1Ï ÃÕÌÍÁÓÉÏ ÌÉÊÑÁÓÔÁÎÇ : Á1Ó×. ÅÔÏÓ: 2008 - 2009

ÅÑÃÁÓÉÁ ÔÅ×ÍÏËÏÃÉÁÓÃÅÍÉÊÇ ÅÍÏÔÇÔÁ: ìåôáöïñÝò – åðéêïéíùíßåò

ÈÅÌÁ

ΜΑΘΗΤΗΣ :

Αερόστατo

Το Αερόστατο είναι ένα πτητικό μέσο, (πτητική μηχανή), ελαφρύτερο από τον αέρα, που αιωρείται χάρη στην αεροστατική άνωση. Αποτελείται από δύο κύρια μέρη: τη λέμβο ή γόνδολα (που λέγεται και «καλάθι») και είναι ο χώρος όπου βρίσκονται οι επιβάτες - αεροναύτες ή/και τα όργανα και τυχόν άλλο φορτίο, και από ένα μεγάλο σάκο, (μπαλόνι), που ονομάζεται "αεροστατική σφαίρα" και γεμίζει με ζεστό αέρα ή

κάποιο ελαφρύτερο του αέρα αέριο, (π.χ. υδρογόνο, ήλιο, φωταέριο κ.λπ).

Η πρώτη πετυχημένη πτήση με αερόστατο έγινε από τους Αδελφούς Μονγκολφιέ, και η πρώτη επανδρωμένη από τους Φρανσουά Πιλάτρ ντε Ροζιέ και Φρανσουά Λωραίν στις 21 Νοεμβρίου 1783 στο Παρίσι, όπου και απετέλεσε το "γενέθλιον" της αεροπλοΐας ή αεροναυτιλίας.

Το αερόστατο αποτελείται από : ένα μεγάλο μπαλόνι από ύφασμα, που γίνεται αεροστεγές με κατάλληλη επίχριση, το οποίο χρησιμεύει στο να δέχεται τον καπνό από το καμινέτο και να πετάει ψηλά . Στο πάνω μέρος του αερόστατου υπάρχει βαλβίδα, που ο αεροναύτης μπορεί να την ανοίξει με σχοινί, ώστε να είναι δυνατή η διαφυγή αερίου και στο κάτω μέρος έχει το σωλήνα πληρώσεως. Ένα κομμάτι του υφάσματος ράβεται έτσι, που να μπορεί να σχιστεί εύκολα. Έτσι, σε περίπτωση ανώμαλης προσγείωσης με άνεμο, από το σχίσιμο του υφάσματος φεύγει αμέσως το αέριο και δεν παρασύρεται το αερόστατο πάνω στο έδαφος. Όλη η σφαίρα περιβάλλεται με σχοινιά, που στο κάτω άκρο τους συγκρατούν ένα δακτύλιο. Απ’ αυτόν κρέμεται το έρμα, το σχοινί και η λέμβος με τα όργανα και το πλήρωμα . Ως αέριο πληρώσεως χρησιμοποιείται το υδρογόνο, το φωταέριο και το ήλιο. Η σφαίρα δεν είναι τελείως κλειστή, γιατί όσο ανέρχεται το αερόστατο, η εξωτερική πίεση της ατμόσφαιρας μικραίνει και επομένως το αέριο διαστέλλεται. Η διαστολή αυτή του αερίου θα είχε ως αποτέλεσμα την έκρηξη του αερόστατου.

Από την αρχή άρχισα να ψάχνω στο internet. Κατάλαβα ότι ήταν πολύ πιο αποδοτικό και μέσα σε μια εβδομάδα είχα μαζέψει τα κατάλληλα στοιχεία για να αρχίσω την εργασία. Χρησιμοποιώντας το www . google . com μια μηχανή αναζήτησης βρήκα τις διευθύνσεις που με βοήθησαν στην εργασία μου. Αυτές είναι κυρίως οιwww . wikipedia . org και www . flickr . com Είχα περίπου δέκα σελίδες με το ιστορικό και την εξέλιξη του αεροστάτου τα ποια έπρεπε να τα βάλω όλα στο κεφάλαιο 4 και έτσι έκανα . Έκρινα πως δεν υπήρχε πρόβλημα να τα βάλω όλα μαζί .Σε μερικά θέματα δεν έπαιρνα πληροφορίες από το internet αλλά ρωτούσα κάποιον έμπειρο.

Ιστορική εξέλιξη του αερόστατου

Αν και πολλά εγχειρίδια της Φυσικής αναφέρουν τους Αδελφούς Μονγκολφιέ ότι πρώτοι αυτοί επινόησαν το αερόστατο αυτό δεν είναι αληθές. Σ΄ αυτούς όμως δίκαια αποδίδεται η πρώτη επιτυχής πτήση. Πριν την επινόηση της Μονγκολφιέρας, όπως ονομάστηκε τότε το αερόστατο, είχαν προηγηθεί πολλές άλλες προσπάθειες με κατασκευές όμως βαρύτερες του αέρα.

1 Κατά την αρχαιότητα, ένας αρχαίος λαός στη Μικρά Ασία οι Μυσοί, χαρακτηρίζονταν "καπνοβάτες", όπου και κατά μία παράδοση που διασώθηκε, ένας Μυσός άναψε φωτιά εκ της οποίας ο καπνός τον ανύψωσε και τον μετέφερε στην πατρική του οικία. Να πρόκειται άραγε για πρόγονο του αερόστατου των Μονγολφιέρων; Ένας ακόμη θρύλος αναφέρει ότι οι Ίνκας τοποθετούσαν επιφανείς νεκρούς σε ένα όχημα που έμοιαζε με αντεστραμμένη πυραμίδα, ή ασπίδα, το οποίο στη συνέχεια απογειωνόταν με τη βοήθεια θερμού αέρα και μετέφερε τους νεκρούς στους θεούς (προφανώς στον

εγγύτερο ωκεανό). Ευρήματα γι' αυτό το θρύλο δεν υπάρχουν όμως ακόμα.

2 Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι σχεδίασε πολλές «μηχανές» και διατάξεις, οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν για πτήση, αλλά δεν υλοποίησε καμία από αυτές. Ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε στα τέλη του 17ου αιώνα περιελάμβανε σχέδια για «χάρτινους δράκους» (χαρταετούς στα καθ' ημάς), οι οποίοι ανυψώνονταν με θερμό αέρα. Έτσι η ιδέα του ελαφρύτερου του αέρα μέσου άρχισε να καλλιεργείται.

Αρχικά το 1550 ο Βαυαρός Ιησουΐτης Γκάσπαρ Σκοτ δημοσίευσε ένα έργο με τίτλο "Παγκόσμιος Μαγεία" όπου έδειχνε πως είναι δυνατόν κάποιος να κινηθεί στους ουρανούς χρησιμοποιώντας μέσο ελαφρύτερου του αέρα. Το μέσον αυτό το είχε ονομάσει "υπερατμοσφαίρα". Έκανε όμως το τραγικό λάθος να γράψει ότι τέτοιο μέσον δεν πρόκειται να βρεθεί και έτσι δεν κατόρθωσε να οδηγήσει τη λύση του προβλήματος χωρίς να μάθει ποτέ ότι είχε καθορίσει τουλάχιστον την αρχή της λύσης.

Το 1670 ο Ιταλός κληρικός πατήρ Φραντζέσκο Λάνα, φιλόσοφος, θεολόγος και σπουδαίος φυσιοδίφης, γνωστός και ως "πατέρας της αεροναυτικής" δημοσίευσε ένα σύγγραμμά του με τίτλο " Προοίμιο ή Δοκίμιο μερικών νέων εφευρέσεων προτεινομένων από τη μεγάλη τέχνη". Στο έργο του αυτό ο πολυτάλαντος εκείνος Ιησουΐτης καθόρισε με εξαιρετική σαφήνεια τη θεωρία των αερόστατων και της αεροναυτιλίας με χρήση ελαφρύτερων μέσων του αέρα η οποία και τελικά πραγματοποιήθηκε ένα αιώνα μετά το θάνατό του. Μάλιστα στο έκτο κεφάλαιο του έργου του ο Λάνα περιγράφει σε σχέδιο ένα μικρό σκάφος που φέρει τέσσερις σφαίρες από φύλλα ορείχαλκου στις οποίες θα έπρεπε απαραίτητα να δημιουργηθεί κενό δια των οποίων και θα υψώνονταν και θα μετατρέπονταν σε αερόπλοιο. Ιστορικοί της εποχής βεβαιώνουν ότι ο Λάνα από έλλειψη χρημάτων δεν μπόρεσε να πειραματιστεί στο "ιπτάμενο πλοίο" όπως το είχε ονομάσει, για 10 δουκάτα που κανείς δεν προθυμοποιήθηκε να προσφέρει.

Αν αληθεύει ότι στον Λάνα οφείλεται η πρώτη ιδέα του "ελαφρύτερου μέσου", τότε η ιδέα της εφαρμογής ανήκει σ΄ έναν άλλο επίσης ιερωμένο τον Βραζιλιάνο Βαρθολομαίο Λορέντζο ντε Γκουσμάο.

Το 1709 πέτυχε η πρώτη καταγεγραμμένη «πτήση» "ελαφρύτερου μέσου" στην Πορτογαλία: Ο Bartholomeo Lourenco de Gusmao, (1685-1724), κατασκεύασε ένα μπαλόνι με διάμετρο περί τα 70 εκ. και το οποίο τροφοδοτείτο με το ζεστό αέρα που δημιουργούσε η καύση χόρτων και ξύλων σε ένα μικρό δοχείο στο κάτω μέρος του. Η επίδειξη ήταν τόσο εντυπωσιακή ώστε ο Γκουσμάο εκλήθη να επαναλάβει την επίδειξή του στη Λισσαβόνα, μπροστά στο βασιλιά, στη μεγάλη αίθουσα υποδοχής των "Ανακτόρων των Ινδιών". Οι αυτόπτες μάρτυρες μεταβλήθηκαν όμως σε πυροσβέστες, γιατί το μπαλόνι αυτό ανερχόμενο στη συνέχεια ακούμπησε στις κουρτίνες του ανακτόρου, με αποτέλεσμα να προκληθεί πυρκαγιά. Ποιος όμως ήταν ο εφευρέτης αυτός που ονομάσθηκε στη συνέχεια "Βοαντόρ" (=ιπτάμενος) δεν είναι ακριβώς γνωστό. Το πείραμά του αυτό θεωρήθηκε μαγεία! Τα σχέδια και οι μελέτες του κατασχέθηκαν και κάηκαν από την Ιερά Εξέταση, ο ίδιος δε πέθανε εξόριστος στη Σεβίλλη.

Το 1782 ο Ναπολιτάνος Τιβέριος Καβάλο (1749-1809) παρουσίασε σε μεγάλο κοινό που είχε συγκεντρωθεί στην έδρα της Βασιλικής Εταιρίας του Λονδίνου μία έκθεσή του στη οποία και βεβαίωνε ότι: "οποιοδήποτε περίβλημα του οποίου το περιεχόμενο θα ήταν υδρογόνο τούτο θα μπορούσε στον αέρα ν΄ ανυψωθεί" .παρουσιάζοντας επιτυχή πειράματα με μπαλόνια από έντερα βοδιού. Αναμφίβολα και αυτή η ιδιοφυΐα της μελέτης και των πειραμάτων διευκόλυνε τελικά τη λύση του προβλήματος που τόσο καιρό αντιμετώπιζαν τόσοι μελετητές.

Ταυτόχρονα, την ίδια περίοδο, οι ερευνητές συζητάνε για τον «αέρα της φωτιάς» που προκαλεί η καύση, ένα ιδιαίτερο είδος αέρα, το οποίο ανέβαινε με τον καπνό ψηλά, επειδή ήταν ελαφρύτερο από τον ατμοσφαιρικό. Επίσης ότι το υδρογόνο που ανακάλυψε το 1766 ο Κάβεντις και ονομάστηκε «καύσιμος αέρας» ήταν ελαφρύτερο του ατμοσφαιρικού ήταν ήδη γνωστό, καθώς και ότι ο συνάδελφός του, Μπλακ είχε ήδη τότε εκτιμήσει ότι θα έπρεπε αντικείμενα που είναι γεμάτα με αέρα ελαφρύτερο του ατμοσφαιρικού να ανεβαίνουν ψηλά, χωρίς όμως και να έχει πειραματιστεί.

Μονγκολφιέρα, η πραγμάτωση του ονείρου!Οι διάφορες απόψεις και σκέψεις για τον «ελαφρύ αέρα» καταγράφηκαν κάποια στιγμή στη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών και έγιναν γνωστές σε όλα τα μέλη της. Ανάμεσά τους ήταν και

οι αδελφοί Joseph-Michele (1740-1810) και Jacques-Etienne Montgolfier (Μονγκολφιέ, 1745-1799) από την περιοχή της Λυών. Οι εύποροι αδελφοί αποφάσισαν τότε να κατασκευάσουν ένα μπαλόνι που θα ανέβαινε ψηλά με ζεστό αέρα. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για τις εργασίες και μυστικές δοκιμές που εκτελέστηκαν, μέχρι να γίνει η επίσημη παρουσίαση της εφεύρεσής τους, δεδομένου ότι τις επόμενες δεκαετίες έγιναν λαϊκοί ήρωες και διάφορα κατορθώματά τους, πραγματικά και φανταστικά, περιγράφονταν σε εφημερίδες και βιβλία. Αυτοί ουσιαστικά ήταν και οι πρώτοι που πέτυχαν πρακτικά αποτελέσματα, αν και ο έπαινος για την επιτυχία αυτή ανήκει μεν και στους δύο αλλά περισσότερο στον Ιωσήφ.

Η πραγμάτωση του ονείρουΗ πρώτη τους προσπάθεια λέγεται πως έγινε με χάρτινες σφαίρες γεμισμένες με ατμό. Πλην όμως αυτός γρήγορα υγροποιήθηκε βρέχοντας τα περιβλήματα καθιστώντας τα βαρύτερα του αέρα με συνέπεια τη πτώση τους. Το γεγονός δεν τους πτόησε και συνέχισαν τις προσπάθειες.

Το φθινόπωρο του 1782 κατασκεύασαν ένα επίμηκες μπαλόνι από μεταξωτό ύφασμα και το τροφοδότησαν με ζεστό αέρα από την καύση χόρτων και μαλλιού. Η επιτυχία τους ήταν σημαντική, γιατί αυτό το μπαλόνι πέταξε για περίπου 10 λεπτά σε ύψος 20 μέτρων. Στην επόμενη προσπάθειά τους ήταν τέτοια η δύναμη άνωσης, ώστε έσπασαν τα σκοινιά που το κρατούσαν και το μπαλόνι έφτασε περίπου στα 300 μέτρα, μέχρι να πέσει σε απόσταση μερικών χιλιομέτρων.

Μετά από αυτές τις επιτυχίες οργανώθηκε στις 4 Ιουνίου του 1783 μια επίσημη παρουσίαση στη γενέτειρα πόλη Ανοναίυ. Κατασκεύασαν μια σφαίρα από ύφασμα αδιάβροχο, ψιλό, με χωρητικότητα 600 m3, που καλύπτονταν με χρωματιστό χαρτί

και που τη γέμισαν με θερμό αέρα, όπου και την άφησαν να υψωθεί στον ουρανό στις 5 Ιουνίου 1783.

Η κατάκτηση του αέρα είχε γίνει. Το αερόστατο αυτό ανέβηκε σε ύψος περίπου 180 μ. και κάλυψε απόσταση 2.337 μ. από το σημείο της εκκινήσεώς του. Οι επίσημοι καλεσμένοι από την εξουσία και την επιστήμη πήραν θέσεις σε ξύλινες εξέδρες και παρακολούθησαν την πτήση της "Μονγκολφιέρας" όπως ονομάστηκε, που είχε διάμετρο 30 μέτρων, για το οποίο και λέγεται ότι έφτασε σε ύψος μερικών χιλιομέτρων.Η έκθεση για την πτήση που παραδόθηκε από παρατηρητές στην Ακαδημία Επιστημών ανατέθηκε στον ερευνητή Jacques Alexandre Cesar Charles (Σαρλ, 1746-1823) για περαιτέρω μελέτη και οι αδελφοί εφευρέτες προσκλήθηκαν να παρουσιάσουν το έργο τους στο Παρίσι. Έτσι το πείραμα αυτό επανέλαβαν οι Μονγολφιέροι ένα χρόνο μετά στις 19 Σεπτεμβρίου του 1784 στην μεγάλη αυλή του Ανακτόρου των Βερσαλλιών παρουσία του Βασιλέως. Μάλιστα τότε για περισσότερο επιστημονικό ενδιαφέρον προσδέθηκε στο κάτω μέρος ένα καλάθι από λυγαριά το οποίο και μετέφερε τους πρώτους αεροναύτες της Ιστορίας. Ήταν ένας κόκορας, μια πάπια κι ένα αρνί. Το μέγα πλήθος που παρευρέθηκε περίμενε ανυπόμονα να μάθει για τη τύχη των "επιβατών". Πράγματι το πείραμα και αυτή τη φορά πέτυχε απόλυτα και τα ζώα επέστρεψαν στη Γη "σώα και αβλαβή" αποδεικνύοντας ότι και ζωντανοί οργανισμοί μπορούν να αντιμετωπίσουν χωρίς ζημιά την ελεύθερη ατμόσφαιρα.

1 Σ΄ αυτά τα τρία ζώα ανήκει επίσης ο τίτλος των πρωτοπόρων των αιθέρων, αφού προηγήθηκαν πολλών άλλων που συνεργάσθηκαν με τον άνθρωπο για τη κατάκτησή τους. Και όπως τότε, ενθουσιάστηκε ιδιαίτερα το πλήθος με την επιστροφή των ζώων της Μονγκολφιέρας, έτσι και τον Νοέμβριο του 1957 συγκινήθηκε η υφήλιος για το χαμό της σκυλίτσας Λάικα όταν πληροφορήθηκε πως ο ρωσικός δορυφόρος με τον οποίο είχε εκτοξευτεί στο διάστημα δεν θα επέστρεφε ποτέ πια στη Γη.

Παράλληλα όμως με τα πειράματα των Μονγκολφιέρων ο καθηγητής της Σορβόννης ο Ιάκωβος Αλέξανδρος Καίσαρ Σάρλ συνδυάζοντας την εφεύρεση με τις πληροφορίες που είχε από την Ακαδημία για τη συμπεριφορά του υδρογόνου και με τη βοήθεια των αδελφών Ρόμπερτ που είχαν επινοήσει μέθοδο διάλυσης του καουτσούκ και εξ αυτής την παραγωγή ενός βερνικιού που καθιστούσε το ύφασμα απόλυτα στεγανό,

οργάνωσε με συλλογή χρημάτων από φίλους και συνεργάτες του, την πραγματοποίηση πτήσης με μπαλόνι υδρογόνου.

Πράγματι στις 27 Αυγούστου 1783, στο Πεδίο του Άρεως, στο Παρίσι, μπροστά σε 300.000 Παριζιάνους, ο Γάλλος φυσικός Σαρλ ύψωσε μια σφαίρα από ύφασμα, ντυμένο με καουτσούκ με διάμετρο 3,5 μ., γεμάτη υδρογόνο, που μόλις είχε ανακαλυφτεί. Η πρωτόγονη διάταξη για παραγωγή υδρογόνου προκάλεσε τεράστια ρύπανση και πολλοί από τους, όπως λέγεται με δόση υπερβολής, 300.000 θεατές, το μισό Παρίσι δηλαδή, έφυγαν μακριά για να μην δηλητηριαστούν. Τελικά η πτήση πραγματοποιήθηκε με επιτυχία και θεωρήθηκε η πρώτη πτήση μπαλονιού, στο Παρίσι, δεδομένου ότι οι αδελφοί Μονγκολφιέ ήταν ακόμα άγνωστοι στην πρωτεύουσα.Παρά ταύτα η σημαντικότερη δοκιμή για τη κατάκτηση των αιθέρων από τον άνθρωπο δεν είχε γίνει ακόμα.

Πρώτοι αεροναύτες

Η Ιστορία χάρισε τελικά τον επίζηλο τίτλο των πρωτοπόρων αεροναυτών σε δύο Γάλλους συνονόματους, στους Φρανσουά Πιλάτρ ντε Ροζιέ (1754-1785) και Φρανσουά Λωραίν (1742-1809). Οι δύο αυτοί θαρραλέοι πρωτοπόροι στις 21 Νοεμβρίου του 1783 επιβαίνοντας σε περιστόλιστη Μονγκολφιέρα, στο πάρκο της Λα Μυέτ, ανυψώθηκαν στον αέρα περίπου 1000 μέτρα και αφού διέσχισαν το Παρίσι, ύστερα από 25 λεπτά της ώρας, προσγειώθηκαν ομαλά στη περιοχή του Μουλέν ντε Μερβέιγ σε απόσταση 12 χλμ. από το σημείο της αναχώρησης. Η συγκίνηση της επιτυχίας αυτής ήταν ζωγραφισμένη στα πρόσωπα όλων των κατοίκων του Παρισιού που έτρεχαν χοροπηδώντας ακολουθώντας το αερόστατο. Με δάκρυα συγκίνησης οι ηρωικοί πρωταγωνιστές επέστρεψαν στο έδαφος, και ενώ ο κόσμος μέσα στον ενθουσιασμό του σχεδόν κατέστρεφε το αερόστατο, αυτοί μεταφέρονταν από το πλήθος θριαμβευτικά στους ώμους προς στ΄ ανάκτορα.

1 Η ημερομηνία εκείνη αποτελεί σήμερα και το γενέθλιο της αεροναυτιλίας, ή αεροναυτικής.

Μετά από αυτή τη τόσο μεγάλη επιτυχία, δυστυχώς η τύχη δεν στάθηκε ευνοϊκή για τους δύο αυτούς πρωταγωνιστές. Ιδιαίτερα

τον ντε Ροζιέ, που βρήκε τραγικό θάνατο τον Ιούνιο του 1785, όταν η Μονγκολφιέρα που επέβαινε, στη προσπάθειά του να περάσει τη Μάγχη, δέχθηκε ριπαίο ισχυρό άνεμο με συνέπεια τη πτώση και ανάφλεξή της στη περιοχή του Βιμερέ. Η φωτιά εκείνη ήταν τελικά και η "πυρά τιμής" της ανθρωπότητας για τον πρωτοπόρο στη κατάκτηση των αιθέρων.

Η αποτυχημένη εκείνη προσπάθεια τελικά έγινε επιτυχία από έναν άλλο επίσης Γάλλο αεροναύτη, τον Ζαρ Πιέρ Μπλανσάρ (1753-1809) όπου στις 7 Ιανουαρίου 1785 αναχωρώντας από το Ντόβερ προσγειώθηκε στη γαλλική ακτή διασχίζοντας τη Μάγχη με πολύ δεξιοτεχνία και με ευνοϊκά ρεύματα του αέρος.

Έτσι το πάθος πλέον του αερόστατου αρχίζει να γενικεύεται. Δεύτερη μετά τη Γαλλία ακολουθεί η Ιταλία, σε πτητικές παρόμοιες δοκιμές όπου και η πρώτη ανύψωση συνέβη στο Μιλάνο στις 25 Φεβρουαρίου του 1784 που επιχείρησαν οι Ιταλοί αεροναύτες Πάολο Αντρεάνι και Αγκοστίνο Τζέρλι. Το σκάφος τους διέφερε από τη Μονγκολφιέρα στο ότι αντί για καλάθι έφερε λέμβο με ανετότερη διαμονή.

Αυτούς ακολούθησαν οι επίσης Ιταλοί Βιτζέντζο Λουνάρντι (1759-1799) και Φραντζέσκο Τζαμπεκάρι (1762-1812). Αυτοί αναφέρονται τόσο για τις τολμηρές επιχειρήσεις τους όσο και για τη συμβολή τους στη κατασκευαστική τεχνική της αεροπλοΐας. Μάλιστα μετά την ανύψωσή του Λουνάρντι που επεχείρησε στο Λονδίνο στις 14 Σεπτεμβρίου του 1784 οι μέχρι τότε δισταγμοί των Άγγλων εξέλιπαν. Στο εγχείρημά του αυτό ο Λουνάρντι χρησιμοποίησε υδρογόνο τελειοποιώντας τις θεωρίες του προηγηθέντος Τιβέριου Καβάλο. Στο σχέδιο του αερόστατου του Λουνάρντι είναι σήμερα τα "μετεωρολογικά αερόστατα".

Ο Φραντζέσκο Τζαμπεκάρι, γόνος ευγενών της Βολωνίας, επινόησε αερόστατο που αποτελούνταν από δύο σφαίρες χωριστές η μία πάνω από την άλλη. Η πάνω έφερε υδρογόνο και η κάτω που είχε σχήμα κόλουρου κώνου έφερε θερμαινόμενο αέρα από μια λυχνία οινοπνεύματος. Τελικά ο Τζαμπεκάρι μετά από αρκετές επιτυχείς πτήσεις φονεύθηκε σε μια τολμηρή προσπάθειά του στις 21 Σεπτεμβρίου του 1812 στη Βολωνία.

Βέβαια από τις γενναίες αυτές προσπάθειες δεν έλειψε η παρουσία και η συμβολή της γυναίκας άλλοτε ως συζύγου αεροναύτη και άλλοτε η ίδια αεροναύτης όπως η κυρία Γκαρνερέν και η δεσποινίδα Χένρυ που επιχείρησαν επιτυχή

ανύψωση στις 10 Νοεμβρίου του 1798 στο Παρίσι. Μάλιστα η κ. Γκαρνερέν εκτός του ότι θεωρείται η πρώτη γυναίκα που οδήγησε αερόστατο είναι και η πρώτη γυναίκα που χρησιμοποίησε αλεξίπτωτο. Ο δε σύζυγός της Αντρέ Ζακ Γκαρνερέν (1769-1823) που ήταν κι αυτός αεροναύτης ήταν ο πρώτος που πήδηξε με επιτυχία στο κενό κάνοντας χρήση αλεξιπτώτου.

Η εξέλιξη του αερόστατου στην Ελλάδα

Η πρώτη προσπάθεια κατασκευής και ανύψωσης αερόστατου στον ελλαδικό, υπό τουρκική κατοχή ακόμα, χώρο έγινε στα Ιωάννινα το 1803, στη αυλή του Αλή Πασά, από κάποιον Έλληνα ονόματι Παχώμη που καταγόταν από το Συράκο της Ηπείρου, χρυσοχόος στο επάγγελμα. Πλην όμως το αερόστατο που κατασκεύασε και που έμελλε να επιβιβασθεί ο ίδιος, από κακούς χειρισμούς και απειρία των βοηθών του αναφλέγει πριν ν΄ αρχίσει να υψώνεται. Το γεγονός αυτό περιέλαβε σε σατυρικό ποίημά του, εξ 150 στίχων, ο ιατρός του Αλή Πασά και ποιητής Ιωάννης Βηλαράς.

Αρχές λειτουργίας του αερόστατου

Η Αρχή λειτουργίας του αερόστατου βασίζεται στην Αρχή του Αρχιμήδη όπως ισχύει η άνωση στην αεροστατική.

Συγκεκριμένα το αέριο συμπεριφέρεται ως ρευστό. Έτσι κατά τη Μηχανική των ρευστών, στην αεροστατική συμβαίνει ότι και στην υδροστατική όπου η Αρχή του Αρχιμήδη διατυπώνεται ως ακολούθως:

"Σε κάθε σώμα που βρίσκεται μέσα σ΄ ένα αέριο εφαρμόζεται δύναμη άνωσης ίση με το βάρος του αερίου που εκτοπίζεται από το σώμα".

Έτσι αν γεμίσουμε ένα μπαλόνι με αέριο ειδικά ελαφρύτερο από τον ατμοσφαιρικό αέρα μπορεί να πετύχουμε η δύναμη άνωσης που θα εφαρμόζεται σ΄ αυτό να είναι μεγαλύτερη από το βάρος του συστήματος μπαλόνι - αέριο. Τότε το μπαλόνι, που σε όλες τις παρόμοιες περιπτώσεις ονομάζεται αερόστατο ή αεροστατική σφαίρα, θ΄ αρχίσει να υψώνεται.

Μεγάλος φόβος υπάρχει για το αερόστατο υδρογόνου γιατί σε περίπτωση ατυχήματος υπάρχει κίνδυνος ισχυρής έκρηξης. Αυτή η απειλή έχει αντιμετωπιστεί τοποθετώντας βαλβίδες ασφαλείας υψηλής πίεσης ή με χρήση ηλίου αντί υδρογόνου, πλην όμως επειδή αυτό έχει 4πλάσια πυκνότητα παρέχει πολύ μικρότερη άνωση.

[Άνοδος - κάθοδος αερόστατου

1 ΑΝΟΔΟΣ: Το μπαλόνι στα αερόστατα πρέπει να είναι μεγάλο, για να εκτοπίζει μεγάλη ποσότητα αέρα και να δημιουργεί έτσι αρκετή άνωση, ώστε το καλάθι και οι επιβάτες να αιωρούνται. Το αερόστατο λειτουργεί ακριβώς αντίστροφα από τα υποβρύχια. Κάτω από το μπαλόνι ο καυστήρας θερμαίνει τον αέρα στο εσωτερικό του μπαλονιού. Ο αέρας διαστέλλεται, περίπου το 1/4 της ποσότητάς του διαφεύγει από την ανοιχτή βάση του μπαλονιού, και η συνολική πυκνότητά του καθώς μειώνεται γίνεται μικρότερη από την άνωση και το αερόστατο

υψώνεται. Ο καυστήρας λειτουργεί με καύσιμο προπάνιο, που με θερμοκρασία 1000°C θερμαίνει τον αέρα του μπαλονιού.

ΚΑΘΟΔΟΣ: Όταν η λειτουργία του καυστήρα σταματά, ο αέρας στο περίβλημα ψύχεται. Καθώς συστέλλεται, από τη βάση του

μπαλονιού μπαίνει στο διαθέσιμο χώρο και άλλος αέρας, αυξάνοντας τη συνολική πυκνότητα. Τώρα η άνωση μειώνεται

και το αερόστατο κατεβαίνει. Το αερόστατο θερμού αέρα μπορεί να αιωρείται και να κινείται παράλληλα με τον άνεμο. Για να κρατηθεί σε σταθερό ύψος χρησιμοποιείται ο καυστήρας με

διακοπές.

Χρησιμότητα του αερόστατου

Το αερόστατο στη υπηρεσία της επιστήμης

Γρήγορα το αερόστατο άρχισε να γίνεται βοηθός στις επιστημονικές έρευνες. Ο Τζέφριζ ήταν ο πρώτος που έκανε παρατηρήσεις στην επίδραση του αραιού αέρα πάνω στον ανθρώπινο οργανισμό. Ο Γάλλος Γκαίι-Λουσάκ έκανε εξερευνητικές πτήσεις σε ύψος 4.000 μέτρων για να μελετήσει τη σύσταση του αέρα και την επίδραση του μεγάλου υψόμετρου στα ζώα και στα έντομα. Τα πειράματα αυτά και άλλα πολλά συνεχίστηκαν για πολλά χρόνια από πολλούς επιστήμονες. Στο τέλος του επόμενου αιώνα κάποιο αεροναύτες κατάφεραν να φθάσουν σε ύψος 11.000 μέτρα. Η δραματικότερη προσπάθεια της εποχής εκείνης ήταν η απόπειρα του Σόλομ και του Αύγουστου Αντρέ να πάνε στον Βόρειο Πόλο με αερόστατο το 1897. Την επόμενη μέρα της αναχώρησής τους γύρισε πίσω ένα

ταχυδρομικό περιστέρι με ένα μήνυμα ότι όλα πάνε καλά. Αυτή ήταν και η τελευταία είδηση από την αποστολή. Το αερόστατο εξαφανίστηκε. Το 1910 μια εξερευνητική αποστολή ανακάλυψε τα παγωμένα σώματά τους σε ένα νησί της Αρκτικής, πολύ μακριά από το σημείο του προορισμού τους. Στις αρχές του 20ου

αιώνα τα αερόστατα επισκιάστηκαν από τη γρήγορη ανάπτυξη του αεροπλάνου.

Τα αερόστατα στη μελέτη της ατμόσφαιρας

Το ενδιαφέρον για τα αερόστατα αναζωογονήθηκε κατά το 1930, όταν οι επιστήμονες άρχισαν να μελετάνε τις ατμοσφαιρικές συνθήκες σε ύψη που δεν είχε φτάσει ο άνθρωπος. Ο Πικάρ και ο Κίπφερ κατάφεραν να φτάσουν σε υψόμετρο 17.000 μέτρα. Χρησιμοποίησαν κλειστή σφαιρική βάρκα αντί για το συνηθισμένο ανοιχτό καλάθι. Μέσα στη σφαίρα ο αέρας ήταν στην κανονική πίεση και το οξυγόνο αρκετό για την αναπνοή τους ακόμα και στα ύψη που ο αέρας είναι πολύ αραιός και το οξυγόνο ελάχιστο. Το ρεκόρ όμως καταρρίφθηκε το 1935 με τον «Εξερευνητή 2» που πέταξε με το πλήρωμά του σε ύψος 23.000 μέτρα.

Αερόστατα χωρίς πλήρωμα.

Ελεύθερα αερόστατα χωρίς πλήρωμα χρησιμοποιούνται συχνά για την μελέτη των ανέμων και την έρευνα της στρατόσφαιρας. Πολλά αεροδρόμια υψώνουν πολλές φορές τη μέρα μικρά αερόστατα. Παρακολουθώντας τα αερόστατα αυτά με τηλεσκόπια, εξακριβώνουν την διεύθυνση και την ταχύτητα των ανέμων. Οι πληροφορίες αυτές είναι απαραίτητες για την κίνηση των αεροπλάνων. Για τα μεγαλύτερα ύψη χρησιμοποιούνται μεγάλα αερόστατα εφοδιασμένα με διάφορα αυτόματα όργανα που αναλύουν και καταγράφουν την θερμοκρασία, πίεση, υγρασία κλπ. του αέρα και στέλνουν με ασύρματο τα στοιχεία που συγκεντρώνουν. Τα αερόστατα αυτά λέγονται ραδιομετεωρογράφοι ή ραδιοβολίδες.

Το αερόστατο σαν σπορ

Ένα από τα ακριβότερα αλλά πιο θεαματικά σπορ είναι το αερόστατο. Τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη της

τεχνολογίας, την ικανότητα για πρόβλεψη του καιρού με περισσότερη σιγουριά και τη στροφή περισσότερων ανθρώπων στα σπορ, έχουμε μια νέα άνθηση των αερόστατων. Τα αθλητικά αερόστατα έχουν μπαλόνι από άφλεκτο πολύχρωμο πλαστικό και ανυψώνονται με ζεστό αέρα. Ο αέρας θερμαίνεται με φλόγα υγραερίου. Κάθε φορά που θέλει ο πιλότος να ανέβει, αυξάνει την φλόγα ώστε να ζεσταθεί ο αέρας, και κάθε φορά που θέλει να κατέβει, λιγοστεύει τη δύναμη της φλόγας. Κάθε χρόνο γίνονται σε πολλά μέρη του κόσμου αγώνες (ράλι) με αερόστατα.

Αερόπλοια

Ένα ελεύθερο αερόστατο πηγαίνει όπου το φέρνει ο άνεμος. Το αερόπλοιο είναι ένα αερόστατο που πηγαίνει εκεί που το κατευθύνει ο πιλότος του. Ο άνεμος δεν το επηρεάζει. Το αερόπλοιο έχει μηχανές και έλικες για την προώθησή του και πηδάλια για να κανονίζουν τη διεύθυνσή του. Επειδή τα αερόπλοια έχουν πηδάλια, λέγονται και πηδαλιουχούμενα. Με τον καιρό αναπτύχθηκαν τρία είδη απ’ αυτά: Τα μη στερεά, τα ημιστερεά και τα στερεά. Όλα τα είδη αποτελούνται από ένα μπαλόνι μακρύ, σε σχήμα πούρου για την αποθήκευση του αέρα, μια βάρκα κάτω από το μπαλόνι για το πλήρωμα και τους επιβάτες, έναν ή περισσότερους έλικες, δυνατές και ελαφρές μηχανές για να κινούν τους έλικες και πηδάλια για το ύψος και την κατεύθυνση. Τα μη στερεά έχουν μπαλόνι που όταν φουσκώνει με αέριο έχει το σχήμα πούρου, αλλά όταν είναι αδειανό μαζεύεται σαν κάθε ξεφούσκωτο μπαλόνι. Τα στερεά, διατηρούν το σχήμα τους ακόμα και ξεφούσκωτα, χάρη σε έναν ελαφρύ σκελετό από ξύλο ή αλουμίνιο. Μέσα στο εξωτερικό περίβλημα υπάρχουν πολλά μπαλόνια που περιέχουν αέριο. Μερικά από τα μεγαλύτερα αερόπλοια είχαν 12 ή 16 τέτοια μπαλόνια. Αν κάποιο μπαλόνι ξεφουσκώσει, το αερόπλοιο δεν χάνει το σχήμα του ή την ικανότητα για πτήση. Στο πίσω μέρους είναι προσαρμοσμένα τα πτερύγια και πηδάλια. Οι μηχανές είναι τοποθετημένες άλλοτε στο κύτος και άλλοτε έξω απ’ αυτό. Συνήθως τα μπαλόνια είναι γεμάτα με υδρογόνο ή με ήλιο και όχι με ζεστό αέρα όπως τα σημερινά αθλητικά αερόστατα. Το ήλιο είναι βαρύτερο από το υδρογόνο αλλά έχει το πλεονέκτημα ότι δεν καίγεται και επιπλέον δεν είναι τόσο διαπερατό όσο το υδρογόνο και τα μπαλόνια μπορούν να μείνουν φουσκωμένα για περισσότερες μέρες.

Ιστορία των αερόπλοιων

Το πρώτο πηδαλιουχούμενο αερόπλοιο έγινε έναν αιώνα μετά την ανακάλυψη του αερόστατου. Η ανάγκη να κατευθύνονται τα αερόστατα προέκυψε πολύ νωρίτερα. Στην αρχή πίστεψαν κάποιοι ότι θα μπορούσαν να κατευθύνουν τα αερόστατα με κουπιά ή πανιά όπως τα πλοία. Λίγες απόπειρες του Ζ. Μπλανσάρ έδειξαν ότι δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Μόλις το 1851 ο Αρνύ Ζιφάρ που δούλεψε για τη βελτίωση των ατμομηχανών, κατάφεραν να φτιάξει ατμομηχανή τριών ίππων με βάρος 200 κιλά και να την προσαρμόσει σε αερόστατο με μπαλόνι μήκους 50 μέτρων. (Σήμερα μια μηχανή τριών ίππων μπορεί να ζυγίζει λιγότερο από δυο κιλά).

Η επόμενη και πιο πετυχημένη προσπάθεια ήταν κάποιων Γάλλων αξιωματικών που το 1865 με ηλεκτροκίνητο αερόστατο κατάφεραν να κάνουν κύκλους στον αέρα και μετά από πτήση λίγων λεπτών να ξεναγυρίσουν στο σημείο από το οποίο ξεκίνησαν. Ο Αλβέρτος Σάντος-Ντυμόν ένας Βραζιλιάνος που ζούσε στο Παρίσι ήταν ο πρώτος που τοποθέτησε στα αερόστατα βενζινομηχανή. Κατασκεύασε κατόπιν παραγγελίας 16 αερόπλοια από το 1897 ως το 1904. Στο τέλος εγκατέλειψε τα αερόπλοια για χάρη του αεροπλάνου και ήταν από τους πρώτους ανθρώπους που πέταξαν με μηχανή βαρύτερη από τον αέρα. (Ο Ντυμόν ήταν ο πρώτος άνθρωπος στην Ευρώπη που πέταξε με αεροπλάνο το 1906).

Παρ’ όλα που από το 1906 έχουμε αεροπλάνα τα οποία εξελίσσονται πολύ γρήγορα, τα αερόπλοια δεν σταμάτησαν να κατασκευάζονται.

Το πρώτο ημιστερεό αερόπλοιο το «Λα Ζων» κατασκευάστηκε το 1902 αλλά δεν είχε μεγάλη επιτυχία. Ένα άλλο το «Ρόμα» κατασκευάστηκε κατά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο και σε δοκιμαστική πτήση στην Αμερική όταν πήρε φωτιά και σκοτώθηκε σχεδόν όλο του το πλήρωμα. Το 1926 το αερόπλοιο «Νορβηγία» πέταξε από τη Νορβηγία στον Βόρειο πόλο και από κει στην Αλάσκα. Ένα άλλο, το «Ιτάλια», που προσπάθησε να κάνει παρόμοιο ταξίδι, έφτασε στον Βόρειο πόλο αλλά στην επιστροφή κατέπεσε.

Τα πιο θετικά αποτελέσματα έχουν επιτευχθεί από τα στερεά πηδαλιουχούμενα ή Ζέππελιν, που κατασκευάστηκαν για πρώτη φορά το 1900. Τα μεγάλα αυτά αερόπλοια πέταξαν χιλιάδες χιλιόμετρα, πέρασαν πολλές φορές τον Ατλαντικό και έκαναν το γύρο του κόσμου. Πριν από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο είχαν κατασκευαστεί 20 τέτοια αερόπλοια και κατά τη διάρκεια του πολέμου άλλα 100.

Τα αερόπλοια όμως αποδείχθηκαν ότι δεν ήταν ασφαλή για το πλήρωμα, τους επιβάτες και τα εμπορεύματα που μετέφεραν. Πολλά πήραν φωτιά ή έπεσαν όταν βρέθηκαν μέσα σε θύελλες. Στις 4 Οκτωβρίου του 1930 ένα αερόπλοιο το Ρ-101 με επιβάτες τους καλύτερους αξιωματικούς της αεροπορίας της Αγγλίας σε μια πτήση προς την Ινδία έπεσε σε θύελλα και ανατινάχτηκε. Μόνο επτά σώθηκαν από όλους τους επιβάτες. Το 1936 το μεγαλύτερο αερόπλοιο του κόσμου το ΛΖ-129, αφού έκανε 10 υπερατλαντικά ταξίδια με επιτυχία πήρε φωτιά τη στιγμή της προσγείωσής του στο Χίντεμπουργκ της Γερμανίας.

Στην Αμερική κατασκευάστηκαν αρκετά αερόπλοια όπως το «Σενάντοα» που πρωτοπέταξε το 1925, αλλά μετά από δυο χρόνια καταστράφηκε σε μια καταιγίδα πάνω από το Οχάιο. Το «Άκρον» και το «Μέικον», επίσης αμερικάνικα αερόπλοια, χάθηκαν με όλο σχεδόν το πλήρωμά τους στη θάλασσα.

Η Αμερική και η Γερμανία ξόδεψαν πολλά εκατομμύρια για στερεά πηδαλιουχούμενα αερόπλοια, κανένα όμως από αυτά δεν γλίτωσε την καταστροφή μετά από ένα ή δυο χρόνια χρήσης. Η ανθρωπότητα κατάλαβε ότι δεν μπορεί να στηρίζεται στη χρήση των αερόπλοιων για τα ταξίδια της. Οι εταιρίες που κατασκεύαζαν αερόπλοια έκλεισαν με μεγάλες οικονομικές ζημιές και κανένας πια δεν θυμάται τα τεράστια μπαλόνια με τις μηχανές και τους έλικες που αργά, σαν σταματημένα φαινόταν να κρέμονται στον ουρανό καθώς έκαναν τα επικίνδυνα ταξίδια τους. Σήμερα όλες οι εναέριες μεταφορές και ταξίδια γίνονται αποκλειστικά με αεροπλάνα που είναι πολύ πιο σίγουρα και πολύ πιο γρήγορα.

Θεωρία:

Νόμοι της επιστήμης πάνω στους οποίους στηρίζεται ανύψωση των αερόστατων.

Πρώτα πρέπει να καταλάβουμε τον νόμο του Αρχιμήδη.Ο Αρχιμήδης ήταν Έλληνας σοφός που γεννήθηκε το 287 π.Χ. και πέθανε το 212 π.Χ.. Ήταν ένας από τους σπουδαιότερους διανοητές της αρχαιότητος. Διατύπωσε την αρχή της υδροστατικής, τη γνωστή «Αρχή του Αρχιμήδη». Η αρχή αυτή λέει ότι κάθε σώμα που βάζουμε μέσα σε ένα υγρό ή αέριο (ρευστό), δέχεται μια δύναμη προς τα πάνω, την άνωση, που ισούται με το βάρος του ρευστού που εκτοπίζει αυτό το σώμα. Επίσης κάθε σώμα δέχεται μια δύναμη προς τα κάτω που είναι το βάρος του. Αν η άνωση είναι μεγαλύτερη από το βάρος, το σώμα θα κινηθεί προς τα πάνω, αν είναι μικρότερη το σώμα θα κινηθεί προς τα κάτω. Στο νερό είναι εύκολο να διαπιστώσουμε την αρχή του Αρχιμήδη, αρκεί να βάλουμε ένα σώμα ελαφρότερο από το νερό (π.χ. ένα ξύλο). Θα δούμε ότι το ξύλο πηγαίνει προς τα πάνω μέχρι να φθάσει στην επιφάνεια του νερού. Το ίδιο φαινόμενο σύμφωνα με αυτή την αρχή ισχύει και για τα σώματα που είναι στον αέρα. Αν ένα σώμα είναι πιο ελαφρύ από τον αέρα που εκτοπίζει, τότε πηγαίνει προς τα πάνω, πετάει. Για τον αέρα είναι δύσκολο να διαπιστώσουμε αυτό το πράγμα, γιατί όλα τα σώματα που έχουμε γύρω μας είναι πολύ βαρύτερα από τον αέρα. Αν μπορούσαμε να πάρουμε ένα σώμα πολύ μεγάλο, ώστε να εκτοπίζει πάρα πολύ αέρα και το σώμα αυτό να έχει πολύ μικρό βάρος, τότε θα μπορούσε αυτό το σώμα να πετάξει. Ο αέρας έχει βάρος μικρό. Κάθε κυβικό μέτρο αέρα ζυγίζει περίπου 1,3. Κάποια αέρια όπως το Υδρογόνο και το Ήλιο έχουν ακόμα μικρότερο βάρος. Αν πάρουμε ένα μεγάλο και πολύ ελαφρύ μπαλόνι και το γεμίσουμε με ήλιο ή υδρογόνο, αυτό θα πάει προς τα πάνω, θα πετάξει.

Εκτός από το Ήλιο και το Υδρογόνο, ο ζεστός αέρας είναι και αυτός ελαφρύτερος από τον αέρα της ατμόσφαιρας, γιατί όταν θερμαίνεται ο αέρας, σύμφωνα με την αρχή του

Αν γεμίσουμε λοιπόν ένα ελαφρύ μπαλόνι με θερμό αέρα, τότε αυτό το μπαλόνι, μαζί με το περιεχόμενό του, θα είναι εξαιρετικά ελαφρύ. Αν είναι και αρκετά μεγάλο, ώστε να εκτοπίσει μεγάλη ποσότητα αέρα, τότε η άνωση γίνεται μεγαλύτερη από το βάρος του και θα αρχίσει να ανεβαίνει μέσα στον αέρα, όπως ανεβαίνει από τον πυθμένα προς την επιφάνεια του νερού ένα κομμάτι ξύλο.

Ανακάλυψη του αερόστατου

Το πιο παράξενο είναι ότι το αερόστατο ανακαλύφθηκε μόνο κατά τα τέλη του 18ου αιώνα. Και όμως το αερόστατο με ζεστό αέρα είναι κάτι πολύ απλό, ένας σάκος ελαφρός, γεμάτος με ζεστό αέρα, συνήθως καπνό. Αν κάποιος από τους αρχαίους είχε την ιδέα να γεμίσει έναν σάκο με ζεστό αέρα από τη φωτιά του στρατοπέδου, τότε θα είχε ανακαλυφθεί το αερόστατο και θα το χρησιμοποιούσαν σαν παρατηρητήριο για τους στρατούς. Το γεγονός όμως ότι ο καπνός ανεβαίνει προς τα πάνω δεν φάνηκε σπουδαίο σε κανέναν μέχρι το 1782, λίγα μόνο χρόνια πριν τη Γαλλική επανάσταση!

Οι αδελφοί Μονγκολφιέ, ο Ιωσήφ και ο Στέφανος από το χωριό Ανοναί της Γαλλίας, άρχισαν να παρατηρούν με ενδιαφέρον τον καπνό που έβγαινε από το τζάκι τους. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο καπνός έχει την ιδιότητα να πηγαίνει πάντα προς τα πάνω. Αυτή την ιδιότητα την ονόμασαν ελαφρότητα. Αποφάσισαν να γεμίσουν έναν χάρτινο σάκο με καπνό και είδαν ότι πήγαινε προς τα πάνω. Τότε στρώθηκαν στη δουλειά. Δοκίμασαν πολλούς μεγάλους σάκους από μετάξι. Έκαναν πολύ καπνό τροφοδοτώντας τη φωτιά με ξερόκλαδα και άχυρα. Δεν ήξεραν ότι αυτό που δημιουργεί την ελαφρότητα ήταν η θερμότητα και όχι ο καπνός.

Στις αρχές του 1783, ήταν έτοιμοι να δείξουν κάτι καινούριο στον κόσμο. Στις 5 Ιουνίου, στην πλατεία της αγοράς του Αννοναί, φούσκωσαν ένα μεταξωτό μπαλόνι διαμέτρου περίπου 10 μέτρων, πάνω από δυνατή φωτιά. Ο κόσμος που είχε μαζευτεί για να ειρωνευτεί μια ανόητη απόπειρα, είδε με κατάπληξη το μπαλόνι να ανεβαίνει σε ύψος 2.000 μέτρων περίπου πριν κρυώσει και ξαναγυρίσει στο έδαφος. Η είδηση διαδόθηκε γρήγορα. Οι επιστήμονες της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών άρχισαν να φιλονικούν σχετικά με τις δυνατότητες του αεροστάτου. Πρότειναν ορισμένοι από αυτούς μια ιδέα που ήταν πιο αποτελεσματική από τον ζεστό αέρα, να γεμίσουν το μπαλόνι με το αέριο που πριν λίγα χρόνια είχε ανακαλύψει ο άγγλος χημικός Χέρνυ Κάβεντις: το υδρογόνο. Το

υδρογόνο είναι περίπου 15 φορές ελαφρύτερο από τον αέρα και φάνηκε ιδανικό γι’ αυτή τη δουλειά. Αλλά το υδρογόνο παίρνει εύκολα φωτιά και καίγεται με έκρηξη, και έτσι έγινε αιτία να χαθούν πολλοί άνθρωποι, ώσπου να ανακαλυφθούν και άλλα ελαφρά αέρια όπως το Ήλιο που δεν καίγεται. Σήμερα χρησιμοποιείται το Ήλιο για τα μετεωρολογικά αερόστατα που μεταφέρουν σε μεγάλο ύψος διάφορα μετεωρολογικά όργανα και συμβάλουν στη μελέτη της ατμόσφαιρας και την πρόβλεψη του καιρού.

Ο καθηγητές Ζ. Σαρλ, τον Αύγουστο του 1783, παρασκεύασε μεγάλη ποσότητα υδρογόνου και γέμισε ένα αερόστατο. Αυτό υψώθηκε από την πλατεία του Άρεως στο Παρίσι και έπεσε σε ένα χωριό 10 χιλιόμετρα μακριά, σε ένα χωρίο, προς μεγάλη κατάπληξη των ανθρώπων που δεν είχαν ξαναδεί τέτοιο ιπτάμενο αντικείμενο. Τον άλλο μήνα πέταξε ένα αερόστατο με τους πρώτους επιβάτες: ένα πρόβατο, έναν κόκορα και μια πάπια. Τα ζώα αυτά γύρισαν στη γη ζωντανά. Τώρα πια έφτασε η ώρα να δοκιμάσει και ο άνθρωπος.

Ο νεαρός Ζαν Φρανσουά Πιλάτρ ντε Ροζιέ και ο φίλος τους μαρκήσιος ντ’ Αρλάντ προσφέρθηκαν για το πείραμα. Έκαναν ένα

συναρπαστικό ταξίδι 23 λεπτών πάνω από το Παρίσι με μια ζωηρόχρωμη «Μογκολφιέρα» με ζεστό αέρα στις 21 Νοεμβρίου του 1783. Αυτή ήταν και η πρώτη πτήση στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Δεύτερος πέταξε ο καθηγητής Σάρλ με ένα αερόστατο με υδρογόνο το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου καλύπτοντας απόσταση 50 χιλιομέτρων σε χρόνο μιας ώρας και τριών τετάρτων. Μετά ένα χρόνο ο Μπλανσάρ μαζί με τον αμερικανό Τζέφριζ ήταν οι πρώτοι που πέρασαν τη Μάγχη με αερόστατο. Επί τριάντα χρόνια όλο και περισσότεροι δοκίμαζαν να ταξιδέψουν με αερόστατα και να καλύψουν όσο το δυνατόν περισσότερη απόσταση, βελτιώνοντας όλο και περισσότερο το πρώτο αερόστατο.

ξΤο αερόστατο στην υπηρεσία του πολέμου

H χρησιμοποίηση του αεροστάτου στον πόλεμο άρχισε νωρίς. Ο Γαλλικός στρατός είχε σώμα αεροστάτων το 1799. Ο Ναπολέων επεξεργάστηκε σχέδιο εισβολής στην Αγγλία με αερόστατα, αλλά δεν το έβαλε σε εφαρμογή. Στον εμφύλιο της Αμερικής χρησιμοποιήθηκαν αερόστατα ως παρατηρητήρια. Στον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο χρησιμοποιήθηκαν αερόστατα από όλους τους στρατούς ως παρατηρητήρια. Στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο χρησιμοποίησαν οι μεγάλες δυνάμεις τα αερόστατα ως φράγματα που θα κρατούσαν μακριά τα βομβαρδιστικά αεροπλάνα του εχθρού. Το 1943-44 οι Ιάπωνες φόρτωσαν εκρηκτικές ύλες σε αερόστατα και τα άφησαν να τα μεταφέρει ο αέρας σε απόσταση 5.000 μίλια μέχρι τον εχθρό. Λίγα απ’ αυτά βρήκαν στόχο σε τόσο μεγάλη απόσταση και προξένησαν μικρές ζημιές.

Γενική χρησιμότητα

Σήμερα τα αεροσκάφη είναι τα ταχύτερα μέσα μεταφοράς. Υπάρχουν κάποια όπως τα αεροπλάνα και τα ελικόπτερα που κάνουν μαζικές μεταφορές ή μεταφορές πραγμάτων. Υπάρχουν όμως και τα αερόστατα που τα χρησιμοποιούμε περισσότερο για να ομορφαίνουν έναν τόπο ή και να πετάει ψηλά ο κόσμος και να κοιτούν την θεά. Μερικές φορές τα χρησιμοποιούν και για να γυρνούν ταινίες.