ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

«Το δάσος πηγή ζωής»

21ο Δημοτικό ΣχολείοΚαλλιθέαςΓ1 τάξη

Σχολικό έτος 2013-2014

Το δάσος μέσα από τους μύθους , τα παραμύθια και τις παραδόσεις

Το δάσος ανέκαθεν ήταν πηγή έμπνευσης για τη λαϊκή παράδοση, Μύθοι- θρύλοι και παραδόσεις γεννήθηκαν από τη μαγεία του δάσους. Οι πρόγονοί μας πίστευαν ότι στο δάσος κατοικούσαν νεράιδες, αερικά, μυθικοί ήρωες, μούσες και θεότητες. Πλήθος παραμυθιών έχουν ειπωθεί με ιστορίες που εκτυλίσσονται μέσα στο δάσος και που πάντα σαγήνευαν τα μικρά παιδιά. Πολλές φορές , οι κεντρικοί ήρωες των παραμυθιών ήταν εκπρόσωποι της πανίδας των δασών μας ο λύκος , η αρκούδα , ο λαγός , η αλεπού και τόσα άλλα. Λογοτεχνήματα, ποιήματα, τραγούδια έχουν γραφεί με θέμα το δάσος

Αμαδρυάδες

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι Αμαδρυάδες, νύμφες που ζούσαν στα δάση, προστάτευαν τα δέντρα. Όποιος αγαπούσε τα δέντρα και τα φρόντιζε, είχε την ευγνωμοσύνη τους. Όποιος όμως κατέστρεφε ένα δέντρο δεχόταν βαριά τιμωρία από τη νύμφη που το προστάτευε.

Έλατο –Ελάτι

Στις μέρες μας γνωρίζουμε σαν το ιδανικότερο χριστουγεννιάτικο δέντρο. Τι αναφέρουν όμως οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι για το έλατο; Το έλατο ονομαζόταν από τους αρχαίους Έλληνες Πίτυς όπως και το πεύκο και ήταν ιερό δέντρο του θεού Πάνα Αυτός είχε κάποτε ερωτευθεί την νύμφη Πίτυ που άρεσε και στον Βοριά. Η Πίτυς προτίμησε τον Πάνα που έκανε λιγότερο θόρυβο, κι ο Βοριάς για να την εκδικηθεί την φύσηξε και την γκρέμισε κάτω από ένα βράχο. Εκεί την βρήκε ξεψυχισμένη ο Πάνας και την μεταμόρφωσε στο ιερό του δέντρο έλατο. Από τότε η νύμφη έκλαιγε κάθε φορά που φυσούσε ο βοριάς και τα δάκρυά της είναι οι σταγόνες ρετσινιού που στάζουν κάθε φθινόπωρο από τα κουκουνάρια του έλατου

Κυπαρίσσι- Κυπάρισσος

Σύμφωνα με τη μυθική παράδοση ο Κυπάρισσος ήταν ένας όμορφος νέος από την Κέα, γιος του Τήλεφου και εγγονός του Ηρακλή. Ήταν αγαπημένος του Απόλλωνα αλλά και του Ζέφυρου. Αγαπημένο του σύντροφο είχε ένα εξημερωμένο ιερό ελάφι. Αλλά κάποια καλοκαιρινή μέρα ενώ το ελάφι κοιμόταν ξαπλωμένο στον ίσκιο, ο Κυπάρισσος το σκότωσε από απροσεξία με ένα ακόντιο. Ο νέος γεμάτος απελπισία, θέλησε να πεθάνει. Ζήτησε από τον ουρανό τη χάρη να κυλούν τα δάκρυα του αιώνια. Οι θεοί τον μετέτρεψαν σε κυπαρίσσι, το δέντρο της θλίψης.

Από τότε το κυπαρίσσι θεωρείται σαν πένθιμο δέντρο και φυτεύεται μέχρι σήμερα στα νεκροταφεία.

Δάφνη

Η Δάφνη ήταν μια νεαρή όμορφη νύμφη, κόρη του ποτάμιου θεού Πηνειού. Ήτανκυνηγός και είχε αφιερώσει τη ζωή της στην Άρτεμη τη θεά του κυνηγιού. Όπως η θεάέτσι και αυτή αρνιόταν να παντρευτεί. Την περιτριγύριζαν πολλοί θαυμαστές αλλά αυτή τους απέρριπτε όλους, ακόμα και τον ισχυρό γιο του Δία τον Απόλλωνα. Ο Απόλλωνας ερωτεύθηκε την Δάφνη και όταν αυτή αρνήθηκε τις προτάσεις του την κυνήγησε ανάμεσα στα δέντρα.  Η Δάφνη φοβήθηκε και προσευχήθηκε στον πατέρα της να την βοηθήσει. Τότε λοιπόν ο πατέρας της είπε ότι θα την προστάτευε μεταμορφώνοντάς την σε δέντρο που θα ρίζωνε στην όχθη του ποταμού του, (την γνωστή μας δάφνη).  Όταν ο Απόλλωνας ήρθε ψάχνοντας τη Δάφνη, ο πατέρας της του είπε ότι μεταμορφώθηκε σε δέντρο. Ο Απόλλωνας τότε έκοψε μερικά κλαδιά και έπλεξε ένα στεφάνι σε ανάμνηση της ομορφιάς της και του έρωτά του για αυτήν.  Ο Απόλλωνας έκανε τη δάφνη ιερό του φυτό. Καθιέρωσε την απονομή δάφνινου στεφανιού στους πρωταθλητές και σε όσους υπερείχαν σε διάφορα επίπεδα. Στους αρχαίους Αγώνες όλοι οι νικητές στεφανώνονταν με δάφνινο στεφάνι

Ίρις – Ίριδα

Αυτή η πληροφορία δεν είναι ακριβώς ένας μύθος αλλά έχει συμβολικό περιεχόμενο. Το λουλούδι Ίρις πήρε το όνομα του από την αρχαία θεά Ίριδα, την θεά του ουράνιου τόξου. Η Ίρις ήταν επίσης και αγγελιοφόρος των θεών κυρίως του Δία και της Ήρας. Μετέφερεμηνύματα από το "μάτι του ουρανού" στη γη με την καμπύλη του ουράνιου τόξου.  Η λέξη ίρις σημαίνει "μάτι του ουρανού".  Ήταν το όνομα πού δόθηκε στη θεά , στο λουλούδι και στην κόρη των ματιών μας. Αυτό σημαίνει ότι καθένας από μας κουβαλάει μαζί του ένα κομμάτι ουρανού

Υάκινθος - Ζουμπούλι

Ο Υάκινθος ήταν ένας όμορφος νέος από τη Σπάρτη. Ο Υάκινθος ήταν σύντροφος του Απόλλωνα, θεού του ήλιου και του Ζέφυρου, θεού του ανέμου. Οι δύο θεοί συναγωνίζονταν ποιος θα κερδίσει την εύνοια του όμορφου νέου. Μια μέρα καθώς ο Απόλλωνας μάθαινε στο Υάκινθο δισκοβολία, του ξέφυγε ο δίσκος και χτύπησε τον άτυχο νέο σκοτώνοντάς τον. Από το αίμα του νέου ο Απόλλωνας έπλασε ένα λουλούδι που στο άνθισμά του κάθε του πέταλο έμοιαζε να έχει γραφτεί μια θρηνητική κραυγή ("ΑΙ" δηλαδή γοή στην αρχαιοελληνική γλώσσα) Μια άλλη εκδοχή:ο Ζέφυρος ζηλεύοντας επειδή ο νεαρός προτιμούσε την παρέα του Απόλλωνα φύσηξε πάνω στο δίσκο κατευθύνοντας τον να χτυπήσει τον Υάκινθο. Η αλήθεια είναι πως ο υάκινθος του μύθου δεν ήταν πιθανά το γνωστό μας σήμερα λουλούδι, γατί το είδος δεν

είναι ενδημικό της Ελλάδας. Στην πραγματικότητα, ο μύθος μπορεί να μην είναι καν η σωστή πηγή της λέξης "υάκινθος". Ίχνη της λέξης συναντιόνται στην βαθιά αρχαιότητα σε μια μη Ελληνική διάλεκτο που ομιλιούνταν πριν από 4000 περίπου χρόνια, την "θρακοπελασγιακή".. 

ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Η ιστορία του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ ξεκινάει χιλιάδες χρόνια πριν Η Καλλιστώ ήταν κόρη του Λυκάονα, βασιλιά της Αρκαδίας. Από μικρό κορίτσι ορκίστηκε πίστη και αφοσίωση στη θεά Άρτεμη και πως θα μείνει για πάντα παρθένα, να την υπηρετεί και να τη συνοδεύει. Έτσι πήγε να ζήσει μαζί της στο δάσος κυνηγώντας άγρια θηρία. Κάποτε την είδε ο Δίας και την ερωτεύτηκε. Για να την ξεγελάσει, πήρε τη μορφή της Άρτεμης και την ανάγκασε να ξαπλώσει μαζί του. Η Καλλιστώ γέννησε ένα γιο. Ο Δίας όμως ήξερε πως αν το μάθαινε η Ήρα θα θύμωνε με την Καλλιστώ, γι' αυτό και την μεταμόρφωσε σε αρκούδα.  H Καλλιστώ μεταμορφωμένη σε αρκούδα, τριγυρνούσε χρόνια στα δάση ψάχνοντας το γιο της, τον Αρκάδα. Όταν τον βρήκε, άντρα πια, θέλησε να τον αγκαλιάσει. Εκείνος καθώς δεν ήξερε πως η αρκούδα ήταν η μητέρα του, ετοιμάστηκε να τη σκοτώσει. Ο Δίας όμως τους λυπήθηκε και για να αποτρέψει τη μητροκτονία, τους μεταμόρφωσε σε αστερισμούς (τη Μικρή και τη Μεγάλη Άρκτο) και τους πήρε κοντά του στον ουρανό. Η Ήρα, που δεν έπαψε να είναι θυμωμένη, ζήτησε από τον Ωκεανό, το ποτάμι που περιβάλλει τη γη, να μην τους αφήσει ποτέ να λουστούν στα νερά του. Έτσι οι δύο αυτοί αστερισμοί δεν δύουν ποτέ Ο Δίας όμως για να τους γλιτώσει για πάντα από τη ζήλια της Ήρας τοποθέτησε κοντά τους και ένα άλλο αστέρι τον Αρκτούρο, το όνομά του οποίου σημαίνει ο φύλακας της Άρκτου (άρκτος + ούρος), για να τους συνοδεύει και να τους προστατεύει στην αιωνιότητα

Μύθοι του Αισώπου για τα ζώα του δάσους

Το μονόφθαλμο ελάφι

Ένα ελάφι είχε χάσει το ένα του μάτι μια μέρα που το κυνηγούσαν κάποιοι κυνηγοί κι έτρεχε να σωθεί. Προσπαθώντας να τους ξεφύγει, ένα ξερόκλαδο είχε μπει στο μάτι του και είχε τυφλωθεί. Από τότε έπρεπε να ‘ναι πολύ προσεκτικό και να γυρίζει το κεφάλι του δεξιά κι αριστερά για να βλέπει μήπως το κυνηγάνε. Μια μέρα έφτασε σε μια πυκνοφυτεμένη πλαγιά που κατέβαινε μέχρι την άκρη της θάλασσας. «Ωραίο μέρος», σκέφτηκε το ελάφι. Εδώ μπορώ να βόσκω με ασφάλεια. Δε χρειάζεται να γυρίζω το κεφάλι μου δεξιά κι αριστερά. Θα στέκομαι πάντα με το γερό μου μάτι προς τη στεριά, αφού μόνο από εκεί κινδυνεύω. Πέρασε καιρός και το ελάφι ζούσε εκεί ευτυχισμένο, ώσπου μια μέρα έτυχε να περνάει από εκείνη την ακρογιαλιά μια βάρκα με κυνηγούς που πήγαιναν σ’ ένα διπλανό νησί. Οι κυνηγοί είδαν το ελάφι που έβοσκε αμέριμνο και του έριξαν ένα βέλος. Το δύστυχο ζώο σωριάστηκε στο χώμα και καθώς ξεψυχούσε μουρμούρισε:«Εγώ φυλαγόμουν από τη στεριά κι ο θάνατος ήρθε απ’ τη θάλασσα.»

Οι δυο φίλοι και η αρκούδα

Κάποτε δυο φίλοι βάδιζαν στον ίδιο δρόμο. Περπατούσαν σε ένα δρόμο άγνωστο μέσα από βουνά και κοιλάδες. Παρόλο που βρισκό- ταν σε άγνωστο μέρος, ο άντρας ένοιωθε ασφαλής γιατί, ήταν σίγουρος ότι ο φίλος του θα τον βοηθούσε να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε κίνδυνο εμφανιζόταν μπροστά τους. Εκεί που περπατούσαν και συζητούσαν για να περάσει η ώρα, ξαφνικά μια αρκούδα παρουσιάστηκε μπροστά τους, στην μέση του δρόμου. Ο ένας άντρας, έτρεξε γρήγορα σε ένα κοντινό δέντρο, άρπαξε ένα κλαδί και σκαρφάλωσε. Έτσι κατάφερε να γλιτώσει από την αρκούδα που δεν τον έβλεπε. Ο άλλος άντρας, έμεινε για μια στιγμή ακίνητος και μετά έπεσε στο έδαφος με σκοπό να υποκριθεί ότι είναι νεκρός. Το άγριο θηρίο, έτρεξε αμέσως πάνω από τον άντρα που ήταν στο έδαφος, με σκοπό να αρπάξει το θύμα του. Με τα γαμψά αρκουδίσια νύχια της, σήκωσε τον κακόμοιρο άντρα από το έδαφος. Τα πόδια και τα χέρια του άντρα είχαν γίνει, από τον φόβο του, τόσο άκαμπτα και παγωμένα ώστε η αρκούδα νόμισε ότι πραγματικά είχε βρει ένα πτώμα. Έτσι, παρά τον θυμό της, εγκατέλειψε τον άντρα και έφυγε μακριά, για να πάει στην φωλιά της. Όταν ο άλλος αισθανόταν πλέον ασφαλής αφού δεν έβλεπε την αρκούδα κατέβηκε από τον δέντρο και ρώτησε τον σύντροφο του θέλοντας να κάνει και τον έξυπνο «Πες μου φίλε μου, τι σου είπε η αρκούδα όταν ήσουν ξαπλωμένος, τρέμοντας από τον φόβο; Πρέπει να σου είπε πολλά πράγματα σε αυτήν την μακριά συζήτηση σας».Κι εκείνος του απάντησε: «Να μην ταξιδεύω από δω και μπρος με φίλους που με εγκαταλείπουν την ώρα του

κινδύνου».

Η κολοβή αλεπού

Μια αλεπού πιάστηκε κάποτε σε ένα δόκανο που είχε στήσει ένας κυνηγός στο δάσος. Προσπαθώντας να ξεκολλήσει από το δόκανο, γύρναγε πότε από την μια και πότε από την άλλη πλευρά. Μετά από πολλές προσπάθειες, κατάφερε να ελευθερωθεί, αλλά τα δόντια της παγίδας της είχαν κόψει την ουρά. Η κολοβωμένη πλέον αλεπού, στενοχωρήθηκε πολύ βλέποντας την όμορφη ουρά της κρεμασμένη στο δόκανο. Η στενοχώρια της όλο και μεγάλωνε καθώς σκεφτόταν ότι θα τριγυρνούσε έτσι, ενώ όλες οι άλλες αλεπούδες θα είχαν τις ουρές τους. Πονηρή όμως καθώς ήταν, δεν άργησε να βρει λύση στο πρόβλημα της. Το μόνο που είχε να κάνει, ήταν να πείσει όλες τις αλεπούδες να κόψουν τις ουρές τους. Έτσι θα ήταν όλες ίδιες και δεν θα ντρεπόταν για την εμφάνιση της. Χωρίς καθυστέρηση, έβαλε το σχέδιο της σε εφαρμογή και άρχισε να ειδοποιεί τις αλεπούδες να κάνουν ένα συμβούλιο γιατί ήθελε να τους μιλήσει. Πράγματι, λίγες μέρες μετά, μαζεύτηκαν όλες σε ένα ξέφωτο του δάσους και η κολοβωμένη αλεπού άρχισε να τους μιλάει για το φλέγον θέμα της ουράς. Τους είπε πολλά

πράγματα για να τις πείσει να κόψουν τις ουρές τους. Τα πιο δυνατά επιχειρήματα της ήταν ότι η ουρά τους πρώτον είναι άπρεπη και δεύτερον ότι ήταν ένα περιττό βάρος, από το οποίο έπρεπε να απαλλαγούν άμεσα. Καθώς, όμως, δεν ήταν η μοναδική αλεπού με πονηριά, μόλις σταμάτησε να μιλάει, πήρε τον λόγο μια άλλη αλεπού και της είπε:

- Άκουσα με προσοχή όσα μας είπες αλλά αναρωτιέμαι. Αν δεν σε συνέφερε να κόψουμε τις όμορφες ουρές μας, θα μας τα έλεγες όλα αυτά;

Ο κυνηγός και η πέρδικα

Κάποιος κυνηγός έπιασε με ξόβεργα μια πέρδικα κι ετοιμάστηκε να τη σφάξει. Η πέρδικα που δεν ήταν διατεθειμένη να χάσει τη ζωή της έτσι εύκολα, προσπάθησε να κάνει μαζί του μια συμφωνία.«Αν με αφήσεις ελεύθερη» του είπε, «θα ξεγελάσω και θα σου παραδώσω πολλές πέρδικες».Ο κυνηγός όχι μόνο δεν πείσθηκε, αλλά εξοργίστηκε τόσο πολύ, που την έσφαξε αμέσως.

Το γέρικο λιοντάρι και η αλεπού

Γέρασε το λιοντάρι κι έχασε τη δύναμή του και δεν μπορούσε πια να κυνηγήσει, γι αυτό σκέφτηκε κάποιο κόλπο. Έκανε τάχα το άρρωστο και δεν έβγαινε απ’ τη σπηλιά του. Ένα-ένα τα ζώα πήγαιναν να το επισκεφθούν κι εκείνο τ’ άρπαζε και τα καταβρόχθιζε. Βλέποντας η αλεπού την απάτη που σκαρφίστηκε, δεν έλεγε να πλησιάσει, καθόταν κάπου μακριά και το ρωτούσε για την υγεία του.«Μα, γιατί δεν έρχεσαι να τα πούμε από κοντά;» απόρησε το λιοντάρι.«Γιατί βλέπω πολλές πατημασιές να μπαίνουν στη σπηλιά σου, αλλά καμιά να βγαίνει», απάντησε εκείνη.

Ο άνθρωπος και η οχιά

Χειμώνα καιρό, μια οχιά κειτόταν παγωμένη στην άκρη του δρόμου. Θα πέθαινε το δίχως άλλο από το τσουχτερό κρύο, αν δεν τύχαινε να φανεί κάποιος περαστικός. Την είδε, τη λυπήθηκε, τη μάζεψε και την έχωσε στον κόρφο του. Εκείνη, μόλις ζεστάθηκε, του έδωσε μια δαγκωνιά και τον σκότωσε. Καθώς πέθαινε, μονολόγησε. «Δεν φταις εσύ, αλλά εγώ ο ανόητος που ζέσταινα ένα φίδι στον κόρφο μου».

Ο λαγός και η χελώνα

Ένα ανοιξιάτικο πρωινό ένας λαγός είχε βγει έξω από την φωλιά του και έτρωγε φρέσκο χορταράκι. Καθώς έτρωγε, είδε μια χελώνα να περνάει λίγο πιο μακριά και του φάνηκε τόσο αστείο το περπάτημα της, που άρχισε να την κοροϊδεύει ότι ήταν πιο αργή και από τα σαλιγκάρια. Η χελώνα σταμάτησε, γύρισε προς τον λαγό και του είπε: - Τι θα έλεγες να τρέξουμε σε ένα αγώνα δρόμου για να δούμε ποιος είναι πιο γρήγορος από τους δυο; Αυτό ήταν! Ο λαγός έπεσε κάτω και άρχισε να χτυπιέται από τα γέλια. Βλέποντας όμως ότι η χελώνα παρέμενε σοβαρή, κατάλαβε ότι δεν του το είπε για αστείο και έτσι δέχτηκε την πρόκληση. Η αλεπού ως καταλληλότερη, όρισε το σημείο που θα ξεκινούσαν, την διαδρομή και το σημείο τερματισμού. Ο αγώνας ορίστηκε για το επόμενο πρωινό και πράγματι, οι δύο διαγωνιζόμενοι καθώς και πολλά ζώα του δάσους βρίσκονταν πρωί πρωί στην αφετηρία. Η αλεπού έδωσε το σύνθημα και ο αγώνας ξεκίνησε. Η χελώνα χωρίς να χάσει χρόνο άρχισε να περπατάει, αργά βέβαια, και ήδη είχε καλύψει τα πρώτα εκατοστά της διαδρομής. Ο λαγός βλέποντας τον ρυθμό της αντιπάλου του, και νυστάζοντας μιας και ήταν πολύ πρωί, σκέφτηκε να κοιμηθεί λιγάκι και όταν ξυπνήσει θα έτρεχε όπως μόνο αυτός μπορεί και θα τερμάτιζε σίγουρα πρώτος. Έτσι η χελώνα συνέχισε να περπατάει, στην ορισμένη από την αλεπού διαδρομή, ενώ ο λαγός το έριξε στον ύπνο. Πέρασε αρκετή ώρα και κάποια στιγμή ο λαγός ξύπνησε. Καιρός για τρέξιμο είπε και ξεκίνησε Παραξενεύτηκε πολύ που δεν συναντούσε την χελώνα και για μια στιγμή σκέφτηκε ότι θα είχε εγκαταλείψει τον αγώνα αφού έτσι κι αλλιώς τον είχε χαμένο από χέρι. Περισσότερο όμως ξέρετε πότε παραξενεύτηκε; Όταν έφτασε στο σημείο τερματισμού και είδε την χελώνα να τον περιμένει μασώντας ένα φυλλαράκι και έχοντας μια έκφραση θριάμβου στο πρόσωπο της .Έτσι η χελώνα κέρδισε τον λαγό σε αγώνα δρόμου, όχι βέβαια γιατί τρέχει πιο γρήγορα από αυτόν, αλλά γιατί παρέμεινε πιστή στον σκοπό της και δεν έδειξε όπως ο λαγός αλαζονεία.

Ο Δίας και η χελώνα

Ο Δίας στο γάμο του κάλεσε σε τσιμπούσι όλα τα ζωντανά. Μονάχα η χελώνα έλειψε και ο Δίας αγνοώντας την αιτία, τη ρώτησε την επόμενη μέρα γιατί δεν πήγε στο δείπνο. Και τότε αυτή του λέει: «Το καλύτερο σπίτι είναι για τον καθένα το δικό του». Και τότε, ο Δίας θυμωμένος μαζί της, την ανάγκασε να κουβαλάει το καλύβι της στην πλάτη της.

Παροιμίες για δέντρα και για το δάσος

Δεν τον αφήνουν σε χλωρό κλαρί… (ήσυχο)

Δεν υπάρχει δέντρο, όσο καλό κι αν είναι, που να μην έχει ρόζους. (όλοι έχουν ελαττώματα)

Αν θέλεις ξύλα το Χειμώνα, πότιζε τα δέντρα σου το Καλοκαίρι.

Βλέπει το δέντρο και δε βλέπει το δάσος… (την ουσία)

Κάθε δεντράκι με τον ίσκιο του… (καθένας με την αξία του)

Ήλιε μου, ήλιε μου, τα φταιξίματα δεν είναι δικά σου. Φταίνε και τα σύδεντρα, που μπαίνουνε μπροστά σου.

Δε μ’ αφήνουν σε χλωρό κλαρί

Δεν πατάει σε σάπιο ξύλο… (Είναι σίγουρος για τις ενέργειές του)

Δέντρο που λυγίζει δεν κόβεται (ή δε σπάζει). (ευελιξία - προφυλάξεις)

Όσο ψηλό κι αν είναι το δέντρο, τα φύλλα του πέφτουν στη γη.

Μήτε δέντρο χωρίς ξεράδι, μήτε άνθρωπος χωρίς ψεγάδι…

Ξέρει ο Θεός ποιο δέντρο μαραίνει… (ποιον τιμωρεί)

Όταν γεράσει το δεντρί, ξεράδια δεν του λείπουν.

Πετροβολούν πάντα το δέντρο που είναι γεμάτο καρπούς… (άξιο)

Το δέντρο από τον καρπό γνωρίζεται. (τα έργα)

Σε δέντρο αδιάφορο μην κάτσεις στον ίσκιο του.

Τα δέντρα κάνουν καρπό, όταν έρθει ο καιρός τους…

Το καλό δέντρο όσο μεγαλώνει, τόσο πλαταίνει ο ίσκιος του.

Τα μεγάλα δάση μένουνε βουβά… (οι σοφοί)

Το δάσος από τα ξύλα του καίγεται

Το δέντρο δεν κόβεται με μια τσεκουριά… (χρειάζεται προσπάθεια)

Το άκαρπο δέντρο στη φωτιά το βάζουν.

Το κακό δέντρο θέλει ξερίζωμα απ’ την αρχή.

Αινίγματα

Άνοιξη σ' ευχαριστώ Απ' έξω είναι αγκαθωτό Κοντός κοντός καλοκαίρι σε δροσίζω Κι από μέσα μαλλιαρό, καλόγεροςσε τρέφω το Φθινόπωρο , Κι από μέσα απ' το μαλλί παλούκια φορτωμένοςχειμώνα σε ζεσταίνω . Μια μπουκιά καλή . Τι είναι ; Ο σκαντζόχοιροςΤι είναι ; Το δέντρο Τι είναι ; Το κάστανο

Τέσσερα αδερφάκια αγκαλιασμένα , Έχει ξάδερφο τον σκύλο Ακτίνες έχω.Σε ένα σεντουκάκι κι όμως δεν τον έχει φίλο. ρόδες δεν έχω είναι κλεισμένα . Τι είναι; Ο Λύκος κι όμως τρέχωΤι είναι ; Το καρύδι Τι είναι ; Ο ήλιος

Σιγανή, σιωπηλή Ψηλός, ψηλός καλόγερος Όλα τα τρώει και θεριεύει,Το σαμάρι κουβαλεί κουδούνια φορτωμένος. μα αν πιει νερό ψοφάειΤι είναι; Η χελώνα Τι είναι; Το κυπαρίσσι Τι είναι ; Η φωτιά

Πέφτω εδώ , πέφτω εκεί , Με το κρύο τη φοράει,Με παρασέρνει ο άνεμος με τη ζέστη τη μαδάειΚι όταν φυσάει , τρέχω . Τι είναι; Η αλεπού και το τρίχωμά τηςΠοιος είμαι ; Άραγε μπορείς . Ψάχνοντας λίγο , να με βρεις ; Τι είναι ; Το φύλλο το ξερό

Γλωσσοδέτες

Ένας σκαντζόχοιρος , Ένα σαλιγκάρι , μα ποιο σαλιγκάρι ; μα ποιος σκαντζόχοιρος ; Ένα σαλιγκάρι  , που ζωγράφισε στο δρόμο Ένας σκαντζόχοιρος που σκόνταψε τ’ ασημένιο του το χνάρι σκυφτός σ’ ένα σκοινάκι και κοιτούσε το φεγγάρι !

Δύο αλεπούδες , μα ποιες αλεπούδες ; Τέσσερις λαγοί , μα ποιοι λαγοί ;Δυο αλεπούδες που κοιτάζουν Τέσσερις λαγοί , που έτρεξαν σαν αστραπήτα σταφύλια , οι λιχούδες και κρύφτηκαν στο λαγούμι στη στιγμή

Μια πάπια, μα ποια πάπια; Μια πάπια με παπιά.

Κάστανα βραστά σκαστά με τη βραστή σκαστή κουτάλα.

Η συκιά μας η διπλή, η διπλογυριστή, κάνει τα σύκα τα διπλά, τα διπλογυρι-γυριστά. Πάει ο σκύλος ο διπλός, ο διπλογυρι-γυριστός, να φάει τα σύκα τα διπλά, τα διπλογυρι-γυριστά.

Πέφτη έκοψα το πεύκο. Πέφτη πέφτει ο πεύκος πέφτει κάτω

Ακροστιχίδα του Δάσους με ζώα

Δ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __

Α __ __ __ __

Σ __ __ __ __ __ __ __

Ο __ __ __

Σ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __

Ακροστιχίδα του Δάσους με φυτά

Δ __ __ __ __

Α __ __ __ __ __ __

Σ __ __ __ __ __

Ο __ __ __

Σ __ __ __ __ __ __ __

Ακροστιχίδα της αρκούδας

1. Α __ __ __ __ __

2. Ρ __

3. Κ __ __ __ __

4. Ο __ __

5. Υ __ __ __

6. Δ __ __ __ __

7. Α __ __ __ __ __ __ __

1. Υπάρχει Μεγάλη και Μικρή …

2. Έρχεται δεύτερο στη ….. αρκούδα

3. Τέτοιο χρώμα έχουν οι αρκούδες που ζουν στα βουνά της Ελλάδας

4. Αλλιώς τα βουνά

5. Οι αρκούδες πέφτουν σε χειμερινό ….

6. Αρκούδες μπορεί να συναντήσεις σε αυτά

7. Ο … και οι δραστηριότητές του την απειλούν

Ακροστιχίδα της βελανιδιάς

1. Β __ __ __ __ __ __

2. Ε __ __ __ __

3. Λ__ __ __ __ __ __

4. Α__ __ __ __ __ __

5. Ν__ __ __

6. Ι__ __ __

7. Δ__ __ __ __

8. Ι__ __ __

9. Α__ __ __ __ __ __ __ __ __

1. Μέρος του φυτού2. Το στολίζουμε τα Χριστούγεννα3. Το όνομά της οφείλεται στα ευλύγιστα κλαδιά της .4. Τροφική …….5. Απαραίτητο για τη ζωή6. Δέντρο που βρίσκεται κυρίως κοντά σε ποτάμια, χείμαρρους ή

ρυάκια7. Χαρακτηρίζεται ένα πολύπλοκο οικοσύστημα με φυτά και ζώα8. Πατημασιές

9. Νύμφες ταυτισμένες με την ζωή των δένδρων.

Κρυπτόλεξο

Ζώα του δάσους

ΛΥΚΟΣ, ΑΡΚΟΥΔΑ, ΛΑΓΟΣ, ΣΚΙΟΥΡΟΣ, ΑΛΕΠΟΥ, ΑΗΔΟΝΙ, ΕΛΑΦΙ, ΑΕΤΟΣ, ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ, ΤΣΑΚΑΛΙ , ΣΚΑΝΤΖΟΧΟΙΡΟΣ, ΟΧΙΑ, ΓΕΡΑΚΙ, ΤΣΑΚΑΛΙ, ΦΙΔΙ, ΒΑΤΡΑΧΟΣ, ΑΣΒΟΣ

Α Σ Β Ο Σ Ι Ο Κ Φ Α Σ

Γ Ε Ρ Α Κ Ι Χ Ο Ι Ρ Κ

Τ Σ Α Κ Α Λ Ι Υ Δ Κ Ι

Λ Ε Α Θ Ν Ξ Α Κ Ι Ο Ο

Υ Δ Α Ε Τ Ο Σ Ο Ρ Υ Υ

Κ Ψ Ι Ο Ζ Θ Σ Υ Β Δ Ρ

Ο Λ Α Γ Ο Σ Ο Β Α Α Ο

Σ Ζ Ρ Υ Χ Σ Θ Α Τ Ξ Σ

Α Λ Ε Π Ο Υ Α Γ Ρ Ζ Ψ

Ε Λ Α Φ Ι Χ Χ Ι Α Χ Ο

Α Ο Τ Α Ρ Ο Ξ Α Χ Λ Ω

Δ Ε Η Κ Ο Α Η Δ Ο Ν Ι

Φ Ξ Υ Ρ Σ Β Ν Μ Σ Ζ Β

Κρυπτόλεξο

Φυτά του δάσους

ΟΞΙΑ, ΑΣΦΑΚΑ, ΔΑΦΝΗ, ΕΛΑΤΟ, ΚΑΣΤΑΝΙΑ, ΒΕΛΑΝΙΔΙΑ, ΚΟΥΜΑΡΙΑ, ΠΕΥΚΟ, ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ, ΚΕΔΡΟΣ, ΣΚΛΗΘΡΑ, ΣΚΙΝΟΣ, ΛΥΓΑΡΙΑ, ΚΟΥΚΟΥΝΑΡΙΑ,

Β Ο Ξ Ι Α Μ Φ Ν Κ Α Κ

Ε Λ Α Τ Ο Ι Π Ε Υ Κ Ο

Λ Υ Γ Α Ρ Ι Α Χ Π Ψ Υ

Α Σ Α Κ Α Ν Δ Ρ Α Ε Μ

Ν Κ Κ Α Ο Σ Θ Ι Ρ Θ Α

Ι Ι Α Σ Φ Α Κ Α Ι Κ Ρ

Δ Ν Δ Τ Ι Μ Υ Θ Σ Ν Ι

Ι Ο Δ Α Φ Ν Η Υ Σ Α Α

Α Σ Ξ Ν Α Χ Α Ψ Ι Σ Υ

Π Ο Ρ Ι Σ Κ Λ Η Θ Ρ Α

Ε Ζ Μ Α Ξ Κ Ε Δ Ρ Ο Σ

Κ Ο Υ Κ Ο Υ Ν Α Ρ Ι Α

Τα παιδιά δημιουργούν με την καθοδήγηση της κ. Άννας Ταουσάνη , δασκάλα των Εικαστικών

Οι ωφέλειες του δάσους

Δάσος _ τέχνη

Πίνακες ζωγραφικής με θέμα το δάσος

Hans Andersen Brendekilde, Μονοπάτι του δάσους το Φθινόπωρο 1902. Σε ιδιωτική συλλογή.

Ακόμα ένα φθινοπωρινό μονοπάτι στο δάσος του Ηans Andersen Brendekilde

V. Van Gogh, Κορίτσι στα λευκά μέσα στο δάσος. 1882. Kröller-Müller Museum. Otterlo.

V. Van Gogh, Κορίτσι στο δάσος. Σχέδιο. 1882. Ιδιωτική Συλλογή.

V. Van Gogh, Άκρη του δάσους. 1882. Kröller-Müller Museum. Otterlo.

V. Van Gogh, Δύο γυναίκες στο δάσος. 1882. Iδιωτική Συλλογή.

V. Van Gogh, Μονοπάτι στο δάσος. 1887. Van Gogh Museum. Amsterdam

V. Van Gogh, Ζευγάρι που περπατά στο δάσος. 1890. Art Museum Cincinatti.

Κλ. Μονέ, Γυναίκα στο δάσος. 1865-1890. Ιδιωτική Συλλογή.

Arthur Hughes, Ύπνος στο δάσος. Πριν το 1895. Ιδιωτική Συλλογή.

Τα δασικά τοπία έχουν εμπνεύσει πολλούς καλλιτέχνες και όχι μόνο ζωγράφους αλλά και ποιητές

Ποιήματα για το δάσος

Γεώργιος Βιζυηνός, «Τα δένδρα»

΄Ολα τα δέντρα’ ναι παιδιά Και τότ’ ο ουρανός γυρνάπου έχουν τη γη μητέρα και κράζει μια νεφέλη.κι έχουν για χέρια τα κλαδιά, και τηνε στέλνει στα βουνά που σειούνται στον αγέρα. στα δάση τηνε στέλλει.

Σειούνται και λεν μια προσευχή Βγαίνει η νεφέλη και περνάλυγούν και προσκυνούνε επάν’ από την πλάσητον ουρανό που έχει βροχή και βρέχει πέρα στα βουνά.και βλέπει πως διψούνε. και βρέχει μες στα δάση…

 Μανόλης Πρατικάκης, «Τα δέντρα»

 «Τι δίκαια και πόσο σιωπηλά είναι τα δέντρα.Δε ζητάνε στάλα παραπάνω απ’ αυτό που τους αναλογεί.Είτε σε έρημο είτε σε πολυσύχναστη πλατεία,η λεύκα λεύκινα, η λεμονιά λεμονένια θα ντυθεί.Ή πάλι μετατρέπονται σε οικοτροφεία και ξενώνεςγια της πλάσης τα στρουθιά – αληθινό περίττωμα η λέξη έξωση.

Στο παραμικρό αεράκι πιάνουν το τραγούδι.Όταν τα πληγώσεις, δε βογκάνε˙ δεν τραβάνε τα πλούσιαμαλλιά τους. Δακρύζουνε κρυφά κι ακούνοι ρίζες. Όμως καμιά φορά πεισμώνουν όταν ο άνθρωποςτα βασανίζει. Αγριεύουν τότε, συστρέφονται, φτύνουντον καρπό. Εκδικούνται το χέρι που τα καίει.Ρίχνουν χώρια μες στις πλημμύρες.Με δένδρινα μυαλά νουθετούνε. Με θεσπίσματαθεία αφανίζουνε φυλές.

Η κατάρα του πεύκου του Ζαχαρία Παπαντωνίου (1877-1940)

«Γιάννη, γιατί έκοψες τον πεύκο; Γιατί; Γιατί;» Αγέρας θα ’ναι, λέει ο Γιάννης και περπατεί. Ανάβει η πέτρα, το λιβάδιβγάνει φωτιά. Να ’βρισκε ο Γιάννης μια βρυσούλα, μια ρεματιά! Μες το λιοπύρι, μες στον κάμπονα ένα δεντρί... Ξαπλώθη ο Γιάννης αποκάτου, δροσιά να βρει. Το δέντρο παίρνει τα κλαριά του και περπατεί! Δεν θ΄ ανασάνω, λέει ο Γιάννης, γιατί, γιατί; «Γιάννη, πού κίνησες να φτάσεις;» «Στα δυο χωριά.» «Κι ακόμα βρίσκεσαι δω κάτου; Πολύ μακριά!» «Εγώ πηγαίνω, όλο πηγαίνω. Τι έφταιξα εγώ; Σκιάζεται ο λόγκος και με φεύγει, γι' αυτό είμαι δω. Πότε ξεκίνησα; Είναι μέρες...για δυο, για τρεις... Ο νους μου σήμερα δε ξέρω, τ' είναι βαρύς».

 «Να μια βρυσούλα, πιε νεράκινα δροσιστείς». Σκύβει να πιει νερό στη βρύση, στερεύει ευθύς. Οι μέρες πέρασαν κι οι μήνες, φεύγει ο καιρός, Στον ίδιο τόπο είν' ο Γιάννης, κι ας τρέχει εμπρός... Να το χινόπωρο, να οι μπόρες, μα πού κλαρί; Χτυπιέται ορθός με το χαλάζι, με τη βροχή. «Γιάννη, γιατί έσφαξες το δέντρο, το σπλαχνικό, που 'ριχνεν ίσκιο στο κοπάδι και στο βοσκό;» Ο πεύκος μίλαε στον αέρα - τ' ακούς, τ' ακούς;- και τραγουδούσε σα φλογέρα στους μπιστικούς. «Φρύγανο και κλαρί του πήρες και τις δροσιές Και το ρετσίνι του ποτάμι απ΄ τις πληγές. Σακάτης ήτανε κι ολόρθος, ως τη χρονιά, Που τον εγκρέμισες για ξύλα, Γιάννη φονιά!» «Τη χάρη σου ερημοκλησάκι, την προσκυνώ, Βόηθα να φτάσω κάποιαν ώρα και να σταθώ... Η μάνα μου θα περιμένει κι έχω βοσκή... Κι είχα και τρύγο... Τι ώρα νάναικαι τι εποχή; Ξεκίνησα το καλοκαίρι -να στοχαστείς- Κι ήρθε και μ' ήβρε ο χειμώνας μεσοστρατίς.

 Πάλι Αλωνάρης και λιοπύρι! Πότε ήρθε; Πώς; Άγιε, σταμάτησε το λόγκο, που τρέχει εμπρός. Άγιε, το δρόμο δεν τον βγάνω -με τι καρδιά;- Θέλω να πέσω να πεθάνω, εδώ κοντά.» Πέφτει σα δέντρο απ΄ το πελέκι... βογκάει βαριά. Μακριά του στάθηκε το δάσος, πολύ μακριά. Εκεί τριγύρω ούτε χορτάρι, φωνή καμιά. Στ΄ αγκάθια πέθανε, στον κάμπο, στην ερημιά.-

Ζαχαρία Παπαντωνίου, «Ο πεύκος»

Ένας πεύκος μες στον κάμπογέρασε ο φτωχός.

Στέκει εκεί πρωί και βράδυμοναχός. 

Έχασε μεγάλους κλώνους,έμαθε πολλά.

Ζει διακόσια τόσα χρόνιαστρογγυλά. 

Άκουσε τα καριοφύλια,είδε αρματολούς,

πέρασε πολέμους, μπόρες,κεραυνούς. 

Μα βαστάει σαν παλικάρι,όσο κι αν γερνά,

κι αγναντεύει πέρα ως πέρατα βουνά.

[πηγή: Zαχαρίας Λ. Παπαντωνίου, Τα Xελιδόνια, Bιβλιοθήκη Eκπαιδευτικού Oμίλου, Αθήνα 1920, σ. 20]

«Συμφωνία μ' ένα δέντρο» Γιώργης Κρόκος

Έχω φίλο μου πιστό  Να μου δίνει τον καρπό. 

ένα δέντρο φουντωτό.  Ν' αγκαλιάζω τον κορμό του. 

Συμφωνία του 'χω κάνει  Να με λέει κι αδερφό του. 

με χαρτί και με μελάνι. Και να ζήσουμε μαζί 

Να του δίνω εγώ νερό Να του λέω σ' αγαπώ. 

Να μου δίνει αυτό χορό. όσο ζω κι όσο θα ζει.

Να παινεύω τα πουλιά του. 

Η καταστροφή των δασών μέσα από το ελληνικό τραγούδι

Ο Ορφέας Περίδης μας πηγαίνει και στο τραγικό ζήτημα των καμένων δασών

<< Ο Ρομπέν των δασών>>

Γεννήθηκα μες στην κοιλιάΤου τσιμεντένιου δράκουΠου από το στόμα του ξερνά Τις φλόγες του θανάτου…Σπίτι , τους φίλους, τη δουλειά,Όλους θα τους αφήσωΕίμαι ο Ρομπέν των καμένων δασών Και των πολυκατοικιών

Να εδώ, πάλι, ο Μιχάλης Γκανάς συντροφιά με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα

«Στα καμένα» Μιχάλης Γκανάς με το Λαυρέντη Μαχαιρίτσα΄Ελα να πάμε στα καμέναΣτον Υμμητό και στην ΑυλώναΠουλιά και πεύκα συλλογίσουΕνός καμένου παραδείσουΔέντρα πού ήταν φαντάσουΚαι στη σκιά τους ξεκουράσου

Τραγούδια για το δάσος

Κάνε κλικ με το ποντίκι να τα ακούσεις

"Ιερό Δέντρο" - Το τραγούδι του δάσους

Δέντρα-φύλλα - Γιάννης Κότσιρας

Το δέντρο που φυτέψαμε Φοίβος Δεληβοριάς

Δέντρο είχα στην αυλή μου (Δεντρίτσι) - Αηδονίδης

Ιστοσελίδες που επισκεφτήκαμε

Τα φυτά των ελληνικών δασών

Τα ζώα του δάσους Ήχοι από ζώα του δάσους

Κάνε κλικ με το ποντίκι σου εδώ και θα δεις την πανίδα και τη χλωρίδα του δάσους της Δαδιάς στον Έβρο Μέρος 1ο

Δαδιά Έβρου - Μέρος 2ο

Κάνε κλικ με το ποντίκι σου Ταινία της ΕΡΤ3 και θα δεις μια ταινία για τη Βάλια Κάλντα

Κάντε κλικ και περιηγήσου Στο δάσος της Ελατιάς

Κάνε κλικ με το ποντίκι σου Καμπάνια για τα δέντρα και θα σου μιλήσουν τα δέντρα για τον εαυτό τους

Ταινίες που είδαμε

Το δέντρο που έδινε

Τα τρία δέντρα α)

β)

Παραμύθια του Άντερσεν «Το έλατο»

Ευγένιος Τριβιζάς «Ένα δέντρο μια φορά»

Συμμετείχαμε και στο πρόγραμμα «Βιβλία σε ρόδες» στην ενότητα «Δάσος»