Η ΛΥΣΣΑ ΣΤΑ ΖΩΑ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ

Ζ. Σ. ΠολυζοπούλουΑναπλ. καθηγήτρια

Κτηνιατρική Σχολή ΑΠΘ

Ε. ΠαπαϊωάννουΜεταπτυχιακή κτηνίατροςΚτηνιατρική Σχολή ΑΠΘ

ΛΥΣΣΑ (Rabies, Rage, Tollwut)

Θανατηφόρα ιογενής ζωοανθρωπονόσος που προκαλεί οξεία εγκεφαλίτιδα στα θερμόαιμα θηλαστικά.

Αναφορά από την αρχαιότητα Δημόκριτος (5ο αιώνας πΧ) Αριστοτέλης (3ο αιώνας πΧ)

ΑιτιολογίαΟ ιός της λύσσας (rabies virus) ανήκει στο γένος

Lyssavirus της οικογένειας Rhabdoviridae.Έχουν αναγνωριστεί ακόμη 6 γενότυποι ιών Lyssavirus

(οι περισσότεροι σε νυχτερίδες)

Mονόκλωνος RNA ιόςΜέγεθος 180 x 75 nmΣχήμα σφαίραςΛιποπρωτεινική κάψαΑσταθής στο περιβάλλον

Μετάδοση του ιού

ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ: βαθειά τραύματα από δαγκώματαΛύση συνεχείας του δέρματος έκθεση του βλεννογόνου και των μυών στο σάλιο.

Άλλες οδοί μόλυνσης : Ενδορρινική εισπνοή Από το στόμα μολυσμένοι ιστοί/εκκρίσεις Μέσω του κερατοειδούς

Παθογένεια

Μολυσμένο σάλιο

Πολλαπλασιασμός του ιού μύες

Κινητικοί νευρώνες

Πολ/σμος του ιού

Νωτιαίος

μυελός

εγκέφαλος

Σιελογόνος αδένας

Ο ιός ΔΕΝ εισέρχεται στην αιματική κυκλοφορία

Η παρουσία του ιού στο σάλιο

υποδηλώνει ότι ο εγκέφαλος έχει ΗΔΗ

μολυνθεί

Θάνατος μπορεί να επέλθει και ΠΡΙΝ την

μόλυνση των σιελογόνων αδένων

ΧΡΟΝΟΣ ΕΠΩΑΣΗΣ

ΣΚΥΛΟΣ: 3-24 εβδομάδες (Μ.Ο. 3 - 8 εβδομάδες)ΓΑΤΑ: 2 – 24 εβδομάδες (Μ.Ο. 4 – 6 εβδομάδες)

ΑΠΕΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΙΟΥ

Αρχίζει λίγο πριν την εμφάνιση νευρολογικών

συμπτωμάτων (1-5 μέρες) και συνεχίζεται μέχρι τον θάνατο

του ζώου.

Πρόδρομο στάδιο (2-6 ημέρες?):Αλλαγή

συμπεριφοράς Πυρετός Ανορεξία–

Κατάπτωση Κνησμός-λείξη του

σημείου μόλυνσηςΜη ειδικά συμπτώματα

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Κλινική Εικόνα Μανιώδες στάδιο

(1-7 ημέρες): ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ επίμονο γαύγισμα –

γρύλισμαΦωτοφοβίαΥπεραισθησία-ΔιέγερσηΑλλοτριοφαγίαΆσκοπη περιπλάνησηΑποπροσανατολισμόςΜυδρίασηΑταξίαΕπιληπτικές κρίσεις

Παραλυτικό στάδιο (2–4 ημέρες):Αλλαγή της φωνήςΠαράλυση κάτω γνάθου Σιελόρροια–αφρός από

το στόμαΑναπνευστική

ανεπάρκειαΚώμαΘΑΝΑΤΟΣ

Κλινική ΕικόναΠΑΡΟΜΟΙΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΓΑΤΕΣ

Η πρόδρομη φάση διαρκεί 1-2 μέρες και εκδηλώνεται με πυρετό και διαταραχή συμπεριφοράς.

Η μανιώδης φάση περιλαμβάνει επίσης: άγριο - απλανές βλέμμα, μυϊκό τρόμο, αδυναμία, αταξία

Συνήθως πεθαίνουν μέσα σε 2 – 4 μέρες

Σπάνια υπάρχει παράλυση της γνάθου και του λάρυγγα Αλλαγή χροιάς φωνής Ενδέχεται να εμφανίσουν απευθείας παράλυση με λίγα ή καθόλου πρόδρομα συμπτώματα

Ορισμένες γάτες τρέχουν ακατάπαυστα και τελικά πεθαίνουν από εξάντληση!

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Ορολογικός έλεγχος ανοσολογική ανταπόκριση στο εμβόλιο

Η αύξηση του τίτλου αντισωμάτων στο ΕΝΥ μπορεί να εμφανιστεί και 2-3 εβδομάδες μετά την έναρξη των νευρικών

συμπτωμάτων

Ανοσοϊστοχημική εξέταση+

σήμανση του αντιγόνου του ιού με τη μέθοδο του άμεσου

ανοσοφθορισμού σε ιστοτεμάχια εγκεφάλου

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΜΒΟΛΙΑΚΩΝ

ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ ΑΠO ΑΥΤΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ

Θεραπεία

Συμπτωματική θεραπεία και εντατική νοσηλεία δεν συστήνεται για λόγους

προφύλαξης της δημόσιας υγείας

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ!!!!

ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ

ΠρόληψηΘεωρητικά για τον έλεγχο της λύσσας στο σκύλο πρέπει να είναι εμβολιασμένο τουλάχιστον το 70% του πληθυσμού.

Ένας εμβολιασμός σε σκύλους και γάτες άνω των 3 μηνών και επανάληψη κάθε χρόνο συμφώνα με

την Ελληνική νομοθεσία.

Υποχρεωτικός εμβολιασμός με αδρανοποιημένα εμβόλια.

Πρόληψη

Θετικός ορολογικό αποτέλεσμα με τίτλο αντισωμάτων >0,5 ΙU/ml

Προστατευτική ανοσία στη λύσσα

Η ανοσία του εμβολίου διαρκεί άπό 1 μέχρι και 3 χρόνια

Μετεμβολιακές Επιπλοκές Άλγος τοπικά Χωλότητα Περιφερική λεμφαδενοπάθεια Πυρετός Συμπτώματα αναφυλαξίας Εστιακή αγγειίτιδα και τοπικός

σχηματισμός κοκκιώματος 3-6 μήνες μετά την έγχυση

Mετεμβολιακά σαρκώματα στη γάτα

ΓΙΑΤΙ Ο ΑΝΤΙΛΥΣΣΙΚΟΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΒΕΒΛΗΜΕΝΟΣ

Γειτονικές χώρες εμφανίζουν κρούσματα σε ανθρώπους, σκύλους, γάτες, παραγωγικά και άγρια ζώαΑρκετοί άνθρωποι στις παραμεσόγειες χώρες υποβάλλονται σε προληπτική αντιλυσσική θεραπεία επειδή δαγκώθηκαν από λυσσύποπτα ζώα.ΑΥΞΗΜΕΝΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΣΠΟΤΩΝ ΖΩΩΝ

Μέχρι σήμερα η Ελλάδα θεωρούνταν απαλλαγμένη από τη λύσσα (Seimenis et al. 2006)

QUIZ: What is your diagnosis?

Σκύλος, μιγάς Γκέκας, ♀, 8 χρ. Κιλκίς, ελεύθερη σε κτήμα με άλλους 3 σκύλους ΑνεμβολίαστηΑπότομη (1-3 ημέρες) εκδήλωση νευρικών συμπτωμάτων

Σκύλος, ακαθόριστης φυλής, ♂, αδέσποτο νεαρό ενήλικο Προσκομίστηκε από τη δημοτική υπηρεσία επειδή εμφάνισε νευρικά συμπτώματα

Boxer, ♂, 5 χρ.Ζει σε αυλή μονοκατοικίαςΠαροξυστικό σύνδρομο, έντονη σιελόρροια, αλλαγή συμπεριφοράς (επιθετικότητα)Διάρκεια 7-10 ημέρες

QUIZ: What is your diagnosis?

Poodle cross, ♂, 2 χρ.Ζει σε αυλή αγροικίας«Περίεργη» συμπεριφορά, επιθετικότητα προς ανύπαρκτα πράγματαΔιάρκεια 3 εβδομάδες

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΗ επανεμφάνιση της λύσσας στην Ελλάδα έφερε στην επιφάνεια μια σοβαρή αλλά και ξεχασμένη μέχρι τώρα ζωοανθρωπονόσο.

Επαγρύπνηση αλλά ΟΧΙ ΠΑΝΙΚΟΣ

Η γνώση, η σωστή ενημέρωση και η πρόληψη μπορούν να συμβάλλουν

στην αντιμετώπιση του προβλήματος