Δασικές-Πυρκαγιές

Α. Π. Δημητρακόπουλος Τμήμα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος

Α.Π.Θ.

ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ

Θεσσαλονίκη 2009

Παγκόσμιες επιπτώσεις δασικών πυρκαγιών Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του

χερσαίου φυσικού περιβάλλοντος και οι επιπτώσεις τους είναι πλέον παγκόσμιες,

αφού αποτελούν κύριες συνιστώσες των τριών μεγαλύτερων παγκόσμιων

περιβαλλοντικών προβλημάτων - του ‘φαινομένου του θερμοκηπίου’, της ‘αλλαγής

του κλίματος της γης’ και της ‘ερημοποιήσης’ - σε έναν ατέρμονα και διαρκώς

επαναλαμβανόμενο καταστροφικό κύκλο (σχήμα 1). Παγκοσμίως, η καταστροφή

των δασών από πυρκαγιές έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο την απώλεια των κυριότερων

χερσαίων δεσμευτών του CO2 της ατμόσφαιρας, αλλά και τον ταυτόχρονο

εμπλουτισμό της με το CO2 και το CH4 που προέκυψαν ως προϊόντα της καύσης της

δασικής βιομάζας. Αύξηση της συγκέντρωσης του CO2 στην ατμόσφαιρα

συνεπάγεται μεγαλύτερη δέσμευση της ανακλώμενης από την επιφάνεια της γης

ηλιακής ακτινοβολίας, με αποτέλεσμα το κλίμα της γης σε παγκόσμια κλίμακα να

γίνεται προοδευτικά θερμότερο και ξηρότερο. Αυτή η αλλαγή του κλίματος προς το

θερμότερο και ξηρότερο, το καθιστά περισσότερο ευεπίφορο τόσο για την έναρξη και

εξάπλωση περισσότερων δασικών πυρκαγιών, όσο και για την αυξανόμενη

ερημοποίηση από την εκτεταμένη διάβρωση των εδαφικών πόρων που ακολουθεί την

καταστροφή του φυτοκαλύματος από τις πυρκαγιές. Επιπρόσθετα, οι δασικές

πυρκαγιές αποδεσμεύουν στην ατμόσφαιρα τα αποθέματα άνθρακα (carbon

sequestration) που είναι εδώ και αιώνες δεσμευμένα μέσω της φωτοσύνθεσης στην

φυτική βιομάζα. Ένα εκτάριο δάσους παράγει 4 τόνους οξυγόνο το χρόνο, ενώ κάθε

χρόνο η καύση των δασών συνεισφέρει κατά 8% στο συνολικά εκπεμπόμενο στην

ατμόσφαιρα CO2 και CH4 , και κατά 13% σε NOx , παγκοσμίως. Από τα παραπάνω, ο

ρυθμιστικός ρόλος του δάσους στο κλίμα τόσο σε παγκόσμια όσο και σε τοπική

κλίμακα καθίσταται προφανής.

Οι δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα

Οι δασικές πυρκαγιές ανέκαθεν αποτελούσαν το σημαντικότερο πρόβλημα των

Ελληνικών δασών, και κατά την τελευταία τριακονταετία το κύριο αντικείμενο

ενασχόλησης της δασικής και πυροσβεστικής υπηρεσίας, τουλάχιστον από άποψη

κατανομής των δημοσιονομικών δαπανών. Οι δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα

θεωρούνται περίπλοκο, διαρκές και συνεχώς επιδεινούμενο περιβαλλοντικό

πρόβλημα που αποδίδεται στις κλιματολογικές συνθήκες, στις ανθρώπινες

δραστηριότητες, στην έλλειψη θεσμικών μέτρων, στον ανεπαρκή εξοπλισμό και

οργάνωση των δασοπυροσβεστικών δυνάμεων, καθώς και σε συνδυασμούς των

παραπάνω παραγόντων. Αποκορύφωμα αποτελούν οι πυρκαγιές της Πελοποννήσου

και της Ευβοίας τον Αύγουστο του 2007 που με περίπου 2.000.000 στρέμματα

καμένες δασικές εκτάσεις και την απώλεια 67 ανθρωπίνων ζωών, αποτελούν θλιβερό

ρεκόρ στην παγκόσμια ιστορία των δασικών πυρκαγιών. Η ανάγκη για την επιτυχή

αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα είναι σήμερα περισσότερο

επιτακτική από ποτέ.

Η μελέτη της διαχρονικής εξέλιξης των δασικών πυρκαγιών συνεισφέρει στην

ανάλυση του φαινομένου, στην εύρεση των γενεσιουργών αιτιών του, στην

αξιολόγηση των προληπτικών, κατασταλτικών και θεσμικών αντιπυρικών μέτρων

που εφαρμόστηκαν κατά καιρούς, και τελικά, στον ορθολογικό και τεκμηριωμένο

αντιπυρικό σχεδιασμό. Στο σχήμα 2 παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη των

δασικών πυρκαγιών και των καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1960

– 2007. Γενικά, παρατηρείται σημαντική αύξηση τόσο του αριθμού των πυρκαγιών

όσο και των καμένων εκτάσεων κατά την περίοδο 1980 -2007 σε σχέση με την

περίοδο 1960 – 1979. Ο κατά μέσος όρος ετήσιος αριθμός των δασικών πυρκαγιών

παρέμεινε σταθερός τις δεκαετίες του ΄60 και ΄70, ενώ τις δεκαετίες του ΄80 ΄90 και

΄00 υπερδιπλασιάστηκε. Οι κατά μέσο όρο ετησίως καιγόμενες εκτάσεις είχαν

εκθετική αυξητική πορεία ανά δεκαετία, με αποτέλεσμα τη δεκαετία του ΄80 να

πενταπλασιαστούν σε σχέση με τη δεκαετία του ΄60. Μια σχετική κάμψη

παρατηρήθηκε τη δεκαετία του ΄90 σε σχέση με τη δεκαετία του ΄80. Κατά τις

δεκαετίες του ΄60 και του ΄70, ενώ είχαμε κατά μέσο όρο τον ίδιο ετήσιο αριθμό

πυρκαγιών, εν τούτοις κάηκαν σχεδόν διπλάσιες δασικές εκτάσεις τη δεκαετία του

΄70 σε σχέση με αυτή του ΄60. Eπίσης, η κατά μέσο όρο καιγόμενη έκταση ανά

πυρκαγιά αυξήθηκε από 17 ha ανά πυρκαγιά κατά τη δεκαετία του ΄60, σε 27.7 ha

ανά πυρκαγιά τη δεκαετία του ΄70, για να τριπλασιαστεί τη δεκαετία του ΄80 σε 41.5

ha ανά πυρκαγιά. Κατά τις δεκαετίες του ΄90 και ’00 υπήρξε σχετική μείωση σε 25.9

ha και 24.8 ha ανά πυρκαγιά, αντίστοιχα. Παρόλα αυτά, παραμένει η υψηλότερη σε

σχέση με τις υπόλοιπες Μεσογειακές Ευρωπαϊκές χώρες (Ισπανία 12.5 ha, Ιταλία

11.5 ha, Γαλλία 9.5 ha).

Γενικά, ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών σχεδόν διπλασιάστηκε και οι καμένες

εκτάσεις σχεδόν τριπλασιάστηκαν τις δεκαετίες του ΄80, ΄90 και ‘00 συγκρινόμενες

με τις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70. Παρατηρείται έξαρση του φαινομένου κατά τη

διάρκεια ετών με παρατεταμένη ξηρασία και έντονες κοινωνικές δραστηριότητες.

Έτσι, κατά τα έτη 1994, 1988, 1985, 1981, 1977, 1965, και 1958 υπήρξαν εθνικές

εκλογές, ενώ κατά τα έτη 2007, 2000, 1994, 1992, 1988, 1985 και 1981

παρατηρήθηκε έντονη ξηρασία.

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

1960

1961

1962

1963

1964

1965

1966

1967

1968

1969

1970

1971

1972

1973

1974

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

Καμένες

εκτάσεις

, (ha

)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Αριθμός

πυρκαγιών

Καμένες εκτάσεις

Αριθμός Πυρκαγιών

1960-1969724 Πυρκαγιές/έτος

12377 ha/έτος17 ha/πυρκαγιά


20379 ha/έτος27,7 ha/πυρκαγιά







Σχήμα 2. Διαχρονική ανάλυση δασικών πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1960 – 2007.

Διαχρονική ανάλυση των αιτιών έναρξης δασικών πυρκαγιών Κατά την περίοδο 1956-1979 (24 έτη) καταγράφηκαν 16157 πυρκαγιές οι οποίες

κατανέμονται σε ολόκληρη την Ελλάδα ως εξής: αμέλειες 8817 (56.6%), εμπρησμοί

4541 (28.1%), άγνωστα αίτια 2607 (16.1%), φυσικά αίτια 192 (1.2%). Ειδικότερα,

για την περίοδο 1965-1979 (5133 πυρκαγιές) είναι δυνατή η περαιτέρω διάκριση των

αμελειών σε «καύση υγρών» (47.5%) και «αναμμένα τσιγάρα» (28.6%), που

αντιπροσωπεύουν τα ¾ του συνόλου των πυρκαγιών της περιόδου αυτής. (Σχήμα 3)

Παρατηρείται ότι η κύρια αιτία έναρξης πυρκαγιών αυτή την περίοδο είναι οι

αμέλειες που κυρίως συνίστανται σε «καύση αγρών» και «αναμμένα τσιγάρα». Η

εντατική καλλιέργεια των γεωργικών εκτάσεων και ο μεγάλος αγροτικός πληθυσμός

της περιόδου αυτής αιτιολογούν το υψηλό ποσοστό που οφείλονται σε αγροτικές

εργασίες. Η έλλειψη ενημέρωσης του κοινού σε ότι αφορά τους κινδύνους έναρξης

πυρκαγιών και η τότε μειωμένη ευαισθησία σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος

κατέστησαν τα «αναμμένα τσιγάρα» σημαντική αιτία έναρξης πυρκαγιών. Κατά

τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 παρατηρείται σταδιακή μείωση του αγροτικού

πληθυσμού λόγω αστυφιλίας ή μετανάστευσης, που τελικά οδήγησε σε συρρίκνωση

τον πληθυσμό της υπαίθρου. Οι συνεχώς αυξανόμενες οικιστικές ανάγκες πέριξ

αστικών περιοχών και η μεγάλη τουριστική ανάπτυξη, δημιούργησαν μεγάλες

κοινωνικές πιέσεις για αλλαγή χρήσης πολλών δασικών εκτάσεων κατά την επόμενη

εικοσαετία.

Κατά την περίοδο 1980-1997 (18 έτη) καταγράφηκαν 25684 πυρκαγιές οι οποίες

κατανέμονται σε ολόκληρη την Ελλάδα ως εξής: αμέλειες 3201 (12.5%), εμπρησμοί

3726 (14.5%), άγνωστα αίτια 10632 (41.4%), φυσικά αίτια 746 (2.9%), βοσκότοποι

2677 (10.4%), καύση αγρών 4702 (18.3%). Συνυπολογιζομένης της καύσης αγρών, οι

αμέλειες ανέρχονται σε 30.8%, ενώ συνυπολογιζομένων των βοσκοτόπων οι

εμπρησμοί ανέρχονται σε 24.9%. (Σχήμα 3).

2,90%

10,40% 14,50%

12,50%18,30%

41,40%

ΑΓΝΩΣΤΑ ΑΙΤΙΑΕΜΠΡΗΣΜΟΙΚΑΥΣΗ ΑΓΡΩΝΑΜΕΛΕΙΕΣΒΕΛΤΙΩΣΗ ΒΟΣΚΟΤΟΠΩΝΦΥΣΙΚΑ ΑΙΤΙΑ

1,20

%

54,60%28,10%

16,10%

ΑΓΝΩΣΤΑ ΑΙΤΙΑ

ΕΜΠΡΗΣΜΟΙ

ΑΜΕΛΕΙΕΣ

ΦΥΣΙΚΑ ΑΙΤΙΑ

1980 - 1997 1956 - 1979

2,90%

10,40% 14,50%

12,50%18,30%

41,40%


1,20

%

54,60%28,10%

16,10%


ΕΜΠΡΗΣΜΟΙ

ΑΜΕΛΕΙΕΣ


2,90%

10,40% 14,50%

12,50%18,30%

41,40%


1,20

%

54,60%28,10%

16,10%


ΕΜΠΡΗΣΜΟΙ

ΑΜΕΛΕΙΕΣ


1980 - 1997 1956 - 1979

Σχήμα 3. Κατανομή αιτίων δασικών πυρκαγιών κατά τις περιόδους 1956-1979 και

1980-1997.

Είναι χαρακτηριστική η συνεχής διαχρονική αύξηση των πυρκαγιών που οφείλονται

σε άγνωστα αίτια: από 16,1% κατά τα έτη 1956 – 1979, σε 30% κατά την δεκαετία

1980 – 1989, και τέλος σε 51% κατά την περίοδο 1990 – 1997 (Μ.Ο. περιόδου 1980

– 1997, 41,4%). Σύμφωνα με την εξίσωση παλινδρόμησης, η εξελικτική τάση

προβλέπεται έντονα αυξητική και στο μέλλον. Ταυτόχρονα, παρατηρείται μείωση

των εμπρησμών από 19% (1980 – 1989) σε 11% (1990 – 1997) και των πυρκαγιών

βοσκοτόπων από 14% σε 7%. Έτσι, το σύνολο των εμπρησμών

(συμπεριλαμβανομένων των βοσκοτόπων) μειώνεται από 33% την δεκαετία του

’80(1980 – 1989) σε 18% την δεκαετία του ’90 (1990 – 1997), με γενικό μέσο όρο

των δύο δεκαετιών 24,9% (1980 – 1997). Το φαινομενικά παράδοξο αυτό γεγονός

μπορεί να ερμηνευθεί εκ της παραδοχής ότι ένα σημαντικό ποσοστό των πυρκαγιών

αγνώστου αιτιολογίας είναι εμπρησμοί των οποίων τα πειστήρια δεν κατέστη δυνατόν

να ευρεθούν από τις δασικές αρχές και, ως εκ τούτου, τα αίτια καταχωρήθηκαν ως

‘άγνωστα’. Στην άποψη αυτή συγκλίνει και η Διεύθυνση Προστασίας Δασών του

Υπουργείου Γεωργίας (Μπαλατσός 2001), ενώ αποτελεί κοινή πρακτική και σε

πολλές Νοτιοευρωπαϊκές χώρες όπως η Ισπανία, η Μεσογειακή Γαλλία και η

Πορτογαλία (Velez 1990, FAO/ICAMAS 1998). Οι εμπρησμοί (14.5%) προκαλούν

τις πλέον καταστροφικές πυρκαγιές διότι καίνε δυσανάλογα μεγάλες εκτάσεις

(23.7%), όπως προκύπτει από το λόγο του ποσοστού καμμένων εκτάσεων δια του

ποσοστού των δασικών πυρκαγιών που αντιστοιχούν σε κάθε αίτιο: Εμπρησμοί 1.63,

αμέλειες 1.13, άγνωστα αίτια 0.88, καύση αγρών 0.86, φυσικά αίτια 0.31.

Οι αμέλειες, αν και παραμένουν το κύριο αίτιο πυρκαγιών γνωστής αιτιολογίας στην

Ελλάδα, μειώθηκαν σημαντικά (από 54,6% σε 30,8%) κατά την ίδια περίοδο. Η

‘καύση αγρών’ εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια κατηγορία αμελειών (18,3%), ενώ

τα ‘αναμμένα τσιγάρα’ έχουν σχεδόν εκμηδενισθεί (3,5%) ως αίτιο, πιθανώς λόγω

της ενημέρωσης του κοινού. Οι πυρκαγιές που οφείλονται σε φυσικά αίτια

(κεραυνούς), αν και υπερδιπλασιάστηκαν, παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα

(2,9%). Είναι προφανής η μεταστροφή στα κύρια αίτια έναρξης δασικών πυρκαγιών

στην Ελλάδα από αμέλειες κατά τις δεκαετίες του ’50’, του ’60 και του ’70, σε

εμπρησμούς κατά την τελευταία εικοσαετία (1980 – 2000), παρά την γενικά

αυξημένη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα προστασίας του

φυσικού περιβάλλοντος.

Οι εμπρησμοί (14,5%) προκαλούν τις πλέον καταστροφικές πυρκαγιές διότι καίνε

δυσανάλογα μεγάλες εκτάσεις (23,7%) , όπως προκύπτει από τον λόγο του ποσοστού

των καμένων εκτάσεων δια του ποσοστού των δασικών πυρκαγιών που αντιστοιχούν

σε κάθε αίτιο: Εμπρησμοί 1,63, αμέλειες 1,13, άγνωστα 0,88, καύση αγρών 0,86,

βοσκότοποι 0,86, φυσικά 0,31.

Τα αίτια των πυρκαγιών μπορούν να εξηγηθούν από τις κατά τόπους κρατούσες

οικονομικές και δημογραφικές συνθήκες, όπως προκύπτει από την ανάλυση τους ανά

γεωγραφικό διαμέρισμα:

- Σε σχετικά αραιοκατοικημένες περιφέρειες όπου η γεωργία και η κτηνοτροφία

εξακολουθούν να είναι οι σημαντικότερες ασχολίες των κατοίκων, η ‘καύση

αγρών’ (Θράκη 39,2%, Μακεδονία 31%, Θεσσαλία 26,3%) και η ‘δημιουργία

βοσκοτόπων’ (΄Ηπειρος 21,6%, Κρήτη 38%) εξακολουθούν να αποτελούν τις

κύριες αιτίες έναρξης πυρκαγιών.

- Σε πυκνοκατοικημένες περιοχές με οικιστικές πιέσεις και τουριστική

ανάπτυξη οι περισσότερες πυρκαγιές οφείλονται σε εμπρησμούς (Στερεά

Ελλάδα 20,4%, Πελοπόννησος 22%, Νήσοι Ιονίου 31,9%) και σε άγνωστα

αίτια που, ιδιαιτέρως, στις τουριστικές περιφέρειες των νήσων του Αιγαίου

(50,2%) και Ιονίου Πελάγους (53,7%) υπερβαίνουν το ήμισυ του συνόλου των

πυρκαγιών.

Οι περισσότεροι εμπρησμοί και αγνώστων αιτίων πυρκαγιές συμβαίνουν σε

θαμνώνες αειφύλλων – πλατυφύλλων και σε δάση χαλεπίου και τραχείας πεύκης που

βρίσκονται στην ευμεσογειακή ζώνη βλαστήσεως, σε υψόμετρα από 0 – 500 m από

την επιφάνεια της θάλασσας. Οι δασικές εκτάσεις των περιοχών αυτών υφίστανται

τις μεγαλύτερες πιέσεις για αλλαγή χρήσης γης σε αστικές ή αγροτικές, λόγω

αυξημένων πληθυσμιακών πιέσεων και μεγάλης τουριστικής ανάπτυξης. Ανάλογη

κατανομή παρουσιάζουν οι πυρκαγιές που οφείλονται σε αγροτικές εργασίες και

άλλες αμέλειες, αφού σε αυτή την ζώνη βρίσκονται οι περισσότερες καλλιεργούμενες

εκτάσεις και υπάρχει αυξημένη ανθρώπινη παρουσία στα δάση για λόγους εργασίας ή

αναψυχής. Αντίθετα, οι πυρκαγιές βοσκοτόπων αφορούν τις βλαστητικές διαπλάσεις

που απαρτίζουν τους φυσικούς βοσκότοπους της χώρας (αείφυλλα – πλατύφυλλα,

φρύγανα, χορτολίβαδα, πρινώνες). Τέλος, τα νησιά του Βορείου Αιγαίου (Θάσος,

Σαμοθράκη) παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά πυρκαγιών από κεραυνούς σε σχέση

με την υπόλοιπη Ελλάδα. Τα αίτια των πυρκαγιών διαφοροποιούνται και ως προς το

υψόμετρο. Τα φυσικά αίτια κατανέμονται σχεδόν ομοιόμορφα σε όλες τις κλάσεις

υψομέτρου, ενώ σε υψόμετρα μεγαλύτερα των 1000 m εμφανίζουν το υψηλότερο

ποσοστό σε σχέση με τα άλλα αίτια. Αυτό οφείλεται στην αυξημένη συχνότητα

κεραυνών στις ορεινές περιοχές. Το 80% των εμπρησμών και το 73,2% των

αγνώστων αιτίων συμβαίνουν σε περιοχές με υψόμετρο κάτω των 500 m, όπου

κατοικεί περισσότερο από το 80% του συνολικού πληθυσμού και λαμβάνει χώρα το

σημαντικότερο μέρος των γεωργικών και άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων. Η

μεγαλύτερη συχνότητα πυρκαγιών για όλα τα αίτια παρατηρείται στην υψομετρική

ζώνη των 151 – 500 m, που συμπίπτει με τον αυξητικό χώρο ‘της ελιάς και του

σχίνου’ (Oleo – lentiscetum) της ευμεσογειακής ζώνης βλαστήσεως (Quercetalia

ilicis).

Συγκριτικά με τον μέσο όρο των άλλων χωρών της Νοτίου Ευρώπης, η Ελλάδα

παρουσιάζει υπερδιπλάσιο ποσοστό αμελειών (30,8% έναντι 12,6%) και σχετικά

μειωμένο ποσοστό εμπρησμών (24,9% έναντι 32,0%) (Πίνακας 4). Αν και μεταξύ

των χωρών υπάρχει μεγάλη διακύμανση στα ποσοστά των εμπρησμών (58,5% για την

Ιταλία, 49,7% για την Ισπανία, και μόνο 5,5% και 3,6% για Γαλλία και Πορτογαλία,

αντίστοιχα), οι πυρκαγιές που οφείλονται σε άγνωστα αίτια παρουσιάζουν παντού

υψηλά ποσοστά. Ακραία περίπτωση αποτελεί η Πορτογαλία που τα άγνωστα αίτια

αποτελούν το σύνολο σχεδόν των πυρκαγιών (93,8%). Γενικά, είναι ευρέως

αποδεκτή η άποψη ότι μεγάλο μέρος των ‘αγνώστων’ αιτίων οφείλονται σε

εμπρησμούς (Velez 1990, FAO/ICAMAS 1998).

Σε αντίθεση με την Ελλάδα και τις λοιπές μεσογειακές χώρες της Ευρώπης, η κύρια

αιτία έναρξης πυρκαγιών στις ΗΠΑ (51%), Καναδά (53%) και Αυστραλία (Νέα

Νότιος Ουαλία, με μεσογειακό τύπο κλίματος) (61%) είναι οι αμέλειες. Οι κύριες

κατηγορίες αμελειών είναι τα ‘αναμμένα τσιγάρα’ (19%) και η ‘καύση αγρών’ (18%)

στις ΗΠΑ, οι ‘εκδρομείς’ (18%) και η ‘καύση αγρών’ (11%) στον Καναδά, και η

‘καύση αγρών’ στην Αυστραλία (38,5%). Επίσης, σημαντικά αίτια έναρξης

πυρκαγιών αποτελούν οι εμπρησμοί στις ΗΠΑ (26%), οι κεραυνοί στον Καναδά

(36%) και τα άγνωστα (30%) στην ‘μεσογειακή’ Αυστραλία.

Συμπερασματικά, τα αίτια έναρξης δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα παρουσιάζουν

διαχρονική μεταβολή που αντανακλά τις εκάστοτε οικονομικές δραστηριότητες και

κοινωνικές συνθήκες. Κατά την περίοδο 1956 – 1979, κύριο αίτιο ήταν οι αμέλειες

και ιδιαίτερα αυτές που οφείλονταν σε ‘καύση αγρών’ και ‘αναμμένα τσιγάρα’. Κατά

την τελευταία εικοσαετία υπήρξε θεαματική αύξηση των πυρκαγιών που οφείλονται

σε ‘άγνωστα’ αίτια, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων αποδίδεται σε εμπρησμούς. Η

τάση αυτή παρουσιάζεται έντονα αυξητική και για το μέλλον. Οι εμπρησμοί είναι

υπεύθυνοι για τις περισσότερες καμένες δασικές εκτάσεις στην Ελλάδα. Η κατανομή

των δασικών πυρκαγιών στα διάφορα αίτια έναρξης διαφοροποιείται ανά γεωγραφικό

διαμέρισμα, σύμφωνα με τις κατά τόπους κρατούσες επαγγελματικές ασχολίες των

κατοίκων και τις δημογραφικές συνθήκες. Με βάση τα παραπάνω, η ριζική

αντιμετώπιση του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα ίσως πρέπει να

αναζητηθεί κυρίως σε θεσμικό και όχι σε τεχνολογικό επίπεδο.

Ανάλυση των χρονικών παραμέτρων έναρξης δασικών πυρκαγιών

στην Ελλάδα. Το σχήμα 4 παρουσιάζει τον αριθμό δασικών πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων

σύμφωνα με τους μήνες κάθε έτους κατά την περίοδο 1980 – 1997. Σχεδόν τα 2/3

(64.4%) του συνόλου των δασικών πυρκαγιών συμβαίνουν κατά τη διάρκεια των

θερινών μηνών με την εξής ιεράρχηση: Αύγουστος (24.64%), Σεπτέμβριος (21.71%),

Ιούλιος (18.05%). Στους ίδιους μήνες επιμερίζεται το και το 85.33% των συνολικά

καμμένων εκτάσεων: Αύγουστος (41.56%), Ιούλιος (25.99%) και Σεπτέμβριος

(17.78%). Παραπλήσια ποσοστά παρατηρούνται και στο σύνολο των μεσογειακών

κρατών της Ευρώπης. Αν στα παραπάνω προστεθούν και οι πυρκαγιές του

Οκτωβρίου (12.19% πυρκαγιών και 5.86% των καμμένων εκτάσεων) και του Ιουνίου

(7.56% πυρκαγιών και 5.35% των καμμένων εκτάσεων), τότε κατά τη διάρκεια της

επίσημης αντιπυρικής περιόδου (1η Μαΐου – 31η Οκτωβρίου) συμβαίνουν το 84.15%

του συνόλου των πυρκαγιών και το σύνολο σχεδόν των δασικών εκτάσεων (96.36%).

Γενικά, οι δασικές πυρκαγιές και οι καμμένες εκτάσεις κατανέμονται ως εξής στις

τέσσερις εποχές του χρόνου: θέρος (50.25% πυρκαγιών και 72.9% καμένων

εκτάσεων), φθινόπωρο (35.76% πυρκαγιών και 24.02% καμένων εκτάσεων), άνοιξη

(9.74% πυρκαγιών και 2.25% καμένων εκτάσεων) και χειμώνας (4.25% πυρκαγιών

και 0.83% καμένων εκτάσεων)

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

450000

Ιανουάριος

Φεβρουάριος

Μάρτιος

Απρίλιος

Μάϊος

Ιούνιος

Ιούλιος

Αύγουστος

Σεπτέμβριος

Οκτώβριος

Νοέμβριος

Δεκέμβριος

ΜΗΝΑΣ

Καμ

ένες

εκτάσ

εις

(ha)

)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Αριθμό

ς πυρ

καγιών

Καμένες εκτάσειςΑριθμός πυρκαγιών

Σχήμα 4. Κατανομή αριθμού δασικών πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων σύμφωνα με

τους μήνες κάθε έτους κατά την περίοδο 1980 – 1997.

Το σχήμα 5 παρουσιάζει την κατανομή των δασικών πυρκαγιών και καμένων

εκτάσεων σύμφωνα με την ώρα έναρξης τους. Κατά το χρονικό διάστημα από 12:00 –

17:00 (5 ώρες) συμβαίνουν το 51% του συνόλου των πυρκαγιών με την εξής

φθίνουσα σειρά μεγέθους: 14:00-15:00 11.78%, 13:00-14:00 10.78%, 15:00-16:00

10.36%, 12:00-13:00 9.45%, 16:00-17:00 8.6%. Το μέγιστο των καμένων εκτάσεων

παρουσιάζει μετατόπιση κατά μια ώρα νωρίτερα σε σχέση με το μέγιστο του αριθμού

των πυρκαγιών. Κατά το χρονικό διάστημα 11:00 – 16:00 (5 ώρες) καταγράφεται το

51.8% του συνόλου των καμένων εκτάσεων, ως εξής: 13:00-14:00 11.30%, 12:00-

13:00 11.23%, 14:00-15:00 10.49%, 11:00-12:00 10.3%, 15:00-16:00 8.49%.

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

'Ωρα

Καμ

ένες

εκτάσ

εις,

(ha)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

Αριθμό

ς πυρ

καγιών

Καμένες εκτάσειςΑριθμός πυρκαγιών

Σχήμα 5. Κατανομή αριθμού δασικών πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων σύμφωνα με

την ώρα έναρξης τους. κατά την περίοδο 1980 – 1997.

Το πυρικό περιβάλλον των δασικών πυρκαγιών της Ελλάδος της περιόδου 1980 – 1997

αναλύθηκε ως προς τις κρατούσες βλαστητικές, μετεωρολογικές και τοπογραφικές

συνθήκες κατά τη διάρκεια της καύσης. Προκύπτει ότι οι περισσότερες πυρκαγιές

(34,47%) συμβαίνουν όταν η θερμοκρασία του αέρα κυμαίνεται μεταξύ 26 – 30 0C,

ενώ σε συνθήκες καύσωνος (36 – 40 0C) συμβαίνουν μόνο τα 4% των πυρκαγιών που

όμως καίνε δυσανάλογα μεγάλες εκτάσεις (11,22%). Η αύξηση της θερμοκρασίας του

αέρα φαίνεται να επιδρά στο μέγεθος των καμένων εκτάσεων και όχι στην συχνότητα

έναρξης των πυρκαγιών. Οι μισές δασικές πυρκαγιές (50,1%) συμβαίνουν με

κανονική ατμοσφαιρική υγρασία (41 – 70%), ενώ το 40,2% συμβαίνει σε περιόδους

ατμοσφαιρικής ξηρασίας (σχετική υγρασία αέρα μικρότερη από 40%). Αυξανομένης

της σχετικής υγρασίας του αέρα γενικά μειώνεται το μέγεθος των καμένων εκτάσεων.

Τα 2/3 (66,94%) των πυρκαγιών διαδίδονται με μέτρια ένταση ανέμου (1-4 BF), όμως

οι πυρκαγιές που εξαπλώνονται με ισχυρούς ανέμους (5-7 BF) καίνε τις περισσότερες

εκτάσεις (43,16%). Αν και μόλις το 1,82% των πυρκαγιών εξαπλώνονται με πολύ

ισχυρούς ανέμους (7-9 BF), εν τούτοις ευθύνονται για το 10,7% των συνολικά

καμένων εκτάσεων. Οι περισσότερες πυρκαγιές διαδίδονται με Βόρεια (42,62%) ή

Βορειοανατολική (14,91%) διεύθυνση ανέμου. Γενικά, αυξανομένης της κλίσεως του

εδάφους αυξάνουν και οι καμένες εκτάσεις. Τα 4/5 (79%) των πυρκαγιών αλλά και

των καμένων εκτάσεων της Ελλάδος παρατηρούνται σε υψόμετρα κάτω των 600 m,

ενώ η παράκτια ζώνη μέχρις υψομέτρου 200 m συγκεντρώνει την μεγαλύτερη

συχνότητα πυρκαγιών (36.99%). Οι θαμνώνες αειφύλλων – πλατυφύλλων υφίστανται

τις περισσότερες πυρκαγιές (42,2%) και καμένες εκτάσεις (34,48%). Έπονται τα

παράκτια δάση μεσογειακών κωνοφόρων ειδών ( κυρίως χαλεπίου και τραχείας

πεύκης) με 15,6% του συνόλου των πυρκαγιών και 20,63% των καμένων εκτάσεων.

Τα δάση φυλλοβόλων δρυών της παραμεσογειακής ζώνης βλαστήσεως αν και

καταλαμβάνουν μεγάλες εκτάσεις υφίστανται μόνο το 12,56% των πυρκαγιών και το

14,15% των καμένων εκτάσεων. Οι φρυγανότοποι, τα χορτολίβαδα αλλά και οι

αγροτικές καλλιέργειες έχουν περίπου τον ίδιο αριθμό πυρκαγιών (8,9%, 7,98% και

8,2%, αντίστοιχα) και καμένων εκτάσεων (9%, 8,75% και 11,01%, αντίστοιχα). Τα

δάση ψυχροβίων κωνοφόρων και ελάτης έχουν ελάχιστες πυρκαγιές (3,91% και

0,65%, αντίστοιχα) και καμένες εκτάσεις (1,7% και 0,26%, αντίστοιχα).

Οι ‘τυπικές’ συνθήκες καύσης των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα έχουν ως εξής:Η

πυρκαγιά εξαπλώνεται σε θαμνώνες αειφύλλων – πλατυφύλλων ή παράκτια

πευκοδάση χαλεπίου ή τραχείας πεύκης με ανέμους μετρίας εντάσεως (1 – 4 BF) και Β

ή ΒΑ διεύθυνσης, σε ασβεστολιθικά εδάφη μέσων κλίσεων (21 – 40%) και σε

υψόμετρο μικρότερο των 400 m.

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

1-5C 6-10C 11-15C 16-20C 21-25C 26-30C 31-35C 36-40C 41-45C 45C-

Θερμοκρασία (C)

Καμ

ένες

εκτάσ

εις

(ha)

0100020003000400050006000700080009000

Αριθμός

πυρ

καγιώνΚαμένες εκτάσεις

Αριθμός πυρκαγιών

ΠΙΝΑΚΑΣ 1. Συνολικός αριθμός πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα σύμφωνα με τη θερμοκρασία του αέρα, κατά την περίοδο 1980-1997

Θερμοκρασία0C


Καμένες εκτάσεις (%)


Αριθμός πυρκαγιών (%)

1 - 5 866 0,09 138 0,56 6 - 10 3617 0,39 488 2,00 11 - 15 12597 1,36 1184 4,85 16 - 20 47283 5,11 2936 12,01 21 - 25 131709 14,24 5709 23,36 26 - 30 352251 38,08 8424 34,47 31 - 35 263011 28,43 4478 18,32 36 - 40 103860 11,23 976 3,99 41 - 45 9158 0,99 49 0,20 >45C 684 0,07 55 0,23

0

50000

100000

150000

200000

250000

1-5% 6-10% 11-15% 16-20% 21-30% 31-40% 41-50% 51-60% 61-70% 71-80% >81%

Σχετική υγρασία (%)


(ha)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Αριθμό

ς πυρ

καγιών



ΠΙΝΑΚΑΣ 2. Συνολικός αριθμός πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα σύμφωνα με τη σχετική υγρασία, κατά την περίοδο 1980-1997

Σχετική υγρασία (%)





1-5% 1000 0,11 33 0,14 6-10% 4140 0,47 159 0,68 11-15% 15263 1,73 246 1,05 16-20% 53973 6,12 782 3,34 21-30% 169856 19,27 3231 13,80 31-40% 198105 22,47 4958 21,18 41-50% 185426 21,04 4472 19,10 51-60% 140655 15,96 4269 18,24 61-70% 78752 8,93 3115 13,31 71-80% 25763 2,92 1409 6,02 81-100% 8518 0,97 737 3,15

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

450000

Νηνεμία (0-1BF) Μέτριος (1-4BF) Ισχυρός (4-7BF) Πολύ ισχυρ. (7-9) Θυελλώδης(>9BF)Ένταση ανέμου (BF)

Καμ

ένες

εκτάσ

εις

(ha)

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

Αριθμός

πυρ

καγιών



Πίνακας 3. Συνολικός αριθμός πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα σύμφωνα με την ένταση του ανέμου, κατά την περίοδο 1980 -1997

Ένταση ανέμου Καμένες εκτάσεις




Νηνεμία (0-1BF) 63979 6,67 3120 12,64 Μέτριος (1-4BF) 364513 37,99 16517 66,94 Ισχυρός (4-7BF) 414164 43,16 4547 18,43 Πολύ ισχυρός (7-9BF) 102704 10,70 450 1,82 Θυελλώδης (>9BF) 14226 1,48 40 0,16

Διεύθυνση ανέμου

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

450000

500000

Νότια Βόρεια Ανατολική Δυτική ΒΑ ΝΑ ΒΔ ΝΔ

Καμένες εκτάσε

ις (h

a)

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

Αριθμό

ς πυρ

καγιών



ΠΙΝΑΚΑΣ 4. Συνολικός αριθμός πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα σύμφωνα με την διεύθυνση του ανέμου, κατά την περίοδο 1980-1997

Διεύθυνση ανέμου





Νότια 78926 8,24 2477 10,03 Βόρεια 435798 45,47 10526 42,62 Ανατολική 153293 15,99 4807 19,47 Δυτική 87791 9,16 2328 9,43 ΒΑ 162693 16,98 3683 14,91 ΝΑ 15247 1,59 228 0,92 ΒΔ 16804 1,75 371 1,50 ΝΔ 7855 0,82 275 1,11

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

1-200

201-4

00

401-6

00

601-8

00

801-1

000

1001

-1200

1201

-1400

1401

-1600

1601

-1800

1801

-2200

2201

-

Υψόμετρο (m)

Καμ

ένες

εκτάσ

εις

(ha)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

Αριθμός

πυρ

καγιών



ΠΙΝΑΚΑΣ 5. Συνολικός αριθμός πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα σύμφωνα με το υψόμετρο, κατά την περίοδο 1980-1997

Υψόμετρο (m) Καμένες εκτάσεις Καμένες εκτάσεις (%)



1-200 213762 22,33 9179 36,99 201-400 348727 36,43 6589 26,56 401-600 194999 20,37 3845 15,50 601-800 115026 12,02 2474 9,97 801-1000 33645 3,51 1201 4,84 1001-1200 28098 2,94 676 2,72 1201-1400 9166 0,96 476 1,92 1401-1600 7461 0,78 242 0,98 1601-1800 4588 0,48 97 0,39 1801-2200 1809 0,19 30 0,12 >2201 29 0,00 3 0,01

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

0-20% 21-40% 41-60% 61-80% 81-100% 100%-

Κλίση εδάφους (%)


(ha)

010002000300040005000600070008000900010000

Αριθμό

ς πυρ

καγιών



ΠΙΝΑΚΑΣ 6. Συνολικός αριθμός πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα σύμφωνα με την κλίση, κατά την περίοδο 1980-1997

Κλίση Εδάφους (%)





0-20% 91065 9,49 6913 28,07 21-40% 364408 37,96 9126 37,05 41-60% 321323 33,47 5878 23,86 61-80% 143631 14,96 2086 8,47 81-100% 29137 3,04 502 2,04 >100% 10341 1,08 127 0,52

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

ποικίλη Νότια Βόρεια Ανατολική Δυτική ΒΑ ΝΑ ΒΔ ΝΔ

Έκθεση


(ha)

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Αριθμός

πυρ

καγιών



ΠΙΝΑΚΑΣ 7. Συνολικός αριθμός πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα σύμφωνα με την έκθεση, κατά την περίοδο 1980-1997

Έκθεση Καμένες εκτάσεις




ποικίλη 552869 57,69 5210 21,42 Νότια 127540 13,31 5547 22,81 Βόρεια 92906 9,69 4480 18,42 Ανατολική 95939 10,01 4612 18,96 Δυτική 65912 6,88 3829 15,74 ΒΑ 3298 0,34 153 0,63 ΝΑ 5283 0,55 173 0,71 ΒΔ 7116 0,74 145 0,60 ΝΔ 7444 0,78 173 0,71

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

Φλύσχης Πυριτικά Σχ ιστολιθικά Κρυσταλλοσχ ιστώδη Ασβεστολιθικά

Μητρικό πέτρωμα

Αριθμό

ς πυρ

καγιών


ΠΙΝΑΚΑΣ 8. Συνολικός αριθμός πυρκαγιών στην Ελλάδα σύμφωνα με το μητρικό πέτρωμα, κατά την περίοδο 1980-1997

Μητρικό πέτρωμα Αριθμός πυρκαγιών Αριθμός πυρκαγιών (%)Φλύσχης 1218 12,52 Πυριτικά 165 1,69 Σχιστολιθικά 628 6,45 Κρυσταλλοσχιστώδη 749 7,70 Ασβεστολιθικά 6967 71,62

0

50000

100000

150000

200000

250000

300000

350000

400000

Ψυχρόβιακωνοφόρα

Ελάτη Μεσογειακάκωνοφόρα

Φυλλοβόλες δρύες Θαμνώνεςαειφύλλων

πλατυφύλλων

Φρύγανα Χορτολιβαδικέςεκτάσεις

Γεωργικέςκαλλιέργειες

Τύπος βλάστησης

Καμένες εκτάσε

ις (h

a)

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

Αριθμό

ς πυρ

καγιών



ΠΙΝΑΚΑΣ 11. Συνολικός αριθμός πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα σύμφωνα με τον τύπο βλάστησης, κατά την περίοδο 1980-1997

Τύπος βλάστησης Καμένες εκτάσεις




Ψυχρόβια κωνοφόρα 16632 1,69 950 3,91 Δάση Ελάτης 2597 0,26 160 0,66 Μεσογειακά κωνοφόρα 202442 20,63 3785 15,59

Φυλλοβόλες δρύες 138836 14,15 3050 12,56 Θαμνώνες αειφύλλων – πλατυφύλλων

338268 34,48 10244 42,20

Φρύγανα 88330 9,00 2156 8,88 Χορτολιβαδικές εκτάσεις 85825 8,75 1939 7,98

Γεωργικές καλλιέργειες 108019 11,01 1989 8,19

Ανάλυση της κατανομής δασικών πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων σε σχέση με

τον χρόνο αρχικής επέμβασης στην Ελλάδα

Ο γενικός μέσος όρος του χρόνου αρχικής επέμβασης στις δασικές πυρκαγιές στην

Ελλάδα είναι περίπου 35΄. Μόνο το ¼ (21.9%) περίπου των δασικών πυρκαγιών

προσβάλλονται σε χρόνο μικρότερο των 15΄. Οι πυρκαγιές αυτές αναλογούν μόνο

στο 1/5 (20%) των συνολικά καμένων εκτάσεων. Ο χρόνος αρχικής επέμβασης για το

1/3 περίπου των δασικών πυρκαγιών (33.4%) είναι 31΄-60΄. Οι πυρκαγιές αυτές

ευθύνονται για το μεγαλύτερο ποσοστό των καμένων εκτάσεων (38%). Στο ήμισυ

(50.8%) του συνολικού αριθμού των δασικών πυρκαγιών η αρχική επέμβαση γίνεται

σε χρόνο μικρότερο των 30΄. Οι πυρκαγιές αυτές ευθύνονται για το 46% των

συνολικά καμένων εκτάσεων. Μόνο στο 15.8% των πυρκαγιών η πρώτη επέμβαση

των πυροσβεστικών δυνάμεων γίνεται σε χρόνο μεγαλύτερο των 60΄, καίγοντας το

16% των συνολικά καμένων εκτάσεων. Η κατά μέσο όρο καιγόμενη έκταση ανά

πυρκαγιά αυξάνει από 23.5 ha ανά πυρκαγιά για χρόνους μικρότερους των 5΄, σε

περίπου 29 ha για χρόνους που κυμαίνονται από 5΄ως 30΄, και τέλος σε 33 ha για

χρόνους μεγαλύτερους των 30΄ (Πίνακας 1)

Πίνακας 1 Κατανομή αριθμού δασικών πυρκαγιών και καμένων εκτάσεων

αναλόγως του χρόνου αρχικής επέμβασης στην Ελλάδα, κατά την περίοδο 1986-

1995.

Χρόνος αρχικής επέμβασης


Καμένες εκτάσεις, ha

Μέσος όρος καιγόμενης έκτασης ανά πυρκαγιά,

ha/πυρκαγιά

<5 ' 778 (5,2 %) 18249 (4 %) 23,5 5'-10' 840 (5,7 %) 24448 (6 %) 29,1

11'-15' 1616 (11,0 %) 45988 (10 %) 28,5 16'-20' 1843 (12,5 %) 53240 (12 %) 29,0 21' -30' 2410 (16,4 %) 65140 (14 %) 27,0 31'-60' 4921 (33,4 %) 169137 (38 %) 34,4

61'-120' 1899 (12,9 %) 60506 (13,2 %) 31,9 121'-300' 332 (2,3 %) 10925 (2,4 %) 32,9

>300' 102 (0,6 %) 1590 (0,4 %) 15,6 Σύνολο: 14741 (100 %) 449401 (100 %)

Στην Ελλάδα μόνο ένας μικρός αριθμός πυρκαγιών (5.7%) του συνόλου ξεπέρασε

σε μέγεθος τα 1000 στρέμματα, καίγοντας όμως τα 2/3 των συνολικών καμένων

εκτάσεων (66.4%) Όταν ο χρόνος αρχικής επέμβασης είναι μικρότερος των 10΄, το

ποσοστό των καμένων εκτάσεων από τις μεγάλες δασικές πυρκαγιές είναι ιδιαίτερα

χαμηλό (10.5% του συνόλου) σε σχέση με άλλες κατηγορίες. Ο αριθμός των μεγάλων

δασικών πυρκαγιών είναι σχεδόν ίδιος τόσο στο σύνολο των πυρκαγιών με χρόνο

αρχικής κατάσβεσης μεγαλύτερο των 30΄(5.8%), όσο και στις πυρκαγιές που έχουν

αρχικό χρόνο επέμβασης μικρότερο των 30΄(5.6%). Το ίδιο συμβαίνει και με τις

καμένες εκτάσεις (Πίνακας 2)

Πίνακας 2. Κατανομή μεγάλων δασικών πυρκαγιών (>100 ha) αναλόγως του χρόνου

αρχικής επέμβασης στην Ελλάδα, κατά την περίοδο 1986-1995.

Χρόνος αρχικής επέμβασης


Καμένες εκτάσεις, ha

<5 ' 35 (4,1 %) 10791 (3,6 %) 5'-10' 44 (5,2 %) 20492 (6,9 %)

11'-15' 83 (9,9 %) 37017 (12,4 %) 16'-20' 112 (13,3 %) 40373 (13,5 %) 21' -30' 147 (17,5 %) 45136 (15,1 %) 31 – 60' 329 (39,0 %) 117370 (39,3 %)

>60' 92 (11,0 %) 27315 (9,2 %) Σύνολο: 842 (100,0 %) 298494 (100,0 %)

Από τη σχέση του χρόνου αρχικής επέμβασης με το χρόνο κατάσβεσης προκύπτει ότι

όταν κυμαίνεται μεταξύ 15΄και 60΄, τότε στις περισσότερες πυρκαγιές (36.2%)

αυξάνει σημαντικά ο χρόνος κατάσβεσης (>60΄). Όταν είναι μικρότερος των 15΄, τότε

οι πυρκαγιές έχουν μικρότερους χρόνους κατάσβεσης (<60΄).

Το Σχήμα 6 παρουσιάζει το μέσο χρόνο αρχικής επέμβασης για κάθε νομό της

Ελλάδας. Ο μέσος χρόνος αρχικής επέμβασης στους περισσότερους νομούς της

Ελλάδας κυμαίνεται μεταξύ 30΄- 40΄, ενώ σε πέντε ορεινούς νομούς (Άρτης,

Ιωαννίνων, Ευρυτανίας, Σερρών και Δράμας) κυμαίνεται μεταξύ 40΄και 60΄. Στους

πυρόπληκτους νομούς (Θεσσαλονίκης, Εύβοιας, Χαλκιδικής, Καβάλας, Βοιωτίας,

Φωκίδος, Κορινθίας, Αργολίδος, Ηλείας, Λέσβου, Χίου, Σάμου, Δωδεκανήσου)

κυμαίνεται μεταξύ 20΄- 30΄. Μόνο στην Αττική είναι περί τα 20΄(18.9΄).

Σχήμα 6. Κατανομή μέσου χρόνου αρχικής επέμβασης κατά Νομούς στην Ελλάδα, κατά τη δεκαετία 1986 - 1995

Ιδιαιτερότητες του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα.

Στην Ελλάδα το φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών παρουσιάζει ιδιαιτερότητες σε

σχέση με άλλες χώρες παγκοσμίως. Οι κυριότερες από αυτές παρουσιάζονται

παρακάτω :

1) Υπάρχει σχεδόν εκθετική αύξηση του αριθμού των δασικών πυρκαγιών και των

καμένων δασικών εκτάσεων στην Ελλάδα από τη δεκαετία του ‘80 και μετά.

Παρατηρείται μεγάλη αύξηση τα τελευταία 25 χρόνια, ιδίως σε περιόδους ξηρασίας ή

πολιτικών δραστηριοτήτων (1981, 1985, 1988, 1998, 2000), όπου οι ετησίως καμένες

εκτάσεις ξεπέρασαν το 1.000.000 στρέμματα. Η περίοδος 2001-2006 παρουσίασε

μεγάλη ύφεση με περίπου 100.000 στρέμματα καμένων δασικών εκτάσεων κατά μέσο

όρο ετησίως, αλλά, δυστυχώς, το 2007 υπήρξε η χειρότερη χρονιά για την Ελλάδα

από άποψη δασικών πυρκαγιών: κάηκαν περίπου 2.000.000 στρέμματα

(πανευρωπαϊκή πρωτιά), ενώ η απώλεια 67 ανθρώπινων ζωών στις μεγάλες δασικές

πυρκαγιές της Πελοποννήσου και της Ευβοίας αποτελεί θλιβερό παγκόσμιο ρεκόρ

του 20ου αιώνα!

2) Η Ελλάδα έχει πρόβλημα μεγάλων δασικών πυρκαγιών. Οι πυρκαγιές που

ξεφεύγουν από την αρχική επέμβαση των δασοπυροσβεστικών δυνάμεων και καίνε

μεγάλες εκτάσεις (> 10.000 στρέμματα ανά πυρκαγιά) αντιπροσωπεύουν μόνο 4%

του συνόλου των πυρκαγιών αλλά είναι υπεύθυνες για περισσότερο από 75% των

συνολικά καμένων εκτάσεων. Επίσης, κατά τη διάρκεια μεγάλων δασικών πυρκαγιών

παρατηρούνται οι περισσότερες απώλειες ανθρώπινων ζωών και καταστροφής

περιουσιακών στοιχείων. Για την επίλυση αυτού του προβλήματος απαιτείται

οργάνωση και εκπαίδευση των δασοπυροσβεστικών δυνάμεων που πρώτες

προσβάλουν τη φωτιά, για τον περιορισμό της προτού πάρει μεγάλες διαστάσεις. Για

την καταπολέμηση των μεγάλων δασικών πυρκαγιών απαιτείται η σύσταση και

επάνδρωση ιδιαίτερου οργανισμού αντιμετώπισης μεγάλων δασικών πυρκαγιών κατά

τα Αμερικανικά πρότυπα.

3) Οι περιαστικές πυρκαγιές αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα για την Ελλάδα εκ του

γεγονότος ότι περισσότερο από 80% του συνολικού πληθυσμού ζούνε στη

Μεσογειακή κλιματική ζώνη κατά μήκος των ακτών ή/και σε χαμηλά υψόμετρα με

αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες ανθρωπογενείς πιέσεις για αλλαγή χρήσης γης και

αυξημένη οικοδομική δραστηριότητα σε δασικές περιοχές πέριξ αστικών κέντρων ή

μεγάλης τουριστικής αξίας. Αυτό δημιουργεί σύνθετα προβλήματα αντιμετώπισης

των δασικών πυρκαγιών και προστασίας των αστικών κατασκευών που βρίσκονται σε

επαφή με το δάσος (π.χ., Χαλκιδική, Ρόδος, Κρήτη, Αττική, κλπ). Η ύπαρξη

χωροταξικού σχεδίου για όλη την Ελλάδα με καθορισμένες χρήσεις γης και η

θεσμοθέτηση υποχρεωτικών μέτρων πυροπροστασίας για τα κτίσματα που

βρίσκονται σε δασικές περιοχές κρίνονται απαραίτητα για την επίλυση αυτού του

προβλήματος.

4) Η πυροπροστασία αρχαιολογικών χώρων και μνημείων πολιτισμικής

κληρονομιάς που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με το πέριξ φυσικό περιβάλλον, έτσι

ώστε να αποτελούν ένα ενιαίο τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, είναι ιδιαίτερα

σημαντική. Στην Ελλάδα, πολλοί αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία βρίσκονται σε

φυσικό περιβάλλον ιδιαίτερης αισθητικής αξίας που είναι προϋπόθεση για την

ανάδειξή τους. Το περιβάλλον δάσος της αρχαίας Ολυμπίας και η φυσική βλάστηση

του Αγίου Όρους αποτελούν δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Η πυροπροστασία

τέτοιων χώρων δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα καθ’ όσον τα αντιπυρικά μέτρα δεν

πρέπει να αλλοιώνουν το φυσικό περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα πρέπει να

προστατεύουν τα μνημεία σε περίπτωση δασικής πυρκαγιάς.

5) Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ευρώπης που δεν έχει ολοκληρώσει το

εθνικό της κτηματολόγιο και δεν έχει δασολόγιο (χάρτες δημοσίων και ιδιωτικών

δασών και δασικών εκτάσεων). Η έλλειψη εθνικού κτηματολογίου και δασολογίου

καθιστά εύκολη και δυνατή την καταπάτηση και οικειοποίηση καμένων δημοσίων

δασικών εκτάσεων για αλλαγή της χρήσης τους, γεγονός που δίνει ένα ισχυρό

κίνητρο στους επίδοξους εμπρηστές. Αυτό συμβαίνει κυρίως σε περιοχές μεγάλης

οικιστικής πίεσης και τουριστικής ανάπτυξης όπου τα δάση καίγονται για να

οικοπεδοποιηθούν. Επίσης, σε αγροτικές περιοχές η χρήση φωτιάς είναι μέσο

εκχέρσωσης δασών και μετατροπής δασικών εκτάσεων σε γεωργικές καλλιέργειες. Η

απουσία εθνικού κτηματολογίου – δασολογίου καθιστά δυσχερέστατη την απόδειξη

της δημόσιας ιδιοκτησίας και του δασικού χαρακτήρα των διεκδικούμενων καμένων

δασικών εκτάσεων από καταπατητές.

6) Έλλειψη ολοκληρωμένων αντιπυρικών σχεδίων για όλες τις δασικές εκτάσεις σε

επίπεδο νομού ή/και δασικού συμπλέγματος. Θα πρέπει να υπάρχουν σύγχρονα

αντιπυρικά σχέδια που θα προβλέπουν την αριστοποίηση της κατανομής των

δασοπυροσβεστικών δυνάμεων στο δάσος κατά την αντιπυρική περίοδο καθώς και η

ύπαρξη σχεδίων αντιμετώπισης δασικών πυρκαγιών σε δασικές περιοχές αυξημένης

πυροεπικινδυνότητας. Η δημιουργία, και ανανέωση σύγχρονων αντιπυρικών σχεδίων

ανά νομό θα βοηθήσει στην οργανωμένη καταστολή των δασικών πυρκαγιών με

προδιαγεγραμμένες ενέργειες. Επίσης, θα πρέπει να γίνει για όλη την Ελλάδα

τυποποίηση (μοντέλα) της δασικής καύσιμης ύλης για τη χρήση θερμοδυναμικών

μοντέλων προσομοίωσης της συμπεριφοράς επίγειων και επικόρυφων δασικών

πυρκαγιών κατά το στάδιο του αντιπυρικού σχεδιασμού. Εδώ υπάγεται και η

δημιουργία σχεδίων εκκένωσης του πληθυσμού που κινδυνεύει κατά τη διάρκεια

δασικών πυρκαγιών με σχεδιασμό δρόμων διαφυγής, χώρων συγκέντρωσης, χώρων

πρώτων βοηθειών κλπ.

7) Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που δεν έχει σύστημα πρόγνωσης

κινδύνου έναρξης δασικών πυρκαγιών που να βασίζεται στις επικρατούσες συνθήκες

πυρικού περιβάλλοντος (μετεωρολογία, υγρασία δασικής καύσιμης ύλης,

ανθρωπογενείς δραστηριότητες). Η προσαρμογή και υιοθέτηση ενός τέτοιου

συστήματος σε επίπεδο νομού θα συνεισφέρει στην αυξημένη επαγρύπνηση του

πληθυσμού και στην ετοιμότητα των δασοπυροσβεστικών δυνάμεων. Η επιστημονική

έρευνα έχει αποδείξει ότι επιτυχημένα συστήματα πρόγνωσης της πυροεπινδυνότητας

του εξωτερικού μπορούν να εφαρμοστούν και στην Ελλάδα

8) Έλλειψη ενιαίου φορέα δασοπυρόσβεσης. Στην καταστολή των δασικών

πυρκαγιών στην Ελλάδα εμπλέκονται πολλοί φορείς και δημόσιες υπηρεσίες

(Πυροσβεστικό Σώμα, Δασική Υπηρεσία, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Αεροπορία,

Στρατός, Αστυνομία, Εθελοντικές Οργανώσεις κλπ) με αποτέλεσμα να

δημιουργούνται προβλήματα οργάνωσης, συντονισμού, ιεραρχίας και αρμοδιότητος

και συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων κατά τη διάρκεια καταστολής

των δασικών πυρκαγιών. Στην Ελλάδα θεσμικά η πρόληψη των δασικών πυρκαγιών

είναι αποκλειστική ευθύνη της δασικής υπηρεσίας ενώ η καταστολή τους ανήκει από

το 1998 και εντεύθεν στο Πυροσβεστικό Σώμα. Αυτό δημιουργεί προβλήματα ενιαίου

αντιπυρικού σχεδιασμού (πρόληψη – καταστολή) και συνεργασίας μεταξύ Δασικής

Υπηρεσίας και Πυροσβεστικού Σώματος κατά την καταστολή όπου η γνώση του

δασικού οδικού δικτύου και των συνθηκών βλάστησης είναι παντελώς άγνωστη στις

ενεργούσες πυροσβεστικές δυνάμεις. Επιπρόσθετα, η διασπορά των επίγειων

πυροσβεστικών δυνάμεων και μέσων στο πυροσβεστικό σώμα και την τοπική

αυτοδιοίκηση καθώς και η αποκλειστική δικαιοδοσία για τη χρήση εναέριων μέσων

στο Υπουργείο Γεωργίας δημιουργούν σύγχυση, ασυνεννοησία και διαπληκτισμούς

κατά τη διάρκεια της καταστολής των δασικών πυρκαγιών. Η έλλειψη ιδιαίτερης

τεχνικής εκπαίδευσης των πυροσβεστών σε όλη την ιεραρχία όσον αφορά θέματα

καταστολής δασικών πυρκαγιών επιδεινώνει το πρόβλημα.

9) Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη όπου η αναλογία των δαπανώμενων

κονδυλίων μεταξύ καταστολής και πρόληψης των δασικών πυρκαγιών είναι περίπου

7:1. Η αύξηση των δαπανών για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών (διαχείριση

της δασικής καύσιμης ύλης, επαύξηση του δασικού οδικού δικτύου, δημιουργία

συστημάτων πρόγνωση και προσομοίωσης δασικών πυρκαγιών, δημιουργία μέσων

υδροληψίας στο δάσος, επαυξημένο προσωπικό πυρανίχνευσης κατά τη διάρκεια

αντιπυρικής περιόδου, κλπ) έχει επιστημονικά αποδειχθεί ότι θα προκαλέσει έγκαιρη

κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών και, συνεπώς, μείωση των καμένων δασικών

εκτάσεων και του κόστους δασοπυρόσβεσης.

10) Όσον αφορά την αποκατάσταση των καμένων δασικών εκτάσεων είναι

απαραίτητη η απρόσκοπτη φυσική αναγέννηση των καμένων δασών με αυστηρή

εφαρμογή των θεσμοθετημένων μέτρων περί απαγόρευσης της βοσκής επί δεκαετία

στις καμένες περιοχές. Η οικονομική ενίσχυση των πληγέντων παραδασόβιων

πληθυσμών που ζουν από την κτηνοτροφία αποτελεί ένα δασοπολιτικό μέτρο για την

προστασία των καμένων δασιών εκτάσεων. Η δημιουργία αντιπλημμυρικών έργων

αμέσως μετά την πυρκαγιά θα αποτρέψει την εδαφική διάβρωση των καμένων

δασικών εκτάσεων από τις φθινοπωρινές βροχές, φαινόμενο εξαιρετικά συνηθισμένο

σε περιοχές με μεσογειακό κλίμα.

Η αντιμετώπιση των παραπάνω ιδιαιτεροτήτων που αφορούν τις δασικές πυρκαγιές

στην Ελλάδα θα οδηγήσουν στην επιτυχή πρόληψη και καταστολή των δασικών

πυρκαγιών στο μέλλον.

Μέτρα αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών σε θεσμικό επίπεδο.

1) ΣΥΝΤΑΞΗ ΔΑΣΟΛΟΓΙΟΥ

Η κατάρτιση των δασικών χαρτών και του δασολογίου είναι απαραίτητη

προϋπόθεση της προστασίας του δασικού πλούτου. Το δασολόγιο:

•Αποτελεί τη στέρεη βάση για την προάσπιση της δημόσιας περιουσίας και

την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

• Είναι βασικό εργαλείο για τον χωροταξικό σχεδιασμό χρήσεων γης σε όλη

τη χώρα.

• Απελευθερώνει τις δασικές υπηρεσίες από τον συνεχή και έντονο φόρτο της

έκδοσης Πράξεων Χαρακτηρισμού.

2) ΑΥΣΤΗΡΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

Η τήρηση της υπάρχουσας νομοθεσίας είναι το πρώτο και στοιχειώδες βήμα για

την προστασία των δασών αλλά και των πολιτισμών, των ανθρώπων και των ζώων

που εξαρτώνται από αυτά. Όσον αφορά τα νομοθετικά μέτρα, αυτά μπορεί να

αφορούν κανονισμούς και διατάξεις για την ασφαλή συμπεριφορά των πολιτών σε

υπαίθριους χώρους κατά την αντιπυρική περίοδο, αλλά επίσης μπορεί να στοχεύουν

έξυπνα στο να δώσουν λύσεις που αίρουν κοινωνικές συγκρούσεις και δυσαρέσκεια

οι οποίες συχνά εκφράζονται με τη μορφή εμπρησμών. Παραδείγματα είναι η

εκπόνηση κατάλληλης νομοθεσίας για την ιδιοκτησία και τις χρήσεις της γης, τη

βόσκηση, το κυνήγι κλπ. ώστε να μειωθούν οι συγκρούσεις συμφερόντων.

Μακροπρόθεσμα απαιτείται εκπόνηση κατάλληλης πολιτικής (νόμων και

προγραμμάτων δράσης) που να κάνει το δάσος πολύτιμο (και με την οικονομική του

έννοια) αγαθό για τον πολίτη ώστε να επιδιώκει την προστασία του.

3) ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ

Η προστασία των δασικών οικοσυστημάτων και η αειφορική οργάνωση της

δασικής παραγωγής με στόχο την πολλαπλή χρήση του δάσους ως φορέα υλικών και

άϋλων αγαθών, κρίνεται αναγκαία για να ενισχυθεί έτσι η ανάπτυξη της υπαίθρου και

της γενικότερης οικονομίας της χώρας, καθώς και η ποιότητα ζωής όλων των

κατοίκων της.

4) ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Η σύσταση ενός ενιαίου φορέα αντιπυρικής προστασίας των δασών της Ελλάδας

με συγκεκριμένο πλαίσιο ιεραρχίας και κατανομής αρμοδιοτήτων αποτελεί τη

μοναδική λύση για την οργανωμένη και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των δασικών

πυρκαγιών.

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΟΥ NESTEROV

( )iDiTiTW

iNI −∑

==

1

Όπου,

NI = Δείκτης του Nesterov.

W = Αριθμός ημερών από την τελευταία βροχόπτωση (>3

mm).

Ti = Θερμοκρασία αέρα στις 12:00 (0C).

Di = Θερμοκρασία στο σημείο ινοκόρου (0C). Υπολογίζεται

με τον παρακάτω τύπο:

5)100( RH

TD ii−

−=

Όπου,

RH = Σχετική υγρασία του αέρα (%).

ΤΙΜΕΣ ΝΙ ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΝΑΡΞΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ

< 300 ΠΟΛΥ ΧΑΜΗΛΟΣ

300 - 1000 ΧΑΜΗΛΟΣ

1000 - 4000 ΜΕΣΟΣ

4000 - 10000 ΥΨΗΛΟΣ

> 10000 ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΟΣ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ NESTEROV

1. Υπολογίζουμε τη θερμοκρασία στο σημείο ινοκόρου από τον τύπο:

5)100( RHTD ii

−−=

2. Υπολογίζουμε το δείκτη του Nesterov από τον τύπο:

)( ii DTiTNI −= 3. Η τιμή του δείκτη της τρέχουσας μέρας προστίθεται στης προηγούμενης.

4. Στην περίπτωση που μια μέρα παρατηρούνται ≥ 3 mm βροχόπτωσης, η τιμή του δείκτη μηδενίζεται και αρχίζει ο υπολογισμός από την αρχή

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ (0C)

ΣΧΕΤΙΚΗ ΥΓΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ

(%)

ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ (mm)

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΟΥ

NESTEROV

31/5/2008 27 70 1 0

1/6/2008 25 60 0 200

2/6/2008 28 55 1 452

3/6/2008 30 65 0 662

4/6/2008 24 85 4 0

5/6/2008 29 53 0 272,6

6/6/2008 32 50 2 592,6

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΟΥ ANGSTROM

⎥⎦

⎤⎢⎣

⎡ −+⎥⎦

⎤⎢⎣⎡=

10)27(

20TRI

Όπου,

I = Δείκτης του Angstrom.

R = Σχετική υγρασία του αέρα (%).

T = Θερμοκρασία αέρα (0C).

ΤΙΜΕΣ Ι ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΝΑΡΞΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ

> 4 ΠΟΛΥ ΧΑΜΗΛΟΣ

3 - 4 ΧΑΜΗΛΟΣ

2,5 - 3 ΜΕΣΟΣ

2 – 2,5 ΥΨΗΛΟΣ

< 2 ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΟΣ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ANGSTROM

1. Υπολογίζουμε το δείκτη για κάθε μέρα ξεχωριστά από τον τύπο:

⎥⎦

⎤⎢⎣

⎡ −+⎥⎦

⎤⎢⎣⎡=

10)27(

20TRI

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΑ (0C)


(%)


ANGSTROM

31/5/2008 27 70 3,5

1/6/2008 25 60 3,2

2/6/2008 28 55 2,65

3/6/2008 30 65 2,95

4/6/2008 24 85 4,75

5/6/2008 29 53 2,4

6/6/2008 32 50 2

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΟΥ CARREGA “I”

25/))/(500( 5,0 VRHrI ×−=

Όπου, I= Δείκτης του Carrega.

r = Υδατικό ισοζύγιο εδάφους (soil water reserve) (mm).

RH = Σχετική υγρασία του αέρα (%).

V = Ένταση ανέμου (BF).

Το r υπολογίζεται από τον παρακάτω τύπο:

)/exp( RETPRr c−×=

Όπου, R= Το σημείο υδατοκορεσμού του εδάφους (mm)

ETPc = Η εξατμισιδιαπνοή σύμφωνα με τη μέθοδο του

Thornthwaite (mm).

ΤΙΜΕΣ Ι ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΝΑΡΞΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ

< 8 ΧΑΜΗΛΟΣ

8 - 14 ΜΕΣΟΣ

14 < 18 ΥΨΗΛΟΣ

> 18 ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΟΣ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ CARREGA

1. Υπολογίζουμε το δείκτη για κάθε μέρα ξεχωριστά από τον τύπο:

25/))/(500( 5,0 VRHrI ×−=

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΤΑΣΗ ΑΝΕΜΟΥ (BF)

ΥΔΑΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΔΑΦΟΥΣ

(mm)


(%)


CARREGA

31/5/2008 2 20 70 13,7

1/6/2008 3 30 60 15,6

2/6/2008 4 35 55 16,7

3/6/2008 6 25 65 17,8

4/6/2008 5 20 85 16,9

5/6/2008 3 40 53 15,5

6/6/2008 7 30 50 18,4

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΟΥ KEETCH AND BYRAM

DFKBDIKBDI tt += −1

001,088,101

)30,8968,0)(2,203()001736,0(

)5552,10875,0(1

max

max

Ann

TtKBDI

DF−

+−

+

−−=

Όπου,

KBDIt = Δείκτης του Keetch and Byram

DF = ο συντελεστής ξηρασίας,

Tmax = η μέγιστη ημερήσια θερμοκρασία (0C).

Annmax = η μέση ετήσια βροχόπτωση (mm).

KBDIt-1 = η τιμή του δείκτη της προηγούμενης ημέρας.

Για να υπολογιστεί ο KBDI για μια συγκεκριμένη μέρα

πρέπει να είναι γνωστή η τιμή του κατά την προηγούμενη

μέρα ώστε η έναρξη μέτρησης να αρχίσει όταν ο δείκτης

της προηγούμενης ημέρας ήταν ίσος με μηδέν, δηλαδή

όταν το έδαφος ήταν κορεσμένο σε νερό. Πρακτικά ο

δείκτης θεωρείται ίσος με μηδέν όταν έχουν προηγηθεί

κάποιες μέρες με ισχυρή βροχόπτωση ( 150 - 200 mm).

O δείκτης διορθώνεται (μειώνεται) στην περίπτωση που η

βροχόπτωση της προηγούμενης ημέρας ξεπερνά τα 5 mm.

π.χ. Βροχόπτωση της προηγούμενης ημέρας 7 mm μειώνει

το δείκτη KBDI της προηγούμενης ημέρας κατά 2 μονάδες

(7-5) = 2

ΤΙΜΕΣ KBDI ΔΕΙΚΤΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΝΑΡΞΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ

0-100 ΧΑΜΗΛΟΣ

100-400 ΜΕΣΟΣ

400-600 ΥΨΗΛΟΣ

600-800 ΠΟΛΥ ΥΨΗΛΟΣ

Δασικές-Πυρκαγιές

Documents

Transcript of Δασικές-Πυρκαγιές