ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ1

Εύη ΚασσωτάκηΒαρβάρα Ρούσσου

Η σημερινή εισήγησή μου αποτελεί ένα απλό παράδειγμα χρήσης του διαδραστικού πίνακα. Εξυπακούεται ότι ο διαδραστικός πίνακας αποτελεί ένα ακόμη εργαλείο για τον διδάσκοντα και σε καμιά περίπτωση δεν τον καλύπτει εξολοκλήρου ούτε γίνεται χρήση αυτού του εργαλείου διαρκώς. Είναι όμως γεγονός ότι μπορεί να διευκολύνει την διδασκαλία με ή χωρίς την χρήση ιδιαίτερου λογισμικού. Στην δεύτερη περίπτωση μάλιστα χρησιμεύει, νομίζω, ακόμα περισσότερο. Τόσο στην εισήγησή μου για τους διαδραστικούς πίνακες στην δευτεροβάθμια όσο και σήμερα επέλεξα τη λύση της χρήσης διαδραστικού πίνακα χωρίς λογισμικό. Ένας από τους στόχους μου σήμερα είναι να δείξω ότι ο διαδραστικός πίνακας μπορεί να γίνει το σημείο συγκέντρωσης της τάξης και ταυτόχρονα το σημείο έναρξης διαλόγου πάνω στο διδασκόενο αντικείμενο. είχα επιλέξει το παράδειγμα της ιστορίας. Στην πορεία ωστόσο διαπίστωσα ότι υποστηρίζει καλύτερα τα γλωσσικά μαθήματα (κυρίως αρχαία και κατόπιν γλώσσα αλλά και λογοτεχνία) για το Γυμνάσιο και το Λύκειο αλλά εντέλει και για το Δημοτικό, όπως ελπίζω να φανεί. Επίσης, στην τότε εισήγησή μου κατόρθωσα μάλλον να φανούν οι δυσκολίες που τυχόν αντιμετωπίζει ο διδάσκων παρά οι ευκολίες. Σήμερα όμως, μετά τα δικά μου «μαθήματα» ελπίζω να καταδειχθεί ο ρόλος των διαδραστικών πινάκων. Επειδή δεν γνωρίζω την ύλη του Δημοτικού συνεργάστηκα με την κ. Εύη Κασσωτάκη στην οποίαν ανήκουν οι βασικές ιδέες για την εισήγηση, οι υποδείξεις σχετικά με το είδος των ασκήσεων, το χρόνο διδασκαλίας και στοιχεία της ύλης και των τρόπων διδασκαλίας στο δημοτικό. Επιλέξαμε μαζί την ενότητα 6 από τη γλώσσα της στ’ δημοτικού επειδή και στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο τα κείμενα επιχειρηματολογίας αποτελούν το υπόβαθρο που θα οδηγήσει στον επιτυχή χειρισμό ενός θέματος έκθεσης με την σωστή αιτιολόγηση και την διατύπωση της άποψης. Η Γλώσσα είναι ένα μάθημα που λειτουργεί αθροιστικά και επιβάλλεται η ενότητα στην ύλη από το δημοτικό έως τουλάχιστον την Γ Γυμνασίου, σύμφωνα εξάλλου και με το ΔΕΕΠΣ. Από το σύνδεσμο www . pi schools. gr/books/dimotiko επιλέγω το βιβλίο της γλώσσας στ τάξης και το ανεβάζω στον πίνακα. Έτσι αντί να κρατώ το δικό μου βιβλίο το προβάλλω στον διαδραστικό και εκμεταλλεύομαι τις δυνατότητές του για να σημειώνω, να επεξηγώ, να υπογραμμίζω κλπ, πράξεις που μπορώ να αποθηκεύσω αν κρίνω ότι απαιτείται. Η ενότητα 6 σύμφωνα με τις οδηγίες από το βιβλίο του δασκάλου αναμένεται να μας απασχολήσει 8-12 ώρες. Διδάσκω λοιπόν στο πρώτο δίωρο τα αρχικά (ΕΙΚΟΝΑ Λίμερικ και Αυτόχθονες λαοί). Σύμφωνα με το βιβλίο του δασκάλου μπορούν οι μαθητές να συνθέσουν ένα λίμερικ με δεδομένη αρχή ( σε ομάδες και κάθε ομάδα να γράφει στον πίνακα το δικό της ποίημα το οποίο αποθηκεύω και μετά εκτυπώνω)-(ΕΙΚΟΝΑ- «Ένα ψηλό αγόρι από την Ισπανία»). Κατόπιν, περίπου για ένα 6ωρο προχωρώ στο κείμενο «Σπίτι μας είναι η γη» (ΕΙΚΟΝΑ-επεξεργασία του κειμένου, σημειώσεις πάνω στον διαδραστικό-άγνωστες λέξεις κλπ, ασκήσεις κατανόησης) και στη διδασκαλία των αιτιολογικών προτάσεων που σχετίζεται με την υπερδομή του επιχειρηματολογικού κειμένου : Αρχίζω από δύο σκίτσα

1 Ευχαριστίες πάντα πρώτα στον Στέλιο Δελατόλλα και το ΕΚΦΕ και κατόπιν στην προσφιλή συνάδελφο Ειρήνη Περυσινάκη γιατί με δική της πρόταση άρχισε η επαφή μου με τους διαδραστικούς. Την ευχαριστώ και για τις συζητήσεις μας, πάντα γόνιμες.

Στις παραπάνω εικόνες ζητώ να αναγνωρίσουν τις αιτιολογικές προτάσεις από το κείμενο του επιστήμονα και υπογραμμίζω τον τρόπο που εισάγονται). Επιστρέφω μετά στο πλαίσιο στη σ. 84 του βιβλίου για να δούμε, πάντα στον διαδραστικό ορισμό και πώς εισάγονται οι προτάσεις. Κατόπιν από το τετράδιο εργασιών το οποίο προβάλλω και αυτό στον πίνακα όπως πριν με το βιβλίο (από την ίδια σελίδα) δίνω την άσκηση 3 και ζητώ από τους μαθητές να σηκώνονται στον πίνακα για την αντιστοίχηση και για τη σύνθεση του κειμένου που ακολουθεί. Είναι δυνατόν να δώσουμε και άλλες ασκήσεις στις προτάσεις αυτές πάλι στον διαδραστικό. Η συγκέντρωση στον πίνακα βοηθάει τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και διάσπαση προσοχής. ΑΣΚΗΣΗ Να συμπληρώσετε τα επιχειρήματα (ο κάθε μαθητής με άλλο χρώμα) Νομίζω ότι με τα ταξίδια στο εξωτερικό διασκεδάζεις, διότι ……………………… ………………………………………………………………………………………. Ταξιδεύοντας μορφώνεσαι, επειδή ………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………… Σίγουρα χαίρεσαι, αφού …………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………… Τελικά, τα ταξίδια είναι συναρπαστικά, γιατί……………………………………….. ……………………………………………………………………………………….. Στο επόμενο δίωρο θα ασχοληθούμε με τα επιχειρηματολογικά κείμενα και την παραγωγή τέτοιων κειμένων. Με αφόρμηση το κείμενο του Ινδιάνου και τη δραστηριότητα 2α γίνεται προφορική συζήτηση που αφορά στην άποψη του Ινδιάνου, τα λογικά επιχειρήματά του και στις φράσεις που δείχνουν τα συναισθήματά του. Κατόπιν προχωρώ στη δραστηριότητα 5 σ. 84 του βιβλίου με βάση και τις οδηγίες και τη βοήθεια που δίνεται στη σ. 85. Την άσκηση προβάλλω στον πίνακα καλώντας τους μαθητές να συμπληρώσουν και στο

τερράδιό τους αλλά και κάποιοι στον πίνακα την άσκηση. Αφού τα παιδιά ολοκληρώσουν την 5 στον διαδραστικό και στο βιβλίο δίνουμε και συζητούμε τους ανακεφαλαιωτικούς πίνακες με τα στοιχεία των επιχειρηματολογικών κειμένων τους οποίους κατόπιν, αν κρίνω σκόπιμο, διανέμω στους μαθητές.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ

ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Θέμα Η άποψή μας

Τα επιχειρήματά μας

Η αντίθετη άποψη(προαιρετικά)

ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΙΣΟΥΜΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΟΤΙ Η ΑΠΟΨΗ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΣΩΣΤΗ

ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ

Επιχειρήματα Φράσεις που δείχνουν ή

προκαλούν συναισθήματα Λέξεις που δηλώνουν την άποψή

μας (νομίζω ότι, πιστεύω ότι, η άποψή μου είναι,…)

Αιτιολογικές προτάσεις

Μπορώ να δώσω κατόπιν, με την παραπάνω λογική την δραστηριότητα 6 που θεωρείται δυσκολότερη αφού δεν έχει βοηθητικά στοιχεία, κρατώντας πάντα στον διαδραστικό τα στοιχεία των επιχειρηματολογικών κειμένων. Στο τρίτο δίωρο μπορεί να γίνει ομαδική αξιολόγηση στον διαδραστικό πίνακα 2-3 κειμένων που έχουν γράψει τα παιδιά. Μετά μπορεί να ακολουθήσει επεξεργασία και συζήτηση σε κείμενο από το διαδίκτυο ή από τις εφημερίδες με θέμα συναφές με αυτό των δραστηριοτήτων 5 και 6, με στόχο τα παιδιά να δουν και να αναγνωρίσουν σε πραγματικό κείμενο τα επιχειρήματ, την επίκληση στο συναίσθημα κλπ. Σύμφωνα με το πρόγραμμα και τις οδηγίες προβλέπονται συνολικά 70 ώρες δραστηριοτήτων εκτός βιβλίου. Στο πλαίσιο αυτό και με βάση δραστηριότητες από όλη την ενότητα μπορεί να γίνει παράλληλα σχέδιο εργασίας με θέμα επίκαιρο φέτος τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Υποστηρίζει τη διαδικασία διδασκαλίας-μάθησης

και συνδέεται μ΄ αυτές με σχέση

επανατροφοδότησης

Δίνει πληροφορίες πέραν των βιβλίων

Μπορεί να καθοδηγήσει τη διδασκαλία

Βοηθά στη βελτίωση των παραγόμενων κειμένων

Βοηθά στην αξιολόγηση του δασκάλου , την αυτοαξιολόγηση του μαθητή

και την ετεροαξιολόγηση από τους συμμαθητές του

Τέλος, επειδή και η διδασκαλία από το Ανθολόγιο εντάσσεται στο πρόγραμμα της γλώσσας μια ώρα εβδομαδιαίως ο διαδραστικός πίνακας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εξέταση κειμένου από το Ανθολόγιο παράλληλα με άλλα κείμενα.

ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Το βιβλίο της γλώσσας μας παρέχει ως προτεινόμενο αναγνωστικό παράδειγμα το απόσπασμα Οι πρόσφυγες της Δ. Σωτηρίου (ανθολόγιο σ. 206). Παράλληλα με αυτό το κείμενο που οι μαθητές έχουν βιβλίο τους και αφού γίνει η επεξεργασία του στην τάξη, μπορώ να προβάλλω στον διαδραστικό το απόσπασμα της Σωτηρίου με τίτλο «Ταξίδι χωρίς επιστροφή» από το βιβλίο των Κειμένων νεοελληνικής λογοτεχνίας της Α Γυμνασίου και να μελετήσουμε μαζί και τα δύο κείμενα αναζητώντας ομοιότητες, διαφορές κλπ. Οι μαθητές έχουν το κείμενο του Ανθολογίου (της Δ. Σωτηρίου ) μπροστά τους ενώ στον διαδραστικό προβάλλεται το απόσπασμα της Α γυμνασίου έτσι ώστε να είναι δυνατή η συνεξέτασή τους. Χρήσιμο και ενδιαφέρον για τους μαθητές επίσης, από το παραπάνω βιβλίο το απόσπασμα της Μ. Κλιάφα «Ο δρόμος για τον παράδεισο είναι μακρύς» που μπορεί να μελετηθεί για να διαφανεί η σχέση δύο παιδιών άλλης εθνικότητας. Τέλος, σχετικά με την λογοτεχνία από τα προτεινόμενα βιβλία μπορώ να επιλέξω την μελέτη ολόκληρου λογοτεχνικού έργου με στόχο την αισθητική απόλαυση, την καλλιέργεια φιλαναγνωσίας, την μάθηση του πώς διαβάζουμε την λογοτεχνία όχι πλέον από αποσπάσματα π.χ. της Λ. Ψαραύτη, Ένα καλοκαίρι στη σκιά του Βούδα. Ο διαδραστικός πίνακας μπορεί να αποτελέσει το δεύτερο πόλο συγκέντρωσης μετά το βιβλίο. Κρατάμε με φύλλο εργασίας και ερωτήσεις τις παρατηρήσεις της τάξης και τις αποθηκεύουμε. Σε κάθε συνανάγνωση στην τάξη του έργου το αποθηκευμένο φύλλο εργασίας έρχεται στην επιφάνεια και υπενθυμίζει στους μαθητές το βιβλίο μας.

1Ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ :…………………....................... Πώς σας φαίνεται ο τρόπος με τον οποίον αρχίζει το βιβλίο; ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Ποιος είναι ο ήρωας; Να τον περιγράψετε. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Ποια είναι η ιστορία του βιβλίου; …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Εντέλει ας σκεφτούμε σχετικά με το μάθημα της γλώσσας και τους διαδραστικούς πίνακες