Η ΘΕΗ ΣΗ ΓΤΝΑΙΚΑ ΣΗΝ ΑΡΧΑΙΑ

ΠΑΡΣΗ

Ο ΡΟΛΟ ΣΗ ΠΑΡΣΙΑΣΙΑ ΣΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Οη γπλαίθεο ηεο Σπάξηεο ηύγραλαλ δηαθνξεηηθήο

αληηκεηώπηζεο από ηηο Αζελαίεο. Λόγω ηεο νιηγαλζξωπίαο

πνπ αληηκεηώπηδαλ νη Σπαξηηάηεο, ε κεηξόηεηα θαηαιάκβαλε

εμέρνπζα ζεκαζία. Τα ζειπθά κέιε ηεο νηθνγελείαο παξέκελαλ

ζε απηήλ κέρξη θάπνηα ειηθία. Μεηά ηα αλαιάκβαλε ην

θξάηνο, όπωο θαη ηα αγόξηα. Η θαηάιιειε ειηθία γάκνπ γηα κηα

Σπαξηηάηηζζα ήηαλ γύξω ζηα είθνζη έηε. Γεγνλόο πνπ ζήκαηλε

όηη είρε νινθιεξώζεη βηνινγηθά ηελ αλάπηπμή ηεο, ζε αληίζεζε

κε ηε γπλαίθα ηωλ Αζελώλ πνπ παληξεπόηαλ ζηελ εθεβεία.

Όηαλ έθζαλε ζε απηή ηελ ειηθία, ν παηέξαο -θπξίσο ζηηο

αξηζηνθξαηηθέο ηάμεηο- αλαιάκβαλε λα βξεη ην γακπξό γηα

ηε γακήιηα ζπκθσλία.

Έπεηηα, ζηε Σπάξηε ζπλεζίδνληαλ ε αξπαγή ησλ γπλαηθώλ

από ηνπο άλδξεο, πξάγκα άγλωζην ζηελ αζελαϊθή θνηλωλία.

Σην ζπίηη ηνπ γακπξνύ όπνπ κεηαθέξνληαλ ε θνπέια, ηελ

αλαιάκβαλε κία γπλαίθα ηνπ ζπηηηνύ ε λπκθεύηξηα. Τεο

έθνβε ηα καιιηά θαη ηελ έληπλε κε αληξηθά ξνύρα. Τε λύρηα ηελ

επηζθεπηόηαλ ν γακπξόο κε ζθνπό λα ζπλεπξεζνύλ. Απηόο ν

γάκνο ζπλήζωο έκελε γηα κεξηθά ρξόληα θξπθόο. Τν

πηζαλόηεξν είλαη λα πξόθεηηαη γηα «γάκν ππό δνθηκή». Αλ

από ην γάκν απηό δελ πξνέθππηαλ απόγνλνη, πνπ ήηαλ ην

δεηνύκελν, ηόηε ν γάκνο ιπόηαλ. Δλδέρεηαη όκωο λα

θξαηνύληαλ κπζηηθόο ν γάκνο, εάλ ν άλδξαο δελ είρε

ζπκπιεξώζεη ην ηξηαθνζηό έηνο. Ο ιόγνο ήηαλ όηη

απαγνξεπόηαλ λα δήζεη ην αλδξόγπλν καδί, πξηλ ηελ

ζπκπιήξσζε ηεο παξαπάλσ ειηθίαο από ηνλ ίδην.

Να πξνζζέζνπκε επίζεο όηη νη Σπαξηηάηηζζεο, ιόγω ηεο

αγωγήο ηνπο δελ αζρνινύληαλ κε ηελ νηθηαθή νηθνλνκία. Γελ

θαηαπηάλνληαλ κε ην λνηθνθπξηό θαη ηηο αζρνιίεο ηνπ

ζπηηηνύ. Με ηηο δνπιεηέο απηέο θαηαπηάλνληαλ ην ππεξεηηθό

πξνζσπηθό. Οη δνύιεο δειαδή. Δδώ παξαηεξνύκε κία αθόκε

δηαθνξά λννηξνπίαο ζε ζρέζε κε ηηο Αζελαίεο λνηθνθπξέο πνπ

έρνπλ επηθνξηηζζεί νη ίδηεο ηα ηνπ νίθνπ ηνπο.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΗ ΣΗ ΓΤΝΑΙΚΑ ΣΗ ΠΑΡΣΗ

Τα θνξίηζηα κεηά ηε γέλλεζή ηνπο παξαδίδνληαλ ζηελ

νηθνγέλεηά ηνπο γηα λα αλαηξαθνύλ, εθόζνλ δελ παξνπζίαδαλ

θαλελόο είδνπο θαρεμία ή δπζκνξθία. Σε απηή ηελ πεξίπηωζε

ηα εμέζεηαλ, όπωο θαη ηα αληίζηνηρα δύζκνξθα θαη θαρεθηηθά

αγόξηα ζηνπο Απνζέηεο. Η δηαθνξά ζε ζρέζε κε ηελ Αζήλα

ήηαλ όηη ε απόθαζε γηα ηελ έθζεζε ηωλ βξεθώλ δελ

απνηεινύζε ηδηωηηθή ππόζεζε ηνπ παηέξα, αιιά αλέθθιεηε

απόθαζε ηεο Γεξνπζίαο. Ήηαλ δειαδή θξαηηθή ππόζεζε,

εληαζζόκελε ζηα πιαίζηα ηνπ επγνληζκνύ, πνπ ζπληζηνύζε ηελ

επηιεθηηθή πξνηίκεζε ζηα πγηή θαη αξηηκειή παηδηά.

Από θάπνηα ειηθία θαη κεηά ε πνιηηεία, πνπ ζεωξνύζε θηήκα

ηεο όια ηα παηδηά ηωλ Σπαξηηαηώλ, αλαιάκβαλε ηελ αγσγή

ησλ λεαξώλ θνξηηζηώλ. Η εθπαίδεπζή ηνπο δελ δηέθεξε από

εθείλε ηωλ αγνξηώλ. Σπλαλαζηξέθνληαλ ζε αγέιεο κε ζθνπό

λα ζθιεξαγσγεζνύλ, όπσο ηα ζπλνκήιηθα ηνπο αγόξηα.

Υπόθεηλην ζε παξόκνηεο αζιεηηθέο δνθηκαζίεο θαη δηαθόξωλ

εηδώλ θαθνπρίεο, ειαθξώο ελδεδπκέλα. Παξάιιεια

εκθαλίδνληαλ ζηηο ζξεζθεπηηθέο ενξηέο κύεζεο, όπωο ηα

Υαθίλζηα. Σηε ζπγθεθξηκέλε ζξεζθεπηηθή εθδήιωζε έπαηξλαλ

κέξνο θαη ηα αγόξηα.

Η Σπαξηηαηηθή θνηλωλία έξηρλε ην κεγαιύηεξν βάξνο ηεο ζηε

ζθπξειάηεζε ησλ θνηλσληθώλ δεζκώλ κεηαμύ ησλ

ειεπζέξσλ Σπαξηηαηώλ θαη Σπαξηηαηηζζώλ. Έζεηε ζε

δεύηεξε κνίξα ηελ ηδησηηθή θαη νηθνγελεηαθή δσή.

Θεωξνύζαλ ηε Σπάξηε ωο κηα κεγάιε νηθνγέλεηα. Πξόθξηλαλ

ηελ ππαγωγή ηνπ αηόκνπ θαη ηεο νηθνγελείαο ζηελ επξύηεξε

θνηλωληθή νκάδα, κέζω ηεο παξνρήο παξόκνηαο εθπαίδεπζεο

ζε αγόξηα θαη θνξίηζηα. Δληόο ηνπ πιαηζίνπ απηνύ

επηηξέπνληαλ ην λα εθηίζεληαη ζηα κάηηα ηνπ άξξελνο

πιεζπζκνύ ηα γπκλά ή ληπκέλα αλάιαθξα γπλαηθεία θνξκηά. Η

εκθάληζε ηωλ γπλαηθώλ, άιιωζηε, έπαηδε ην βαζηθόηεξν ξόιν

ζηελ επηινγή ηνπο από ηνπο ζπληξόθνπο ηνπο. Η πξνίθα

δηαδξακάηηδε δεπηεξεύνληα ξόιν. Δπηπιένλ ε ζπαξηηαηηθή

αγωγή ηνπο πξνζέδηδε κηα πην αξξελσπή ζπκπεξηθνξά

από ηηο γπλαίθεο ησλ άιισλ πόιεσλ. Ο ίδηεο,

ζπλαηζζαλόκελεο ηελ απμεκέλε θνηλωληθή ηνπο ζέζε

ιεηηνπξγνύζαλ κε απηό ηνλ ηξόπν, έρνληαο ηελ πιήξε

ππνζηήξημε ηνπ θξάηνπο.

Τνλ ίδην ζθνπό εμππεξεηνύζε ν ζεζκόο ηεο πνιπαλδξίαο. Η

ζπλήζεηα απηή ήηαλ αξθεηά δηαδεδνκέλε. Σύκθωλα κε ηελ

πνιπαλδξία ηελ ίδηα γπλαίθα κνηξάδνληαλ δύν, ηξεηο,

ηέζζεξηο ή πέληε άλδξεο, νη νπνίνη ζπλήζσο ήηαλ

αδέιθηα. Απηό ην έζηκν επεθηείλνληαλ θαη ζηελ πεξίπηωζε

πνπ έλαο ειηθηωκέλνο είρε λέα ζύδπγν θαη επηζπκνύζε λα

απνθηήζεη παηδηά κε ην λα ηε θέξεη ζε επαθή κε έλαλ λέν θαη

ξωκαιέν άλδξα. Όπνηνο επίζεο γηα θάπνηνπο ιόγνπο δελ

επηζπκνύζε λα παληξεπηεί, είρε ηε δπλαηόηεηα λα δεηήζεη

κηα παληξεκέλε γπλαίθα θαη κε ηελ πξνϋπόζεζε ηεο

ζπγθαηάζεζεο ηνπ ζπδύγνπ ηεο λα απνθηήζεη καδί ηεο

παηδηά. Γηαπηζηώλνπκε επνκέλωο όηη, απνθιεηζηηθόο ζηόρνο

απηήο ηεο ζπαξηηαηηθήο πξαθηηθήο ήηαλ πέξα από ηελ εζηθή ε

ππνζηήξημε ηωλ δηθαίωλ θαη ηωλ ζπκθεξόληωλ ηεο

ζπαξηηαηηθήο πνιηηείαο. Βαζηθή επηδίωμή ηνπο ήηαλ λα

δηαηεξήζνπλ ηε ζηξαηησηηθή ηνπο ηζρύ θαη λα απνηξέςνπλ

ηελ νπνηαδήπνηε εμέγεξζε ησλ πνιπαξίζκσλ εηιώησλ, νη

νπνίνη θαξαδνθνύζαλ.

Η ΘΕΗ ΣΗ ΓΤΝΑΙΚΑ ΣΗΝ ΠΟΛΙΣΙΚΉ ΖΩΗ ΣΗ

ΠΑΡΣΗ

Οη Σπαξηηάηηζζεο δελ είραλ άκεζε ζπκκεηνρή ζην πνιηηηθά

δξώκελα ηεο πόιεο ηνπο. Αλακθηζβήηεηα όκωο

απνιάκβαλαλ κεγαιύηεξε ειεπζεξία από ηηο γπλαίθεο ηεο

Αζήλαο. Αζθνύζαλ αλακθίβνια επηξξνή ζηνπο άλδξεο ηνπο.

Όκωο, ε ζεώξεζε ηεο Σπάξηεο ωο γπλαηθνθξαηνύκελεο

πόιεο, έρεη λα θάλεη πεξηζζόηεξν ηόζν κε ηε ζρεηηθή

ειεπζεξία ησλ γπλαηθώλ όζν θπξίσο κε ηε αλεμάξηεηε

νηθνλνκηθή ηνπο ζέζε ζηε Σπαξηηαηηθή πνιηηεία.

Η πεξίπηωζε ηεο παηξνύρνπ είλαη ραξαθηεξηζηηθή. Δίλαη

αλάινγε ηεο επηθιήξνπ. Με κία βαζηθή όκωο δηαθνξά. Η

παηξνύρνο κνλαρνθόξε έρεη δηθαίσκα λα θιεξνλνκήζεη

ηελ πεξηνπζία ηνπ παηέξα ηεο. Απηή ε θιεξνλνκηά κπνξεί

λα ζεσξεζεί θαη σο πξνίθα. Όκωο θαη ν παηέξαο πνπ

βξίζθνληαλ ελ δωή, πξνίθηδε κε έλα ζεβαζηό πεξηνπζηαθό ηνπ

θνκκάηη ηελ θόξε ηνπ. Δμάιινπ ν ίδηνο ν Αξηζηνηέιεο ζηα

Πνιηηηθά αλαθέξεη όηη ζηελ επνρή ηνπ, ηνλ 4ν αηώλα π.Φ, ηα

δύν πέκπηα ηεο ζπλνιηθήο θαιιηεξγήζηκεο έθηαζεο αλήθαλ ζε

γπλαίθεο. Απηό, βεβαίωο, ελδέρεηαη λα νθείιεηαη θαη ζηελ

νιηγαλδξία ηεο Σπάξηεο εθείλε ηελ επνρή, ιόγω ηωλ

αιιεπάιιειωλ πνιέκωλ. Έηζη εμεγείηαη ε ζπγθέληξσζε

ηόζσλ θιήξσλ ζηα ρέξηα ιίγσλ γπλαηθώλ, κε επαθόινπζν

ηελ αύμεζε ηεο πνιηηηθήο επηξξνήο ηνπο.