1

Ψηφιακές Βιβλιοθήκες

Ψηφιακές Βιβλιοθήκες με Διδακτορικά

Διονύσης Κόκκινοςdennis@central.ntua.gr

2

Πώς εντάσσεται το θέμα στην ενότητα

Ενότητα: ψηφιακές βιβλιοθήκες με διδακτορικά Το NDLTD είναι η προσπάθεια

δημιουργίας μιας ενοποιημένης – ομόσπονδης ψηφιακής βιβλιοθήκης με διδακτορικά.

3

Τι περιλαμβάνει το θέμα ETDs NDLTD

Ορισμός Ιστορικό Μέλη Διαδικασία Πρότυπα Συλλογικός κατάλογος Η περίπτωση της Μ.Βρετανίας Ελληνική πραγματικότητα Τάσεις και προοπτικές

4

NDLTD - Ορισμός

Networked Digital Library of Theses and Dissertations (NDLTD)

http://www.ndltd.org http://www.theses.org

Πρόκειται για μια κοινή προσπάθεια Πανεπιστημίων ανά τον κόσμο με σκοπό να προωθήσουν τη δημιουργία, την αρχειοθέτηση, τη διανομή και την πρόσβαση στις ψηφιακές μεταπτυχιακές και διδακτορικές εργασίες (ETDs).

5

Γιατί είναι σημαντικό σαν θέμα Το NDLTD με την δημιουργία στην ουσία μιας

ομόσπονδης ψηφιακής βιβλιοθήκης ή ενός συλλογικού καταλόγου για ETDs συμβάλλει στην:

Αξιοποίηση της γκρίζας βιβλιογραφίας Συντονισμός των μεμονωμένων

προσπαθειών των Πανεπιστημίων για την ψηφιοποίηση των Διατριβών

Εύκολη αναζήτηση & ανάκτησή τους Εξοικονόμηση κόστους Προτυποποίηση Συνεργασία

6

Με απλά λόγια... «...Για να σε διαβάσουν – θα πρέπει να

σε βρουν...»

θα μπορούσε να είναι σε ελεύθερη μετάφραση η φράση της Ana Pavani “In order to be read – you have to be found”

Αυτός ακριβώς είναι και ο στόχος του συλλογικού καταλόγου των ETDs. Να μπορεί

κανείς δηλαδή να βρίσκει τα ETDS από οποιοδήποτε Πανεπιστήμιο, σε οποιαδήποτε

γλώσσα και από οποιαδήποτε τοποθεσία.

7

Γκρίζα βιβλιογραφία – Ορισμός Πρόκειται για δημοσιεύματα που

παράγονται, συνήθως, σε μικρό αριθμό αντιτύπων και με σχετικά πρόχειρο τρόπο και διακινούνται στο εσωτερικό του οργανισμού που τα παράγει (Μπώκος, 2001, σ.114-115) Αντιστρόφως ανάλογη προς την ποιότητα

δημοσίευσης ή το εύρος της κυκλοφορίας τους είναι συνήθως η αξία τους ως πληροφοριακής πηγής

Γκρίζα βιβλιογραφία (Grey Literature) θεωρούνται και τα διδακτορικά καθώς και οι μεταπτυχιακές εργασίες

8

ETDs – Τι είναι; Είναι οι μεταπτυχιακές εργασίες και οι διδακτορικές

διατριβές που εκπονούνται στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας από τους φοιτητές / σπουδαστές σε ηλεκτρονική (ψηφιακή) μορφή

ETDS – δύο τύποι

ETDs με αποκλειστική ευθύνη δημιουργίας του συγγραφέα (φοιτητή)

ETDs που προκύπτουν από τη ψηφιοποίηση της εργασίας, είτε από το Πανεπιστήμιο, είτε από κάποια εταιρεία

9

NDLTD - Γενικά Ιστορική αναδρομή

Έναρξη το 1996 στο Virginia Tech 200 Μέλη

174 Universities (7 consortia) 26 Institutions

Οργάνωση και Λειτουργία Επιτροπές (International Steering Committee) Συναντήσεις

10

Οφέλη από το NDLTD για τους φοιτητές

Παρέχεται στους φοιτητές η πιο τρέχουσα πληροφόρηση για τα επιστημονικά τους πεδία

Αυξάνεται το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τις εργασίες των φοιτητών

Βοηθά τους φοιτητές να εξοικειωθούν με τις τεχνολογίες των ψηφιακών βιβλιοθηκών και της ηλεκτρονικής δημοσίευσης

11

Οφέλη από το NDLTD για τις βιβλιοθήκες

Παροχή υπηρεσιών στους χρήστες χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς

Υιοθέτηση της τεχνολογίας ψηφιακών βιβλιοθηκών και ηλεκτρονικής δημοσίευσης

Διατήρηση του υλικού Εξοικονόμηση χώρου Εξοικονόμηση κόστους αποθήκευσης ή

και βιβλιοδεσίας Εξοικονόμηση κόστους δανεισμού

12

NDLTD – Αρχική σελίδα

13

Συλλογικός κατάλογος διδακτορικών Δημιουργείται ένας παγκόσμιος

συλλογικός κατάλογος για όλα τα ETDs των μελών του δικτύου NDLTD

Παρέχεται ένας μόνο τόπος για την αναζήτηση των ETDs από μια βάση μεταδεδομένων. Αναζητήσεις σε όλες τις γλώσσες με χρήση του Unicode

Συνεχίζεται η φιλοξενία των ETDS που έχει κάθε Πανεπιστήμιο από το ίδιο το Πανεπιστήμιο

14

Union Catalog http://www.theses.org

15

Experimental Union Catalog – OAI Project

16

Μεταδεδομένα USMARC Dublin Core XML DTD ETDMS

OAI-MS (Open Archives Initiative – Metadata Harvesting)

Ερωτήσεις (Requests): HTTP GET or POST Απαντήσεις (Responses): XML Documents

17

Πρότυπα ETDMS – Electronic Thesis and

Dissertation Metadata Standard Βασίζεται σε Dublin Core αλλά

περιλαμβάνει ένα επιπλέον προαιρετικό στοιχείο ειδικό για μεταδεδομένα που αφορούν ETDs (thesis.degree με παραμέτρους name, level, discipline, grantor)

http://www.ndltd.org/standards/metadata/etd-ms-v1.01.html

18

ETDMS – Το επιπλέον στοιχείο

Element Description Notes

thesis.degree.name Name of the degree associated with the work as it appears within the work. (example: Masters in Operations Research)

Optional,Repeatable

thesis.degree.level Level of education associated with the document. Examples: bachelor's, master's, doctoral, post-doctoral, other.

Optional,Repeatable

thesis.degree.discipline Area of study of the intellectual content of the document. Usually, this will be the name of a program or department.

Optional,Repeatable

thesis.degree.grantor Institution granting the degree associated with the work. Like other names and institutions, this field should be entered in free text form as it appears on the title page or equivalent, with a link to to an authority record if available. See "Authority" section for more information.

Optional,Repeatable

19

OAI – Open Archives Initiative

Humboldt ETD Archive

Virginia Tech ETD Archive

NDC ETD Archive

Merged Metadata Collection

Union Catalog MARIAN

20

Διαλειτουργικότητα

Σκοπός η σύνδεση των ψηφιακών αποθετηρίων και η αξιοποίηση όλων των συλλογών

Δύο ερευνητικές προσπάθειες Multilingual retrieval Cross-lingual retrieval

21

Τρόποι διάθεσης και πολιτικές πρόσβασης

Πλήρης ή ελεύθερη πρόσβαση Μερική πρόσβαση Μικτή πρόσβαση ή πρόσβαση

ανάλογα με την κατηγορία υλικού

22

Σχετικά θέματα και προσπάθειες

Στην Γερμανία Humboldt University

Στην Μεγάλη Βρετανία Πριν: British Theses Services (BTS) –

Index to Theses Τώρα: Thesis Alive

23

Σχετικά θέματα και προσπάθειες

Στην Ελλάδα

ΕΚΤ (Μέλος του NDLTD)

ΑΡΤΕΜΙΣ Πανεπιστήμιο Κρήτης ΑΠΘ (Μέλος του NDLTD)

24

Γιατί πρέπει να μάθουμε πως γίνεται

...φυσικά για να αξιοποιήσουμε και εμείς τις διδακτορικές διατριβές και τις μεταπτυχιακές εργασίες των Πανεπιστημίων της χώρας μας

...και αν δεν ενταχθούμε στο NDLTD, μπορούμε να πάρουμε ιδέες για το τι πρέπει να κάνουμε

25

Τι πρέπει να ξέρουμε Αφορά ETDs Το NDLTD είναι μια συλλογική

προσπάθεια και έχει λύσεις σε πολλά θέματα που μας ενδιαφέρουν Αναπτύσσει συλλογικό κατάλογο για τα

ETDS Παράγει και παρέχει πρότυπα Εκπονεί έρευνες και μελέτες για την

καλύτερη αξιοποίηση των ETDs παγκοσμίως

26

Και γιατί μας χρειάζεται

Διότι δεν έχει νόημα να ξεκινήσουμε προσπάθειες ψηφιοποίησης των συλλογών μας αν δεν εξετάσουμε πρώτα τη διεθνή κατάσταση και τις αντίστοιχες προσπάθειες για την ψηφιοποίηση των ETDS

Αυτό που θέλουμε να κάνουμε το έχουν κάνει άλλοι πριν από εμάς...

...και δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε ξανά τον τροχό

27

Επιδιωκόμενοι στόχοι των Πανεπιστημίων Ένα Πανεπιστήμιο πρέπει να έχει δύο

στόχους αναφορικά με τα ETDs: Να παρέχει πρόσβαση στις εργασίες που

έχουν εκπονηθεί σε αυτό για να γνωστοποιήσει τα πορίσματα των ερευνών που λαμβάνουν χώρα σε αυτό

Να αποκτήσει πρόσβαση σε άλλο αντίστοιχο υλικό άλλων Πανεπιστημίων

Ο πρώτος στόχος επιτυγχάνεται εν μέρει με τη δημιουργία τοπικής συλλογής ETDs αλλά ο δεύτερος στόχος μπορεί να υλοποιηθεί με την συμβολή του NDLTD

28

Εμείς που μπορούμε να το εφαρμόσουμε

Τα ελληνικά Πανεπιστήμια αν θέλουν να δώσουν πρόσβαση στα διδακτορικά και στις διπλωματικές τους, μπορούν να προχωρήσουν σταδιακά στην ένταξή τους στο NDLTD ή στην αξιοποίηση των εργαλείων και των οδηγιών που παρέχονται

29

Είναι διαθέσιμο για χρήση και πως

Η συμμετοχή στο NDLTD είναι ελεύθερη, χωρίς συνδρομή ή κόστος http://www.ndltd.org

Επίσης, ο χρήσιμος οδηγός (etdguide) της Unesco είναι και αυτός διαθέσιμος δωρεάν http://etdguide.org

30

Μελλοντικές τάσεις Πολλές ερευνητικές τάσεις

Name Authority Control Σχολιασμός (Annotation system) Ειδοποιήσεις (SIFT - Dissemination system) Διαλειτουργικότητα και με άλλα λογισμικά

ψηφιακών βιβλιοθηκών (Greenstone, Pronesis, Emerge)

Προφίλ χρηστών (user profiles) CAVE – Automatic Virtual Environment

31

International Symposium on ETDs

7th International Symposium on ETDS, University of Kentucky, Lexington, USA, June 3-5, 2004 http://www.uky.edu/ETD/ETD2004

8th International Symposium on ETDs, University of New South Wales, Sydney, Australia, 2005

32

Κριτική και σχόλια

Σκεφθείτε μια συλλογή με διδακτορικά από 200 ιδρύματα...

Με κοινή διεπαφή για τον χρήστη, για να ψάχνει κανείς με τον ίδιο τρόπο σε μια ενιαία ομόσπονδη ψηφιακή βιβλιοθήκη

33

Ερωτήσεις για συζήτηση Είναι εφικτή η συμμετοχή των ελληνικών

Πανεπιστημίων στο NDLTD; Πόσο δεκτικά είναι τα ιδρύματα, οι βιβλιοθήκες

και οι φοιτητές για την ψηφιοποίηση των εργασιών τους;

Το κάθε Πανεπιστήμιο θα πρέπει να προχωρήσει μόνο του ή θα πρέπει να επιδιωχθεί συνεργασία;

Θα χρειαστεί και ένας φορέας που θα αναλάβει συντονιστικό ρόλο ή όχι;

Ποιο νομίζετε θα ήταν το μέλλον στην Ελλάδα;

34

Links NDLTD

http://www.ndltd.org Union Catalog

http://www.theses.org Standards

http://www.ndltd.org/standards

35

Ενδεικτική βιβλιογραφία Suleman H., et al., “Networked Digital

Library of Theses and Dissertations: Bridging the Gaps for Global Access, part 1: Mission and Progress”, D-Lib Magazine, vol.7, no.9, 2001.

Suleman H., et al., “Networked Digital Library of Theses and Dissertations: Bridging the Gaps for Global Access, part 2: Services and Research, D-Lib Magazine, vol.7, no.9, 2001.

36

Και τέλος...

Σας ευχαριστώ πολύ.