Σχολικό έτος: 2014-2015ΓΕΛ Βουκολιών «Συνοπτική Έκθεση Βασικών στοιχείων των προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης»

Θέμα: «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΗΜΟΥ ΠΛΑΤΑΝΙΑ-ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΧΛΩΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΠΑΝΙΔΑΣ»

Διάρκεια προγράμματος: Οκτώβριος 2014- Μάιος 2015, στις Βουκολιές, στο χώρο του ΓΕΛ Βουκολιών. Εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στο πρόγραμμα: Γιακουμάκης Μανώλης ΠΕ03 (συντονιστής), Βουράκη Ιωάννα ΠΕ04.01. Μαθητές που συμμετείχαν στο πρόγραμμα:

α/α Ονοματεπώνυμο Τμήμα1 Αποστολάκη Μαρία Α12 Βαρουξάκης Κωνσταντίνος Α13 Γεωργιακάκης Ιωάννης Α14 Γουμενάκη Μαρία Α15 Ιβανόβα Βασιλική Α16 Καπνισάκη Μαρία Α17 Κοκολινάκη Στυλιανή Α18 Κολομπάκη Κωνσταντίνα Α29 Μακριδάκη Αντωνία Α2

10 Μάρκου Αντώνιος Α211 Μίτσεβα Αναστασία Α212 Μυφτάρη Κριστίνα Α213 Μπαρουλάκης Παναγιώτης Α314 Νικολακάκη Ευφροσύνη Α315 Παρασκάκη Στυλιανή Α316 Πουρσανίδης Γεώργιος Α317 Τσόλιας Γεώργιος Α318 Χασανάι Μάρτιν Α319 Παπουτσάκης Ζαχαρίας B120 Σάρκα Σάντρα B121 Στεφανουδάκης Νίκος B122 Τοράκη Σταυρούλα B123 Φραντζεσκάκης Γιάννης B124 Γιακουμάκης Ηλίας Α125 Δερμιτζάκη Νίκη Α126 Γιακουμάκη Κατερίνα B127 Γιακουμάκης Κων/νος B128 Μπριλλάκης Αντώνης B129 Ντουντουλάκη Δέσποινα B1

Πρόσωπα και φορείς που συνεργαστήκαμε: ΚΠΕ Μαρώνειας (ένταξη στο δίκτυο).

Πρόγραμμα συναντήσεων: οι συναντήσεις της ομάδας πραγματοποιήθηκαν: κάθε Τρίτη , 13.00 - 15.00 και Σαββατοκύριακα στη διάρκεια της χρονιάς. Σκοποί του προγράμματος: Ενημέρωση των μαθητών για περιβαλλοντικά ζητήματα, καθορισμός υγιών στάσεων προς το περιβάλλον, καυτηριασμός επιζήμιων στάσεων και αδράνειας απέναντι στα περιβαλλοντικά ζητήματα. Εξοικείωση με τη χρήση ορειβατικού και περιπατητικού εξοπλισμού καθώς και με τη χρήση συστημάτων εντοπισμού θέσης (πυξίδα – χάρτης – gps). Φωτογραφική και ψηφιακή αποτύπωση, με σκοπό τη δημιουργία τόσο παρουσιάσεων σε μορφή powerpoint, όσο και ενός ψηφιακού χάρτη πολλαπλών πληροφοριών, ο οποίος θα μπορούσε ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί από ένα πρόγραμμα οικοτουρισμού.

Μέθοδος που ακολουθήθηκε: Έγιναν μερικές θεωρητικές παρουσιάσεις με τα εξής θέματα:α) Χρήση εξοπλισμού βουνού, προφυλάξεις και επιβίωση στη φύση. Παράλληλα μοιράστηκαν φυλλάδια με οδηγίες χρήσης εξοπλισμού (χειμερινού και καλοκαιρινού), τρόπους προφύλαξης και πρώτες βοήθειεςβ) Ομαδική λειτουργία τόσο σα μέθοδος αποτελεσματικότητας στην καταγραφική αποτύπωση όσο και στην ασφάλεια και προφύλαξη της αποστολήςγ) Τρόποι αποτύπωσης και καταγραφής μιας εξερεύνησης μονοπατιού. Έγινε εξάσκηση στη χρήση τόσο των παραδοσιακών μέσων εντοπισμού (πυξίδα, χάρτης) όσο και των σύγχρονων (gps, ψηφιακό βαρόμετρο – αλτήμετρο, αποστασιόμετρο laser). Κατασκευάστηκαν φόρμες που χρησιμοποιήθηκαν στις εξορμήσεις ώστε να γίνει ευκολότερη η καταγραφή των αποτελεσμάτων.δ) Χρήση φωτογραφικής μηχανής (digital SLR) σε απαιτητικές συνθήκες. Κανόνες και ρυθμίσεις για φωτογραφία τοπίου ε) Χρήση εργαστηριακών οργάνων για τη μέτρηση της καθαρότητας του νερού και γενικότερα της ρύπανσης. Το μάθημα αυτό παρουσιάστηκε στο εργαστήριο φυσικών επιστημών του σχολείου, όπου την παρουσίαση επιμελήθηκε ο Χημικός του σχολείου μας.Παράλληλα οι μαθητές χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Η 1η αποτελούνταν από τους μαθητές που έκαναν την εργασία πεδίου (εξερεύνηση, φωτογραφική αποτύπωση κλπ) και η 2η από τους μαθητές που επεξεργάστηκαν το υλικό. Αυτό βοήθησε κάποιους μαθητές που είχαν υποχρεώσεις τα σαββατοκύριακα και δεν μπορούσαν να συμμετέχουν στις δραστηριότητες πεδίου, να έχουν μια έμμεση αλλά ουσιαστική συμμετοχή. Φυσικά οι ομάδες δεν ήταν διακριτές, δηλαδή ήταν επιτρεπτό κάποιοι μαθητές να συμμετέχουν και στις δυο ομάδες ταυτόχρονα.

Δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν: Πέρα από τα θεωρητικά μαθήματα που αναφέραμε παραπάνω έγιναν επισκέψεις σε χώρους οικολογικού ενδιαφέροντος, πεζοπορικές εξερευνήσεις σε φαράγγια και μονοπάτια της περιοχής, συμπληρώθηκαν φόρμες και έγινε ψηφιακή επεξεργασία των δεδομένων. Παράλληλα συλλέχτηκαν δείγματα φυτών ώστε να γίνει καταγραφή της χλωρίδας.

Μέσα από αυτές τις δραστηριότητες οι μαθητές να χρησιμοποιούν όργανα μέτρησης γεωγραφικών συν/νων (GPS), πυξίδα και χάρτη, καθώς και παρατήρηση και αναγνώριση της ντόπιας χλωρίδας και πανίδας.

Πραγματοποιήσαμε χειμερινή πεζοπορική διαδρομή από το οροπέδιο του Ομαλού προς το καταφύγιο Καλλέργη, στην οποία οι μαθητές είχαν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν στην πράξη όσα συζητήσαμε στα θεωρητικά μαθήματα (τόσο σε επίπεδο προετοιμασίας αλλά και υλοποίησης περιβαλλοντικής διαδρομής κάτω από αντίξοες συνθήκες).

Διανυκτερεύσαμε στο καταφύγιο, όπου μετά από συνεννόηση με τον διαχειριστή του καταφυγίου δόθηκε στου μαθητές αυτόνομος χώρος εντός του καταφυγίου, όπου οι μαθητές είχαν την δυνατότητα να αυτό-οργανωθούν και διευθετήσουν συνεργατικά τη διαμονή τους.

Κόστος και φορέας οικονομικής ενίσχυσης: Το κόστος όσο και η ευθύνη της μεταφοράς των μαθητών για τις κοντινές εξορμήσεις, καλύφθηκε από τους συνεργάτες καθηγητές και κάποιους γονείς οι οποίοι προθυμοποιήθηκαν να βοηθήσουν. To κόστος των αναλωσίμων καλύφθηκε από το σχολείο, ενώ παράλληλα, για τις ανάγκες του προγράμματος, χρησιμοποιήθηκε η αίθουσα πληροφορικής του σχολείου, με την ευθύνη του καθηγητή πληροφορικής. Η χρήση βοηθημάτων όπως πυξίδες, GPS κλπ καλύφθηκε από τους συνεργάτες καθηγητές. Το κόστος της μεταφοράς με λεωφορείο στο οροπέδιο του Ομαλού και της διαμονής και διατροφής στο καταφύγιο Καλλέργη καλύφθηκε από τη συνδρομή όλων των συμμετεχόντων μαθητών. Συμπεράσματα και αποτελέσματα από την υλοποίηση του προγράμματος: Οι μαθητές συνεργάστηκαν με αρκετά δημιουργικό τρόπο, παρά τις δυσκολίες που προέκυψαν λόγω αυξημένου φόρτου εργασίας

Προβλήματα κατά την υλοποίηση των προγραμμάτων: Επειδή περισσότεροι μαθητές προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή των Βουκολιών και για τη μετακίνηση τους χρησιμοποιούν σχολικά λεωφορεία τα οποία κάνουν προκαθορισμένα δρομολόγια σε συγκεκριμένες ώρες, υπήρξε πρόβλημα ως προς τη μετακίνηση στις διάφορες δραστηριότητες. Αυτό δημιούργησε μια πρόσθετη δυσκολία ως προς τις ώρες συνάντησης, μια και έπρεπε να είναι είτε στα όρια του σχολικού προγράμματος είτε να βρεθεί εναλλακτικός τρόπος μετακίνησης μέσω ιδιωτικών οχημάτων. Εν μέρει αντιμετωπίσθηκε με τη συνδρομή γονιών και συναδέλφων καθηγητών. Πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε ο καιρός που δυστυχώς δε μας βοήθησε όντας βροχερός τα περισσότερα σαββατοκύριακα. Ένας τελευταίος αλλά πολύ σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας ήταν το καθεστώς των εξετάσεων (που θεωρητικά ίσχυε μέχρι και λίγο πριν το Πάσχα) με τον πανελλήνιο τρόπο εξέτασης μέσω τράπεζας θεμάτων, που είχε «εξαναγκάσει» τους μαθητές σε μια εντατική παρακολούθηση βοηθητικών μαθημάτων (φροντιστηρίων κλπ). Αποτέλεσμα αυτού ήταν, πολύ συχνά οι μαθητές να αναβάλλουν την προγραμματισμένη παρουσία τους στην ομάδα, λόγο έκτακτων μαθημάτων ή διαγωνισμάτων μέσα στο σαββατοκύριακο. Προτάσεις ή υποδείξεις: Μπορούν τα σχολεία που ανήκουν στην ίδια περιοχή και τρέχουν συναφή προγράμματα να μοιραστούν τις εμπειρίες και τα συμπεράσματα τους ή ακόμη και να εργαστούν γύρω από ένα θεματικό άξονα και το κάθε σχολείο να αποτελεί κλώνο αυτού του άξονα. Έτσι θέματα που σχετίζονται όπως: καταγραφή μονοπατιών, φαινόμενο του θερμοκηπίου, ανάπτυξη οικοτουρισμού, επιπτώσεις βιομηχανικής ρύπανσης, εγκατάσταση ΒΑΠΕ μπορούν να αποτελούν αυτούς τους κλώνους. Με αυτό τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές των σχολείων να έρθουν σε άμεση ή έμμεση επαφή, να αναζητήσουν εστίες πληροφόρησης και κέντρα ενημέρωσης ταυτόχρονα, να κάνουν κοινές δράσεις και προτάσεις επιδιώκοντας μια ουσιαστική ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας. Μελλοντικά σχέδια: Ολοκλήρωση καταγραφής μονοπατιών και διαδρομών της ευρύτερης περιοχής των Βουκολιών με παράλληλη δημιουργία του ψηφιακού (γεωγραφικού – θεματικού) χάρτη. Γνωριμία με αντίστοιχες περιοχές στην ευρύτερη περιοχή του νησιού.

Ο συντονιστής

Γιακουμάκης Μανώλης