Ιστορικά Κτίρια / Μνημεία

Μνημείο/ κάθετί που ανακαλεί στη μνήμη κάτι που συνέβη.

Ορισμός που έδωσε το I C O M O S (International Council on Monuments and Sites) για τοΟρισμός που έδωσε το I.C.O.M.O.S. (International Council on Monuments and Sites) για το μνημείο είναι : κάθε ακίνητο, κτισμένο ή όχι το οποίο διακρίνεται για το αρχαιολογικό, το ιστορικό, το αισθητικό ή το εθνογραφικό του ενδιαφέρον. Στον ορισμό περιλαμβάνονται τα ακίνητα αγαθά τα οποία θεωρούνται διατηρητέα λόγω της φύσης ή του προορισμού τους, καθώς και τα κινητά που βρίσκονται μέσα στα μνημείακαθώς και τα κινητά που βρίσκονται μέσα στα μνημεία

Αποκατάσταση/ η επαναφορά ενός κτιρίου στην αρχική του κατάσταση

Αναστήλωση/ η επανατοποθέτηση στοιχείων ενός κτιρίου που έχουν καταπέσει- η ανασύνθεση από τα αυθεντικά κομμάτια.

Συντήρηση/ συνεχείς επί μέρους αποκαταστάσεις που δεν αλλοιώνουν τη μορφή και τη δομήΣυντήρηση/ συνεχείς επί μέρους αποκαταστάσεις που δεν αλλοιώνουν τη μορφή και τη δομή του κτιρίου και αποβλέπουν στην άρση των αποτελεσμάτων της φυσικής φθοράς

Στερέωση/ η συντηρητική επέμβαση στον φέροντα οργανισμό του κτιρίου με σκοπό την εξασφάλιση της επάρκειάς τουεξασφάλιση της επάρκειάς του.

Ανακατασκευή/όταν η αποκατάσταση ενός κτιρίου γίνεται σε μεγάλο ποσοστό με την προσθήκη νέων αρχιτεκτονικών μελών και νέων γενικότερα υλικών, τότε γίνεται λόγος για ανακατασκευήανακατασκευή.

Αναπαλαίωση/ η επαναφορά στην παλαιά μορφή με την αφαίρεση νεώτερων προσθηκών.

Ruskin – Δεν υπάρχουν παρά μόνο δύο μεγάλοι νικητές της λήθης των ανθρώπων – η Ποίηση και η Αρχιτεκτονική, έλεγε και κατά

έ λύ ξί ό ί ί λ ό άσυνέπεια …. η μεγαλύτερη αξία ενός μνημείου είναι η παλαιότητά του που είναι μοναδική και αναντικατάστατη.

Οι θέσεις του συνοπτικά αποτελούν τη βάση του πλαισίου που ύ ήισχύει σήμερα.

Τα μνημεία πρέπει να συντηρούνται. Να αναστηλώνονται και να συμπληρώνονται μόνο όταν υπάρχει απόλυτη ανάγκη

Μεταξύ αυθεντικού και προσθήκης να υπάρχει διαφορά στυλ και υλικού.

Να αποφεύγεται κάθε εξαπάτησηΝα αποφεύγεται κάθε εξαπάτησηΟι μεταγενέστερες φάσεις να είναι απόλυτα σεβαστές και αν ορισμένα μέλη αναγκαστικά απομακρυνθούν να φυλάγονται σε μουσείο.

Με κάθε τρόπο να υπάρχει πληροφόρηση για την γενόμενη επέμβαση.

Υπάρχουν τέσσερις απόψεις προκειμένου να θεωρήσουμε ένα αρχιτεκτονικό μνημείο-

Κάστρο Κερύνειας

Ιστορική θεώρηση – το μνημείο ως πηγή ιστορικών και εν γένει επιστημονικών πληροφοριών.Η λ ό ά δ ί ξ δ θ ί έ ό ά έ ίΗ παλαιότητά του δεν μπορεί να ξανακερδηθεί με κανένα τρόπο και κατά συνέπεια είναι αναντικατάστατο. Αυτή ακριβώς είναι η διαφορά του αυθεντικού από το αντίγραφο. Το πρώτο είναι μοναδικό ενώ αντίγραφα μπορούμε να κατασκευάσουμε όσα θέλουμε.

Αισθητική θεώρηση- το μνημείο ως έργο τέχνης και καλλιτεχνικής δημιουργίας

Βερσαλλίες

Ο Χάρτης της Βενετίας (1964) θέτει σοβαρά εμπόδια στην απομάκρυνση των έργωνεμπόδια στην απομάκρυνση των έργων ζωγραφικής και γλυπτικής από το αρχιτεκτονικό τους πλαίσιο.Καμωμένα τα έργα αυτά με σκοπό να ενταχθούν σε ενιαίο αρχιτεκτονικό σύνολοενταχθούν σε ενιαίο αρχιτεκτονικό σύνολο χάνουν το νόημά τους έξω από το μνημειακό χώρο. Επίσης, η αποστέρηση του μνημείου από το διάκοσμό του το υποβαθμίζει και το φτωχαίνει.υ οβαθμ ζε α ο φ ωχα ε

Βερσαλλίες

Φά Πά

Πρακτική θεώρηση- το μνημείο ως αντικείμενο χρήσεων και λειτουργιών

Φάρος Πάφου

Είναι διαπιστωμένο ότι η τάση να δοθεί κοινωνική διάσταση στα αρχιτεκτονικά μνημεία και αν διατηρηθεί ή να ξαναδημιουργηθεί η χρηστική λειτουργία σε αυτά συνεχώς αυξάνεται. Συνήθως οι χρήσεις συνεπάγονται και τη συνεχή φροντίδα που είναι απαραίτητη για τη συντήρηση και τη διατήρηση ενός παλιού κτίσματος.

Πολυάριθμα προβλήματα προκύπτουν από την αλλαγή χρήσης ή από την επάνοδο στη χρήση ενός κτίσματος μετά από Τα κτίρια των κέντρων «Μέκκα » και

Καρυάτις στην Πλάκαή η η χρή η ς μ ς μμακροχρόνια διακοπή όταν πραγματοποιούνται δραστικές τροποποιήσεις για την καλύτερη εξυπηρέτηση νέων χρήσεων.

«Καρυάτις» στην Πλάκα.

Π β λλ λ ή θ ώ ί ίΠεριβαλλοντολογική θεώρηση- το μνημείο ως στοιχείο του δομημένου περιβάλλοντος.Σε ένα σύνολο κτιρίων ή γενικότερα σε ένα αστικό τοπίο ένα κτίριο που εντάσσεται σωστά δίνει αξία στο περιβάλλον του.

Οικία Επάρχου στην Πάφο

Ο Χάρτης της ΒενετίαςΆρθρο 8ρ ρΤα γλυπτικά, ζωγραφικά ή διακοσμητικά στοιχεία, που είναι αναπόσπαστα δεμένα με το μνημείο δεν μπορούν να διαχωριστούν παρά μόνο αν το μέτρο αυτό είναι η μοναδική διέξοδος για να εξασφαλιστεί η διάσωσή τους.Η αντικατάσταση έργων γλυπτικής με εκμαγεία μετά την απομάκρυνση των αυθεντικών, μία λύση η ργ γ ής μ μ γ μ η μ ρ η , μ ηπου εφαρμόζεται κατ’ ανάγκη σε πλείστες περιπτώσεις διατηρεί το διδακτικό νόημα, δημιουργεί όμως μία διάχυτη εντύπωση απώλειας του αυθεντικού, που δεν μπορεί να είναι εις βάρος του μνημείου.

Δεξιά: Παλιό Χρηματιστήριο Αθηνών.Κατασκευή ά ύ δ ό

Πάνω: Μεταφορά αντιγράφων του γύψινου διακόσμου του εσωτερικού, για τη συμπλήρωση κατεστραμμένων στοιχείων

φ ρΚαρυάτιδας προς το μουσείο Ακρόπολης

Άρθρο 10Μ ύ ύ ύ έ ή έΜπορούν να εφαρμοστούν σύγχρονες τεχνικές συντηρήσεως και κατασκευές, που η αποτελεσματικότητά τους θα έχει αποδειχθεί από τα επιστημονικά δεδομένα και τις οποίες θα εγγυάται η πείρα της εφαρμογής τους.Το άρθρο συνιστά την εφαρμογή παραδοσιακών τεχνικών. Αποδέχεται τους σύγχρονους τρόπους δ ή ϋ όθ ’ ό θ έ λ ό ’ έ θ ά ίδομής με την προϋπόθεση αφ’ ενός θα έχουν αποτελεσματικότητα και αφ’ ετέρου θα υπάρχει πείρα εφαρμογής τους.

Γερμανικό Ινστιτούτο ΑθηνώνΣκίτσο-Κων/νος Π. Μυλωνάς

Άρθρο 11Οι αξιόλογες προσθήκες όλων των εποχών στη σημερινή υπόσταση του μνημείου πρέπει να γίνουν σεβαστές, γιατί σκοπός της αποκατάστασής του δεν είναι η ενότητα του αρχικού του ρυθμού.

Άρθρο 12Τα στοιχεία που προορίζονται να αντικαταστήσουν τμήματα του μνημείου που έχουν καταστραφεί, πρέπει να ενσωματώνονται αρμονικά στο σύνολο, αλλά και να διακρίνονται από τα αυθεντικά μέρη έτσι ώστε να μην πλαστογραφούνται τα καλλιτεχνικά και ιστορικά τεκμήρια του κτηρίουμέρη, έτσι ώστε να μην πλαστογραφούνται τα καλλιτεχνικά και ιστορικά τεκμήρια του κτηρίου.Μέθοδοι διαφοροποίησης-

-μέθοδος απλουστεύσεως με τονισμένο όριο- με τονισμένο όριο

- με διαφορά υλικού- με το ίδιο υλικό, αλλά διαφορά υφής-με επιγραφές

Σταθμός ΗΣΑΠ στην Ομόνοια .

Το πρόβλημα της μεγάλης φθοράς που είχαν υποστεί τα κιτρινωπά εφυαλωμένα πλακίδια τοίχων ξεπεράστηκε με την αντικατάσταση των φθαρμένων από νέα πλακίδια. Τα σχήματα και οι θέσεις των περιοχών όπου διατηρούνται τα

λ ά ί λ έ έ ώ λ ύπαλιά είναι μελετημένα έτσι ώστε να αποτελούν από μόνα τους μια εικαστική παρέμβαση.

Η Βουλή των Ελλήνων. ΑθήναΑθήνα

Αρχή της αναστρεψιμότητας: μπορούμε να τηνΑρχή της αναστρεψιμότητας: μπορούμε να την ορίσουμε ως τη διαφύλαξη της δυνατότητας επιστροφής στην κατάσταση που βρισκόταν το μνημείο πριν από την επέμβαση.αποφυγή τομών και λαξεύσεωναποφυγή τομών και λαξεύσεωναποφυγή ενσωματώσεων μελών και χρήσης ισχυρών υλικών σε επαφή με παλαιά τμήματα των μνημείων.π.χ. κόλλες με αβλαβείς διαλύτες

παρεμβολή λεπτών φύλλων πλαστικού που θαπαρεμβολή λεπτών φύλλων πλαστικού που θα αποκλείει τη συγκόλληση.

Οι μαρμαροτεχνίτες αφαιρούν από κομμάτι του επιστυλίου οξειδωμένους σιδηρούς συνδέσμους της αναστήλωσης της Ακρόπολης

Αθηνών Μπαλάνου

Αλλαγή Χρήσης Ιστορικού Κτιρίου

Μέγαρο Μελά Αθήνα

Όψη του Μεγάρου Μελά στην Πλατεία ψη γ ρ ηΛουδοβίκου όπως τη σχεδίασε ο Ε. Τσίλλερ.

Το Μέγαρο Μελά μετά την προσθήκη του τρίτου ορόφου 1977

Το μαρμάρινο δάπεδο του αιθρίου 1977

Μαρμάρινο κλιμακοστάσιο με γέμισμα των βαθμίδων για την αντιμετώπιση των

Επένδυση των λιθοδομών με λ ί 1977την αντιμετώπιση των

φθορών 1977λαμαρίνα 1977

Σταυροθόλιο περιμετρικού διαδρόμου 1977

Εσωτερικό κλιμακοστάσιο

Μέγαρο Μελά 2009

Το Μέγαρο Μελά μετά την προσθήκη του τρίτου ορόφου 1977

Άποψη του αιθρίου μετά την αποκατάσταση 1989

Άποψη του αιθρίου μετά την αποκατάσταση του κτιρίου 1989

Μετατροπή Παλιού Βυρσοδεψείου σε κτίριο γραφείων

Όψη οδού Κύπρου πριν την Αποκατάσταση

Κατάσταση του κτιρίου πριν από την έναρξη εργασιών επισκευής και αποκατάστασής τουεργασιών επισκευής και αποκατάστασής του.

Μετατροπή Παλιού Βυρσοδεψείου σε κτίριο γραφείων

Κατάσταση του κτιρίου πριν από την έναρξη εργασιών επισκευής και αποκατάστασής του.

Κατάσταση υποστηλωμάτων πριν από την ενίσχυσή τους. Έντονες φθορές από την υγρασία.

Πρόσθετα υπστηλώματα για την ενίσχυση τωνΠρόσθετα υπστηλώματα για την ενίσχυση των ζευκτών. Κατά την αποκατάστασή τους και τον εκ νέου υπολογισμό τους, οι βοηθητικές αυτές κολώνες αφαιρέθηκαν οριστικά.

Πρόσθετα υπoστηλώματα για την ενίσχυση των ρ η μ γ η χ ηζευκτών. Κατά την αποκατάστασή τους και τον εκ νέου υπολογισμό τους, οι βοηθητικές αυτές κολώνες αφαιρέθηκαν οριστικά.

Μετατροπή Παλιού Βυρσοδεψείου σε κτίριο γραφείων

Όψη οδού Κύπρου μετά την αποκατάσταση

Μετατροπή Παλιού Βυρσοδεψείου σε κτίριο γραφείων

Χώρος συσκέψεων δίπλα στον εσωτερικό κήπο.Χώρος συσκέψεων δίπλα στον εσωτερικό κήπο. Ο διαχωρισμός των χώρων με διαφανείς υαλοπίνακες εξασφαλίζει την ιδιωτικότητα και ταυτόχρονα επιτρέπει τη ελεύθερη διακίνηση του φωτός ενώ παραμένει ενιαία η αίσθηση του χώρου.

Θέσεις εργασίας, τοποθετημένες σύμφωνα με το σύστημα ανοιχτού χώρου γραφείων

Κτίριο Ελληνικής Εταιρείας - Αθήνα

Πριν την αποκατάσταση

Εσωτερική ανατολική όψη, κατά τη φάση της κατασκευής

Άποψη του κτιρίου από την εσωτερική αυλή, πριν την αποκατάσταση.

Κτίριο Ελληνικής Εταιρείας - Αθήνα

Φωτογραφίες από το εσωτερικό του κτιρίου πριν την αποκατάστασηαποκατάσταση

Κτίριο Ελληνικής Εταιρείας - Αθήνα

Εικόνες από την κατασκευή του έργου. Σχέση συντήρησης παλιού ξύλινου σκελετού και νέων κατασκευών σύνθετης ξυλείας

Κτίριο Ελληνικής Εταιρείας - Αθήνα

Φωτογραφίες κτιρίου μετά την αποκατάσταση.

Κτίριο Ελληνικής Εταιρείας - Αθήνα

Ενδεικτικές εικόνες διατήρησης και ανάδειξης μέσαΕνδεικτικές εικόνες διατήρησης και ανάδειξης, μέσα σε κορνίζες, τμημάτων των οροφογραφιών και τοιχογραφιών του ισογείου.

Κτίριο Ελληνικής Εταιρείας - Αθήνα

Διατήρηση, ανάδειξη και δυνατότητα επίσκεψης του αρχαίου τοίχου.

Κτίριο Ελληνικής Εταιρείας - Αθήνα

Εικόνες των χώρων έκθεσης που δημιουργήθηκαν στο υπόγειο του κτιρίου για την ανάδειξη των αρχαίων ευρημάτωνΕικόνες των χώρων έκθεσης που δημιουργήθηκαν στο υπόγειο του κτιρίου για την ανάδειξη των αρχαίων ευρημάτων.

ΕΝΤΑΞΗ ΝΕΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΕ ΠΑΛΙΑ ΣΥΝΟΛΑ

Οι καταστροφές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έφεραν τρομερές καταστροφές στο μνημειακό πλούτο όλης σχεδόν της Ευρώπης. Όχι μόνο κτίρια μεμονωμένα αλλά και συγκροτήματα και ιστορικά κέντρα πόλεων ολόκληρα ισοπεδώθηκαν.Η διακήρυξη του Άμστερνταμ το 1975 θέσπισε διατάξεις για τα πολεοδομικά σύνολα γενικά αποδεκτές σήμερα.

Περιπτώσεις επιλύσεως του προβλήματος της εντάξεως νέων κτισμάτων σε παλαιά σύνολα προσαρμοσμένη στις επιταγές του συνεδρίου της Βουδαπέστης (I.C.O.M.O.S. 1972 )

1.Μίμηση - τα νέα κτίρια ακολουθούν τη μορφολογία των παλαιών και σε συνθέσεις επαναλαμβάνουν στοιχεία1.Μίμηση τα νέα κτίρια ακολουθούν τη μορφολογία των παλαιών και σε συνθέσεις επαναλαμβάνουν στοιχεία και μορφές υφισταμένων. Πρόκειται για τη χειρότερη περίπτωση, που καταδικάζεται λόγω του ότι οδηγεί σε κιβδηλία (δεδομένου ότι δύσκολα ξεχωρίζει κανείς τα γνήσια κτήρια από τα νεώτερικά).

2.Η αντίθεση – αποτελεί ένα τρόπο καλλιτεχνικής έκφρασης και σύνθεσης στην αρχιτεκτονική. Στην περίπτωση της ένταξης που πρυτανεύει η αξία των παλιών κτιρίων η δημιουργία μίας νέας συνθέσεως μεπερίπτωση της ένταξης, που πρυτανεύει η αξία των παλιών κτιρίων, η δημιουργία μίας νέας συνθέσεως, με τρόπο αντιθετικό, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Πολλές φορές ονόματι της διαφοροποίησης και της αποφυγής κιβδηλίας κατασκευάζονται πολύσχημα σύγχρονα κτίρια δίπλα σε παλιά και εκ των υστέρων λέγεται ότι έχει επιδιωχθεί αντίθεση.

3.Ψευδομουσειακές – πρόκειται για σπάνιες περιπτώσεις στις οποίες με εμφατικά σύγχρονα μέσα γίνεται υπαινιγμός ή θυμίζεται συνειρμικά ή ιστορία και αποκλείεται κάθε φόβος μιμήσεως ή κιβδηλίας

4.Ουδετερότητα- πολύ συχνά συνιστάται ένα απρόσωπο κτίσιμο, χωρίς προθέσεις αρχιτεκτονικές και κυρίως χωρίς μορφές ή χρώματα που να προκαλούν την προσοχή πχ τυφλοί τοίχοι αδιάρθρωτοι γυάλινεςχωρίς μορφές ή χρώματα που να προκαλούν την προσοχή. πχ. τυφλοί τοίχοι, αδιάρθρωτοι, γυάλινες επιφάνειες που καθρεφτίζονται τα γειτονικά παλιά κτίρια ή μνημεία.

1.Σύγχρονη δομή – αποτελεί το μόνο τρόπο που μπορεί να δώσει ποικιλία λύσεων αξιοπρεπή σύγχρονη αρχιτεκτονική και συγχρόνως να μη προσβάλει την ενότητα και την ομοιομορφία του συνόλου.

•Ύψος ίσο ή ανάλογο προς εκείνο των υφιστάμενων παλαιών κτιρίων και μνημείων. Αλλοίωση της κλίμακας μπορεί να δημιουργηθεί και από την αύξηση ή τη μείωση του ύψους των ορόφων που αποτελούν το νέο κτήριο και αν ακόμα το τελικό ύψος δεν διαφοροποιείται από εκείνο των γειτονικών παλαιών κτισμάτων.

•Κτιριακός όγκος ανάλογος. ενοχλούν νέα κτίρια με μεγαλύτερο μήκος και πλάτος από τα παλιά.•Ενότητα υλικών. Λογική χρήση των σημερινών τεχνικών και υλικών. Είναι φανερό ότι με κανένα τρόπο δεν πρέπει να αποκλειστούν και τα σύγχρονα υλικά από ιστορικά ή τα παραδοσιακά κέντρα. Απλώς πρέπει να εφαρμοστούν με διακριτικότητα, σε συνδυασμό με άλλα, ανάλογα με τα επικρατούντα στις γειτονικές κατασκευές και χωρίς την πρόθεση επίδειξης όλων των δυνατοτήτων τουςπρόθεση επίδειξης όλων των δυνατοτήτων τους.

•Ενότητα του τρόπου καλύψεως των κτισμάτων. Η μορφή που παίρνει η κάλυψη των κτιρίων στα διατηρητέα σύνολα, σχετίζεται άμεσα με την αρμονική τους ένταξη γιατί αφ’ ενός καθορίζει την προς τα πάνω οριογραμμή των όψεων και εφ’ ετέρου δεσπόζει σε γενικές απόψεις από μακριά ή από αεροπλάνο.

•Σταθερή τη σχέση άδειου –κατειλημμένου στον πολεοδομικό ιστό. Χώροι οι οποίοι χρησίμευαν ως κήποι ή αυλές ή περιείχαν χαμηλά βοηθητικά κτίσματα πρέπει να καταλαμβάνονται από νέα κτίρια.

•Σταθερή αναλογία πλήρους – κενού στις προσόψεις. Η θέσπιση μίας περίπου σταθερής αναλογίας εμβαδούΣταθερή αναλογία πλήρους κενού στις προσόψεις. Η θέσπιση μίας περίπου σταθερής αναλογίας εμβαδού ανοιγμάτων προς το εμβαδόν των προσόψεων μπορεί να δώσει πολύ καλά αποτελέσματα χωρίς να βλάψει τις αρχιτεκτονικές λύσεις.

•Σταθερές αναλογίες των ανοιγμάτων στις προσόψεις. Η χρήση οπλισμένου σκυροδέματος δίνει τη δυνατότητα δ ώ ά ή λ ί δ ά ήθ λ ά ίδιαμορφώσεως ανοιγμάτων με επιμήκεις αναλογίες που δεν υπάρχουν συνήθως στα παλιά κτίρια.

•Ενότητα Χρωμάτων . Η φυσική πολυχρωμία των υλικών που έχουν συνήθως παλιά κτίρια των ιστορικών κέντρων δε συμβιβάζεται με τα τεχνητά χρώματα.

Αγία Δύναμη Μητροπόλεως Αθήνα

Εθνική Τράπεζα Ελλάδος – Αιόλου Αθήνα

Οικία Σταθάτου- Β. Σοφίας Αθήνα

Οικία Σταθάτου Β Σοφίας ΑθήναΟικία Σταθάτου- Β. Σοφίας Αθήνα

Πλατεία Συντάγματος Αθήνα

Pyramide du Louvre I.M.Pei

Υπόμνημα Κατάσταση ΚυκλοφορίαςΚυκλοφορίας

ΜικρήΜεσαίαΜεγάλη

Υ όΥπόμνημα Κατάσταση Διατήρησης Όψεων

Πολύ καλήΠολύ καλήΜέτρια - ΙκανοποιητικήΚακή

Υπόμνημα Φέρων Οργανισμός

Οπλισμένο ΣκυρόδεμαΛιθόκτιστοΛιθόκτιστο

Υπόμνημα Αρχιτεκτονική ΑξίαΣημαντικό ΕνδιαφέρονΟυδέτεροΟυδέτεροΜη εντάξιμο

Υπόμνημα Χρήσεις Ορόφου

ΚατοικίαΕμπόριοΕμπόριοΕπαγ. Χώροι

Υπόμνημα Χρήσεις Ισογείου

Επαγ. ΧώροιΕμπόριοΕμπόριοΧώρος ΣτάθμευσηςΨυχαγωγία

Υπόμνημα Ύψη Κτιρίων

Μονώροφο

2όροφο

3όροφο

4όροφορ φ

5όροφο

6όροφο

Υ όΥπόμνημα Στέγαση

Δώμα

ΣτέγηΣτέγη