ΣΕΛΙΟ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗ

ΘΕΟΦΙΛΟ ΚΑΙΡΗ

Ο Θεόφιλος Καΐρης (19 Οκτωβρύου 1784 - 13 Ιανουαρύου 1853) όταν κορυφαύοσ νεοϋλληνασ διαφωτιςτόσ, φιλόςοφοσ, διδϊςκαλοσ του Γϋνουσ και πολιτικόσ.

ΤΝΕΧΕΙΑΓεννόθηκε ςτην Άνδρο ςτισ 19 Οκτωβρύου 1784 από επιφανό οικογϋνεια του νηςιού. Γονεύσ του όταν ο πρόκριτοσ Καΐρησ και η Αναςταςύα Καμπανϊκη. Εύχε τρεισ αδελφούσ, τουσ μετϋπειτα μοναχούσ Ευγϋνιο και Ιωαςϊφ, και το Δημότριο καθώσ και τρεισ αδελφϋσ τη Μαρύα, τη Λαςκαρώ και την Ευανθύα.

ΤΝΕΧΕΙΑ Διδϊχθηκε τα πρώτα του γρϊμματα ςτην Άνδρο, ςτη

χολό του Κϊτω Κϊςτρου, από τον ιεροδιϊκονο Ιϊκωβο. τα 1794 πεθαύνει ο πατϋρασ του. Ο αδελφόσ τησ μητϋρασ του και ανϊδοχοσ του ωφρόνιοσ Καμπανϊκησ, εφημϋριοσ ςτο ναό του Αγύου Γεωργύου Κυδωνιών, τον παύρνει κοντϊ του ώςτε να ςυνεχύςει εκεύ τισ ςπουδϋσ του.

ΤΝΕΧΕΙΑ τα 1802 ιδρύεται το Ελληνομουςεύον, η Ακαδημύα των

Κυδωνιών. Ο Καΐρησ φούτηςε ςτην Ακαδημύα και ταυτόχρονα εργαζόταν προςφϋροντασ βοηθητικϋσ υπηρεςύεσ ςτο ςπύτι του Χατζό Διαμαντό, γαμπρού του Γρηγορύου αρϊφη, καθηγητό τησ ςχολόσ. την Ακαδημύα διδϊχθηκε φιλολογύα και φιλοςοφύα από το Γρηγόριο αρϊφη και μαθηματικϊ και φυςικϋσ επιςτόμεσ από τον περύφημο διδϊςκαλο τησ εποχόσ Βενιαμύν το Λϋςβιο. Ακολουθώντασ τον αρϊφη ςυνϋχιςε τισ ςπουδϋσ του ςτη χολό τησ Πϊτμου, όπου δύδαςκε ο Δανιόλ Κεραμεύσ και ςτη χολό τησ Χύου, όπου δύδαςκαν ο Αθανϊςιοσ Πϊριοσ και ο Δωρόθεοσ Πρώιοσ.

ΤΝΕΧΕΙΑ Σο 1801 ϋγινε μοναχόσ και χειροτονόθηκε Διϊκονοσ

αλλϊζοντασ το όνομα του από Θωμϊσ ςε Θεόφιλοσ. Σο 1803 με δαπϊνεσ του θεύου του και μερικών πλουςύων Κυδωνιατών ϋφυγε ςτην Ευρώπη. Αρχικϊ διϋμεινε ςτην Ελβετύα, όπου μελϋτηςε την οργϊνωςη των διδακτηρύων του μεγϊλου παιδαγωγού Πεςταλότςι, και κατϋληξε ςτην Πύζα, όπου ςπούδαςε φιλοςοφύα, μαθηματικϊ και φυςικό και παρακολούθηςε μαθόματα φυςιολογύασ ςτην ιατρικό ςχολό.

ΤΝΕΧΕΙΑ Σο 1807 μετϋβη ςτο Παρύςι, όπου ολοκλόρωςε τισ

φιλοςοφικϋσ ςπουδϋσ του και ςυνδϋθηκε ςτενϊ με το μεγϊλο νεοϋλληνα διαφωτιςτό Αδαμϊντιο Κοραό.

ΤΝΕΧΕΙΑ Επϋςτρεψε ςτισ Κυδωνιϋσ (1810) ύςτερα από ϋκκληςη των

Κυδωνιατών, για να διδϊξει ςτην Ακαδημύα. Σο Φεβρουϊριο του 1811 ανϋλαβε τη διεύθυνςη τησ Ευαγγελικόσ χολόσ τησ μύρνησ όμωσ ςτο τϋλοσ του ϋτουσ απεχώρηςε εξαιτύασ τησ ϊρνηςησ των υπευθύνων να τηρόςουν την αρχικό ςυμφωνύα τουσ και επϋςτρεψε ςτισ Κυδωνύεσ. τα 1812 αποχώρηςε προςωρινϊ από την Ακαδημύα Κυδωνιών λόγω των διαφωνιών μεταξύ αρϊφη και Βενιαμύν Λεςβύου και εγκαταςτϊθηκε για λύγο ςτην Άνδρο.

ΤΝΕΧΕΙΑ

Έπειτα από παρϊκληςη των Κυδωνιατώνεπϋςτρεψε ςτην Ακαδημύα (1814) και δύδαξε φυςικό, μαθηματικϊ και χημεύα. Εμπλούτιςε, βοηθούμενοσ από τον Αδαμϊντιο Κοραό, τη βιβλιοθόκη τησ Ακαδημύασ με ελληνικϊ και ξϋνα ςυγγρϊμματα και την εφοδύαςε με όργανα φυςικόσ, χημεύασ, αςτρονομύασ και γεωγραφύασ. Σο 1819 ύδρυςε ςτη χολό τυπογραφεύο. Σο ύδιο ϋτοσ μυόθηκε ςτη Φιλικό Εταιρεύα από τον Αριςτεύδη Παππϊ.

ΤΝΕΧΕΙΑ

Δύδαξε ςτην Ακαδημύα ωσ την καταςτροφό των Κυδωνιών από τουσ Σούρκουσ ςτισ 2 Ιουνύου του 1821. Έπειτα μαζύ με εκατό μαθητϋσ του πϋραςαν ςτα Ψαρϊ, όπου με κόρυγμϊ του ςτο ναό του Αγύου Νικολϊου προϋτρεψε τουσ Ψαριανούσ να ξεςηκωθούν. Από εκεύ κατευθύνθηκε ςτην Άνδρο και ύψωςε πρώτοσ την επαναςτατικό ςημαύα ςτισ 10 Μαΐου1821, ςε πανηγυρικό δοξολογύα ςτο ναό του Αγύου Γεωργύου.

ΤΝΕΧΕΙΑ Ο Καΐρησ, αςθενόσ όδη και ςε προχωρημϋνη ηλικύα,

μεταφϋρθηκε ςτισ φυλακϋσ ύρου, όπου λύγεσ μϋρεσ αργότερα ςτισ 13 Ιανουαρύου 1853 ϊφηςε την τελευταύα του πνοό.

Σο ςκόνωμϊ του ενταφιϊςτηκε ςε χώρο του λοιμοκαθαρτηρύου Ερμούπολησ, αφού ο τοπικόσ ιερϋασ δεν παρεύχε ϊδεια ταφόσ ςτο κοιμητόριο, χωρύσ νεκρώςιμη ακολουθύα και υπό την επύβλεψη τησ αςτυνομύασ. Σην επομϋνη τησ ταφόσ του ϊγνωςτοι βϋβηλοι ϊνοιξαν τον τϊφο του διδαςκϊλου τεμϊχιςαν τη ςορό του και ϋριξαν μϋςα ςτα ςωθικϊ του αςβϋςτη.

Οκτώ ημϋρεσ μετϊ το θϊνατό του ο Άρειοσ Πϊγοσ με την υπ. αριθ. 19/19.1.1853 απόφαςό του απϊλλαξε των κατηγοριών και αθώωςε το Θεόφιλο Καΐρη.

ΕΤΧΑΡΙΣΩ ΓΙΑ ΣΗΝ ΠΡΟΟΧΗ Α