δευτεροσ τομοσ

τριτομο εργο

οι κορυφαιοι ολων των εποχων

100_btomos_final.indd 5 4/30/09 8:47:02 PM

περιεχομενα

ΠΡΟλΟγΟσ εΚΔΟσησ 13ΚΩνσΤΑνΤινΟσ ΚΑΒΑΦησ 16νιΚΟσ ΚΑΖΑνΤΖΑΚησ 24σΤελιΟσ ΚΑΖΑνΤΖιΔησ 30ΜΑΡιΑ ΚΑλλΑσ 36ιΩΑννησ ΚΑΠΟΔισΤΡιΑσ 42ΚΩνσΤΑνΤινΟσ ΚΑΡΑθεΟΔΩΡη 50γεΩΡγιΟσ ΚΑΡΑΪσΚΑΚησ 58ΚΩνσΤΑνΤινΟσ ΚΑΡΑΜΑνλησ 64ΚΟΡνηλιΟσ ΚΑσΤΟΡιΑΔησ 70Κλεισθενησ 76θεΟΔΩΡΟσ ΚΟλΟΚΟΤΡΩνησ 82ΑΔΑΜΑνΤιΟσ ΚΟΡΑησ 90ΚΟσΜΑσ Ο ΑιΤΩλΟσ 96ΚΑΡΟλΟσ ΚΟύν 104ΚΩνσΤΑνΤινΟσ ΠΑλΑιΟλΟγΟσ 110λΑΚησ λΑΖΟΠΟύλΟσ 116γΡηγΟΡησ λΑΜΠΡΑΚησ 122λεΩνιΔΑσ 128ΜΑνΟσ λΟΪΖΟσ 136γιΑννησ ΜΑΚΡύγιΑννησ 142νιΚΟλΑΟσ ΜΑΡγιΩΡησ 150ΜεγΑσ ΑλεΞΑνΔΡΟσ 156ΜεγΑσ ΚΩνσΤΑνΤινΟσ 164ΜελινΑ ΜεΡΚΟύΡη 172ιΩΑννησ ΜεΤΑΞΑσ 178ΔηΜηΤΡησ ΜηΤΡΟΠΟύλΟσ 184ελενΑ ΜΟύΖΑλΑ 192νιΚΟσ ΜΠελΟγιΑννησ 198λΑσΚΑΡινΑ ΜΠΟύΜΠΟύλινΑ 204ΔηΜηΤΡησ νΑνΟΠΟύλΟσ 210νιΚΟσ ΞύλΟύΡησ 216ΟθΩν Α’ 224ΟΜηΡΟσ 232ΚΩσΤησ ΠΑλΑΜΑσ 240ΑλεΞΑνΔΡΟσ ΠΑνΑγΟύλησ 246

100_btomos_final.indd 8 4/30/09 8:47:03 PM

1 0 0 μ ε γ α λ ο ι ε λ λ η ν ε σ

13

προλοΓοΣ εκδοΣΗΣ ΑΠο τον θΑνο βερεμη

Οι «εΚΑΤΟ ΜεγΑλΟι ελληνεσ» είναι προϊόν επιλογής ενός κοινού

ελλήνων το οποίο προέρχεται από διάφορες βαθμίδες εκπαίδευσης

και επαγγελματικής προέλευσης. Οι εκλέκτορες συνεπώς έχουν την

εγκυρότητα της κοινής γνώμης και γι’ αυτό οι επιλογές παρουσιά-

ζουν ευρύτερο ενδιαφέρον για τον ερευνητή.

Οι ΑΡχΑιΟι εχΟύν ΠΡΩΤεύΟύσΑ θεση στην νεοελληνική συνείδη-

ση και γι’ αυτό ενσωματώθηκαν στους «εκατό» πολυάριθμοι μεγάλοι

διανοητές, πολιτικοί, καλλιτέχνες, συγγραφείς και επιστήμονες της

αρχαιότητας. Αποδεικνύεται ακόμη ότι οι εκλογείς έχουν εκτεθεί σε

αρκετές πληροφορίες για την αρχαία ελλάδα αφού επέλεξαν μεταξύ

άλλων προσωπικότητες λιγότερο γνωστές όπως ο Κλεισθένης ή ο

Αρχιμήδης. η προτίμηση για το Βυζάντιο είναι περιορισμένη αλλά

δημιουργική καθώς ο Μέγας Κωνσταντίνος και ο ιουστινιανός πολι-

τογραφούνται ως ημέτεροι.

ΜΟνΟ εΠΤΑ γύνΑιΚεσ κοσμούν τους «εκατό» αλλά τουλάχιστον μία

πλησιάζει τους δέκα επικρατέστερους, ενώ η Κάλλας θα έπρεπε να

βρίσκεται ανάμεσά τους. εντυπωσιακή είναι η παντελής απουσία

νεοελλήνων ζωγράφων και γλυπτών. Από τους ζωντανούς απουσι-

άζουν ο Μόραλης, ο Τάκης και η χρύσα, από τους αποδημήσαντες,

ο γκύζης, ο Βολανάκης, ο Μαλέας, ο Παπαλουκάς, ο χατζηκυριάκος

100_btomos_final.indd 13 4/30/09 8:47:03 PM

14

γκίκας, ο Τσαρούχης, ο σκλάβος και τόσοι άλλοι. Από την μουσική

απουσιάζουν επίσης οι έντεχνοι συνθέτες όπως ο χρήστου, ο Ξενά-

κης και ο σκαλκώτας, αλλά περιλαμβάνεται ο Μητρόπουλος και πολ-

λοί αγαπητοί στο μεγάλο κοινό συνθέτες.

ενΩ ΟΜΩσ εΚΠΡΟσΩΠειΤΑι εΠΑΡΚΩσ η λαϊκή μουσική, απουσιά-

ζει η ελαφρά. Ο Αττίκ, ο σογιούλ, ο γούναρης και περιέργως η τρα-

γουδίστρια της νίκης, η σοφία Βέμπο. στην λογοτεχνία υπάρχει η βα-

σική εκπροσώπηση, μολονότι ο Καβάφης θα μπορούσε να βρίσκεται

επάξια στους δέκα. Το θέατρο και ο κινηματογράφος έχουν επίσης

σημαντικούς εκπροσώπους, με σοβαρή όμως απουσία του Μιχάλη

Κακογιάννη που μας έδωσε τη «στέλλα», το «Κορίτσι με τα Μαύρα»,

τον «Ζορμπά» και τόσα άλλα έργα. η συγκατοίκηση του Άρη Βελου-

χιώτη με τον γεώργιο Παπαδόπουλο και τον χαρίλαο Φλωράκη, απο-

δεικνύει το εύρος των πολιτικών προτιμήσεων του κοινού που έλαβε

μέρος στην ψηφοφορία.

Αν σύγΚΡινΟύΜε ΤελΟσ τα αποτελέσματα των «εκατό ελλήνων» με

τους αντίστοιχους Άγγλους, θα βρούμε στους δικούς μας λιγότερους

αθλητές και αστέρες της ψυχαγωγίας. θα ανακαλύψουμε επίσης ότι

διαθέτουμε και πίστη στο άστρο μας όπως ίσως αποδεικνύει και η

επιλογή ενός Έλληνα αστρολόγου ανάμεσα στους «εκατό».

Οι σύνΤΟΜεσ ΠεΡιγΡΑΦεσ των 100 «Μεγάλων» που περιέχει ο τό-

μος αυτός είναι έργο εκλεκτών ελλήνων μελετητών της αρχαιότη-

τας, του μεσαίωνα και του νεώτερου ελληνισμού. Με την συμμετο-

χή τους αυτή προσφέρουν στο ελληνικό κοινό μια γνωριμία με τους

«μεγάλους» που πιστεύουμε ότι θα διαρκέσει. Αν από την προσπά-

θεια επιλογής των «εκατό Μεγάλων ελλήνων» μείνει η υπόμνηση

ατόμων που πλούτισαν με διάφορους τρόπους τη ζωή μας και, ακόμα

καλύτερα, αν το εγχείρημα μας προκαλέσει την ανάγκη να τους ανα-

καλέσουμε μέσα από τη γνωριμία με το έργο τους, τότε η προσπάθεια

αυτή θα έχει εκπαιδευτικό αποτέλεσμα με μεγάλη απήχηση.

100_btomos_final.indd 14 4/30/09 8:47:03 PM

16

100_btomos_final.indd 16 4/30/09 8:47:04 PM

1 0 0 μ ε γ α λ ο ι ε λ λ η ν ε σ

17

κωνΣταντινοΣ π. καΒαφΗΣ

Με κριτήριο την παγκόσμια αναγνώριση του ποιητικού έργου του, ο Κωνσταντίνος Π. Καβάφης θεωρείται ο σημα-ντικότερος ποιητής της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας. η διεθνής απήχηση και καταξίωση της ποίησής του είναι πολύ μεγαλύτερες από εκείνες του έργου του σεφέρη και του ελύτη, των δύο ελλήνων ποιητών που τιμήθηκαν με το βραβείο νόμπελ λογοτεχνίας. Ποιητής της ελληνικής διασποράς, αποκλίνοντας από την ελλαδική ποίηση της εποχής του, ο Καβάφης δημιούργησε με ασκητική προ-σήλωση ένα μικρής έκτασης έργο (το επίσημο σώμα της ποίησής του αποτελείται από μόλις 154 σύντομα ποιήμα-τα) που όμως διακρίνεται για το φιλοσοφικό βάθος, την πρωτοποριακή έκφραση, το μεγάλο εύρος των θεμάτων και κυρίως το συγχρονισμό με έναν ειρωνικό τρόπο θεώ-ρησης της πραγματικότητας, ο οποίος είναι σήμερα πε-ρισσότερο σύγχρονος σε σύγκριση με την εποχή του.

ΑΠο τον ευριΠιδη γΑρΑντουδη

(22/100)

100_btomos_final.indd 17 4/30/09 8:47:04 PM