Μικρές ιστορίες από την αρχαία Ελλάδα

--- Αθήναι -----------------

O αδερφός του τραγικού ποιητή Αισχύλου, Κυναίγειρος, πολέμησε στο Μαραθώνα. Κατά την καταδίωξη των εισβολέων επέδειξε ιδιαίτερη γενναιότητα. Έπιασε με τα χέρια του πλοίο των περσών που εγκατέλειπε τον όρμο του Μαραθώνα. Οι πέρσες, του έκοψαν τα χέρια. Ο Κυναίγειρος έπιασε το πλοίο με τα δόντια του. Οι πέρσες, του έκοψαν το κεφάλι.

Η Αθήνα είχε δύο ιερά πλοία τα : "Πάραλος" και "Σαλαμινία", τα οποία ανέλαμβαναν ειδικές αποστολές.

Οι Αθηναίοι πίστεψαν ότι ο θεός Παν πολέμησε μαζί τους στο Μαραθώνα, γι' αυτό και οι Πέρσες κατελήφθησαν από "πανικό".

Η πολεμική ιαχή των Αθηναίων ήταν ένα επαναλαμβανόμενο "αλαλά". Από εδώ και το ρήμα "αλαλάζω".

Επίσης σχετική είναι και η έκφραση "Τους αλάλιασαν" δηλ τους τρομοκράτησαν, τους συνέτριψαν κλπ.

Κατά τη διάρκεια της οικοδόμησης των Προπυλαίων στην Ακρόπολη, ο καλύτερος τεχνίτης του αρχιτέκτονα Μηνησικλέους, έπεσε από τη σκαλωσιά και το λαμπρό αυτό έργο κινδύνευε να σταματήσει.Λέγεται ότι η Αθηνά παρουσιάστηκε στον ύπνο του Περικλέους και του υπέδειξε πώς έπρεπε να γιατρευτεί ο τεχνίτης. Πράγματι έτσι έγινε και το έργο τελείωσε με επιτυχία.

Το λοφίο της περικεφαλαίας της, του ύψους επτά μέτρων χάλκινου αγάλματος της θεάς Αθηνάς Προμάχου που κοσμούσε την Ακρόπολη, γυάλιζε στον ήλιο και η λάμψη αυτή φαίνονταν από τα πλοία που περνούσαν στο Σούνιο.

--- Αριστοφάνης ----------------

"Μια γενιά είμαστε όλοι και από το ίδιο αγιασματάρι όλοι ραντίζουμε τους βωμούς των θεών στην Ολυμπία, στις Θερμοπύλες, στους Δελφούς και σ' άλλα μέρη πολλά. Κι ενώ στρατών εχθρών βαρβάρων μας ζώνει, Έλληνες, άντρες, πολιτείες ελληνικές χαλάτε και τ' αδέρφια σας".

(από το βιβλίο του Κ.Σιμόπουλου "Ξενοκρατία, μισελληνισμός και υποτέλεια", Αθήνα 1990, σελ 161)

--- Δημοσθένης --------------

"Πόλεμος ένδοξος, ειρήνης αισχράς, αιρετώτερος !" Aς το σκεφθούν αυτό όσοι επιθυμούν ειρήνη στο Αιγαίο, με κάθε τρόπο και πάση θυσία...

--- Διογένης ------------------Έλεγε ο φιλόσοφος Διογένης, πως, όταν πεθάνει, θέλει να τον θάψουν μπρούμητα. Τον ρώτησαν γιατί, κι εκείνος απάντησε :"γιατί σε λίγο θα'ρθούν τα πάνω - κάτω" !

Ο Διογένης είχε απαλλαγεί από όλα τα περιττά πράγματα, έτσι νόμιζε τουλάχιστον. Ζούσε αντί σε οικία σε ένα πιθάρι, ενώ όλα του τα υπάρχοντα ήσαν ο τριμμένος του χιτών και ένα κυπελάκι πήλινο για να πίνει νερό. Μια μέρα που είδε ένα παιδάκι να πίνει νερό χρησιμοποιώντας τις χούφτες του, πέταξε και το κύπελό του αναφωνώντας "ένα παιδί με ξεπέρασε σε απλότητα !" (παιδίον με νενίκηκεν ευτελεία !).Ήταν, στην Αθήνα, ένας τεραστίων διαστάσεων (..."φουσκωτός" της εποχής) νέος άντρας που προσπαθούσε να παίξει κιθάρα. Ήταν όμως τόσο παράφωνος που όλοι τον περιφρονούσαν. Μόνο ο Διογένης έστεκε εκστατικός και τον χειροκροτούσε. "Μα καλά βρε Διογένη" του είπαν "κουφός είσαι και δεν ακούς πώς παίζει ; γιατί τον θαυμάζεις ;" Κι ο Διογένης απήντησε :Διότι, τηλικούτος ων, κιθαρωδεί και ου ληστεύει !.

Ο Διογένης, κάποτε, στέκονταν εμπρός από ένα άγαλμα ζητώντας ελεημοσύνη. Τον ρώτησαν γιατί το κάνει αυτό, κι εκείνος απάντησε : "μελετώ αποτυγχάνειν".

--- Ηράκλειτος ----------------Έλεγε ο φιλόσοφος Ηράκλειτος : "δε θέλω να πεθάνω, αλλά δε θα ήταν άσχημα να είμαι κι όλας πεθαμένος !".Ο Ηράκλειτος πίστευε πως τα πάντα βρίσκονται σε διαρκή μεταλλαγή και κίνηση "τα πάντα ρει". Ο Επίχαρμος -κωμωδιογράφος από τις Συρακούσσες- τον ειρωνευόταν λέγοντας ότι "δεν είναι υποχρεωμένος κανείς να πληρώσει τα χρέη του, γιατί δεν είναι πια ίδιος με εκείνον που τα έκανε, αλλά και δεν πρέπει να δέχεται και καμία πρόσκληση, γιατί αύριο δε θα είναι ο ίδιος που την έλαβε...!"

--- Θεσσαλία -----------------Οι Θεσσαλοί είχαν το πιο δυνατό και πολυάριθμο ιππικό στην Ελλάδα.Το ιππικό χρειάζεται πεδιάδες και όχι ορεινούς όγκους για να αναπτυχθεί και να δράσει αποτελεσματικά.

--- Ιεροκλής -----------------

"Σχολαστικός φίλος έγραψεν, εις Ελλάδα όντι, βιβλία αυτώ αγοράσαι. Του δε αμελήσαντος, ως μετά χρόνον τω φίλω συνώφθη, είπε : 'Την επιστολήν, ην περί βιβλίων απέστειλάς μοι, ούκ εκομισάμην' ". Έγραψε κάποιον σε έναν φίλο του που ήταν στην Ελλάδα να του αγοράσει βιβλία. Μετά από καιρό συναντήθηκαν και του λέει ο "σχολαστικός" : "Το γράμμα που μου έστειλες για τα βιβλία, δυστυχώς δεν το έλαβα!"

--- Κόρινθος -----------------Η πρώτη τριήρης σχεδιάστηκε και ναυπηγήθηκε από τον Κορίνθιο ναυπηγό Αμεινοκλή. Το νέο πλοίο που κατασκευάστηκε ονομάστηκε έτσι γιατί έφερε 3 σειρές κουπιών. "Ερέται" ονομάζονταν οι κωπηλάτες.

--- Κριτόλαος ------------------"Εάν μεν άνδρες ώσιν, ουκ απορήσουσι συμμάχων, εάν δε, ανδράποδα κυρίων". Εάν φανείτε άνδρες, δε θα δυσκολευθείτε να βρείτε εύκολα συμμάχους. Αλλιώς, δε θα δυσκολευθείτε να βρείτε αφεντικάΌταν πολεμούσαν οι Λοκροί, άφηναν πάντα μία θέση κενή στην παράταξή τους γιατί πίστευαν πως ο Αίας ο Λοκρός πολεμούσε αόρατος ανάμεσά τους.

--- Μακεδονία ------------------

Κάποτε κάποιος από την Αμφίπολη θέλησε να μπει στην υπηρεσία του βασιλιά Φιλίππου Β', προσπαθώντας να τον πείσει ότι είναι εξαιρετικός σκοπευτής και δε του ξεφεύγει ούτε πουλί. Ο Φίλιππος του είπε ότι θα τον πάρει "όταν κυρήξω πόλεμο στα χελιδόνια".

Ο θώρακας του βασιλιά Φιλίππου Β' της Μακεδονίας, στη δεξιά πλευρά του έχει μία μικρή χρυσή εικόνα της θεάς Αθηνάς. Η αριστερά πλευρά του βασιλιά καλύπτονταν από την ασπίδα, ενώ η δεξιά έμενε ακάλυπτη όταν ο Φίλιππος σήκωνε το σπαθί του. Ένα φυλαχτό που μοιάζει τόσο με τα φυλαχτά των βυζαντινών αυτοκρατόρων που εικόνιζαν την Παναγία !

Ο Αλέξανδρος αρνήθηκε να ακολουθήσει τη συμβουλή των στρατηγών του και να ριχτεί στο αντίπαλο στρατόπεδο τη νύχτα, λέγοντας τους "Ου κλέπτω τη νίκην"

--- Μεσσηνία -------------------

Κατά τη διάρκεια του πρώτου μεσσηνιακού πολέμου, ο βασιλιάς Αριστόδημος εκτελώντας χρησμό της Πυθίας, θυσίασε την κόρη του, σαν άλλος Αγαμέμνων, για το καλό της πατρίδας του.

Μετά τη μάχη στο Δέρας μεταξύ Μεσσηνίων και Λακεδαιμονίων, που έληξε χωρίς νικητή, ο βασιλιάς της Μεσσηνίας Αριστομένης έκανε μία παράτολμη ενέργεια -σχεδόν καταδρομική : μπήκε μόνος νύχτα στη Σπάρτη και στο ναό της Αθηνάς άφησε την ασπίδα του στην οποία είχε γράψει πως ήταν λάφυρο από τους Σπαρτιάτες. Οι Σπαρτιάτες άρχισαν να φοβούνται τους Μεσσήνιους και τις πανουργίες του βασιλιά τους Αριστομένη.

--- Ολυμπία ----------------------

Πριν τους αγώνες, την πρώτη ημέρα της γιορτής, οι αθλητές ορκίζονταν μπροστά στο άγλαμα του Όρκιου Διός πως θα αγωνιστούν τίμια τηρώντας τους κανονισμούς. Επίσης ορκίζονταν και οι αδελφοί και οι πατέρες των αθλητών, διαβεβαιώνοντας πως από τη μεριά τους δεν έγινε καμία παραβίαση των κανόνων. Ακόμα ορκίζονταν και οι ελλανοδίκες (κριτές) πως θα κρίνουν αμερόληπτα και δε θα δεχθούν δώρα για να επηρρεάσουν την κρίση τους. Οι αθλητές που ελάμβαναν μέρος στους Ολυμπιακούς αγώνες και συλλαμβάνονταν από την Ελλανόδικο επιτροπή να παραβιάζουν τους κανόνες διεξαγωγής των αγώνων, υποχρεώνονταν να δωρίσουν στο ιερό της

Ολυμπίας χάλκινα αγάλματα του θεού Διός. Τα περισσότερα απ' αυτά τα αγάλματα τα κατασκεύαζαν οι ίδιοι οι παρανομήσαντες αθλητές (για να περιορίσουν το κόστος τους). Ήταν -φυσικά- κακότεχνα και ονομάζονταν "Ζάνες".

--- Όμηρος --------------------

Οι έλληνες μεγάλωσαν και διαπαιδαγωγήθησαν με τα έπη του Ομήρου που είναι πλούσια σε υψηλές έννοιες και ιδανικά. Διαμόρφωσαν χαρακτήρα αγωνιστή, δίκαιου, πατριδολάτρη."Αιέν αριστεύειν έμμεναι άλλων, μηδέ γένων πατέρων αισχυνέμεν" : "να επιδιώκεις μονίμως να είσαι ο άριστος έναντι των άλλων και να μην ντροπιάσεις ποτέ τη γενιά σου".

Οι τελευταίες συμβουλές του Έκτορος στο γυιό του Αστυάνακτα ήταν τα συγκλονιστικά λόγια : "Εις οιωνός άριστος: Αμύνεσθαι περί πάτρις".

Οι Έλληνες στον Όμηρο αναφέρονται ως "Αργείοι", "Αχαιοί" και "Δαναοί". Ως "Έλληνες" αναφέρονται οι κάτοικοι μιάς περιοχής της Φθιώτιδας και συγκεκριμένα οι Μυρμιδώνες του Αχιλλέως (που ο Μέγας Αλέξανδρος θεωρούσε προγόνους του). Λοιπόν, ο Όμηρος δεν παρουσιάζει κάποιον πόλεμο μεταξύ "Ελλήνων" και "μη-Ελλήνων", αλλά έναν πόλεμο μεταξύ λαών ομόγλωσσων, ομότροπων, και ομόθρησκων. Και ω τι περίεργο, οι Τούρκοι ισχυρίζονται πως οι Τρώες και ο Όμηρος ήταν ...αρχαίοι Τούρκοι !!!

Προσοχή, μην πάθουμε ό,τι και με τα Σκόπια !...

--- Σπάρτη --------------------Οι Σπαρτιάτες πολεμιστές, φορούσαν, κατά νόμο του Λυκούργου, κατακόκκινη χλαμύδα, για μη φαίνονται τα αίματα των πληγών τους και δειλιάζουν οι συστρατιώτες τους.

Λέγεται ότι κάποτε ένας Έλληνας που δοκίμασε τον μέλανα ζωμό είπε πως κατάλαβε "γιατί οι Σπαρτιάτες βαδίζουν με τέτοια ευχαρίστηση στο θάνατο" ! Κι όμως, ο "μέλας ζωμός" ήταν πικάντικο και θρεπτικό φαγητό.

Στη Σπάρτη υπήρχε μυστική αστυνομία - σώμα κατασκόπων με το όνομα "κρυπτεία".

Στην απειλή των περσών ότι η πυκνότητα των βελών τους θα σκεπάσει τον ήλιο, ο Σπαρτιάτης Διηνέκης απάντησε ειρωνικά :"Καλύτερα. Θα πολεμήσουμε υπό σκιάν". Στην τελική φάση της αναμέτρησης, οι πέρσες δεν τόλμησαν να αντιμετωπίσουν τους Έλληνες και τους εξολόθρευσαν από απόσταση με τα βέλη τους. Απόδειξη, οι χιλιάδες αιχμές βελών που βρέθηκαν στις Θερμοπύλες. Οι Έλληνες -πλην των Κρητικών- δε χρησιμοποιούσαν ως κύριο επιθετικό όπλο το τόξο.

O Λεωνίδας, την τελευταία μέρα πριν την αποφασιστική μάχη των Θερμοπυλών, σύστησε σε Σπαρτιάτες και Θεσπιείς να φάνε ελαφρά για να μη δυσκολευτούν στη μάχη."Απόψε θα δειπνήσουμε πλουσιοπάροχα στα βασίλεια του Πλούτωνος" τους είπε, με αυτοσαρκασμό.

Όταν ο Λεωνίδας κατάλαβε πως ήταν περικυκλωμένος από τους Πέρσες και κάθε αντίσταση μάταια, έπεισε τους Έλληνες συμμάχους να φύγουν για να μη θυσιαστούν άδικα. Ο βασιλιάς των θεσπιέων όμως του απήντησε πως δεν φεύγει."Λεωνίδα, δε θα σε αφήσω να πάρεις μόνος σου τη δόξα των Θερμοπυλών" του είπε, και με τους εφτακόσιους οπλίτες του έπεσαν μέχρις ενός.

Ήταν παροιμιώδης η λεκτική λιτότητα των Σπαρτιατών, το "λακωνίζειν". Σε έναν εχθρό που τους απείλησε : "Αν κυριέψω την πόλη σας θα την ισοπεδώσω", απάντησαν : "Αν".

Oι ασπίδες των Λακεδαιμονίων έφεραν σαν διακριτικό έμβλημά τους το γράμμα "Λ", ώστε οι αντίπαλοι στρατοί να γνωρίζουν με ποιους πολεμούν.Ήταν ένας τρόπος άσκησης ψυχολογικής πίεσης στον αντίπαλο, που ετρομοκρατείτο γνωρίζοντας πως πολεμά τον καλύτερο στρατό της Ελλάδος. Οι νέοι οπλίτες της Σπάρτης ελάμβαναν την ασπίδα από τη μητέρα τους, με την εντολή "Ταν ή επί τας". Ήταν υποχρεωμένοι δηλαδή να επιστρέψουν νικητές με "ταν ασπίδα" τους ανά χείρας ή νεκροί "επί τας ασπίδος" τους ! Γενικότερα όμως στην Ελλάδα η ασπίδα του πολεμιστή αντιπροσώπευε την τιμή του. Κάθε πολεμιστής έπρεπε μετά τη μάχη να γυρίσει με την ασπίδα του στο σπίτι του. Νεκρός ή ζωντανός. Οι ζωντανοί που επέστρεφαν χωρίς την ασπίδα τους ήταν τιποτένιοι, "ριψάσπιδες".Παράτησαν την ασπίδα τους στο πεδίο της μάχης για να τους είναι εύκολη η φυγή απηλλαγμένοι από το βάρος της.

Σε κάποια από τις Ολυμπιάδες, ένας γέροντας προσήλθε στο Στάδιο για να παρακολουθήσει τους αγώνες. Μάταια όμως προσπαθούσε να βρει μία θέση να κάτσει. Μόλις πλησίασε το μέρος όπου κάθονταν οι Σπαρτιάτες, αυτοί αμέσως σηκώθηκαν από σεβασμό για να του προσφέρουν τη θέση τους. Οι υπόλοιποι Έλληνες που βρίσκονταν εκεί γύρω επαίνεσαν του Σπαρτιάτες. Τότε ο γέροντας είπε : "όλοι οι Έλληνες γνωρίζουν ποιο είναι το καλό. Μόνον οι Σπαρτιάτες, όμως, το πράττουν".

Κάποιος Αθηναίος ρώτησε έναν Σπαρτιάτη, "ποια είναι η ποινή για τις Σπαρτιάτισσες που απατούν τους συζύγους τους". Ο Σπαρτιάτης αποκρίθηκε πως "πρέπει να θυσιάσουν έναν ταύρο που όταν στέκεται στην κορυφή του Ταϋγέτου, πίνει νερό στον Ευρώτα", εννοώντας πως δε νοείται Σπαρτιάτισσα να απατά το σύζυγό της.

Μανώλης Τσακίρης