κωδι

κός

710

9

ΤΕΥΧΟΣ ΑΡ. 30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΙΟΣ 2009

Καλόν αγώνα᾽

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

τ. 30, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ

ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ

ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: ΙΕΡΑ ΜΟΝΗΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ - ΤΡΙΚΟΡΦΟ ΦΩΚΙΔΟΣ330 56 ΕΥΠΑΛΙΟ τηλ. - fax 26340 - 44.391e-mail: agnektar@otenet.grwww.agiosnektarios-monastery.gr (ὑπό κατασκ.)

ΕΚΔΟΤΡΙΑ:ΜΟΝΑΧΗ ΝΙΚΟΔΗΜΗΚΑΛΛΙΤΕΧ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ:ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ

ΕΚΤΥΠΩΣΗ:Lettra, ΤΖΟΥΒΑΡΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ, Ἡλιούπολη

ΚΩΔΙΚΟΣ: 7109

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥΤΡΙΚΟΡΦΟ ΦΩΚΙΔΟΣ330 56 ΕΥΠΑΛΙΟτηλ. 26340-44.391 (9-2 πρωΐ & 6-9 ἀπόγ.)

Τό περιοδικό αὐτό ξεκίνησε τήν πορεία μέ στόχοτήν κατά Θεόν βοήθεια ὅλων μας.Κρατᾶτε στά χέρια σας τό τριακοστό τεῦχος. Θέλουμε ταπεινά νά σᾶς ἐνημερώσουμε ὅτι:

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΔΩΡΕΑΝ.

Ὅσοι προαιρετικά ἐπιθυμεῖτε νά βοηθήσετε στάἔργα τῆς Μονῆς, καθώς καί στήν ἔκδοση αὐτοῦτοῦ περιοδικοῦ, μπορεῖτε νά μᾶς ἀποστέλλετετήν βοήθειά σας μέ τήν ταχυπληρωμή πού ἐσω-κλείουμε ἤ μέ κατάθεση στήν Ἐθνική Τράπεζαστόν λογαριασμό 426/440265-04.

(γιά τό ἐξωτερικό στό No GR 5201104260000042644026504SWIFT:ETHNGRAA) δίνοντας καί τό ὄνομά σας.Κατόπιν ἐνημερῶστε μας τηλεφωνικά γιά νά λά-βετε τήν σχετική ἀπόδειξη.

Σᾶς εὐχαριστοῦμε θερμά

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Νεκταρίου

ΑΦΙΕΡΩΜΑ:Ο ΔΡΟΜΟΣ

ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ

4

ΟΥΡΑΝΙΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ:

Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑΜΝΗ 14

ΜΟΝΑΔΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ:ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜΣΑΒΒΑΪΤΗΣ

18

ΓΝΩΡΙΣΟΝ ΜΟΙ:Ο ΜΕΓΑΛΟΣ

ΚΑΝΟΝΑΣ ΤΟΥΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΟΥ

ΚΡΗΤΗΣ

10

ΜΕ ΛΟΓΙΑΑΠΛΑ:

ΕΠΟΜΕΝΟΣΣΤΟΧΟΣ

Η ΕΛΛΑΔΑ; 24

ἐξώφυλλο: Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος καί ἡ Κλίμακα τῶν ἀρετῶν.

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

2

πορεία τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς εἶναι βασικά νά βιώσουμε τήν ἀνάγκη πού ἔχουμεγιά τόν Χριστό. Καί ἡ πορεία τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς δείχνει βασικά τήν πορείατῆς ζωῆς μας. Ἕνας ἀνήφορος, μιά ἀνάβαση πρός τό Φῶς τοῦ Θεοῦ, πορεία ἀνοδικήἀλλά κατανυκτική, πορεία πρός τόν Ἰησοῦ. Αὐτό τό γλυκύ Ὄνομα πού μόνο μᾶς δί-

νεται καί μᾶς δίνει, χωρίς ὅμως ποτέ σχεδόν ἐμεῖς νά Τοῦ ἔχουμε προσφέρει κάτι γλυκό. ἝναςΘεός, ὁ Ἰησοῦς μου, Αὐτός πού μέ ἀγαπᾶ, πού συνεχῶς μέ κοιτάζει, πού ἀκατάπαυστα μέ φροντί-ζει, πού μόνο μέ εὐεργετεῖ. Καί ἕνα παιδί, ἐγώ, ἐσύ, ὅλοι μας πού κοιτᾶ ἀδιάφορα δεξιά καί ἀρι-

στερά, ψάχνει σέ δρόμους ἀδιέξοδους, δίνει καί δίνεται ἴσως σέ ὅλους,ἀλλά ὄχι σέ Ἐκεῖνον. Κι ὅμως ἕνας Θεός, ὁ Ἰησοῦς, μᾶς ἔχει συνεχῶςἁπλωμένο τό χέρι. Μᾶς ἔχει συνέχεια μές στήν ἀγκαλιά τῆς ἀγάπηςΤου, μᾶς ἔχει δοθεῖ, ἄν καί Θεός, καί μᾶς περιμένει... Καί μεῖς πόσοσυνειδητοποιοῦμε ἄραγε ὅτι μόνο Αὐτόν ἔχουμε ἀνάγκη; Εὐλογημέ-νος εἶναι ἐκεῖνοςπού ἡ καρδιά καί ἡ ψυχή καί ἡ διάνοιά του προσφέρε-ται σά θυσία αἰνέσεως στόν Θεό. Εὐλογημένος εἶναι ἐκεῖνος πούὑψώνει συνεχῶς τήν καρδιά του στόν Οὐρανό, ἱκετευτικά, δοξαστικά,λατρευτικά. Κι ἔχει ἤδη ξεκινήσει τήν πορεία του πρός Ἐκεῖνον,πρός τόν Ἰησοῦ, τό γλυκύ Ὄνομα, τό ὑπέρ πᾶν Ὄνομα. Τόν Ἰησοῦ,τόν Ἔρωτα καί Ἐραστή. Ἐκεῖ πού μᾶς ταξιδεύει τό πρωτότυπο βι-βλίο τοῦ Γέροντά μας π. Νεκταρίου Μουλατσιώτη γιά νά τοποθετή-σει καθένας ἀπό ἐμᾶς τόν ἑαυτό του ἀπέναντι στή σχέση του μέ τόνἸησοῦ...

“Ὁ Ἰησοῦς μου! Ὁ δικός μου Ἰησοῦς. Ὁ ἐμός ἔρως. Αὐτός πού εἶναι πιό κοντά μου ἀπό κάθεἄνθρωπο. Αὐτός πού εἶναι μέσα μου καί παντοῦ. Κατακλύζει τήν ὕπαρξή μου. Μοῦ εἶναι πιόκοντά καί ἀπό τό φῶς μου, πιό κοντά καί ἀπό τά ροῦχα μου, πιό κοντά καί ἀπό τή σκέψη μου.Ἀρκεῖ νά Τόν θέλω κι ἐγώ... Νά Τόν κλείσω μέσα μου. Νά Τόν νοιώσω πιό ἀναγκαῖο ἀπό τόνἀέρα καί τό ὀξυγόνο. Πιό ζωτικό ἀπό τήν ἀνάσα μου. Πιό ἀπαραίτητο ἀπό τήν τροφή καί τό νερόμου. Ἀρκεῖ νά Τόν θέλω κι ἐγώ. Τόν ξέρω, Τόν συνάντησα, Τόν γνώρισα, Τόν ἔζησα, Τ ό ν ἀ γ α π ῶ... Ὄχι πιό λίγο ἀπό τόν ἑαυτό μου. Ὄχι ἀδιάφορα. Ὄχι ἀσυνείδητα ἤ ἰδιοτελῆ.Τόν Ἀγαπῶ ἁπλά, ἀλλά Δυνατά, Ἀπόλυτα. Χωρίς ποτέ νά Τόν χορταίνω... Πάντοτε Τόν ποθῶπιό πολύ. Καί ὅσο Τόν ποθῶ, τόσο Τόν κυνηγῶ καί τόσο Τόν βρίσκω... Καί πάλι τόσο περισσό-τερο Τόν ποθῶ καί Τόν διψῶ καί Τόν κυνηγῶ... Γιά πάντα... Γιατί μόνον Αὐτός εἶναι ἡ ἀγάπημου... Ὁ ἐμός Ἔρως... (π. Νεκτάριος Μουλατσιώτης, ὁπισθόφυλλο βιβλίου Ο ΙΗΣΟΥΣ, ΩΣΕΡΩΤΑΣ ΚΑΙ ΕΡΑΣΤΗΣ). Εὐχόμαστε ὅλοι μας νά γίνουμε πυρανάλωμα τοῦ Θείου Ἔρωτα πού θά μᾶς ἑνώσει γιά πάνταμέ τόν Πλάστη καί Δημιουργό μας Ἰησοῦ Χριστό. Ὅλη μας ἡ ὕπαρξη νά γίνει ἀναμμένη λαμ-πάδα πού θά φλέγεται ἀπό ἀγάπη γιά Ἐκεῖνον. Τόν Ἰησοῦ μου, τόν Ἐσταυρωμένο καί Ἀναστη-μένο Ἰησοῦ... Καλόν ἀγῶνα, Καλή Ἀνάσταση!

Γερόντισσα Μόνικα

καί αἱ σύν ἐμοί ἐν Χριστῶ ἀδελφαί

3ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῶ ἀδελφοί, ἀναγνῶστες τοῦ περιοδικοῦ μας “Μοναχική Ἔκφραση”

Η

Πρός αναγνώστεσ επιστολή...

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

4

Αφιέρωμα...

ρέπει νά ξέρουμεὅτι ὁ ἄνθρωποςεἶναι διπλός, δη-λαδή ἀπό σῶμακαί ψυχή, καί ἔχει

διπλές τίς αἰσθήσεις καί δι-πλές τίς ἀρετές τους. Πέντεαἰσθήσεις ἔχει ἡ ψυχή καίπέντε τό σῶμα. Οἱ ψυχικέςαἰσθήσεις εἶναι, νοῦς, διά-νοια, γνώμη, φαντασία καίαἴσθηση· οἱ σοφοί τίς ὀνομά-ζουν καί δυνάμεις. Οἱ σωμα-τικές αἰσθήσεις εἶναι τοῦτες:ὅραση, ὄσφρηση, ἀκοή,γεύση καί ἀφή. Γι΄ αὐτό καίδιπλές εἶναι οἱ ἀρετές, διπλέςκαί οἱ κακίες. Ὥστε εἶναιἀναγκαῖο νά γνωρίζει κα-θαρά ὁ κάθε ἄνθρωπος,πόσες εἶναι οἱ ψυχικές ἀρε-τές καί πόσες οἱ σωματικές.Καί ποιά εἶναι τά ψυχικάπάθη καί ποιά τά σωματικά.Ψυχικές ἀρετές εἶναι ἐν πρώ-τοις οἱ τέσσερις γενικότατεςἀρετές, οἱ ὁποῖες εἶναι,ἀνδρεία, φρόνηση, σωφρο-σύνη και δικαιοσύνη. ᾽Από

Ὁ δρόμος τῆς ἀρετῆςἉγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ

Λόγος ψυχωφελής καί θαυμάσιος

Π

αὐτές γεννιοῦνται οἱ ψυχικές ἀρετές πίστη,ἐλπίδα, ἀγάπη, προσευχή, ταπείνωση, πραό-τητα, μακροθυμία, ἀνεξικακία, χρηστότητα, ἀορ-γησία, θεία γνώση, εὐφροσύνη, ἁπλότητα,ἀταραξία, εἰλικρίνεια, ἡ χωρίς ἔπαρση διάθεση, ἡχωρίς ὑπερηφάνεια, φθόνο, δόλο, ἡ ἀφιλαργυρία,συμπάθεια, ἐλεημοσύνη, μεταδοτικότητα, ἀφο-βία, ἀλυπία, κατάνυξη, σεμνότητα, εὐλάβεια, ἐπι-θυμία τῶν μελλόντων ἀγαθών, πόθος τῆςβασιλείας τοῦ Θεοῦ καί ἐπιθυμία τῆς θείας υἱοθε-σίας.

Σωματικές ἀρετές, ἤ μᾶλλον ἐργαλεῖα τῶνἀρετῶν, πού ὅταν γίνονται μέ γνώση κατά τό θέ-λημα τοῦ Θεοῦ καί μακριά ἀπό κάθε ὑποκρισίακαί ἀνθρωπαρέσκεια, κάνουν τόν ἄνθρωπο νάπροκόβει στήν ταπείνωση καί τήν ἀπάθεια, εἶναιοἱ ἑξῆς: ἐγκράτεια, νηστεία, πείνα, δίψα, ἀγρυ-πνία, ὁλονύκτια στάση στήν προσευχή, συνεχήςγονυκλισία, ἀλουσία, χρήση ἑνός μόνο ἐνδύμα-τος, ξηροφαγία, τό νά τρώει κανείς ἀραιά, νά πίνειμόνο νερό, χαμαικοιτία, φτώχεια, ἀκτημοσύνη,ἀποφυγή περιποιήσεως, καλλωπισμού, ἀφιλαυ-τία, μόνωση, ἡσυχία, τό νά μή βγαίνει κανείς ἔξω,στέρηση, αὐτάρκεια, σιωπή, τό νά κάνει κανείςἐργόχειρο μέ τά χέρια του, καί κάθε κακοπάθειακαί σωματική ἄσκηση, καί ἄλλα τέτοια, τάὁποία, ὅταν εἶναι τό σῶμα εὔρωστο καί ἐνο-χλεῖται ἀπό τά σαρκικά πάθη, εἶναι ἀναγκαιό-τατα καί ὠφελιμότατα. Ὅταν ὅμως τό σῶμαεἶναι ἐξασθενημένο καί ἔχει, μέ τή βοήθεια τοῦΘεοῦ, νικήσει τά πάθη, δέν εἶναι τόσο ἀναγκαία,γιατί ἡ ἁγία ταπείνωση καί ἡ εὐχαριστία τά ἀνα-πληρώνουν ὅλα.

Τώρα πρέπει νά κάνομε λόγο καί γιά τίςψυχικές καί σωματικές κακίες, δηλαδή τάπάθη. Ψυχικά πάθη εἶναι ἡ λήθη, ἡ ραθυμία καί ἡἄγνοια. Ἀπό τά τρία αὐτά σκοτίζεται τό μάτιτῆς ψυχῆς, δηλαδή ὁ νοῦς, καί κυριεύεται ἀπόὅλα τά πάθη, τά ὁποῖα εἶναι: ἀσέβεια, κακοδοξία,δηλαδή ἡ κάθε αἵρεση, βλασφημία, θυμός, ὀργή,πικρία, ὀξυθυμία, μισανθρωπία, μνησικακία, κα-ταλαλιά, κατάκριση, λύπη χωρίς λόγο, φόβος,δειλία, φιλονικία, ζήλια, φθόνος, κενοδοξία, ὑπε-ρηφάνεια, ὑποκρισία, ψεῦδος, ἀπιστία, πλεονεξία,φιλοϋλία, ἐμπαθής προσκόλληση σέ κάτι, σχέση

μέ γήϊνα πράγματα, ἀκηδία, μικροψυχία, ἀχαρι-στία, γογγυσμός, οἴηση, ἔπαρση, σπουδαιοφά-νεια, ἀλαζονεία, φιλαρχία, ἀνθρωπαρέσκεια,δολιότητα, ἀναίδεια, ἀναισθησία, κολακεία,ὑπουλότητα, εἰρωνεία, διβουλία, συγκατάθεσησέ ἁμαρτήματα τοῦ παθητικοῦ μέρους τῆςψυχῆς καί συνεχής μελέτη αὐτῶν, περιπλάνησητῶν λογισμῶν, ἡ μητέρα τῶν κακῶν φιλαυτία καίἡ ρίζα ὅλων τῶν κακῶν φιλαργυρία, κακοήθειακαί πονηρία.

Σωματικά πάθη εἶναι: γαστριμαργία, λαι-μαργία, ἀπόλαυση, μέθη, λαθροφαγία, ποικιλό-τροπη φιληδονία, πορνεία, μοιχεία, ἀσέλγεια,ἀκαθαρσία, αἱμομιξία, παιδεραστία, κτηνοβασία,κακές ἐπιθυμίες καί ὅλα τά παρά φύση αἰσχράπάθη· κλοπή, ἱεροσυλία, ληστεία, φόνος, ἡ κάθεσωματική ἄνεση καί ἀπόλαυση τῶν θελημάτωντῆς σάρκας, καί μάλιστα ὅταν ἔχει ὑγεία τόσῶμα· μαντείες, μαγείες, οἰωνισμοί, κλυδωνισμοί,ἀγάπη γιά στολίδια, κομπασμοί, νωθρότητες,καλλωπισμοί, φτιασιδώματα τοῦ προσώπου, ἡἀξιοκατάκριτη ἀργία, φαντασιώσεις, τυχεράπαιχνίδια, ἡ ἐμπαθής παράχρηση τῶν τερπνῶντοῦ κόσμου, ἡ φιλοσώματη ζωή πού παχαίνει τόνοῦ καί τόν κάνει γήϊνο καί κτηνώδη, καί δέν τόνἀφήνει νά σηκωθεῖ πρός τό Θεό καί πρός τήνἐργασία τῶν ἀρετῶν.

Ρίζες ὅλων αὐτῶν τῶν παθῶν καί πρωταίτιεςεἶναι ἡ φιληδονία, ἡ φιλοδοξία καί ἡ φιλαργυρία,ἀπό τίς ὁποίες γεννιέται κάθε κακό. Δέν ἁμαρτά-νει ποτέ ὁ άνθρωπος, ἄν πρωτύτερα δέν ὑπερι-σχύσουν καί δέν τόν κατακυριεύσουν οἱ δυνατοίγίγαντες πού ἀναφέρει ὁ σοφότατος ἀσκητήςΜᾶρκος, δηλαδή ἡ λήθη, ἡ ραθυμία καί ἡ ἄγνοια.Αὐτές τίς γεννᾶ ἡ ἡδονή, ἡ καλοπέραση καί ἡἀγάπη τῆς δόξας τῶν ἀνθρώπων καί τοῦ περι-σπασμοῦ. Πρωταίτια ὅλων αὐτῶν καί κακή μη-τέρα εἶναι, ὅπως προείπαμε, ἡ φιλαυτία, δηλαδήἡ παράλογη ἀγάπη τοῦ σώματος καί ἐμπαθήςπροσκόλληση σ΄ αὐτό. Ἡ διάχυση καί ἡ χαύ-νωση τοῦ νοῦ μέ εὐτραπελίες καί αἰσχρολογίεςπροξενοῦν πολλά κακά καί πολλές πτώσεις,ὅπως ἐπίσης καί ἡ θρασύτητα καί τό γέλιο.

Πρέπει ἐπίσης νά γνωρίζομε ὅτι ἡ ἐμπαθήςφιληδονία εἶναι πολύμορφη καί πολύ-5

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

τροπη, καί εἶναι πολλές οἱ ἡδονές πού ἐξα-πατοῦν τήν ψυχή, ὅταν δέν εἶναι στερεωμένηστό Θεό μέ νήψη καί θεῖο φόβο, καί δέν φρον-τίζει γιά τήν ἐργασία τῶν ἀρετῶν μέ ἀγάπηπρός τό Χριστό. Γιατί εἶναι πάρα πολλές οἱἡδονές πού τραβοῦν πρός τόν ἑαυτό τουςτά μάτια τῆς ψυχῆς· εἶναι οἱ ἡδονές τῶν σω-μάτων, τῶν χρημάτων, τῆς ἀπολαύσεως,τῆς δόξας, τῆς ραθυμίας, τῆς ὀργής, τῆςἐξουσίας, τῆς φιλαργυρίας, τῆς πλεονεξίας.Καί φαίνονται ὅλες αὐτές ὅτι ἔχουν λαμπεράπρόσωπα καί ἀξιαγάπητα, ἱκανά νά προ-σελκύσουν ἐκείνους πού παθαίνονται γιάὅλα αὐτά καί δέν ἔχουν σφοδρό ἔρωτα πρόςτήν ἀρετή καί δέν ὑπομένουν τή σκληρότητάτης. Κάθε σχέση μέ τά γήϊνα καί ἡ κάθε προ-σκόλληση σ΄ αὐτά προξενεῖ ἡδονή καί εὐχα-ρίστηση σ΄ αὐτόν πού τήν ἔχει, καίἀποδεικνύει ὅτι εἶναι ἀνώφελο καί βλαβερότό ἐπιθυμητικό μέρος τῆς ψυχῆς ὅταν εἶναιἐμπαθές, ἐπειδή ἐξαιτίας του, ἐκεῖνος πούἀποστερεῖται κάτι πού ποθεῖ, ὑποτάσσεταιστό θυμό, στήν ὀργή, στή λύπη καί στή μνη-σικακία. Ἄν τώρα, μαζί μέ τήν ἐμπαθῆ προ-σκόλληση, ἐπικρατήσει καί κάποια ἔστωμικρή συνήθεια, ἀλίμονο! κάνει τότε ἐκεῖνονπού κυριεύτηκε ἀπό αὐτήν νά ἀκολουθεῖδιαρκῶς τήν παράλογη αὐτή ἐμπαθῆ προ-σκόλληση ἀναίσθητα καί χωρίς θεραπεία, μἐτήν ἡδονή πού εἶναι κρυμμένη μέσα σ΄ αὐτήν.

Εἶναι πολυσχιδής ἡ ἡδονή τῆς ἐπιθυ-μίας, ὅπως προείπαμε· δέν ἀρκεῖται μόνοστήν πορνεία καί τίς ἄλλες σωματικές ἀπο-λαύσεις, ἀλλά ζητεῖ καί τά λοιπά πάθη.Ἀφοῦ, σωφροσύνη εἶναι ὄχι μόνον ἡ ἀποχήἀπό τήν πορνεία καί τίς σαρκικές ἡδονές,ἀλλά νά ἀπέχει κανείς καί ἀπό τίς ἄλλες ἡδο-νές. Γι΄ αὐτό ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τή φιλοχρη-ματία, τή φιλαργυρία καί τήν πλεονεξία εἶναιἀκόλαστος. Γιατί ὅπως ὁ ἀκόλαστος ἔχειἔρωτα πρός τά σώματα, ἔτσι καἰ αὐτός ἔχειἔρωτα πρός τά χρήματα. Ἤ μᾶλλον, αὐτόςεἶναι πιό ἀκόλαστος, ἀφοῦ δέν ἔχει τόση βίαἀπό τή φύση νά τόν σπρώχνει σ΄ αὐτά. Γιατίἀμαθής ἠνίοχος δέν εἶναι ἐκεῖνος πού δέν μπο-

ρεῖ νά δαμάσει τό ἄγριο καί δυσάγωγοἄλογο, ἀλλά ἐκεῖνος πού δέν μπορεῖ νά κρα-τήσει τό ἥμερο καί ἥσυχο ἄλογο. Καί ἀπόπαντοῦ φαίνεται ὅτι εἶναι περιττή καί ὄχιφυσική ἡ ἐπιθυμία τῶν χρημάτων, γιατί δένβιάζεται σ΄ αὐτήν ὁ ἄνθρωπος ἀπό τή φύση,ἀλλά ἀπό τήν κακή του προαίρεση. Γι΄ αὐτόκαί ἁμαρτάνει ἀσυγχώρητα ἐκεῖνος πού νι-κιέται ἑκούσια ἀπό τή φιλοχρηματία. Ὥστεπρέπει νά γνωρίζομε καλά ὅτι ἡ φιληδονίαδέν ἔγκειται μόνον στήν τρυφή καί στήν ἀπό-λαυση τῶν σωμάτων, ἀλλά σέ κάθε τρόποκαί πράγμα πού τό ἀγαπᾶ κανείς μέ πάθοςκαί μέ τήν προαίρεση τῆς ψυχῆς του. Καί γιάνἀ γνωρίζονται καθαρότερα τά πάθη ποῦἀφοροῦν στά τρία μέρη τῆς ψυχῆς, προσθέ-τομε καί τά παρακάτω μέ συντομία.

Ἡψυχή διαιρεῖται σέ τρία μέρη, τόλογιστικό, τό θυμικό καί τό ἐπιθυ-μητικό. Τοῦ λογιστικοῦ ἁμαρτήματα εἶναιαὐτά: ἀπιστία, αἵρεση, ἀφροσύνη, βλασφη-μία, ἀχαριστία, καί οἱ συγκαταθέσεις τῶνἁμαρτημάτων, οἱ ὁποῖες γίνονται ἀπό τόπαθητικό μέρος. Ἡ ἴαση καί ἡ θεραπείααὐτῶν τῶν κακῶν εἶναι ἡ ἀδίστακτη πίστηστό Θεό καί τά ἀληθινά καί χωρίς πλάνηὀρθόδοξα δόγματα τῆς εὐσέβειας, ἡ ἀδιά-κοπη μελέτη τῶν λόγων τοῦ Πνεύματος, ἡκαθαρή καί ἀδιάλειπτη προσευχή, καί ἡεὐχαριστία πρός τό Θεό. Τά ἁμαρτήματατοῦ θυμικοῦ εἶναι τά ἑξῆς: ἡ ἀσπλαχνία, τόμῖσος, ἡ ἀσυμπάθεια, ἡ μνησικακία, ὁ φθόνος,ὁ φόνος καί ἡ συνεχής αὐτῶν καί τῶν παρο-μοίων μελέτη. Ἡ ἴαση καί ἡ θεραπεία τουςεἶναι ἡ φιλανθρωπία, ἡ ἀγάπη, ἡ πραότητα,ἡ φιλαδελφία, ἡ συμπάθεια, ἡ ἀνεξικακία καίἡ καλοσύνη. Τοῦ ἐπιθυμητικοῦ τά ἁμαρτή-ματα εἶναι τά ἑξῆς: ἡ γαστριμαργία, ἡ λαι-μαργία, ἡ οἰνοποσία, ἡ πορνεία, ἡ μοιχεία, ἡἀκαθαρσία, ἡ ἀσέλγεια, ἡ φιλοχρηματία, ἡἐπιθυμία τῆς κενῆς δόξας καί ἡ ἐπιθυμία χρυ-σοῦ καί πλούτου καί σαρκικῶν ἡδονῶν. Ἡἴαση καί ἡ θεραπεία αὐτῶν εἶναι ἡ νηστεία,ἡ ἐγκράτεια, ἡ κακοπάθεια, ἡ ἀκτημοσύνη,

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

6

Αφιέρωμα...

7ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

τό σκόρπισμα τῶν χρημάτων στούς φτω-χούς, ἡ ἐπιθυμία τῶν μελλόντων ἐκείνωνἀθανάτων ἀγαθῶν, ὁ πόθος τῆς Βασιλείαςτοῦ Θεοῦ καί ἡ ἐπιθυμία τῆς θείας υἱοθε-σίας.

Τώρα πρέπει νά κάνομε λόγο γιάτή διάγνωση τῶν ἐμπαθῶν λο-γισμῶν, ἀπό τούς ὁποίους γίνεται ἡ κάθεἁμαρτία. Ὀκτώ εἶναι οἱ βασικοί λογισμοίτῆς κακίας: τῆς γαστριμαργίας, τῆς πορ-νείας, τῆς φιλαργυρίας, τῆς ὀργῆς, τῆςλύπης, τῆς ἀκηδίας, τῆς κενοδοξίας καίτῆς ὑπερηφάνειας. Τό νά μᾶς παρενο-χλοῦν ἤ νά μή μᾶς παρενοχλοῦν οἱ ὀκτώαὐτοί λογισμοί, αὐτό δέν εἶναι στήν ἐξου-σία μας. Τό νά ἐπιμένομε ὅμως σ΄ αὐτούς ἡνά μήν ἐπιμένομε, νά κινοῦμε τά πάθη ἤ νάμήν τά κινοῦμε, αὐτό εἶναι στήν ἐξουσίαμας.

Στούς λογισμούς αὐτούς διακρίνομετά ἑξῆς: προσβολή, συνδυασμό, πάλη,πάθος, συγκατάθεση (πού πλησιάζει καίμοιάζει μέ τήν πράξη), ἐνέργεια καί αἰχμα-λωσία. Προσβολή εἶναι ἡ ἁπλῆ ὑπόμνησητοῦ διαβόλου: «Κᾶνε τοῦτο ἤ ἐκεῖνο»,ὅπως συνέβη στόν Κύριο καί Θεό μας: «Πέςνά γίνουν οἱ πέτρες αὐτές ψωμιά». Αὐτό,ὅπως εἴπαμε, δέν εἶναι στήν ἐξουσία μας.Συνδυασμός εἶναι ἡ παραδοχή τοῦ λογι-σμοῦ πού μᾶς ὑποβάλλει ὁ ἐχθρός, καί μ΄ἕνα τρόπο, ἡ μελέτη τοῦ πονηροῦ λογι-σμοῦ καί ἡδονική συνομιλία μέ τήν προαί-ρεσή μας. Πάθος εἶναι ἡ ἕξη πούδημιουργεῖται ἀπό τό συνδυασμό τοῦ λο-γισμοῦ πού ὑποβάλλει ὁ ἐχθρός, καἱ ἡκατά κάποιο τρόπο συνεχῆς σχετική με-λέτη καί φαντασία. Πάλη εἶναι ἡ ἀντί-σταση στό λογισμό πού γίνεται ἡ πρόςκατάργηση τοῦ πάθους πού αὐτός περιέ-χει - δηλαδή τοῦ ἐμπαθοῦς λογισμοῦ - ἡπρός συγκατάθεση, καθώς λέει ὁ Ἀπό-στολος: « Ἡ σάρκα ἐπιθυμεῖ κατά τοῦπνεύματος καί τό πνεῦμα κατά τῆς σάρ-κας, κι αὐτά εἶναι ἀντίθετα μεταξύ τους».

Αἰχμαλωσία εἶναι ἡ βίαιη καί ἀθέλητηἀπαγωγή τῆς καρδιᾶς πού τυραννιέταιἀπό προηγούμενο ἐθισμό στήν ἁμαρτίακαί μακρά συνήθεια. Συγκατάθεση εἶναι ἡσυγκατάνευση στό πάθος πού περιέχει ὁλογισμός. Ἐνέργεια εἶναι ἡ ἴδια ἡ πράξητοῦ ἐμπαθούς λογισμοῦ, στόν ὁποῖο συγ-κατατεθήκαμε. Ἐκεῖνος λοιπόν πού ἀντι-μετωπίζει ἀπαθῶς τό πρῶτο, δηλαδή τήνπροσβολή, ἤ τό διώχνει ἀμέσως μέ ἀντίρ-ρηση καί σταθερότητα, ἔκοψε μέ μιά καίὅλα τά ἑπόμενα.

Ἡ κατάργηση τῶν ὀκτώ παθῶν ἄςγίνεται μέ τὀν ἑξῆς τρόπο. Μέ τήν ἐγκρά-τεια καταργεῖται ἡ γαστριμαργία· μἐ τόνθεῖο πόθο καί τήν ἐπιθυμία τῶν μελλόντωνἀγαθῶν καταργεῖται ἡ πορνεία· μέ τήσυμπάθεια πρός τούς φτωχούς καταρ-γεῖται ἡ φιλαργυρία· μέ τήν ἀγάπη πρόςὅλους καί τήν καλοσύνη καταργεῖται ἡὀργή· μέ τήν πνευματική χαρά καταρ-γεῖται ἡ κοσμική λύπη· μέ τήν ὑπομονή,τήν καρτερία καί τήν εὐχαριστία πρός τόΘεό καταργεῖται ἡ ἀκηδία· μέ τήν κρυφήἐργασία τῶν ἀρετῶν καί τή συνεχῆ προ-σευχή μέ συντριβῆ καρδιᾶς, καταργεῖταιἡ κενοδοξία· μέ τό νά μήν κρίνει κανείς τόνἄλλο ἤ νά τόν ἐξευτελίζει, ὅπως ἔκανε ὁἀλαζόνας Φαρισαῖος, ἀλλά νά νομίζει τόνἑαυτό του τελευταῖο ἀπ΄ ὅλους, καταρ-γεῖται ἡ ὑπερηφάνεια. Ἔτσι λοιπόν, ἀφοῦἐλευθερωθεῖ ὁ νοῦς ἀπό τά παραπάνωπάθη καί ἀνυψωθεῖ στό Θεό, ζεῖ ἀπό ἐδῶτή μακάρια ζωή καί δέχεται τόν ἀρραβῶνατοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί ὅταν φύγειἀπό ἐδῶ, ἔχοντας ἀπάθεια καί ἀληθινήγνώση, στέκεται μπροστά στό φῶς τῆςἉγίας Τριάδας, καί καταφωτίζεται μαζί μέτούς ἁγίους ἀγγέλους στούς ἀπέραν-τους αἰῶνες.

Ἡ ψυχή λοιπόν, ὅπως προαναφέρ-θηκε, ἔχει τρία μέρη· αὐτά εἶναι: λογισμός,θυμός καί ἐπιθυμία. Ὅταν στό θυμικόμέρος ὑπάρχει ἀγάπη καί φιλανθρωπία,καί στήν ἐπιθυμία καθαρότητα καί σω-

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

8

φροσύνη, τότε ὁ λογισμός εἶναι φωτισμένος· ὅτανὅμως στό θυμικό μέρος ὑπάρχει μισανθρωπία καίστό ἐπιθυμητικό ὑπάρχει ἀκολασία, τότε ὁ λο-γισμός εἶναι σκοτισμένος. Ὁ λογισμός λοιπόντότε ὑγιαίνει καί σωφρονεῖ καί φωτίζεται, ὅτανἔχει τά πάθη ὑποταγμένα καί θεωρεῖ πνευματικάτούς λόγους τῶν κτισμάτων τοῦ Θεοῦ καί ἀνυ-ψώνεται πρός τήν μακάρια καί Ἁγία Τριάδα. Ὁθυμός τότε κινεῖται κατά φύση, ὅταν ἀγαπᾶὅλους τούς ἀνθρώπους καί δέν ἔχει ἐναντίον κα-νενός λύπη ἤ μνησικακία. Ἡ δέ ἐπιθυμία, ὅταν μέτήν ταπεινοφροσύνη, τήν ἐγκράτεια καί τήνἀκτημοσύνη νεκρώσει τά πάθη, δηλαδή τήνἠδονή τῆς σάρκας καί τόν πόθο τῶν χρημάτωνκαί τῆς πρόσκαιρης δόξας, καί στραφεῖ πρός τόθεῖο καί ἀθάνατο ἔρωτα. Γιατί ἡ ἐπιθυμία κινεῖταιπρός τρία πράγματα: εἴτε πρός τή σαρκικήἠδονή, εἴτε πρός τή μάταιη δόξα, ἡ πρός ἀπό-κτηση χρημάτων. Καί γιά τήν παράλογη αὐτήἔφεση καταφρονεῖ τό Θεό καί τίς ἅγιες ἐντολέςΤου, λησμονεῖ τή θεϊκή εὐγένεια, γίνεται θηρίοἐναντίον τοῦ πλησίον, σκοτίζει τό λογισμό καίδέν ἀφήνει νά στραφεῖ καί νά δεῖ τήν ἀλήθεια. Ἐνῶἐκεῖνος πού ἀπόκτησε ἀνώτερο φρόνημα, ὅπωςπροείπαμε, ἀπολαμβάνει ἀπό ἐδώ τή Βασιλείατῶν Οὐρανῶν καί ζεῖ μακάρια ζωή ἀναμένονταςτή μακαριότητα πού προορίζεται γιά ὅσουςἀγαποῦν τό Θεό. Αὐτῆς εἴθε ν΄ ἀξιωθοῦμε κι ἐμεῖςμέ τή χάρη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.Ἀμήν.

Πρέπει νά γνωρίζομε καί αὐτό· ὅτι δένμποροῦμε νά φτάσομε στό μέτρο κά-ποιας ἀρετῆς, παρά μέ κοπιαστική φιλοπονίαγιά τἠν ἀπόκτησή της καἰ προσπαθώντας μέὅση δύναμη ἔχουμε σ΄ ὅλη μας τή ζωή, ὅπωςλόγου χάρη γιά τήν ἐλεημοσύνη, τήν ἐγκράτεια,τήν προσευχή, τήν ἀγάπη, ἤ κάποια ἀπό τίς γε-νικές ἀρετές. Ἀπό αὐτές μερικῶς ὁ καθένας ἀσκεῖκάποια ἀρετή· λ.χ. ἀσκεῖ κανείς πότε-πότε τήνἐλεημοσύνη, ἀλλά ἐπειδή τήν ἀσκεῖ λίγο, δένμποροῦμε νά τόν χαρακτηρίσομε ἐλεήμονα, κιἀκόμη περισσότερο ὅταν δἐν τό κάνει αὐτό καλάκαί θεάρεστα. Γιατί τό καλό δέν εἶναι καλό ὅτανδέ γίνεται καλά. Ἀλλά καλό εἶναι πράγματι ὅταν

δέν ἀπολαμβάνει ἐδῶ τό μισθό του ἀπό ὁποιαδή-ποτε αἰτία, π.χ. ἀπό ἀνθρωπαρέσκεια λόγωκαλῆς φήμης, ἤ ἐπιδίωξη δόξας, ἤ ἀπό πλεονεξίακαί ἀδικία. Ἐπειδή ὁ Θεός δἐ ζητεῖ ἐκεῖνα πού γί-νονται καί νομίζονται καλά, ἀλλά ἐξετάζει τόσκοπό γιά τόν ὁποῖο γίνονται. Ὅπως λένε καί οἱθεοφόροι Πατέρες, ὅταν ὁ νοῦς λησμονήσει τόσκοπό τῆς εὐσέβειας, τότε καί τό ἔργο πού εἶναιφανερά ἐνάρετο, γίνεται ἀνώφελο· καί ἐκεῖνα πούγίνονται χωρίς διάκριση καί σκοπό, ὄχι μόνο δἐνὠφελοῦν καί ἄν ἀκόμη εἶναι καλά, ἀλλά βλά-πτουν. Τό ἀντίθετο συμβαίνει μ΄ ἐκεῖνα πού νομί-ζονται κακά, γίνονται ὅμως μέ θεοσεβῆ σκοπό·ὅπως ἐκεῖνος πού μπῆκε στό πορνεῖο καί τράβηξεἀπό ἐκεῖ τήν πόρνη. Ἀπό αὐτό γίνεται φανερό ὅτιδέν εἶναι ἐλεήμων ἐκεῖνος πού ἔκανε λίγες φορέςτήν ἐλεημοσύνη, οὔτε εἶναι ἐγκρατής ἐκεῖνος πούἐγκρατεύθηκε λίγο, ἀλλά ἐκεῖνος πού πάρα πολ-λές φορές καί σέ ὅλη του τή ζωή ἐργάστηκεὁλικά τήν ἀρετή μέ ἀσφαλή διάκριση. Γιατί ἡ διά-κριση εἶναι μεγαλύτερη ἀπ΄ ὅλες τίς ἀρετές,ἐπειδή εἶναι βασίλισσα καί ἀρετή τῶν ἀρετῶν.Ὅπως πάλι καί γιά τ΄ ἀντίθετα· δέ λέμε πόρνο ἤμέθυσο ἤ ψεύτη ἐκεῖνον πού μιά φορά γλίστρησεσ΄ ἕνα ἀπό αὐτά, ἀλλά ἐκεῖνον πού πέφτει συχνά

Αφιέρωμα...

9ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

σ΄ αὐτά καί μένει ἀδιόρθωτος. Κοντά σ΄ ὅσαεἴπαμε, πρέπει νά γνωρίζομε καί τοῦτο, πού εἶναικαί ἀναγκαιότατο σ΄ ὅλους ἐκείνους πού ἔχουνζῆλο νά κατορθώσουν τήν ἀρετή καί ἐπιμελούν-ται νά ἀποφύγουν τήν κακία· ὅτι δηλαδή, ὅσο ἡψυχή εἶναι ἀσυγκρίτως καλύτερη ἀπό τό σῶμακαί σέ πολλά καί μέγιστα σημεῖα εἶναι σπουδαι-ότερη καί πιό πολύτιμη, τόσο καί οἱ ψυχικές ἀρε-τές - καί μάλιστα ἐκείνες πού μιμούνται τό Θεόκαί ἔχουν τό ὄνομά Του - εἶναι ἀνώτερες ἀπό τίςσωματικές ἀρετές. Ἀντίθετα πρέπει νά νοοῦμεγιά τίς ψυχικές κακίες, ὅτι διαφέρουν ἀπό τά σω-ματικά πάθη καί ὡς πρός τίς ἐνέργειές τους καίὡς πρὀς τήν ἔκτιση τῶν τιμωριῶν πού ἐπιβάλ-λονται σ΄ αὐτές, ἄν καί στούς πολλούς, δέν ξέρωπώς, αὐτό τούς διαφεύγει. Γιατί τή μέθη, τήνπορνεία, τή μοιχεία, τήν κλοπή καί τά παραπλή-σια μ΄ αὐτά, τά προσέχουν καί τά ἀποφεύγουν,ἤ τά τιμωροῦν, ἐπειδή φαίνονται στούς πολλούςβδελυρά. Ἀπέναντι ὅμως στά ψυχικά πάθη, πούεἶναι πολύ χειρότερα καί βαρύτερα ἀπό αὐτά καἰπού ὁδηγοῦν στήν κατάσταση τῶν δαιμόνωνκαί στήν αἰώνια κόλαση πού τούς περιμένειὅσους τ΄ ἀκολουθοῦν χωρίς διόρθωση, μένουνἀδιάφοροι. Ἐννοῶ δηλαδή τό φθόνο, τή μνησικα-κία, τήν πονηρία, τήν ἀναισθησία, τή φιλαργυ-ρία, πού ὁ Ἀπόστολος τήν θεωρεῖ ρίζα ὅλων τῶνκακῶν, καί τά ὅμοιά τους.

Μιλήσαμε γι΄ αὐτά μέ ὅλη τήν ἀμάθεια καίτήν ἀφέλειά μας, κάνοντας μία εὐσύνο-πτη καί σαφή ἔκθεση τοῦ λόγου περί ἀρετῶν καίπαθῶν, γιά νά μπορεῖ κανείς εὔκολα νά διακρίνεικαί νά ἐξακριβώνει τή διαίρεση καί τή διαφοράτους μέ ἀκρίβεια καί σαφήνεια. Γι΄ αὐτό καί μιλή-σαμε γιά τό καθένα μέ πολλούς τρόπους καί ἀπόπολλές ἀπόψεις, ὥστε, ἄν εἶναι δυνατόν, καμιάπλευρά τῆς ἀρετῆς ἤ τῆς κακίας νά μήνἀγνοεῖται· ἀκόμη γιά νά ἐπιδιώξομε μέ χαρά τίςἀρετές - καί μάλιστα τίς ψυχικές, μέ τίς ὁποίεςπροσεγγίζομε στό Θεό - καί γιά ν΄ ἀποφεύγομετίς κακίες μέ ὅλη μας τή δύναμη. Γιατί εἶναι ἀλη-θινά μακάριος ἐκεῖνος πού ζητᾶ τήν ἀρετή καίτήν ἀσκεῖ καί ἐξετάζει μέ ἐπιμέλεια τί εἶναι ἀρετή,ἐπειδή μέ αὐτήν πλησιάζει τό Θεό καί ἑνώνεται

νοερά μ΄ Αὐτόν. Φρόνηση, ἀνδρεία, σοφία, ἀλη-θινή γνώση καί πλοῦτος ἀναφαίρετος εἶναι κυ-ρίως τό ν΄ ἀνυψώνεται ὁ ἄνθρωπος μέ τήνπρακτική ἀρετή στή θεωρία τοῦ Δημιουργοῦ.

Ἡἀρετή λέγεται ἔτσι ἀπό τό ρῆμα«αἱρεῖσθαι» · γιατί εἶναι αἱρετή καί θε-λητή, ἐπειδή κάνομε αὐτοπροαίρετα καί θελημα-τικά τό ἀγαθό, κι ὄχι χωρίς νά θέλομε καίἀναγκαστικά. Ἡ φρόνηση πάλι λέγεται ἔτσι,γιατί φέρνει στό νοῦ τά ὠφέλιμα.

Ἄν θέλεις, ἄς προσθέσομε στόν ἀφελῆ αὐτόλόγο, σάν χρυσή σφραγίδα, καί λίγα περί τοῦ«κατ΄ εἰκόνα καί ὁμοίωσιν» τοῦ πιό τιμημένου ἀπόὅλα τά κτίσματα τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τοῦ ἀνθρώ-που. Τό νοερό καί λογικό ζῶο, ὁ ἄνθρωπος, μόνοἀπ΄ ὅλα τά κτίσματα εἶναι «κατ΄ εἰκόνα καί ὁμοί-ωσιν» τοῦ Θεοῦ. Κάθε ἄνθρωπος λέγεται «κατ΄εἰκόνα Θεοῦ» γιά τό ἀξίωμα τοῦ νοῦ καί τῆςψυχῆς, δηλαδή τό ἀκατάληπτο, τό ἀόρατο, τόἀθάνατο, τὀ αὐτεξούσιο. Καί ἀκόμη γιά τήν ἱκα-νότητα νά ἄρχει, νά τεκνοποιεῖ καί νά οἰκοδομεῖ.«Κάθ΄ ὁμοίωσιν» λέγεται γιά τήν ἀρετή καί τίςπράξεις μέ τίς ὁποῖες μιμεῖται τό Θεό καί ἔχουν τόὄνομα τοῦ Θεοῦ. Δηλαδή τό νά δείχνει φιλανθρω-πία πρός τούς συνανθρώπους, νά οἰκτείρει, νάἐλεεῖ καί νά ἀγαπᾶ τούς συνδούλους του, καί νάδείχνει στούς ἄλλους κάθε εὐσπλαχνία καί συμ-πάθεια. «Νά γίνεστε, λέει ὁ Χριστός καί Θεός,σπλαχνικοί, ὅπως εἶναι σπλαχνικός καί ὁ Οὐρά-νιος Πατέρας σας». Τό «κατ΄ εἰκόνα» τό ἔχει κάθεἄνθρωπος, γιατί ὁ Θεός δἐν ἀνακαλεῖ τά χαρί-σματά Του. Τό «καθ΄ ὁμοίωσιν» ὅμως τό ἔχουνσπάνιοι καί μόνον οἱ ἐνάρετοι καί ἅγιοι, οἱ ὁποῖοιμιμούνται - κατά τό δυνατόν σέ ἀνθρώπους - τήνἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ. Εἴθε κι ἐμεῖς ν΄ ἀξιωθοῦμετήν ὑπεράγαθη φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦΤοῦ φανοῦμε εὐάρεστοι μέ τήν ἀγαθοεργία καίγίνομε μιμητές ἐκείνων πού ἔχουν εὐαρεστήσειἀπό αἰώνων τό Χριστό. Γιατί σ΄ Αὐτόν ἀνήκει τόἔλεος καί σ΄ Αὐτόν πρέπει κάθε δόξα, τιμή καίπροσκύνηση, μαζί μέ τόν Ἄναρχο Πατέρα Του,καί τό Πανάγιο καί ἀγαθό καί ζωοποιό ΠνεῦμαΤου, τώρα καί πάντοτε καί στούς αἰώνες τῶναἰώνων. Ἀμήν.

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

10

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ

“Πόθεν ἄρξομαι θρη-νεῖν τάς τοῦ ἀθλίου μουβίου πράξεις; ποίανἀπαρχή ἐπιθήσω, Χρι-στέ, τῇ νῦν θρηνωδίᾳ;ἀλλ᾽ὡς εὔσπλαχνος μοιδός παραπτωμάτωνἄφεσιν”.

“Πρόσεχε, οὐρανέ,καί λαλήσω γῆ ἐνωτί-ζου φωνῆς μετανοούσηςΘεῷ καί ἀνυμνούσηςαὐτόν”.

“Ἴδετε, ἴδετε, ὅτιἐγώ εἰμι Θεός. ἐνωτίζουψυχή μου, τοῦ Κυρίουβοῶντος καί ἀποσπά-σθητι τῆς πρώτηςἁμαρτίας καί φοβοῦ ὡςδικαστήν καί ὡς κριτήνκαί Θεόν”.

“Πηγήν ζωῆς κέκτημαι σέ τοῦ θανάτου τόνκαθαιρέτην καί βοῶ σοι ἐκ καρδίας μου πρό τοῦτέλους. Ἥμαρτον, ἱλάσθητι, σῶσον με”...

“Πῦρ παρά Κυρίου, ψυχῆ, Κύριοςἐπιβρέξας, τήν γῆν Σοδόμων πρίν κατέφλεξεν”.

τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου Κρήτης

Γνώρισόν μοι...

έμπτη ἑβδομάς τῶν Νηστειῶνεἶναι τό λειτουργικό ἀποκορύφωματῆς Τεσσαρακοστῆς. Οἱ ἀκολουθίεςεἶναι μακρότερες καί ἐκλεκτότερες.

Στή συνήθη ἀκολουθία τῶν λοιπῶν ἑβδομάδωνθά προστεθοῦν δύο νέες ἐκτενεῖς ἀκολουθίες· τήνΠέμπτη ὁ Μέγας Κανών καί τό Σάββατο ὁ Ἀκά-θιστος Ὕμνος. Κανονικά τό ἀποκορύφωμα αὐτόθά ἔπρεπε νά ἀναζητηθεῖ στήν ἑπομένη, στήνἕκτη ἑβδομάδα τῶν Νηστειῶν, πού εἶναι καί ἡ τε-λευταία τῆς περιόδου αὐτῆς. Ἀλλά ὅλα στή λα-τρεία μας ἔχουν τακτοποιηθεῖ ἀπό τούς Πατέρεςμέ πολύ μελέτη καί περίσκεψη. Μέ “διάκριση”,κατά τήν ἐκκλησιαστική ἔκφραση. Μετά ἀπότήν τελευταία ἑβδομάδα ἀκολουθεῖ ἡ ΜεγάληἙβδομάς, μέ πυκνές καί μακρές ἀκολουθίες, ἀνά-λογες πρός τά μεγάλα ἑορτολογικά της θέματα.Μεταξύ αὐτῆς καί τοῦ ἀποκορυφώματος τῆςΤεσσαρακοστῆς ἔπρεπε νά μεσολαβήση μία πε-ρίοδος σχετικῆς ἀναπαύσεως, μία μικρά ἀνά-παυλα. Τίς δύο θαυμαστές ἀκολουθίες τῆςπέμπτης ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν, τόν ΜεγάλοΚανόνα καί τόν Ἀκάθιστο Ὕμνο, θά σταθοῦμεκαί θά τίς ἐξετάσουμε.

Ὁ Μέγας Κανών ψάλλεται τμηματικῶςστά Ἀπόδειπνα τῶν τεσσάρων πρώ-των ἡμερῶν τῆς Α´ Ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶνκαί ὁλόκληρος στήν ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου τῆςΠέμπτης τῆς Ε´ ἑβδομάδος. Στίς ἐνορίες συνήθωςψάλλεται ἀνεξαρτήτως ἀπό τόν ὄρθρο, ἐν εἴδειμικρᾶς ἀγρυπνίας, τό βράδυ τῆς Τετάρτης μαζίμέ τήν ἀκολουθία τοῦ ἀποδείπνου. Κατά τόντρόπο αὐτό διευκολύνονται περισσότερο οἱ χρι-στιανοί στήν παρακολούθησί του. Μπορεῖ νάτόν εὕρη κανείς μέσα στό λετιουργικό βιβλίοπού περιέχει τίς ἀκολουθίες τῆς Τεσσαρα-κοστῆς, στό Τριώδιο, καθώς καί σέ μικρά αὐτο-τελῆ φυλλάδια. Ἡ παρακολούθηση τοῦΚανόνος αὐτοῦ κατά τήν ὥρα τῆς ψαλμωδίαςτου εἶναι δύσκολη, γιατί τά νοήματα εἶναιπυκνά καί ταχύς ὁ ρυθμός τῆς ψαλμωδίας του.Γιά τούς λόγους αὐτούς τά ἐγκόλπια αὐτά

Π

Ἔργο Ὀλυμπιάδος ΜοναχῆςΠάτμοςτοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου Κρήτης

11ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

Γνώρισόν μοι...

εἶναι ἰδιαιτέρως ἀπαραίτητα γιά ὅσους θέ-λουν νά γνωρίσουν καλύτερα τόν ὕμνο αὐτό.Τά κατωτέρω ἄς ἀποτελέσουν μία σύντομοεἰσαγωγή καί βοήθεια γιά τήν κατανόησήτου καί μία παρακίνηση γιά τήν παρακο-λούθηση τῆς ψαλμωδίας τοῦ ἐκλεκτοῦαὐτοῦ λειτουργικοῦ κειμένου.

Καί πρῶτα δύο λόγια γιά τόν ποιητήτου. Τόν Μεγάλο Κανόνα συνέθεσε ὁ ἍγιοςἈνδρέας ὁ Ἱεροσολυμίτης. Μοναχός κατ᾽ἀρχάς στήν Μονή τοῦ Ἁγίου Σάββα στάἹεροσόλυμα, ἦλθε στήν Κωνσταντινούποληγιά ἐκκλησιαστική ἀποστολή. Ἐκεῖ παρέ-μεινε καί ἀνέλαβε διάφορα ἐκκλησιαστικάὑπουργήματα καί τέλος ἀνεδείχθη ἀρχιεπί-σκοπος Κρήτης. Πέθανε γύρω στά 740μ.Χ.στήν Ἐρασό τῆς Λέσβου, εἴτε ἐπιστρέφον-τας στήν Κρήτη, κατά ἕνα ταξίδι του στήνΚωνσταντινούπολη, εἴτε καί ἐξόριστος ἐκεῖ -ἦταν ὑποστηρικτής τῶν ἁγίων εἰκόνων.Στήν παραλία τῆς Ἐρεσοῦ τιμᾶται μέχρι σή-μερα ὁ τάφος του, μία μεγάλη σαρκοφάγος,πού βρίσκεται πίσω ἀπό τό ἅγιο Βῆμα τῆςἐρειπωμένης Βασιλικῆς τῆς Ἁγίας Ἀναστα-σίας, ὅπου κατά τούς βιογράφους του εἶχεταφεῖ. Ὁ Ἀνδρέας ἦταν λόγιος κληρικός καίὑμνογράφος. Ἡ φιλολογική καί ὑμνολογικήτου παραγωγή εἶναι ἀξιόλογος. Τό σπου-δαιότερο ὅμως ὑμνογραφικό του ἔργο εἶναι ὁΜέγας Κανών. Τόν ἔγραψε, ὅπως φαίνεταιἀπό διάφορες ἐνδείξεις, περί τό τέλος τῆςζωῆς του, κατά δέ τήν ματυρία ἑνός Συναξα-ρίου, στήν Ἐρεσό, λίγο πρίν πεθάνει. Ἄν ἡπληροφορία αὐτή εἶναι ἀληθινή, ὁ ΜέγαςΚανών εἶναι τό κύκνειο ἆσμα τοῦ ὑμνογρά-φου μας.

Γιά νά καταλάβουμε τήν ποιητική τουδομή πρέπει νά κάνουμε μία μικρή πα-ρέκβαση. Τό ἔργο αὐτό ἀνήκει στό ποιητικόεἶδος τῶν Κανόνων, πού κατά πολλούς ἔχειτήν ἀρχή του σ᾽ αὐτόν τόν ἴδιο τόν Ἀνδρέα.Εἶναι δέ οἱ Κανόνες ἕνα σύστημα τροπαρίων,πού ἐγράφονται γιά ἕνα ὡρισμένο λειτουρ-γικό σκοπό: Νά διακοσμήσουν τήν ψαλμω-

δία τῶν ἐννέα ὠδῶν τοῦ Ψαλτηρίου, πούἐστιχολογοῦντο στόν Ὄρθρο. Ἔψαλλαν τίςἐννέα ὠδές καί τούς τελευταίους στίχους τῆςκάθε μιᾶς παρενέβαλλαν τά τροπάρια, ὅπωςγίνεται μέχρι σήμερα στούς Ναούς μας κατάτήν ψαλμωδία τοῦ “Κύριε ἐκέκραξα” στόνἑσπερινό καί τῶν ψαλμῶν τῶν Αἴνων στόνὄρθρο. Ἐννέα ἦσαν οἱ ὠδές τοῦ Ψαλτηρίου,ἐννέα καί οἱ ὁμάδες τροπαρίων πού ἀποτε-λοῦσαν τόν κανόνα. Ὅλος ὁ κανών ψάλλεταισέ ἕνα ἦχο. Κάθε ὅμως ὠδή παρουσιάζει μιάμικρή παραλλαγή στήν ψαλμωδία κατάτρόπο, πού νά διατηρεῖται μέν ἡ μουσική ἑνό-της στόν ὅλο Κανόνα, ἀφοῦ ὅλος ψάλλεταιστόν ἴδιο ἦχο, ἀλλά καί νά θραύεται ἡ μονο-τονία μέ τίς παραλλαγές στήν ψαλμωδίαπού παρουσιάζει κάθε μιά ὠδή. Τόν Κανόνααὐτόν τῆς συνθέσεως τοῦ ἐκκλησιαστικοῦαὐτοῦ ποιητικοῦ εἴδους ἀκολουθεῖ καί ὁΜέγας Κανών. Ἔχει ἐννέα ὠδές· ὅλες ψάλ-λονται σέ ἦχο πλ. β´, κάθε ὅμως ὠδή ἔχει τόδικό της “εἱρμό”, βάσει τοῦ ὁποίου ἔχουν συν-ταχθεῖ καί ψάλλονται τά τροπάριά της.

Ὁ Μέγας ὅμως Κανών στήν μορφή τουἔχει μιά χαρακτηριστική ἰδιορρυθμία. Ἡἰδιορρυθμία του συνίσταται στό ὅτι, συγ-κρινόμενος πρός τούς ἄλλους ὁμοίους τουΚανόνες, εἶναι “μέγας”. Μέγας στήν ἀπόλυτότου ἔννοια. Μεγαλύτερος δέν μποροῦσε νάὑπάρξει καί τοῦτο γιατί ὁ ποιητής θέλησε νάσυνθέσει ὄχι τρία ἤ τέσσερα τροπάρια γιάτήν κάθε ὠδή, ὅπως συνήθως ἔχουν οἱ ἄλλοιΚανόνες, ἀλλά πολύ περισσότερα: Τόσα,ὅσα εἶναι καί οἱ ἄλλοι στίχοι τῶν ὠδῶν,οὕτως ὥστε στόν καθένα στίχο νά ἀντιστοι-χεῖ καί νά παρεμβάλλεται κατά τήν ψαλμω-δία ἀπό ἕνα τροπάριο. 250 εἶναι οἱ στίχοιτῶν ὠδῶν, 250 καί τά τροπάρια τοῦ Μεγά-λου Κανόνος, ἐνῶ οἱ συνήθεις Κανόνες ἔχουνγύρω στά 30. Σήμερα τά τροπάρια τοῦ Με-γάλου Κανόνος εἶναι κατά 30 περίπου πε-ρισσότερα ἀπό τά ἀρχικά. Μεταγενέστεροιὑμνογράφοι πρόσθεσαν τροπάρια γιά τήνὁσία Μαρία τήν Αἰγυπτία καί γιά τόν ἴδιο

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

12

13ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

τόν ἅγιο Ἀνδρέα.

Καί ἐρχόμεθα στό περιεχόμενο τοῦ Με-γάλου Κανόνος. Δέν εἶναι τίποτεἄλλα παρά ἕνα κύκνειο ἆσμα, ἕνας θρῆνοςπροθανάτιος, ἕνας θρηνητικός μονόλογος. Ὁποιητής βρίσκεται στό τέλος τῆς ζωῆς του.Αἰσθάνεται ὅτι οἱ ἡμέρες του εἶναι πιά ὀλίγες,ὁ βίος τους ἔχει περάσει. Ἀναλογίζεται τόνθάνατο καί τήν κρίση τοῦ δικαίου Κριτοῦ,πού τόν ἀναμένει. Καί ἔρχεται νά κάμει μίαἀναδρομή, μία ἀνασκόπησι τοῦ πνευματικοῦτου κόσμου. Κάθεται νά συζητήσει μέ τήνψυχή του. Ὁ ἀπολογισμός ὅμως δέν εἶναιἐνθαρρυντικός. Ὁ βαρύς κλοιός τῆς ἁμαρ-τίας τόν συμπνίγει. Ἡ συνείδησις τόν ἐλέγ-χει. Καί ὁ ποιητής θρηνεῖ διαρκῶς γιά τήνἄβυσσο τῶν κακῶν του πράξεων. Στόν θρῆνοαὐτό συμπλέκεται ἡ ἀναδρομή στήν ἉγίαΓραφή. Αὐτό κυρίως δίδει τήν μεγάληἔκταση στό ποίημα. Ὁ σύνδεσμος ὅμως τοῦθρήνου μέ τήν Ἁγία Γραφή εἶναι πολύ φυσι-κός. Σάν ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ ὁ ποιητής ἀνοί-γει τό βιβλίο τοῦ Θεοῦ γιά νά ἀξιολογήσειτά πεπραγμένα του. Ἐξετάζει ἕνα πρός ἕνατά παραδείγματα τοῦ ἱεροῦ βιβλίου. Τό

ἀποτέλεσμα τῆςσυγκρίσεως εἶναικάθε φορά τρομερόκαί αἰτία νέων θρή-νων. Ἔχει μιμηθεῖὅλες τίς κακές πρά-ξεις τῶν ἡρώων τῆςἱερᾶς ἱστορίας, ὄχιὅμως καί τίς καλέςπράξεις τῶν Ἁγίων.Δέν τοῦ μένει παρά ἡμετάνοια, ἡ συν-τριβή καί ἡ κατα-φυγή στό ἔλεος τοῦΘεοῦ. Καί ἀνοίγει ἡαἰσιόδοξος προ-οπτική τοῦ ποιητοῦ.Βρῆκε τήν θύρα τοῦΠαραδείσου, τήν με-

τάνοια. Καρπούς μετανοίας δέν ἔχει νά πα-ρουσιάσει· προσφέρει ὅμως στόν Θεό τήσυντετριμένη του καρδιά καί τήν πνευματικήτου πτωχεία. Τά βιβλικά παραδείγματα τοῦΔαυΐδ, τοῦ τελώνου, τῆς πόρνης καί τοῦ λη-στοῦ τόν ἐνθαρρύνουν. Ὁ Κριτής θάεὐσπλαχνισθεῖ καί αὐτόν, πού ἁμάρτησε πιόπολύ ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους.

Μέσα στό πλαίσιο τῆς κατανυκτικῆςπεριόδου τῆς Μεγάλης Τεσσαρα-κοστῆς “ὁ κατανύξεως μεστός” ΜέγαςΚανών προσφέρει ἕνα συγκλονιστικό βίωμα.Μπαίνει στό στόμα τοῦ πιστοῦ σάν φωνή,σάν ἐγερτήριο, σάν ἀφυπνιστικός σειρμός.Σάν ἀποστροφή στήν κοιμωμένη καί ραθυ-μοῦσα ψυχή του. Τοῦτο ἀνακεφαλαιώνει τόθαυμαστό προοίμιο τοῦ κοντακίου τοῦ Ρω-μανοῦ τοῦ Μελωδοῦ, πού συμψάλλεται μέτόν Μεγάλο Κανόνα: “Ψυχή μου, ψυχή μου,ἀνάστα, τί καθεύδεις τό τέλος ἐγγίζει καίμέλλεις θορυβεῖσθαι· ἀνάνηψον οὖν, ἵνα φεί-σηταί σου Χριστός ὁ Θεός, ὁ πανταχοῦπαρών καί τά πάντα πληρών”.

Ὀρθόδοξος Χριστιανική γωνιά www.gonia.gr

Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἰ.Μ.Φουντούλη Λογική Λατρεία ἔκδ. Α.Δ.

Ἁγία παρθένος Μαριάμνηκαταγόταν ἀπό τήν Βη-σθαϊδᾶ τῆς Γαλιλαίας,

τήν πατρίδα καί τῶν Ἁγίων Ἀπο-στόλων Ἀνδρέου καί Πέτρου. Ἀπότούς εὐλαβεῖς καί ἐνάρετους γο-νεῖς της, κληρονόμησε τόσο αὐτή,ὅσο καί ὁ ἀδελφός της Φίλιπποςτόν πλοῦτο τῆς εὐσέβειάς των.Μετά τήν κλήση μάλιστα τοῦἀδελφοῦ της στό ἀποστολικόἀξίωμα, ὁλόκληρη ἡ οἰκογένειαἄρχισε νά ζεῖ ἐντονώτερα τόν πόθοτῆς σωτηρίας. Ἡ διδασκαλία τοῦΚυρίου τήν ὁποία παρακολου-θοῦσε ὅσες φορές ἠμποροῦσε, βοή-θησε τήν εὐλαβῆ κόρη ἀπό τάπρῶτα χρόνια τῆς ζωῆς της, νάπροσηλωθεῖ στοῦ Θεοῦ τό θέλημακαί αὐτό νά κάμει βίωμα καί ζωήτης. Ἡ ἰδιαίτερη πρός τόν Κύριοἀγάπη της, τήν ἔσπρωξε μέ ἐπι-

Ουράνιοι άνθρωποι...

Ἡ ἉγίαΜαριάμνη

Η

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

14

ἡ Ἰσαπόστολος καί ἀδελφή τοῦἉγίου Φιλίππου τοῦ Ἀποστόλου

Ἀπολυτίκιο. Ἦχος δ΄ Ταχύ προκατάλαβε

Ἄμνω ἠκολούθησας τῆς σωτηρίαςΧριστῷ, ἀμνάς ὥσπερ ἄμωμος σύν ἀπο-στόλῳ κλεινῶ, Φιλίππω ὁμαίμονι, πάν-σεπτε Μαριάμνη, ἀλογήσασα πάντων,ὅθεν πολλοῖς ἐγένου, τῶν ψυχῶν εὐερ-

γέτις, ζωήν ἀνακηρύττουσα, τήν ἐπουράνιον.

μονή νά ἀρνηθεῖ πολλές προτάσεις γάμου καίνά προτιμήσει ἐλεύθερη ἀπό οἰκογενειακέςὑποχρεώσεις, νά ἀκολουθήσει τόν ἀδελφό τηςστήν ἱεραποστολική του προσπάθεια καί πο-ρεία.

Μετά τήν ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύμα-τος, ὁ ἀδελφός τῆς Ἁγίας Φίλιππος, ὅπως καίοἱ ἄλλοι ἀπόστολοι, ξεκίνησε γιά νά μεταφέρεικι αὐτός τό μήνυμα τῆς σωτηρίας, ἐκεῖ ὅπου ἡἀγάπη τοῦ Θεοῦ τόν εἶχε καλέσει. Μέ πίστηκαί πυρωμένη καρδιά, ὁ πνευματέμφοροςαὐτός ἐργάτης τῆς νέας πίστεως, συνοδευό-μενος πάντα ἀπό τόν φίλο του Βαρθολομαῖοκαί τήν ἀδελφή του Μαριάμνη, προχώρησε γιάνά κηρύξει τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ σέ διά-φορες πόλεις καί ἐπαρχίες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.Μέ ὅπλο της τόν ἔνθεο ζῆλο καί τή φλογερήἀγάπη καί αὐταπάρνηση ἀκολουθεῖ καί ἡἁγνή παρθένος Μαριάμνη τούς δύο Ἀποστό-λους στή μακρινή τους πορεία. Μαζί τους μοι-ράζεται τίς χαρές καί τίς λύπες τῆςἱεραποστολῆς, καθώς καί τά πολλά βασανι-στήρια ἀπό τή μανία καί τήν ἀγριότητα τῶνεἰδωλολατρῶν.

Παρά τίς δυσκολίες, τίς ἀφάνταστες δυ-σκολίες πού συναντοῦσαν ὅπου πήγαιναν, ἡἱεραποστολική ὁμάδα κήρυξε τό Εὐαγγέλιοτῆς νέας ζωῆς σέ πολλές πόλεις τῆς Λυδίας,Φρυγίας καί Παμφυλίας πού εἶναι ἐπαρχίεςτῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Μέ τά πολλά θαύματα μέτά ὁποῖα ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ παραχωροῦσενά συνοδεύεται τό κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων,ἡ ἐπιτυχία τῆς ὁμάδος ὑπῆρξε πολύ μεγάλη.Ἀλλά καί τά μαρτύρια καί βασανιστήριαἀφάνταστα. Σ᾿ αὐτό φυσικά εἶχε καί ἡ ἁγνήκόρη τό μερίδιό της. Μερίδιο ἀνάλογο τῆςπροσφορᾶς της καί τοῦ ζήλου της.

Πολλοί συνηθίζουν νά ἀποκαλοῦν ἀσθε-νές, τό γυναικεῖο φύλο. Καί εἶναι τοῦτο μίαπραγματικότητα στίς περιπτώσεις πού ἡ γυ-ναῖκα εἶναι ἀποκομμένη ἀπό τήν πηγή τῆς δυ-νάμεως, τόν Χριστό. Ὅταν ὅμως αὐτή εἶναισυνδεδεμένη μέ τόν κραταιά καί παντοδύναμοΔημιουργό, τότε συμβαίνει ὅλως διόλου τόἀντίθετο. Τότε ἡ λεπτή καί ἀδύνατη κόρη γί-

νεται μέ τή μυστική δύναμη πού τῆς χαρίζειἘκεῖνος, πανίσχυρη. Τότε, ἐξαίσια κατορθώ-ματα βλέπουμε νά ἐπιτελοῦνται καί ἀπό τούςπιό ἀσθενεῖς ὀργανισμούς. Κάτι τέτοιο βλέ-πουμε νά γίνεται στή ζωή καί τούς ἀγῶνες χι-λιάδων νεαρῶν γυναικῶν τοῦ μαρτυρολογίουτῆς ἐκκλησίας μας. Σέ ὅλες αὐτές τίς γυναῖκες,βρίσκει τήν πλήρη ἐφαρμογή του ὁ λόγος τοῦμεγάλου Πατρός τῆς ἐκκλησίας μας, τοῦἹεροῦ Χρυσοστόμου. “Οὐδέν ἰσχυρότερον γυ-ναικός εὐλαβοῦς καί συνετῆς”. Κάτι παρόμοιοβλέπουμε νά γίνεται καί στή ζωή τῆς παρθέ-νου Μαριάμνης.

Ὕστερα ἀπό πολλά χρόνια ἔντονης ἐργα-σίας, ἡ εὐλογημένη ὁμάδα τῶν ἱεραποστόλωνμας, ἔφθασε καί στήν Ἱεράπολη τῆς Φρυγίας.Τό κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων συγκέντρωνεκάθε φορά πολλούς ἀκροατές. Κάθε βράδυ,πλήθη ἀπό Ἕλληνες ἔτρεχαν νά ἀκούσουν τόκήρυγμα καί νά βαπτισθοῦν. Οἱ λόγοι τοῦ Κυ-ρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού εἶχε πεῖ στόνΦίλιππο καί στόν Ἀνδρέα, ὅταν αὐτοί τόνπλησίασαν ἐκεῖ πού δίδασκε καί τοῦ ἀνέφερανὅτι μερικοί Ἕλληνες προσήλυτοι στόν Ἰου-δαϊσμό ἤθελαν νά Τόν ἰδοῦν, ἄρχισαν νάπραγματοποιοῦνται. “Ἐλήλυθεν ἡ ὥρα, ἵναδοξασθεῖ ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου”. (Ἰωάν. ιβ΄,29),εἶχε πεῖ τότε ὁ Κύριος. Ἔφθασε δηλαδή ἡ ὁρι-σμένη ἀπό τόν Θεό ὥρα, γιά νά δοξασθεῖ ὁΥἱός τοῦ ἀνθρώπου. Νά δοξασθεῖ μέ τή Σταύ-ρωση καί τήν Ἀνάληψή Του καί νά ἀναγνωρι-σθεῖ ὡς Μεσσίας καί Λυτρωτής ἀπό τούςἝλληνες, πού τή στιγμή ἐκείνη ἀντιπροσώ-πευαν ὅλο τόν ἐθνικό κόσμο. Εὐλογημένη καίμεγάλη ὑπῆρξε ἡ ἡμέρα ἐκείνη.

Εὐλογημένη καί μεγάλη, γιατί ὁ ἐρχομόςτῶν Ἑλλήνων στήν πίστη τή χριστιανική σή-μαινε καί προανήγγελε τόν θρίαμβο τῆς νέαςθρησκείας. Τό φούντωμα τοῦ χριστιανισμοῦστίς διάφορες πόλεις τῆς Ἑλληνικῆς τότεΜικρᾶς Ἀσίας ἦταν ἑπόμενο νά ἐξεγείρει ἐνάν-τια στούς ζηλωτές ἐργάτες καί διδασκάλουςτῆς νέας πίστεως ἄγριο μῖσος καί τή μανίατοῦ πονηροῦ. Ἕνα βράδυ λοιπόν, ἐκεῖ πού ὁἈπόστολος Φίλιππος μιλοῦσε καί τά πλήθη

15ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

τῶν παρευρισκομένων κρεμόντουσαν λές ἀπότά χείλη του, μερικοί φανατικοί εἰδωλολάτρεςἅρπαξαν τόν Φίλιππο καί τούς συνεργάτεςτου καί ἀφοῦ τούς βασάνισαν σκληρά, τούςὁδήγησαν στούς ἄρχοντες. Μία ψευτοδίκηπού ἔγινε ἀμέσως, κατέληξε στήν ἀπόφαση ὁΦίλιππος νά θανατωθεῖ καί οἱ ἄλλοι νά βασα-νισθοῦν. Οἱ δήμιοι πού περίμεναν ἅρπαξαν τόνἈπόστολο καί ἀφοῦ τόν βασάνισαν, τόν ἔδε-σαν ἀπό τούς ἀστραγάλους καί τόν κρέμα-σαν σ᾿ ἕνα δένδρο μέ τό κεφάλι πρός τά κάτω.Τό ἴδιο ἔκαμαν ἀργότερα καί στόν Βαρθολο-μαῖο καί τή Μαριάμνη.

Τά πλήθη τῶν εἰδωλολατρῶν μέ φωνές καίὕβρεις παρακολουθοῦσαν τό μαρτύριο τῶνὑπηρετῶν τοῦ Κυρίου, ἐνῶ αὐτοί καί ἀπό τῆςθέσεώς των ἐκείνης δέν παύουν νά προσεύχον-ται καί νά ἐκζητοῦν τόν Πανάγαθο Θεό μέ ὅλητους τήν ψυχή νά τούς συγχωρήσει.

Οἰκτίρμων καί ἐλεήμων ὁ Κύριος, ἀλλά καίτιμωρός. Ἐκεῖ πού οἱ ἐχθροί τοῦ Χριστοῦ δια-σκεδάζουν καί χαίρονται μέ τό μαρτύριο τῆςΜαριάμνης καί τῶν Ἀποστόλων, ἔξαφνα ἕναςσεισμός συντάραξε τή γῆ κι ἕνας μεγάλοςἀριθμός τῶν παρευρισκομένων καταχώσθηκεστό βάραθρο πού ἄνοιξε μπροστά τους. Μέκλάματα καί σπαρακτικές φωνές ὅσοι εἶχανμείνει ἔξω ἀπό τό χάσμα μετανοιωμένοι παρα-καλοῦν τούς μάρτυρες νά τούς συγχωρήσουνκαί νά ζητήσουν ἀπό τόν Θεό τους νά τούςσπλαχνισθεῖ. Ἐπειδή ἡ μετάνοιά τους ἦτανεἰλικρινής, ὁ Πανάγαθος τούς σπλαχνίσθηκεκαί σταμάτησε τόν σεισμό, τούς δέ καταχω-σθέντες ἔβγαλε ἔξω ἀπό τό βάραθρο. Σ᾿ αὐτόἔμεινε μόνον ὁ ἀνθύπατος καί ἡ γυναῖκα τουἜχιδνα γιά παραδειγματισμό ὅλων. Τήν ἴδιαὥρα, μιά θαυμαστή ὀπτασία, ἔδωκε ἀκόμη μιάἀπόδειξη τῆς θείας του δυνάμεως. Μία κλί-μακα φάνηκε ἐκεῖ νά ἑνώνει τή γῆ μέ τόνοὐρανό. Αὐτή ἦταν ἡ ὁδός τῆς σωτηρίας γι᾿αὐτούς. Τά πλήθη τρομαγμένα ἔτρεξαν καίκατέβασαν τήν Μαριάμνη καί τόν Βαρθολο-μαῖο ἀπό τό μέρος πού ἦσαν κρεμασμένοι. ὉΦίλιππος συνέχισε νά τούς διδάσκει καί νά

τούς προτρέπει νά μετανοήσουν καί νά βα-πτισθοῦν. Πρίν προλάβουν νά τόν κατεβά-σουν ἡ ἁγία ψυχή του πέταξε στόν Οὐρανό,στή χώρα τῆς αἰωνιότητας.

Ὁ ἀπόστολος Βαρθολομαῖος καί ἡ Μα-ριάμνη μέ σεβασμό πῆραν τό λείψανο καί τόἒθαψαν ραίνοντας τό μέ τά δάκρυα τῆςστοργῆς καί τῆς εὐγνωμοσύνης τῶν βαπτι-σθέντων καί τῆς ἰδικῆς των ἀγάπης.Ὁ Βαρ-θολομαῖος, ἀφοῦ τακτοποίησε τά τῆςἘκκλησίας τῆς Ἱεραπόλεως ἐγκατέστησε ἐκεῖἐπίσκοπο κάποιο Στάχυ καί συνοδευόμενοςἀπό τή Μαριάμνη προχώρησε πρός τή Λυ-καονία κηρύττοντας τόν λόγο τοῦ Θεοῦ.Ἀργότερα μετέβη στίς Ἰνδίες ὅπου συνέχισετό ἔργο του, καί ὅπου εἶχε μαρτυρικό τέλος μέσταυρικό θάνατο. Ἡ Μαριάμνη μετά τή Λυ-καονία ἐπέστρεψε στήν Παλαιστίνη στά μέρητοῦ Ἰορδάνου ὅπου καί κοιμήθηκε εἰρηνικά.Τά μαρτύρια κι οἱ ταλαιπωρίες τῆς μακρᾶςπεριοδείας τῆς ἱεραποστολικῆς ὁμάδος, ἀλλάκαί τά βάσανα κι οι ξυλοδαρμοί πού δοκίμασεμέ τούς Ἀποστόλους κι ἡ πιστή Μαριάμνη δένἠμπόρεσαν νά κάμψουν τόν ζῆλο της, οὒτε νάσταματήσουν τήν προσπάθειά της ἀπό τοῦνά ἰδεῖ τίς χιλιάδες τῶν γυναικῶν ἀπό ὅπουπέρασε νά ἐπιστρέψουν στό Χριστό καί νά βα-πτίζονται καί νά ἀποφασίζουν νά ζήσουν τήχριστιανική ζωή. Ἡ γενναιοψυχία τῆς παρθέ-νου καί ἰσαποστόλου κόρης ἀποτελεῖ ὑπέ-ροχο παράδειγμα γιά κάθε γυναῖκα καίἰδιαίτερα γιά κάθε κόρη. Σήμερα περισσότεροἀπό κάθε ἄλλη φορά τό παράδειγμα τῆςαὐτοθυσίας τῆς παρθένου κόρης καί ἡ ὑπο-μονή καί ὁ ζῆλος της πρέπει νά εἶναι πάνταμπροστά μας. Νά μᾶς διδάσκει. Νά μᾶς κατευ-θύνει εἰς νομάς σωτηρίους καί νά μᾶς θυμίζειὅτι μόνο κοντά στό Χριστό μπορεῖ νά ἔχεινόημα ἡ ζωή μας.

Ἡ μνήμη της τιμᾶται 17 Φεβρουαρίου.Ἁγία τοῦ Θεοῦ Μαριάμνη, πρέσβευε ὑπέρ

ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν. Ἀμήν.www.synaxarion.gr

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

16

Ουράνιοι άνθρωποι...

ΑΠΟ 21 ΕΩΣ 28 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2009

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ & ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΣΑΡΩΦΤΡΙΚΟΡΦΟΥ ΦΩΚΙΔΟΣτηλ. 26340-44282

ΠληροφορίεςΔηλώσεις συμμετοχῆς

τιμή: 1175€ + 125€ φόροι ἀεροδρομίων οἱ ὁποῖοι συνεχῶς ἀλλάζουν

ΔΕΥΤΕΡΑ 20 ΑΠΡΙΛΙΟΥ: Συγκέντρωση στό ἀερο-δρόμιο “Ἐλευθέριος Βενιζέλος”.

1η μέρα: (Τρίτη 21/4): Προσκύνημα στόν τάφο τοῦἉγίου Γεωργίου Τροπαιοφόρου (Λήδα), στό σπίτι τοῦἸωσήφ τοῦ ἀπό Ἀριμαθαίας, στό Μοναστήρι τῆς Μεγά-λης Παναγιᾶς, στό Πατριαρχεῖο, στό Ναό τῆς Ἀναστά-σεως, στόν Πανάγιο Τάφο, στόν Γολγοθᾶ.

2η μέρα: (Τετάρτη 22/4): ΓΑΛΙΛΑΙΑ: στό Φρέαρτοῦ Ἰακώβ, στή Σαμάρεια, στή Ναζαρέτ, στήν Κανά, στόὌρος Θαβώρ, στό Ὄρος τῶν Μακαρισμῶν, στό Μονα-στήρι τῶν Ἀποστόλων στήν Καπερναούμ, στήν πόλη τῆςΤιβεριάδας καί στόν Ἰορδάνη ποταμό γιά τόν ἁγιασμόκαί τό συμβολικό μας βάπτισμα.

3η μέρα: (Πέμπτη 23/4): ΓΕΣΘΗΜΑΝΗ: στόν Τάφοτῆς Παναγίας (Παναγία Ἱεροσολυμίτισσα), στόν Κῆποτῆς Προδοσίας, στό Ναό τῶν Ἐθνῶν, στό ρώσικο Μο-ναστήρι τῆς Ἁγίας Μαγδαληνῆς, στόν τόπο μαρτυρίουτοῦ Ἁγίου Στεφάνου. ΒΗΘΛΕΕΜ: Μοναστήρι ἉγίουΣάββα, Ἀββᾶ Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου, στό σπήλαιοτῶν Ποιμένων, στό Σπήλαιο τῆς Γέννησης, Ἁγία Φάτνη,σπήλαιο τῶν νηπίων πού ἔσφαξε ὁ Ἡρώδης, στή Χε-βρώνα, στή Δρῦ τοῦ Μαμβρῆ, στίς Ἱερές Μονές τοῦ Συ-μεών τοῦ Θεοδόχου καί Τιμίου Σταυροῦ.

4η μέρα: Θά προσκυνήσουμε στίς Ἱερές Μονές:Ἁγίου Γεωργίου Χοζεβᾶ, Σαρανταρίου Ὄρους, ΠροφήτηἙλισσαίου, Ἁγίου Γερασίμου Ἰορδανίτου, στή Βηθανία,

στό Μοναστήρι τῆς Μάρθας καί Μαρίας, στόν Τάφο τοῦΛαζάρου, στό Λόφο τῆς Σιών, στό Ὑπερῶο, στόν Τάφοτοῦ Δαβίδ, στό σπίτι πού κοιμήθηκε ἡ Παναγία, στόὌρος τῶν Ἐλαιῶν, στό Μοναστήρι τῆς Ἀνάληψης καίτή Μικρή Γαλιλαία.

5η μέρα: Ἐκκλησιασμός στόν Πατριαρχικό ΝαόἉγίων Κων/νου καί Ἑλένης. Προσκύνημα στόν Πανά-γιο Τάφο, τήν ὁδό τοῦ Μαρτυρίου, τό Πραιτώριο, τή Φυ-λακή τοῦ Πέτρου, τό σπίτι πού γεννήθηκε ἡ Παναγία.Τεῖχος τῶν Δακρύων. Χρόνος ἐλεύθερος στήν ΠαλαιάΠόλη.

6η μέρα: ΟΡΟΣ ΣΙΝΑ ὅπου πῆρε ὁ Μωϋσῆς τίς 10ἐντολές. Ἑσπερινός στήν Ἁγία Αἰκατερίνη, προσκύνημαἹερῶν Λειψάνων τῆς Ἁγίας καί προσφορά συμβολικοῦδαχτυλιδιοῦ. Τή νύχτα προαιρετική ἀνάβαση στήν ἉγίαΚορυφή (σέ ὑψόμετρο 2240μ.)

7η μέρα: Στό Μοναστήρι τοῦ Μωϋσῆ, στήν ὄασηΦαράν. Διέλευση τῆς διώρυγας Σουέζ, Κάϊρο. Προσκύ-νημα στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφό-ρου ὅπου καί ὁ τόπος μαρτυρίου, μέ τά ὄργαναβασανισμοῦ, τό σπήλαιο πού ἔμενε ἡ Ἁγία Οἰκογένεια,Ἱερά Μονή Ἁγίου Νικολάου, πού βρίσκεται ὁ Ναός πούλειτουργοῦσε καί τό κελλί τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου. Θά πλη-σιάσουμε γιά νά δοῦμε τίς περίφημες πυραμίδες τῆςΑἰγύπτου. Ἀεροδρόμιο τοῦ Καΐρου.

8η μέρα: Ἐπιστροφή πρωΐ.

(ἀεροπορικῶς)

συνοδεύει ὁ π. Νεκτάριος Μουλατσιώτης

(ἀναχώρηση ἀπό Ἀθήνα)ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΡΟΜΗΣ

8ήμερη ᾽Εκδρομή - Προσκύνημα στούς ῾Αγίους Τόπους,στό ῎Ὄρος Σινᾶ & Κάϊρο

17ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

18

ταν γιά πρώτη φορά ὁ Κύριος ὁδήγησετά βήματά μου στή Λαύρα Σάββα τοῦἩγιασμένου, πρίν ἀπό χρόνια, ἁγιο-ταφίτες Πατέρες στά Ἱεροσόλυμα μοῦεἶχαν μιλήσει προηγούμενα γιά τόνΠνευματικό της Γέροντα Σεραφείμ. Μοῦ

σύστησαν νά τόν συναντήσω, νά πάρω τήνεὐχή του καί ἄν βέβαια μποροῦσα, νά τοῦ ἀπο-σπάσω λόγια θείας χάριτος καί Θεοῦ σοφίας.

Ξεκίνησα, λοιπόν, τό μικρό αὐτό ὁδοιπορικόμου γιά τήν ἀκρόπολη τοῦ Ὀρθοδόξου Μοναχι-

ΣεραφείμὉ Γέροντας τῆς ἐρήμου

(1902-2003)

Ο

Μοναδικέσ εμπειρίεσ...

῾Ο κοιμηθείς Γέροντας Σεραφείμ ὁ Σαββαΐτης εἶχε ἁπλότητα, ἀμεσότητα, καλωσύνη, ἁγιότητα. Εἶχε πνευματικότητα ἑνός πραγματικοῦ λευΐτη καί σέ ὅλη τή ζωήτου ὑπῆρξε ἕνας ἀκούραστος καί ἀθόρυβος ἐργάτης τῆς ἀρετῆς, μιάσύγχρονη ἁγιοταφική μορφή, ἕναςπραγματικά σπουδαῖος Γέροντας.

Ταπεινά κλίνω γόνυ ψυχῆς καί καρδίας-σώματος στήν αἰώνια

μνήμη του καί προσεύχομαι ὅπως ἡπρός τόν οὐράνιο Πατέρα ἀναχώρησήτου συνεχίσει νά μᾶς καθοδηγεῖ καί με-σιτεύει ὑπέρ ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν.

Σαββαΐτης

σμοῦ, πού συμπλήρωνε 1.500 χρόνια ἔντονης παρουσίας καί προσφορᾶς στήν ἐκκλησία τῶνἹεροσολύμων καί ὄχι μόνο, μέ πολλές κρυφές ἐλπίδες.

Πάντα ἡ ἔρημος, ἀπό τά πρῶτα χρόνια τῆς θρησκείας τῆς Ἀγάπης, εἶχε νά ἐπιδείξει πνευ-ματικά ἀναστήματα, ἡσυχαστές καί ἀσκητές, πού σημάδεψαν στά δύσκολα χρόνια καί καθο-δήγησαν καί ἑδραίωσαν τόν χριστιανισμό ἀπό τόν Ἅγιο Ἀντώνιο καί τόν Ἅγιο Εὐθύμιο, μέχριτόν Ἅγιο Σάββα καί τόν Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό, ἀλλά καί τούς σύγχρονους ἁγιορεῖτες Πατέ-ρες καί Γέροντες, τόν Παΐσιο, τόν Πορφύριο καί τόν Ἰάκωβο Τσαλίκη.

Ἡ Ἱερά Λαύρα Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου, κείμενη ἐν μέσω κρημνῶν ἀποτόμων καί φύσεωςἀγρίας καί ἐρημικῆς, ἀπό τόν 6ο αἰῶνα καί μέχρι τίς ἡμέρες μας, ἀποτελεῖ πρότυπο ἀσκήσεως,μοναχικῆς καί ἡσυχαστικῆς ζωῆς, θησαυρόν ἀδαπάνητον παγκοσμίου ἀναγνωρίσεως καί σε-βασμοῦ εἰς αἰῶνας.

Οἱ ἡγούμενοι καί Πνευματικοί της, ἀπό τόν ἴδιο τόν Ἅγιο Σάββα, τῶν μοναστῶν τό καύ-χημα, μέχρι τόν σημερινό γέροντα Εὐδόκιμον, ἀποτέλεσαν πρότυπα μοναχικῆς ἀφιέρωσης, πού

Μοναδικέσ εμπειρίεσ...

ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

ΙΑΝ

ΟΥ

ΑΡ

ΙΟΣ

- Φ

ΕΒ

ΡΟ

ΥΑ

ΡΙΟ

Σ20

09

20

διακρίθηκαν γιά τήν ὀρθόδοξη μαρτυρία τουςκαί τά πνευματικά τους χαρίσματα. Ἐλάλη-σαν τόν λόγον τοῦ Θεοῦ μέ τίς συμπεριφορέςκαί τά ἔργα τους καί ἀναδείχθησαν ἄξιοι συ-νεχιστές Ἐκείνου...

Τόν Γέροντα τῆς Ἐρήμου, τόν Ἀρχιμαν-δρίτην καί πνευματικόν της π. Σεραφείμ τόν ἐκΚυθήρων, δέν εἶχα τήν εὐτυχία νά τόν γνω-ρίσω στήν πρώτη αὐτή προσκυνηματική ἐπί-σκεψή μου στή Λαύρα. Τόν συνάντησαἀργότερα στό χωρίο τῶν Ποιμένων, ἐγγύ-τατα τῆς Θεοδόχου Βηθλεέμ, στόν τόπο ὅπουἀκούστηκε ἡ Δοξολογία τῶν Ἀγγέλων, τόΔόξα ἐν Ὑψίστοις Θεῶ καί ἐπί γῆς εἰρήνη....

Ἀπό τήν πρώτη κιόλας στιγμή, διέκριναστό γαλήνιο πρόσωπό του μίαν ὁσιακήμορφή, ἕναν πνευματικόν γίγαντα, παρά τόμικρό δέμας του, τό φορτωμένο μέ 90 καί πλέονδεκαετίες ἀσκητικῆς, αὐστηρῆς διαβίωσης.Ἀμέσως διέκρινα τά πολλαπλά χαρίσματάτου, τήν πραότητα, τήν ἀγάπη, τήν ταπεί-νωση, τήν γαλήνη καί κυρίως τήν ἁπλότητακαί ἀκακία του. Πλησιάζοντας τόν αἰώνα τῆςἐπίγειας ζωῆς του, εἶχε τά γνωρίσματα ἑνόςΒιβλικοῦ Γέροντα πού εἶχε περάσει δεκαετίεςὁλόκληρες ἐν ἀσκήσει καί ἐφησυχασμό, κοντάσέ μεγάλους Σαββαΐτες Πατέρες, ὅπως ὁ Γέ-ροντας Παντελεήμων, πού χρημάτισε καίπνευματικός του Πατέρας, ὁ Ἀρχιμανδρίτηςκαί Πνευματικός τῆς Λαύρας Σάββας, ὁ καίπροικισμένος μέ τό διορατικόν χάρισμα, ἀλλά

καί ὁ μοναχός Ἀντώνιος, ὁ Ρῶσσος καί πολλοίἄλλοι.

Ἕλκων τήν καταγωγήν του ἐκ τῆς φτω-χικῆς νήσου τῶν Κυθήρων κί ἔχοντας γιά προ-στάτην του τήν Παναγία μας, ἔφθασε στούςἉγίους Τόπους ἀπό νεαρᾶς ἡλικίας ὡςδιψῶσα ἔλαφος καί σύντομα ἐνεδύθη τό μονα-χικόν ρᾶσον, ἀφιερωθείς καί ἐνταχθείς, στήνὑπηρεσία τῆς Ἁγιοταφικῆς Ἀδελφότητας καίτό εὐλογημένον περιβάλλον τῆς Ἐκκλησίαςτῶν Ἱεροσολύμων.

Σύντομα, ἀπό νεαρός, διακρίθηκε γιά τόνζῆλον του, τήν ὑπακοήν του, τόν σεβασμόνἀλλά καί τήν μεγάλην θρησκευτικήν τουεὐλάβεια στήν αὐστηρή τήρηση τῶν ἹερῶνΚανόνων. Ἔτσι, ἡ παρουσία του στή ΛαύραΣάββα τοῦ Ἡγιασμένου, ἄρχισε νά διαδίδεταισ᾿ ὁλόκληρο τόν χριστιανικό κόσμο καί ὁ σε-βασμός στό πρόσωπό του συνεχῶς αὔξανε,κερδίζοντας ἀκόμα καί μή ὀρθοδόξους, πούἔφθαναν εἴτε στά