ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣneospaidagogos.online/files/15_Teyxos_Neou_Paidagogou... · 2019. 12....

817

Transcript of ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣneospaidagogos.online/files/15_Teyxos_Neou_Paidagogou... · 2019. 12....

  • ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ online- ISSN 2241-6781

    Αξιότιμοι, αξιότιμες, αναγνώστες, αναγνώστριες του περιοδικού:

    Απολογισμός του 2019 - Έτος εντατικής λειτουργίας του Περιοδικού!

    Τη φετινή χρονιά, το 2019, βγάλαμε 6 τεύχη του Περιοδικού!

    Αναλυτικά, στο 10ο τεύχος (τεύχος Φεβρουαρίου 2019) δημοσιεύτηκαν μετά από κρίση 33 άρθρα, στο 11ο τεύχος δημοσιεύτηκαν μετά από κρίση 103 άρθρα, στο 12ο τεύχος δημοσιεύτηκαν (μετά από κρίση) 34 άρθρα, στο 13ο τεύχος δημοσιεύτηκαν (μετά από κρίση) 75 άρθρα, στο 14ο τεύχος δημοσιεύτηκαν (μετά από κρίση) 80 άρθρα και στο παρόν-15ο τεύχος (τεύχος Νοεμβρίου 2019 και τελευταίο της χρονιάς αυτής) δημοσι-εύονται (μετά από κρίση) 83 άρθρα. Όταν στην προηγούμενη 4ετία λειτουργίας του περιοδικού, ο Μ.Ο. δημοσίευσης άρθρων (ανά τεύχος) δεν ξεπερνούσε τα 30-32 άρ-θρα!

    Παρατηρώντας τους αριθμούς, είναι αδύνατο να μην είμαστε ικανοποιημένοι για την αποδοχή του περιοδικού του Νέου Παιδαγωγού online από την εκπαιδευτική κοινότητα – και τη δημιουργία αισιοδοξίας για το μέλλον του περιοδικού.

    Το επόμενο τεύχος του Ν.Π. αναμένεται να αναρτηθεί στο web, στο τέλος Γενάρη του 2020. Περιμένουμε και το δικό σας κείμενο! Οι εκπαιδευτικοί, πλέον γράφουν και προ-τείνουν!

    Ο εκδότης

    http://neospaidagogos.online

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ online - ISSN: 2241-6781 Τεύχος 15ο - Νοέμβριος 2019

    ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ: Είναι το δικτυακό περιοδικό για τον παιδαγωγό του σήμερα

    ΣΤΟΧΟΙ: Η δημοσιοποίηση, η έρευνα, η ανάπτυξη θεμάτων που σχετίζονται με τις ανάγκες του νέου παιδαγωγού.

    ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΚΔΟΣΗΣ: Στόχος η έκδοση 4 τευχών το ακαδημαϊκό έτος. Η έκδοση θα καθυστερεί ωσότου σχηματιστεί τεύχος με ικανοποιητική ύλη, διασπαρ-μένη σε πολλές θεματικές περιοχές του.

    ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ: Η δημοσίευση γίνεται μετά από διαδικασία κρίσης. Ο κατάλογος των Κριτών είναι α-ναρτημένος στο δικτυακό τόπο του περιοδικού, στη διεύθυνση: http://neospaidagogos.online/committees.html

    ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΤΕΥΧΩΝ: Τα προηγούμενα τεύχη διατίθενται ελεύθερα για download από το δικτυακό τόπο: http://neospaidagogos.online/archives.html

    ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ & ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΡΙΤΩΝ http://neospaidagogos.online/committees.html

    ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Γούσιας Φώτιος, Μαστρογιάννης Αλέξιος, Ρεντίφης Γεράσιμος, Χαλκιοπούλου Πα-ρασκευή, Φρέντζου Μαίρη, Σαρρής Δημήτριος, Μουλά Ευαγγελία, Αμανατίδης Νι-κόλαος, Φελούκα Βασιλική, Μαρκαντώνης Χρήστος

    ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Φ. Γούσιας (M.Ed ICT ΠΤΔΕ/ΕΚΠΑ)

    Επικοινωνία e‐Mail: [email protected] Ιστοσελίδα: http://neospaidagogos.online

    Εξώφυλλο: Arinela Kociko, http://www.arinela.com

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ online - ISSN: 2241-6781

    ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

    Αλευριάδου Αναστασία, Αν. Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, με γνωστικό αντικείμενο: Ειδική Παιδαγωγική: Μάθηση και Ψυχοκινητική Ανάπτυξη (Διδάκτορας Ψυχολογίας Α.Π.Θ)

    Αναστασόπουλος Γεώργιος, Καθηγητής Ιατρικής Σχολής στο Δημοκρίτειο Πανεπι-στήμιο Θράκης

    Ανδρεοπούλου Ζαχαρούλα, Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Δασικής Πληροφορικής, στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

    Αντωνίου Παναγιώτης, Καθηγητής στο Δ.Π.Θ, με γνωστικό αντικείμενο Νέες Τεχνο-λογίες στη Φυσική Αγωγή και τον Αθλητισμό

    Αντωνίου Σταμάτης Αλέξανδρος, Αναπληρωτής Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε.- ΕΚΠΑ / Ψυ-χολογία ΑΜΕΑ-Οργανωσιακή Ψυχολογία

    Αντωνίου Φαίη, Επίκουρη Καθηγήτρια στο ΦΠΨ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μ.Δ.Ε. Ειδικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Κατεύθυνση Ειδικής Αγωγής, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης/ΕΚΠΑ, Dr of Philosophy (PhD) με τίτλο «Improving Reading Comprehension in Students with Special Educational Needs» («Ενίσχυση της Αναγνωστικής Κατανόησης Μαθητών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες») («Magna cum laude»), Τμήμα Εκπαιδευτικής Ψυχο-λογίας, Johann Wolfgang Goethe-University of Frankfurt

    Αντωνίου-Κρητικού Ιωάννα, Διδάκτορας Γλωσσολογίας, Ερευνήτρια Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας, Ερευνήτρια Α΄ Βαθμίδας του Ινστιτούτου Επεξεργασίας του Λόγου - Ε.Κ. «Αθηνά»

    Αρβανιτογεώργος Ανδρέας, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Πατρών

    Αυγερινός Ανδρέας, Καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητι-σμού, του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

    Βαβουγυιός Διονύσης, Καθηγητής ΠΤΕΑ-Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Φυσική και η Διδακτική της)

    Βαγγελάτος Αριστείδης, Δρ. Μηχανικός Η/Υ και Πληροφορικής, ΙΤΥΕ «Διόφαντος»

    Βεντίκος Νικόλαος, Επίκουρος Καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Βερναδάκης Νίκος, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής Αθλητισμού, του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (διδακτικό αντικείμενο: Ε-φαρμογές Τ.Π.Ε. στη Φυσική Αγωγή)

    Βρανά Βασιλική, Επίκουρη Καθηγήτρια στο τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Τ.Ε.Ι. Σερρών

    Γκασούκα Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Α-γωγής & Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου

    Γκούσκος Δημήτρης, Επίκ. Καθηγητής Ψηφιακής Επικοινωνίας

    Δάρρα Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια, ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αιγαίου

    Δεληγιάννης Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Τεχνών, Ήχου & Εικόνας του Ιόνιου Πανεπιστημίου

    Δελημάρης Ιωάννης, Μ.Δ.Ε. Κλινικής Χημείας ΕΚΠΑ, Διδάκτορας Ιατρικής ΕΚΠΑ, Μεταδιδάκτορας ΠΤΠΕ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Μονάδα Βιολογίας (2008-2012). Γνωστικό αντικείμενο: Βιολογία ανθρώπου και διατροφική εκπαίδευση Εξωτερικός Μεταδιδακτορικός Συνεργάτης ΠΤΠΕ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Μονάδα Βιολογίας: Πρόγραμμα «Θαλής» mBio-RF project

    Ζάχος Δημήτριος, Επίκουρος Καθηγητής Παιδαγωγικής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δη-μοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ.

    Ζέρβα Μαρία, Καθ. Εφαρμογών Τ.Ε.Ι.-Α (Προσχολική Αγωγή)

    Θεολόγου Κωνσταντίνος, Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας του Πολι-τισμού, στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο

    Καλεράντε Ευαγγελία, Επίκουρη Καθηγήτρια Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπι-στημίου της Δυτικής Μακεδονίας

    Καλογιαννάκης Μιχαήλ, Επίκουρος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολι-κής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης

    Κατσαδώρος Γεώργιος, Επίκουρος Καθηγητής Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αι-γαίου

    Κέκκερης Γεράσιμος, Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, γνωστικό αντικείμενο: Πληροφορική με έμφαση στην εφαρμογή των Πολυμέσων στην Αισθητική Αγωγή

    Κλαδάκη Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε., Πανεπιστήμιο Αιγαίου

    Κλωνάρη Αικατερίνη, Αν. Καθηγήτρια, Τμ. Γεωγραφίας, Παν. Αιγαίου

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Κουκουνάρας-Λιάγκης Μάριος, Λέκτορας Διδακτικής των Θρησκευτικών στο τμήμα Θεολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, PhD Κοινωνιο-λογία της Θρησκείας, ΜΑ Παιδαγωγικής, Θεολόγος-φιλόλογος

    Κουστουράκης Γεράσιμος, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Πανε-πιστήμιο Πατρών

    Κουτρομάνος Γεώργιος, Επίκουρος Καθηγητής στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αθη-νών (Τ.Π.Ε. στην Εκπαίδευση)

    Κώστας Απόστολος, Μέλος Ε.ΔΙ.Π. , Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, B.Eng., M.Sc., Ph.D.,

    Κωτσαλίδου Δόξα, Ε.ΔΙ.Π. Παιδαγωγικής Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

    Λενακάκης Αντώνιος, Επίκουρος Καθηγητής Θεατρικής Τέχνης και Αγωγής στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης της Παιδαγωγικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

    Μαρκάτος Νικόλαος, Ομότιμος Καθηγητής, τέως Πρύτανης Εθνικού Μετσόβιου Πο-λυτεχνείου

    Μητροπούλου Βασιλική, Καθηγήτρια στο Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πα-νεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Εργαστήριο Παιδαγωγικής)

    Μπάρος Βασίλειος, Καθηγητής Παιδαγωγικής με έμφαση Συγκριτική Εκπαιδευτική Έρευνα, Πανεπιστημίου Augsburg, Σχολή Φιλοσοφίας και Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Augsburg

    Μπίνος Παρασκευάς, Επιστημονικός Συνεργάτης, Τμήμα Λογοθεραπείας, Τεχνολο-γικό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Επιστημονικός Συνεργάτης, Τμήμα Λογοθεραπείας, Ευ-ρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου

    Μπράτιτσης Θαρρενός, Επίκουρος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

    Μωραΐτης Κωνσταντίνος, Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου

    Νικολάου Ελένη, Επίκουρη Καθηγήτρια ΤΕΠΑΕΣ, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

    Ντίνας Κωνσταντίνος , Καθηγητής Γλωσσολογίας, Ελληνικής γλώσσσας και Διδα-κτικής της στο Π.Τ.Ν. του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας , Διδάκτορας Αριστο-τελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Οικονομάκου Μαριάνθη, D.E.A. De Linguistique generale et appliquee / Paris V-Sorbonne, Διδάκτορας γλωσσολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Α-θηνών, Διδάσκουσα βάσει του Π.Δ. 407/80 στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκ-παίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου

    Οικονομίδης Βασίλειος, Επίκουρος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολι-κής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης

    Παναγιωτακόπουλος Χρήστος, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών

    Πανούσης Ιωάννης, Καθηγητής στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενη-μέρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

    Παπαβλασόπουλος Σώζων, Επίκουρος Καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου

    Παπαδόπουλος Ισαάκ, As. Lecturer στο University of East London & Metropolitan College

    Παπαδόπουλος Ιωάννης, Επίκουρος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, M.Sc. Πληροφοριακά Συστήματα (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας), Phd Διδακτική Μαθηματικών (Πανεπιστήμιο Πατρών)

    Παπαδοπούλου Βασιλική, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δη-μοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

    Παπαϊωάννου Γεώργιος, Δ.Ε.Π. (Επίκ. Καθηγητής Ιονίου Πανεπιστημίου με γνω-στικό αντικείμενο Μουσειολογία - Σύνθεση και Αξιοποίηση Μουσειακών Χώρων με χρήση Ψηφιακής Τεχνολογίας)

    Παρπαρούση Γεωργία, Ειδικό Διδακτικό Προσωπικό (ΕΕΔΙΠ-Ι) – Μουσικής, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Πανεπιστήμιο Πατρών, Διδάκτορας Κοινωνιολογίας

    Πεπές Ευάγγελος, Master Α.Π.Θ., MTh by Research University of Edinburgh, PhD Α.Π.Θ., Post Doc Π.Τ.Δ.Ε. Ε.Κ.Π.Α. (σε εξέλιξη) Ερευνητής στο Centre for the Study of World Christianity του University of Edinburgh, Επιστημονικός συνεργάτης Εργα-στηρίου Παιδαγωγικής - Χριστιανικής Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ.

    Πολάτογλου Χαρίτων, Καθηγητής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Τμήμα Φυσικής

    Ράγκου Πολυξένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στη Σχολή Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, του Αριστοτελείου Πανεπιστη-μίου Θεσσαλονίκης

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Ροφούζου Αιμιλία, Επίκουρη Καθηγήτρια Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων

    Σαρρής Δημήτριος, Επίκουρος Καθηγητής Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Ιωαννί-νων

    Σοφός Αλιβίζος, Καθηγητής, Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκ-παίδευσης Πανεπιστημίου Αιγαίου, Διευθυντής ΜΠΣ «Επιστήμες της Αγωγής - Εκ-παίδευση με χρήση Νέων τεχνολογιών», Συνυπεύθυνος εργαστηρίου «Ψυχολογίας, Παιδαγωγικών Ερευνών και Μέσων στην εκπαίδευση», Πρόεδρος ΕΠ.Ε.Σ. Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων Ρόδου Πανεπιστήμιο Αιγαίου

    Σπύρτου Άννα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκ-παίδευσης/Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (Φυσικός)

    Σταύρου Λάμπρος, Καθηγητής Κλινικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Dr Πανεπιστημίου Σορβόννης

    Στέφος Ευστάθιος, Διδάσκων στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πα-νεπιστημίου Αιγαίου, Διδάκτορας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευ-σης Πανεπιστημίου Αιγαίου (Διδασκαλία Στατιστικής με χρήση Νέων Τεχνολογιών), M.Sc. στον Περιβαλλοντικό Σχεδιασμό Έργων Υποδομής ΕΑΠ

    Στογιαννίδης Αθανάσιος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας Αριστοτε-λείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γνωστικό Αντικείμενο: "Σχολική Παιδαγωγική και Διδακτική Μεθοδολογία του Μαθήματος των Θρησκευτικών"

    Συλαίου Στέλλα, Συνεργαζόμενο εκπαιδευτικό προσωπικό, Ελληνικό Ανοικτό Πανε-πιστήμιο, M.Sc. in Archaeological Computing (Παν/μιο Southampton, Αγγλία), Μ.Δ.Ε. στην Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (Ε.Α.Π.), Μ.Α. στη Μουσειο-λογία (Α.Π.Θ.), Διδάκτορας Α.Π.Θ. (Προστασία, Συντήρηση και Αποκατάσταση Μνη-μείων Πολιτισμού

    Σφυρόερα Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδαγωγικής της Διδακτικής Πράξης στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (Τ.Ε.Α.Π.Η.) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Διδάκτορας Επιστημών της Αγωγής Πα-νεπιστημίου ParisV- René Descartes

    Ταμπάκη Σαπφώ, Αρχαιολόγος, Διδάκτορας ΕΚΠΑ, Επίκουρη Καθηγήτρια, Πολιτι-στική Κληρονομιά, Τομέας Αισθητικής Παιδείας, ΤΕΠΑΕ/ΑΠΘ

    Τζακώστα Μαρίνα, Επίκουρη Καθηγήτρια Γλωσσικής Ανάπτυξης και Αγωγής του Παιδιού της Προσχολικής Ηλικίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης

    Τουρτούρας Χρήστος, Επίκουρος Καθηγητής Παιδαγωγικής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Τσαμαδιάς Κωνσταντίνος, Ομότιμος Καθηγητής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Οικονομική Αξιολόγηση Επενδύσεων και Πολιτικών στην Εκπαίδευση, τη Διά Βίου Μάθηση και την Έρευνα

    Τσιάτσος Θρασύβουλος, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Πληροφορικής, του Αρι-στοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

    Τσιλίκα Κυριακή, Επίκουρη Καθηγήτρια στο γνωστικό αντικείμενο «Υπολογιστικές Μέθοδοι στην Οικονομική», στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

    Τσιτσανούδη – Μαλλίδη Νικολέττα, Επίκουρη Καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμή-ματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

    Τσολακίδης Κώστας, Ομότιμος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκ-παίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με αντικείμενο την Πληροφορική και τις Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση

    Φίστα Ευαγγελία, Λέκτορας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γνωστικό αντικείμενο: Παιδαγωγική και Υπολογιστική Γλωσσολογία

    Φλώρος Ανδρέας, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιονίου Πανεπιστημίου

    Φούκας Βασίλειος, Επίκουρος Καθηγητής Α.Π.Θ.

    Φραγκούλης Ιωσήφ, Αν. Καθηγητής Παιδαγωγικής Παιδαγωγικό Τμήμα ΑΣΠΑΙΤΕ

    Φωκίδης Εμμανουήλ, Επίκουρος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

    Φωτοπούλου Βασιλική, Ε.Δ.Ι.Π., Τ.Ε.Ε.Α.Π.Η. Πανεπιστημίου Πατρών

    Χοντολίδου Eλένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τομέας Παιδαγωγικής Φιλοσοφική Σχολή Α.Π.Θ

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ online - ISSN: 2241-6781

    ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

    1 Νοεμβρίου 2019

    Αξιότιμοι υποψήφιοι αρθρογράφοι,

    από 1-11-2019 ως και 31-12-2019, δεχόμαστε άρθρα για δημοσίευση (μετά από κρίση), στο υπό ετοιμασία 16ο τεύχος του περιοδικού «Νέος Παιδαγωγός online»

    Ημερομηνίες πορείας κατασκευής του 16ου τεύχους:

    • Ως 31-12-2019, κατάθεση άρθρων για κρίση• Ως 15-11-2020, παραλαβή κρίσης από την Επιτροπή Κριτών του περιοδικού-

    προώθησή της στους αρθρογράφους.• Ως 30-1-2020, επιστροφή διορθωμένων άρθρων.• Ως 31-1-2020, ανάρτηση του 16ου τεύχους στην ιστοσελίδα του περιοδικού

    (http://neospaidagogos.online).

    Η υποβολή άρθρου στο περιοδικό δεν σημαίνει αυτόματα και δημοσίευσή του, καθώς ακολουθεί διαδικασία κρίσης του, η οποία μπορεί να αποβεί θετική ή αρνητική (μη αποδοχή δημοσίευσής του.

    Με εκτίμηση

    Συντακτική Επιτροπή Περιοδικού ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ online

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ online - Πίνακας Περιεχομένων

    Ο κατάλογος της θεματολογίας του περιοδικού, βρίσκεται εδώ: http://neospaidagogos.online/thematology.html

    Σελ. 17 Συνέντευξη του καθηγητή Παιδικής Λογοτεχνίας, John Stephens στην Ευαγγελία Μουλά

    Σελ. 57 01.Θ.Ε. Απόψεις εκπαιδευτικών για τη μετάβαση στη δευτεροβάθμια

    Σελ. 67 01.Θ.Ε. Η αξία της Συμβουλευτικής στις οικογένειες παιδιών με αναπη-ρία

    Σελ. 73 01.Θ.Ε. Η διδασκαλία της επιχειρηματικότητας στη Δευτεροβάθμια Εκ-παίδευση

    Σελ. 85 01.Θ.Ε. Η ενσωμάτωση της Επιστήμης, της Τεχνολογίας, της Μηχανικήςκαι των Μαθηματικών στα μαθήματα του Τομέα Γεωπονίας Περιβάλλο-ντος και Τροφίμων του Επαγγελματικού Λυκείου.

    Σελ. 102 01.Θ.Ε. Η Λαογραφία στα Προγράμματα Σπουδών Πανεπιστημίων: Μιαπρώτη προσέγγιση

    Σελ. 115 01.Θ.Ε. Η συναισθηματική νοημοσύνη στην εκπαίδευση

    Σελ. 121 01.Θ.Ε. Ο ρόλος και η αξία της συμβουλευτικής στους χαρισματικούςμαθητές

    Σελ. 129 02.Θ.Ε. Διερεύνηση στοιχείων ετερότητας στα κείμενα του ΑνθολογίουΛογοτεχνικών Κειμένων Ε’ - Στ’ Δημοτικού «Με λογισμό και μ’ όνειρο»

    Σελ. 138 02.Θ.Ε. Η αξιολόγηση των επιχειρημάτων στα μαθητικά κείμενα: μια δο-κιμή «γείωσης» του μοντέλου του Toulmin στην ελληνική πραγματικό-τητα

    Σελ. 147 02.Θ.Ε. Η βαθμολόγηση ενός κειμένου στο μάθημα της ΝεοελληνικήςΓλώσσας: Μήπως οι Έλληνες εκπαιδευτικοί βαθμολογούν ακόμη ολι-στικά;

    Σελ. 157 02.Θ.Ε. Η ερευνητική εργασία ως καλή πρακτική προσέγγισης

    Σελ. 165 02.Θ.Ε. Οι έννοιες του κειμένου (μονοτροπικού και πολυτροπικού), τουλόγου (discource) και η μεταξύ τους σχέση στην εκπαίδευση

    Σελ. 173 02.Θ.Ε. Παράμετροι συγγραφής διδακτικών βιβλίων για την εκμάθησητης ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης ή ξένης σύμφωνα με τις αρχές τηςΔιαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και με συνεκτίμηση των Νέων Τεχνολο-γιών

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Σελ. 189 03.Θ.Ε. H παιδαγωγική αξία των Lego Μindstorms στη μαθησιακή δια-δικασία

    Σελ. 201 03.Θ.Ε. Διερεύνηση των επιπέδων δημιουργικής σκέψης μαθητών γυ-μνασίου στο μάθημα της γεωμετρίας μέσω της διατύπωσης και επίλυσηςμαθηματικών προβλημάτων σε τεχνικά υποστηριζόμενο περιβάλλον.

    Σελ. 211 03.Θ.Ε. Η χρήση του ιστολογίου (blog) στις ερευνητικές εργασίες τουΛυκείου

    Σελ. 221 03.Θ.Ε. Μέσα κοινωνικής δικτύωσης κι επικοινωνία σχολείου-οικογέ-νειας

    Σελ. 228 07.Θ.Ε. Η συμβολή των ψηφιακών ιστοριών στην ενίσχυση της αναγνω-στικής δεξιότητας

    Σελ. 238 08.Θ.Ε. Αντιλήψεις λογοθεραπευτών & ειδικών παιδαγωγών για τις γνώ-σεις και την αυτο-αποτελεσματικότητά τους σε μαθητές με διαταραχέςαυτιστικού φάσματος

    Σελ. 250 08.Θ.Ε. Διαγνωστικά κριτήρια και δυσκολίες στη διάγνωση παιδιών μεαναπτυξιακή γλωσσική διαταραχή

    Σελ. 259 08.Θ.Ε. Εκδήλωση εκφοβιστικής συμπεριφοράς στο περιβάλλον τουσχολείου

    Σελ. 263 08.Θ.Ε. Εκπαιδευτική και κοινωνική συμπερίληψη και η θεωρία τον αυ-τοπροσδιορισμού

    Σελ. 272 08.Θ.Ε. Ελαφρά / ήπια νοητική υστέρηση. Μελέτη περίπτωσης

    Σελ. 278 08.Θ.Ε. Η αναγκαιότητα και η δυνατότητα εκπαίδευσης χαρισματικώνμαθητών στο ελληνικό γενικό σχολείο

    Σελ. 286 08.Θ.Ε. Θεραπευτικές παρεμβάσεις στο σύνδρομο Rett

    Σελ. 293 08.Θ.Ε. Λεκτική μνήμη: Σύγκριση ατόμων με προβλήματα όρασης καιμε τυπική όραση

    Σελ. 304 08.Θ.Ε. Οι δεξιότητες του αυτοπροσδιορισμού για τα άτομα με αναπηρία

    Σελ. 315 08.Θ.Ε. Προβλήματα συμπεριφοράς και θεσμικό πλαίσιο στην Α/θμιαεκπαίδευση

    Σελ. 325 08.Θ.Ε. Πρόγραμμα διδασκαλίας ποίησης σε μαθητές με μαθησιακές δυ-σκολίες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Σελ. 338 08.Θ.Ε. Συνεργασία εκπαιδευτικών, γονέων & επαγγελματιών Ε.Α.Ε.

    Σελ. 347 08.Θ.Ε. Χρήση τον διαδραστικού πίνακα και των προσομοιώσεων στιςΘετικές Επιστήμες: Μια άλλη οπτική

    Σελ. 355 10.Θ.Ε. Παγκοσμιοποίηση, κοινωνία της γνώσης και καινοτόμες-καλέςπρακτικές στην εκπαίδευση

    Σελ. 363 11.Θ.Ε. Scientix: Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Επιστημονική Εκπαί-δευση

    Σελ. 371 12.Θ.Ε. Γλωσσική διδασκαλία και διαπολιτισμική επικοινωνία. Ο διαπο-λιτισμικά επαρκής ομιλητής-εκπαιδευτικός

    Σελ. 379 12.Θ.Ε. Ένα παράδειγμα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης μέσα από το μά-θημα των Θρησκευτικών.

    Σελ. 389 12.Θ.Ε. Η παγκοσμιότητα και η διαπολιτισμικότητα ως αναγκαίοι όροιτης θεολογίας και της παιδείας.

    Σελ. 397 12.Θ.Ε. Παιδική ατομική διγλωσσία και γλωσσικές βιογραφίες: Μιαποιοτική προσέγγιση

    Σελ. 405 13.Θ.Ε. Δέσμευση των νηπίων στη μεγαλόφωνη ανάγνωση: Η μετα-βλητή της τοποθέτησης των μαθητών στον χώρο

    Σελ. 417 13.Θ.Ε. Διερεύνηση του πλαισίου, των κινήτρων και των εμποδίων ανα-φορικά με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σεεπιμορφωτικά προγράμματα

    Σελ. 425 13.Θ.Ε. Ο ρόλος και τα προσόντα του εκπαιδευτή ενηλίκων

    Σελ. 433 14.Θ.Ε. Διαχείριση εξ αποστάσεως μάθηση

    Σελ. 440 14.Θ.Ε. Διερεύνηση πρακτικών επαγγελματικής ανάπτυξης των σχολι-κών συμβούλων φυσικής αγωγής στην Ελλάδα

    Σελ. 459 14.Θ.Ε. Επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών

    Σελ. 465 14.Θ.Ε. Ο ρόλος του εκπαιδευτή ενηλίκων στις μαθησιακές διαδικασίεςευάλωτων κοινωνικά ομάδων

    Σελ. 478 14.Θ.Ε. Στοχασμός της εμπειρίας στην εκπαίδευση ενηλίκων για την α-τομική ανάπτυξη ή την κοινωνική αλλαγή: O «κύκλος της μάθησης» τουΚolb και μία σύγκριση της «κοινωνικής αλλαγής» του Freire με τις θεω-ρίες μάθησης των Jarvis και Mezirow

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Σελ. 486 15.Θ.Ε. H υποαντιπροσώπευση των γυναικών στην ιεραρχία της Εκπαί-δευσης: Στερεοτυπικές αντιλήψεις-Αίτια

    Σελ. 499 15.Θ.Ε. Αντιλήψεις εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για τιςτεχνικές διαχείρισης των διαπροσωπικών τους συγκρούσεων από τουςδιευθυντές

    Σελ. 508 15.Θ.Ε. Απόψεις εκπαιδευτικών Α/θμιας Εκπαίδευσης για τη συμβολήτου ηγετικού προφίλ του διευθυντή στο μετασχηματισμό του σχολείουσε οργανισμό μάθησης

    Σελ. 516 15.Θ.Ε. Διαχείριση της εκπαιδευτικής αλλαγής στο πλαίσιο εφαρμογήςτου Ν.4547/2018: Η απολογιστική έκθεση του άρθρου 47

    Σελ. 524 15.Θ.Ε. Η επίδραση της θετικής ενίσχυσης του/της διευθυντή/ριας σχο-λικής μονάδας στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης νεοδιόριστων εκπαι-δευτικών.

    Σελ. 533 15.Θ.Ε. Η επίδραση της παιδαγωγικής ηγεσίας στο σχολικά κλίμα καιστη σχολική κουλτούρα

    Σελ. 543 15.Θ.Ε. Ηθική παρενόχληση στους χώρους εργασίας

    Σελ. 561 15.Θ.Ε. Μοντέλα ηγεσίας και αποτελεσματική διοίκηση εκπαιδευτικώνμονάδων

    Σελ. 570 15.Θ.Ε. Οι επιδράσεις του «λόγου» και των «πολιτικών» της Ευρωπαϊ-κής Ένωσης, στην οργάνωση και τη λειτουργία της Δευτεροβάθμιας Ε-παγγελματικής Εκπαίδευσης

    Σελ. 582 15.Θ.Ε. Πρόταση αξιολόγησης εκπαιδευτικού προσωπικού σχολικής μο-νάδας.

    Σελ. 591 15.Θ.Ε. Σχολικές συγκρούσεις: Μορφές αίτια και στρατηγικές διαχείρι-σης. Μελέτη περίπτωσης

    Σελ. 601 15.Θ.Ε. Σχολική κουλτούρα γνήσιας συνεργασίας στην Πρωτοβάθμιακαι Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

    Σελ. 610 16.Θ.Ε. Critical pedagogy as a transformative attempt of personal expe-rience

    Σελ. 620 16.Θ.Ε. Διαπολιτισμική εκπαίδευση: Στόχοι και προοπτικές

    Σελ. 628 16.Θ.Ε. Η διαλογική σχέση της εκπαίδευσης με την οικονομία της αγο-ράς. Προβληματισμοί σχετικά με τη φύση της εκπαίδευσης

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Σελ. 636 16.Θ.Ε. Η εκπαίδευση στην μετεμφυλιακή Ελλάδα. Ανάλυση των εκπαι-δευτικών διεργασιών και πολιτικών μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’50.

    Σελ. 642 16.Θ.Ε. Ο πρώτος Βυζαντινός Ουμανισμός

    Σελ. 654 16.Θ.Ε. Ο ρόλος της Ηγεσίας στη διαχείριση της επαγγελματικής εξου-θένωσης των εκπαιδευτικών (burnout), στο σύγχρονο εργασιακό περι-βάλλον.

    Σελ. 661 16.Θ.Ε. Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία Κεντρικής Μακεδονίας - Εκπαι-δευτική αξιολόγηση: Έρευνα, συμπεράσματα, προτάσεις

    Σελ. 670 16.Θ.Ε. Το συντηρητικό σχολείο και οι ανισότητες στην εκπαίδευση

    Σελ. 680 17.Θ.Ε. Εργαστήριο στο Μάθημα Αρχές Οικονομικής Θεωρίας Γ’ Λυ-κείου: Οικονομίες Κλίμακας σε Επιλεγμένους Βιομηχανικούς Κλάδους.

    Σελ. 687 17.Θ.Ε. Η διδασκαλία είναι τέχνη ή επάγγελμα;

    Σελ. 692 17.Θ.Ε. Η Ορθόδοξη Εκκλησία στη σημερινή πραγματικότητα

    Σελ. 703 17.Θ.Ε. Ο ρόλος της ψηφιακής διδασκαλίας στην αρχική και συνεχιζό-μενη νοσηλευτική επαγγελματική εκπαίδευση

    ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

    Σελ. 715 04.Θ.Ε. Μαθαίνω τα μέσα μεταφοράς και κινούμαι με ασφάλεια. Διδα-κτικό σενάριο στο μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος Γ Δημοτικού

    Σελ. 725 06.Θ.Ε. Ανακυκλώνοντας... με μαθησιακά αντικείμενα από το Φωτόδε-ντρο

    Σελ. 731 06.Θ.Ε. Διδακτικό σενάριο Α΄ Γυμνασίου, για τις αφηγηματικές τεχνικέςκαι τα κειμενικά είδη με τη χρήση του διαδραστικού πίνακα

    Σελ. 741 06.Θ.Ε. Διδακτικό σενάριο με χρήση Τ.Π.Ε., για την Α΄ Γυμνασίου: Παι-δική εργασία - Ο Βάνκας του Τσέχωφ - Oliver Twist του Ντίκενς

    Σελ. 747 06.Θ.Ε. Η εξέλιξη των πολιτευμάτων στην αρχαϊκή εποχή. Διδακτικό σε-νάριο

    Σελ. 757 06.Θ.Ε. Μια ιστοεξερεύνηση για την ευτυχία…

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Σελ. 764 08.Θ.Ε. Λογοτεχνία και Ειδική Αγωγή: Γουτού Γουπατού

    Σελ. 772 09.Θ.Ε. Διδακτική πρόταση στο μάθημα των εικαστικών: Ο Ιμπρεσιονι-σμός μέσα από τα έργα του Κλωντ Μονέ και άλλων καλλιτεχνών

    Σελ. 785 09.Θ.Ε. Η χρήση έργων τέχνης στη διδασκαλία. Ένα διδακτικό σενάριοσε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

    Σελ. 791 10.Θ.Ε. Εφαρμογή του Μιντιακού Γραμματισμού στην Εκπαίδευσημέσα από την υλοποίηση Τοπικού Πολιτιστικού Δικτύου σχολείων Δευ-τεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αχαΐας

    Σελ. 801 12.Θ.Ε. παίΖΩ και μαθαίνω μαζί! Μια διδακτική προσέγγιση και διαπο-λιτισμική πρακτική στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής.

    Σελ. 806 13.Θ.Ε. Εφαρμογή της μεθόδου «Μετασχηματίζουσα μάθηση μέσω τηςαισθητικής εμπειρίας» στο θέμα του ρατσισμού

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Συνέντευξη του καθηγητή Παιδικής Λογοτεχνίας, John Stephens στην Ευαγγελία Μουλά

    Ο μισογυνισμός του ελληνικού μύθου είναι ανυπέρβλητος και απαιτείται σοβαρή αποδόμησή του.

    O John Stephens είναι ομότιμος

    καθηγητής στα Aγγλικά στο

    πανεπιστήμιο Macquarie της

    Αυστραλίας. Είναι συγγραφέας

    βιβλίων που άλλαξαν τον τρόπο που

    βλέπουμε την παιδική λογοτεχνία,

    όπως το Language and Ideology in

    Children’s Fiction, το Retelling

    Stories, Framing Cultures, (με τον

    Robyn McCallum) όπου συζητείται η

    λανθάνουσα ιδεολογία των διασκευών

    γνωστών μύθων για παιδιά, το New World

    Orders in Contemporary Children's Literature, όπου μελετάται ο αντίκτυπος της «νέας

    παγκόσμιας τάξης» στη παιδική λογοτεχνία από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, με

    συν-συγγραφείς τους Clare Bradford, Kerry Mallan και Robyn McCallum. Είναι

    συντάκτης των επίσης πρωτοπόρων, Ways of being male, Representing Masculinities

    in Children's Literature and Film και Subjectivity in Asian Children's Literature and

    Film (βιβλίο Honor ChLA), καθώς και του βιβλίου-σταθμού για τους μελετητές της

    παιδικής λογοτεχνίας The Routledge Companion to International Children’s

    Literature. Έχει συγγράψει πάνω από εκατό άρθρα και δύο βιβλία σχετικά με την

    ανάλυση λόγου. Υπήρξε Πρόεδρος της Διεθνούς Ερευνητικής Εταιρείας για τη Παιδική

    Λογοτεχνία (Research Society for Children’s Literature,) και συντάκτης της Διεθνούς

    Έρευνας για τη Παιδική Λογοτεχνία (International Research in Children’s Literature

    2008-2016). Το 2007 έλαβε το 11ο Διεθνές Βραβείο Brothers Grimm, σε αναγνώριση

    της συμβολής του στην έρευνα της παιδικής λογοτεχνίας. Το 2013 έλαβε το βραβείο

    Anne Deveraux Jordan Award, το οποίο απονέμεται από την Ένωση Παιδικής

    Λογοτεχνίας, ως η υψηλότερη τιμή για την αναγνώριση της κεφαλαιώδους σημασίας

    συμβολής κάποιου στον τομέα.

    17/817

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • Συνέντευξη

    1. Αξιότιμε κύριε καθηγητά, είστε για τα τελευταία 30 χρόνια – θα τολμούσα να πω –ο πιο διάσημος μελετητής της παιδικής λογοτεχνίας. Υπήρξατε ιδρυτικό μέλος τηςΔιεθνούς Έρευνας για τη Παιδική Λογοτεχνία και συνεχίσατε ως εκδότης της μέχρι το2016. Ήσασταν επίσης Πρόεδρος του IRSCL (International Research Society forChildren’s Literature) (1997-98) και σας απονεμήθηκαν δύο σημαντικές διακρίσεις, τοΔιεθνές Βραβείο Brothers Grimm για δια βίου συμβολή σας στην παιδικήβιβλιογραφική έρευνα 2007) και το βραβείο Anne Deveraux Jordan (2014). Κατά τηγνώμη μου, ενισχύσατε την κριτική της παιδικής λογοτεχνίας αποσπώντας την από τηνπεριγραφική ανάλυση περιεχομένου και τον ιστορικισμό και την οδηγήσατε σε ένααναβαθμισμένο θεωρητικό επίπεδο, ενισχυμένο από έννοιες και μεθοδολογίες πουαποτελούσαν ταμπού στο πεδίο (π.χ. υποκειμενικότητα, θέση αναγνώστη,διακειμενικότητα καρνιβαλικό στοιχείο) και θεωρούνταν κατάλληλα μόνο για τηνανάλυση της λογοτεχνίας των ενηλίκων. Θα θέλατε να σχολιάσετε μερικές από αυτέςτις έννοιες που εισήγατε στο θεωρητικό οπλοστάσιο της παιδικής λογοτεχνίας;

    Το ενδιαφέρον μου για τη παιδική λογοτεχνία αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, οπότε και δίδαξα μερικές τάξεις και παρακολούθησα ορισμένα συνέδρια για λίγα χρόνια, πριν προσπαθήσω να γράψω γι ‘αυτό το πεδίο. Εκείνη την εποχή θεωρούταν ευρέως ότι ένας ερευνητής δεν θα έπρεπε να προβαίνει βιαστικά σε δημοσιεύσεις σε ένα πεδίο που είναι νέο γι΄ αυτόν. Το μεγαλύτερο μέρος της διδασκαλίας μου αφορούσε μέχρι εκείνη τη στιγμή τη (λογοτεχνική) ανάλυση λόγου και τη λογοτεχνική θεωρία, οπότε είχα μια σταθερή γνώση των εννοιών, τις οποίες οι μελετητές της παιδικής λογοτεχνίας γνώριζαν ελάχιστα. Σε ένα άρθρο μου, που δημοσιεύθηκε το 20001, υποστήριξα ότι κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 οι κριτικές προσεγγίσεις στη παιδική λογοτεχνία βασίζονταν κυρίως στον εμπειρισμό και στην αναγνωστική ανταπόκριση (στη βρετανική πρακτική) ή σε φορμαλιστική ανάλυση, περιγραφή και ιστορικισμό (στην Βόρειο Αμερική). Κατά την άποψή μου, οι νεότερες κριτικές έννοιες είχαν αναπτυχθεί διακοσμητικά και όχι συστηματικά. Οι έννοιες που αναφέρετε – ειδικά η υποκειμενικότητα, η τοποθέτηση του αναγνώστη, η διακειμενικότητα και η αφηγηματική εστίαση – εμφανίστηκαν στον κριτικό λόγο βαθμιαία. Στην αρχή υπήρχε αντίσταση επειδή θεωρούνταν πολύ τεχνικοί όροι και το βιβλίο που τις εισήγαγε (Γλώσσα και Ιδεολογία στη Παιδική Λογοτεχνία) κατηγορήθηκε συχνά ότι ήταν «πολύ σκληρό». Είναι όμως σημαντικές έννοιες. Όπως έγραψε ο Robyn McCallum λίγα χρόνια αργότερα, «οι αντιλήψεις της υποκειμενικότητας είναι εγγενείς στις αφηγήσεις της προσωπικής ανάπτυξης ή της ωρίμανσης, στις ιστορίες για τις σχέσεις μεταξύ εαυτού και των άλλων και στις εξερευνήσεις των σχέσεων μεταξύ ατόμων και κόσμου, κοινωνίας ή παρελθόντος είναι»,- αυτό σημαίνει ότι η υποκειμενικότητα είναι εγγενής στις σημαντικότερες

    1 “Children's Literature, Text and Theory: What are we interested in now?” Papers:

    Explorations into Children’s Literature, 10.2 (2000): 12-21.

    18/817

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • ανησυχίες της εφηβικής λογοτεχνίας2 . Για να κατανοήσει κανείς πώς αντιπροσωπεύεται η υποκειμενικότητα στη μυθοπλασία, ένας κριτικός πρέπει να εργαστεί με εργαλείο την καλή κατανόηση της αφηγηματικής εστίασης. Αυτός είναι μόνο ένας τρόπος ανάλυσης της λειτουργία της μυθοπλασίας – στην αγγλική γλώσσα, η Jane Austen το κατάφερε εξαιρετικά μεταξύ 1811 και 1817. Ο όρος «εστίαση» είναι ένα επίσης καλό παράδειγμα, διότι οι άνθρωποι συχνά αντιτίθενται στην εφαρμογή μιας κριτικής πρακτικής που έπεται χρονολογικά της λογοτεχνίας, ενώ είναι μάλλον μόνο ένας τρόπος για να ορίσουμε τι κάνει η δημιουργική γραφή για εδώ και πάνω από διακόσια χρόνια. Σήμερα όλοι αυτοί οι όροι είναι κριτικός κοινός τόπος.

    2. Υπήρξαν κάποιες ξεχωριστές στιγμές στην καριέρα σας; Έχουν υπάρξει σταυροδρόμια, διλήμματα, επιρροές, σημεία σημαντικών αποφάσεων που έπρεπε να ληφθούν;

    Πιθανώς η καμπή της καριέρας μου ήταν το 1989 όταν ο Christopher Candlin, ένας καθηγητής γλωσσολογίας, με σταμάτησε μετά από μια συνάντηση και μου ζήτησε να γράψω ένα βιβλίο για μια σειρά που επεξεργαζόταν. Το βιβλίο αυτό υπήρξε το «Γλώσσα και Ιδεολογία στη Παιδική Λογοτεχνία».

    Η κύρια απόφαση ήταν να μετακινήσω το μεγαλύτερο μέρος της διδασκαλίας και της έρευνας μου στην παιδική λογοτεχνία. Ήταν ένα ρίσκο σταδιοδρομίας. Είμαι από ένα Αγγλικό Τμήμα και τα περισσότερα Αγγλικά Τμήματα αντιπαθούν τη συμπερίληψη της παιδικής λογοτεχνίας (δεν θεωρείται επαρκώς σοβαρή ή εξελιγμένη- μπορεί κανείς να το γνωρίζει αυτό και χωρίς να διαβάζει βιβλία). Συνεπώς, αγωνίστηκα σταθερά στο τμήμα για περίπου τριάντα χρόνια. Μια δήλωση που είναι πιθανώς χαραγμένη στην ψυχή μου το συνοψίζει. Ενώ βρισκόμουν μακριά με άδεια έρευνας, ο επικεφαλής του τμήματος διέγραψε την αυστραλιανή παιδική λογοτεχνία από το πρόγραμμα σπουδών. Κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίασης του τμήματος, στην οποία αγωνίστηκα για να το επαναφέρω, δήλωσε: «Ακριβώς επειδή ένα πεδίο έχει διεθνώς αναγνωρισμένη φήμη και ένα μεγάλο αριθμό φοιτητών που επιθυμούν να το μελετήσουν, δεν είναι αυτός λόγος για να το προσφέρουμε». Είχαμε ένα παγκοσμίου φήμης πρόγραμμα, αλλά αν και ακούγεται παρανοϊκό, θα προσθέσω ότι δεν υπάρχει πλέον. Το προσωπικό, τα μαθήματα, οι σπουδαστές της έρευνας έχουν σφαγιαστεί μετά τη συνταξιοδότησή μου.

    3. Αν και η κύρια εστίασή σας στην έρευνα είναι η παιδική λογοτεχνία, το ερευνητικό σας έργο φτάνει πολύ πέρα από αυτό το πεδίο, διερευνώντας άγνωστα εδάφη του υποθετικά, μεγαλύτερου ομόκεντρου κύκλου, της παιδικής και νεανικής κουλτούρας εν γένει. Έχοντας διαπεράσει τη στεγανότητα του χώρου, εξετάσατε ταινίες, κινούμενα σχέδια και γραφικά μυθιστορήματα, δημιουργώντας έτσι γέφυρες ανάμεσα στη παιδική λογοτεχνία και σε άλλους τομείς έρευνας. Γιατί επιλέξατε αυτό το μονοπάτι; Και έχετε άραγε βρει ομοιότητες ή διαφορές όσον αφορά - τουλάχιστον - τις ιδεολογίες που

    2 Ideologies of Identity in Adolescent Fiction, 1999, page 3.

    19/817

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • διαπνέουν τα διάφορα είδη "κειμένων"; Εννοώ, το μέσο επηρεάζει το είδος των αφηγήσεων που λέγονται στα παιδιά;

    Ούτε συζήτηση. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου οι δημιουργικές τέχνες είναι πολυτροπικές. Φυσικά η παιδική λογοτεχνία πάντα περιείχε μια βασική πολυτροπική μορφή, τα εικονογραφημένα βιβλία. Ο γνωστικός αντίκτυπος ενός τέτοιου βιβλίου προκύπτει από την αλληλεπίδραση ποικίλων σημειωτικών τρόπων - οπτικού / λεκτικού, στατικού / κινητικού και ούτω καθεξής - και από εκεί δεν είναι μεγάλο άλμα να σκεφτόμαστε άλλους σημειωτικούς τρόπους. Σε γενικές γραμμές, δεν έχω διαπιστώσει ότι διαφορετικές μορφές παραγωγής παράγουν διαφορετικές ιδεολογίες, αλλά οι διαφορετικοί σημειωτικοί πόροι αφηγούνται με πολύ διαφορετικό τρόπο τις ιστορίες. Αν εξερευνήσετε ένα έργο όπως το Stardust του Neil Gaiman, το οποίο υπάρχει ως μυθιστόρημα, ως γραφικό μυθιστόρημα και ως ταινία, πρέπει να κάνετε ερωτήσεις σχετικά με τη διαφορά μεταξύ εστίασης σε μυθοπλασία και αφηγηματική προοπτική σε γραφικό μυθιστόρημα ή ταινία. Ποιο είναι το αποτέλεσμα της αλλαγής του τέλους; Ή ποια είναι η επίδραση διαφορετικών ειδών χιούμορ στα τρία κείμενα; Πρέπει επίσης να τα αξιολογήσετε με κριτήρια του δικού τους τρόπου, αντί να καταδικάζετε την ταινία, για παράδειγμα, επειδή δεν είναι όπως το μυθιστόρημα. Θυμάμαι κάποτε σκανδαλίζοντας τους παραδοσιολάτρες, δήλωσα ότι η ταινία της Agnieszka Holland The Secret Garden (1993) είναι καλύτερη ως ταινία από το μυθιστόρημα της Burnett ως μυθιστόρημα. Αυτό δεν είναι ένας ισχυρισμός ότι η ταινία είναι, κατά κάποιον τρόπο, καλύτερη από το μυθιστόρημα, αλλά αποκλείει έναν απλό ισχυρισμό ότι το μυθιστόρημα είναι καλύτερο από την ταινία.

    4. Φαίνεται ότι η συμπεριληπτική ομπρέλα που αγκαλιάζει το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς σας είναι το θέμα της ιδεολογίας σε κείμενα και πολιτιστικά προϊόντα που απευθύνονται σε παιδιά και νέους. Το αποτύπωμά σας σε αυτό το πεδίο είναι ξεχωριστό. Η πρώτη και σπουδαιότερη συνεισφορά σας σε αυτόν τον τομέα ήταν η Γλώσσα και η Ιδεολογία στη Παιδική Λογοτεχνία (1992) και μετά ακολούθησε ένα σημαντικός αριθμός άρθρων σχετικά με την ιδεολογία. Ήταν αυτό το ενδιαφέρον σας ξεκάθαρο από την αρχή ή διαμορφώθηκε με το πέρασμα του χρόνου;

    Αυτό που σκεφτόμουν για την ιδεολογία ήταν ξεκάθαρο για μένα από την εργασία μου στην ανάλυση λόγου. Το Γλώσσα και Ιδεολογία μου ανατέθηκε ως μέρος μιας σειράς που ονομαζόταν Γλώσσα και Κοινωνική Ζωή και το πρώτο βιβλίο της σειράς ήταν το «Γλώσσα και Εξουσία» του Norman Fairclough, ο οποίος κρατά μια μαρξιστική στάση. Η παιδική λογοτεχνία θα μπορούσε να διαβαστεί με αυτόν τον τρόπο, αλλά είναι επίσης και διαφορετική, γι αυτό ενδιαφερόμουν να εκφράσω αυτή τη διαφορά. Μερικά από τα άρθρα / κεφάλαια που έγραψα στη συνέχεια μετά το 1992 ήταν κατόπιν πρόσκλησης και όχι μέρος κάποιου μακροπρόθεσμου σχεδίου. Ελπίζω ότι κατάφερα να βελτιώσω τις ιδέες μου στην πορεία, κάνοντας νέες συνδέσεις.

    5. Έχετε επεκτείνει την έννοια της ιδεολογίας στη παιδική λογοτεχνία πέρα από τον κοινώς αποδεκτό ορισμό της - ειδικά στο πλαίσιο του μαρξιστικού επιστημολογικού πεδίου - ως τη σιωπηρή υποταγή στα κυρίαρχα κλισέ και συμφέροντα της άρχουσας

    20/817

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • τάξης-, προς μια ευρύτερη και πιο περιεκτική έννοια, που καλείτε: Θετική ιδεολογία. Θα μπορούσατε ενδεχομένως να μας διευκρινίσετε τον όρο; Σε τι συνίσταται η θετική ιδεολογία; Πώς διαφοροποιείται η παιδική λογοτεχνία από τη λογοτεχνία που απευθύνεται στους ενήλικες;

    Αυτή είναι μια ερώτηση που καλούμαι να απαντήσω συχνά σε κάποιο βαθμό, η προσέγγισή μου είναι περισσότερο συμβατή με τον Foucault παρά με τον Μαρξ, αλλά η βάση της είναι η αναγνώριση ότι η ιδεολογία είναι παντού και κυρίως αόρατη στους ανθρώπους που (ασυνείδητα) υπηρετούν μια συγκεκριμένη ιδεολογία. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να αφήσουμε στην άκρη είναι η ιδέα ότι οι άλλοι διαμορφώνονται από την ιδεολογία, αλλά εμείς διάγουμε μόνο μια φυσική ζωή. Όλες οι πτυχές του κειμενικού λόγου, από την ιστορία μέχρι τις εκφραστικές μορφές της γλώσσας, εξαρτώνται και διαμορφώνονται από την ιδεολογία. Η ιδεολογία μπορεί να γίνει κατανοητή με ουδέτερο νόημα ως ένα σύστημα πεποιθήσεων που μια κοινωνία μοιράζεται και χρησιμοποιεί για να κατανοήσει τον κόσμο. Μια κοινωνία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ιδεολογία. Επομένως, τα κείμενα που παράγει η κοινωνία αυτή αναπόφευκτα εμπνέονται από ιδεολογία. Τα κείμενα που παράγονται για τα παιδιά αντικατοπτρίζουν δύο λειτουργίες της ιδεολογίας: Πρώτον, την κοινωνική λειτουργία που καθορίζει και διατηρεί τις θετικές αξίες της ομάδας. Δεύτερον, τη γνωστική λειτουργία της παροχής μιας ουσιαστικής οργάνωσης των κοινωνικών στάσεων και σχέσεων που συνιστούν αφηγηματικά σενάρια. Έχω επηρεαστεί εδώ από το έργο στις Μελέτες Κριτικής Λόγου του Teun Van Dijk, που ισορροπεί την άποψη του Μαρξ με την παρατήρηση ότι οι ιδεολογίες μπορούν να κριθούν επιθυμητές ή ανεπιθύμητες ανάλογα με τις συνέπειες των κοινωνικών πρακτικών που βασίζονται σε αυτές.

    Η «θετική» ιδεολογία είναι εμφανής όταν η παιδική λογοτεχνία επιδιώκει να παρεμβαίνει στην κοινωνική πρακτική, όπως συνέβη για παράδειγμα στις δεσμεύσεις της στα ζητήματα φύλου ή στην πολυπολιτισμικότητα. Δημιουργεί αφηγηματικά μοντέλα θετικής συμπεριφοράς, τα οποία είναι ιδεολογικά. Μια κοινή πορεία που χαρτογραφείται στη παιδική λογοτεχνία είναι η εξέλιξη από τον σολιψισμό της πρώιμης παιδικής ηλικίας σε συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από ενσυναίσθηση, αλτρουισμό και ανησυχία για την ευημερία των άλλων. Δεν νομίζω ότι η λογοτεχνία των ενηλίκων το κάνει αυτό.

    6. Επικρίνετε τα ευρωκεντρικά φίλτρα ερμηνείας που χρησιμοποιεί η κοινωνία μας για τα προϊόντα που απευθύνονται σε παιδιά και εισάγετε την έννοια των «δυτικών μετα-αφηγήσεων» που διαποτίζουν τα κείμενα με το σύστημα αξιών του δυτικού κόσμου και το παρουσιάζουν ως οικουμενικό και δι-ιστορικό. Επεξηγήστε μας τον όρο σας παρακαλώ και δώστε μας ορισμένα παραδείγματα.

    Κάθε πολιτισμός αντιμετωπίζει τις δικές του αξίες ως κανονιστικές. Όταν με τον Robyn McCallum γράψαμε το Retelling Stories, καταστήσαμε σαφές ότι ασχοληθήκαμε με τις δυτικές ιστορίες και ότι η προσέγγισή μας θα χρειαζόταν να αναθεωρηθεί, αν κάποιος ήθελε να δημιουργήσει μια έκδοση σχετική με άλλους πολιτισμούς. Ενώ η «μετα-αφήγηση" έχει ένα εύρος σημασιών σε διάφορους κλάδους, το χρησιμοποιούμε για να

    21/817

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • αναφερθούμε σε μια αφήγηση που αποτελεί σκελετικό πλαίσιο για συγκεκριμένες εκδοχές μιας κοινής ιστορίας. Το πιο γνωστό στην παιδική λογοτεχνία είναι ίσως η ιστορία της αθώας διωκόμενης ηρωίδας (η ιστορία της Σταχτοπούτας στη Δύση). Επειδή οι παλιότερες εκδοχές βρίσκονται στην Ανατολική Ασία - από όπου προφανώς εξαπλώθηκε προς τα δυτικά - είναι δύσκολο να κατανοηθεί. Το θέμα, όμως, είναι ότι καθορίζει τις προσδοκίες για την καλή και την κακή γυναικεία συμπεριφορά, για αυτό που ανταμείβεται και γι αυτό που τιμωρείται. Είναι λοιπόν ένα σενάριο (το οποίο ρωτάς αργότερα) που πλαισιώνει συγκεκριμένες παραλλαγές, παρέχοντας τόσο αφηγηματική ακολουθία όσο και εξήγηση της σημασίας της εμπειρίας (να είσαι καλό κορίτσι, να υπομείνεις όλα τα βάσανα που σου υποβάλλονται και θα γίνεις πριγκίπισσα). Για τα αγόρια, η αντίστοιχη μετα-αφήγηση είναι να βγουν στον κόσμο και να γίνουν ένα success story - πολλά παραμύθια είναι πραγματώσεις αυτών των μετα-αφηγήσεων. Η δήλωση "Οποιοσδήποτε πολίτης μπορεί να γίνει Πρόεδρος των Η.Π.Α." είναι μια μεταναστευτική μετα-αφήγηση (και αποτελεί επιπλέον παράδειγμα της ιδεολογικής βάσης των μεταναστών). Η μετα-αφήγηση εξηγεί έτσι ότι οι «ιδιαίτερες ιστορίες» ανήκουν σε ένα ευρύτερο εννοιολογικό πλαίσιο.

    7. Οι κλασσικοί αρχαιοελληνικοί μύθοι - όπως γράψατε στo Retelling Stories Framing Culture, - αναπαράγονται για παιδιά με την πεποίθηση ότι ενσωματώνουν «διαχρονικές και καθολικές» αξίες και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της δυτικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Πρόσφατα υπήρξε μια μετατόπιση στην προσέγγιση του ελληνικού μύθου. Όλο και περισσότερες υβριδικές αφηγήσεις, που συνδυάζουν ποικίλα στοιχεία σε ένα είδος mishmash, δημοσιεύονται, όπως το Yggyssey ή το Dissus (John Stephens & Sylvie Geerts "Mishmash, Conceptual Blending and Adaptation in contemporary children’s literature, γραμμένο στα ολλανδικά και τα αγγλικά) που ενσωματώνουν έμμεσες αναφορές στην Οδύσσεια. Πού αποδίδετε αυτή την τάση και τι δείχνουν τέτοιες πρακτικές; είναι μήπως αυτές οι αναμειγμένες ή συγχωνευμένες αφηγήσεις ανατρεπτικές; αποσκοπούν στην αποδόμηση του αρχικού προ-κειμένου;

    Ένα μείζον θέμα στη θεωρία των διασκευών ήταν η πιστότητα στο κείμενο προέλευσης, αλλά τα παιδιά είναι πιο πιθανό να συναντήσουν μία ή περισσότερες διασκευές πριν συναντήσουν το κείμενο- πηγή (το οποίο ίσως να μην συναντήσουν ποτέ). Παρατηρήσαμε ότι ο μύθος της Μέδουσας, όπως είναι σήμερα γνωστό, είναι μια παραλλαγή ενός μύθου που είχε προηγουμένως κυκλοφορήσει επί οκτώ αιώνες - δηλαδή, η έννοια του πρωτοτύπου είναι πολύ προβληματική. Μια αισιόδοξη άποψη είναι ότι αυτές οι μικτές αφηγήσεις θα ωθήσουν τους νέους αναγνώστες να διερευνήσουν το διαδίκτυο και να ανακαλύψουν τον πλούτο και την ποικιλία των δυνατοτήτων. Νομίζω ότι υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για τη διασκευή ενός μύθου. Ο πρώτος είναι ότι οι αναγνώστες / ακροατές θα έχουν κάποια εξοικείωση με τον μύθο επειδή οι επαναλήψεις είναι τόσο παλιές όσο και η παιδική λογοτεχνία, οπότε ο διασκευαστής μπορεί να υποθέσει ότι το κοινό μπορεί να εμπλακεί στο παιχνίδι ομοιότητας και διαφοράς. Αυτό μετατοπίζεται στον δεύτερο λόγο που οι μύθοι διασκευάζονται, επειδή ενσωματώνουν "διαχρονικές και καθολικές" έννοιες και αποτελούν «αναπόσπαστο κομμάτι της δυτικής πολιτιστικής κληρονομιάς», όπως το συνοψίζετε. Εάν θέλετε να τροποποιήσετε τόσο τις

    22/817

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • έννοιες όσο και την κληρονομιά, μπορείτε να ξεκινήσετε τροποποιώντας τους γνωστούς μύθους. Η αποδόμηση είναι σημαντική - επιστρέψτε στη Μέδουσα και ανακαλύψτε ότι δεν είναι ένα τέρας αλλά μια άλλη αθώα διωγμένη ηρωίδα που της έχουν φερθεί αποτρόπαια, κάτι που δεν είναι γνωστό, γιατί απορροφήθηκε στην αρσενική ιστορία του Περσέα. Όπως υποστηρίξαμε στo Retelling Stories, ο μισογυνισμός του ελληνικού μύθου είναι σχεδόν ανυπέρβλητος και απαιτείται σοβαρή αποδόμηση.

    8. Υποστηρίζετε ότι "όλα τα κείμενα κατοικούν σε ένα διακειμενικό χώρο" (στο Ιδεολογία στη παιδική λογοτεχνία) και ότι η διακειμενικότητα μπορεί να λειτουργήσει ως κριτική των σημερινών κοινωνικών αξιών, με την αποδόμηση, την παρωδιοποίηση ή τη μεταμφίεση ενός προ-κειμένου. Μπορείτε να μας δώσετε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα;

    Ένα από τα πιο διμοφιλή αγγλικά έργα τέχνης είναι ο κ. Andrews του Thomas Gainsborough, αλλά έχει δεχθεί επιθέσεις και ως η αποθέωση της πατριαρχικής, καπιταλιστικής κοινωνίας της Αγγλίας του 18ου αιώνα. Στο Piggybook του Anthony Browne αξιοποιείται η ασάφεια της ζωγραφικής (στα σύγχρονα μάτια) για να σχολιαστεί θεματικά το γιατί μια γυναίκα και μητέρα θα άφηνε τον εγωκεντρικό, πατριαρχικό σύζυγό και τους γιους της. Ο Browne έχει ανακατασκευάσει τον πίνακα έτσι ώστε ο κ. Andrews να έχει το κεφάλι ενός χοίρου και η κ. Andrews να έχει αποκοπεί και αντικατασταθεί από μια λευκή σιλουέτα. Η διακειμενική σχέση σχολιάζει τόσο την παλαιότερη ζωγραφική όσο και τη σύγχρονη οικογένεια και υποδηλώνει ότι η υποδεέστερη κατάσταση των γυναικών έχει συνεχιστεί με την πάροδο του χρόνου. Υπάρχουν πολλά περισσότερα που μπορούμε να πούμε για το πώς ο Browne χειρίζεται το προ-κείμενό του εδώ. 3

    3 Για μια εκτενέστερη συζήτηση πάνω στη διακειμενικότητα στο εικονογραφημένο βιβλίο,

    βλέπε: John Stephens. ‘Modality and Space in Picture Book Art: Allen Say’s Emma’s Rug’,

    CREATA, 1 (2000): 44-59 (διαθέσιμο σε:

    https://www.researchgate.net/publication/290649571_Modality_and_Space_in_Picture_Bo

    ok_Art_Allen_Say's_Emma's_Rug) and ‘“They are Always Surprised at What People Throw

    Away”: Glocal Postmodernism in Australian Picturebooks’ pages 89-102 in Postmodern

    Picturebooks: Play, Parody, and Self-Referentiality, ed Lawrence R. Sipe and Sylvia

    Pantaleo. Routledge, 2008.

    23/817

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

    https://www.researchgate.net/publication/290649571_Modality_and_Space_in_Picture_Book_Art_Allen_Say's_Emma's_Rughttps://www.researchgate.net/publication/290649571_Modality_and_Space_in_Picture_Book_Art_Allen_Say's_Emma's_Rug

  • 9. Έχω την εντύπωση ότι οι νέοι δεν έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν τις διακειμενικές αναφορές σε ένα κείμενο, να τις αποκωδικοποιήσουν, δεδομένου ότι το πολιτισμικό τους κεφάλαιο είναι περιορισμένο. Φαίνεται ολοένα και περισσότερο ότι τα κείμενα των παιδιών προσανατολίζονται προς ένα διαγενεακό ακροατήριο και καταλαμβάνουν ένα πεδίο με δυσδιάκριτα όρια. Πιστεύετε ότι η συγκριτική μελέτη των κειμένων για να επισημανθούν οι διακειμενικές σχέσεις και ο ιδεολογικός τους αντίκτυπος θα πρέπει να είναι διδακτικό αντικείμενο στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση; Θα βοηθούσε τους μαθητές να διευρύνουν τις προοπτικές τους και να συνειδητοποιήσουν την αλληλεξάρτηση όλων των πτυχών του πολιτισμού αλλά και της ιστορικής εξάρτησης κάθε πολιτισμού;

    Όντως κάνετε μερικές δύσκολες ερωτήσεις. Μου αρέσει να διαβάζω τα μυθιστορήματα του Terry Pratchett, τα οποία χαρακτηρίζονται από τη διακειμενικότητά τους, αλλά παρόλο που γνωρίζω πολλά πράγματα, οι παραλλαγές του Pratchett συχνά με υπερβαίνουν. Δίνει συμβουλές στα μυθιστορήματα μέσω των χαρακτήρων που αναζητούν πράγματα στα λεξικά και τις εγκυκλοπαίδειες - δηλαδή, καλεί τους αναγνώστες να εισέλθουν σε ένα ευρύ διακειμενικό πεδίο και να διαβάσουν κριτικά. Δεν νομίζω ότι μπορείτε να διδάξετε τη διακειμενικότητα, αλλά μπορείτε να ενθαρρύνετε την περιέργεια. Τα παιδιά δαπανούν πάρα πολύ από τη ζωή τους στο διαδίκτυο, αλλά κάποια από αυτά τα χρόνια μπορούν να δαπανηθούν για την αναζήτηση πολιτιστικών διασυνδέσεων. Όπως προτείνουμε στο άρθρο "Mishmash", ορισμένοι συγγραφείς καλούν τους αναγνώστες να εξερευνήσουν έξω από το κείμενο. Σύντομα, αφού άρχισα να διαβάζω το Yggysey του Pinkwater, μετακόμισα για να καθίσω στον υπολογιστή και να ελέγξω όλα όσα φαινόταν σαν μια υπόθεση που δεν ήξερα. Ελπίζω οι μαθητές να απολαμβάνουν να παίζουν αυτά τα παιχνίδια και με αυτόν τον τρόπο να διευρύνουν τις γνώσεις τους.

    10. Παρατηρούμε ότι η λογοτεχνία και η κουλτούρα των παιδιών γενικά έχει απομακρυνθεί από την κύριο αποστολή που τους είχε αποδοθεί κάποτε να διδάσκουν,

    24/817

    ____________________________________________________________________________________ ISSN: 2241-6781 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΝΕΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ" 15ο Τεύχος Νοέμβριος 2019

  • να διαμορφώνουν υποκειμενικότητες σύμφωνα με τους κανόνες και να υπηρετούν το κοινώς αποδεκτό κοινωνικό ήθος. Όλο και περισσότερα κείμενα αμφισβήτησης εμφανίζονται, που στοχεύουν στη διαπραγμάτευση ή ακόμα και στην υπονόμευση των κοινωνικών κανόνων. Μπορείτε να μας εξηγήσετε τα χαρακτηριστικά των εν λόγω κειμένων, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς τους;

    Οι πολιτισμοί αλλάζουν εξαιτίας των ενστάσεων και των παραβιάσεων. Από το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, η παιδική λογοτεχνία προσπάθησε να διαμορφώσει υποκειμενικότητες όχι "σύμφωνα με τους κανόνες" αλλά αμφισβητώντας τους, (ό, τι κι αν είναι) με την παραδοχή ότι είχαν ενστερνιστεί αξίες που οδήγησαν στον πόλεμο. Στη λογοτεχνία της αγγλικής γλώσσας, η εμφάνιση, γύρω στα μέσα του εικοστού αιώνα, της αφήγησης του πρώτου προσώπου και της εσωτερικής εστίασης αποτελούσε μια «ερωτηματική» προσέγγιση των κοινωνικών κανόνων μειώνοντας την εξουσία των ανώνυμων αφηγητών και νομίζω ότι αυτό ήταν το κύριο χαρακτηριστικό τέτοιων κειμένων. Η μυθοπλασία ανέπτυξε έντονο προβληματισμό, αλλά ο περιορισμός είναι ότι έκανε την ηθική και τις αξίες υποκειμενικές και ατομικιστικές. Ο αντι-ανθρωπισμός του μεταστρουκτουραλισμού και του μεταμοντερνισμού φαίνεται να είναι υπεύθυνος για μια γενική απουσία συζήτησης περί ηθικής ή αξιών και η κριτική της παιδικής λογοτεχνίας ακολούθησε το παράδειγμά τους4. Από όσο μπορώ να πω, η πρόσφατη μυθοπλασία έχει αποκατα