1

Η έλλνηα ηνπ θύινπ αλαθέξεηαη ζηηο βηνινγηθέο θαη θνηλσληθέο δηαθνξέο πνπ

παξαηεξνύληαη κεηαμύ αλδξώλ θαη γπλαηθώλ. Τν βηνινγηθό θύιν [sex] ελόο αηόκνπ

είλαη γελεηηθά θαζνξηζκέλν, ελώ ην θνηλσληθό θύιν [gender] είλαη πνιηηηζκηθά θαη

θνηλσληθά θαηαζθεπαζκέλν. Υπάξρνπλ επνκέλσο δύν βηνινγηθά θύια (ην αξζεληθό

θαη ην ζειπθό) θαη δύν θνηλσληθά θύια (ην αλδξηθό θαη ην γπλαηθείν). Σηελ ειιεληθή

γιώζζα απηή ε δηάθξηζε είλαη εκθαλήο ζηνπο πξνζδηνξηζκνύο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη

γηα ην βηνινγηθό θύιν (αξζεληθό θαη ζειπθό) θαη ην θνηλσληθό θύιν (αλδξηθό θαη

γπλαηθείν)[ . Οηαλ αλαθεξόκαζηε ζηελ ηαπηόηεηα ηνπ θνηλσληθνύ θύινπ [gender

identity] ελλννύκε ηελ απηναληίιεςε πνπ δηακνξθώλεη έλα άηνκν ζρεηηθά κε

ηνλγπλαηθείν ή αλδξηθό θνηλσληθό ξόιν [gender role] πνπ επηιέγεη λα αζθεί θαη ν

νπνίνο κπνξεί λα είλαη δηαθνξεηηθόο από ην βηνινγηθό θύιν. Ελώ ην βηνινγηθό /

θνηλσληθό θύιν ζηελ θαζεκεξηλή γιώζζα ρξεζηκνπνίεηηαη ελαιιαθηηθά, ζηηο

θνηλσληθέο επηζηήκεο ην θνηλσληθό θύιν αλαθέξεηαη εηδηθά ζηηο θνηλσληθέο δηαθνξέο

γλσζηέο σο αλδξηθνί ή γπλαηθείνη θνηλσληθνί ξόινηΙζηνξηθά ην θίλεκα

ηνπ θεκηληζκνύ [feminism] θαζηέξσζε ηελ αληίιεςε όηη πνιινί ξόινη πνπ

αλαθέξνληαη ζην θύιν είλαη θνηλσληθά πξνζδηνξηζκέλνη θαη δελ κπνξνύλ λα

θαζνξηζηνύλ κε θαζαξά βηνινγηθά θξηηήξηα. Σηα πιαίζηα ησλ εξεπλώλ ζρεηηθά κε ην

θύιν [gender studies] ν όξνο 'θύιν' αλαθέξεηαη εηδηθά ζηηο πνιηηηζκηθέο θαη όρη ζηηο

βηνινγηθέο δηαθνξέο. Απηό ηζρύεη από ηελ δεθαεηία ηνπ 1950 θ.ε. ζε πνηθίινπο

επηζηεκνληθνύο θιάδνπο όπσο ε θνηλσληνινγία , ε θνηλσληθή αλζξσπνινγία θαη ε

ςπραλάιπζε κε ηηο ζεσξίεο ηνπ Jacques Lacan, ηελ έξεπλα ησλ Γάιισλ

ςπραλαιπηώλ όπσο ε Julia Kristeva, ν Luce Irigaray θαη ν Bracha L. Ettinger, θαη ησλ

Ακεξηθαλώλ θεκηληζηώλ όπσο ε Judith Butler. Εηδηθά απηή ε ηειεπηαία, ζεκαληηθή

εθπξόζσπνο ηνπ ζύγρξνλνπ ακεξηθαληθνύ θεκηληζκνύ, ζεσξεί ηνπο ξόινπο πνπ

αλαθέξνληαη ζην θύιν σο κηα θνηλσληθή πξαθηηθή ε νπνία ζπρλά απνθαιείηαη

«επηηειεζηηθή» [performative. Σεκεηώλεηαη πσο ε ρξήζε ηνπ όξνπ 'θύιν' ζηελ θνηλή

γιώζζα αλαθέξεηαη θπξίσο ζηελ δηάθξηζε κεηαμύ αξζεληθνύ θαη ζειπθνύ. Αληίζεηα,

ζηηο θνηλσληθέο επηζηήκεο ν όξνο ‘θύιν’ εθθξάδεη κηα θνηλσληθή, πνιηηηζκηθή ή

ςπρνινγηθή θαηάζηαζε, δηαθνξεηηθή από εθείλε ηνπ βηνινγηθνύ θύινπ. Η δηαθνξά

κεηαμύ ηνπ θνηλνύ θαη ηνπ επηζηεκνληθνύ ιόγνπ κπνξεί λα ζπζρεηηζηεί κε ηελ

δηαθνξά κεηαμύ ηεο θνηλήο αληίιεςεο γηα ην θύιν σο θπζηθό ραξαθηεξηζηηθό θαη ηεο

επηζηεκνληθήο αληίιεςεο γηα ην θύιν σο πνιηηηζκηθό ραξαθηεξηζηηθό.

Φύλο και κοινωνιολογία

Η θνηλσληνινγία πνπ αζρνιείηαη κε ην ζέκα ηνπ θνηλσληθνύ θύινπ εμεηάδεη ηνπο

ηξόπνπο κε ηνπο νπνίνπο νη δηαθνξέο κεηαμύ αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαζνξίδνληαη θαη

«θπζηθνπνηνύληαη» από ηνλ πνιηηηζκό θαη ηηο θνηλσληθέο δνκέο. Απηέο νη δηαθνξέο

είλαη πνιηηηζκηθά θαη θνηλσληθά επεμεξγαζκέλεο κε ηέηνηνλ ηξόπν, ώζηε λα

απνδίδνπλ ζηηο γπλαίθεο ηδηαίηεξεο «ζειπθέο» ηδηόηεηεο θαη κηα ζπγθεθξηκέλε

ηαπηόηεηα θύινπ πνπ θαζηεξώλεηαη κέζσ ηεο θνηλσληθνπνίεζεο. Η έλλνηα ηνπ

θνηλσληθνύ θύινπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ζεκαζηνδνηήζεη όια απηά πνπ έλα

πξόζσπν ιέεη ή θάλεη γηα λα δειώζεη όηη είλαη αγόξη ή θνξίηζη, άλδξαο ή γπλαίθα.

Πεξηιακβάλεη ηελ ζεμνπαιηθόηεηα αιιά δελ πεξηνξίδεηαη κόλν ζε απηή. Άιια

ζηνηρεία πνπ ραξαθηεξίδνπλ ην θνηλσληθό θύιν είλαη ην ληύζηκν, ν ηξόπνο νκηιίαο, ε

θίλεζε ηνπ ζώκαηνο, ην επάγγεικα, θαη άιινη παξάγνληεο πνπ δελ πεξηνξίδνληαη από

ην βηνινγηθό θύιν. Καζώο ην παηδί κεγαιώλεη «ε θνηλσλία πξνζθέξεη κηα ζεηξά από

εληνιέο, θνηλσληθνύο θαλόλεο θαη ηξόπνπο ζπκπεξηθνξώλ θαηάιιεια γηα ην έλα ή ην

2

άιιν θύιν, πνπ αθνκνηώλνληαη από ην παηδί έηζη ώζηε λα αλήθεη ζην έλα ή ζην άιιν

πνιηηηζκηθά θαζνξηζκέλν θνηλσληθό θύιν. Σεκαληηθό θίλεηξν θνηλσληθνπνίεζεο ηνπ

παηδηνύ, ζύκθσλα κε ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο ξόινπο, είλαη όηη ην θνηλσληθό θύιν

αληηθαηνπηξίδεηαη ζε ηνκείο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο, όπσο ε εθπαίδεπζε, ε εξγαζία, ε

νηθνγέλεηα, ε ζεμνπαιηθόηεηα, ε επηθνηλσλία κε ηνπο άιινπο. H Joan Ackner

πηζηεύεη όηη ηα ζηάδηα ηεο θνηλσληθνπνίεζεο ζε ζρέζε κε ην θνηλσληθό θύιν

θαζνξίδνληαη κέζα από ηνπιάρηζηνλ πέληε δηαθνξεηηθέο αιιεινζπζρεηηδόκελεο

θνηλσληθέο δηαδηθαζίεο:

1. Η θαηαζθεπή ησλ δηαθξίζεσλ πνπ αθνξνύλ ην θνηλσληθό θύιν ζπληειείηαη ζηελ

εξγαζία, ηελ νηθνγέλεηα, ην θξάηνο, ηελ πνιηηηθή.

2. Η θαηαζθεπή ζπκβόισλ θαη εηθόλσλ κέζσ ηεο γιώζζαο, ηεο ηδενινγίαο, ηεο

έλδπζεο θαη ησλ ΜΜΕ εμεγνύλ, εθθξάδνπλ θαη εληζρύνπλ απηέο ηηο δηαθξίζεηο.

3. Οη αιιειεπηδξάζεηο κεηαμύ αλδξώλ θαη γπλαηθώλ, όηαλ επηθνηλσλνύλ κεηαμύ ηνπο,

ελέρνπλ ζηνηρεία εμνπζίαο θαη ππνηαγήο. Γηα παξάδεηγκα, νη ζεσξεηηθνί ηνπ

επηθνηλσληαθνύ ιόγνπ[conversational theorists] κειέηεζαλ πώο θαηά ηελ θαζεκεξηλή

ζπλνκηιία ν θαζνξηζκόο ηνπ ζέκαηνο, νη δηαθνπέο, ε ζεηξά ηνπ θάζε νκηιεηή

ππνδειώλνπλ ηελ αληζόηεηα ησλ θύισλ.

4. Οη παξαπάλσ ηξεηο δηαδηθαζίεο ζπληεινύλ ζηελ δηακόξθσζε ησλ ζηνηρείσλ ηεο

αηνκηθήο ηαπηόηεηαο σο πξνο ην θύιν.

5. Τν θνηλσληθό θύιν εκπιέθεηαη ζηηο θαζνξηζηηθέο, ζπλερείο δηαδηθαζίεο πνπ

δεκηνπξγνύλ θαη επηβάιινπλ νη θνηλσληθέο δνκέο.

Σύκθσλα κε ηελ Ann Oakley πνπ εηζήγαγε ηνλ όξν ζηελ θνηλσληνινγία, ην «θύιν»

αλαθέξεηαη ζηελ βηνινγηθή δηάθξηζε ζε αλδξηθό θαη γπλαηθείν θαη ην «θνηλσληθό

θύιν» ζηελ παξάιιειε θαη θνηλσληθά άληζε δηάθξηζε ζε αξζεληθό θαη ζειπθό[.

Επνκέλσο ην θνηλσληθό θύιν εζηηάδεηαη ζηηο θνηλσληθά θαηαζθεπαζκέλεο

δηαζηάζεηο ησλ δηαθνξώλ κεηαμύ αλδξώλ θαη γπλαηθώλ. Επηπιένλ όκσο ν όξνο

«θνηλσληθό θύιν» έρεη ζηε ζπλέρεηα δηεπξπλζεί: δελ αθνξά κόλν ηελ αηνκηθή

ηαπηόηεηα θαη πξνζσπηθόηεηα ελόο αηόκνπ αιιά αλαθέξεηαη, ζε ζπκβνιηθό επίπεδν,

ζηα πνιηηηζκηθά ηδεώδε θαη ζηεξεόηππα πνπ αθνξνύλ ηελ αξξελσπόηεηα θαη ηελ

ζειπθόηεηα, θαη, ζε δνκηθό επίπεδν, ζηελ δηάθξηζε ησλ δύν θύισλ θαηά ηελ εξγαζία

ζην πιαίζην ησλ θνηλσληθώλ ζεζκώλ θαη νξγαλώζεσλ. Καηά ηελ δεθαεηία ηνπ 1970,

νη θνηλσληνινγηθέο θαη ςπρνινγηθέο έξεπλεο επηθεληξώζεθαλ ζηελ επηζηεκνληθή

νξηνζέηεζε ηνπ θνηλσληθνύ θύινπ. Απηό ζεκαίλεη όηη επεδίσμαλ λα απνδείμνπλ όηη

νη δηαθνξέο θαη νη δηαθξίζεηο κεηαμύ αλδξώλ θαη γπλαηθώλ δελ κπνξνύλ λα

εξκελεπηνύλ κε βάζε ηελ βηνινγηθή δηαθνξά θαη όηη νη πνιηηηζκηθά θπξίαξρεο ηδέεο

γηα ηελ αξξελσπόηεηα θαη ηελ ζειπθόηεηα απνηεινύλ ζηεξεόηππα πνπ αληηζηνηρνύλ

κόλνλ επηθαλεηαθά ζηελ πξαγκαηηθόηεηα. Έηζη απνδείρζεθε πσο ππάξρνπλ κεγάιεο

δηα-πνιηηηζκηθέο δηαθνξνπνηήζεηο ζηηο ηδέεο ηηο ζρεηηθέο κε ην θνηλσληθό θύιν θαη

ηνπο ξόινπο ησλ αλδξώλ θαη ησλ γπλαηθώλ, ηδηαίηεξα ζηα πεδία ηεο νηθνγέλεηαο, ηεο

εθπαίδεπζεο θαη ηεο εξγαζίαο. Η θνηλσληνινγηθή έξεπλα έρεη κειεηήζεη ηνπο ηξόπνπο

κε ηνπο νπνίνπο ηα κηθξά παηδηά, αγόξηα θαη θνξίηζηα (από βξέθε αθόκα)

θνηλσληθνπνηνύληαη θαη ελζσκαηώλνπλ σο ελήιηθνη ηνπο αληίζηνηρνπο ξόινπο κέζα

από δηαδηθαζίεο όπσο ε αλαηξνθή, ε κόξθσζε, νη εθεβηθέο ππνθνπιηνύξεο, νη

εξγαζηαθέο πξαθηηθέο θαη ηα νηθνγελεηαθά πηζηεύσΗ θνηλσληνινγία πνπ κειεηά ην

θνηλσληθό θύιν αλέπηπμε δύν θύξηεο ζεκαηηθέο πεξηνρέο. Η πξώηε δηεξεπλά ην

δήηεκα ηνπ αλ ην θνηλσληθό θύιν είλαη κία μερσξηζηή θαη αλεμάξηεηε δηάζηαζε ηεο

θνηλσληθήο δηαζηξσκάησζεο θαη ηνπ θνηλσληθνύ δηαρσξηζκνύ ηεο εξγαζίαο. Η

δεύηεξε ζπδεηά ηελ θαηαιιειόηεηα ησλ γεληθώλ ζεσξεηηθώλ αξρώλ γηα ηελ αλάιπζε

3

ησλ δηαθνξώλ θύινπ θαη ησλ δηαθξίζεσλ ζηελ θνηλσλία. Πην πξόζθαηα, ην

επηζηεκνληθό ελδηαθέξνλ γηα ην θνηλσληθό θύιν επαλαπξνζαλαηνιίζηεθε, θαζώο

εζηηάδεηαη πεξηζζόηεξν ζηηο δηαπνιηηηζκηθέο παξακέηξνπο δηακόξθσζεο ηνπ θύινπ

ππό δηεπηζηεκνληθή πξννπηηθή. Επηζηήκεο όπσο ε αλζξσπνινγία, ε ηζηνξία, ε

θηινινγία, θαη νη πνιηηηζκηθέο ζπνπδέο αλαιύνπλ δεηήκαηα όπσο ν ζπζρεηηζκόο ηνπ

θνηλσληθνύ θύινπ κε ηδέεο όπσο ε θπιεηηθή θαζαξόηεηα (π.ρ., ε ζεμνπαιηθή

αγλόηεηα ησλ ιεπθώλ γπλαηθώλ, θαη ε αξξελσπόηεηα ησλ καύξσλ αλδξώλ ζηηο

Η.Π.Α. ή αθόκε ν κύζνο ηεο κεηξόηεηαο σο θπζηθήο θαη νηθνπκεληθήο αξρήο). Οη

θνηλσληθν-πνιηηηζκηθνί θώδηθεο θαη ζπκβάζεηο, δειαδή νη θαλόλεο κε ηνπο νπνίνπο

ιεηηνπξγεί ε θνηλσλία θαη νη νπνίνη είλαη ηαπηόρξνλα δεκηνπξγήκαηα ηεο θνηλσλίαο

αιιά θαη ζεκειηώδε ζηνηρεία ηεο, θαζνξίδνπλ ηελ απόδνζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ

θνηλσληθώλ ραξαθηεξηζηηθώλ ζηα θύια. Απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά ζεκειηώλνπλ ηελ

εγθαζίδξπζε ησλ ζηεξενηππηθώλ δηαθνξώλ κεηαμύ ησλ θύισλ. Άξα νη αληηιήςεηο γηα

ην θνηλσληθό θύιν κπνξνύλ λα εξκελεπζνύλ σο απνδνρή θαη ελζσκάησζε ησλ

θνηλσληθώλ θαλόλσλ. Τα άηνκα επνκέλσο θνηλσληθνπνηνύληαη ππαθνύνληαο ηηο

πξνζδνθίεο ηεο θνηλσλίαο γηα ηηο «απνδεθηέο» ζπκπεξηθνξέο θάζε θύινπ νη νπνίεο

πινπνηνύληαη κέζα από ηνπο ζεζκνύο ηεο νηθνγέλεηαο, ηνπ θξάηνπο θαη ησλ ΜΜΕ.

Μηα ηέηνηα θαηαλόεζε ηνπ ‘θνηλσληθνύ θύινπ’ θπζηθνπνηείηαη θαη γίλεηαη αληηιεπηή

σο ζηνηρείν ηεο πξνζσπηθήο ηαπηόηεηαο ελόο αηόκνπ: ζηελ νπζία επηβάιιεη κία

θνηλσληθή θαηεγνξία (απηή ηνπ θνηλσληθνύ θύινπ) πάλσ ζην αλζξώπηλν ζώκα (απηό

ηνπ βηνινγηθνύ θύινπ)[ . Η αληίιεςε όηη ηα άηνκα πξνζδηνξίδνληαη από ην θνηλσληθό

θύιν θαη όρη από ην βηνινγηθό θύιν ζπκβαδίδεη θαη κε ηηο ζεσξίεο ηεο Judith Butler

γηα ην θνηλσληθό θύιν θαη ηελ επηηειεζηηθόηεηα[performativity]. Η Butler

ππνζηεξίδεη όηη ην θνηλσληθό θύιν δελ απνηειεί έθθξαζε απηνύ πνπ θάπνηνο είλαη,

αιιά κάιινλ απηνύ πνπ θάπνηνο πξάηηεη. Επνκέλσο αλ ην θνηλσληθό θύιν

εθθξάδεηαη κε έλαλ επαλαιακβαλόκελν ηξόπν ζηελ πξαγκαηηθόηεηα

επαλαδεκηνπξγείηαη θαη ελζσκαηώλεηαη έηζη ζηελ θνηλσληθή ζπλείδεζε. Οη

ζύγρξνλεο θνηλσληνινγηθέο αλαθνξέο ζηνπο αλδξηθνύο θαη γπλαηθείνπο ξόινπο ηνπ

θύινπ ρξεζηκνπνηνύλ ηνπο όξνπο «αλδξηθέο ηαπηόηεηεο» [masculinities] θαη

«γπλαηθείεο ηαπηόηεηεο» [femininities] ζηνλ πιεζπληηθό αξηζκό πξνθεηκέλνπ λα

ππνλνήζνπλ ηελ πνηθηιία θαη ηελ ζπλζεηόηεηα απηώλ ησλ ηαπηνηήησλ, ηόζν κεηαμύ

δηαθνξεηηθώλ πνιηηηζκώλ όζν θαη κέζα ζην πιαίζην ελόο ζπγθεθξηκέλνπ πνιηηηζκνύ.

Όζνλ αθνξά ηελ θξηηηθή πνπ αζθείηαη ζηνλ όξν «θνηλσληθό θύιν», κπνξνύκε λα

δηαθξίλνπκε δύν ηάζεηο. Η πξώηε δηαηείλεηαη όηη ν όξνο είλαη βαζηζκέλνο ζε κία

ιαλζαζκέλε δηρνηόκεζε κεηαμύ βηνινγηθνύ θαη θνηλσληθνύ. Απηό βέβαηα ζρεηίδεηαη

κε κία γεληθόηεξε θξηηηθή, όηη ε θνηλσληνινγία ηείλεη λα παξαηεξεί ηα θνηλσληθά

θαηλόκελα σο απηόλνκα γεγνλόηα όπσο έγξαθε ν Emile Durkheim θαη λα παξάγεη

έηζη θνηλσληθή ζπλείδεζε θαη δξάζε. Τα ηειεπηαία ρξόληα, όκσο, νη θνηλσληνιόγνη

ηείλνπλ πνιύ ιηγόηεξν λα ζεσξνύλ ην αλζξώπηλν ζώκα σο δεδνκέλν θαη, αληίζεηα, ην

εμεηάδνπλ σο έλα αληηθείκελν θνηλσληθήο αλάιπζεο, αλαγλσξίδνληαο όηη ην

θνηλσληθό λόεκα ηνπ αλζξώπηλνπ ζώκαηνο άιιαμε θαηά ηελ δηαδξνκή ηεο ηζηνξίαο.

Αλάινγε θξηηηθή γηα ηελ δηάθξηζε κεηαμύ βηνινγηθνύ θύινπ θαη θνηλσληθνύ θύινπ

έθαλε θαη ν Michel Foucault, πνπ δελ δέρεηαη όηη ππάξρεη βηνινγηθή δηαθνξά ε νπνία

κπνξεί λα πθίζηαηαη έμσ από ηα πιαίζηα ηνπ θνηλσληθνύ. Υπάξρεη, σζηόζν, θαη ε

αληίζεηε θξηηηθή, πνπ πξνζδηνξίδεη ηελ βηνινγηθή δηαθνξά σο θάηη εμσ-θνηλσληθό θαη

ππνζηεξίδεη ηελ αληίιεςε όηη νη ζεσξίεο γηα ην θνηλσληθό θύιν δελ ιακβάλνπλ

ππόςε ηελ «αιεζηλή» ζεκαζία ηνπ αλζξώπηλνπ ζώκαηνο. Μία άιιε θξηηηθή αθνξά

ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν ε έλλνηα ηνπ θνηλσληθνύ θύινπ εζηηάδεηαη ζηηο δηαθνξέο

4

κεηαμύ γπλαηθώλ θαη αλδξώλ ρσξίο λα ιακβάλεη ππόςε θξηηήξηα όπσο ε θνηλσληθή

ηζρύο ή εμνπζία [power] θαη ε θπξηαξρία [domination]. Μεξηθνί θνηλσληνιόγνη, γηα

παξάδεηγκα, πξνηηκνύλ λα ρξεζηκνπνηνύλ ηελ έλλνηα παηξηαξρία [patriarchy][ σο

θύξην εξεπλεηηθό εξγαιείν πξνθεηκέλνπ λα εμεηάζνπλ, ζε αλαιπηηθό αιιά θαη ζε

πνιηηηθό επίπεδν, δεηήκαηα ζρεηηθά κε ηελ έλλνηα ηεο ηζρύνο.

Φύλο και κοινωνική ανθρωπολογία

Η θνηλσληθή αλζξσπνινγία εξεπλά ηα λνήκαηα, ηηο αληηθάζεηο θαη ηα παξάδνμα ηεο

θνηλσληθήο δσήο, ηα ζηνηρεία θνηλσληθόηεηαο θαζώο θαη ηελ ππνθείκελε ινγηθή ηεο

θνηλσληθήο ζπκπεξηθνξάο. Οη θνηλσληθνί αλζξσπνιόγνη κειεηνύλ ηα πνηθίια θαη

ζύλζεηα θαηλόκελα πνπ παξαηεξνύληαη ζε έλα θνηλσληθό ζύλνιν. Από απηή ηελ

άπνςε, ε θνηλσληθή αλζξσπνινγία έρεη αζρνιεζεί θαη κε ην θνηλσληθό θύιν, ζην

βαζκό πνπ έρεη παξαηεξεζεί όηη άιιεο κε δπηηθέο θνηλσλίεο αλαγλσξίδνπλ ηελ

παξνπζία ελόο ηξίηνπ θνηλσληθνύ θύινπ, πέξαλ ηνπ αλδξηθνύ θαη ηνπ γπλαηθείνπ. Οη

θνηλσλίεο απηέο απνδέρνληαη θάπνηνπο θνηλσληθνύο ξόινπο πνπ ζεσξνύληαη αξθεηά

δηαθξηηνί από ηνπο αξρέηππνπο αλδξηθνύο θαη γπλαηθείνπο ξόινπο. Μία ηαπηόηεηα

πνπ δελ ραξαθηεξίδεηαη νύηε αλδξηθή νύηε γπλαηθεία κπνξεί λα γίλεη θαηαλνεηή ζε

ζρέζε κε ηελ αηνκηθή ηαπηόηεηα σο πξνο ηνλ θνηλσληθό ξόιν ηνπ θύινπ ή ηνλ

ζεμνπαιηθό πξνζαλαηνιηζκό ηνπ αηόκνπ. Πνιιέο θνξέο, ζε δηαθνξεηηθνύο

πνιηηηζκνύο ην ηξίην θύιν αλαθέξεηαη ζηελ ακθηζεμνπαιηθόηεηα, ζηελ

νκνθπινθπιία ή ζηνπο επλνύρνπο, ή αθόκα ζε κία ελδηάκεζε θαηάζηαζε κεηαμύ

άλδξα θαη γπλαίθαο (γηα παξάδεηγκα ζηελ ηθαλόηεηα ελαιιαγήο κεηαμύ θνηλσληθώλ

θύισλ, όηαλ ην πλεύκα ελόο άλδξα ελππάξρεη ζην ζώκα κηαο γπλαίθαο). Οη

πεξηζζόηεξεο δπηηθέο θνηλσλίεο ζεσξνύλ όηη νη δύν θαηεγνξίεο ηνπ θνηλσληθνύ

θύινπ είλαη «αλδξηθό» θαη «γπλαηθείν» θαη απηέο ζπκπίπηνπλ κε ην βηνινγηθό θύιν.

Παξόια απηά, απηό δελ ηζρύεη νηθνπκεληθά. Μεξηθέο θνηλσλίεο ζπκπεξηιακβάλνπλ

θαη άηνκα πνπ πηνζεηνύλ έλαλ ξόιν αληίζεην κε εθείλν ηνπ βηνινγηθνύ ηνπο θύινπ ή

ζπκπεξηιακβάλνπλ έλα ηξίην θνηλσληθό θύιν, όπσο είλαη, γηα παξάδεηγκα, ζηνπο

ακεξηθάλνπο Ιλδηάλνπο "νη άλζξσπνη κε ηα Δύν Πλεύκαηα" [Two-Spirit people], ζηελ

Ιλδία θαη ην Παθηζηάλ νη ‘hijras’ όπσο απνθαινύληαη νη επλνύρνη[, ε θπιή Fa'afafine

ηεο Πνιπλεζίαο θαη νη Bugis ηεο θπιήο ησλ Sulawesi ζηελ Ιλδνλεζία.

Επίλογος

Ο όξνο «θνηλσληθό θύιν» κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί κε παξαγσγηθό ηξόπν, όηαλ

θαλείο γλσξίδεη ηηο θξηηηθέο πνπ έρεη ππνζηεί θαη ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνθύπηνπλ

από ηελ ρξήζε ηνπ. Αλ ζεσξήζνπκε όηη επηβάιιεηαη λα αλαγλσξίζνπκε ηα βηνινγηθά

ραξαθηεξηζηηθά σο έλα από ηα πνιπζύλζεηα ζηνηρεία πνπ ζπγθξνηνύλ ηελ θνηλσληθή

θαηαζθεπή ηεο δηαθνξάο, ηόηε ν όξνο «θνηλσληθό θύιν» έρεη ην πιενλέθηεκα όηη

βνεζά ζηελ κειέηε α. ησλ αλδξηθώλ ηαπηνηήησλ.[masculinities] θαη ησλ γπλαηθείσλ

[femininities], β. ησλ ζρέζεσλ κεηαμύ ησλ θύισλ, γ. ηεο θνηλσληθήο ζέζεο ηεο

γπλαίθαο, θαη δ. ηεο ηζηνξηθήο θαη πνιηηηζκηθήο πνηθηιίαο ζε ζρέζε κε ην θύιν.