1ο Δημοτικό Σχολείο

ΤυρνάβουΓ΄ Τάξη

Επιμέλεια : κ. Ζιώγας Βάιος Π.Ε. 19 κ. Ζήσκου Ελένη Π.Ε. 70 κ Τζάρτζα Κατερίνα Π.Ε. 70 κ Σίσκου Θεοφανώ Π.Ε. 70 κ. Σουλτάνη Μαr;ia Π.Ε.16.01 κ. Καλόγηρος Δημήτρης Π.Ε.08 κ. Σαπνάρα Ευδοξία Π.Ε.08

Μια μπουκιά ψωμί

Η ιστορία του ψωμιού είναι συνδεδεμένη με την παρουσία του ανθρώπου στη γη.

Το πρώτο αλεύρι δεν είχε καμία ομοιότητα με το σημερινό. Ήταν αλεύρι από καβουρδισμένους ή αποξηραμένους σπόρους που είχαν κοπανιστεί ή τριφτεί ανάμεσα σε δύο λείες πείρες . Αργότερα ,οι άνθρωποι ανακάτευαν το αλεύρι αυτό με νερό και παρασκεύασαν τους πρώτους χυλούς . Στην συνέχεια φτιάχνουν πιο πηχτούς χυλούς που τους έψηναν στη φωτιά ή σε πυρακτωμένους λίθους .

Η ιστορία του ψωμιού

Στην Αρχαία Ελλάδα το ψωμί ήταν πολύ διαδεδομένο . Παρασκευαζόταν και ψηνόταν μόνο στα σπίτια . Η κάθε νοικοκυρά είχε τη δική της επτασφράγιστη (μυστική) συνταγή . Στην Ελλάδα το ψωμί είχε κυρίαρχη θέση άγγιζε όλες τις μεγάλες στιγμές της ζωής . Η ευλάβεια των ανθρώπων, που ποτέ δεν πετούν το ψωμί δείχνει τη σημασία του στη διαβίωση και στη θρησκευτική ζωή .

Επιδίωξη και ευχή κάθε οικογενειάρχη ήταν να εξοικονομήσει το αλεύρι για ολόκληρη τη χρονιά.

Στα σκοτεινά χρόνια των θλίψεων και των δοκιμασιών, το ψωμί ήταν το μέτρο κάθε ευτυχίας, πλούτου και αφθονίας.

Για πολλούς ήταν σύνθημα μιας ολόκληρης γενιάς. Ψωμί, παιδεία ελευθερία.

Στο πέρασμα του χρόνου έγιναν τεράστιες αλλαγές στον τρόπο διαβίωσης. Το ψωμί όμως παραμένει «στήριγμα ζωής».

Το πάντρεμα της σύγχρονης τεχνολογίας με την παράδοση και τη μαστοριά, η χρήση αγνών υλικών, το μεράκι και η αγάπη του φούρναρη και της νοικοκυράς είναι τα στοιχεία που θα διασφαλίσουν και στο μέλλον την παρασκευή του καλού ψωμιού.

Είναι παράδοση και κληρονομιά του πολιτισμού μας που πρέπει να διαφυλάξουμε.

Ένα ταξίδι κουραστικό όμως δημιουργικό και ευλογημένο.

Αφετηρία η σπορά. Οργώνουμε το χωράφι και σπέρνουμε τους σπόρους. Αναπτύσσεται το φύτρο. Οι γεωργοί τα παρατηρούν και τα φροντίζουν. Ο θερισμός είναι το κόψιμο των σταχυών. To αλώνισμα είναι ο χωρισμός των σποριών του σταχυού από τα άχυρα-κοτσάνια.

Το ταξίδι του σιταριού

• Το λίχνισμα, ο πλήρης διαχωρισμός (ξεκαθάρισμα) του καρπού ακόμα και από τα μικρότερα άχυρα. Με το λίχνισμα μένει το καθαρό σιτάρι. Οι γεωργοί μαζεύουν τους σπόρους σε σακιά και τους μεταφέρουν στον μύλο για να τους αλέσουν.

• Το άλεσμα η διαδικασία μετατροπής του σπυριού του σιταριού σε σκόνη, αλεύρι. Κατόπιν στέλνεται στα αρτοποιεία και τα σούπερ μάρκετ.

Ύστερα τα άξια χέρια των γυναικών και των φουρνάρηδων για την παρασκευή του ψωμιού.

Κοσκίνισμα αλευριού. Ανακάτεμα υλικών, αλεύρι, νερό,

μαγιά ή προζύμι. Ζύμωμα, τα υλικά γίνονται μια

ομοιόμορφη μάζα. Ωρίμανση, το ζυμάρι παίρνει έναν

υπνάκο. Ψήσιμο στους φούρνους.

Την πολύτιμη και αναγκαία αυτή αποστολή στα χρόνια μας την ανέλαβαν οι αρτοποιοί.

Η Παλαιά Διαθήκη αναφέρει πολλές φορές το ψωμί.• Οι ισραηλίτες με τον Μωυσή βρέθηκαν

στην έρημο, έφαγαν το «μάνα»• Ένα κοράκι έφερνε ψωμί και κρέας,

κάθε απόγευμα στον προφήτη Ηλία.

Η θέση του άρτου στη θρησκεία

Στην καινή Διαθήκη έχουμε. • Ο Χριστός με 5 άρτους τάισε χιλιάδες

ανθρώπους.• Στον Μυστικό Δείπνο ο Ιησούς ευλόγησε το

ψωμί, έκοψε κομμάτια και είπε «Λάβετε, φάγετε, αυτό είναι το σώμα μου».• «Το άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν

σήμερον». Παρακαλούμε το θεό στην Κυριακή Προσευχή.

Χωρίς άρτο δεν μπορεί να γίνει η Θεία λειτουργία.

Το ψωμί χρησιμοποιείται στη χριστιανική λατρεία και σε άλλες περιπτώσεις.

ΑντίδωροΑρτοκλασίαΕυχέλαιοΧριστόψωμαΛαμπρότηταΛαγάνα.

• Άσπρο• Μαύρο• Ολικής αλέσεως• Χωριάτικο• Με προζύμι• Πολύσπορο• Λαγάνα• Χριστόψωμο• Τυρόψωμο• Ελαιόψωμο• Σταφιδόψωμο• Καρυδόψωμο• Σικάλεωs• Ψωμί για τοστ

Είδη ψωμιού

Το ψωμί είναι η βασική και παραδοσιακή τροφή του ανθρώπου.

Είναι ο σημαιοφόρος των τροφών.Έχει πολλούς υδατάνθρακες πρωτεΐνες και αρκετές

βιταμίνες που βοηθούν το σώμα μας να αναπτυχθεί και κάνουν καλό στην υγεία μας.

Διατροφική αξία

Χτίζει γερούς οργανισμούς !!!

Οι θρεπτικές ουσίες που δίνει είναι:• Η κυταρρίνη• Το άμυλο• Η γλουτένη • Η βιταμίνη Ε• Οι βιταμίνες • Το μαγνήσιο • Φυτικές ίνες

• Εμείς ψωμί δεν είχαμε λουκούμια εγυρέψαμε.• Η βιάση ψήνει το ψωμί μα

δεν καλοψήνει.• Σίγουρο ψωμί σε τρύπιο

σακούλι.

Λαϊκές εκφράσεις

• Ο πεινασμένος καρβέλια ονειρεύεται.• Όποιος έχει νου και γνώση, πριν πεινάσει θα ζυμώσει.• Ο νηστικός καρβέλια ονειρεύεται.

• Είπε το ψωμί ψωμάκι.• Φάγαμε ψωμί και αλάτι.• Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα

'χεις.

• Ακριβός στα πίτουρα και φτηνός στ’ αλεύρι.

• Αυτή η δουλειά έχει πολύ ψωμί.• Βγάζω το ψωμί μου.

• Δουλεύει για το ψωμί του.• Βγάζει από κρύο φούρνο ζεστό ψωμί.• Λίγα είναι τα ψωμιά του.

• Ψωμί δεν είχαμε τυρί μας ήρθε. • Ψωμί μη λείψει σπίτι

μας ,φούρνος να μην καπνίσει .• Χωρίς προζύμι ψωμί δεν

γίνεται.

• Το έδωσε για ένα κομμάτι ψωμί.• Ο χορτάτος λέει ψωμί κι ο νηστικός

ψωμάκι.• Για ένα κομμάτι ψωμί το αγόρασα.

• Όποιος βαριέται να ζυμώσει πέντε μέρες κοσκινάει.• Αυτό είναι ψωμοτύρι για μένα.• Να τιμάς το ψωμί που τρως.

Το ψωμί στον ποιητικό στίχο

• «Σκύβω της γης και σαν ψωμί φιλώ το μυρισμένο χώμα».

(Νίκος Καζαντζάκης)

« Να σας πω πως γίνεταικαι στον κόσμο δίνεταιαπ το σπόρο το σταράκιτο γλυκό-γλυκό ψωμάκι».( Χ. Σακελλαρίου)

• « οι νιες ζυμώνουνε ψωμί κι οι γριές το φούρνο πολεμάνε

κι όλοι αρχινούν τραγούδια της δουλειάς το μόχθο ν αλαφρώσουν». (Νίκος Καζαντζάκης)

Σαν το σιτάρι σπέρνεται στον κόσμο η αλήθεια κι απ’ τον καθάριο σπόρο της φυτρώνουν παραμύθια. 

Καλότυχος, όποιος μπορεί τα στάχυα να θερίσει και το σιτάρι απ’ τ’ άχυρο καλά να ξεχωρίσει. 

Για το μικρό τον κόπο του μεγάλο κέρδος μένει: Όλη η αλήθεια που θα βρει στα ψέματα κρυμμένη.   ((Γεώργιος Δροσίνης) 

Η ομάδα εργασίαςΑΓΡΑΦΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑΑΛΜΠΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣΓΚΑΡΑΒΕΛΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣΓΚΑΡΑΓΚΟΥΝΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑΓΚΑΡΛΕΜΟΣ ΣΤΕΡΙΟΣΓΚΑΤΖΗΡΟΥΛΗ ΜΑΡΙΑΝΘΗΓΚΟΥΛΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣΓΚΟΥΛΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΔΕΛΛΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣΕΞΑΡΧΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ-ΡΑΦΑΗΛΕΞΑΡΧΟΥ ΘΕΟΦΑΝΩΖΑΜΠΑΚΙΚΑΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣΚΑΚΑΔΙΑΡΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΑΚΑΜΙΛΗ ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΗΚΑΤΣΑΚΙΩΡΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑΚΟΥΚΟΥΛΙΑΤΡΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣΚΟΥΤΑΛΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣΛΑΖΟΥ ΜΑΡΚΕΛΛΑΜΟΥΖΑΚΙ ΓΙΑΝΙΜΟΥΣΤΑΚΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣΜΠΑΝΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣΜΠΛΑΚΟΥ ΘΩΜΑΗΤΖΟΥΧΑΛΑ ΜΑΡΙΑ

ΚΑΤΣΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑΤΣΕΝΑ ΑΛΕΣΙΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΚΟΚΡΗΤΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣΜΑΡΓΑΡΙΤΗ ΜΑΡΙΑΜΟΥΤΣΑ ΜΑΡΚΟΜΥΛΩΝΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣΝΙΤΣΟ ΝΙΚΟΛΑΟΣΝΤΕΛΛΑ ΕΛΛΗ-ΑΣΠΑΣΙΑΠΑΤΣΙΚΑΣ ΖΗΣΗΣΠΕΡΙΦΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣΡΑΜΑΝΤΑΝΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑΣΑΝΤΙΚΗ ΖΩΗΣΕΚΗ ΑΤΖΕΛΙΝΑΣΕΡΙΦΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣΤΑΝΤΣΙΟΥΡΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣΤΣΑΚΙΡΗ ΑΚΟ ΚΟΡΙΝΑΤΣΕΖΜΑ ΜΑΡΙΟΤΣΟΥΚΑΡΕΛΑΣ ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΣΥΦΟΥΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣΦΟΥΣΚΑΡΙΝΗΣ ΑΛΕΞΙΟΣΧΑΡΧΑΝΤΗ ΑΡΙΑΔΝΗΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ