Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 34

Γ2 -ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ :2010-2011

Το κεφάλαιο 34 αποτελεί κατά έναν τρόπο την εισαγωγή του όλου επιταφίου λόγου, στην οποία περιγράφεται πώς ακριβώς γινόταν η τελετή της ταφής των νεκρών του πολέμου.

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ

Τον χειμώνα οι Αθηναίοι, κρατώντας το πατροπαράδοτο έθιμο, τέλεσαν δημόσια την ταφή εκείνων που σκοτώθηκαν πρώτοι σ’ αυτόν τον πόλεμο με τον εξής τρόπο εκθέτουν τα οστά των νεκρών για δύο μέρες, αφού κατασκευάσουν μια εξέδρα και ο καθένας φέρνει στο δικό του, αν θέλει κάτι. Κι όταν έρθει η ώρα της εκφοράς, άμαξες μεταφέρουν κυπαρισσένιες οστεοθήκες μία για κάθε φυλή· τα οστά του καθενός είναι μέσα στην οστεοθήκη της φυλής στην οποία ανήκε. Κι ένα φέρετρο στρωμένο (με νεκρικό ύφασμα) το μεταφέρουν στα χέρια άδειο για τους αγνοούμενους, που δε βρέθηκαν κατά τη συλλογή των πτωμάτων των νεκρών της μάχης. Στη νεκρώσιμη πομπή παίρνει μέρος όποιος θέλει και από τους πολίτες και από τους ξένους κι ακόμη παρευρίσκονται και γυναίκες συγγενείς που θρηνούν πάνω στον τάφο.

Τους αποθέτουν λοιπόν στο δημόσιο νεκροταφείο, που βρίσκεται στο πιο όμορφο προάστιο της πόλης και σ’ αυτό κάθε φορά θάβουν τους νεκρούς των μαχών, εκτός βέβαια απ’ εκείνους που σκοτώθηκαν στο Μαραθώνα· την ανδρεία εκείνων, επειδή τη θεώρησαν ξεχωριστή, εκεί έκαναν και τον τάφο τους. Κι όταν τους σκεπάσουν με χώμα, ένας άνδρας εκλεγμένος από την πολιτεία που και θεωρείται πολύ συνετός και ξεχωρίζει για το κύρος του, εκφωνεί πάνω στον τάφο τους τον επαινετικό λόγο που ταιριάζει· ύστερα απ’ αυτό φεύγουν. Με τέτοιο τρόπο τελούν την ταφή· και σ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, σε κάθε παρόμοια περίπτωση, κρατούσαν το έθιμο. Γι’ αυτούς λοιπόν τους πρώτους νεκρούς ορίστηκε να μιλήσει ο Περικλής, ο γιος του Ξανθίππου. Κι όταν έφτασε η ώρα, αφού προχώρησε από τον τάφο σ’ ένα βήμα που το είχαν κατασκευάσει ψηλό, για να ακούγεται σ’ όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του συγκεντρωμένου πλήθους, έλεγε περίπου αυτά τα λόγια.

ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΤΑΦΗΣ

Η διαδικασία της τελετής περιλάμβανε τα ακόλουθα μέρη:

(α) ΠΡΟΘΕΣΗ των οστών και της τέφρας των νεκρών για δυο μέρες στην Αγορά, μέσα σε ισάριθμες προς τις φυλές του δήμου, λάρνακες.

(β) ΠΡΟΣΦΟΡΑ δώρων (άνθη, αρώματα, σκεύη, ενδύματα κ.α.) στους νεκρούς από τους συγγενείς τους.

(γ) ΕΚΦΟΡΑ τους μέσα στις 10 κυπαρισσένιες λάρνακες κι ενός κενού φέρετρου που συμβόλιζε την κηδεία των αγνοουμένων. Οι γυναίκες δεν έπαιρναν μέρος στην εκφορά.

(δ) ΑΠΟΘΕΣΗ τιμητική στον Κεραμεικό. (ε) ΕΝΤΑΦΙΑΣΜΟ στο δημόσιο νεκροταφείο. (στ) ΕΚΦΩΝΗΣΗ επιταφίου λόγου από

διακεκριμένη προσωπικότητα