Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗ

α) Καβαθηθή εηξσλία

β) Καβαθηθά ζύκβνια

γ) Δηθόλεο ηεο πνίεζεο ηνπ

δ) Η θξηηηθή γηα ην έξγν ηνπ

Σν ζηνηρείν ηεο εηξσλίαο ζηα

πνηήκαηα ηνπ Καβάθε…

Ο Καβάθεο ζηα πνηήκαηά ηνπ ρξεζηκνπνηεί ζπρλά ην ζηνηρείν ηεο εηξσλείαο, πνπ ηνπο πξνζδίδεη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ. Σηελ πνίεζή ηνπ ζπλαληάκε ηξία είδε εηξσλείαο: ηε ιεθηηθή πνπ επηηπγράλεηαη κε ιεθηηθά ζρόιηα ηνπ πνηεηή, ηε δξακαηηθή πνπ δεκηνπξγείηαη κε ηελ αληίζεζε αλάκεζα ζηηο πξνζέζεηο ησλ εξώσλ θαη ηηο εμειίμεηο πνπ έρνπλ ηα γεγνλόηα, θαη ηελ ηξαγηθή θαηά ηελ νπνία ν αλαγλώζηεο γλσξίδεη πξάγκαηα πνπ αγλννύλ νη ήξσεο.

Χαξαθηεξηζηηθό παξάδεηγκα αμηνπνίεζεο ηεο εηξσλείαο

βξίζθνπκε ζην «Αιεμαλδξηλνί Βαζηιείο». Εδώ βιέπνπκε ηελ

Κιενπάηξα λα πξαγκαηνπνηεί κηα ηειεηή, γεκάηε πνιπηέιεηα γηα

λα εληππσζηάζεη ηνπο ερζξνύο αιιά θαη ηνπο πνιίηεο ηεο. Η

εηξσλεία ιεηηνπξγεί ζε δύν επίπεδα, αθελόο ε ηξαγηθή εηξσλεία

θαζώο νη αλαγλώζηεο γλσξίδνπλ όηη ε Κιενπάηξα ζύληνκα ζα

πεζάλεη θη αθεηέξνπ ε δξακαηηθή εηξσλεία θαζώο ε Κιενπάηξα

δελ μεγειά ηνπο Αιεμαλδξηλνύο πνπ γλσξίδνπλ πόζν ςεύηηθε

είλαη απηή ε ηειεηή.

Έληνλε εηξσλεία βξίζθνπκε θαη ζην «Πεξηκέλνληαο ηνπο

Βαξβάξνπο». Τν πνίεκα καο δίλεηαη κε ηε κνξθή δηαιόγνπ κε

βαζηθό εξώηεκα γηα πνην ιόγν επηθξαηεί ηόζε αλαζηάησζε ζηελ

πόιε θαη κε ζηαζεξή απάληεζε ην γεγνλόο όηη ζήκεξα ζα

θηάζνπλ νη Βάξβαξνη. Όινη νη θάηνηθνη ηεο πόιεο είλαη έηνηκνη λα

παξαδνζνύλ ζηνπο βαξβάξνπο, πεξηκέλνληαο από απηνύο ηε

ζσηεξία. Η λύρηα όκσο θηάλεη θαη νη βάξβαξνη δελ έξρνληαη, κηα

αλαηξνπή ζηηο πξνζδνθίεο ησλ πνιηηώλ πνπ απνηειεί θαη ηε

δξακαηηθή εηξσλεία ζηελ νπνία νθείιεηαη ε ηδηαίηεξε γνεηεία ηνπ

πνηήκαηνο απηνύ.

Η εηξσλεία ηνπ πνηεηή είλαη παξνύζα θαη ζην «Νένη ηεο ηδώλνο (400 κ.Χ.)», όπνπ παξνπζηάδνληαη κεξηθνί λένη λα δηαζθεδάδνπλ κε ηελ απαγγειία επηγξακκάησλ. Αλάκεζα ζ’ απηά είλαη θαη ην επηηάθην ηνπ Αηζρύινπ, ζην νπνίν ν ηξαγηθόο πνηεηήο αλαθέξεηαη κόλν ζηε ζπκκεηνρή ηνπ ζηε κάρε ηνπ Μαξαζώλα. Απηό πξνθαιεί ηελ αγαλάθηεζε ελόο λένπ πνπ ζεσξεί όηη ν Αηζρύινο ζα έπξεπε λα αλαθεξζεί θπξίσο ζηελ πνίεζή ηνπ. Ο πνηεηήο παξνπζηάδεη ην λέν λα απεπζύλεηαη κε ππεξβνιηθή έληαζε πξνο ηνλ Αηζρύιν, θάλνληαο αηζζεηή ηε ιεθηηθή εηξσλεία ηνπ Καβάθε.Παξαηεξνύκε, επνκέλσο, όηη ν πνηεηήο ρξεζηκνπνηεί ηελ εηξσλεία γηα λα πεηύρεη δηαθνξεηηθνύο ζθνπνύο θάζε θνξά. Κάπνηε ππνλνκεύεη ηηο πξνζπάζεηεο ησλ εξώσλ ηνπ, άιινηε κε ηελ αλαηξνπή ζην ηέινο ηνπ πνηήκαηνο ηνπ δίλεη ελδηαθέξνλ θη άιινηε θαηνξζώλεη λα απνζηαζηνπνηείηαη από ηηο απόςεηο πνπ εθθξάδνπλ νη ήξσέο ηνπ.

Τα ζύμβολα ζηην ποίηζη ηος

Καβάθη…

• Ο Καβάθεο ζηα πνηήκαηά ηνπ γηα λα κπνξέζεη λα εθθξάζεη ηηο απόςεηο ηνπ γηα ζεκαληηθά ζέκαηα ηεο αλζξώπηλεο δσήο ρξεζηκνπνηεί ζύκβνια. Τα ζύκβνια απηά είλαη πξόζσπα ή γεγνλόηα ζηα νπνία ν πνηεηήο ζπκππθλώλεη ηα λνήκαηα πνπ ζέιεη λα εθθξάζεη. Ο πνηεηήο ρξεζηκνπνηεί πνηθηιία ζπκβόισλ ηα νπνία ζπλήζσο ηα αληιεί από ηελ ηζηνξία ή ην κύζν.Χαξαθηεξηζηηθό παξάδεηγκα απνηειεί ην πνίεκα «Θζάθε», όπνπ ν πνηεηήο παίξλεη ην κύζν ηνπ Οδπζζέα θαη αιιάδεη ην ξόιν ηεο Θζάθεο, ε νπνία από ηόπνο επηζηξνθήο γίλεηαη ην ζύκβνιν ησλ ζηόρσλ πνπ νη άλζξσπνη ζέηνπλ ζηε δσή ηνπο. Ο Καβάθεο ζπκβνπιεύεη ηνλ αλαγλώζηε λα μεθηλήζεη έλα ηαμίδη πξνο ηελ Θζάθε, ζηε δηάξθεηα ηνπ νπνίνπ ζα έρεη ηελ επθαηξία λα απνθηήζεη πνιιέο εκπεηξίεο, γλώζεηο θαη απνιαύζεηο. Η Θζάθε επνκέλσο απνηειεί ην θίλεηξν πνπ ζα νδεγήζεη ηνλ αλαγλώζηε ζην κεγάιν ηαμίδη ηεο δσήο.

Έλα πνίεκα ζην νπνίν ν Καβάθεο αληιεί ηα ζύκβνιά ηνπ από ηελ ηζηνξία είλαη ην

«Απνιείπεηλ ν ζεόο Αληώληνλ». Σ’ απηό, ν πνηεηήο εζηηάδεη ηελ πξνζνρή ηνπ ζηνλ

Αληώλην ιίγν πξνηνύ εηηεζεί από ηνλ Οθηαβηαλό. Ο Αληώληνο ζύληνκα ζα ράζεη ηελ

εμνπζία ηεο Αηγύπηνπ, ηελ Κιενπάηξα θαη ηα πινύηε ηνπ, ηα νπνία ν πνηεηήο ηα

ζπκππθλώλεη ζην όλνκα ηεο Αιεμάλδξεηαο, θαζηζηώληαο έηζη ηελ πόιε ηνπ ζύκβνιν

ησλ πην πνιύηηκσλ απνθηεκάησλ. Παξάιιεια, ν Αληώληνο ζπκβνιίδεη ηνπο

αλζξώπνπο νη νπνίνη έξρνληαη αληηκέησπνη κε ηελ απώιεηα θαη ηνπο νπνίνπο ν

πνηεηήο ζπκβνπιεύεη λα δηαηεξήζνπλ ηελ αμηνπξέπεηά ηνπο.

Έλα δηαθνξεηηθό είδνο ζπκβόινπ, ην νπνίν ν πνηεηήο δελ ην αληιεί από ηελ ηζηνξία,

ζπλαληάκε ζην πνίεκα «Τείρε». Εδώ ν Καβάθεο ζέινληαο λα εθθξάζεη ηελ

απόγλσζε πνπ ηνπ πξνθαιεί ην γεγνλόο όηη ζηε δσή ηνπ ππάξρνπλ πνιινί

πεξηνξηζκνί δεκηνπξγεί κηα εηθόλα όπνπ παξνπζηάδεη ηνλ εαπηό ηνπ απνθιεηζκέλν

από ςειά ηείρε. Με ηα «Τείρε» ν Καβάθεο θαηνξζώλεη λα ζπκβνιίζεη όια ηα είδε

πεξηνξηζκώλ, αθήλνληαο ηνλ αλαγλώζηε λα απνθαζίζεη αλ πξόθεηηαη γηα εζηθνύο,

ζξεζθεπηηθνύο, θνηλσληθνύο ή πξνζσπηθνύο πεξηνξηζκνύο.

Παξαηεξνύκε όηη ν Καβάθεο κε ηε βνήζεηα ησλ ζπκβόισλ θαηνξζώλεη λα εθθξάζεη

ζεκαληηθέο αιήζεηεο γηα ηε δσή κε έκκεζν ηξόπν, θαζηζηώληαο ηα ζύκβνια πνπ

επηιέγεη θνξείο πνιιαπιώλ ελλνηώλ θαη κελπκάησλ. Ο ζπκβνιηζκόο ζηελ πνίεζή

ηνπ ππήξμε ηδηαίηεξα γόληκνο θαζώο καο πξνζέθεξε ζύκβνια δηαρξνληθά θαη

πνιπζήκαληα.

Εικόνερ ομοπθιάρ ζηα επυηικά

ποιήμαηα ηος Καβάθη…

Ο Καβάθεο ζηα εξσηηθά ηνπ πνηήκαηα απνηππώλεη ζπλήζσο ηελ εηθόλα ηεο νκνξθηάο κέζα από ηε κνξθή ελόο σξαίνπ εθήβνπ, κνξθή πνπ ζπρλά αληιείηαη από ην παξειζόλ ηνπ πνηεηή. Ο πνηεηήο θαηαθεύγεη ζηηο κλήκεο ηνπ γηα λα επαλαθέξεη θαη λα δηαζώζεη ζηνπο ζηίρνπο ηνπ ηελ άξηηα νκνξθηά θάπνηνπ λένπ ή ηελ νκνξθηά θάπνηνπ πξνζώπνπ, ρσξίο λα καο δηεπθξηλίδεη ην θύιν ηνπ.Χαξαθηεξηζηηθό παξάδεηγκα ηεο νκνξθηάο, όπσο ηελ αληηιακβάλεηαη ν Καβάθεο, βξίζθνπκε ζην πνίεκα «Ζσγξαθηζκέλα».

«ΖΩΓΡΑΦΘΜΕΝΑ»

Σελ εξγαζία κνπ ηελ πξνζέρσ θαη ηελ αγαπώ.Μα ηεο ζπλζέζεσο κ’ απνζαξξύλεη ζήκεξα ε βξαδύηεο.

Η κέξα κ’ επεξέαζε. Η κνξθή ηεοόιν θαη ζθνηεηληάδεη. Όιν θπζά θαη βξέρεη.

Πηόηεξν επηζπκώ λα δσ παξά λα πσ.ηε δσγξαθηάλ απηή θπηηάδσ ηώξα

έλα σξαίν αγόξη πνπ ζηκά ζηε βξύζηεπιάγηαζελ, αθνύ ζ’ απέθακε λα ηξέρεη.Ση σξαίν παηδί· ηη ζείν κεζεκέξη ην έρεηπαξκέλν πηα γηα λα ην απνθνηκίζεη. —Κάζνκαη θαη θπηηάδσ έηζη πνιιήλ ώξα.

Καη κεο ζηελ ηέρλε πάιη, μεθνπξάδνκαη απ’ ηελ δνύιεςή ηεο.

Ο πνηεηήο κε έρνληαο ηελ θαηάιιειε δηάζεζε λα γξάςεη πνίεζε ζηξέθεη ηελ πξνζνρή ηνπ ζ’ έλαλ πίλαθα πνπ παξνπζηάδεη έλα σξαίν αγόξη ην νπνίν έρεη απνθνηκεζεί δίπια ζε κηα βξύζε. Η νκνξθηά ηνπ αγνξηνύ πξνζθέξεη ηδηαίηεξε επράξηζηε ζηνλ πνηεηή πνπ βξίζθεη ζ’ απηόλ ηνλ πίλαθα «δσγξαθηζκέλα» όζα ν ίδηνο ζα ήζειε λα εθθξάζεη κε ηνπο ζηίρνπο ηνπ.

Μηα παξόκνηα εηθόλα νκνξθηάο βξίζθνπκε ζην πνίεκα «Ο θαζξέπηεο ζηελ

είζνδν», όπνπ ν Καβάθεο καο παξνπζηάδεη έλαλ όκνξθν λέν, ππάιιειν

ελόο ξάπηε πνπ πεγαίλεη λα παξαδώζεη κηα παξαγγειία ζ’ έλα πινύζην

ζπίηη. Ο λεαξόο πεξηκέλνληαο θνηηάδεηαη ζηνλ θαζξέθηε ηεο εηζόδνπ θαη

θηηάρλεη ηε γξαβάηα ηνπ. Εδώ ν πνηεηήο δίλεη ην ιόγν ζηνλ παιηό θαζξέθηε, ν

νπνίνο δειώλεη ραξνύκελνο γηαηί παξόιν πνπ ζηε καθξόρξνλε ύπαξμή ηνπ

έρεη δεη πνιιά πξόζσπα, απηή είλαη ε πξώηε θνξά πνπ δέρηεθε πάλσ ηνπ

κηα ηόζν ηέιεηα κνξθή.

Μηα δηαθνξεηηθή πξνζέγγηζε έρνπκε ζην πνίεκα «Γθξίδα» όπνπ ν πνηεηήο, κε αθνξκή

έλα νπάιην πνπ θνηηάδεη, ζπκάηαη ηα γθξίδα κάηηα ελόο αγαπεκέλνπ ηνπ πξνζώπνπ, πνπ

δελ καο απνθαιύπηεη ην θύιν ηνπ. Ο πνηεηήο καο αλαθέξεη όηη κε ην πξόζσπν απηό είρε

ζπλάςεη κηα ζύληνκε εξσηηθή ζρέζε πξηλ είθνζη ρξόληα θαη είλαη ζίγνπξνο πσο ν ρξόλνο

ζα έρεη θζείξεη ηελ νκνξθηά ηνπ γη’ απηό θαη δεηά από ηε κλήκε ηνπ λα δηαηεξήζεη ηελ

νκνξθηά απηή όπσο ήηαλ όηαλ δνύζαλ ηνλ έξσηά ηνπο.

Οη σξαίνη λένη, επνκέλσο, απνηεινύλ γηα ηνλ πνηεηή ηελ ηδαληθή έθθξαζε ηεο νκνξθηάο,

ηδίσο κάιηζηα κε ηε ζθέςε όηη ε νκνξθηά ηνπο είλαη παξνδηθή. Γη’ απηό θαη κηα πνιύηηκε

ιεηηνπξγία ηεο πνίεζεο είλαη ε απνηύπσζε θαη ε δηαηήξεζε αλαιινίσηεο ηεο εθεβηθήο

νκνξθηάο. Η λεόηεηα ραξίδεη ηελ αξηηόηεηα πνπ απνδεηά ν πνηεηήο γηα λα ζαπκάζεη θαη λα

εκπλεπζηεί.

΄Ηξεπε ο Καβάθηρ ελληνικά;

Το ερώτημα: «ήξερε ο Καβάφης ελληνικά;» το προκάλεσε η διαβόητη για το

δογματισμό της απόφανση του Σεφέρη για τους «τρεις ποιητές μας», Σολωμό, Κάλβο

και Καβάφη, που «δεν ήξεραν ελληνικά».

Σε μια πρόσφατη μελέτη μου για τη γλώσσα του Σολωμού παρατηρούσα ότι η

προκλητική αυτή παρέμβαση του Σεφέρη συνεξέφραζε, την ιστορική εκείνη στιγμή

(1936/37), «τη νέα προσπάθεια για την επίσημη, εκ των άνω, επιβολή της νέας,

"δημοτικής", "εθνικής" κοινής με τη Νεοελληνική Γραμματική (1941) του Μ.

Τριανταφυλλίδη, της οποίας προπαγανδιστής και πάτρωνας ήταν ακριβώς ο ανώτατος

πολιτικός προϊστάμενος (και) του Σεφέρη: ο Ι. Μεταξάς».

Ο Καβάφης και οι άλλοι δύο συγκατηγορούμενοί του στο έκτακτο γλωσσοδικείο του

Σεφέρη είχαν, παρά τις μεγάλες διαφορές μεταξύ τους, ένα κοινό γνώρισμα: ήταν και οι

τρεις Ελληνες της Διασποράς, που είχαν περάσει όλη τη ζωή τους, όπως π.χ. και ο

Κοραής, έξω από την Ελλάδα, σ' ένα πολυγλωσσικό περιβάλλον, ήταν και οι τρεις

πολύγλωσσοι και είχαν την εξαιρετική τύχη να μην πάνε ποτέ σ' ελληνικό σχολείο - και

επομένως δεν ήταν καθόλου προδιατεθειμένοι να ξαπλώσουν, μετά θάνατον και παρά

τη θέλησή τους, στη «δημοτικιστική»προκρούστεια κλίνη του Μεταξά, του Σεφέρη, του

Τριανταφυλλίδη.

α) Τν γισζζηθό μίγμα ησλ ειιήλσλ εκπόξσλ ηεο Γηαζπνξάο απνηεινύζε ηε βάζε ηεο γιώζζαο ηνπ

Καβάθε.

β) Η ποιηηική γιώζζα ηνπ Καβάθε απνηειεί έλα μίγμα, ηνπ νπνίνπ βαζηθό πιηθό είλαη ε κεηξηθή ηνπ

γιώζζα θαη ε γιώζζα πνπ κηιηόηαλ ζην άκεζν θνηλσληθό ηνπ πεξηβάιινλ· ζ' απηό έρνπλ πξνζκηρζεί

γισζζηθά ζηνηρεία πνπ έρνπλ αληιεζεί από ηνπο αξραίνπο θαη ηνπο κεζαησληθνύο έιιελεο ζπγγξαθείο,

πνπ δηάβαδε ν Καβάθεο.

γ) Τν γισζζηθό απηό μίγμα ππνζηεξίδεηαη ζεσξεηηθά από ηελ αληίιεςε ηνπ Καβάθε γηα ηε ζπλέρεηα ηεο

ειιεληθήο γιώζζαο - κηα αληίιεςε πνπ εθηείλεηαη ζ' νιόθιεξε ηελ ειιεληθή ηζηνξία.

δ) Ο Καβάθεο έκεηλε ζςνειδηηά ακέηνρνο ζην «γισζζηθό αγώλα» πνπ ππξνδόηεζε ην Ταξίδι (1888) ηνπ

Ψπράξε - ζ' αληίζεζε κε ηνπο Διιελεο ηεο «εκπνξηθήο» Γηαζπνξάο Π. Βιαζηό θαη Α. Πάιιε·

ηαπηόρξνλα, δελ πήξε κέξνο ζηνπο (ςεπην-)εζληθνύο αγώλεο, πνπ ζπγθιόληζαλ ηελ Διιάδα ηεο επνρήο

ηνπ: ν Καβάθεο ήηαλ θαη ζηα «εζληθά» δεηήκαηα, όπσο θαη ζηελ πνίεζή ηνπ, έλαο «θξηηηθόο ξεαιηζηήο».

ε) Ο Καβάθεο δελ κπνξνύζε λα ππνηάμεη ηηο καλλιηεσνικέρ-ποιηηικέρ εκθπαζηικέρ ηος ανάγκερ ζε ένα

«γισζζηθό κνληέιν» - νύηε ηνπ Κνξαή, ηνπ Κόληνπ ή ηνπ Ψπράξε.

Δλα ππνηηζέκελν γισζζηθό «ιάζνο», ε ρξήζε ηνπ «ιαλζαζκέλνπ» ιατθνύ ηύπνπ ηεο πξνζηαθηηθήο

επέζηπεθε ζην νκόηηηιν πνηεηηθό κηθξνγξάθεκα ηνπ Καβάθε (1904/1909/1912), πνπ πξνμέλεζε ηόζε

ακεραλία ζηνπο κειεηεηέο ηνπ, κπνξεί λα εξκελεπηεί σο έλα αξηζηνηερληθό εθθξαζηηθό κέζν ηεο

πνηεηηθήο ηνπ: Ο Καβάθεο ήμεξε, βέβαηα, θαη ηνλ νξζό ηύπν ηεο πξνζηαθηηθήο επίζηπεθε, επέιεμε όκσο,

κ' εμαηξεηηθή πνηεηηθή επθπΐα, ην ιατθό επέζηπεθε, γηα λα εθθξάζεη, θαη «θσλεηηθά», ηελ έλλνηα ηεο

«επαλάιεςεο». Η θεληξηθή γηα ην ζπληνκόηαην απηό πνίεκά ηνπ έλλνηα απηή εθθξάδεηαη όρη κόλν κε

πνιινύο γισζζηθνύο δείθηεο (ζςσνά, πάλι, όηαν... όηαν), αιιά θαη κε ηελ επαλάιεςε, θαη κάιηζηα ην

δηπιαζηαζκό, ησλ ηεζζάξσλ θσλεέλησλ (ε) ηνπ ηίηινπ ζην «εζσηεξηθό» ηνπ πνηήκαηνο: επέζηπεθε και

παίπνε με.

Ο Καβάθεο ήξεπε ηελ (αξραία, κεζαησληθή θαη λέα) ειιεληθή γιώζζα, όπσο άιισζηε θαη

ηε κεηξηθή, πνιύ θαιύηεξα από ην Σεθέξε θαη ηνπο άιινπο πηπρηνύρνπο ηεο Ννκηθήο: ζαλ

επηζηήκνλαο γισζζνιόγνο.

Τα γισζζηθά ελδηαθέξνληά ηνπ επέδεημε ν Καβάθεο κε ηελ θξηηηθή ηνπ παξέκβαζε ζην

έξγν δύν (λεν)ειιεληζηώλ, ηνπ άγγινπ J. Blackie (1891) θαη ηνπ γάιινπ Η. Pernot (1918),

ελώ ηε γισζζνινγηθή ηνπ ηδηνθπΐα απέδεημε κ' έλα κηθξό αιιά πξσηόηππν «εηπκνινγηθό»

άξζξν ηνπ γηα ηελ νξζνγξάθεζε ηνπ νλόκαηνο «Χξίζηνο» (Χπίζηορ και όσι Χπήζηορ, 1901):

Ο Καβάθεο ηεθκεξηώλεη, πεηζηηθά θαη νξηζηηθά, ηελ νξζή γξαθή ηνπ νλόκαηνο «Χξίζηνο»,

εηπκνινγώληαο ην από ην αξραίν επίζεην «Χξηζηόο». Τα εξκελεπηηθά ηνπ επηρεηξήκαηα ηα

αληιεί ν Καβάθεο κε εθπιεθηηθή επζηξνθία από αξραία θαη λεόηεξα παξαδείγκαηα, γηα λα

θαηαιήμεη ζην δηπιό ζπκπέξαζκα όηη ν παξαηνληζκόο ηνπ νλόκαηνο (Χξίζηνο>ρξηζηόο)

εμεγείηαη πξώηνλ κελ από ηνλ θαλόλα κεηαθίλεζεο ηνπ ηόλνπ από ηε ιήγνπζα ζηελ

παξαιήγνπζα, ζε αξραία επίζεηα, όηαλ γίλνληαη θύξηα νλόκαηα, «θαη δεύηεξνλ κε ηελ

επζεβή ζπλήζεηαλ λα δηαθέξε θαηά ηύπνλ από ηνπ ζείνπ επηζέηνπ».

Με ηε δεύηεξε απηή παξαηήξεζή ηνπ ν Καβάθεο ππνδεηθλύεη, ράξε ζηηο καξηπξεκέλεο

αλζξσπνινγηθέο ηνπ κειέηεο, έλα γισζζηθό θαηλόκελν άγλσζην αθόκα θαη ζε πνιινύο -

παλεπηζηεκηαθνύο - γισζζνιόγνπο: ηελ αλάγθε γηα ηε δηάθξηζε αλάκεζα ζην «βέβειν»

θαη ηνλ «ηεξό» ηύπν κηαο ιέμεο. Σηα «νλνκαηνινγηθά» παξαδείγκαηα ηνπ Καβάθε

κπνξνύκε λα πξνζζέζνπκε ηελ αληηπαξάζεζε ηνπ «βέβεινπ» Σηαύπορ ζην «ηεξό»

ζηαςπόρ.

Πάλσ ζηελ ίδηα δηάθξηζε «ηεξό» vs. «βέβειν» ζηεξίδνληαη όρη κόλν νη ρξηζηηαληθέο ιέμεηο-

ηακπνύ ύδυπ-νεπό, άπηορ-τυμί, οίνορ-κπαζί θ.ά., αιιά θαη ε αξραία, «εηδσινιαηξηθή»,

απαγόξεπζε ηεο νλνκαηνζεζίαο ησλ ζλεηώλ κε ηα νλόκαηα ησλ ζεώλ ηνπο. Η

κεηαγελέζηεξε παξαιαβή ησλ πξώελ «ηεξώλ» απηώλ νλνκάησλ (Δξκήο, Αξηεκηο, Αζελά,

Αθξνδίηε θ.ά.) από ηνπο ρξηζηηαλνύο ζήκαηλε, ελλνείηαη, θαη ηε «βεβήισζε», ηελ

απντέξσζε, ησλ αξραίσλ ζετθώλ νλνκάησλ.

Ο κ. Γιώπγορ Βελοςδήρ είναι καθηγηηήρ πανεπιζηημίος

Τν θαβαθηθό έξγν, ζεκεηώλεη πξνζθπώο ν Φόξζηεξ, πεγάδεη από ηελ πξαθηηθή δσή θαη

ηελ εκπεηξία, αιιά δελ επαλαιακβάλεη νύηε αληηγξάθεη ηελ πξαγκαηηθόηεηα: δεκηνπξγεί,

αληηζέησο, έλαλ βαζύ θαη αζίγαζην εζσηεξηθό θόζκν, ν νπνίνο καο βάδεη ππνβιεηηθά ζηε

γεσγξαθία ηνπ θαη δνλεί θαηά ηνλ πιένλ επαίζζεην ηξόπν ηηο ζπγθηλεζηαθέο ρνξδέο καο.

Όκσο, ε θαβαθηθή πνίεζε δελ πεξηνξίδεηαη ζηελ ππνθεηκεληθόηεηά ηεο - δηαζέηεη θαη κηαλ

αληηθεηκεληθόηεξε δηάζηαζε, πνπ δελ είλαη άιιε από ηελ ώζκσζε θαη ηελ αθαηαπόλεηε

ηξηβή ηεο κε ηελ Ιζηνξία.

Οζν γηα ηελ ηερληθή επί ηε βάζεη ηεο νπνίαο ζπλζέηεη ν Αιεμαλδξηλόο ηα

πνηήκαηά ηνπ, ν Φόξζηεξ ζα ζπεύζεη λα ηεο αλαγλσξίζεη έλαλ ζηηβαξό

ξηδνζπαζηηζκό. Η κνξθή θαη ε γιώζζα ηεο θαβαθηθήο πνίεζεο

απνκαθξύλνληαη, θαηά ηνλ Φόξζηεξ, από ηελ θαηαζιηπηηθή ηπξαλλία ηνπ

θιαζηθηζκνύ θαη θαηεπζύλνληαη πξνο ηηο ιεπηαίζζεηεο (θαη ζαθώο αληηεξσηθέο

θαη αληηδξακαηηθέο) θαηαθηήζεηο ηεο ειιεληζηηθήο ινγνηερλίαο.Δίλαη έλαο

θαιιηηέρλεο ν νπνίνο δελ ελδηαθέξεηαη γηα ηελ εύθνιε νκνξθηά - έλαο

θαιιηηέρλεο, κε άιια ιόγηα, ν νπνίνο δελ ζα γίλεη πνηέ δεκνθηιήο.

Γελ ζα γίλεη πνηέ δεκνθηιήο: είλαη, πξνθαλώο, ην κόλν ζηνηρείν ζην νπνίν

αζηόρεζε ν Φόξζηεξ ζηελ θξηηηθή ηνπ γηα ηνλ Καβάθε. Ο Καβάθεο βξέζεθε ηηο

ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ηνπ 20νύ αηώλα ζηελ πξώηε γξακκή ηεο δηεζλνύο

δήηεζεο θαη δελ πνξεύεηαη δηόινπ δηαθνξεηηθά θαη θαηά ηελ πξώηε δεθαεηία

ηνπ θαηλνύξηνπ αηώλα.