∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

χάρις χάρις:α)ευεργεσία, β)ευγνωµοσύνη για την ευεργεσία που δέχτηκε κάποιος. η χάρις χάριν φέρει = η ευεργεσία φέρνει την ευγνωµοσύνη. αποδίδωµι χάριν = ανταποδίδω την ευεργεσία χάριν δίδω τινί = αισθάνοµαι ευγνωµοσύνη για κάποιον χάριν οφείλω τινί = χρωστώ ευγνωµοσύνη σε κάποιον, του είµαι υποχρεωµένος τιµωρω τιµωρω τινά: βοηθώ κάποιον να πάρει εκδίκηση τιµωρουµαι : παίρνω εκδίκηση, τιµωρώ κολάζω : τιµωρώ για σωφρονισµό ειµί ειµί: είµαι 1. συνδετικό = είµαι 2. υπαρκτικό = υπάρχω 3. δυνητικό = µπορώ Βρίσκεται µόνο στο γ' ενικό ως απρόσωπο 4. ΣΥΝΘΕΤΑ: α. σύνειµι = συναναστρέφοµαι β. πάρειµι = είµαι παρών γ. άπειµι = είµαι απών δ. περίειµι = υπερέχω, υποµένω 5. ΑΠΡΟΣΩΠΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ: α. έξεστι = είναι δυνατόν β. πάρεστι = είναι δυνατόν γ. ένεστι = είναι δυνατόν δ. µέτεστι µοι τινός = µετέχω σε κάτι, έχω δικαιώµατα σε κάτι έχω ΣΥΝΤΑΞΗ:1. έχω µε αιτιατική =έχω κάτι 2. έχω µε απαρέµφατο =µπορώ 3. έχω (ενέχει άρνηση µε πλάγια ερώτηση = δεν ξέρω ΦΡΑΣΕΙΣ:α) πλέον έχω = πλεονεκτώ β) µειον έχω = µειονεκτώ γ) ησυχίαν έχω = ησυχάζω δ) ευ, καλως, κακως, ούτως έχω =βρίσκοµαι σε... ε) πράγµατα έχω υπό τινός = ενοχλούµαι από κάποιον

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

στ) εν αιτία έχω τινά = κατηγορώ κάποιον ζ) αιτίαν έχω υπό τινός = κατηγορούµαι από κάποιον ΑΠΡΟΣΩΠΟ: Ι. αναγκαίως έχει = είναι ανάγκη ΙΙ. καλως έχει = είναι καλό ΣΥΝΘΕΤΟ: 1/ ανέχοµαι = υποµένω 2/ προσέχω τόν νουν τινί (ή σκέτο προσέχω = δίνω προσοχή) γίγνοµαι ΣΥΝΤΑΞΗ: 1) συνδετικό: δέχεται κατηγορούµενο γίγνοµαι = είµαι, γίνοµαι 2) παθητικό = γεννιέµαι, παράγοµαι, συµβαίνω ∆έχεται ποιητικό αίτιο ή γεν. της καταγωγής ή αντικείµενο σε δοτική ΦΡΑΣΕΙΣ: τα ιερά γίγνεται = οι θυσίες είναι ευνοϊκές. γίγνοµαι µετά τινός = είµαι µε το µέρος κάποιου. γίγνοµαι περί τι = ασχολούµαι µε κάτι. γίγνοµαι από τινος = αποχωρίζοµαι από κάποιον. ευ ή κακως γίγνοµαι τι = γίνεται κάτι κακά ή καλά. ΑΠΡΟΣΩΠΟ: γίγνεται = συµβαίνει ΣΥΝΘΕΤΑ: προσγίγνοµαι = προστίθεµαι παραγίγνοµαι = παραβρίσκοµαι περιγίγνοµαι = υπερισχύω συγγίγνοµαι = συναναστρέφοµαι επιγίγνοµαι = έρχοµαι κατόπιν οι επιγιγνόµενοι = οι µεταγενέστεροι, οι επόµενοι ποιω ΣΥΝΤΑΞΗ: 1/ ποιω µε αιτιατική = κατασκευάζω, κάνω κάτι 2/ποιω µε δύο αιτ. = διορίζω, κάνω, προσφέρω 3/ποιω µε δοτική και αιτ. = κάνω, προσφέρω, γίνοµαι αίτιος για κάτι σε κάποιον, προκαλώ 4/ποιω µε αιτ. και απαρµφ. = κάνω ώστε.... ποιουµαι µε αιτιατική = κάνω κάτι για τον εαυτό µου ποιουµαι µε δύο αιτ. = καθιστώ, κάνω

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

ΦΡΑΣΕΙΣ: ποιω µε αφηρ. ουσιαστικό: ποιω µάχην, συµµαχία, πόλεµον, ειρήνη, κ.λ.π. Το µέσο ποιουµαι µε τα παραπάνω ουσιαστικά ισοδυναµεί µε ρήµα ενεργητικό, παραγόµενο από το ουσιαστικό: πόλεµον ποιουµαι =πολεµώ, συµµαχίαν ποιουµαι = συµµαχώ, οργήν ποιουµαι = οργίζοµαι, πλουν ποιουµαι = πλέω, διδασκαλίαν ποιουµαι = διδάσκω. ποιουµαι = νοµίζω, θεωρώ. ποιουµαι τί συµφορά, δεινόν = θεωρώ κάτι συµφορα, φοβερό ποιουµαι τί πολλου, περί πλείονος = εκτιµώ κάτι πολύ, πιο πολύ, πάρα πολύ. ποιουµαι τί περί ολίγον, περί ελαχίστου, περί ουδενός = εκτιµώ κάτι λίγο, ελάχιστα, καθόλου ευ ποιω τινά = ευεργετώ κακως ποιω τινά = βλάπτω κάποιον ευ πράττω = ευτυχώ | κακως πράτω = δυστυχώ | ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΥΝΘΕΤΑ: 1. αντιποιω = κάνω κάτι καλό ή κακό για ανταπόδοση 2. αντιποιουµαι = διεκδικώ, προβάλλω δικαιώµατα 3. παραποιω = νοθεύω εκποιω= πουλώ χρωµαι χρωµαι τινί = χρησιµοποιώ κάποιον ή κάτι χρωµαι µε δύο δοτικές, από τις οποίες η µία είναι κατηγορούµενο = χρησιµοποιώ κάποιον µε ορισµένη ιδιότητα. π.χ. χρωµαι τινί φίλω = κάποιον τον έχω φίλο µου. Αλλα ρήµατα που έχουν κοινούς τύπους, αλλά διαφορετική σηµασία: χρη ή χρέων εστί = πρέπει χρήω= δίνω χρησµό χρήοµαι(-µαι) =(µέσο) ζητώ χρησµό χρίω = αλείφω χρήζω = έχω ανάγκη

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

ηγουµαι ΣΥΝΤΑΞΗ: 1/ηγουµαι τινός = είµαι αρχηγός 2/ηγουµαι τινί= οδηγώ 3/ηγουµαι ή νοµίζω µε δύο αιτ. από τις οποίες η µία είναι κατηγορούµενο = θεωρώ κάποιον κάτι 4/ηγουµαι, νοµίζω, οίοµαι µε ειδικό απαρέµφατο = νοµίζω ότι... ΦΡΑΣΕΙΣ: ηγουµαι τί περί πλείονος, περί πλείστου, περί ουδενός = θεωρώ κάτι σπουδαιότερο, ασήµαντο ./. ∆ΙΚΑΣΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ καταψηφίζοµαι τινός ή καταγιγνώσκω τινός= καταδικάζω κάποιον καταψηφίζοµαι τινός θανάτου ή καταγιγνώσκω τινός θανάτου = καταδικάζω κάποιον σε θάνατο καταψηφίζοµαι τινός ή καταγιγνώσκω τινός δειλίαν, κλοπήν = καταδικάζω κάποιον σα δειλό, κλέφτη αποψηφίζοµαι τινός ή απογιγνώσκω τινός = αθωώνω κάποιον καταψηφίζοµαι (παθ.)= καταδικάζοµαι τα καταψηφισθέντα = καταδικαστικές αποφάσεις δίκη = δίκη, δικαστική υπόθεση, κυρίως για ιδιωτικές υποθέσεις γραφή = καταγγελία για δηµόσια υπόθεση ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ δίκη ή δίκας δίδωµι = τιµωρούµαι δίκη ή δίκας λαµβάνω παρά τινός = τιµωρώ κάποιον φεύγω (ως δικαστ. όρος)= είµαι κατηγορούµενος φεύγω δίκην ή γραφήν= είµαι κατηγορούµενος για ιδιωτική ή δηµόσια υπόθεση φεύγω(δίκην) φόνου = κατηγορούµαι για φόνο ο φεύγων = ο κατηγορούµενος διώκω(ως δικαστ. όρος) = είµαι κατήγορος δίκην διώκω = είµαι κατήγορος για ιδιωτική υπόθεση ο διώκων = ο κατήγορος υπέχω δίκην ή δίκας = υποβάλλοµαι σε δίκη υπέχω δίκην τινί = τιµωρούµαι από κάποιον οφλισκάνω δίκην = καταδικάζοµαι σε δίκη, χάνω τη δίκη οφλισκάνω ερήµην τήν δίκην = καταδικάζοµαι ερήµην οφλισκάνω δίκην κλοπής, αρπαγης = καταδικάζοµαι για κλοπή, αρπαγή

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

οφλισκάνω φόνου (ενν. δίκην)= καταδικάζοµαι για φόνο οφλισκάνω αστρατείας(ενν. δίκην)= καταδικάζοµαι για λιποταξία οφλισκάνω δίκην θανάτου= καταδικάζοµαι σε θάνατο οφλισκάνω ζηµίαν ή χρήµατα = καταδικάζοµαι σε χρηµατικό πρόστιµο δίκην επιτίθιµι τινί = τιµωρώ κάποιον µηνύω = καταγγέλλω, καταθέτω µήνυση εναντίον κάποιου γράφοµαι τινά τινός = καταγγέλλω κάποιον για κάτι γράφοµαι τινά = καταγγέλλω κάποιον γράφοµαι τινά αδικειν = καταγγέλλω κάποιον ότι αδικεί εισαγγέλλω = καταγγέλλω κάποιον για δηµόσιο αδίκηµα εγκαλω τινά = καταγγέλλω κάποιον εγκαλω (ως δικαστ. όρος) = είµαι κατήγορος στο δικαστήριο αιρω δίκην ή γραφην = κερδίζω την υπόθεση αλίσκοµαι (ως δικαστ. όρος) = καταδικάζοµαι αλίσκοµαι τινός (π.χ. κλοπής) = καταδικάζοµαι για κάτι(π.χ. κλοπή) δέω δέω = έχω ανάγκη ΣΥΝΤΑΞΗ: 1/ δέω τινός = έχω ανάγκη από κάτι 2/ δέοµαι τινός (πρόσωπο) = παρακαλώ κάποιον, ζητώ δεόµαι τινός (πράγµα) = έχω ανάγκη από κάτι 3/ δέοµαι τινός τινός = ζητώ από κάποιον κάτι 4/ δέοµαι τινός τι = ζητώ από κάποιον κάτι 5/ δέοµαι τινός (προσ.) µε απαρέµφατο = παρακαλώ κάποιον να ΦΡΑΣΕΙΣ: ολίγου ή µικρου ή πολλου δέω + απαρέµφ. = έχω λίγο ή ... σχεδόν ολίγου ή µικρου εδέησα + απαρέµφ. =λίγο έλειψα να.. ολίγου ή µικρου(δειν) µε οριστ. άρθρο (εποίησα) = λίγο έλειψε να ΑΠΡΟΣΩΠΟ: δει + απαρέµφ. = πρέπει ενδει = υπάρχει παντελής έλλειψη προσδει = υπάρχει επιπλέον ανάγκη ολίγου δει = σχεδόν πολλου δει = χρειάζεται πολύ δει µοι τινός = έχω ανάγκη από κάτι ΣΗΜΕΙΩΣΗ : διαφέρει το ρήµα δέω(=δένω), όχι µόνο στο νόηµα, αλλά και στην κλίση

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

αίρω ΣΥΝΤΑΞΗ: 1/αιρω τινά ή τι (έµψυχο) = συλλαµβάνω 2/αιρω τινά ή κάτι(άψυχο) = κυριεύω 3/παθητικό αλίσκοµαι = α. συλλαµβάνοµαι(για τα έµψυχα) β. κυριεύοµαι (για άψυχα) 4/αιρω(ως δικαστ. όρος) = αποδεικνύω κάποιον ένοχο, πετυχαίνω την καταδίκη του 5/αιρουµαι (µέσο)= α. µε δύο αιτ. = εκλέγω β. µε απαρέµφ. = προτιµώ να... γ. ως παθητικό = εκλέγοµαι ΣΥΝΘΕΤΑ: αναιρω = α. σηκώνω (κυρίως νεκρούς) για ενταφιασµό β. φονεύω γ. χρησµοδοτώ δ. ανατρέπω το επιχείρηµα του άλλου καθαιρω = κατεδαφίζω, καταδικάζω ΣΗΜΕΙΩΣΗ : αίρω = σηκώνω ΦΡΑΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΕΙΜΙ Οι αναφορικές αντωνυµίες ή τα επιρρήµατα µε έναν τύπο του ειµί, κυρίως το εστί ή το εισί, ισοδυναµούν µε αόριστη αντωνυµία ή επίρρηµα. Οι πιο συνηθισµένες εκφράσεις είναι: 1)έστιν ός ή έστιν όστις = κάποιος 2)εισί οί ή έστι οί= κάποιοι, µερικοί 3)ουκ έστιν όστις ή ουδείς έστιν ός ή ουδείς έστιν όστις = κανείς 4)ουκ έστιν όστις ου ή ουδείς έστιν όστις ου = καθένας, όλοι 5)έστιν οι ή έστιν όπου = κάπου 6)ουκ έστιν όπου = πουθενά 7)ουκ έστιν όπου ου = παντού 8)έστιν όπως = κάπως 9)ουκ έστιν όπως = µε κανέναν τρόπο 10)ουκ έστιν όπως ου = µε κάθε τρόπο, οπωσδήποτε 11)εστιν η ή όπη= κάπου 12)εστιν όποι = προς κάπου 13)έστιν όθεν = από κάπου 14)έστιν ένθα = κάπου δοκέω(-ω)

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

ΣΥΝΤΑΞΗ: 1. δοκω + ειδ. Απαρέµφατο = νοµίζω ότι 2. δοκω µε δύο αιτιατικες = θεωρώ κάποιον κάτι 3. δοκω + τελικό απαρέµφ. = είµαι αποφασισµένος να .... 4. δοκω(αµτβ.) = φαίνοµαι, θεωρούµαι 5. δοκω µε δοτική ισοδυναµεί µε ρήµα του οποίου το υποκείµενο είναι η δοτική (στη µετάφραση), π.χ. δοκω µοι = νοµίζω, δοκεις µοι = νοµίζω, δοκεις αυτω = νοµίζει αυτός, δοκουµεν ηµιν = νοµίζουµε, δοκουµεν υµιν = νοµίζετε, δοκουµεν αυτοις = νοµίζουν, δοκειτε ηµιν = νοµίζουµε, δοκειτε αυτοις = νοµίζουν, κ.λ.π ΑΠΡΟΣΩΠΟ: 1. δοκει µοι + ειδ. απαρµφ. = νοµίζω ότι ... 2. δοκει µοι + τελ. απαρεµφ. = µου φαίνεται καλό, αποφασίζω. ΣΥΝΘΕΤΑ: προσδοκέω-ω = νοµίζω επιπλέον ΠΡΟΣΟΧΗ: ∆ιαφέρει από το προσδοκάω-ω = περιµένω φύω φύω = γεννώ φύοµαι(µέσο και παθ.) =γεννιέµαι έφην (αορ.) = γεννήθηκα πέφυκα (παρακ.) είµαι από τη φύση µου, είµαι γεννηµένος επεφύκειν (υπερσ.) = ήµουν από τη φύση µου Οι τρεις τελευταίοι τύποι της ενεργητικής φωνής µε µέση και παθητική σηµασία. Επίσης ο αόριστος έφην και ο παρακείµενος πέφυκα συχνά έχουν τη σηµασία του ενεστώτα, ενώ ο υπερσυντέλικος έχει τη σηµασία του παρατατικού. ΣΥΝΤΑΞΗ: 1. φύω τι = γεννώ, παράγω 2. φύοµαι τινός = κατάγοµαι από κάποιον ίσταµαι ίσταµαι = στέκοµαι ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ο ενεργ. β' Αόρ. έστην και ο ενεργ. παρακ. έστηκα, καθώς και ο υπερσ. εστήκειν ή ειστήκειν, έχουν σηµασία παθητική και αµετάβατη. ΣΥΝΘΕΤΑ: 1. καθίσταµαι = γίνοµαι 2. ανίστηµι τινά = σηκώνω κάποιον 3. ανίσταµαι = σηκώνοµαι

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

4. αφίστηµι τινά τινός = αποµακρύνω κάποιον από κάτι, παρακινώ σε αποστασία κάποιον 5. αφίσταµαι = αποστατώ 6. παρίσταµαι = είµαι κοντά 7. συνίστηµι τι = συνενώνω 8. διίστηµι = διαχωρίζω 9. εφίστηµι = διορίζω αρχηγό 10. εφίσταµαι = επιστατώ πράττω πράττω = κάνω ΣΥΝΤΑΞΗ: 1. πράττω τι = κάνω κάτι

2. πράττω τινά (προσ.) τι (πραγµα)=α)προξενώ σε κάποιον κάτι β)εισπράττω

3. πράττω τά ίδια = ασχολούµαι µε τις ατοµικές µου υποθέσεις 4. πράττω τά κοινά ή τά της πόλεως= διαχειρίζοµαι τις υποθέσεις της πόλης, αναµειγνύοµαι στην πολιτκή, παίρνω µέρος στη διοίκηση των κοινών 5. πράττω περί τινός = ασχολούµαι µε κάτι 6. ευ πράττω = ευτυχώ 7. κακως πράττω =δυστυχώ 8. πράττω καλως, βέλτιον, χειρον, ούτω, οµοίως = βρίσκοµαι σε καλή, πιο καλή, πιο κακή, τέτοια, όµοια κατάσταση 9. πράττω + συγκριτικό = είµαι πιο (συγκριτικό) 10. ευ ποιω= ευεργετώ 11. κακως ποιω = βλάπτω 12. ευ πάσχω = ευεργετούµαι 13. κακως πάσχω = βλάπτοµαι ΣΥΝΘΕΤΑ: καταπράττω = κατορθώνω διαπράττω = φέρνω σε πέρας ορω ορω = βλέπω ΣΥΝΤΑΞΗ: 1. ορω τινά ή τι = βλέπω κάποιον ή κάτι 2. ορω + κατηγ. µτχ. ή ειδική προτ. ή ειδ. απρµφ.= βλέπω, αντιλαµβάνοµαι ότι ... 3. ορω + ενδοιασ. προτ. = προσέχω ...

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

4. ορω + πλάγια ερωτ. προτ. = σκέφτοµαι ... ΣΥΝΘΕΤΑ: περιορω = ανέχοµαι καθορω = παρατηρώ προσεκτικά φέρω ΣΥΝΤΑΞΗ: 1. φέρω µε αιτ. = α)φέρνω β)υποµένω, υποφέρω, αντέχω σε κάτι γ)παράγω δ)αρπάζω, λεηλατώ ε)παίρνω, πληρώνοµαι στ)πληρώνω 2. φέρω τινί τι = α)δίνω σε κάποιον κάτι β)προκαλώ σε κάποιον κάτι ΦΡΑΣΕΙΣ: 1/ φέρω τί βαρέως, χαλεπως, πικρως, δεινως, κλπ. =υποφέρω κάτι µε δυσκολία 2/ φέρω τί ραδίως, ευπετως, ευµενως, κλπ. = υποφέρω κάτι εύκολα, µε προθυµία 3/ ευ φέροµαι = πετυχαίνω 4/ κακως φέροµαι = αποτυχαίνω 5/ τα πράγµατα κακώς φέρουσι = οι υποθέσεις δεν πάνε καλά 6/ χάριν φέρω τινί = ανταποδίδω την ευεργεσία 7/ ψηφον φέρω = ψηφίζω, αποφασίζω 8/ φέρω δασµόν ή φόρον = πληρώνω δασµό ή φόρο 9/ φέρω µισθόν = πληρώνοµαι 10/άγω και φέρω =λεηλατώ(το άγω για τα ζώα και το φέρω για τα πράγµατα) 11/ φέρε(προστ.) = εµπρός, έλα ΑΠΡΟΣΩΠΟ: φέρει = συµφέρει φέρεται = διαδίδεται ΣΗΜΕΙΩΣΗ : φέροµαι(µέσο) = φέρνω, παίρνω για τον εαυτό µου φέροµαι(παθητ.)= µεταφέροµαι,. παρασύροµαι ΣΥΝΘΕΤΑ: 1.αναφέρω = αναγγέλλω 2.διαφέρω(τινός) = είµαι ανώτερος από κάποιον 3.διαφέρει µοι = µε ενδιαφέρει 4.εισφέρω = δίνω, συνεισφέρω 5.επιφέρω = επιβάλλω 6.εκφέρω(πόλεµον) = επιχειρώ πόλεµο 7.συµφέρει τινί = είναι συµφέρον σε κάποιον

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

οίδα οιδα = γνωρίζω ΣΥΝΤΑΞΗ: 1.οιδα + ειδ. πρότ. ή απαρµφ. ή κατηγ. µτχ. =γνωρίζω ότι 2.οιδα + τελ. απαρµφ. = είµαι ικανός να ... ΦΡΑΣΕΙΣ: 1/χάριν οιδα τινί = ευγνωµονώ κάποιον 2/οιδα ότι = το ξέρω βέβαια 3/ευ οιδα ότι = το ξέρω καλά, βεβαιότητα ΣΥΝΘΕΤΑ:Τα σύνθετα ανεβάζουν τον τόνο στην οριστική και προστακτική ενεστώτα 1.κάτοιδα = γνωρίζω 2.σύνοιδα τινί = γνωρίζω όσα και κάποιος άλλος 3.σύνοιδα = γνωρίζω 4.σύνοιδα εµαυτω = έχω συναίσθηση ίστηµι ίστηµι= στήνω ΣΥΝΤΑΞΗ: 1.ίστηµι τινά ή τι = κάνω κάποιον ή κάτι να σταθεί όρθιο 2.ίστηµι τινί = χτίζω, κατασκευάζω αγάλµατα, οικοδοµές, ανδριάντα προς τιµήν κάποιου 3.ίστηµι τινά = διορίζω κάποιον 4.ίστηµι τι = προκαλώ φύοµαι έφυν, πέφυκα, επεφύκειν = ως συνδετικά, ήµουν από τη φύση µου πέφυκα αγαθός =είµαι γενναίος από τη φύση µου έφυν, πέφυκα, επεφύκειν µε κατηγ. µτχ. = από τη φύση πέφυκα, επεφύκειν + τελικό απαρµφ.= είναι φυσικό να... φαίνω ΣΥΝΤΑΞΗ: 1/φαίνω τινά ή τι =ανακαλύπτω κάποιον ή κάτι 2/φαίνω+δύο αιτιατικές(η µία κατηγορούµενο)=αποδεικνύω 3/φαίνω τινί τι = φανερώνω σε κάποιον κάτι 4/φαίνω(αµτβ.) = δίνω πληροφορίες 5/φαίνω(ως δικαστικός όρος) = καταγγέλλω φαίνοµαι = έρχοµαι στο φως, είµαι φανερός

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

1/φαίνοµαι + ειδ. απαρµφ. =νοµίζω ότι, θεωρούµαι ότι... 2/φαίνοµαι + κατηγ. µτχ. =είναι ολοφάνερα, αποδεδειγµένα ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το φαίνοµαι µε ειδ. απαρµφ. δηλώνει υποκειµενική γνώµη, ενώ µε κατηγ. µτχ. δηλώνει αντικειµενική πραγµατικότητα. 3/φαίνοµαι(ως συνδετ.)= θεωρούµαι, νοµίζοµαι 4/φαίνοµαι(ως δικαστικός όρος)=καταγγέλλοµαι από κάποιο ΦΡΑΣΕΙΣ: φρουράν φαίνω = προκηρύσσω στρατολογία ΣΥΝΘΕΤΑ: αποφαίνοµαι = εκφράζω γνώµη καταφαίνοµαι = φαίνοµαι καθαρά υποφαίνοµαι = δείχνω λίγο τίθηµι τίθηµι = τοποθετώ ΣΥΝΤΑΞΗ: 1.τίθηµι τινά ή τι = τοποθετώ 2.τίθηµι + δύο αιτ. (η µία κατηγορούµενο) = θεωρώ 3.τίθηµι + αιτ. + γεν. κατηγ. = θεωρώ, κατατάσσω ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ:1/τίθεµαι + αιτ. = τοποθετώ κάτι για µένα 2/τίθεµαι + δύο αιτ. (η µία κατηγ.) = θεωρώ ΦΡΑΣΕΙΣ: τίθηµι νόµον = νοµοθετώ τίθεµαι νόµον = ψηφίζω νόµο αγωνα τίθηµι = προκηρύσσω, διοργανώνω αγώνα αθλον τίθηµι = προτείνω κάποιο βραβείο δίκην επιτίθηµι τινί = τιµωρώ κάποιον τίθεµαι ψηφον = ψηφίζω τίθεµαι τήν γνώµην = εκφέρω τη γνώµη, αποφασίζω τίθεµαι γνώµην = συµφωνώ µε µια γνώµη, απόφαση παιδα τίθεµαι τινά = υιοθετώ κάποιον τα όπλα τίθεµαι = α/ στρατοπεδεύω β/ παρατάσσοµαι για µάχη γ/ παραδίνοµαι ευ ή καλως τίθεµαι = τακτοποιώ, διαχειρίζοµαι κάτι καλά ΣΥΝΘΕΤΑ: ανατίθηµι = αφιερώνω αντιτίθηµι =αντιπαραβάλλω, αντιτάσσω αποτίθηµι = βάζω κάτω διατίθηµι = τακτοποιώ συντίθηµι = συντάσσω συντίθεµαι = συµφωνώ, κάνω συνθήκη

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

κατατίθηµι = βάζω κάτω παρατίθηµι = βάζω κοντά µετατίθηµι = µεταθέτω λέγω ΣΥΝΤΑΞΗ: Το λέγω συντάσσεται κανονικά µε ειδική πρόταση ή ειδικό απαρεµφ.. Συχνά, όµως, µε τη σηµασία του διατάσσω, συντάσσεται και µε τελικό απαρεµφ.π.χ. ειπειν ανοιξαι τάς πύλας= διέταξε να ανοίξουν τις πόρτες. ΦΡΑΣΕΙΣ: ευ λέγω = επαινώ ευ ακούω υπό τινός = επαινούµαι κακως λέγω= κακολογώ κακως ακούω υπό τινός = κακολογούµαι από κάποιον οι λέγοντες = οι ρήτορες ΑΠΡΟΣΩΠΟ: λέγεται = λένε. ∆ιαφέρει από το λέγω που βρίσκεται πάντα σύνθετο, π.χ. συλλέγω = συγκεντρώνω ορµίζω ορµίζω = οδηγώ το πλοίο στο λιµάνι ΑΛΛΕΣ ΝΑΥΤΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ µεθορµίζω = µεταφέρω το πλοίο από το ένα λιµάνι στο άλλο καταιρω = καταπλέω απαιρω = αποπλέω κατάγω = οδηγώ το πλοίο στο λιµάνι για λεηλασία κατάγοµαι = καταπλέω ανάγοµαι = αποπλέω ορµέω-ω = είµαι αραγµένος στο λιµάνι εφορµέω-ω = εκτελώ αποκλεισµό ορµάω-ω = παρακινώ ορµωµαι(µέσο) = 1. ξεκινώ από κάποιο µέρος 2. αρχίζω 3. σπεύδω

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

ΑΛΛΑ ΡΗΜΑΤΑ αγορεύω = µιλώ σε συνέλευση καταγορεύω = κατηγορώ προαγορεύω = διακηρύσσω συναγορεύω = συνηγορώ αναγορεύω = ανακηρύσσω απαγορεύω = 1. δεν επιτρέπω 2. κουράζοµαι αγοράζω = 1. περνώ τον καιρό µου στην αγορά 2. αγοράζω αγείρω = συγκεντρώνω αγγέλλω = αναγγέλλω επαγγέλλοµαι = υπόσχοµαι εισαγγέλλω = καταγγέλλω άγω = οδηγώ κατάγω = 1. επαναφέρω εξόριστο στην πατρίδα 2. οδηγώ πλοίο στο λιµάνι για λεηλασία ανάγοµαι = αποπλέω κατάγοµαι = καταπλέω άγοµαι γυναίκαν = παντρεύοµαι άγω εορτήν = γιορτάζω άγω και φέρω = λεηλατώ προσάγω = οδηγώ υπάγω = υποτάσσω αγωνίζοµαι = πολεµώ αγωνίζοµαι αγώναν, στάδιον, πάλην, κλπ. = παίρνω µέρος σε ... αφικνέοµαι-ουµαι = φτάνω ήκω = έχω έλθει προσήκω = 1. συγγενεύω 2. είµαι κοντά προσήκει(απρ.) = αρµόζει οι προσήκοντες = 1. οι συγγενείς

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

2. οι φίλοι τα προσήκοντα = τα καθήκοντα διήκω = εκτείνοµαι καθήκω = φτάνω οίχοµαι = 1. έχω φύγει 2. έχω πεθάνει 3. χάνοµαι οίχοµαι + κατηγ. µτχ. = ισοδυναµεί µε το επίρρηµα γρήγορα, π.χ. ώχετο απιών = έφυγε αµέσως είκω = υποχωρώ είκω = µοιάζω ακούω ΣΥΝΤΑΞΗ: 1/ ακούω + κατηγ. µτχ. σε πτώση γενική (άµεση αντίληψη) = ακούω ο ίδιος, µε τα αυτιά µου, π.χ. ακούω τινός λέγοντος= ακούω κάποιον να λέει 2/ ακούω + κατηγ. µτχ. σε πτώση αιτιατική (έµµεση αντίληψη) = µαθαίνω από αλλού 3/ ακούω + αιτ. + απαρµφ. = δηλώνεται ένα αβέβαιο γεγονός, µια φήµη ΦΡΑΣΕΙΣ: ευ ακούω υπό τινός = επαινούµαι κακως ακούω (δες παραπ.) άρχω άρχω = 1. κάνω αρχή 2. κυβερνώ άρχοµαι(µέσο) =διδάσκω για πρώτη φορά Τα άρχω και άρχοµαι µε τη σηµασία του αρχίζω διαφέρουν στα εξής: άρχω τινός = αρχίζω κάτι που θα συνεχίσουν και οι άλλοι άρχοµαι τινός = αρχίζω κάτι που θα τελειώσω ο ίδιος κατάρχω ή εξάρχω = κάνω πρώτος την αρχή απάρχοµαι = 1. αρχίζω µια θυσία 2. προσφέρω τους πρώτους καρπους απαρχή και πιό συνηθ. απαρχαί = οι πρώτοι καρποί που προσφέρονται σαν θυσίες στους Θεούς

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

δίδωµι δίδωµι =δίνω δίκην δίδωµι = τιµωρούµαι. Το ενεργητικό: δίκην λαµβάνω παρά τινός δίδωµι τινί = 1. ανταποδίδω 2. προτείνω ανταλλαγή περιουσίας αντίδοσις = ανταλλαγή περιουσίας ενδίδωµι = προοδεύω αποδίδωµι = επιστρέφω χάριν αποδίδωµι = επιστρέφω την ευεργεσία µεταδίδωµι τινά τινός = δίνω σε κάποιον ένα µέρος από κάτι στρέφω στρέφω = γυρίζω, µεταβάλλω µεταστρέφω = γυρίζω κάτι, το στρέφω προς άλλη κατεύθυνση µεταστρέφοµαι = γυρίζω σε άλλη κατεύθυνση αποστρέφω = αποµακρύνω καταστρέφοµαι τινά ή τι =υποτάσσω κάποιον ή κάτι πίπτω = 1. πέφτω 2. σκοτώνοµαι αποθνήσκω = σκοτώνοµαι, πεθαίνω αποκτείνω = σκοτώνω εκπίπτω = εξορίζοµαι εκβάλλω = εξορίζω ίηµι ίηµι =ρίχνω ΣΥΝΘΕΤΑ: ενίηµι = ρίχνω µέσα καθίηµι = ρίχνω προς τα κάτω συνίηµι = εννοώ ανίηµι = αφήνω εφίηµι = επιτρέπω αφίηµι = αφήνω προίεµαι = παραµιλώ εφίεµαι =επιθυµώ προσίεµαι =παραδέχοµαι υφίεµαι = υποχωρώ καθυφίηµι =1.αφήνω 2.παραµελώ 3.παραδίνω

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

παρίηµι = αφήνω καθυφίεµαι τινί(µέσο) = υποχωρώ σε κάποιον λανθάνω λανθάνω = ξεφεύγω την προσοχή κάποιου, µένω άγνωστος ΣΥΝΤΑΞΗ: λανθάνω + κατηγ. µτχ. ισοδυναµεί µε επίρρηµα, π.χ. λανθάνω φεύγων= φεύγω κρυφά ΣΥΝΘΕΤΑ: επιλανθάνω = ξεχνώ υπολανθάνω = ξεφεύγω την προσοχή µιµνήσκω = υπενθυµίζω ενθυµέοµαι-ουµαι = παίρνω υπόψη µου µνηµονεύω = θυµάµαι, αναφέρω πέµπω πέµπω = στέλνω ....Συχνά εννοείται ως αντικείµενο του ρήµατος οι λέξεις πρέσβεις ή άγγελον, κλπ. ΣΥΝΤΑΞΗ: πέµπω + απαρέµφ. = στέλνω διαταγή, παραγγέλνω, π.χ. πέµπουσι οι έφοροι στρατεύεσθαι= οι έφοροι στέλνουν διαταγή να εκστρατεύσει ΣΥΝΘΕΤΑ: µεταπέµποµαι = προσκαλώ κάποιον µε αγγελιοφόρο αποπέµπω = στέλνω µακριά, απολύω διαπέµπω = στέλνω σε διάφορες κατευθύνσεις εκπέµπω = εξαποστέλλω αναπέµπω = στέλνω προς το εσωτερικό,από τα παράλια προς τα µεσόγεια γιγνώσκω ΣΥΝΤΑΞΗ: γιγνώσκω τινά = γνωρίζω κάποιον ή κάτι γιγνώσκω + ειδ. προτ. = γνωρίζω ότι... γιγνώσκω + τελ. απαρµφ. = αποφασίζω να ... γιγνώσκω + ειδ.απαρεµφ. = νοµίζω ότι ... ΣΥΝΘΕΤΑ: διαγιγνώσκω = αποφασίζω καταγιγνώσκω τινός =καταδικάζω κάποιον απογιγνώσκω τινός = αθωώνω µεταγιγνώσκω = µετανιώνω παραγιγνώσκω = παρανοώ γιγνώσκω τα δίκαια = παίρνω δίκαιη απόφαση

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

τειχίζω = 1. χτίζω τείχος 2. οχυρώνω µε τείχος αποτειχίζω = αποκλείω µε τείχος διατειχίζω = αποχωρίζω και οχυρώνω µε τείχος κάποιον επιτειχίζω = χτίζω τείχος απέναντι σε κάποιον τειχοµαχέω-ω = πολιορκώ εκπολιορκω = εξαναγκάζω πολιορκηµένη πόλη να παραδοθεί προσκαθέζοµαι =πολιορκώ λαγχάνω = 1. παίρνω κάτι µε κλήρο 2. αναλαµβάνω µε κλήρο δηµόσιο αξίωµα 3. εισάγω σε δίκη λείπω = αφήνω λείποµαι τινός = είµαι κατώτερος από κάποιον επιλείπω = αφήνω µανθάνω = µαθαίνω αποµανθάνω = λησµονώ εκµανθάνω = µαθαίνω καλά τελευταω-ω τελευτω = 1. τελειώνω 2. πεθαίνω ΦΡΑΣΕΙΣ: τελευτω τόν βίον =πεθαίνω τελευτω υπό τινός = σκοτώνοµαι από κάποιον τελευτων-ωσα-ων(ως επιρρ.) = στο τέλος, π.χ. τελευτων είπε = στο τέλος είπε τάττω(τάσσω) τάττω =1. βάζω σε τάξη 2. διατάσσω αντιτάττω = προτάσσω το στρατό απέναντι στον αντιτάσσοµαι (παθητ.) = 1. παρατάσσοµαι εναντίον κάποιου 2. εναντιώνοµαι διατάσσω = 1. τακτοποιώ 2. παρατάσσω στρατό σε µάχη 3. διορίζω

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

επιτάσσω = διατάζω προστάσσω = διατάζω προστάττεται(απρ.) = δίνεται διαταγή στέλλω στέλλω = 1. αποστέλλω 2. ετοιµάζω 3. τακτοποιώ επιστέλλω = διατάζω επιστέλλεται (απρ.) = δίνεται διαταγή περιστέλλω = περιορίζω εντέλλοµαι = διατάσσω οφλισκάνω = 1. οφείλω, χρωστώ στο δηµόσιο 2. καταδικάζοµαι να πληρώσω πρόστιµο οφλισκάνω δίκην φόνου ή οφλισκάνω φόνου = καταδικάζοµαι για φόνο οφλισκάνω δίκην θανάτου =καταδικάζοµαι σε θάνατο οφλισκάνω ζηµίαν = καταδικάζοµαι σε πρόστιµο οφλισκάνω µωρίαν, γέλωτα, δειλία, κλπ. =αποδεικνύοµαι .... οφείλω = χρωστώ σε ιδιώτη ο αόριστος ώφελον, ες, ε + απαρεµφ. = µακάρι να ...,π.χ. ώφελε Κυρος ζην= µακάρι να ζούσε ο Κύρος χάριν οφείλω τινί =χρωστώ ευγνωµοσύνη σε κάποιον πιπράσκω = πουλώ αποδίδοµαι = πουλώ εκποιω = πουλώ ωνουµαι= αγοράζω επριάµην (αορ. του ωνουµαι) = αγόρασα εξωνουµαι = εξαγοράζω αντωνουµαι = συναγωνίζοµαι, πλειοδοτώ συνωνουµαι =αγοράζω συνεταιρικά φθάνω τινά ή τι = προφταίνω κάποιον ή κάτι φθάνω + κατηγ. µτχ. = κάνω κάτι πρώτος φθανω + αρν. ου + µτχ. δηλώνει προτροπή και σηµαίνει γρήγορα φθάνω + απαρεµφ. ισοδυναµεί µε το επίρρηµα πρωτύτερα

∆ΗΜΗΤΡΗΣ Ν. ΜΠΑΪΡΑΜΗΣ, Φιλόλογος

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ ΟΙΚΟΙ οίκοι (µένω) = στην πατρίδα οίκοθεν = από την πατρίδα οίκαδε ή οίκονδε = στην πατρίδα ΣΕ ΤΟΠΟ ΣΤΑΣΗ Αθήνησι = στην Αθήνα αυτόθι = εκεί αλλοθι = σε άλλο µέρος αλλαχόθι = κάπου αλλού, αλλού πανταχόθι = παντού πανταχου = παντού αµφοτερωθι = και στα δύο µέρη αυτου = εκεί αλλαχου =κάπου αλλού ουδαµου = πουθενά ΚΙΝΗΣΗ ΠΡΟΣ ΕΝΑ ΜΕΡΟΣ αλλοσε = προς ένα µέρος αλλαχόσε = σε κάποιο άλλο µέρος Μεγαράδε = στα Μέγαρα εκατέρωσε =και προς τα δύο µέρη κοι =προς τα που ποι = (άτονο) προς κάπου όποι =1. αναφ. όπου 2. ερωτ. πού 3. τροπ. πως οι ή οι = προς το οποίον µέρος, όπου πανταχοι = προς όλα τα µέρη είσω ή έσω = µέσα πόρρω ή πρόσω = προς τα εµπρός