Χημικές Αντιδράσεις

Φαινόμενα

Έννοιες – φυσικά μεγέθη

Χημικό φαινόμενο (αντίδραση), χημική εξίσωση, αντιδρώντα – προϊόντα, ταχύτητα χημικής αντίδρασης, εξώθερμη – ενδόθερμη, Απόδοση, Είδη Χ.Α. (σύνθεση, αποσύνθεση, απλή αντικατάσταση, διπλή αντικατάσταση, εξουδετέρωση)

Νόμοι- εξισώσεις- Σχέσεις

Κων/νος Στεφανίδης

Κατηγορίες - περιπτώσεις στις χημικές αντιδράσεις

Χημικές αντιδράσεις Άλλη χημεία

Οι νόμοι

Τα φαινόμενα

***Γραφικές παραστάσεις

Κων/νος Στεφανίδης

Δυσκολίες μαθητών στις χημικές αντιδράσεις

1. Λάθη μαθητών για τις έννοιες

• Χημικό φαινόμενο -αλλαγή κατάστασης – αλλαγή μάζας -διάλυση – χρώμα - θερμότητα. ΔΠ: Υπάρχει διαχωρισμός φυσικών – χημικών;, Με βάση τη μικροδομή και όχι με μακροσκοπικά χαρακτηριστικά

• Σύγχυση ουσίας – ατόμου . π.χ Στο σχηματισμό δεσμών « Το Νάτριο δίνει ένα ηλεκτρόνιο» αντί για «το άτομο του νατρίου δίνει ένα ηλεκτρόνιο»

• Εξουδετέρωση: « σχηματισμός άλατος», «σχηματισμός νερού και ιόντα θεατές»

2. Δυσκολίες στη στοιχειομετρία

• Ορισμός mole • Μαθηματικές δεξιότητες (αναλογική σκέψη)• Αντιδρώσα μάζα (περίσσεια)

Διδακτικές Προτάσεις:

• 1 mole = νουκλεόνια Χ amu, 1mole αντιστοιχεί Μrσε gr καταλαμβάνει όγκο 22, 4l σε STP περιέχει Ν οντότητες

• Από τα νομίσματα στη ΧΕ:

2 νομίσματα Α δίνουν 1 νόμισμα Γ 2Α δίνουν 1Γ, 4Α δίνουν 2Γ, 2moleΑ δίνουν 1 mole Γ

• Στρατηγική ....

http :// www . rsc . org / images / Misconceptions _ update _ tcm 18-188603. pdf

Κων/νος Στεφανίδης

Στρατηγικές στις χημικές αντιδράσεις

1. Πως γράφω μια χημική εξίσωση

• Αναγνωρίζω το είδος της αντίδρασης (σύνθεση,…., εξουδετέρωση, …)

• Εφαρμόζω μια αντίστοιχη στρατηγική

2. Γραφή χημικών τύπων

• Αναγνωρίζω θετικό – αρνητικό

• Γράφω πρώτα το θετικό

• Τοποθετώ τους αριθμούς οξείδωσης χιαστί (παρενθέσεις όπου χρειάζεται)

3. Πως γράφω μια χημική εξίσωση απλής αντικατάστασης

• Γράφω τους ΧΤ των αντιδρώντων

• Αναγνωρίζω αν το στοιχείο είναι μέταλλο(+) ή αμέταλλο (-)

• Αποφασίζω ποια στοιχεία θα αλλάξουν θέση

• Γράφω τους ΧΤ των προϊόντων

4. Πως γράφω μια χημική εξίσωση εξουδετέρωσης

• Γράφω τους ΧΤ των αντιδρώντων

• Αναγνωρίζω το Η+ και το ΟΗ- στις δύο ενώσεις στα αντιδρώντα

• Αναγνωρίζω τα εναπομείναντα στοιχεία και σχηματίζω την ένωση τους

• Γράφω τους ΧΤ των προϊόντων (Η2 Ο + …..)

5. Πως γράφω μια χημική εξίσωση διπλής αντικατάστασης

Κων/νος Στεφανίδης

• Αναγνωρίζω το είδος της αντίδρασης

• Γράφω τους ΧΤ των αντιδρώντων

• Αναγνωρίζω το + και – στοιχείο για κάθε ένωση στα αντιδρώντα

• Σχηματίζω τα προϊόντα ενώνοντας το θετικό τμήμα της 1ης

ένωσης με το αρνητικό της 2ης και το θετικό τμήμα της 2ης

ένωσης με το αρνητικό της 1ης .

• Βάζω συντελεστές

6. Συμπλήρωση συντελεστών χημικών εξισώσεων

• Ισχύει Νόμος αφθαρσίας της ύλης, αριθμός ατόμων στα αντιδρώντα – αριθμός ατόμων στα προϊόντα;

• Επιλέγω ένα άτομο και υπολογίζω τον αριθμό ατόμων στα αντιδρώντα και στα προϊόντα και βάζω κατάλληλο συντελεστή ώστε να είναι ίσα (παρενθέσεις!!!)

• Κάνω την ίδια διαδικασία για όλα τα άτομα

Καλές διδακτικές πρακτικές

Κων/νος Στεφανίδης

1. Τρία επίπεδα σκέψης: Μακροσκοπικό, Μικροσκοπικό και Συμβολικό

Μακροσκοπικό

Μικροσκοπικό Συμβολικό

Προσομοιώσεις - μοντέλα

2. Για τις διαδικασίες – στρατηγικές

• Μοντελοποίηση (Διδάσκων, Ομάδες μαθητών, μαθητής),• Βαθμιαία Μεταφορά Υπευθυνότητας

3. Για τις έννοιες – φυσικά μεγέθη

• Από το συγκεκριμένο (φαινόμενα) …. στην έννοια.

• Από αναγκαιότητα για τα φυσικά μεγέθη

• Δραστηριότητες για το μαθητή

4. Εννοιολογικοί χάρτες

• Είδη χημικών αντιδράσεων

• Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα ΧΑ

5. Αυτοαξιολόγηση του μαθητή με βάση τις στρατηγικές εφαρμογής των νόμων

• https://stefanidisk.wordpress.com/%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%BB%CF %85%CF%83%CE%B7-%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CF%89%CE%BD/

Κων/νος Στεφανίδης

Κων/νος Στεφανίδης