Τα παιχνίδια του Χτες και του Σήμερα

Δ1 & Δ2 11ου Δημοτικού Σχ. Θεσσαλονίκης

2015 - 2016

2

Υποθέματα : 1. Λαχνίσματα2. Το παιχνίδι στην αρχαία Ελλάδα 3. Γνωριμία με τα παιχνίδια των παππούδων και των γονιών μας

Θέμα : Τα παιχνίδια του χτες και του σήμερα

Να φέρει τους μαθητές σε επαφή με το παραδοσιακό παιχνίδι (Να γνωρίσουν τον «Θησαυρό» των παιχνιδιών που έχουμε κληρονομήσει από τη λαϊκή μας παράδοση), μέσα από μια βιωματική προσέγγιση.

3

Στόχος του Προγράμματος

Να εργαστούν ομαδικά και να αποτυπώσουν εικαστικά τα παραδοσιακά παιχνίδια.

Η αξία των παιχνιδιώνΗ σωματική, ψυχική και

πνευματική υγεία του παιδιούΚοινωνικοποίηση, συνεργασία και

αλληλεπίδραση με συνομήλικουςΣυναισθηματική ανθεκτικότητα

και αυτοπεποίθησηΝα μάθουν να τηρούν και να

σέβονται κανόνες

4

Τι είναι παραδοσιακό παιχνίδι ;

Παραδοσιακά παιχνίδια, είναι τα παιχνίδια που παίζονταν παλιότερα

και μεταφέρονται στις νεότερες γενιές, προφορικά ή με επίδειξη

από παλαιότερους.

5

Γιατί πρέπει να παίζω ;

6

Για να δημιουργού

με φιλίες

Για να μη αισθανόμαστ

ε μοναξιά και

απομόνωση

Για να μάθουμε να σκεφτόμαστε αλλά και

να δουλεύουμε

ομαδικά

Για να μάθουμε

να κερδίζουμε αλλά και

να χάνουμεΓια να

μάθουμε να

υπακούμε σε

κανόνες

Για να αθλούμασ

τε

Για να Διασκεδάζου

με

Τα λαχνίσματα παλαιότερα

7

Κορωνίσματα – Λαχνίσματα - 1

Η λέξη Κορωνίσματα προέρχεται από το ουσιαστικό «κορώνα». Τα νομίσματα της παλιάς εποχής είχαν από τη μια μεριά τη μορφή του βασιλιά, της εποχής εκείνης, που φορούσε «κορώνα» ενώ από την άλλη πλευρά υπήρχαν γράμματα και η αξία του νομίσματος.

8

Κορωνίσματα – Λαχνίσματα - 2

Τα λαχνίσματα είναι τρόποι τους οποίους χρησιμοποιούσαν τα παιδιά για να χωρίσουν δίκαια τις ομάδες ή για να καθορίσουν τον πρώτο ή τον τελευταίο από τον οποίο θα αρχίσει το παιχνίδι. Το λάχνισμα ήταν συνήθως ένα ποιηματάκι. Τα παιδιά στέκονταν σε κύκλο. Ένα από αυτά άρχιζε να απαγγέλει τους στίχους του λαχνίσματος, δείχνοντας διαδοχικά τα άλλα παιδιά. Στο παιδί που τύχαινε η τελευταία συλλαβή του λαχνίσματος έβγαινε. Η διαδικασία συνεχιζόταν μέχρι να μείνει στο τέλος ένα παιδί. 9

Γνωστά Λαχνίσματα - 1

10

Όλα τα κοιτώ σαν παιδί κουτότην Ακρόπολη και το Λυκαβηττό.Βγαίνεις και τα φυλάς

εσύ !

Α μπε μπα μπλομ

Α μπε μπα μπλομ του κίθε μπλομΑ μπε μπα μπλομ του κίθε μπλομμπλιμ μπλομ.Σα θα πάμε κειστη Βόρεια Αμερικήθα δούμε τον Ερμήνα παίζει μουσική.

Γνωστά Λαχνίσματα - 2

11

Ανέβηκα σ΄ένα βουνόκαι είδα ένα γουρούνι.Το κοίταξα καλά - καλάκαι σου ‘μοιαζε στημούρη.Γω, γω, γω. Συ, συ, συ.Το γουρούνι είσαι συ.

Ένα δύο τρία

Ένα δύο τρίαπήγα στην κυρίαμου ‘δωσε ένα μήλο,μήλο δαγκωμένοτο ‘δωσα στην κόρηέκανε αγόρι,το ΄βγαλε Θανάσησκούπα και φαράσι.

Ανέβηκα σ΄ένα βουνό

Γνωστά Λαχνίσματα - 3

12

Ο Καρακατσάνης

Ο Καρακατσάνης μπήκε στο τηγάνι

κι έσπασε τ΄ αυγά !Γιατί Καρακατσάνη μπήκες στο

τηγάνικι έσπασες τ΄ αυγά ;

Φάε τώρα κι από μένα μια καρπαζιά.

13

Τα λ

αχνί

σματ

α

σήμε

ρα

Πέτρα, ψαλίδι, χαρτί

Όλοι κρύβουν το ένα χέρι τους πίσω από την πλάτη.

Καθώς λένε "πέτρα, ψαλίδι, χαρτί", το εμφανίζουν.

Η πέτρα νικάει το ψαλίδι !Το ψαλίδι νικάει το χαρτί !Το χαρτί νικάει την πέτρα !

Το παιχνίδι στην Αρχαία Ελλάδα

Σκαπέρδα : Οι παίκτες καρφώνουν στο χώμα ένα δοκάρι που στο μέσο του έχει μια τρύπα από όπου περνούν ένα σχοινί. Στις δύο άκρες του δένεται από ένας παίκτης, έτσι ώστε ο ένας να μην κοιτά τον άλλο, και προσπαθούν, τραβώντας με δύναμη, να φέρουν ο ένας τον άλλο κοντά στην δοκό. Το παιχνίδι αυτό παίζεται και με ισάριθμους σε κάθε πλευρά παίκτες (Διελκυστίνδα).

14

Το παιχνίδι στην Αρχαία Ελλάδα

15

Χαλκή μυία (χρυσόμυγα) : Δένουν με μαντήλι τα μάτια ενός παίκτη που φωνάζει : «πάω να κυνηγήσω τη χρυσόμυγα». Οι άλλοι του απαντούν : «θα την κυνηγήσεις, αλλά δεν θα την πιάσεις» και τον κτυπούν με ραβδάκια. Ο παίκτης με τα δεμένα μάτια προσπαθεί να πιάσει έναν από αυτούς και μόλις το πετύχει παίρνει τη θέση του. Τι σου

Θυμίζει ; Τυφλόμυγα

Το παιχνίδι στην Αρχαία Ελλάδα

16

Τι σου Θυμίζει ;

Πεντέλιθα : Στο παιχνίδι αυτό έπαιζαν όσα παιδιά ήθελαν. Παιζόταν με πέντε βοτσαλάκια. Πετούσαν ψηλά το ένα, το δεύτερο κ.ο.κ. και προσπαθούσαν να τα πιάσουν στην ανάποδη του χεριού τους. Στη συνέχεια πετούσαν ένα βοτσαλάκι, και όσο ήταν ψηλά, έπρεπε να πιάσουν ένα ή περισσότερα από αυτά που είχαν μείνει στο έδαφος.

«Πεντόβολα»

Το παιχνίδι στην Αρχαία Ελλάδα

Ακινητίνδα : Οι παίκτες μόλις δοθεί το σύνθημα πρέπει να μείνουν ακίνητοι σε όποια στάση βρίσκονται. Εκείνος που θα κουνηθεί βγαίνει από το παιχνίδι.

Τι σου Θυμίζει ;«Αγαλματάκι

α»

17

Το παιχνίδι στην Αρχαία Ελλάδα

18

Τι σου Θυμίζει ;«Μπίζ»

Κολλαβίζειν : Ένας παίκτης στέκεται όρθιος και με το χέρι του σκεπάζει τα μάτια του. Ένας άλλος τον κτυπά και συγχρόνως τον ρωτά ποιο χέρι τον κτύπησε.

Το παιχνίδι στην Αρχαία Ελλάδα

19

Αποδιδρασκίνδα (αποδιδράσκω = δραπετεύω) : Ένας παίκτης κλείνει τα μάτια του και οι άλλοι τρέχουν να κρυφτούν σε ορισμένο χρόνο. Ο παίκτης ανοίγει τα μάτια του και ψάχνει να τους βρει. Κάθε φορά που βρίσκει έναν, πρέπει να προλάβει να τρέξει πρώτος πίσω στη θέση του, αλλιώς χάνει. Τι σου

Θυμίζει ;«Κρυφτό»

Το παιχνίδι στην Αρχαία Ελλάδα

20

Τι σου Θυμίζει ;«Κουτσό»

Ασκωλιασμός : Στον ασκωλιασμό οι παίκτες πηδούν μόνο στο ένα πόδι. Παραλλαγές του παιχνιδιού : Ποιος θα τρέξει μακρύτερα Ένας παίκτης κυνηγάει τους άλλους Μετράνε ποιος θα κάνει τα περισσότερα πηδήματα.

Το παιχνίδι στην Αρχαία Ελλάδα

21

Ίυγγα (Γυγξ) : Σ΄ ένα ξύλινο, συνήθως, τροχίσκο άνοιγαν δύο τρύπες, περνούσαν διπλή κλωστή και αφού την περίστρεφαν, μια τραβούσαν και μια χαλάρωναν. Ο ήχος που παραγόταν θυμίζει ένα πουλί, την ίυγγα, τον μυρμηκολόγο (Στραβολαίμης), από τον οποίο πήρε και το όνομα του το παιχνίδι. Λένε μάλιστα πως ανάλογα με τον ήχο μπορούσαν να κάνουν διάφορες προβλέψεις.

Οστρακίνδα : Ομαδικό παιχνίδι. Υπήρχαν δύο ομάδες, τις οποίες χώριζε μία γραμμή στο έδαφος. Ένας παίκτης πετούσε στον αέρα ένα όστρακο που ήταν απ’ τη μία πλευρά αλειμμένο με πίσσα και φώναζε « νυξ ή ημέρα ;». Τότε η κάθε ομάδα προσπαθούσε να μαντέψει σωστά και αν κέρδιζε κυνήγαγε την αντίπαλη. Σε κάποιες περιοχές ακόμα και σήμερα παίζεται ακριβώς το ίδιο παιχνίδι.

22

Το παιχνίδι στην Αρχαία Ελλάδα

Αρχικά χωριστήκαμ

ε σε 3 ομάδες

23

Λάουρα

Γιάννης Ναυσικά

Άννα Μαρία

Βασιλική

Σαμάντα

ΓρηγόρηςΕύη

Ζωή

Νίκος

Μαρί

α

Δήμητρα

Βλαδ

ίμηρ

οςΔ1

24

Ρένα

Λέντι

Ολιάνα Κατερίνα

Αλίκη

Λαμπριάνα

ΓρηγόρηςΓιάννης

Γιώργος

Χριστίνα

Αλέξ

ης

Δ2

Η Ο

μάδα

μα

ς

Αφού κάναμε την έρευνα μας, ανακαλύψαμε τα εξής :

25

Οι εργασίες μας

26

Η Ο

μάδα

μας

:

Άννα

Μαρ

ία ,

Δήμη

τρα

,

Ν

αυσι

κά ,

Βλαδ

ίμηρ

ος.

Δ 1

Οι εργασίες μας

27

Η Ο

μάδα

μας

:

Άννα

Μαρ

ία ,

Δήμη

τρα

,

Ν

αυσι

κά ,

Βλαδ

ίμηρ

ος.

Δ 1

28

Η Ο

μάδα

μας

:

Εύη

, Σα

μάντ

α,

Βασι

λική

, Γρη

γόρη

ς

Οι εργασίες μας

Δ 1

Η Ο

μάδα

μας

:

Εύη

, Σαμ

άντα

, Βα

σιλι

κή, Γ

ρηγό

ρης

Οι εργασίες μας

29

Δ 1

Η Ο

μάδα

μας

:

Μ

αρία

, Ζωή

, Λά

ουρα

, Γιά

ννης

, Νί

κος

Οι εργασίες μας

30

Δ 1

Η Ο

μάδα

μας

:

Μαρ

ία, Ζ

ωή,

Λάου

ρα, Γ

ιάνν

ης,

Νίκο

ς

31

Οι εργασίες μας

Δ 1

32

Δ 2Οι εργασίες μας

Οι εργασίες μας

Δ 2 33

34

Δ 2Οι εργασίες μας

35

Αφού φτιάξαμε

το κολάζ…

…με τις εργασίες

μας….

Το Κ

ολάζ

τω

ν ερ

γασι

ών

μας

- 1Δ 1

Το Κ

ολάζ

τω

ν ερ

γασι

ών

μας

- 2

Δ 2 Αφού

φτιάξαμε το κολάζ…

…με τις εργασίες

μας….

36

την Ίυγγα, και παίξαμε

μ’ αυτή.

37

…στη συνέχεια

φτιάξαμε το δικό μας

παραδοσιακό παιχνίδι,

Ίυγγ

α

38

Εικ.5

Τα π

αιχν

ίδια

πο

υ

γνωρ

ίσαμ

ε…

Εικ.4

Εικ.2

Εικ.3

Παίξαμε Διελκυστίνδα (εικ.1)

Τρίλιζα (εικ.2) Ίυγγα (εικ.3)

Πεντόβολα (Πεντέλιθα) (εικ.4)

"Σκοινί για σχέδια« (εικ.5)

Λάστιχο (εικ.6)

Εικ.1

Εικ.6

Τα π

αιχν

ίδια

πο

υ

γνωρ

ίσαμ

ε…

Παίξαμε «Τζαμί»

Αρ. παικτών : Παίζεται με το λιγότερο 10 παίκτες.Περιγραφή και Σκοπός του παιχνιδιού : Βάζουμε κεραμιδάκια, το ένα πάνω στο άλλο, σ’ έναν κύκλο με διάμετρο 1μ. περίπου. Η μία ομάδα στέκετε πίσω από τα κεραμίδια, ενώ η άλλη στέκετε σε απόσταση 10 – 15 μ. και με μια μπάλα ρίχνει με σκοπό, να τα ρίξει. Αν κάποιος ρίξει τα κεραμίδια, η ομάδα του διασκορπίζεται και προσπαθεί, να τα ξαναστήσει. Την ίδια ώρα η ομάδα που βρίσκεται στα κεραμίδια προσπαθεί να τους κάψει με την μπάλα, ώστε να μην τα ξαναστήσουν. Αν πάλι δεν καταφέρει κάποιος, από την ομάδα που ρίχνει τη μπάλα, να ρίξει τα κεραμιδάκια, τότε οι ομάδες αλλάζουν ρόλους.

39

ΒιβλιογραφίαΠαίζοντας στην Αρχαία Ελλάδα (1998) -

Πλατή Μαρίνα (Ίδρυμα Ν. Π. Γουλανδρή – Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης)

Παραδοσιακά Παιχνίδια (2008) – Γιώργος Κ. Σαγώνας

http://users.sch.gr/grfilip/games/ (Παιχνίδια για την αυλή)http://opaliouriotis.blogspot.gr/2013/10/blog-post_40.htmlhttp://gym-platan.chan.sch.gr/prj_games_source.htm http://gym-karpen.eyr.sch.gr/ http://www.rizovouni.gr/palaia_omadika_paixnidia.html

40