγώ κόντεψα πια να ξεχάσω τι σου ’λεγα, με τις ατέλειωτες ιστορίες σου... Α... ναι, είπε και κόμπιασε. Τα νέα δεν είναι καθόλου καλά. Μάζεψαν όλους τους άντρες και τους γκρέμι-σαν από ψηλά στο βάραθρο. Η γιαγιά Φροσύνη εξοργίστηκε.

—Α... του Ζεμπέκηδε, του Μπεζεβένκηδε. Aυτοί θέ εθέλναν να χάτε όλον το μιλέτ μας... Ότεν εμείς ετρωγίσκαμεν όλα εχάθα.15

—Τώρα ο φόβος σ’ όσους περνούν από ’κει θα είναι διπλός, από τις ψυχές που θα γυροφέρνουν στοιχειωμένες...

—Τους φουκαράδες, άσχημο τέλος είχανε.—Ευτυχώς που τα παιδιά επήγανε για ύπνο..., πήρε τον λόγο ο

κυρ Πετράκης, δεν πρέπει να τα τρομάζουμε με τέτοιες ιστορίες. Η Βδοκιά σηκώθηκε και άρχισε να μαζεύει τα πιάτα.—Ναι, λες και δεν καταλαβαίνουνε κι αυτά. Στα μάτια τους μπο-

ρείς να διαβάσεις τη φοβέρα τους. Όλα τα ξέρουνε και τα κάνουν

13 Ντερβέναγας = δερβίσης, φύλακας δερβενιού14 καραντάγ = μαύρο βουνό 15 Α του ζεμπέκηδε κ.λπ. = Α τους ζεϊμπέκηδες τους μπεζεβένκηδες. Αυτό θα θέλανε να χαλ -

σουνε (καταστρέψουνε) όλο το έθνος μας, όταν εμείς τρώγαμε όλα χαθήκανε.


και τραγούδι... Να δεις πώς το ’λεγαν, μωρέ, σήμερα...στην αυλή της Μαριγώς μαζί με τα παιδιά της... Α ναι! Κάπως έτσι...

...Πάει το Μπιτλίς, το κάψανε οι Κούρδοι μαζί και το Γκαρζάν, μονομερής το κάνανε να μοιάζει σαν γης μαδιάμ...’’

Ο Ανέστης είπε θυμωμένα:—Μα, δεν πρέπει να τα αφήνετε να λένε τέτοια πράγματα. Έτσι

δίνουμε αφορμές στους Τούρκους. —Ναι, αλλά βλέπεις τα παιδιά είναι σαΐνια και τους Τούρκους

τους βάφτισαν Κούρδους.—Το ξέρετε πως ληστέψανε κιόλας το αρχοντικό του Ναφαρι-

άν, κοντά στην Αγία Σοφία; Και ανοίξανε και του Ευφραίμογλου τις αποθήκες, τα παχνιά16 και τα κοτέτσια;

—Και πού τα ’χει όλα αυτά; —Δίπλα στου Σεραφείμ.—Μάλλον σε αυτόν τον αγιογδύτη τεφετζή17 θα θέλανε να βά-

ζανε χέρι, μιας κι ο καδής δεν τον ακουμπάει καθόλου. Μα φαίνε-ται τους πήρανε χαμπάρι κι αλλάξανε τα σχέδια τους οι λήσταρχοι, είπε ο κυρ Πετράκης. Αλλά δεν πρέπει να παίρνουμε στα σοβα-ρά και ό,τι ακούγεται, γιατί ο κόσμος φτιάχνει και διάφορες ιστο-ρίες που μεγαλώνουν από στόμα σε στόμα. Καμιά φορά, τα παρα-λένε κιόλας.

—Ε, όχι και τα παραλένε, πατέρα! Ο κόσμος το ’χει ''τούμπανο’’ κι εσύ εξακολουθείς να τα βλέπεις όπως τα ’ξερες παλιά.

—Δηλαδή πώς ήτανε παλιά και πώς είναι τώρα, βρε γιε μου; Κι εμείς όπως κι εσείς ραγιάδες γεννηθήκαμε... Και εμείς μεγαλώσαμε με έναν Αμπτούλ για σουλτάνο, μόνο που ο δικός μας, ο Μεντζίντ, ήτανε πιο άνθρωπος απ’ αυτόν τον αιμοβόρο, τον Χαμίντ. Αναπά-ντεχα μας έδωσε και κανόνες18 και τον χάρτη του Γκιούλ-Χανέ.19

—Το Χάτι χουμαγιούν20 το θυμάμαι. Τα πρόλαβα κι εγώ τα χαρ-τιά που ρύθμιζαν την ασφάλεια της περιουσίας, τις δίκαιες εισπρά-ξεις στα χαράτσια και την είσοδό μας στον στρατό.

16 παχνί = Φάτνη, μέρος που τοποθετείται η τροφή για τα ζώα17 Τεφετζής = Τοκογλύφος 18 κανόνες = κάθε τι που χρησιμεύει για πρότυπο, (στο βιβλίο εννοεί νομοθεσία) 19 γκιουλχανέ = Νομικές ρυθμίσεις και κανόνες που εξασφαλίζουν την ισοτιμία στους φ -

ρους, στην ασφάλεια, στις δημόσιες υπηρεσίες. 20 χάτι χουμαγιούν, χάτι σερίφ = ρυθμίσεις νομοθετικές περί ασφάλειας, περιουσίας, στρ -

τολογίας, ισότητας για όλους τους οθωμανούς υπηκόους.


— Έτσι μπόρεσε κι ο αδελφός σου, ο Τρύφωνας, να καταταγεί και να γίνει άνθρωπος.

—Αυτά και τα τανζιμάτ21, που εννοείται πως μας έκαναν... ίσους στους φόρους κι απέναντι στους Καδήδες, που μας είχαν παραπε-ταμένους, για τελευταίας κατηγορίας.

—Ε, ναι, δηλαδή αυτά και... όσα απ’ αυτά έγιναν στην πράξη... Πάντως είχε κι άλλες καλές ιδέες για τα σκολειά κι έβαλε και διομο-λόγηση22 για τους εμπόρους, που αλωνίζανε... Τώρα αν δεν εφαρ-μόστηκαν όλα αυτά ας όψονται οι Ουλάδες23, οι Τιμαριούχοι κι οι Ζαΐμηδες24, που ποτέ τους δεν θέλανε τους εκσυγχρονισμούς και τους ελέγχους στα τσιφλίκια τους.

—Ναι δίνουν υποσχέσεις για ελευθερία και δικαιοσύνη, δηλα-δή, και πράσινα άλογα. Και τώρα, όπως και πάντα, οι νέοι τους πι-στεύουν και τους υποστηρίζουν. Αυτές είναι αξίες που δίνουνε κά-ποια ελπίδα στην άχαρη ζωή μας. Νομίζαμε πως θα γινόμασταν μια δεύτερη Φράντζα. Με τέτοια συνθήματα έκαναν την επανάστασή τους οι Φράγκοι και γκρέμισαν τα φέουδα και τους μπουρζουάδες. Δεν άξιζε τον κόπο να ελπίζουμε κι εμείς για κάτι καλύτερο στη ζωή μας; Η Βδοκιά πήρε τον λόγο.

—Δεν μπορείς να ζεις μόνο με την ελπίδα, καλέ μου πατέρα. Μπορεί να είναι ένα ωραίο, ζωντανό όνειρο, αλλά πρέπει να συ-νειδητοποιείς και την κατάστασή σου. Αν δεν το κάνεις, είσαι άξι-ος της τύχης σου. Όταν καταλάβεις τη θέση σου και αγωνίζεσαι για ένα ιδανικό προσπαθώντας να αλλάξεις τα κατεστημένα, τότε γίνεσαι επαναστάτης. Κι όταν δίπλα σου βρεθεί να αγωνίζεται για τον ίδιο σκοπό κι άλλος ένας, τότε γίνεται κι η επανάσταση...

—Μπράβο, κόρη μου! είπε συγκινημένος ο παππούς Πετράκης. Θα γινόσουνα μια πρώτης τάξεως οδηγήτρια της φυλής μας.

—Και να μην ξεχνάμε πως, εκτός από ελευθερία και δικαιοσύ-νη, μας υποσχέθηκαν και ισότητα... Και τι είδαμε από όλα αυτά; Τίποτα..

21 Τανζιμάτ = περίοδος μεταρρυθμίσεων θρησκευτικής, πολιτικής και φορολογικής ισότητας στην οθωμανική αυτοκρατορία,τάξη (από την αραβική γλώσσα).

22 διομολόγησι = προνόμιο που δίνονταν στους υπηκόους23 ουλάδες, ουλεμάδες = Θεολόγοι νομομαθείς, απόφοιτοι από μεντρεσσέ 24 Τιμαριούχοι, Ζαΐμηδες = Τιτλούχοι γης και αξιωμάτων (Ζιαμέκια). Όπως και οι τιμαριούχοι,

ήταν υποχρεωμένοι να συντηρούν ναυτικά πληρώματα (λεβέντες) στον στόλο του εκά-στοτε καπουδάν πασά, που έβγαινε στα νησιά κάθε άνοιξη και εισέπραττε τις φορολογίες (χαράτσια).


—Μόνο σύγχυση και αναρχία. Αυτοί, μάτια μου, προσπάθησαν να εκβιάσουν τη συμπαράστασή μας για τους δικούς τους άνομους σκοπούς, που δεν έχουν καμιά σχέση με τους δικούς μας. Και ούτε είναι βέβαια και Γιακουμπίνοι25... Μόνο τις ιδέες τους σφετερίστη-καν και φόρεσαν και τον μανδύα τους.

—Έχεις δίκιο, γιε μου, γι’ αυτό και ο τζαναμπέτης26 ο Αμπντούλ έφτιαξε τα χαμιδιέ και ξαμόλησε όλους τους μυστικούς και τους ρουφιάνους της αστυνομίας... Οι καραγκιόζηδες... μας προτείνουν να γίνουμε κι εμείς σαν τα μούτρα τους και να σπιουνιάρουμε τους δικούς μας, τρομάρα τους!

—Κι όσο για τον Αμπντούλ, αυτόν μην τον αναφέρεις καθόλου. Αυτός είναι γεννημένος παλιοτόμαρο, ένας κακούργος τύραννος και τίποτ’ άλλο.

—Δεν του το κόλλησαν έτσι τυχαία το παρατσούκλι ''κόκκινος σουλτάνος’’.

—Εμ’ βέβαια! Είναι όνομα και πράμα, αφού στάζει... αίμα όπου τον αγγίξεις!

—Ούτε οι δικοί του δεν τον χωνεύουν...—Το μίσος που τρέφει για τους αλλόθρησκους και πιο πολύ για

μας, είναι αδιανόητο. Τα ξέρεις, βέβαια, τι να στα λέω τώρα...—Μακάρι να ξέραμε και τι άλλο μας περιμένει από δαύτον.—Τυφλώθηκε απ’ τις φιλοδοξίες του και την αρχομανία. Για να

αρπάξει τον θρόνο απ’ τον αδελφό του, τον Μουράτ, τον φυλάκισε στο καστροπάλατο του Τσιραγάν, κι αυτόν, και τη γυναίκα του, και τα τέσσερα παιδιά του –ακόμα κι απ’ αυτά φοβότανε. Μόνο τρεις μήνες πρόλαβε ο φουκαράς ο Μουράτ να χαρεί τον θρόνο του.

—Ακούστηκε τότες πως ήταν και λίγο λωλός... Αλλά, τόσα χρό-νια, λιώνει μέρα με τη μέρα περιμένοντας τον θάνατό του, πίσω απ’ τις βαριά κλειδαμπαρωμένες πόρτες.

—Αφερίμ27! Πάλι καλά που τους άφησε και ζωντανούς. Για να γίνεις Σουλτάνος θα ’πρεπε να περάσεις πάνω από πολλά κεφάλια, ριγμένα στα σκαλοπάτια που οδηγούν στον θρόνο.

—Ν’ αλληλοσκοτώνονται, βρε παιδί μου, ίδιες οικογένειες;

25 γιακουμπίνοι = ιακωβίνοι26 Τζαναμπέτης = κακότροπος, στριμένος27 Αφερίμ = εύγε, μπράβο


—Ε, καλά τώρα... Εδώ και έξι αιώνες αλληλοσπαράσσονται για την εξουσία.

—Ξέρεις πως ένας από τους Μουράτ, ο νικητής των Περσών, δολοφόνησε όλα τ’ αδέλφια του...

—Την ξέρω την ιστορία. Όταν πέθανε ο πατέρας του, για να κάτσει αυτός στον θρόνο, εκτέλεσε όλους τους υποψήφιους αδελ-φούς του... Δεκαεφτά πρίγκιπες και πέντε πριγκίπισσες μαζί και την Καντίν28... Έβαλε τους γενίτσαρους να φυλάνε τις πόρτες μην ξεφύ-γει κανένας και οι θηριώδεις χαντούμηδες29 τους κυνηγούσαν από δωμάτιο σε δωμάτιο και τους στραγγάλιζαν έναν έναν.

—E! Τα ίδια και χειρότερα έπαθαν και τα δικά του παιδιά, από τον επόμενο. Αυτός έσπασε όλα τα ρεκόρ... Σκότωσε τους εικοσιέ-ναν γιους και τις δεκατρείς κόρες του Μουράτ!

—Αυτά ήταν συνηθισμένα πράγματα στους σουλτάνους, πατέ-ρα. Αλλά, ξέρεις κάτι; Τουλάχιστον... τους έθαψε όλους μαζί. Και με τον νεκρό σουλτάνο μπροστάρη και γενναιόφρονα, έστησε κι ένα τουρμπέχ30 γιομάτο μάργαρο31 και κολόνες με πράσινο και κόκκινο σμάλτο. Έβαλε και οδάρο32 γενίτσαρο γιασακτσή,33 για να ’ναι σί-γουρος πως... δεν θα σηκωθεί κανένας τους! Έχω δει αυτόν τον τά-φο στην Πόλη. Είναι στο προαύλιο της Αγιάς Σοφιάς μαζί με άλλα μαυσωλεία Τούρκων σουλτάνων που δόξασαν την αυτοκρατορία –του Μωάμεθ, του Σουλεϊμάν, του Μουσταφά. Όλοι τους έχουν με-γάλους μιναρέδες στα τέσσερα καντούνια της ολόλαμπρης εκκλη-σιάς μας. Του Σελίμ είναι πολυγωνικός και του Βαγιαζίτ ραβδωτός, ενώ του πορθητή Μωάμεθ, με τον γυαλιστερό κόκκινο πορφυρίτη, είναι πράγματι πολύ εντυπωσιακός!

—Μήπως και στους δικούς μας, τους βυζαντινούς, πιο λίγα έγι-ναν παιδιά μου; Θυμάστε τις ιστορίες με τους εμφύλιους πολέμους ανάμεσα στους Ανδρόνικους και στους Κατακουζηνούς, τους σφε-τερισμούς των θρόνων κι όλα αυτά; Οι μηχανορραφίες ήταν προ-τέρημα μες στα παλάτια. Ο Ανδρόνικος ο Κομνηνός σκότωσε τη

28 καντίν = σύζυγος σουλτάνου 29 χαντούμης = ευνούχος 30 Τουρμπέχ = μεγαλοπρεπής τάφος, μαυσωλείο31 μάργαρο, σεντέφι = μαργαριτάρι32 οδάρος = Φύλακας νεκροταφείου33 γιασακτσής = Φρουρός



Βατάτζη 55, 114 73 Αθήνα ΤΗΛ. : 210 6431108E-MAIL: [email protected]

www. ocelotos. gr



ΕΚ∆ΟΣΕΙΣοσελότος

Βρισκόταν σε απελπιστική κατάσταση. Μέσα σ’ ένα τούνελ και πουθενά να δει λίγο φως. Το κεφάλι του τον πόναγε τρομερά. Ίσως να ήταν από τη μεγάλη προσπάθεια που έκανε μέσα σ’ αυτόν τον λαβύρινθο... αλλά μπορεί να ήτανε και από το τραύμα του...

Το μόνο που είχε στην κατοχή του και μοναδικό στοιχείο ένα χάλκινο μενταγιόν που φορούσε στον λαιμό του. Από τη μια εί-χε ανάγλυφο έναν αετό που κρατούσε στα νύχια του ένα μεγά-λο φίδι και από την άλλη έγραφε: Στο φως των ματιών μου, στον χτύπο της καρδιάς μου, στην αγαπημένη μου Ε.

Ο Αλέξανδρος Παπακυρια-κού γεννήθηκε στο Καρλό-βασι της Σάμου το 1947.

Μετά το γυμνάσιο σπούδα-σε ηλεκτρολόγος και συγ-χρόνως δούλεψε σε διάφο-ρα επαγγέλματα.

Το 1970 μπαρκάρισε σε πο-ντοπόρα πλοία. Δούλεψε σε ψυγεία, φορτηγά και κρου-αζιερόπλοια. Γυρνώντας τον κόσμο απόκτησε γνώσεις και εμπειρίες, από αυτό που λέμε ‘‘πανεπιστήμιο της ζω-ής’’ και γνώρισε χώρες και ανθρώπους άλλων λαών σε Ευρώπη, Αφρική και Αμερι-κή.

Έμεινε ως μετανάστης στη Φλόριδα των Ηνωμένων Πολιτειών για μερικά χρό-νια. Ήταν εποχή κοινωνι-κών αλλαγών, με το ‘‘Flower Power’’, την επανάσταση, την άρνηση και αμφισβήτη-ση των νέων απέναντι στις μέχρι τότε αξίες, τους χίπις, τον τρόπο ζωής των οποίων και ο ίδιος ακολούθησε.

Έτσι όταν ξαναγύρισε στον τόπο του, δημιούργησε ένα disco club, τo ‘‘Alex House’’ που έγινε γνωστό στο νησί και όχι μόνο, κυρίως για το χίπικο ντεκόρ και τη Rock μουσική του.

Από το 1997 μένει μαζί με την σύντροφό του από το Μόναχο, ζωγράφο και ποι-ήτρια, η οποία και φιλο-τέχνησε το εξώφυλλο και οπισθόφυλλο αυτού του βι-βλίου.Η μοναδική σχέση του συγ-γραφέα με τον χώρο της Μ. Ασίας ήταν λόγω της για-γιάς του, που περνούσε απέναντι στα Μικρασιατικά παράλια πριν από τη κατα-στροφή του 1922. Μαζί με πολλούς άλλους Σαμιώτες, πήγαινε τα καλοκαίρια για το θέρισμα των σιτηρών, με ανταμοιβή, ό,τι περίσσευε στα αλώνια μετά το μάζε-μα. Έπρεπε να το κάνει για να μεγαλώσει τα οχτώ παι-διά της, καθώς ο άνδρας της έμεινε ανάπηρος στο Α! Βαλκανικό πόλεμο, και σύ-ντομα πέθανε, αφήνοντάς την χήρα, χωρίς κανένα ει-σόδημα.

Το Χάλκινο Μεν

ταγιον

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

ISBN 978-960-564-010-1

140 × 210 SPINE: 22.5 FLAPS: 70 Z

00_cover_xalkino mentagion.indd 1 12/3/2012 9:51:51 AM


γυναίκα και τον μικρό διάδοχο του ξαδέρφου του Μανουήλ, μόλις αυτός πέθανε, για να καταχραστεί την εξουσία.

—Ναι, θυμάμαι αυτή την ιστορία και θυμάμαι και το τέλος που είχε για... όλα τα καλά που έκανε. Ο αγανακτισμένος λαός έγινε αμείλικτος δήμιός του. Τον κατακρεούργησαν... Του έβγαλαν μά-τια και δόντια προτού από συμπόνεση τον αποκεφαλίσουν! Η Bδο-κιά κούνησε το κεφάλι λυπημένα.

—Απαίσιο τέλος γι’ άνθρωπο... Αυτοί οι άντρες οι ωμοβόροι τα κάνουν όλα!

—Παντού τα ίδια γίνονται, κόρη μου... Από τότε που γίνηκε ο άνθρωπος, υπάρχουν και τα πάθια του για τα μεγαλεία... Κι αυτό δεν έχει να κάνει με το αν είσαι άντρας ή γυναίκα. Μην κοιτάς, βέ-βαια, στους μουσουλμάνους... Εκεί η γυναίκα προτιμά να κρύβε-ται ντροπαλή και άβουλη πίσω από τους φερετζέδες της και μέσα στα χαρέμια. Αλλά στους βυζαντινούς έφτανε να γίνει και αυτο-κράτειρα ακόμα.

Ας θυμηθούμε τη Θεοφανώ Λεκαπηνού, αυτή τη χυδαία φόνισ-σα! Πρώτα δηλητηρίασε τον πεθερό της, τον αυτοκράτορα Πορ-φυρογέννητο, για ν’ ανέβει στον θρόνο ο άντρας της, ο Ρωμανός!

—Κι όταν αυτός τα... ξετίναξε, η ξετσίπωτη ξαναπαντρεύτηκε τον διάδοχό του, τον αρχιστράτηγο Νικηφόρο Φωκά, συμπλήρω-σε ο Ανέστης. Που δεν ήταν κι ο τελευταίος, αφού κι αυτόν τον ξε-πάστρεψε η τρισκατάρατη, με τη βοήθεια του επόμενου που ήταν και ερωμένος της...

—Ναι, κι αυτός ήταν και δικός μας άνθρωπος: ο Ιωάννης Τσιμι-σκής... Μαζί τον δολοφόνησαν...

—Αμάν πια νισάφι34, είπε νευριασμένη η Βδοκιά! Αυτή δεν θα έπρεπε να τη λένε Θεοφανώ αλλά... Διαολοφανώ.

Οι γυναίκες άρχισαν τα γέλια, μα ο κυρ Πετράκης σοβαρός πα-ρατήρησε:

—Δεν είμαστε σε θέση να γελάμε... Καλύτερα να κοιτάζομε το δικό μας το χάλι, το σημερινό! Και γιατί λες, βρε γιε μου, πως ήταν δικός μας ο Τσιμισκής; Μήπως ήταν γενιά μας;

—Και ναι και όχι... Ήταν βέβαια απ’ αυτά τα χώματα και από αρ-μένικο σόι.

—Δεν πιστεύω να πήγε κι αυτός από... δηλητήριο;

34 Νισάφι = Έλεος, χάρη

Το χάλκινο μενταγιόν

Documents

Transcript of Το χάλκινο μενταγιόν