προϊστορική αρχαιολογία μινωική κεραμική

Σύστημα Έβανς Χρονολογία π.Χ.

Η τέχνη στην προϊστορική

Ελλάδα (έμφαση στην Κρήτη)

[Α΄ Κεραμική]

Νεολιθική Εποχή -2800

Πρωτομινωική Ι 2800 - 2600

Πρωτομινωική ΙΙ 2600 - 2260

Πρωτομινωική ΙΙΙ 2260 - 2100

Μεσομινωική Ι 2100 - 1900

Μεσομινωική ΙΙ 1900 - 1700

Μεσομινωική ΙΙΙ 1700 - 1560

Υστερομινωική Ι 1560 - 1460

Υστερομινωική ΙΙ 1460 - 1440

Υστερομινωική ΙΙΙ 1450 - 1050

Σύστημα Έβανς Χρονολογία π.Χ. Κεραμική

φθηνή και ευρύτατα διαδεδομένη

πολύ σημαντική για τη χρονολόγηση

καλλιτεχνική αξία όχι σημαντική

την περίοδο 2000-1500 η κεραμεική της Κρήτης στο απόγειό της

δάνεια πολλά οι κεραμείς από τους μεταλλοτεχνίτες (κυρίω σχήματα αγγείων)











Σύστημα Έβανς Χρονολογία π.Χ. Τεχνολογική εξέλιξη

κεραμικής πρώιμα χρόνια η κεραμική

οικογενειακή υπόθεση

όμως η εξέλιξη του κεραμικού κλίβανου και

η εμφάνιση του ταχύστροφου κεραμεικού τροχού

γέννησαν την επαγγελματική ομάδα των κεραμέων

οι περισσότερες παραστάσεις των κεραμεικών από το 16ο αι. και εξής αντίγραφα των τοίχων των ανακτόρων












Νεολιθική κεραμική Μόνο στην Κνωσό πλήρης

σειρά κεραμικών

άτεχνη και με πρωτόγονη εμφάνιση

η λεπτότερη κεραμική πάντοτε έντριπτη (=λεία) και κυρίως με μελανές επιφάνειες

η αρχαιότερη νεολιθική κεραμική με εγχαράξεις ή έντυπα στίγματα γεμισμένα με λευκή ή ερυθρή ύλη












στη Μέση Νεολιθική στην έντριπτη κεραμική εμφανίστηκε ο ρυθμός της πτυχωτής διακόσμησης

στη Νεότερη Νεολιθική εμφανίζεται η έντριπτη διακόσμηση (=δημιουργία κοσμημάτων είτε σε λιγότερο λειασμένα τμήματα του αγγείου είτε σε μη λεία












Πρωτοχαλκή εποχή (3000-2000 π.Χ. περίπου) στην Πρωτομινωική Ι

εμφανίζεται ο ρυθμός Αγίου Ονουφρίου (γραπτή κεραμική με απλά γραμμικά κοσμήματα κόκκινα, καστανά ή μελανά σε ανοιχτόχρωμη ή κτρινωπή επιφάνεια)

κεραμική Πύργου: σε αγγεία (κυρίως ποτήρια με ψηλό λεπτό πόδι)με φαιή, κόκκινη ή ανοιχτή καστανή επιφάνεια έντριπτη διακόσμηση












στην Πρωτομινωική ΙΙ εμφανίζεται η κεραμική Βασιλικής: εξαφανίζεται η έντριπτη διακόσμηση

καστανέρυθρο κυρίως αλείφωμα συνήθως κηλιδωτό καλύπτει εξ ολοκλήρου το αγγείο












Προς το τέλος της Πρωτομινωικής κυριαρχούν στην Κνωσό αγγεία καλυμμένα εξ ολοκλήρου με αλείφωμα και λευκή διακόσμηση. Πρόκειται για τον ρυθμό «ανοικτό επί σκοτεινού» που αντικαθιστά τον αντίθετο

Σχήματα αγγείων Πρωτομινωικής περιόδου: φανταστική ποικιλία (ζωομορφικά, πτηνόσχημα όπως στην Εγγύς Ανατολή)











Σύστημα Έβανς Χρονολογία π.Χ. Στην αρχή της Μεσομινωικής

περιόδου εμφανίζεται η συνήθεια διακόσμησης της λεπτότεχνης κεραμικής με δύο χρώματα, το λευκό και το ερυθρό.

Στη Μεσομινωική Ι αρχίζει η χρήση του ταχύστροφου κεραμικού τροχού

πολλά αγγεία της περιόδου αυτής αντιγράφουν σχήματα των μετάλλινων

πολλά αγγεία με λεπτότητα κελύφους αβγού











Σύστημα Έβανς Χρονολογία π.Χ. Στη Μεσομινωική ΙΙ μεγάλη

πρόοδος της κεραμικής σε πηλό, σχήμα και ωραιότητα πολύχρωμων ζωγραφισμένων κοσμημάτων (σε λευκό, πορφυρό, πορτοκαλί)

τα μεγάλα αγγεία ακόμη μάλλον χειροποίητα, χωρίς τροχό

θέματα κεραμικής της περιόδου: σπειροειδή με φυτικές παραστάσεις, φοίνικες, οκτάποδες

Στο τέλος της Μεσομινωικής ΙΙ ποιοτική υποβάθμιση












Στη Μεσομινωική ΙΙΙ άρχισε να φθίνει ο ρυθμός ανοιχτό επί σκοτεινού στην Κνωσό

επάνοδος στην έντριπτη τεχνική

τα θέματα από τη φύση και το φυτικό κόσμο αναπτύσσονται πλήρως στη διάρκεια της περιόδου αυτής

μεταστροφή προς τον ρυθμό σκοτεινό επί ανοιχτού












Κατά την Υστερομινωική ΙΑ΄τα άνθη είναι εξαιρετικώς φυσικά, γεμάτα κίνηση με σχετικά πρόχειρα εκτελεσμένη διακόσμηση

Στην Κνωσό ωστόσο βρέθηκαν εξαιρετικής ποιότητας διακόσμησης αγγεία λεπτότεχνης κεραμικής

Ακολουθούν τον Θαλάσσιο Ρυθμό διακόσμησης (με οκτάποδες, ναυτίλους, θαλάσσια όντα)

πηγή των θεμάτων σίγουρα τοιχογραφίες

τα αγγεία αυτά τελετουργικού χαρακτήρα ή για λατρευτική χρήση












Κατά την Υστερομινωική ΙΙ έχει πολλές ελλαδικές επιδράσεις: τάση προς το μεγαλοπρεπές και το μεγάλο μέγεθος και την ψυχρή διακόσμηση

Νέα σχήματα οι κύλικες διακοσμημένες κατά τον Εφυραϊκό (καθαρά μυκηναἱκός) τρόπο (πτηνά, ανθρώπινες μορφές αλλά κυρίως θεματολόγιο του Ρυθμούς Χλωρίδας και του Θαλάσσιου Ρυθμού)

Νέο σχήμα –γέννημα Κρήτης 16ου αι.- ο ψευδόστομος αμφορέας

Η κατάληψη της Κρήτης περί το 1450 έφερε επιρροές ελλαδικές αλλά τελικά επιβλήθηκε η κρητική επιρροή επί της Ελλάδας












Τον 13ο αι. η κεραμική στον Μυκηναϊκό κόσμο τυποποιείται όλο και περισσότερο και μπορούμε να μιλήσουμε για Ρυθμό Αυτοκρατορίας

Διακόσμηση Ρυθμών Χλωρίδας και Θαλάσσιου τυποποιούνται ε υπερβολικό βαθμό χάνοντας την επαφή με τα πρότυπα της φύσης

Κρατήρες με εικόνες αρμάτων αλλά και με ταύρους, σφίγγες, αιγοειδή

Η καταστροφή των Μυκηναϊκών ανακτόρων διέσπειρε τους τεχνίτες σε όλο τον ελλαδικό χώρο και

στις Μυκήνες δημιουργείται ο Πυκνός Ρυθμός με απλοϊκή, βαρβαρική διακόσμηση αλλά ζωντανή

Θέματα από άρματα, πτηνά και ζώα εξακολουθούν να κυριαρχούν




Πρωτομινωική ΙΙΙ 2260-2100




Υστερομινωική Ι 1560-1460

Υστερομινωική ΙΙ 1460-1440

Υστερομινωική ΙΙΙ 1450-1050


Λάρνακες και λουτήρες από την Πρωτομινωική και ύστερα

ελλειψοειδείς πήλινες λάρνακες

Μεσομινωικές: ελλειψοειδείς ή ορθογώνιες

Οι περισσότερες λάρνακες με ανοιχτόχρωμη επιφάνεια με διακόσμηση σκοτεινής βαφής

Από τον 14ο αι. στην Κρήτη καθιερώνεται η ορθογώνια λάρνακα με χαμηλά πόδια και αετωματικό κάλυμμα

διακόσμηση σε σκοτεινό επί ανοιχτού με οκτάποδες, σχηματοποιημένα άνθη, γρύπες, πτηνά, άρματα, κυνήγι












Λουτήρες οι πήλινοι λουτήρες διασκευάζονται

σε λάρνακες

εξωτερικά διακοσμημένοι ενώ σε μερικούς και εσωτερική διακόσμηση

Στην Ελλάδα περιορισμένη χρήση λουτήρων











Αντώνης Μιχαηλίδης

Φιλόλογος

Προϊστορική Αρχαιολογία

(Μινωικής Κρήτης κεραμική)

ΓΕΛ Θρακομακεδόνων

προϊστορική αρχαιολογία μινωική κεραμική

Documents

Transcript of προϊστορική αρχαιολογία μινωική κεραμική