Καζάρα Ελένη

Εκπ/κος ειδικής αγωγής (ΠΕ71)

Δημοτικό Σχολείο Ποταμιάς Θάσου

- Δε θα πιστέψεις τι μου είπαν σήμερα στο σχολείο!!!

Ο Γιώργος βρίζει, χτυπάει άλλα παιδιά. Είναι ο

Νταής του σχολείου. Θεέ μου, τι θα κάνω!

- Ηρέμησε κι εσύ! Πώς κάνεις έτσι; Όλα τα παιδιά

μαλώνουν, βρίζονται, χτυπιούνται. Εμείς σάμπως τι

κάναμε; Τα ξέχασες;

- Λες να μην είναι τίποτα; Κουτουρού με ξεσήκωσαν

οι δάσκαλοι; ….

Απόψεις του τύπου «παιδιά είναι, πειράζονταιμεταξύ τους, έτσι θα σκληραγωγηθούν για να βγουνστην κοινωνία κ.α.» είναι ιδιαίτερα επιζήμιες.

Είναι καίριας σημασίας να κατανοήσουμε πως οσχολικός εκφοβισμός είναι ένα υπαρκτό κοινωνικόπρόβλημα.

Το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμούμελετήθηκε για πρώτη φορά το 1978 στηΝορβηγία.

Λαμβάνουν χώρα αρνητικές πράξεις, οι οποίες

επαναλαμβάνονται συχνά, είναι εσκεμμένες

Τις περισσότερες φορές υπάρχει ανισότητα

δύναμης ανάμεσα στο θύτη και το θύμα

Πραγματοποιούνται από ένα άτομο ή μία ομάδα

Σωματική βία: Μπουνιές, κλωτσιές, τραβήγματα

μαλλιών, δαγκωνιές, χαστούκια κ.τ.λ.

Λεκτική βία: ‘είσαι χαζός’, ‘είσαι χοντρή’, ‘είσαι

ψειριάρης, ‘είσαι βρομιάρα’ κ.τ.λ.

Συναισθηματική βία: ‘δεν με παίζουν’, ‘δεν με

κάνουν παρέα’, ‘διαδίδουν φήμες’, ‘μου κρύβουν

τα πράγματά μου’, ‘μου καταστρέφουν τα

πράγματά μου’ κ.τ.λ.

Σεξουαλική βία: Άσεμνα πειράγματα ή

αγγίγματα. Ακόμη κι ένα περίεργο βλέμμα μπορεί

να μας προκαλέσει αμηχανία ή φόβο.

Ηλεκτρονική βία (cyber bullying): επαφή με

άγνωστα άτομα μέσω διαδικτύου, που έχουν ως

σκοπό την εκμετάλλευση και χειραγώγηση των

ανηλίκων.

Ειδικά στις μέρες μας το cyber bulling παίρνει

τεράστιες διαστάσεις παγκοσμίως.

Περιστατικά σχολικού εκφοβισμού εμφανίζονται

από την πρώτη σχολική ηλικία, γίνονται πιο συχνά

και πιο έντονα στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού

και κορυφώνονται κατά την περίοδο της προ-

εφηβείας και της εφηβείας (11-14 χρονών).

Τα περιστατικά αυτά διαφέρουν ως προς τον τρόπο

εκδήλωσής τους ανάμεσα στα αγόρια και τα

κορίτσια. Τα αγόρια χρησιμοποιούν κυρίως

σωματική βία, ενώ τα κορίτσια κυρίως λεκτική και

συναισθηματική.

Ο μαθητής – θύμα

Ο/Οι μαθητής/ές – θύτης/ες

Οι συμμαθητές – παρατηρητές/θεατές

Οι εκπαιδευτικοί

Οι γονείς

Προβλήματα στον ύπνο (το παιδί ξυπνάει κατά τηδιάρκεια της νύχτας, θέλει να κοιμηθεί με τους γονείςτου, βλέπει συχνά εφιάλτες)

Προβλήματα στο φαγητό (δε θέλει να φάει)

Δε θέλει να πάει στο σχολείο, υποστηρίζει ότι είναιάρρωστο

Παρουσιάζει ξαφνικά χαμηλή επίδοση σταμαθήματα, διασπάται η προσοχή του

Εμφανίζει επιθετική συμπεριφορά στο σπίτι (π.χ.

επιτίθεται στο μικρότερο αδερφάκι, χτυπάει τις

κούκλες του, σπάει τα παιχνίδια του)

Δε θέλει να βγει να παίξει στη γειτονιά, δε θέλει

να περπατήσει μόνο του

Δε θέλει να μπει στο ίντερνετ ή να μιλήσει στο

κινητό (ενώ στο παρελθόν αυτό ήταν κάτι το

σύνηθες)

Περίεργα ξεσπάσματα θυμού

Επιστρέφει στο σπίτι με κατεστραμμένα ρούχα ή

αντικείμενα (σκισμένα ρούχα, σπασμένα παιχνίδια,

του λείπουν προσωπικά αντικείμενα)

Έχει περίεργες μελανιές, νυχιές, μώλωπες

Ζητάει ή κλέβει χρήματα

Αρχίζει να τραυλίζει

Παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση, μοναχικά,εσωστρεφή

Παιδιά που έχουν κάποιο χαρακτηριστικό που τακάνει να διαφέρουν από τα υπόλοιπα (π.χ. ανφορούν γυαλιά ή σιδεράκια, αν είναι πολύ κοντάή πολύ χοντρά, είναι από άλλη χώρα, έχουν άλληθρησκεία, έχουν άλλο χρώμα δέρματος κ.τ.λ.)

Βιώνουν αρνητικά συναισθήματα (φόβο, ντροπή,θυμό, ενοχή, μοναξιά)

Πολλές φορές έχουν ιστορικό βίας στην οικογένειάτους (π.χ. αυταρχικοί γονείς, μεγαλύτερα αδέρφια πουτα εκφόβιζαν)

Μερικές φορές μιμούνται φίλους και νομίζουν ότι μεαυτό τον τρόπο μπορούν να προκαλέσουν τοενδιαφέρον ή το θαυμασμό των άλλων

Δεν είναι σε θέση να τηρήσουν κανόνες, να ελέγξουντον εαυτό τους και τις παρορμήσεις τους

Παρουσιάζουν έλλειψη αίσθησης του μέτρου καιενσυναίσθησης

Τι πρέπει να τονίσουμε σε ένα παιδί

που υφίσταται βία:

Δε φταις εσύ!

Δε συμβαίνει μόνο σε εσένα!

Διατήρησε την ψυχραιμία σου!

Αναζήτησε βοήθεια από κάποιον ενήλικα

Μην υποκύπτεις στα πειράγματα! Μην απαντάς στις κοροϊδίες

Μην υποτιμάτε τα περιστατικά που λαμβάνουν χώρα

Επικοινωνήστε με το διευθυντή του σχολείου

Αν θεωρείτε πως δεν ξέρετε πώς να αντιδράσετε, επικοινωνήστε με έναν ψυχολόγο

Αναπτύξτε σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί σας

Διδάξτε του σωστές στρατηγικές (π.χ. φύγε μακριά από το παιδί που σε χτυπάει, μην χτυπάς κι εσύ)

Βοηθήστε το να κατανοήσει τα δυνατά του σημεία, να ενισχύσει την αυτοεκτίμησή του

Όπως προκύπτει από το προηγούμενο σχήμα, ότανλαμβάνει χώρα ένα φαινόμενο βίας δεν επηρεάζο-νται μόνο ο/οι θύτης/θύτες και το θύμα, αλλά όλοιόσοι είναι παρόντες!!!

Επηρεάζονται λοιπόν και τα παιδιά θεατές-παρατηρητές, τα οποία μπορεί να αντιδράσουν,μπορεί να συμμετάσχουν, μπορεί να αποσιωπήσουν.Όλα όμως εμπλέκονται συναισθηματικά.

Όλοι οι γονείς λοιπόν είναι πολύ σημαντικό νακατανοήσουν ότι πρέπει να ενημερωθούν, ναδράσουν, να συμβάλουν στη μείωση περιστατικώνβίας και επιθετικότητας.

Θύτης

Δεν ξεκινά το περιστατικό, αλλά όταν βρίσκεται μπρο-στά δρα κι αυτό ως θύτης. Ακολουθεί το θύτη.

Υποστηρίζει το θύτη, αλλά δε συμμετάσχει.

Συμφωνεί με το θύτη, αλλά δε παίρνει φανερή θέση.

Ουδέτερος θεατής.

Θύμα

Θέλει να βοηθήσει το θύμα, αλλά φοβάται και δεν εμπλέκεται.

Προσπαθεί να βοηθήσει το θύμα.

Παιδί-θύμα: χρειάζεται συναισθηματική υποστήριξη

Παιδί-θύτης: χρειάζεται να κατανοήσει το λάθος του,πρέπει να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση

Παιδιά-παρατηρητές: πρέπει να κατανοήσουν ότιείναι συνυπεύθυνα όταν δεν αντιδρούν

Εκπαιδευτικοί: χρειάζεται να επιμορφώνονται ώστενα γίνεται όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη η αναγνώρισηαρνητικών συμπεριφορών

Γονείς: χρειάζεται να κατανοήσουν το φαινόμενο τουσχολικού εκφοβισμού, να δράσουν, να συνεργαστούνμε το σχολείο

http://www.pdeamth.gr/paratiritiriovias

http://www.hamogelo.gr/

http://www.e-abc.eu/gr/

http://www.epsype.gr/

http://www.diapolis.auth.gr/index.php/2011-09-06-07-42-19

http://www.moec.gov.cy/edu_psychology/evropaika_programmata.html

http://www.mikrosanagnostis.gr/library/pageflip_ekfovismos/Default.html