1

ΟΔΗΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ

Ελευθέριος Κεραμιδάκης Γενικός Γραμματέας Δήμου Θερμαϊκού

Οι Δήμοι έχουν θεσμοθετημένο ρόλο στην πολιτική προστασία, ο

οποίος προσδιορίζεται μέσα από μια σειρά νομοθετημάτων όπως είναι

ο Δημοτικός Κώδικας, ο νόμος περί πολιτικής προστασίας και ο

Καλλικράτης.

Όμως ο πραγματικός ρόλος των Δήμων στην πολιτική προστασία

είναι ευρύτερος από το θεσμοθετημένο, καθώς η τοπική

αυτοδιοίκηση είναι σε άμεση και στενή επαφή με τους κατοίκους μιας

περιοχής και την καθημερινότητά τους. Ως εκ τούτου, οι πολίτες

βλέπουν την τοπική αυτοδιοίκηση ως τον πρώτο κρίκο ενός

ευρύτερου μηχανισμού αντιμετώπισης τέτοιων αρνητικών

φαινομένων και περιστατικών.

Ένα ερώτημα που οφείλουμε να απαντήσουμε, καταρχήν, είναι το αν

χρειάζεται η Αυτοδιοίκηση να αναλάβει δράσεις για την πρόληψη και

το μετριασμό των καταστροφών; Μήπως αρκεί να συμβάλει στη

διαχείριση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και την αντιμετώπιση

των επιπτώσεων, όταν η καταστροφή συμβεί;

Το ερώτημα αυτό είναι κρίσιμο, δεδομένου μάλιστα ότι οι δράσεις

πρόληψης δύσκολα κερδίζουν την προσοχή και τη συναίνεση του

πληθυσμού.

Καταρχήν, ο πληθυσμός, κατά κανόνα, θεωρεί ότι το να υποστεί η

περιοχή του μια καταστροφή αποτελεί ένα μακρινό και απίθανο

ενδεχόμενο, ιδίως μάλιστα αν δεν έχει τέτοια πρόσφατη εμπειρία.

Έτσι, λοιπόν, δύσκολα δικαιολογεί την ανάλωση πόρων για

προληπτικές δράσεις, ενώ υπάρχουν άλλες πιεστικές καθημερινές

ανάγκες. Η δυσκολία αυτή έχει γίνει ακόμη μεγαλύτερή στις μέρες

μας μεσούσης της οικονομικής κρίσης και της οικονομικής

στενότητας που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι. Πολύ λιγότερο, αποδέχεται

τους περιορισμούς και τις δεσμεύσεις που συνεπάγονται οι

προληπτικές δράσεις, όπως αυστηρότεροι όροι και περιορισμοί

δόμησης, κανόνες στη χρήση και λειτουργία εγκαταστάσεων,

κατάλληλα κριτήρια και κατευθύνσεις στις αναπτυξιακές επιλογές.

2

Οι πολίτες αναμένουν από τους αιρετούς εκπροσώπους τους να

περιορίσουν την πιθανότητα καταστροφής, αλλά και να

διαχειριστούν αποτελεσματικά την κατάσταση, αν η καταστροφή

συμβεί. Έρευνες έχουν δείξει ότι, σε περιόδους κρίσης, ο πληθυσμός

απευθύνεται κατά προτεραιότητα στο Δήμο.

Εξάλλου, μια άλλη σύγχρονη κατεύθυνση που οδηγεί προς μια

ολοκληρωμένη θεώρηση μιας καταστροφής σε όλες τις φάσεις τους,

έχει να κάνει με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Οι καταστροφές εξανεμίζουν

μελλοντικούς πόρους, αλλοιώνουν το περιβάλλον, καταστρέφουν

υλικά και άυλα αγαθά μεγάλης αξίας (πολιτισμικής, ιστορικής,

περιβαλλοντικής), έχουν μακροπρόθεσμες κοινωνικές, οικονομικές

και αναπτυξιακές επιπτώσεις που μπορεί να μετακυληθούν από τόπο

σε τόπο και από γενιά σε γενιά. Η αποτροπή τους είναι βασικό

στοιχείο της βιώσιμης ανάπτυξης. Η θεώρηση των δράσεων

πρόληψης και μετριασμού των καταστροφών, στο πλαίσιο της

βιώσιμης ανάπτυξης, είναι η σύγχρονη πρόκληση που καλεί για

συνδυασμένες δράσεις σε όλα τα επίπεδα, από το τοπικό στο

παγκόσμιο).

Η διοίκηση του Δήμου Θερμαϊκού αντιμετωπίζει σοβαρά τα ζητήματα

πολιτικής προστασίας και είναι υπέρμαχη του δόγματος ότι πρέπει να

δίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα στα ζητήματα της πρόληψης σε σχέση με

την πολιτική προστασία. Είναι αυτονόητο ότι όσο καλά

προετοιμασμένος να είναι κάποιος δεν μπορεί να αποσοβήσει το

ενδεχόμενο μιας σοβαρής κατάστασης κρίσης ιδίως στις περιπτώσεις

που αυτή οφείλεται σε φυσική καταστροφή όπως για παράδειγμα

σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα ή έντονα καιρικά φαινόμενα. Η

ανάπτυξη προληπτικών μέτρων και ενεργειών όμως μπορεί να

συμβάλλει σε μια πολύ καλύτερη αντιμετώπιση μιας κατάστασης

κρίσης.

Στα πλαίσια αυτά, ο Δήμος Θερμαϊκού έχει προχωρήσει στην

υλοποίηση μιας σειράς ενεργειών με στόχο με βέλτιστη δυνατή

ετοιμότητα σε σχέση με τα ζητήματα πολιτικής προστασίας. Πιο

συγκεκριμένα:

1. Βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τη Διεύθυνση Πολιτικής

Προστασίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

2. Συνεργάζεται με άλλους δημόσιους φορείς, υπηρεσίες και

ΔΕΚΟ για την εφαρμογή των σχεδίων έκτακτης ανάγκης.

3

3. Έχει εκπονήσει ένα εγχειρίδιο – οδηγό πρόληψης και

αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων.

4. Έχει εκπονήσει έναν σχέδιο καθορίζοντας χώρους

συγκέντρωσης του πληθυσμού σε περιπτώσεις φαινομένων

που το απαιτήσουν.

5. Συνεργάζεται και ενισχύσει εθελοντικές ομάδες που

ασχολούνται με τα ζητήματα πολιτικής προστασίας, όπως είναι

η Εθελοντική Ομάδα Πρόληψης και Αντιμετώπισης

Καταστροφών (ΕΘΟΠΑΚ) και ο Όμιλος Φίλων Κυνηγών Ακτής

Θερμαϊκού (ΟΦΚΑΘ).

Ειδικότερα, όσον αφορά στον Οδηγό Πρόληψης και Αντιμετώπισης

Καταστροφών, η έκδοσή του έγινε από το Δήμο το 2010. Βρίσκεται

αναρτημένος στην ιστοσελίδα του Δήμου και μάλιστα σε περίοπτο

σημείο έτσι ώστε να προκαλεί το ενδιαφέρον και να είναι εύκολα

προσβάσιμος από κάθε ενδιαφερόμενο. Αποτελείται από 68 σελίδες.

Είναι γραμμένος με απλή γλώσσα ώστε να είναι κατανοητός από τον

καθένα ακόμη και από μικρά παιδιά του δημοτικού. Επιπλέον είναι

εικονογραφημένος με τέτοιο τρόπο ώστε να διαβάζεται ευχάριστα και

να προσελκύει τον αναγνώστη. Στις σελίδες του αναλύει τα

φαινόμενα του σεισμού, των πλημμυρών, των δασικών πυρκαγιών,

των κατολισθήσεων και των έντονων καιρικών φαινομένων όπως

είναι ο καύσωνας, οι καταιγίδες, οι θυελλώδεις άνεμοι, η χιονόπτωση

και το δριμύ ψύχος και ο παγετός. Κάθε μια ενότητα ακολουθεί την

εξής δομή:

Προληπτικές ενέργειες που απαιτούνται ώστε να

ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι εφόσον επέλθει η κατάσταση

κρίσης.

Ενέργειες που συστήνονται να ακολουθηθούν κατά τη διάρκεια

που το φαινόμενο της κρίσης θα βρίσκεται σε εξέλιξη έτσι ώστε

να διασφαλιστεί το μέγιστο δυνατό βαθμό η ανθρώπινη ζωή

και ει δυνατόν και η περιουσία των πολιτών.

Ενέργειες που ενδείκνυνται να γίνουν μετά την παρέλευση της

κατάστασης κρίσης.

Δυστυχώς η αξία της πρόληψης γίνεται αντιληπτή μόνον όταν

αντιμετωπίσει κανείς μια αρνητική εμπειρία και αντιληφθεί τι θα

μπορούσε να είχε αποφύγει εάν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένος.

Πρέπει όμως όλοι να συνειδητοποιήσουμε, και είναι κάτι που πρέπει

4

να μεταδώσουμε και στα παιδιά μας, ότι παρά τις όποιες δυσκολίες

μπορεί να υπάρχουν, η λήψη ορισμένων βασικών προληπτικών

μέτρων μπορεί να αποβεί σωτήρια σε καταστάσεις κρίσεων.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.