1

INF/PCS/HL/005/01 01/2007 LC373P

Information for patients needing irradiated blood – Greek Πληροφορίες για ασθενείς που χρειάζονται αίµα που έχει υποστεί ακτινοβόληση Περιλαµβάνονται η σηµαντική κάρτα ασθενούς και τα αυτοκόλλητα φακέλου ασθενούς Αυτό το φυλλάδιο πληροφοριών δηµιουργήθηκε προκειµένου να βοηθήσει στην απάντηση ερωτήσεων που ενδέχεται να τεθούν από ασθενείς που χρειάζονται προϊόντα αίµατος που έχουν υποστεί ακτινοβόληση ή από τους γονείς και τους συγγενείς τους. Η ιατρική σας οµάδα έχει ζητήσει να λάβετε ακτινοβοληµένο αίµα. Η πληροφορία αυτή έχει προστεθεί στον ιατρικό σας φάκελο αλλά ως επιπλέον προφύλαξη θα πρέπει πάντοτε να επιδεικνύετε την κάρτα που επισυνάπτεται στην ιατρική οµάδα που είναι υπεύθυνη για την περίθαλψή σας. Να ρωτάτε πάντοτε πριν από τη µετάγγιση, εάν το αίµα που λαµβάνετε έχει υποστεί ακτινοβόληση.

Για ποιο λόγο χρειάζεται το αίµα που έχει υποστεί ακτινοβόληση; Το αίµα που έχει υποστεί ακτινοβόληση χορηγείται για την πρόληψη της νόσου µοσχεύµατος έναντι ξενιστή που σχετίζεται µε τη µετάγγιση (transfusion-associated graft-versus-host disease: ΤΑ-GvHD).

Τι είναι η TA-GvHD; Η TA-GvHD είναι µια σπάνια αλλά σοβαρή επιπλοκή της µετάγγισης αίµατος η οποία προκαλείται από τα λευκά αιµοσφαίρια (λεµφοκύτταρα) που υπάρχουν στο µεταγγιζόµενο αίµα. Ακόµη και µικρός αριθµός αυτών των κυττάρων ενδέχεται να αναγνωρίσουν τον ασθενή που λαµβάνει το αίµα ως «διαφορετικό» και να προκαλέσουν σοβαρή νόσο ή ακόµη και θάνατο.

Ποιοι ασθενείς διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο για ανάπτυξη TA-GvHD; Ορισµένοι ασθενείς διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο εµφάνισης TA-GvHD. Σε αυτούς περιλαµβάνονται: - • ασθενείς που λαµβάνουν µεταγγίσεις από µέλη της οικογένειας, δότες µε ίδιο ιστικό τύπο ή δότες κοκκιοκυττάρων (λευκοκυττάρων).

• ασθενείς µε κληρονοµική διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήµατος. • ασθενείς οι οποίοι έχουν αναπτύξει διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήµατος, όπως νόσο Hodgkin ή λόγω θεραπείας µε συγκεκριµένα φάρµακα ή λόγω µεταµόσχευσης µυελού των οστών/βλαστοκυττάρων.

2

• αγέννητα µωρά και µωρά που χρειάζονται αφαιµαξοµετάγγιση. Για ορισµένους ασθενείς ο κίνδυνος εµφάνισης TA-GvHD διαρκεί για σύντοµο χρονικό διάστηµα. Για άλλους οι κίνδυνοι παραµένουν δια βίου π.χ. ασθενείς µε διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήµατος και ασθενείς µε νόσο Hodgkin. Σε ορισµένες καταστάσεις η περίοδος κινδύνου δεν είναι γνωστή και τα νοσοκοµεία ενδέχεται να προβούν σε διαφορετικές συστάσεις για ορισµένες οµάδες ασθενών. Η ιατρική σας οµάδα θα σας συµβουλέψει σχετικά εάν και για πόσο χρονικό διάστηµα χρειάζεστε εσείς, το παιδί σας ή κάποιος συγγενής αίµα που έχει υποστεί ακτινοβόληση.

Πως λειτουργεί η ακτινοβόληση; Η ακτινοβόληση του αίµατος αποτρέπει τη διαίρεση των λεµφοκυττάρων (ενός τύπου λευκών αιµοσφαιρίων) και την πρόκληση βλάβης.

Η ακτινοβόληση του αίµατος αποτελεί συνήθης πρακτική; Όχι. Οι µεταγγίσεις ερυθροκυττάρων και αιµοπεταλίων δεν υποβάλλονται συνήθως σε ακτινοβόληση και η ακτινοβόλησή τους απαιτείται µόνον "κατόπιν αιτήσεως" για ασθενείς που διατρέχουν κίνδυνο εµφάνισης TA-GvHD. Είναι σηµαντικό να υπενθυµίζετε στην ιατρική σας οµάδα ότι χρειάζεστε ακτινοβοληµένο αίµα καθώς πρέπει να γίνει ειδική παραγγελία. Όλες οι µεταγγίσεις κοκκιοκυττάρων (λευκοκυττάρων) και οι µεταγγίσεις από δότες µε ίδιο ιστικό τύπο υποβάλλονται συνήθως σε ακτινοβόληση. Τα παράγωγα αίµατος όπως το φρέσκο κατεψυγµένο πλάσµα, η ανοσοσφαιρίνη έναντι του αντιγόνου D των ερυθροκυττάρων (anti-D), η αλβουµίνη, η ανοσοσφαιρίνη δεν προκαλούν TA-GvHD και εποµένως δεν είναι απαραίτητη η ακτινοβόλησή τους.

Η ακτινοβόληση βλάπτει το αίµα; Η ακτινοβόληση δεν προκαλεί κάποια σηµαντική βλάβη. Το αίµα δεν γίνεται «ραδιενεργό» και δεν θα βλάψει ούτε εσάς ούτε τους γύρω σας.

Τι γίνεται στην περίπτωση που απαιτείται αίµα σε έκτακτη ανάγκη; Μολονότι συνιστάται αίµα που έχει υποστεί ακτινοβόληση για εσάς, εάν λάβετε αίµα που δεν έχει υποστεί ακτινοβόληση ο κίνδυνος εµφάνισης TA-GvHD είναι πολύ µικρός. Σε έκτακτες ανάγκες, ενδέχεται να µην υπάρχει αρκετός χρόνος για να κανονιστεί η παροχή αίµατος που έχει υποστεί ακτινοβόληση, καθώς ενδέχεται να είναι πιο σηµαντική η γρήγορη παροχή αίµατος. Η ιατρική οµάδα που είναι υπεύθυνη για τη θεραπεία σας θα σταθµίσει αυτούς τους κινδύνους.

Άλλες πληροφορίες Εάν έχετε περαιτέρω απορίες, ρωτήστε την ιατρική οµάδα που είναι υπεύθυνη για τη θεραπεία σας. Εάν ενδιαφέρεστε να µάθετε περισσότερα σχετικά µε τις

3

µεταγγίσεις αίµατος και έχετε πρόσβαση στο διαδίκτυο, η ακόλουθη ιστοσελίδα ενδέχεται να σας φανεί χρήσιµη: www.blood.co.uk Η Εθνική Υπηρεσία Αιµοδοσίας (National Blood Service: NBS) αποτελεί τµήµα της αρχής Αιµοδοσίας και Μεταµοσχεύσεων του NHS (Εθνικό σύστηµα υγείας της Αγγλίας), µιας ειδικής υγειονοµικής αρχής εντός του NHS. Επιπλέον αντίγραφα αυτού του φυλλαδίου µπορούν να ληφθούν από το γραφείο ∆ιασύνδεσης των Νοσοκοµείων µε την NBS. Τηλεφωνήστε στον αριθµό: 01865 440042. Ανατρέξτε στην αγγλική έκδοση του φυλλαδίου για την κάρτα ασθενούς και τα αυτοκόλλητα σηµειώσεων ασθενούς.

Τυπώθηκε σε 50% ανακυκλωµένο χαρτί