Αραχνίδια (Arachnida) · Δρ Iάσμη Στάθη (Ε.ΔΙ.Π.) Αραχνίδια...

Δρ Iάσμη Στάθη (Ε.ΔΙ.Π.)

Αραχνίδια (Arachnida)

της Ελλάδας

Ηράκλειο, Οκτώβριος 2015 & Φεβρουάριος 2016

Σχολή Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης

Πανεπιστήμιο Κρήτης

Ασπόνδυλα ζώα Σπονδυλωτά Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Υ π ό φ υ λ α

Τριλοβίτες (+) Χηληκεραιωτά Καρκινοειδή Μυριάποδα Εξάποδα

Μεροστόματα Διπλόποδα Εντόγναθα

Πυκνογονίδια Χειλόποδα Έντομα

Αραχνίδια Παουρόποδα

Σύμφιλα

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΦΥΛΟ: Αρθρόποδα

Υπόφυλο: Χηληκεραιωτά (Chelicerata)

Πυκνογονίδια

Μεροστόματα

Xiphosurida Eurypterida

Αραχνίδια

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Χηληκεραιωτά

Πηγή:

Αναστάσιος Λεγάκις. «Τα χερσαία αρθρόποδα της Ελλάδας».

Πανελλήνιο Συνέδριο «Η φυσική κληρονομιά μας, αξία, προστασία», Αθήνα, 6-8-2009. ΕΡ

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Τα χερσαία αρθρόποδα της Ελλάδας

ΤΑΞΕΙΣ ΑΡΑΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

Έχουν καταγραφεί >2000 είδη

Όλα στην ομοταξία Αραχνίδια (Arachnida)

Χηληκεραιωτά (Chelicerata) της Ελλάδας

Τάξεις Είδη

Αράχνες (Araneae) 856 (~1200)

Σκορπιοί (Scorpiones) 29 (…)

Ψευδοσκορπιοί (Pseudoscorpiones) 120

Φαλάγγια (Opiliones) ~100

Ακάρεα (υπέρταξη) (Acari) >380

Γαλεώδη (Solifugae) 12

Αμβλύπυγα (Amblypygi) 1

Προσακτριδοπόρα (Palpigradi) 3

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Που οφείλεται η μεγάλη βιοποικιλότητα του

Ελληνικού χώρου;

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Ετερογένεια

(τρόπος και χρόνος διαμόρφωσης)

Τεκτονισμός

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Ηφαιστειότητα

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

015 Ευστατισμός

Κρίση αλατότητας της Μεσογείου

(6-5,5 mya)

http://www.dailymotion.com/vide

o/x2tnaaw

https://www.youtube.com/watch?

v=BemsLUldVAo

(τρόπος και χρόνος

διαμόρφωσης)

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Γεωλογική εξέλιξη

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

1/4 έκτασης νησιά (αρχιπέλαγος με 7800 νησιά, νησίδες, βράχοι)

80% ορεινές εκτάσεις

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Πανιδικά στοιχεία από 3 κύριες περιοχές:

Ασία

Ευρώπη

Αφρική

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Επίδραση του ανθρώπου (8.000 χρόνια) Κυνήγι, τροφοσυλλογή, καλλιέργειες, μετακινήσεις, φωτιά, υλοτομία,…

ΑΡΑΧΝΕΣ (Araneae) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 49 οικογένειες ~1200 είδη

Υποτάξη Ανθυπόταξη

Μεσόθηλες (Mesothelae)

Οπισθόθηλες (Opisthothelae)

Ορθόγναθες (Mygalomorphae)

Λαβιδόγναθες (Araneomorphae)

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Liphistiidae

Αράχνιες θηλές

Επιγύνιο

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Φεβ

ρουάριο

ς 2016

Συχνά το θηλυκό άτομο διαφέρει πολύ σε μέγεθος,

χρώμα και σχήμα από το αρσενικό

αρσενικό

θηλυκό

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Η καταγραφή ξεκίνησε το 19ο αιώνα από ξένους κυρίως ερευνητές:

Brullé, Koch, Lucas, Pavesi 1832 – 1884: 141 είδη (Ελλάδα)

20 είδη (Κρήτη)

Simon (1884): ο δεύτερος κατάλογος ειδών: 203 είδη

20ος αιώνας: Kulczyňski, Simon, Fage, Caporiacco

Bristowe (1935): ο τρίτος κατάλογος ειδών της Ελλάδας: 373 είδη

Χατζησάραντος (1940), Διδακτορική Διατριβή, Οι Αράχνες της

Αττικής περιέγραψε 316 είδη

Η Ελλάδα ανήκει στις λιγότερο μελετημένες περιοχές της Μεσογείου

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Γνώση για την Ελλάδα

Παράσχη (1988), Διδακτορική Διατριβή, Μελέτη των αραχνών σε

οικοσυστήματα μακίας της νότιας Ελλάδας.

Χατζάκη (2003), Διδακτορική Διατριβή, Η Εδαφική Αραχνοπανίδα της

Κρήτης (Οικογένεια Gnaphosidae): Συστηματική, Οικολογία και

Βιογεωγραφία.

Παναγιώτου (2008), Πτυχιακή, Τα Gnaphosidae σε πέντε οικοσυστήματα

μακίας βλάστησης στην Αν. Μεσόγειο.

Παναγιώτου (2012), Μεταπτυχιακή Διατριβή, Μελέτη της επίδρασης της

αστικοποίησης στις βιοκοινότητες των εδαφικών αραχνών (Araneae:

Gnaphosidae) στο νομό Ηρακλείου, Κρήτη.

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Από το 2005 μέχρι σήμερα

BOSMANS & CHATZAKI (2005): κατάλογος των αραχνών της Ελλάδας

BUCHHOLZ (2007) & SCHRÖDER et al. (2011): οι αράχνες στο Δέλτα του

Νέστου

BOSMANS et al. (2009): κατάλογος των αραχνών της Λέσβου

RUSSELL-SMITH et al. (2011): κατάλογος των αραχνών της Χίου

VAN KEER et al. (2010): οι αράχνες της περιοχής της Κερκίνης (Μακεδονία)

BOSMANS et al. (2013): κατάλογος των αραχνών της Κρήτης

Chatzaki and co-workers (CHATZOPOULOU & CHATZAKI, 2009; CHATZAKI,

2010a,b): αράχνες της οικογένειας Gnaphosidae

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Ηπειρωτική

Ελλάδα-Εύβοια

91 ενδημικά

είδη

Νησιά Ιονίου

35 ενδημικά

είδη

Νησιά Αιγαίου,

Κυκλάδες,

Σποράδες, Δωδεκάνησα

53 ενδημικά είδη

Κρήτη, Γαύδος

80 ενδημικά

είδη

Bosmans, R. & Chatzaki, M. 2005. A catalogue of spiders of Greece. A critical review of all spider species cited from Greece with

their localities. Newsl. Belg. Arachnol. Soc., 20: 124pp.

Βουλγαρία (Deltshev, 2005)

775 είδη (55 ενδημικά)

Ιταλία (Pessarini, 2001)

1180 είδη (223 ενδημικά)

Ελλάδα (Bosmans & Chatzaki, 2005)

49 οικογένειες

856 είδη

(σήμερα:~1200 είδη)

~60 αμφισβητούνται

~213 θεωρούνται ενδημικά

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Οι κυριότερες οικογένειες στην Ελλάδα

Οικογένεια Αριθμός ειδών Αριθμός

ενδημικών ειδών

Salticidae 139 24

Gnaphosidae 124 26

Theridiidae 69 6

Lycosidae 65 6

Dysderidae 64 46

Linyphiidae 62 27

Thomisidae 42 2

Bosmans, R. & Chatzaki, M. 2005. A catalogue of spiders of Greece. A critical review of all spider species cited from Greece with

their localities. Newsl. Belg. Arachnol. Soc., 20: 124pp. ΕΡ

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Πρότυπα κατανομών των ειδών Gnaphosidae στην Κρήτη (2003)

53,6 % κοινά

46,4 % εμφανίζουν κάποιο πρότυπο κατανομής

124 είδη Gnaphosidae στη Ελλάδα

66 είδη Gnaphosidae στην Κρήτη

Χατζάκη, Μ. 2003. Η εδαφική αραχνοπανίδα της Κρήτης (Οικογένεια Gnaphosidae): Συστηματική, Οικολογία και

Βιογεωγραφία. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο.

Pterotricha lentiginosa Haplodrassus creticus

Πολλά έχουν

αλλάξει από το 2003

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Πρότυπα κατανομών των ειδών Gnaphosidae στην Κρήτη

124 είδη Gnaphosidae στη Ελλάδα

66 είδη Gnaphosidae στην Κρήτη

Χατζάκη, Μ. 2003. Η εδαφική αραχνοπανίδα της Κρήτης (Οικογένεια Gnaphosidae): Συστηματική, Οικολογία και

Βιογεωγραφία. Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο.

Micaria dives

Zelotes ilotarum

Drassodes oreinos

Gnaphosa bithynica

Trachyzelotes malkini

Callilepis cretica

Drassodes lapidosus

Synaphosus trichopus

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

BOSMANS et al. (2013): κατάλογος των αραχνών της Κρήτης

Νησί Αριθμός ειδών Έκταση νησιού (km²)

Χίος 253 904

Λέσβος 300 1632

Κρήτη 427 8366

Σαρδηνία 495 24090

Πριν: 315 είδη

Τώρα: 143 είδη νέες αναφορές

Linyphiidae (32 νέα είδη)

Theridiidae (19 νέα είδη)

Araneidae (15 νέα είδη)

Είδη αραχνών που έχουν βρεθεί στην Κρήτη από το 1832 μέχρι το 2013

Aelurillus sp.

Heliophanus sp.

Philaeus chrysops

Salticidae Αράχνες που πηδούν

Έχουν μεγάλα μάτια

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Drassodes sp.

Pterotricha lentiginosa

Nomisia sp. Trachyzelotes sp.

Μέγεθος: 1 mm – 15mm

Gnaphosidae – αράχνες του εδάφους Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

Theridiidae

Latrodectus tredecimguttatus

Μαύρη Χήρα Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

Lycosidae Αράχνες λύκοι Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

Dysderidae

Dysdera crocata

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Linyphiidae Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

Thomisidae Αράχνες – καβούρια

Το χρώμα τους εξαρτάται από το λουλούδι πάνω στο οποίο κάθονται

Περπατάνε στο πλάι, σαν τα καβούρια!

Thomisus onustus

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Argiope lobata

Araneidae – οι αράχνες που υφαίνουν Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

Τρέφονται μόνο με ζωντανά θηράματα Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

Κάποιες «φτύνουν»

δηλητήριο

από απόσταση

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Scytodes thoracica

Eusparassus walckenaeri ΕΡ

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Όσο μεγάλες και αν είναι, δεν χρειάζεται να τις φοβόμαστε:

οι περισσότερες δεν δαγκώνουν....

Υπάρχουν κάποια είδη που δημιουργούν πρόβλημα

στον άνθρωπο, όπως:

Οικογένειες Γένη Κατανομή

Theriidae Latrodectus • L. mactans • L. tredecimguttatus

ΗΠΑ Ελλάδα

Sicariidae Loxosceles • L. reclusa • L. rufescens

ΗΠΑ Ελλάδα

Hexathelidae Atrax A. robutus

Αυστραλία

Ctenizidae Ν. Αμερική

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Latrodectus tredecimguttatus Μαύρη Χήρα

α-λατροτοξίνη (νευροτοξίνη)

Πόνος αρχίζει μετά τα πρώτα 30 λεπτά, στην αρχή τοπικά και μετά επεκτεινόμενα σε όλο το σώμα. Σε μία με τρεις εβδομάδες από τη μέρα του τσιμπήματος, ο ασθενής είναι πλέον εντελώς καλά. Η πρόκληση του θανάτου είναι σπάνια περίπτωση (περίπου 1% των περιπτώσεων ή και λιγότερο)

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Latrodectus tredecimguttatus Μαύρη Χήρα

Μαύρη Χήρα

Steatoda paykulliana https://www.youtube.com/watch?v=VcKqImfVJ9M

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Sicariidae Loxosceles rufescens

Αράχνη βιολί

Αιμολυτικά ένζυμα

https://www.youtube.com/watch?v=Kmk3D_HBmMg

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΣΚΟΡΠΙΟΙ (Scorpiones) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 3 οικογένειες 29 είδη

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Προτιμούν τις ζεστές περιοχές (Max: 23o-38

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Φθορίζουν στο υπεριώδες

φως στο σκοτάδι

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Όλοι οι σκορπιοί έχουν

δηλητήριο στο κεντρί τους

Κέντρισμα από Pandinus imperator https://www.youtube.com/watch?v=7C22Fshhe-Q

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Γενικός κανόνας

Παχιές δαγκάνες

λεπτή «ουρά»

αδύναμο

δηλητήριο

Λεπτές δαγκάνες

χοντρή «ουρά»

ισχυρό

δηλητήριο

Υπάρχουν και εξαιρέσεις Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

Πηγή:

Fet, Victor, Sissom, W. David, Lowe, Graeme & Braunwalder, Matt E. Cataloge of the Scorpions of the World (1758-

1998). The New York Entomological Society (2000).

Αφθονία ειδών σκορπιών

Παγκόσμια

241 γένη

>1600 είδη

Στην Ευρώπη

Ελλάδα 15

(σήμερα 29)

Ιταλία 8

Γαλλία 6

Αλβανία, Ισπανία, Σλοβενία,

Κροατία, Μαυροβούνιο από 5

Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία από 4

Γιουγκοσλαβία 3

Αυστρία, Ελβετία, Ουγγαρία 2

Μεγάλη Βρετανία, Τσεχία 1

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Mesobuthus gibbosus Euscorpius spp.

Euscorpiidae

Neocalchas gruberi

Protoiurus

Iuridae Buthidae Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

Οικογένεια Buthidae Mesobuthus gibbosus

Οικογένεια Iuridae Neocalchas gruberi

Protoiurus

Protoiurus stathiae

Protoiurus rhodiensis

Protoiurus kraepelini

Protoiurus spp.

Iurus dekanum

Iurus kinzelbachi (Σάμος)

Iurus dufoureius

Οικογένεια Euscorpiidae Euscorpius spp.

Πηγή:

Parmakelis, A., P. Kotsakiozi, I. Stathi, S. Poulikarakou & V. Fet, 2013. Hidden Euscorpius diversity revealed in Greece with the use of multi-

locus species-delimitation approaches. Biological Journal of the Linnean Society, doi: 10.1111/bij.12170

Συνολικά υπάρχουν 41 είδη στο γένος Euscorpius

Στην Ελλάδα υπάρχουν τα 21!!!

1. Euscorpius avcii Tropea, Yagmur, Koç, Yesilyurt et Rossi, 2012

2. Euscorpius birulai Fet, Soleglad, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, 2014

3. Euscorpius candiota Birula, 1903

4. Euscorpius carpathicus aegaeus Di Caporiacco L (1950)

5. Euscorpius corcyraeus Tropea etRossi, 2012

6. Euscorpius erymanthius Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi et Stathi,2013

7. Euscorpius hadzii Di Caporiacco, 1950

8. Euscorpius italicus (Herbst, 1800)

9. Euscorpius kinzelbachi Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, 2014

10.Euscorpius koschewnikowi Birula, 1900

11.Euscorpius kritscheri Fet, Soleglad, Parmakelis, Kotsakiozi et Stathi, 2013

12.Euscorpius mylonasi Fet, Soleglad, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, 2014

13.Euscorpius naupliensis (C.L. Koch, 1837)

14.Euscorpius ossae Di Caporiacco, 1950

15.Euscorpius popovi Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi et Stathi, 2015

16.Euscorpius scaber Birula, 1900

17.Euscorpius sicanus (C.L. Koch, 1837)

18.Euscorpius solegladi Fet, Graham, Webber & Blagoev, 2014

19.Euscorpius stahlavskyi Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, 2014

20.Euscorpius vignai Tropea, Fet, Parmakelis, Kotsakiozi & Stathi, 2014

21.Euscorpius yagmuri Kovařík, Fet et Soleglad, 2014

Euscorpius carpathicus aegaeus

Euscorpius vignai

Euscorpius kritscheri

Euscorpius scaber

Euscorpius birulai

Euscorpius mylonasi

Euscorpius avcii

Euscorpius koschewnikowi

Euscorpius kinzelbachi

Euscorpius italicus

Euscorpius naupliensis

Euscorpius sicanus

Euscorpius hadzii (Ανατολικά)

Euscorpius solegladi (Δυτικά)

Euscorpius candiota

Euscorpius erymanthius

Euscorpius corcyraeus

Euscorpius ossae

Euscorpius scaber

Euscorpius stahlavskyi

Euscorpius italicus (Herbst, 1800)

Euscorpius naupliensis (C.L. Koch, 1837)

Euscorpius spp.

ΦΑΛΑΓΓΙΑ (Opiliones) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 8-10 οικογένειες >100 είδη

Στη Βρετανία, τα φαλάγγια (Opiliones) είναι

γνωστά ως «αράχνες βοσκοί» από το 1600.

Opilio στα λατινικά σημαίνει «βοσκός»

Στην Ευρώπη: 310 είδη

Στην Ελλάδα: >100 είδη

http://opiliones.wikia.com/wiki/Opiliones_Wiki

Opiliones Wiki

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Υπόταξη Αρ. ειδών Κατανομή Χαρακτηριστικά Βιότοπος

Cyphophthalmi 100

Τροπικές και

υποτροπικές περιοχές

της Αμερικής και της

Αφρικής.

Ορεινά δάση της

Νότιας Ευρώπης

Μικρά, μοιάζουν με

ακάρεα και εμφανίζουν

αρχαϊκά χαρακτηριστικά

Έδαφος δασών,

στρωμνή και σπήλαια

Laniatores >4000 Τροπικές περιοχές Μεγάλα, χρωματιστά,

ισχυρές συλληπτικές

ποδοπροσακτρίδες,

γεροδεμένα και κοντά

πόδια, και συχνά με

διάφορα εξογκώματα στο

σώμα

Κάτω από κορμούς

δέντρων και πέτρες,

στρωμνή, σπήλαια

ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Αραχνίδια (Arachnida) της Ελλάδας Οκτώβριος 2015

Υποτάξη Αρ. ειδών Κατανομή Χαρακτηριστικά Βιότοπος

Eupnoi 1800 Phalangiidae

Sclerosomatidae

Ευρασία και Βόρεια

Αμερική

Έχουν μακριά πόδια, είναι

επίγεια, έχουν υψηλή

κινητικότητα και

τρέφονται με μικρά

αρθρόποδα, φυτά και

ζωικά υπολείμματα

Δάση, κήποι, λιβάδια και

αγροτεμάχια

Dyspnoi 320 Trogulidae

Ischiropsalidae

Ολαρκτική πανίδα

(οικοσυστήματα

Βορείου ημισφαιρίου)

Τα Trogulidae τρέφονται

με μικρά χερσαία

γαστερόποδα με κέλυφος,

έχουν κοντά πόδια

Τα Ischiropsalidae έχουν

ισχυρές χηληκεραίες

Στρωμνή, ανώτερα

στρώματα του εδάφους

ΠΑΝΙΔΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Αραχνίδια (Arachnida) της Ελλάδας Οκτώβριος 2015

Τα περισσότερα είδη είναι

παμφάγα

Χρησιμοποιούν το δεύτερο

ζεύγος ποδιών τους σαν κεραίες

για να αντιλαμβάνονται το

περιβάλλον

Δεν είναι δηλητηριώδη

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Anelasmocephalus sp.

Trogulus sp.

Κρήτη

Lacinius sp.

Paranemastoma thessalum

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΑΚΑΡΕΑ (Acari) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ >380 είδη

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Υπέρταξη Parasitiformes – τσιμπούρια και μερικά ελεύθερα ακάρεα Opilioacarida – ακάρεα που μοιάζουν με φαλάγγια

Holothyrida

Ixodida – σκληρά και μαλακά τσιμπούρια

Mesostigmata – τσιμπούρια πουλιών, φυτών, κ.ά.

Υπέρταξη Acariformes – η πιο ποικιλόμορφη ομάδα Trombidiformes – φυτοπαρασιτικά, υδρόβια, κ.ά.

Sphaerolichida

Prostigmata

Sarcoptiformes

Endeostigmata

Oribatida

Astigmata – σκόνης, τριχώματος, φτερών, που προκαλούν φαγούρα στον

άνθρωπο, κ.ά.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Έχουν περιγραφεί περίπου 54,000 είδη στον κόσμο

Από τις πιο διαφοροποιημένες και επιτυχημένες ομάδες των Ασπονδύλων

Τα περισσότερα είναι μικροσκοπικά, οπότε περνούν «απαρατήρητα»

Ζουν ελεύθερα ή ως παράσιτα σε φυτά και ζώα

Ζουν παντού:

• στο χώμα

• στη στρωμνή αποσυνθέτοντας οργανική ύλη

• στο γλυκό νερό

• στα θάλασσα

• στα φυτά

• πάνω και μέσα σε ζώα

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Βλαβερά για τον άνθρωπο

• Στις καλλιέργειες

• Πρόκληση αλλεργικών αντιδράσεων

• Παράσιτα ζώων

• Μετάδοση ασθενειών

Της τραχείας των πτηνών Της σκόνης

Τετράνυχος

Παράσιτο στον άνθρωπο

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Aculops lycopersici

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ERIOPHYIDAE Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

Ωφέλιμα για τον άνθρωπο

Τα σαρκοφάγα ακάρεα

χρησιμοποιούνται στη

βιολογική καταπολέμηση,

κυρίως άλλων

φυτοπαρασιτικών ακάρεων

Phytoseiulus persimilis

Amblyseius cucumeris Amblyseius californicus

Amblyseius degenerans Hypoaspis sp. Phytoseiulus persimilis

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΨΕΥΔΟΣΚΟΡΠΙΟΙ (Pseudoscorpiones) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 13 οικογένειες

120 είδη

Χαρακτηριστικά • χερσαίοι θηρευτές

• μέγεθος από 1 mm έως 10 mm

• πρώτα ευρήματα χρονολογούνται από τη Δεβόνια περίοδο (420–359 mya)

• ως επί το πλείστον, συναντώνται στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

1 ζεύγος χηληκεραιών: αγωγός μεταξιού Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

1 ζεύγος ποδοπροσαρκτρίδων

• αισθητήρια όργανα

• σταθερό – κινητό τμήμα

• αγωγός δηλητηρίου

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Αναπαραγωγή Έμμεση μεταφορά σπέρματος μέσω σπερματοφόρων

• Χορός ζευγαρώματος

• Ανεξάρτητη δράση θηλυκού – αρσενικού

– Τα δύο ζώα συναντώνται ή όχι

– Αδένες μεταξιού δρουν ως οδηγοί

https://www.you

tube.com/watch?

v=2tmDmIwGFkc

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Θεωρούνται ωφέλιμα αραχνίδια για τον άνθρωπο αφού τρέφονται με:

• Παρασιτικές προνύμφες ρούχων και υφασμάτων

• Σκαθάρια που παρασιτούν σε χαλιά

• Παρασιτικά ψωκόπτερα

• Μύγες, τερμίτες, μυρμήγκια

Τροφικές προτιμήσεις Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

• Παρουσιάζουν ευρύτατη εξάπλωση (εύκρατες, ερημικές,

μεσογειακές)

• Ωστόσο, μεγαλύτερη αφθονία ειδών συναντάται στις τροπικές και

υποτροπικές περιοχές

Οικολογικά στοιχεία Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

• Το είδος Chelifer cancroides είναι το πιο

κοινό ανθρωπόφιλο είδος

Οικότοποι

• Στρωμνή φύλλων

Chthoniidae, Neobisiidae & Chernetidae

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

• Ρωγμές σε πέτρες ή σπηλιές

ειδικές μορφολογικές προσαρμογές

• Φωλιές πουλιών και μικρών θηλαστικών

• Ζώνες παλίρροιας

Neobisium maritimum

• Φλοιός δένδρων

Chernetidae & Cheliferidae

Χαρακτηριστικά Phoresy (Φορετική) Όταν ένα ζώο προσκολλάται σε ένα άλλο αποκλειστικά για μεταφορά

(χωρίς να είναι παράσιτο). Αυτό συμβαίνει κυρίως στα αρθρόποδα:

• Ακάρεα πάνω σε έντομα (σκαθάρια, μύγες, μέλισσες)

• Ψευδοσκορπιοί πάνω σε θηλαστικά ή έντομα

• Διπλόποδα σε πουλιά

Η φορετική μπορεί να είναι είτε υποχρεωτική είτε να προκαλείται από

τις περιβαλλοντικές συνθήκες

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Στον κόσμο... • 25 οικογένειες

• 439 γένη

• >3385 είδη

Χώρα Είδη

Η.Π.Α. 423

Ιταλία 226

Ισπανία 192

Ινδία 162

Μεξικό 161

Νότια Αφρική 134

Κένυα 133

Γαλλία 125

Ελλάδα 124

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

(Harvey, 2007, 2008, 2009)

Στην Ελλάδα

• Atemnidae

• Cheiridiidae

• Cheliferidae

• Chernetidae

• Chthoniidae (35)

• Garypidae

• Garypinidae

• Geogarypidae

• Larcidae

• Neobisiidae (42)

• Olpiidae

• Syarinidae

• Withiidae

• Κοσμοπολίτικα είδη: – Chelifer cancroides

– Cheiridium museorum

• Μεγάλα ποσοστά ενδημισμού

Chelifer cancroides Cheiridium museorum

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΕΛΛΑΔΑ 121

Ιόνια Νησιά 25

Πελοπόννησος 10

Αιγαίο 10

Κρήτη 25

Είδη ανά περιοχή

ΕΝΔΗΜΙΣΜΟΙ

ΕΛΛΑΔΑ 40%

ΚΡΗΤΗ 60%

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΓΑΛΕΩΔΗ (Solifugae) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 4 οικογένειες 12 είδη

Χαρακτηριστικά

• Είναι κυρίως νυχτόβια, όπως δείχνει

και το όνομά τους: στα λατινικά

fugae σημαίνει αποφυγή και soli

αναφέρεται στον ήλιο

• Παρότι μοιάζουν περισσότερο με τις

αράχνες ο στενότερος συγγενής

τους είναι οι ψευδοσκορπιοί

• Διαθέτουν πανίσχυρες χηληκεραίες

διαφοροποιημένες σε δυνατές

δαγκάνες με δόντια

• Τρίβοντας τις χηληκεραίες

παράγουν δυνατό θόρυβο

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

• Camel spiders, wind scorpions, sun spiders

Χαρακτηριστικά

• Οι ποδοπροσακτρίδες έχουν αισθητήριο ρόλο και μοιάζουν με

κεραίες

• Το μέγεθός τους φτάνει τα 10cm, ενώ οι ποδοπροσακτρίδες τους

ξεπερνούν και τα 12cm

• Η ταχύτητά τους φτάνει τα 16km/h

• Είναι σαρκοφάγα αλλά και παμφάγα

• Δεν διαθέτουν δηλητήριο αλλά μπορούν να σκίσουν πολύ εύκολα

ανθρώπινο δέρμα

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Εξάπλωση

• Ζουν σε θερμές και ξηρές περιοχές

• Απουσιάζουν από την Αυστραλία

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Galeodes graecus

Galeodidae - Εξάπλωση Ε

ΡΓΑ

ΙΑ Σ

ΕΙΟ

: Τα

το φ

στε

ρεο

ίου

ΙΔΑ

χνί

δια

κτώ

βριο

Daesiidae Gluviopsilla discolor (Kraepelin, 1899) (Ρόδος)

Biton (Biton) ehrenbergi Karsch, 1880

Gluviolla rhodiensis Caporiacco, 1948 (Ρόδος)

Gluviopsis rufescens (Pocock, 1897)

Gluviopsis rufescens rufescens (Pocock, 1897)

Galeodidae Galeodes graecus C.L. Koch, 1842

Galeodes hellenicus Roewer, 1934 (Ελλάδα)

Galeodes rhodicola Roewer, 1941 (Ρόδος)

Galeodes ruptor Roewer, 1934

Karschiidae Barrussus furcichelis Roewer, 1928 (Ελλάδας)

Eusimonia nigrescens Kraepelin, 1899

Solpugidae Solpuga scenica Lichtenstein, 1797

Solpuga tarda Lichtenstein, 1797

Στον κόσμο

153 γένη

>1000 είδη

8 γένη

12 είδη

The Arachnid Order Solifugae

http://www.solpugid.com/

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΑΜΒΛΥΠΥΓΑ (Amblypygi) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 οικογένεια 1 είδος

Έχουν:

• Έντονα πεπλατυσμένο σώμα

• Ισχυρές ποδοπροσακτρίδες για τη σύλληψη της λείας

• Μακρυά και λεπτά πόδια στο πρώτο ζεύγος ποδιών, που λειτουργούν ως

αισθητήρια και μοιάζουν με μαστίγιο (whip spiders)

Στον κόσμο

17 γένη

155 είδη

1 οικογένεια

1 γένος

1 είδος

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Charinus ioanniticus

Ρόδος

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

ΠΡΟΣΑΚΤΡΙΔΟΠΟΡΑ (Palpigradi) ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 οικογένεια

3 είδη

Μέγεθος: όχι περισσότερο από 3 mm

Τα Palpigradi έχουν:

• Άχρωμο και διαφανές εξωσκελετό

• Ένα μαστίγιο με ξεκάθαρη μεταμέρεια

Θεωρούνται τα πιο πρωτόγονα αραχνίδια

Στον κόσμο

7 γένη

82 είδη Στην Ελλάδα

1 οικογένεια

1 γένος

3 είδη

Eukoenenia spelaea

in its cave habitat https://www.youtube.com/watch?v=z3gBn_GwRNM

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

1. Eukoenenia juberthiei Condé, 1974

• Eukoenenia juberthiei cytheriaca Condé, 1979

Type Locality: Σπήλαιο του Πανός, Κερατέα, Αττική

• Eukoenenia juberthiei hellenica Condé, 1979

Type Locality: Σπήλαιο Αγίας Σοφίας Μυλοποτάμου, Κύθηρα

Eukoeneniidae

2. Eukoenenia naxos Condé, 1990

Type Locality: Σπήλαιο Αγίου Ιωάννη, Ν.

Ηρακλειά, Κυκλάδες

3. Eukoenenia mirabilis (Grassi and Calandruccio,

Ελλάδα

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Ευχαριστώ

ΓΑΣ

ΡΙΑ

ΙΟ: Τ

στο

τερ

εοσ

πίο

ΝΙΔ

νίδ

ια (

Οκτώ

βριο

Αραχνίδια (Arachnida) · Δρ Iάσμη Στάθη (Ε.ΔΙ.Π.) Αραχνίδια...

Documents

Transcript of Αραχνίδια (Arachnida) · Δρ Iάσμη Στάθη (Ε.ΔΙ.Π.) Αραχνίδια...

Αγροτικός Συνεργατισμός Οκτώβριος 2014

Παρουσίαση Δ.Σ. 'Εκθεση Ηράκλειο Κρήτης 2011

Τεύχος 38 Οκτώβριος 2012

Τεριρέμ 1, Οκτώβριος 2007

Οκτώβριος 2004

BIT #03, Οκτώβριος 2014

@Up #8, Οκτώβριος 2014

Οκτώβριος- October

ΧΡΗΜΑ #415, Οκτώβριος 2015

Οκτώβριος 2011

Οκτώβριος 2008

Δημοψηφισμα#4 οκτώβριος 2015

Πoδηλατοπορεία 9 Οκτωβρίου 2016, Ηράκλειο Αττικής

Οκτώβριος 2007

Καλοκαίρι 2008 στο Ηράκλειο - Αύγουστος

Ηράκλειο 2006 - Optics

PhB #26, Οκτώβριος 2014

Ημερήσιες Εκδρομές Σεπτέμβριος-Οκτώβριος

Πυξίδα 94 Οκτώβριος 2010

Τεύχος #07 - Οκτώβριος 2009