Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΚΑΙ ΠΩΣ ΒΟΗΘΑΕΙ ΣΤΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ & ΝΟΗΤΙΚΗ

ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

Η ψυχολόγος-ειδική παιδαγωγός κ. Μαρία Μπαράκου μας μίλησε για το

σεβασμό, τη γλώσσα που προάγει την επικοινωνία μεταξύ γονιών και παιδιών.

Κάθε οικογένεια έχει αναμφίβολα του δικούς της κώδικες επικοινωνίας, τη

δική της, δηλαδή, γλώσσα.

Με τον όρο γλώσσα εννοούμε το λόγο που χρησιμοποιούν οι γονείς τόσο

μεταξύ τους όσο και με τα παιδιά τους. Μέσα από την επικοινωνία που χτίζεται

στην οικογένεια, τα παιδιά είτε απομακρύνονται είτε έρχονται πιο κοντά στη μαμά

και στον μπαμπά. Αποκτούν και υιοθετούν συμπεριφορές συνειδητά και

υποσυνείδητα και ωριμάζοντας αναπαράγουν τον ίδιο λόγο, στην ενήλικη ζωή

τους.

Αναλυτικότερα, θα μπορούσαμε, σε αυτό το σημείο, να παραθέσουμε

κάποιες από τις γλώσσες που πολλοί γονείς χρησιμοποιούν στην

καθημερινότητά τους, μη συνειδητοποιώντας την αρνητική επίπτωση που μπορεί

να έχει αυτό πάνω στα παιδιά τους.

1. Μη, μη: Ιδίως στα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού, το οποίο

εξερευνά με τα μάτια και με τα χέρια τον κόσμο, οι γονείς χρησιμοποιούν

ένα «μη», χωρίς αιτιολογία, χωρίς πολλές φορές να εξηγήσουν προς το

παιδί τους, γιατί «μη». Το αποτέλεσμα είναι το παιδί να αισθάνεται ότι

μόνιμα κάτι κάνει λάθος.

2. Εντολές: «Πήγαινε φέρε μου ένα ποτήρι νερό», «πήγαινε να διαβάσεις»,

«πήγαινε να χαιρετήσεις τη γιαγιά», χωρίς ένα «σε παρακαλώ», χωρίς

σεβασμό προς την ξεχωριστή προσωπικότητα που ονομάζεται «παιδί», το

οποίο σε αυτή την περίπτωση αισθάνεται απόρριψη.

3. Αρχαϊκές εκφράσεις(=παρορμητικές εκφράσεις): π.χ. το παιδί φτιάχνει

καφέ στον μπαμπά του, τον προσφέρει και η μητέρα εκείνη την στιγμή λέει

«εμένα δε μου έφτιαξες καφέ». Σε αυτή την περίπτωση ο γονιός νομίζει ότι

το λέει ειλικρινά. Δεν είναι όμως έτσι, πληγώνουν τον άλλον και δεν τον

προχωράνε συναισθηματικά.

4. Υποκοριστικά: «χεράκι, φαγάκι». Με αυτόν τον τρόπο δεν αφήνουμε το

παιδί να μεγαλώσει συναισθηματικά και να ωριμάσει.

5. Υπονοούμενα: «Ε! αφού δεν καταλαβαίνεις». Τέτοιες συμπεριφορές

από μέρους των γονιών είναι ιδιαίτερα χειριστικές και ενοχοποιητικές.

6. Οι γονείς που μιλούν με διπλά μηνύματα: «Μην κάνεις δουλειές,

διάβασε εσύ» λέει η μητέρα στο παιδί. Το βράδυ ασυνείδητα ομολογεί

δυνατά η μητέρα «κουράστηκα από τις δουλειές». Το μόνο συναίσθημα

που γεννάται εκείνη τη στιγμή είναι ο θυμός.

7. Η ειρωνεία: Σε αυτή την περίπτωση υποδηλώνεται έντονη ανασφάλεια

και αδυναμία από τους γονείς.

8. Οι γονείς που κρύβονται πίσω από την ξύλινη γλώσσα της

επιστήμης και της δουλειάς με την οποία ασχολούνται. Με αυτό τον

τρόπο ο γονιός απλά θέλει να προστατέψει τον εαυτό του απέναντι στο

παιδί του.

9. Οικογενειακό φαγητό: Η πιο ουσιαστική γλώσσα. Αυτές οι οικογένειες

καλλιεργούν τη γλώσσα όταν δεν κάθονται μόνο για να φάνε, αλλά και για

να συζητάνε.

10. α’ πληθυντικό πρόσωπο: πχ: λέει η μητέρα σε μία φίλη της «Σήμερα

ήταν η πρώτη μας μέρα στο σχολείο, είχαμε άγχος και κλαίγαμε λίγο».

Στην προκείμενη περίπτωση ο γονιός δηλώνει μια υπερπροστασία και ένα

νοιάξιμο υπέρ του δέοντος. Σχολείο πηγαίνει το παιδί και είναι δική του η

προσπάθεια να εγκλιματιστεί. Είναι ένας πολύ χαρακτηριστικός τρόπος

όπου ο γονιός φυλάει εγκλωβισμένο κοντά του το παιδί, χωρίς να του

επιτρέπει το μεγάλωμα.

Από τα προαναφερθέντα κατανοούμε, ότι οι γονείς στην προσπάθειά τους να

επικοινωνήσουν με τα παιδιά τους, υιοθετούν διάφορους ρόλους, όπως του

αρχιστράτηγου, του παντογνώστη, του δικαστή, του κριτικού και άλλα πολλά.

Όλα αυτά όμως, έχουν αντίκτυπο στην ψυχολογία των παιδιών πολύ μεγάλο και

ας μη φαίνεται επιφανειακά κάτι σημαντικό.

Περατώνοντας, η γλώσσα που βοηθάει τα παιδιά να μεγαλώσουν

συναισθηματικά και ψυχολογικά είναι ο σεβασμός. Σέβομαι το συναίσθημα του

παιδιού μου και ας μη συμφωνώ με αυτό που κάνει την προκείμενη στιγμή. Στην

αντίθετη περίπτωση, καλλιεργείται ο φόβος και η απόρριψη στα παιδιά.

Επιπρόσθετα, ο γονιός οφείλει να είναι καλός ακροατής. Ακούω και

αφουγκράζομαι το παιδί μου, δεν έχω μόνο εγώ, σαν γονιός, δίκιο. Με αυτή την

τακτική, ενθαρρύνεται το παιδί να νιώσει ότι το κατανοούν και εξακολουθεί να

μιλάει.

Ψυχολόγος – Ειδική Παιδαγωγός

Μπαράκου Μαρία