κείμενα παρουσίασης

1 Αθανασίου ΗλίαςΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 115 Αυγούστου 1940 Στην προκυμαία της Τήνου όλα έδειχναν να κυλούν φυσιολογικά Το νησί ήταν για μια ακόμη χρονιά έτοιμο να υποδεχτεί τους χιλιάδες πιστούς στην εκκλησιά της Παναγίας Ήδη 2 νέα επιβατηγά ατμόπλοια γεμάτα με κόσμο έφτασαν ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 2Στο λιμάνι το ελαφρύ καταδρομικό ΕΛΛΗ υπερήφανο με τον laquoμέγαraquo σημαιοστολισμό του τραβούσε τα βλέμματα του κόσμου από την προκυμαία Στο κατάστρωμα ναύτες και αξιωματικοί ντυμένοι με στολές laquoεξόδουraquo ατένιζαν το νησί της Μεγαλόχαρης και περίμεναν πότε θα πατήσουν στη νησιωτική στεριά Η Μεγαλόχαρη από άκρη σε άκρη γιόρταζε τη χάρη Της σε όλη την Ελλάδα Το κλίμα κανονικά θα έπρεπε να είναι χαρούμενο Πίσω όμως από τα χαμόγελα ο περισσότερος κόσμος είχε ένα βάρος στη ψυχή Ένα κακό προαίσθημα Τα μηνύματα δεν είναι ενθαρρυντικά Η κατάσταση στην Ευρώπη είναι έτοιμη να ξεφύγει από κάθε έλεγχο Οι Γερμανοί με τον Χίτλερ έχουν εισβάλει στην Πολωνία και συνεχίζουν την κατακτητική πορεία τους Από την άλλη ο Μουσσολίνι της Ιταλίας είχε δώσει σαφέστατες εντολές στους επιτελείς του laquoΠροκαλέστε με κάθε τρόπο αυτούς τους άθλιους Έλληνες Κάντε τους με κάθε κόστος να απαντήσουν και μετά τσακίστε τους Καμία δύναμη δεν μπορεί να αντισταθεί στη Νέα Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μαςhellipraquoΤο ιταλικό υποβρύχιο DELFINO βρισκόταν εν καταδύσει έξω από το λιμάνι της Τήνου Ο κυβερνήτης του είχε πάρει σαφέστατες διαταγές laquoΌλα είναι εντάξει μπορείτε να πυροδοτήσετε Σενιορε Το πλοίο είναι πλέον δικό σας ΤέλοςraquoΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 3825΄ το πρωί laquoΤΟΡΠΙΛΗ ακριβώς στη μέση Τορπίληraquo Η πρώτη έκρηξη έκανε τους πάντες να γυρίσουνhellip Κοίταζαν αποσβολωμένοι την ΕΛΛΗ να βγάζει καπνούς από το πλάι Η δεύτερη έκρηξη ήταν ισχυρότερη Καπνός hellipμαύρος πυκνός καπνός κάλυψε τον ουρανό πάνω από το πλοίο Οι ναύτες πηδούσαν από το κατάστρωμα να σωθούν Οι φλόγες έβγαιναν απειλητικές από τα σωθικά του καραβιού Στην προκυμαία ο κόσμος δεν πίστευε αυτό που έβλεπε Ξαφνικά ουρλιαχτά και εκκλήσεις στην Παναγιά έσκισαν τον αέρα Από τα δυο ατμόπλοια τα γεμάτα προσκυνητές ο κόσμος άρχισε να φωνάζει να κλαίει και να παρακαλάειhellip Έβλεπαν τον θάνατο να πλησιάζειhellip Το ιταλικό υποβρύχιο είχε εξαπολύσει δύο άλλες τορπίλες με στόχο τα καράβιαhellip Ο κόσμος από το κατάστρωμα τις διέκρινε καθαρά να πλησιάζουν Πανικός Οι ματιές τους μέσα στην αλλοφροσύνη πότε κοίταζαν τις τορπίλες και πότε την ΕΛΛΗ απέναντι τους που είχε πάρει κλίση και καιγότανhellip Οι τορπίλες δεν βρήκαν στόχοhellipΠολλοί το απέδωσαν στη Μεγαλόχαρηhellip

2 Αθανασίου Δονάτος

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 4Ο τορπιλισμός της ΕΛΛΗΣ ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση των Ιταλών Τρεις μήνες αργότερα στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου οι φασίστες του Ντούτσε θα συναντούσαν τη Νέμεση τουςhellip Σκληρή και αδυσώπητηΞημερώνει η 28η Οκτωβρίου 1940 Ήδη από τις 3 το πρωί ο πρέσβης της Ιταλίας Γκράτσι ήρθε να επιδώσει το τελεσίγραφο στον Ιωάννη Μεταξά με το οποίο του γνωστοποιεί την πρόθεση της Ιταλίας να καταλάβει θέσεις εντός της ελληνικής επικράτειας συνοδευόμενο από τη δήλωση ότι αν η Ελλάδα δεν συμμορφωθεί εντός 3 ωρών ο ιταλικός στρατός θα εισβάλλει στο ελληνικό έδαφος Η απάντηση του έλληνα πρωθυπουργού δόθηκε laquoΛοιπόν έχουμε πόλεμοraquo Είναι αυτό το θρυλικό ΟΧΙ του Μεταξά που εξέφρασε τη θέληση του ελληνικού λαού να μην υποταχθείΤο πρωί οι Ιταλοί άρχισαν να βομβαρδίζουν τα ελληνικά φυλάκια που βρίσκονταν στις κορυφές της οροσειράς της Πίνδου Μετά το βομβαρδισμό οι Ιταλοί στρατιώτες άρχισαν να περνούν τα σύνορα Η εισβολή άρχισε ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 5Στην Αθήνα και στις άλλες πόλεις ο κόσμος ξυπνούσε με τον ήχο των σειρήνων Κηρύχτηκε επιστράτευση Τα πανηγύρια στους δρόμους θύμιζαν μάλλον στιγμές ευτυχίας και όχι πολέμου Όλος ο κόσμος έτρεχε να καταταγεί και να πολεμήσει Οι μανάδες αποχαιρετούσαν τα παιδιά τουςΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 6Και εκείνα τα δικά τους παιδιά

3 Αποστόλου Αθηνά

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 7Ο ελληνικός λαός ανταποκρίνεται ομόψυχα στο κάλεσμα της πατρίδας και συμμετέχει με ενθουσιασμό στην επιστράτευση που ακολουθείΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 8Παντού η αναχώρηση των στρατιωτών για το μέτωπο είχε προσλάβει πανηγυρικό χαρακτήρα Όλοι οι Έλληνες ήταν πεπεισμένοι ότι θα κερδίσουν τον πόλεμο Αναχωρούσαν με τρέναΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 9ή με όποιο μέσο μπορούσαν γεμάτοι ενθουσιασμό και γενναιότητα Στα πρόσωπα της φωτογραφίας διαφαίνεται η χαρά και η ευφορία Πάνε να πολεμήσουν για την πατρίδα τους και δεν τους φοβίζει τίποτα

4 Γιωτάκη Αντωνία ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 10Κι ο ενθουσιασμός μεταφέρεται στο μέτωπο Οι στρατιώτες μας ορμούν φωνάζοντας ΑέραΕνώ ταυτόχρονα δίνουν τον όρκο στην πατρίδαlaquoΠατρίδα δε θα σε προδώσουμε κι ας γίνεις όλων μας ο τάφοςΔες Η ψυχή μας γιγαντώθηκεΣτου εχθρού το πέλαγος ορθώθηκεσουλιώτικός άπαρτος βράχοςraquo

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 11Ο βαρύς χειμώνας η παγωνιά και το χιόνι που σκέπαζε τα βουνά της Πίνδουταλαιπωρούσε αφάνταστα τους Έλληνες στρατιώτες Τα κρυοπαγήματα και οι θάνατοι από το κρύο ήταν πολύ συχνά φαινόμενα Όμως παρrsquo όλες τις κακουχίες οι Έλληνες στρατιώτες πολέμησαν ηρωϊκάΜάλιστα ένα δημοσίευμα μια αγγλικής εφημερίδας τότε έλεγεldquoΑπό τώρα και στο εξής δε θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνεςrdquo

5 Γκούγια Δανάη

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 12Ο Οδυσσέας Ελύτης διηγείται laquoΝύχτα πάνω στη νύχτα βαδίζαμε ασταμάτητα ένας πίσω απ τον άλλο ίδια τυφλοί Με κόπο ξεκολλώντας το ποδάρι από τη λάσπη όπου φορές βούλιαζε ίσαμε το γόνατο Επειδή το πιο συχνά ψιχάλιζε στους δρόμους έξω καθώς μες στην ψυχή μας Και τις λίγες φορές όπου κάναμε στάση να ξεκουραστούμε μήτε που αλλάζαμε κουβέντα μονάχα σοβαροί και αμίλητοι φέγγοντας μ ένα μικρό δαδί μία-μία εμοιραζόμασταν τη σταφίδα Ή φορές πάλι λύναμε βιαστικά τα ρούχα και ξυνόμασταν με λύσσα ώρες πολλές όσο να τρέξουν τα αίματα Γιατί μας είχε ανέβει η ψείρα ως το λαιμό κι ήταν αυτό πιο κι απ την κούραση ανυπόφερτο

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 13 Τέλος κάποτε ακουγότανε στα σκοτεινά η σφυρίχτρα σημάδι ότι κινούσαμε και πάλι σαν τα ζα τραβούσαμε μπροστά να κερδίσουμε δρόμο προτού ξημερώσει και μας βάλουνε στόχο τ αεροπλάναraquo

6 Ιωάννου Σωτήρης

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 14Στη αφίσα αυτή ο Έλληνας τσολιάς του 1940 στο κέντρο κρατώντας τη ξιφολόγχη ενθαρρύνεται στον αγώνα του από τον αρχαίο Έλληνα πολεμιστή στα αριστερά του και από τον αγωνιστή του 1821 στα δεξιά του Οι πρόγονοί του είναι το παράδειγμα του το καύχημά του

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 15Μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου οι Ιταλοί έκαναν συνεχώς επιθέσεις Όμως δεν τακατάφεραν να σπάσουν τις ελληνικές γραμμές Ο ελληνικός στρατός ξεκίνησεαντεπίθεση που τον έφερε ελευθερωτή στις πόλεις της Αλβανίας όπου ζούσανΈλληνες Στην Κορυτσά στο Πόγραδετς στους Αγίους Σαράντα στην Πρεμετή στο Αργυρόκαστρο στη Μοσχόπολη στη Χειμάρρα

7 Ιωάννου Λαμπρινή

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 16

Ο πίνακας ζωγραφικής που βλέπουμε ανήκει στον ζωγράφο Αλέξανδρο Αλεξανδράκη ο οποίος στον πόλεμο του 1940 επιστρατεύτηκε μαζί με τα πέντε αδέλφια του Υπηρέτησε στα βουνά της Ηπείρου ως δεκανέας του πυροβολικού και τις εντυπώσεις του τις αποτύπωσε σε μία σειρά σκίτσων και ελαιογραφιών που έγιναν ευρέως γνωστές στο κοινό μιας και ανατυπώθηκαν σε αφίσες και χρησιμοποιούνται σε πάμπολλες σχολικές εορτές Περίπου εκατό έργα του από τον πόλεμο δημοσιεύθηκαν επίσης μεταπολεμικά σε ένα λεύκωμα με τίτλο Έτσι πολεμούσαμε (1968) Ο ίδιος αναφέρει laquoΔεκανέας πυροβολητής στο αλβανικό μέτωπο προσπάθησα να κρατήσω σε σκίτσα συγκλονιστικές καθημερινές εντυπώσεις Μερικά από αυτά τα σκίτσα έγιναν κάτω από συνθήκες σχετικά ομαλές σε καταλύματα υποφερτά με υλικά που είχα πάρει μαζί μου άλλα πάλι έγιναν στο πόδι σε οποιαδήποτε κομμάτι χαρτί βρισκόταν μπροστά μου και μέσα σε φοβερά δύσκολες περιστάσειςraquo


Στο νεκρό στρατιώτη της φωτογραφίας συνθέσαμε τους παρακάτω στίχους

Δεν υπάρχει πια σκλαβιά δεν είμαστε σκλαβωμένοιΥπάρχει μόνο λευτεριάΚαι η σημαία υψωμένη

Μην κλαίτε μάνες τα παιδιά ούτε και τα εγγόνιαΝα χαίρεστε τη μνήμη τους που θα υπάρχει αιώνια

Να σέβεστε τα σώματα αυτών που κλαίτε τώραΠου χάθηκαν στον πόλεμο τα δύσκολα τα χρόνιαΣτεφάνια θα τους δίνουμε για την παλικαριά τους

Γιορτές θα κάνουμε εμείς στα δυνατά κορμιά τους

8 Λιάμης Λάμπρος

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 18Χιόνι χιόνι χιόνι και λάσπη Ο παγωμένος αέρας τρυπάει κόκαλα Τι χειμώνας Θεέ μου Τον υπομένουμε όμως Για την Ελλάδα Χτες βράδυ πήραμε διαταγή να καταλάβουμε το ύψωμα laquoΜαρίαraquo προς το Λεσκοβίκι Σύμφωνα με το σχέδιο η επίθεση έπρεπε να γίνει αιφνιδιαστικά Το ξέραμε καλά ότι το ύψωμα το είχαν Ιταλοί αλπινιστές (αναρριχητές)

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 19Η επίθεση άρχισε στις 5 το πρωί ξαφνικά όπως ήταν η διαταγή Τα αυτόματά τους πυροβόλα θέριζαν Οι όλμοι περνούσαν ανάμεσά μας και δεν μας άγγιζαν Προχωρούσαμε σαν να είμασταν αέρινοι διάφανοι Όταν συνειδητοποιήσαμε το μυστήριο που μας κύκλωνε πήραμε νέα δύναμη Εκείνοι έτρεχαν πανικόβλητοι Στις 11 το ύψωμα laquoΜαρίαraquo ήταν δικό μας Είχε ανοίξει ο δρόμος για την Κορυτσά

9 Μπέσκα Βασιλική

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 20- Σαλπιγκτής προσκλητήριο φώναξε ο έφεδρος- Μαυρίδης Σταύρος- Παρών- Ιωσήφ Αντρέας- Παρών- Ζαΐμης Θεόδωρος- ΠαρώνΈνας δύο δέκα τριάντα πενήντα εβδομήντα τέσσεριςhellipΕβδομήντα πέντε είμασταν όλοι κι όλοι- Μελέτης Εμμανουήλhellip- Μελέτης ΕμμανουήλhellipΉταν ένα ζωηρό παιδί από την Ικαρία

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 21Σε λίγο μέσα από το χιόνι πενήντα μέτρα πιο κάτω ξεπρόβαλε ένα ανθρώπινο σύμπλεγμα Είδαμε το Μάνο να κουβαλά έναν καταματωμένο Ιταλό αλπινιστή Περπατούσε με κόπο και αγωνία Έφτασε στην παράταξη- Παρών Φώναξε και σωριάστηκε λιπόθυμος δίπλα στον Ιταλό Όταν συνήλθε τον ρώτησα -Μα καλά πώς σου lsquoρθε να φορτωθείς τον Ιταλό-Ζει ρώτησε-Ζει Μάνο Μεταφέρθηκε στο ορεινό χειρουργείο- Δόξα σοι ο Θεός είπε Τον βρήκα να καλεί σε βοήθεια Είχε σπασμένο κατεστραμμένο το δεξί του πόδι Δεν άντεξα laquoΆνθρωποςraquoείπα Η τύχη το lsquoφερε να είμαστε εχθροί Μίσος δεν τρέφω για κανέναν

10 Νεοφώτιστος Αντώνης

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 22Στους πολεμιστές του 1940

Μπροστά μας τώρα περνούν οι νέοιπου το Σαράντα τόσο γενναίοι

έπεσαν όλοι γι αυτή τη χώρακαι ζούμ ελεύθεροι αυτήν την ώρα

Αυτές τις ώρες τις δοξασμένεςδεν απουσιάζουν ψυχές χαμένεςγιατί εκείνοι που θυσιαστήκανθα πούμε ψέμα πως εχαθήκαν

Ψυχές ηρώων και ημιθέωνω δάφνες δόξας ανδρών γενναίωνστρατιώτες ναύτες κι αεροπόροι

γίνατε ινδάλματα και πρωτοπόροι


Γίνατε στάχτες ποτέ όμως σκλάβοι Της δόξας δάφνες έχετε λάβει

Κι εμείς παιδιά σας ευγνωμονούμεπαρόμοια δόξα με σας ζητούμε

Σας καμαρώνει η πλάση όλη Σαν σας θυμούμαστε έχουμε σκόληΝα κι η σημαία μας που κυματίζει

χαίρετ η θάλασσα να την αφρίζει

Σκύβουμε όλοι γεμάτοι χρέοςενώ η καρδιά μας γεμίζει δέος

Χειροκροτούμε στο πέρασμά σαςκι όλοι κηρύττουμε την προσφορά σας

11 Νικολάου ΣάρραΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 24Αλλά τραγική εξίσου και απελπιστική ήταν και η κατάσταση των ζώων των μουλαριών όταν σώθηκε το λίγο άχυρο και το κριθάρι που ήταν δυνατό να οικονομηθεί στα απομακρυσμένα και αποκλεισμένα από την κακοκαιρία εκείνα μέρη Τ άτυχα ζώα τρέφονταν με ξηρά φύλλα που και αυτά σπάνιζαν και με φλούδες των δέντρων [] Κάτω από αυτές τις συνθήκες πολλά ζώα ψόφησαν καθώς δεν μπορούσαν να αντέξουν στις κακουχίες και στην έλλειψη τροφής

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 25Ήταν και αυτά οι αφανείς ήρωες που συνέβαλαν καθοριστικά στον εθνικό αγώνα

12 Παναγιώτου Γιάννης


ΒΡΟΝΤΟΥΝ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ ΟΙ ΚΟΡΦΕΣΒροντούν της Πίνδου οι κορφέςκι αντιλαλούν τα καταράχιαπλαγιές βροντούν σπηλιές και βράχιακι ως τrsquo άστρα φτάνουν οι φωτιές

Και των Ελλήνων τα παιδιάσαν αετοί ορμούν στη μάχηκάθε κορφή κι αετοράχηφωτίζει τώρα η Λευτεριά


Κι αστράφτει η λόγχη κι αντηχείμια τρομερή ιαχή ldquoαέραrdquoσαν τούτη τη μεγάλη μέραάλλη δε γνώρισε η ψυχή

Τιμή σrsquo αυτούς που βροντεράείπανε το ldquoΟΧΙrdquo κάποια μέραΤιμή σε εκείνους που ldquoαέραrdquoμε στήθη φώναζαν γερά

13 Παπασταύρου Βασιλική


ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Στα βουνά της Αλβανίας

Της Ελλάδας τα παιδιά

Πολεμούνε τον εχθρό μας

Όλα τους με μια καρδιά

Πολεμούνε σαν λιοντάρια

Μπρος στην πρώτη τη γραμμή

Απrsquo το χώμα μας μην πάρει

Ο εχθρός μια σπιθαμή


Κάνουν τείχος τα κορμιά τους

Μην περάσει η σκλαβιά

Και προσφέρουν τη ζωή τους

Για τιμή και λευτεριά

Δε φοβούνται ούτε βόλια

Ούτε χιόνι και βοριά

Και την πείνα τους ξεχνούνε

Πάντα για τη λευτεριά

14 Πατσούρα Ευτέρπη

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 30Στον πίνακα ζωγραφικής απεικονίζεται το πέρασμα του πυροβολικού στο ποτάμι Απεικονίζονται επίσης οι αντίξοες συνθήκες που αντιμετωπίζει το τμήμα αυτό του στρατού (αφρισμένο το ποτάμι) αλλά τις ξεπερνούν με αγωνιστικότητα και ορμή

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 31Στην φωτογραφία παρουσιάζεται μια πραγματική σκηνή από τον πόλεμο του 1940 όταν φόρτωναν πυροβόλα για να τα χρησιμοποιήσουν στον πόλεμο Ακόμη παρουσιάζεται η βοήθεια που προσέφεραν τα ζώα (άλογα) στη φόρτωση

15 Σιάσση Έλενα


Η προέλαση των ιταλικών δυνάμεων ανακόπηκε ουσιαστικά από τη δράση του πυροβολικού των ελληνικών δυνάμεων Δεν έλειψε όμως και η αποφασιστική δράση του πεζικού το οποίο στις κρίσιμες εκείνες ώρες ανακατέλαβε το αποφασιστικό για τη μάχη ύψωμα της Γκραμπάλας το ευρισκόμενο κοντά στο Καλπάκι

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 33laquoΤο ίδιο βράδι βρεθήκαμε στο Χάνι Καλπακίου όταν οι σάλπιγγες σημάνανε συγκέντρωση θα μας μίλαγε ο αείμνηστος Χαράλαμπος Κατσιμήτροςhellip

Ένας μεσόκοπος άντρας ndashΗπειρώτης κι αυτόςndash ορθός αρχίζει να μιλάει

ldquoΠαιδιά ήρθε διαταγή να οπισθοχωρήσουμε αλλά εγώ έχω δικαίωμα να διευθύνω τις επιχειρήσεις για 48 ώρες με προσωπική μου ευθύνηhelliprdquo

Μια παγερή σιγή απλώνεται ολόγυρά του Συνεχίζει να μιλάει

ldquoΔεν πρέπει νrsquo αφήσουμε τα χωριά μας τους δικούς μας τον τόπο που γεννηθήκαμε ndashεμείς κι οι πρόγονοί μαςndash δεν πρέπει να τrsquo αφήσουμε σrsquo αυτόν τον εισβολέαhelliprdquo λες και τα λόγια του ήταν αντίλαλος απrsquo το Σούλι λες κι έφερνε μήνυμα των Μπιζανομάχωνhellip Εκείνος ο μεσόκοπος άντρας μη λογιάζοντας τη διαταγή να υποχωρήσει ndashμε δική του ευθύνηndash ανέλαβε να επιτεθεί Κι οι πολεμιστές πού lsquoχε συνάξει ολόγυρά του τrsquo αψήφησαν όλα για χάρη του Τινάχτηκαν όλοι ορθοίhellip Το πρωί προτού ακόμα φανεί ο ήλιος στrsquo αντίπερα βουνά αυτοί είχαν πατήσει την Γκραμπάλα και δεν υποχώρησαν πιαraquo

16 Περιστέρα Τζίμα

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 34Κατά τον ελληνοιταλικό πόλεμο του 1940-41 το ορεινό και δύσβατο έδαφος της Ηπείρου οι αντίξοες καιρικές συνθήκες και η υπεροχή της εχθρικής αεροπορίας αποτέλεσαν τους κυριότερους δυσμενείς παράγοντες στη δράση του Υγειονομικού

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 35Εξαιτίας των συνθηκών αυτών η διακομιδή γινόταν το βράδυ και όσοι έφταναν στο χειρουργείο είχαν ανάγκη ανάνηψης και οι μεταγγίσεις αποτελούσαν το μέσο σωτηρίας Οι φιάλες ήταν τοποθετημένες σε μικρά ξύλινα ψυγεία τα λεγόμενα laquoδώρα σωτηρίαςraquo που προσαρμόζονταν ανα δύο σε ειδικά σάγματα (σαμάρια)

17 Τζίμας Βασίλης

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 36Οι συνθήκες στο μέτωπο δύσκολες Οι στρατιώτες μας έχουν να αντιμετωπίσουν εκτός από τους Ιταλούς το κρύο την πείνα τις κακουχίες

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 37Σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες όλοι βρίσκονται στο πλευρό του στρατιώτη Ποτέ σε άλλο μέρος τη γης γυναίκες δε στάθηκαν τόσο γενναία βοηθώντας τα μαχόμενα τμήματα και αψηφώντας το θάνατοΗ προσφορά αυθόρμητη Ο αγώνας γενναίος Η αυταπάρνηση συγκινητική Είναι οι Γυναίκες της Πίνδου Πρωταγωνίστριες της εποποιίας του ΄40Οι Γυναίκες της Πίνδου αποφασίζουν να συνδράμουν στον αγώνα με τον πλέον άμεσο τρόπο Γυναίκες κάθε ηλικίας από κορίτσια μέχρι γυναίκες μεγάλης ηλικίας Μανάδες αδερφές αψηφούν το αβάσταχτο κρύο το χιόνι τη βροχή τον αέρα και σχηματίζοντας φάλαγγες διασχίζουν κακοτράχαλα περάσματα για να φτάσουν στο μέτωπο των αγωνιστών Φορτωμένες με τρόφιμα ρούχα και πολεμοφόδια ανηφορίζουν μονοπάτια όπου κανένα μεταγωγικό όχημα ούτε καν μουλάρι μπορεί να περάσει Αλλά και επιστρέφοντας τα χωριά μεταφέρουν τραυματίες

18 Τσέπα Ηλιάνα

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 38Κι οι μάνες τα κοφτά γκρεμνά σαν Παναγιές τ ανέβαινανΜε τη ευκή στον ώμο τους κατά το γιο παγαίνανκαι τις αεροτραμπάλιζε ο άνεμος φορτωμένεςκι έλυνε τα τσεμπέρια τους κι έπαιρνε τα μαλλιά τους

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 39κι έδερνε τα φουστάνια τους και τις σπαθοκοπούσεμα αυτές αντροπατάγανε ψηλά πέτρα την πέτρακι ανηφορίζαν στη γραμμή όσο που μες στα σύννεφαχάνονταν ορθομέτωπες η μια πίσω απ την άλλη

19 Τσιρώνη Κωννα

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 40Ο Άγγελος Τερζάκης αναφέρει laquoΚοιτάς το τοπίο γύρω τα θεομύρωτα βουνά της Παραμυθιάς τη φοβερή Γκαμήλα την Πίνδο και καταλαβαίνεις πως η ψυχή του τόπου έχει δέσει στο μαυροντυμένο τούτο πλάσμα με το σκοτεινό κόρφο Μάνα γυναίκα αδελφή θυγατέρα παραστάθηκε σrsquo όλο το μάκρος του αγώνα τον άντρα τον πολεμιστή αφοσιωμένη αλύγιστη αποφασισμένη ολόρθη εικόνα του χρέους και της τιμής

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 41Τί έρχονταν να κάνουν οι στρατιώτες του Μουσολίνι σε μια χώρα έτσι αμάλαγη και πικρήraquoΚαι κλείνω με τους στίχους του αθάνατου ποιητή Κ Παλαμάlaquo Γυναίκες Ηπειρώτισσες ξαφνιάσματα της φύσηςεχθρέ γιατί δεν ρώτησες ποιόν πας να πολεμήσειςraquo

20 Τσιρώνης ΒαγγέληςΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 42Στο σπίτι η γυναίκα του ΄40 το βράδυ πίσω από το σκοτάδι γύρω στο χαμηλωμένο φως πλέκει συνεχώς γάντια κάλτσες κουκούλες μάλλινες φανέλες για να ζεστάνει τον κάθε φαντάρο που πολεμάει για την πατρίδαΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 43Ελληνίδες

Μερόνυχτα σκυμμένη στέκειΚαι ξενυχτάει δουλεύοντας για την πατρίδαΚι ενώ σκυμμένη πλέκειΈχει ψηλά το μέτωπο η ΕλληνίδαΚαι τα βελόνια γίνονται σπαθιάΠου βγαίνουν από τη χρυσή τους θήκηΝ αγωνιστούνε με το νιο πολεμιστήΚαι πλέκουν ως τη νύχτα τη βαθειάΚι είν άσωστη κι ατέλειωτη η κλωστήΌσο κι η Νίκη

21 Τσουγγάρης ΑλέξανδροςΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 44Η αλληλογραφία στον πόλεμο του rsquo40 ήταν ένα σημαντικό μέσο ενημέρωσης για την κατάσταση στο μέτωπο του πολέμου Επίσης ήταν ένα μέσο να μάθουν για την κατάσταση της υγείας των ανθρώπων τους οι γονείς για τα παιδιά και τα παιδιά για τους γονείς τους

Γράφει ένας πρός τούς γονεις του laquoΓιά κρύο καί κακουχίες μή φοβασθε Εδώ τά νεύρα μας γίνονται

ατσαλένια Σείς θά φαντάζεσθε πράγματα φοβερά καί τρομερά ενώ εμάς δέν μάς νοιάζει καθόλου Γι αυτό νά μή στενοχωριέσθε Αλλως τε γιά όλα τά Έλληνόπουλα τού μετώπου φροντίζει ή Μεγαλόχαρη raquo

Καί ένας άλλος αφηγούμενος κάποιο περιστατικό τού πολέμου κατά τό όποιον ως εκ θαύματος σώθηκε από τόν θάνατον ένας στρατιώτης σύντροφός του καταλήγει

laquoΕυτυχώς η χειροβομβίδα δέν εσκασε καί ο λυτρωμένος πιά συνάδελφός μας έχει τάξει μιά λαμπάδα σάν τό μπόϊ του στήν Παναγία τής Τήνου τήν όποία έχουμε όλοι γιά προστάτιδά μαςraquo ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 45

Το συσσίτιο στους Ιταλούς αιχμαλώτους ήταν μια πράξη αλληλεγγύης και συμπόνιας Μια σχετική μαρτυρία αναφέρει

laquoΒρέχει Κλεισμένοι στrsquo αντίσκηνο τρώμε καρύδια και κουραμάνα Οι αρβύλες μας έχουν οκάδες τη λάσπηΤην ώρα του προσκλητηρίου πέρασε ένα αυτοκίνητο με τέσσερις Ιταλούς αιχμαλώτους Ο ένας ο ταγματάρχης είναι ευδιάθετος μασουλάει Οι φαντάροι τούς προσφέρουν καρύδια τσιγάρα Είναι οι τρεις αχώριστοι Όλοι αξιωματικοί Ο ένας νέος λιγνός με ακαλλιέργητο γενάκι σκύβει το κεφάλι και δεν κοιτάζει γύρω δεν μιλάει Είναι ντροπιασμένος αποφεύγει τα βλέμματά μας Του προσφέρουν τσιγάρο και αρνείται ευγενικάraquo


Τόπος ανάπαυλας και ξεκούρασης των στρατιωτών ήταν οι πηγές Εκεί ξεδιψούσαν συζητούσαν προσπαθούσαν να ξεφύγουν για λίγο από τη δυσάρεστη καθημερινότητα του πολέμου

22 Τσουμάνη Αντιγόνη

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 47Στη λιθογραφία αυτή αποτυπώνεται ένας στρατιώτης Αυτός δίνει το σύνθημα στους συμπατριώτες του για να ξεκινήσει κάποια μάχη Από την έκφραση του προσώπου του φαίνεται πως είναι ευτυχισμένος που ενεργεί έτσι για την πατρίδα του Το γεγονός αυτό είναι βέβαιο ότι τονώνει την αυτοπεποίθηση και των υπολοίπων Ελλήνων τους δίνει θάρρος και ανδρεία Αυτό προκύπτει και από το νόημα του συνθήματος laquoΕμπρός της Ελλάδος παιδιάraquo

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 48Η γυναίκα της φωτογραφίας είναι η Σοφία Βέμπω Ήταν μια σπουδαία τραγουδίστρια η οποία με τα τραγούδια της στη διάρκεια του πολέμου του rsquo40 ανύψωνε το ήθος των αγωνιστών Ελλήνων Αυτή η γλυκιά και όμορφη παρουσία φαίνεται εδώ λυπημένη για τα δεινά του πολέμου και των συμπατριωτών της

23 Τσούτης Γιώργος

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 49laquoΣτρατιώται ο Θεός είναι μαζί σας η πληγωμένη Παναγία της Τήνου ευλογεί τον αγώνα μας και σας οδηγεί hellipraquo

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 50Η συμμετοχή της Παναγίας στον πόλεμο ήταν εντυπωσιακή Μια μαρτυρία αναφέρει έλαβα εντολή να μεταφέρω πυρομαχικά στην πρώτη γραμμή Εγώ είχα πολλές μέρες να κοιμηθώ ενύσταζα φοβερά αλλά στη μεγάλη ανάγκη υποχώρησα Οδηγούσα στο δρόμο και κοιμόμουν Σε κάποια στιγμή βλέπω στο παμπρίζ τη σιλουέτα της Παναγίας Τρομαγμένος πάτησα φρένο Σταματώ Κατέβηκα κάτω και τι να δω Οι μπροστινοί τροχοί είχαν σταματήσει ακριβώς στο χείλος μιας μεγάλης χαράδρας με πολλά δέντρα Αν έπεφτα κάτω θα είχα έκρηξη πυρομαχικών πυρκαγιά μεγάλης έκτασης και εμένα δε θα με έβρισκε κανείς

24 Λάμπρος ΦωτίουΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 51

Παράλληλα προς το στρατό ξηράς σφοδρούς αγώνες στη θάλασσα έδινε κι ο ελληνικός στόλος προστατεύοντας τις ελληνικές μεταφορές και παρεμποδίζοντας τις ιταλικές όπως και προφυλάσσοντας τις ακτές από εχθρικές αποβάσεις και βομβαρδισμούς

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 52Ο ελληνικός στόλος πέτυχε εξαιρετικές νίκες επί των Ιταλών συμβολική υπόμνηση των οποίων παρέμεινε η δράση του υποβρυχίου Παπανικολής και του πλωτάρχη του Μίλτωνα Ιατρίδη

25 Χαντζάρα Ελένη

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 53 Επίσης η ελληνική αεροπορία αν και στοιχειωδώς εξοπλισμένη έδωσε το δικό της αγώνα στην αναχαίτιση των εντυπωσιακά ανώτερων ιταλικών αεροπορικών δυνάμεων που διέθεταν 463 αεροσκάφηΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 54Κατά τη διάρκεια του εξάμηνου πολέμου σημειώθηκαν να αναρίθμητα περιστατικά που έδειξαν τόσο την αποφασιστικότητα όσο και την αποτελεσματικότητα των Ελλήνων αεροπόρων

26 Φράγκου Αγγελική

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 55H αναπάντεχη για όλους ελληνική νίκη κατά των Ιταλών αποτέλεσε την πρώτη συμμαχική νίκη κατά των δυνάμεων του άξονα και χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό απ ολόκληρο τον αμυνόμενο κόσμο ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 56Αξιοσημείωτος υπήρξε ακόμα και ο γερμανικός θαυμασμός για το ελληνικό κατόρθωμα H σημασία της εξάλλου ήταν τεράστια Διέλυσε το μύθο της παντοδυναμίας του άξονα ενθάρρυνε αποφασισμένους και διστακτικούς λαούς προς αντίσταση κατέστρεψε το γόητρο του Μουσολίνι ενώ καθυστέρησε την προγραμματισμένη επίθεση του Χίτλερ στη Ρωσία

Την άνοιξη του 1941 οι Ιταλοί προσπάθησαν πάλι να επιτεθούν Το αποτέλεσμα ήταν πάλι το ίδιο Αποτυχία Τη λύση έδωσαν οι σύμμαχοι της Ιταλίας Γερμανοί Στις 6 Απριλίου 1941 επιτέθηκαν στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας Η αποτελεσματικότερη πολεμική μηχανή της εποχής έπεσε πάνω στον εξαντλημένο από τον πόλεμο ελληνικό στρατόΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 57Μέχρι το τέλος Απριλίου οι Γερμανοί μπήκαν στην Αθήνα Άρχιζε τώρα για τηνΕλλάδα η μαύρη περίοδος της κατοχής Οι Έλληνες σε όλη τη διάρκεια τηςσκλαβιάς δε σταμάτησαν να αγωνίζονται Οργανώθηκε γρήγορα ένοπληαντίσταση Ο λαός υπέφερε από την πείνα και χιλιάδες πέθαναν αβοήθητοι στους δρόμους Τα συσσίτια που οργανώθηκαν από τον Ερυθρό Σταυρό έκαναν κάπως πιο υποφερτή την κατάσταση ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 58Η ευλογημένη ώρα της απελευθέρωσης έφτασε στις 12 Οκτωβρίου του 1944


ΤΕΛΟΣ

2 Αθανασίου Δονάτος

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 4Ο τορπιλισμός της ΕΛΛΗΣ ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση των Ιταλών Τρεις μήνες αργότερα στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου οι φασίστες του Ντούτσε θα συναντούσαν τη Νέμεση τουςhellip Σκληρή και αδυσώπητηΞημερώνει η 28η Οκτωβρίου 1940 Ήδη από τις 3 το πρωί ο πρέσβης της Ιταλίας Γκράτσι ήρθε να επιδώσει το τελεσίγραφο στον Ιωάννη Μεταξά με το οποίο του γνωστοποιεί την πρόθεση της Ιταλίας να καταλάβει θέσεις εντός της ελληνικής επικράτειας συνοδευόμενο από τη δήλωση ότι αν η Ελλάδα δεν συμμορφωθεί εντός 3 ωρών ο ιταλικός στρατός θα εισβάλλει στο ελληνικό έδαφος Η απάντηση του έλληνα πρωθυπουργού δόθηκε laquoΛοιπόν έχουμε πόλεμοraquo Είναι αυτό το θρυλικό ΟΧΙ του Μεταξά που εξέφρασε τη θέληση του ελληνικού λαού να μην υποταχθείΤο πρωί οι Ιταλοί άρχισαν να βομβαρδίζουν τα ελληνικά φυλάκια που βρίσκονταν στις κορυφές της οροσειράς της Πίνδου Μετά το βομβαρδισμό οι Ιταλοί στρατιώτες άρχισαν να περνούν τα σύνορα Η εισβολή άρχισε ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 5Στην Αθήνα και στις άλλες πόλεις ο κόσμος ξυπνούσε με τον ήχο των σειρήνων Κηρύχτηκε επιστράτευση Τα πανηγύρια στους δρόμους θύμιζαν μάλλον στιγμές ευτυχίας και όχι πολέμου Όλος ο κόσμος έτρεχε να καταταγεί και να πολεμήσει Οι μανάδες αποχαιρετούσαν τα παιδιά τουςΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 6Και εκείνα τα δικά τους παιδιά

3 Αποστόλου Αθηνά

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 7Ο ελληνικός λαός ανταποκρίνεται ομόψυχα στο κάλεσμα της πατρίδας και συμμετέχει με ενθουσιασμό στην επιστράτευση που ακολουθείΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 8Παντού η αναχώρηση των στρατιωτών για το μέτωπο είχε προσλάβει πανηγυρικό χαρακτήρα Όλοι οι Έλληνες ήταν πεπεισμένοι ότι θα κερδίσουν τον πόλεμο Αναχωρούσαν με τρέναΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 9ή με όποιο μέσο μπορούσαν γεμάτοι ενθουσιασμό και γενναιότητα Στα πρόσωπα της φωτογραφίας διαφαίνεται η χαρά και η ευφορία Πάνε να πολεμήσουν για την πατρίδα τους και δεν τους φοβίζει τίποτα




















































































































ΤΕΛΟΣ




















































































































ΤΕΛΟΣ

κείμενα παρουσίασης

Documents

Transcript of κείμενα παρουσίασης