1.O κώδικας χρωμάτων αντιστατών άνθρακα

Στους κεραμικούς και στους αντιστάτες άνθρακα λόγω των πολύ μικρών διαστάσεών τους δεν είναι εύκολο να γραφεί στην επιφάνειά τους η τιμή της αντίστασης. Έτσι, η τιμή της αντίστασης (σε Ω) είναι σημειωμένη επάνω στην επιφάνειά τους συνθηματικά, συνήθως με τέσσερις έγχρωμους δακτυλίους ή λουρίδες, που για να «αποκρυπτογραφήσουμε» χρησιμοποιούμε ένα διεθνή κώδικα χρωμάτων. Διαβάζουμε τους έγχρω- μους δακτυλίους με τη σειρά, αρχίζοντας από αυτό που βρίσκεται στην άκρη του αντιστάτη. Το χρώμα του πρώτου δακτυλίου δείχνει το πρώτο ψηφίο του αριθμού της τιμής της αντίστασης, το χρώμα του δεύτερου δακτυλίου δείχνει το δεύτερο ψηφίο και το χρώμα του τρίτου τον αριθμό των μηδενικών που πρέπει να βάλουμε μετά. Το χρώμα του τέταρτου δακτυλίου δείχνει το σφάλμα, σε ποσοστό επί τοις εκατό (%), που μπορεί να έχει γίνει στην τιμή που αναγράφεται.Για παράδειγμα, ο αντιστάτης που οι λουρίδες του έχουν με τη σειρά τα χρώματα καφέ, μαύρο, κόκκινο, ασημί έχει αντίσταση 1000 ± 10% Ω, δηλαδή η τιμή της αντίστασης είναι μεταξύ 990 και 1010 Ω.

ΚΩΔΙΚΑΣ ΧΡΩΜΑΤΩΝ

Χρώμα δακτυλίου

1ο ψηφίο 2ο ψηφίοΑριθμός

μηδενικώνΣφάλμα

Μαύρο - 0 - -Καφέ 1 1 0 ± 1%Κόκκινο 2 2 00 ± 2%Πορτοκαλί 3 3 000Κίτρινο 4 4 0000Πράσινο 5 5 00000Μπλε 6 6 000000Μοβ 7 7 0000000Γκρι 8 8 00000000Λευκό 9 9 000000000Χρυσό - - - ± 5%Ασημί - - - ±10%

Χωρίς τέταρτο δακτύλιο ± 20%

Νίκος Παπασταματίου, Σχολ. Σύμβουλος κλΠΕ04 Ν. Λακωνίας, Αρκαδίας & Κορινθίας

τιμή 1000 Ω σφάλμα ±10%

Στην προσομοίωση ResistorsColorCode _ swf , επίλεξε τη σειρά χρωμάτων των δακτυλίων ενός αντιστάτη και ο αποκωδικοποιητής του χρωματικού κώδικα θα υπολογίσει την τιμή της αντίστασης και το σφάλμα.

2. Πώς είναι κατασκευασμένοι οι αντιστάτες

Σήμερα υπάρχει μεγάλη ποικιλία αντιστατών καθώς και τρόπων κατασκευής τους.

• Αντιστάτες μεμβράνης (κεραμικοί)

Συνήθως έχουν έναν κυλινδρικό πυρήνα από κεραμικό υλικό ο οποίος έχει επικαλυφθεί από λεπτό στρώμα υλικού μεγάλης αντίστασης.

Τα μεταλλικά καπάκια στα άκρα του κυλίνδρου του αντιστάτη επιτρέπουν τη σύνδεση της επίστρωσης με τους μεταλλικούς ακροδέκτες, με τους οποίους ο αντιστάτης συνδέεται στο κύκλωμα.

Για να αυξηθεί η αντίσταση της επίστρωσης χαράσσεται και δημιουργείται μια ελικοειδής ταινία υλικού, η οποία έχει μεγαλύτερη αντίσταση καθώς αυξάνεται το μήκος του αγωγού ή/ και μειώνεται το πλάτος του.

• Αντιστάτες με επίστρωση γραφίτη

Νίκος Παπασταματίου, Σχολ. Σύμβουλος κλΠΕ04 Ν. Λακωνίας, Αρκαδίας & Κορινθίας

σπασμένος κεραμικός πυρήνας

ακροδέκτης

κεραμικός πυρήνας με επικάλυψη υλικού

μεγάλης αντίστασης

μεταλλικό καπάκι

επίστρωση υλικού μεγάλης αντίστασης

ακρο-δέκτης

Είναι οι πιο φθηνοί γιατί έχουν το χαμηλότερο κόστος κατασκευής. Η αντίστασή τους εξαρτάται από την ποσότητα του άνθρακα που περιέχει η επίστρωση καθώς και το μήκος και το πλάτος της ταινίας. Συνήθως το σφάλμα κατασκευαστή στην τιμή της αντίστασης είναι 5%. Αντιστάτης 22 kΩ με επίστρωση γραφίτη με και χωρίς περίβλημα.• Αντιστάτες με επίστρωση μετάλλου

Στην κατασκευή μοιάζουν με τους αντιστάτες γραφίτη, αλλά με τη διαφορά ότι η επίστρωση είναι από κάποιο μέταλλο ή κράμα μετάλλων, όπως χρωμιονικελίνη (NiChrom).

• Αντιστάτες με περιέλιξη μεταλλικού σύρματος

Από τους διαφορετικούς τύπους αντιστατών σύρματος δύο χρησιμοποιούνται περισσότερο. Στον ένα τύπο το σύρμα είναι τυλιγμένο σε κεραμικό κυλινδρικό πυρήνα και περιβάλλεται από παχύ κεραμικό περίβλημα, το οποίο διευκολύνει την απομάκρυνση της θερμότητας, ώστε να μην αυξηθεί η θερμοκρασία και καταστραφεί ο αντιστάτης.

Αντιστάτης με περιέλιξη σύρματος των 3 W μέσα σε κεραμικό περίβλημα (τουβλάκι) και διάγραμμά του.

Στον άλλο τύπο, οι αντιστάτες μοιάζουν πολύ με τους αντιστάτες μεμβράνης. Το σύρμα είναι τυλιγμένο γύρω από κεραμικό κυλινδρικό πυρήνα και περιβάλλεται από λεπτό μονωτικό περίβλημα και πολλές φορές το σύρμα φαίνεται ανάγλυφα κάτω από το περίβλημα.

Αντιστάτης περιέλιξης σύρματος με λεπτό μονωτικό περίβλημα των 15 Ω και διάγραμμά του.

Στους αντιστάτες περιέλιξης σύρματος η τιμή της αντίστασης αναγράφεται στην επιφάνειά τους με κώδικα, που είναι συνδυασμός δύο γραμμάτων και δύο αριθμών. Με τα γράμματα R, K, M δηλώνεται η τιμή της αντίστασης σε Ω, kΩ και ΜΩ αντίστοιχα, ενώ με τα γράμματα F, G, J, K, M, τα οποία πάντοτε αναγράφονται στο τέλος, δηλώνεται σφάλμα επί τοις % : ± 1 %, ± 2%, ± 5%, ± 10 % και ± 20% αντίστοιχα. Για παράδειγμα ο συνδυασμός 15R J δηλώνει

Νίκος Παπασταματίου, Σχολ. Σύμβουλος κλΠΕ04 Ν. Λακωνίας, Αρκαδίας & Κορινθίας

τιμή 6,8 kΩ

σφάλμα ± 5%

κεραμικό περίβλημα

αντίσταση 15 Ω με σφάλμα 5 %, ο συνδυασμός 47 KM δηλώνει αντίσταση 47 kΩ με σφάλμα 20% κ.ο.κ.

Νίκος Παπασταματίου, Σχολ. Σύμβουλος κλΠΕ04 Ν. Λακωνίας, Αρκαδίας & Κορινθίας