ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΔΕΞΙΟΤΗΤΑ

ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗΕίναι η πάνω από το φυσιολογικό νοημοσύνη, που χαρακτηρίζεται από δείκτη νοημοσύνης >120. Τα πιο πολλά από αυτά τα παιδιά έχουν μάθει να διαβάζουν από την ηλικία των τριών και μιλούν ιδιαίτερα νωρίς. Έχουν γρήγορη αντίληψη, ανεξάντλητη περιέργεια, ισχυρή μνήμη, πλατύ λεξιλόγιο και ασυνήθιστο ενδιαφέρον για άτλαντες και εγκυκλοπαίδειες. Κατά την πλειονότητά τους είναι πιο υγιή, λιγότερο καυχησιάρικα και περισσότερο έντιμα καθώς και πιο σταθερά στο χαρακτήρα τους. Επίσης κοιμούνται λιγότερο από τα άλλα παιδιά.

ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗΠαρόλα αυτά στο σχολείο μπορεί να συναντούν δυσκολίες. Όταν η δουλειά του σχολείου είναι πολύ εύκολη γι’ αυτά, μπορεί να νιώθουν ανία ή να δείχνουν τεμπέλικα με αποτέλεσμα την κακή επίδοση. Καμιά φορά απομονώνονται γιατί δεν μπορούν να συνεργαστούν με λιγότερο έξυπνους απ’ αυτούς. Τα χαρισματικά παιδιά πρέπει να απολαμβάνουν ιδιαίτερης μεταχείρισης. Πρέπει να τους δοθεί η ευκαιρία να τελειώσουν πιο γρήγορα το δημοτικό και να ενθαρρυνθούν να αναπτύξουν τα ειδικά τους ταλέντα.

ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ Παιδί με Ν.Υ. είναι αυτό που υποφέρει από οποιαδήποτε συνεχιζόμενη ανικανότητα: 1. Του σώματος (εγκεφαλική παράλυση, σοβαρές διαταραχές αισθητήρων) 2. Του πνεύματος (νοητική υστέρηση) 3. Της προσωπικότητας (σοβαρές διαταραχές συμπεριφοράς). Η Ν.Υ. κατατάσσεται σε οριακή με Δ.Ν. 68-83, ελαφριά με Δ.Ν.52-67, μέτρια με Δ.Ν 36-51,σοβαρή με Δ.Ν. 20-35,βαθιά με Δ.Ν. κάτω του 20. Τα παιδιά με οριακή νοημοσύνη παρακολουθούν το κανονικό σχολείο ή κάπως αργά τμήματα. Τα καταφέρνουν ικανοποιητικά κοινωνικά και επαγγελματικά.

ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ Στην ελαφριά ανήκει το 90% των παιδιών με Ν.Υ. Τα παιδιά αυτά είναι ασκήσιμα και εκπαιδεύσιμα. Μπορούν να αποκατασταθούν επαγγελματικά και να ζουν ανεξάρτητα. Τα παιδιά με μέτρια Ν.Υ. εκπαιδεύονται σε ειδικό σχολείο. Ασκούνται στην αυτοεξυπηρέτηση και σε τεχνικές επιδεξιότητες με λίγες απαιτήσεις για ακαδημαϊκή μόρφωση. Στη σοβαρή Ν.Υ. εκπαιδεύονται σε επιδεξιότητες βασικής αυτοεξυπηρέτησης και χρειάζονται συνεχή επίβλεψη, συχνά και ιδρυματοποίηση. Τα παιδιά με βαθιά Ν.Υ. χρειάζονται συνεχή επίβλεψη σε ίδρυμα.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΝΟΗΤΙΚΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣΗΣΓια την αντιμετώπιση της Ν.Υ. πρέπει να γίνεται πλήρης κλινικός και εργαστηριακός έλεγχος, εκτίμηση της αναπτυξιακής ηλικίας του παιδιού και τέλος συνεργασία όλων των ειδικών, γιατρών, κοινωνικών λειτουργών και εκπαιδευτικών. Το παιδί πρέπει να βοηθιέται να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο απ’ αυτό που βρίσκεται και όχι σ’ αυτό που θα έπρεπε να βρίσκεται ανάλογα με τη χρονολογική του ηλικία. Οι καλύτεροι δάσκαλοι για ένα μειονεκτικό παιδί είναι οι ίδιοι οι γονείς, οι οποίοι πρέπει να μάθουν τον τρόπο εκπαίδευσης του παιδιού τους και να ενθαρρυνθούν από εκπαιδευτικούς και γιατρούς στο δύσκολο ρόλο τους.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΝΟΗΤΙΚΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣΗΣ

Η αντιμετώπιση των γονέων ενός μειονεκτικού παιδιού είναι επίσης μεγάλης σπουδαιότητας. Πρέπει να καθοδηγηθούν τόσο για την αγωγή του παιδιού τους, όσο και για τη συμπεριφορά μεταξύ τους και με το κοινωνικό τους περιβάλλον, συγγενείς και φίλους. Ιδιαίτερη φροντίδα πρέπει να δίνεται και για τα άλλα παιδιά της οικογένειας, καθώς αυτά μπορεί να έχουν αντικρουόμενα αισθήματα λύπη, οίκτο, αλλά και μίσος για το αδερφάκι τους . Πρέπει να ενημερώνονται με ειλικρίνεια και να τους ζητείται και η δική τους βοήθεια.

ΑΙΤΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣΗΣ• Α. Μη οργανικά-Περιβαλλοντικά κοινωνικά-εκπαιδευτικά-οικονομικά συναισθηματικές διαταραχές

• Β. Οργανικά Προγεννητικά Χρωμοσωμικές ανωμαλίες (σ. Down, σ.Turner),βλάβες από

ανωμαλίες κατά τη διάπλαση, ενδομήτριες λοιμώξεις, τερατογόνα, δυσλειτουργία πλακούντα, τοξιναιμία κατά την κύηση

Περιγεννητικά Προωρότητα και επιπλοκές, μικρό βάρος νεογνού, υποξία, τραύμα

κατά τον τοκετό, μηνιγγίτιδα, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια Μεταγεννητικά Λοιμώξεις Κ.Ν.Σ. (μηνιγγοεγκεφαλίτιδες), εγκεφαλική κάκωση,

ακτινοβολία εγκεφάλου, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, δηλητηριάσεις, σπασμοί, βαριά υποθερψία, εγκεφαλοπάθειες

• Γενετική καθοδήγηση-Προγεννητική διάγνωση με εξέταση του αμνιακού υγρού ή πλακουντοκέντηση. Μπορούν να αποκαλυφθούν χρωματοσωμικές ανωμαλίες, μεταβολικά νοσήματα και να διακοπεί έγκαιρα η κύηση.

• Σχολαστική παρακολούθηση της εγκύου: υγιεινό περιβάλλον, σωστή διατροφή, συχνή κλινική εξέταση, αποφυγή λοιμώξεων, όπως ερυθράς, έλεγχος της ομάδας αίματος της εγκύου για την πρόβλεψη πυρηνικού ίκτερου, αποφυγή χρήσης φαρμάκων, μη έκθεση σε ακτινοβο

ΠΡΟΛΗΨΗ ΝΟΗΤΙΚΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣΗΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΝΟΗΤΙΚΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣΗΣ

• Σωστές συνθήκες τοκετού σε οργανωμένη κλινική.• Αντιμετώπιση της κρίσιμης περιγεννητικής περιόδου

και εντατική παρακολούθηση του νεογνού.• Φροντίδα μεταγεννητικής περιόδου: έγκαιρη

διάγνωση και θεραπεία συγγενούς υποθυρεοειδισμού, μεταβολικών νοσημάτων

• Φροντίδα βρεφικής, νηπιακής και παιδικής ηλικίας

ΑΘΛΗΣΗ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΑ ΥΣΤΕΡΗΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ

Η άθληση που θα επιλέγει κάθε άτομο, είτε φυσιολογικό είτε ειδικό, εξαρτάται από τη φυσική διάπλαση τις ικανότητες και τις ανάγκες του. Με την άθληση, το Ν.Υ. άτομο βελτιώνει τη γνώση γύρω από το σώμα του, την κινητικότητα των μελών του, τη μυϊκή ισχύ, την ευκαμψία, το συντονισμό ματιού-χεριού, αυξάνει την αντοχή, προάγει τη σωματική υγεία και προφυλάσσεται από ορισμένες παθήσεις.

ΑΘΛΗΣΗ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΑ ΥΣΤΕΡΗΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ

Προάγει την αυτογνωσία και αυτοπεποίθησή του, αυξάνει τις κοινωνικές του γνωριμίες και σχέσεις και βελτιώνει τις νοητικές του ικανότητες. Γενικά είναι προτιμότερες οι δραστηριότητες που απαιτούν αδρή, παρά λεπτή κινητικότητα. Μπορεί να μάθει απλά πράγματα όπως πέταγμα και κλώτσημα μπάλας, κυνηγητό, πεζοπορία αλλά και αθλήματα όπως μπάσκετ, ποδόσφαιρο, κολύμπι, κωπηλασία.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN (τρισωμία 21)Το σύνδρομο Down χαρακτηρίζεται από νοητική υστέρηση (Δ.Ν. μέχρι 50) και περιγράφεται λόγω της μεγάλης συχνότητάς του(1 στις 600 γεννήσεις) και της μακράς επιβίωσης των πασχόντων. Η συχνότητα του συνδρόμου αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας της μητέρας. Το μήκος του σώματος είναι συνήθως χαμηλό, το κεφάλι είναι μικρό, αποπλατυσμένο από μπρος προς τα πίσω, τα μάτια είναι λοξά με φορά προς τα πάνω και έξω, η μύτη είναι μικρή με καθίζηση της βάσης, το στόμα διατηρείται ανοιχτό με έξοδο της γλώσσας, τα χέρια είναι κοντά με χοντρά δάχτυλα και τα μαλλιά αραιά και λεπτά.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN (τρισωμία 21)Το σύνδρομο συνοδεύεται συχνά από συγγενή καρδιοπάθεια. Η λευχαιμία είναι 10-20 φορές συχνότερη απ’ ότι στα φυσιολογικά παιδιά. Η σεξουαλική ωρίμανση είναι ελλιπής. Τα κορίτσια μπορεί να τεκνοποιήσουν, τα αγόρια όμως όχι. Τα παιδιά αυτά είναι χαρούμενα, δείχνουν αγάπη, είναι πρόθυμα, έχουν ρυθμό και απολαμβάνουν τη μουσική. Μπορούν να ασκηθούν σε κάθε άθλημα με καλές επιδόσεις. Η κοινωνικότητά τους είναι καλή και περνά 2-3 φορές τη νοημοσύνη τους.

ΝΟΗΤΙΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗΗ νοητική έκπτωση και η έκπτωση στην απόδοση στο σχολείο αποτελεί σοβαρό πρόβλημα και μπορεί να οφείλεται σε σοβαρές παθήσεις, συχνά αντιμετωπίσιμες, ή σε ψυχολογικά προβλήματα ίσης σημασίας για διάγνωση και θεραπεία. Οι κυριότερες αιτίες της νοητικής έκπτωσης είναι:

1 Συναισθηματικοί παράγοντες και σπιτικό περιβάλλον. 2 Σχολικά προβλήματα. Ελλιπής διδασκαλία, απουσίες3 Επίδραση φαρμάκων. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι εκπαιδευτικοί τις παρενέργειες των φαρμάκων. Τα βαρβιτουρικά ιδιαίτερα προκαλούν μείωση της ικανότητας για συγκέντρωση και αλλαγή της συμπεριφοράς

4. Διαταραχές ακοής ή όρασης.5. Μεταβολικά νοσήματα. Επανειλημμένες προσβολές υπογλυκαιμίας μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στον εγκέφαλο.6. Εκφυλιστικές παθήσεις του Κ.Ν.Σ. Η πιο γνωστές είναι η αταξία Friedreich που βαθμιαία καθηλώνει σε αναπηρικό καροτσάκι και στο τέλος τον σκοτώνει και η υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα που οφείλεται πιθανά στον ιο της ιλαράς.7. Δηλητηρίαση από μόλυβδο.8. Όγκοι εγκεφάλου.9. Ψυχώσεις π.χ σχιζοφρένεια.10. Επιληψία.

ΝΟΗΤΙΚΗ ΕΚΠΤΩΣΗ

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤο νευρικό σύστημα εξαπλώνεται σε όλο το σώμα και είναι υπεύθυνο για την κανονική λειτουργία όλων των οργάνων. Διαιρείται σε δυο μεγάλα τμήματα: το εγκεφαλονωτιαίο ή ζωϊκό που ρυθμίζει τις ζωϊκές λειτουργίες και το φυτικό ή αυτόνομο που ρυθμίζει τις φυσικές λειτουργίες. Το εγκεφαλονωτιαίο Ν.Σ. διαιρείται σε κεντρικό (εγκέφαλος και νωτιαίος μυελός) και περιφερικό (νεύρα και γάγγλια). Ο εγκέφαλος αποτελείται από τρια τμήματα: α) τα δυο ημισφαίρια β) την παρεγκεφαλίδα και το γ) στέλεχος.

ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΣτον κινητικό μηχανισμό συμπεριλαμβάνονται: το πυραμιδικό σύστημα ή σύστημα του κεντρικού κινητικού νευρώνα, το σύστημα του περιφερικού κινητικού νευρώνα και το εξωπυραμιδικό σύστημα. Οι μηχανισμοί αυτοί είναι υπεύθυνοι για τις εκούσιες κινήσεις. Το εξωπυραμιδικό σύστημα ελέγχει επίσης και την ακούσια αυτόματη κινητικότητα. Στο μηχανισμό αυτό επεμβαίνουν μηχανισμοί για την εναρμόνιση των κινήσεων και τη διατήρηση της ισορροπίας στη στάση και τη βάδιση( νοτιαίος ρυθμιστικός μηχανισμός και παρεγκεφαλίδα).

Εγκεφαλική Παράλυση

Εγκεφαλική παράλυση είναι η μόνιμη βλάβη κινητικών κυρίως κέντρων του εγκεφάλου. Εκδηλώνεται με διαταραχές στην κινητικότητα και τη στάση καθώς και αδυναμία του πάσχοντα να χρησιμοποιήσει βουλητικά τους μυς του.Συχνά συνοδεύεται από αισθητηριακές διαταραχές (τύφλωση-κώφωση), νοητική δυσλειτουργία ή διαταραχές του λόγου.

Αίτια εγκεφαλικής παράλυσης

Προγεννητικά (οικογενιακή προδιάθεση, οι ενδομήτριες λοιμώξεις, εγκεφαλική αιμοραγία, πολύδυμη κοίηση κ.ά.)Περιγεννητικά ( προωρότητα, το μικρό βάρος , η ασφυξία, η ενδοκράνια αιμορραγία, η ισχαιμία, τα αναπνευστικά προβλήματα)Μεταγεννητικά ( λοιμώξεις του Κ.Ν.Σ., ο πυρηνικός ίκτερος, αγγειακά επεισόδια, τραύμα, όγκοι, κοκκύτης, αντικοκκυτικός εμβολιασμός)

Αντανακλαστικές κινήσεις

Oι αντανακλαστικές κινήσεις είναι ακούσιες κινητικές αντιδράσεις του ανθρώπου οι οποίες συνήθως οφείλονται σε κάποιο εξωτερικό ερέθισμα και είναι μηχανισμοί επιβίωσης και αυτοπροστασίας του δρώντος οργανισμού. Τα περισσότερα αντανακλαστικά αντικαταστούνται με εκούσια κινητικά πρότυπα τα οποία εξυπηρετούν τις κινητικές ανάγκες του ανθρώπου.

Προγνωστικά σημείαΗ εμφάνιση των αντανακλαστικών σημαίνει ότι το νεογέννητο είναι νευρολογικά υγειές. Στο εγκεφαλικά παράλυτο άτομα μερικά αντανακλαστικά επιμένουν να εκδηλώνονται και να παρεμποδίζουν την ομαλή κινητική λειτουργία. Τα «κακά» προγνωστικά σημεία για ένα παιδί με εγκεφαλική παράλυση είναι: α) Η μεγάλη καθυστέρηση των κινητικών λειτουργιών. β) Η μεγάλη διανοητική καθυστέρηση. γ) Ο βαθμός διαταραχής της ισορροπίας.

Κατηγορίες εγκεφαλικής παράλυσης Σπαστική μορφή: Η βλάβη εντοπίζεται στον κινητικό φλοιό του εγκεφάλου. Είναι η συχνότερη μορφή ( 65%-85%).Οι μύες είναι σε διαρκή σύσπαση, κίνηση γενικευμένη, χωρίς επιτυχία. Συχνά συνοδεύεται από νοητική δυσλειτουργία και κάποιες φορές υπάρχει διαταραχή όρασης και ακοής.Αθετοειδής μορφή: Η βλάβη εντοπίζεται στα βασικά γάγγλια του εγκεφάλου. Το άτομο δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα στο να κινηθεί, αλλά να κινηθεί πολύ και έγκαιρα (συνοδεία ακούσιων κινήσεων μελών του σώματος ή του προσώπου)..

Κατηγορίες εγκεφαλικής παράλυσης

Αταξική μορφή: Η βλάβη εντοπίζεται στην παρεγκεφαλίδα. Συνήθως επίκτητη, σπάνια μορφή Ε.Π. με υπερβολική ή ανεπαρκή κίνηση, μυικό τόνο ελλειπή και λόγο αργό και συρτό.Δυσκαμπτική μορφή: Η βλάβη είναι διάχυτη και δεν αφορά συγκεκριμένο ανατομικό σχηματισμό. Οι μύες βρίσκονται σε υπερένταση η οποία δεν επιτρέπει καμιά κίνηση, συνοδεύεται από νοητική καθυστέρηση.

Μεικτές μορφές

Τετραπληγία: Άνω και κάτω άκρα, φτωχός έλεγχος κεφαλιού, δυσκολίες σίτισης και ομιλίας (αθετοειδής μορφή, αταξική μορφή, πολλές της σπαστικής Ε.Π.).Διπληγία: Προσβολή όλου του κορμιού, με εκδηλώσεις εμφανείς μόνο από τα κάτω άκρα (σπαστική μορφή).Ημιπληγία: Προσβολή μόνο του ενός ημιμόριου του σώματος (σπαστική μορφή).Παραπληγία: Kάτω άκρα (σπαστική μορφή).Μονοπληγία: Προσβολή μόνο ενός άκρου.

Μεγάλο ρόλο στην αντιμετώπιση της Ε.Π. παίζει η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας.

Φυσιοθεραπεία Μέθοδος Βobath :Το παιδί βγαίνει από τον παθολογικό τρόπο κίνησης με αναστολή ή καταστολή της ανώμαλης τονικής δραστηριότητας. Μαθαίνει τις φυσιολογικές αντιδράσεις και κινήσεις στην κανονική σειρά τους.Μέθοδος Vojta : Με ερεθίσματα σε συγκεκριμένες περιοχές του δέρματος ενεργοποιούνται οι μύες που φέρονται σε ισομετρική σύσπαση, η οποία βοηθά στην εκμάθηση της σωστής στάσης και κίνησης.

Αντιμετώπιση Ε.Π.

ΕργασιοθεραπείαΣτόχος της είναι η εξάσκηση των λεπτών κινητικών λειτουργιών, οι οποίες είναι απαραίτητες στις καθημερινές ανάγκες, στο σχολείο, στο επάγγελμα κ.τ.λ.ΛογοθεραπείαΑποβλέπεια στη μάθηση της σωστής ομιλίας με ασκήσεις κινητικότητας του στόματος, της γλώσσας, των χειλιών και αποφυγή σιελόρροιας.Ορθοπεδική διόρθωσηΕφαρμογή επιδέσμων, ναρθήκων ή γύψων με σκοπό την πρόληψη ή διόρθωση γωνιώδους κάμψης ή σύσπασης ή παραμόρφωσης κάποιου μέλους. Η χειρουργιή αποκατάσταση πρέπει να γίνεται μετά τον 5o χρόνο, αφού έχουμε εξαντλήσει την προσφορά της φυσικοθεραπείας.

Νευροχειρουργικές επεμβάσειςΕίναι περιορισμένες και στοχεύουν στην τροποποίηση του μυικού τόνου, στη βελτίωση της αδρής κινητικότητας και στη βελτίωση της σύσπασης των κάτω άκρων.Άλλα θεραπευτικά μέτραΑντιεπιληπτική αγωγή με μυοχαλαρωτικά φάρμακα για την αντιμετώπιση των σπασμών που μπορεί να συνυπάρχουν. Νευροτρόπα φάρμακα για την αντιμετώπιση διαταραχών συμπεριφοράς.

Εδική Φυσική Αγωγή του εγκεφαλικά παράλυτου

Το πρόγραμμα ειδικής φυσικής αγωγής αποσκοπεί στο να αναπτύξει θεμελιώδη κινητικά πρότυπα (περπάτημα, τρέξιμο, πήδημα σε μήκος και ύψος, σχοινάκι), καθώς και θεμελιώδεις επιδεξιότητες (πέταγμα, κλώτσημα και άρπαγμα μπάλας) και να τις εντάξει μέσα σε εκπαιδευτικό πλαίσιο τέτοιο που να συμβαδίζει με την εκπαίδευση φυσιολογικών παιδιών.

Το πρόγραμμα της ειδικής φυσικής αγωγής θα πρέπει να βρίσκεται σε στενή συνεργασία με την ιατρική αγωγή που ακολουθείται, αλλά και το πρόγραμμα φυσιοθεραπείας. Επίσης στην κατάρτηση του προγράμματος πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου, όπως η μορφή της Ε.Π., η έκταση της βλάβης και το επίπεδο νοημοσύνης του ατόμου.

Εκπαιδευτική παρέμβαση

Διδάσκουμε στο παιδί πως να χαλαρώνει συνολικά το σώμα του ή τα διάφορα μέλη του μεμονωμένα. Αυτό βοηθά στο να χαλαρώνουν οι ανταγωνιστές μύες και να πραγματοποιείται η κίνηση πιο ομαλά και εύκολα. Το άτομο εκπαιδεύεται στο να αποκτήσει κινητικό έλεγχο στις κινήσεις που επιθυμεί να πραγματοποιήσει. Γίνεται παθητική εξάσκηση του μέλους του σώματος που συμμετέχει στην κίνηση.

ΕΠΙΛΗΨΙΑ

Η επιληψία είναι μία από τις πιο κοινές άλλά και πιο σοβαρές νευρολογικές παθήσεις και το αποτέλεσμα μιας προσωρινής κακής λειτουργίας όλου του εγκεφάλου ή μιας περιοχής του. Τα κύτταρα του εγκεφάλου επικοινωνούν μεταξύ τους με ηλεκτρικά σήματα και χημικές ουσίες. Στη διάρκεια μιας επιληπτικής κρίσης, η ομαλή ροή των ηλεκτρικών σημάτων διαταράσσεται από ανώμαλες ηλεκτρικές κενώσεις. Εκδηλώνεται με κινητικές διαταραχές και θόλωση ή απώλεια της συνείδησης.Η ιδιοπαθής επιληψία εκδηλώνεται σε φυσιολογικά άτομα και η δευτεροπαθής οφείλεται σε νευρολογικό νόσημα συγγενές ή επίκτητο.

Κατηγορίες επιληπτικών συνδρόμων• Επιληψία παιδικής ηλικίας με αφαιρέσεις (petit mal) • Εκδηλώνεται σε παιδιά 3-13 ετών. Αποτελεί το 8% των

επιληψιών της παιδικής ηλικίας.• Απότομη θόλωση της συνείδησης και διακοπή κάθε

δραστηριότητας .• Αναπνοή φυσιολογική – προσήλωση ματιών προς τα

επάνω ή εμπρός.• Η κρίση διαρκεί 1-40΄΄ και μπορεί να συνοδεύεται από

ενούρηση, ταχυκαρδία, ερυθρότητα προσώπου, άνοδο αρτηριακής πίεσης και σπάνια πτώση στο έδαφος.

• Στο 90% των περιπτώσεων οι κρίσεις διακόπτονται κατά την εφηβική ηλικία.

• Aιτίες κρίσεων είναι οι συγκινησιακοί ή μεταβολικοί παράγοντες.

Επιληψία με γενικευμένους σπασμούς (grand mal)•Η κρίση αρχίζει απότομα με απώλεια συνείδησης.•Πτώση στο έδαφος – σώμα σε κάμψη ή έκταση (τονική φάση)•Κυάνωση που οφείλεται σε σύσπαση των αναπνευστικών μυών.•Την τονική φάση διαδέχεται η κλονική φάση, γενικευμένες κλονικές συσπάσεις που αυξάνονται σε ένταση.•Επαναφορά αναπνοής – γενικευμένη μυοχαλάρωση.•Διάρκεια των φάσεων 2΄-3΄. •Ακολουθεί φάση που χαρακτηρίζεται από κωματώδη κατάσταση, διάρκειας περίπου 2 λεπτών. •Ακολουθεί βαθύς ύπνος, από τον οποίο ο άρρωστος ξυπνά είτε με ευχάριστη διάθεση είτε με πονοκέφαλο ή εμετούς.•Συμπτώματα της κρίσης είναι ταχυκαρδία, μυδρίαση, εφίδρωση, σιελόρροια, σπάνια δάγκωμα της γλώσσας και ενούρηση ή εγκόπριση.

• Επιληψία του κροταφικού λοβού• Χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη «αύρας» που

προηγείται των σπασμών.• Συνοδεύεται από ξαφνικό φόβο, άγχος, ιδιάζουσες

οσμές, θορύβους, οπτικά φαινόμενα, διαταραχές μνήμης, διαταραχές αντίληψης περιβάλλοντος και αντίληψης εαυτού.

• Μερικές φορές εκδηλώνεται ως παροξυσμικό κοιλιακό άλγος.

• Επιληψία κινητικού φλοιού ( τύπου Jackson)• Συμβαίνει στο ένα ημιμόριο του προσώπου ή σε ένα

μέλος, συνήθως άνω άκρο ή στο ένα ημιμόριο του σώματος.

• Μπορεί να συνοδεύεται από απώλεια συνείδησης.

Προβλήματα των επιληπτικών παιδιών•Διαρκής φόβος επέλευσης σπασμών.Ο φόβος αυτό τους δημιουργεί πολλά ψυχολογικά προβλήματα, τους κάνει να αποφεύγουν το σχολείο και να έχουν συχνές προστριβές με τους γονείς τους.

•Μαθησιακές δυσκολίες που προέρχονται από δυσκολίες άρθρωσης, μειωμένη μνήμη, φτωχή συγκέντρωση προσοχής.

•Υπερκινητικότητα, κακή συμπεριφορά, αντικοινωνική συμπεριφορά.

•Ο επιληπτικός αντιμετωπίζει άμεσους κινδύνους για τη ζωή του κατά τη διάρκεια των επιληπτικών κρίσεων. Οι επιληπτικοί κινδυνεύουν στο κολύμπι από πνιγμό 4 φορές περισσότερο από άλλα άτομα.

Αντιμετώπιση της επιληψίαςΦαρμακευτική αγωγήΔίνεται μετά από πλήρη έλεγχο και ακριβή διάγνωση της

μορφής της επιληψίας. Προτιμότερη είναι η μονοθεραπεία, όταν όμως οι κρίσεις δεν ελέγχονται, γίνεται αλλαγή φαρμάκου ή χορηγείται και δεύτερο φάρμακο. Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η πιθανή τερατογόνος δράση των φαρμάκων, όταν χορηγούνται σε έγκυο.

Ψυχολογική αντιμετώπιση Τα παιδιά με επιληψία παρουσιάζουν πολλά ψυχολογικά

προβλήματα και για το λόγο αυτό οι γονείς, το περιβάλλον και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι.

Όταν τα προβλήματα που παροσιάζονται είναι σοβαρά, όπως συμβαίνει κυρίως στους εφήβους, τότε κρίνεται απαραίτητη η υποστήριξη ενός ψυχολόγου.

Παρενέργειες φαρμάκων –Αποτελέσματα κρίσεων

•Ευερεθιστότητα, υπερκινητικότητα, νοητική επιδείνωση.•Η ίδια η επιληψία μπορεί να προκαλέσει στο παιδί υπερκινητικότητα, κακή συμπεριφορά, αντικοινωνική συμπεριφορά.•Ο δείκτης νοημοσύνης των επιληπτικών παιδιών είναι χαμηλότερος από το μέσο όρο. Υπάρχουν όμως επιληπτικοί με φυσιολογικό δείκτη νοημοσύνης και άλλοι με νοητική υπεροχή ( (Δ.Ν. > 130).

Αντιμετώπιση στο σχολείοΚατά την ώρα της κρίσης ο άρρωστος πρέπει να τοποθετείται στο πάτωμα, ώστε να μη κινδυνεύει από εισρόφηση κι ακόμη να τοποθετείται ένα διπλωμένο μαντήλι στα πίσω δόντια για να μην προκληθεί ταυματισμός της γλώσσας ή των ούλων από δάγκωμα.Μετά τη διακοπή της κρίσης πρέπει το παιδί να τοποθετείται σε ήσυχο δωμάτιο μέχρι να ανακτήσει τις αισθήσεις του.Αν ακολουθήσει ύπνος πρέπει να αφεθεί και να μη γίνει προσπάθεια να ξυπνήσει. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να συνεργάζεται στενά με τους γονείς του παιδιού και να γνωρίζει τη φαρμακευτική αγωγή και τις παρενέργειες, ώστε να είναι σε θέση να χειρίζεται το παιδί όσο γίνεται καλύτερα.

Άσκηση και επιληψίαΤα επιληπτικά παιδιά πρέπει να ενθαρρύνονται να παίρνουν μέρος στις συνηθισμένες γυμναστικές δραστηριότητες μαζί με τα άλλα παιδιά. Κατά τη διάρκεια της άσκησης προκαλείται γαλακτική / πυροσταφυλική οξέωση που δρα ανασταλτικά στην επέλευση σπασμών. Υπάρχουν όμως κάποιες περιπτώσεις που ενεργοποιείται η επιληπτογόνος εστία του εγκεφάλου είτε στη διάρκεια της άσκησης είτε στο τέλος.Για την πυγμαχία και το ποδόσφαιρο οι γνώμες διίστανται, γιατί τα άτομα κινδυνεύουν από τραυματισμούς κεφαλής. Προτείνονται το τέννις, το γκόλφ και η γυμναστική.Δραστηριότητες όπως η ορειβασία , η αναρίχηση σε σχοινί και οι ασκήσεις σε μονόζυγα είναι επικίνδυνες, γιατί μπορεί το παιδί κατά την κρίση να πέσει και να χτυπήσει.

Το κολύμπι πρέπει να γίνεται σε πισίνα με την παρουσία έμπειρου παρατηρητή, όταν οι κρίσεις επέρχονται κατά αραιά χρονικά διαστήματα. Άτομα με συχνές επιληπτικές κρίσεις απαγορεύεται να κολυμπούν ακόμα και σε πισίνα.Απαγορεύεται η υποβρύχια κολύμβηση και οι βουτιές.Απαγορεύεται η χρήση δικύκλου, ενώ η χρησιμοποίηση αυτοκινήτου πρέπει να γίνεται με περιορισμούς.Γενικά η άθληση στα επιληπτικά παιδιά πρέπει να εξατομικεύεται.