Εισαγωγή στην γραφή των Χημικών τύπων και την ονοματολογία των

.ανόργανων Χημικών ενώσεων

.Μια παρουσίαση του Π ΑΡΦΑΝΗ, για την Α! ΕΠΑΛ 2011,v.01

Χημικά στοιχεία

Χημικά στοιχεία ονομάζονται οι ουσίες που δεν μπορούν να διασπαστούν σε απλούστερες.

Τα χημικά στοιχεία αποτελούν τα δομικά υλικά του πλανήτη μας.

Είναι λίγο περισσότερα από εκατό(112) και χωρίζονται σε μέταλλα και αμέταλλα.

Ταξινομούνται στον περιοδικό πίνακαΣυνδυάζονται μεταξύ τους και

δημιουργούν την αφάνταστη ποικιλία με την οποία εμφανίζεται η ύλη.

ΜΕΤΑΛΛΑ vs. ΑΜΕΤΑΛΛΑ

ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Χρησιμοποιούμε το αρχικό γράμμα της λατινικής του ονομασίας(με κεφαλαίο).

Στις περιπτώσεις που το αρχικό γράμμα είναι το ίδιο με κάποιου άλλου στοιχείου μπορεί να χρησιμοποιηθεί και δεύτερο γράμμα του ονόματος του στοιχείου(με μικρό).

Παραδείγματα:

Ν (nitrogen) – άζωτοΝα (sodium) – νάτριο

C (carbon) – άνθρακαςCa (calcium) – ασβέστιοCl (chlorine) – χλώριο

F (Fluorine) – φθόριοFe (iron) - σίδηρος

ΤΑ ΑΤΟΜΑ

Κάθε στοιχείο αποτελείται από άτομα.

Τα άτομα ενός στοιχείου είναι όμοια μεταξύ τους και διαφέρουν από άλλα άτομα άλλων στοιχείων.

Τα άτομα δεν μετατρέπονται σε άλλου είδους άτομα, δεν καταστρέφονται και δεν δημιουργούνται εκ του μηδενός.

Η ένωση διαφορετικών ατόμων οδηγεί στον σχηματισμό χημικών ενώσεων.

ΤΑ ΜΟΡΙΑΤο μόριο είναι η μικρότερη ποσότητα

μιας ουσίας που μπορεί να υπάρξει στη φύση.

Όλα τα μόρια ενός χημικού στοιχείου ή μιας χημικής ένωσης είναι ίδια μεταξύ τους.μόρια

στοιχείων

μόρια χημικών ενώσεων

Από τα άτομα στα ιόντα

Αν ο αριθμός των e σε ένα άτομο δεν είναι ίσος με τον αριθμό των πρωτονίων τότε το άτομο μετατράπηκε σε ιόν.

Αν τα e είναι περισσότερα από τα p, το ιόν έχει αρνητικό φορτίο και καλείται ανιόν.

Αν υπάρχουν λιγότερα ηλεκτρόνια από πρωτόνια τότε το ιόν έχει θετικό φορτίο και καλείται κατιόν.

ΟΙ ΧΗΜΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ

Τα μόρια των στοιχείων και των χημικών ενώσεων συμβολίζονται με τους χημικούς τύπους.

Ο χημικός τύπος μιας χημικής ένωσης μας δείχνει το είδος και την αναλογία των ατόμων κάθε στοιχείου που συμμετέχει στην ένωση.

Οι χημικοί τύποι οι οποίοι αντιπροσωπεύουν και το μόριο στοιχείου ή ένωσης ονομάζονται Μοριακοί Χημικοί Τύποι (ΜΤ).

Μερικά συνηθισμένα κατιόντα1+ 2+ 3+

H+ υδρογόνου Mg2+ Mαγνησίου Al3+ Αργιλίου

Na+ νατρίου Fe2+ Σιδήρου(II) Fe3+ Σιδήρου(III)

K+ Καλίου Co2+ Κοβαλτίου(II) Co3+ Κοβαλτίου(III)

NH4+ Aμμωνίου Ni2+ Nικελίου(II) Ni3+ Nικελίου(III)

Li+ Λιθίου Ca2+ Ασβεστίου

Ag+ Αργύρου Zn2+ Ψευδαργύρου

Cu+ (Χαλκού Ι) Cu2+ Χαλκού(II)

Τα μονοατομικά κατιόντα έχουν το ίδιο όνομα με το στοιχείο Τα πολυατομικά . ( . . κατιόντα έχουν ειδικό όνομα Π χ ιόν

αμμωνίου NH4+) Τι σημαίνει η γραφή ( );κατιόν χαλκού ΙΙ

Τα μονοατομικά κατιόντα έχουν το ίδιο όνομα με το στοιχείο Τα πολυατομικά . ( . . κατιόντα έχουν ειδικό όνομα Π χ ιόν

αμμωνίου NH4+) Τι σημαίνει η γραφή ( );κατιόν χαλκού ΙΙ

Μερικά από τα πιο συνηθισμέναανιόντα

1- 2- 3-F- φθοριούχα ClO3

-

χλωρικάO2- Οξείδιο

OH- υδροξειδίου ClO2-

χλωριώδηCO3

2-

ανθρακικά

Br- βρωμιούχα ClO-

υποχλωριώδηSO4

2- θειικά PO43-

φωσφορικά

I- Iωδιούχα ClO4-

υπερχλωρικάCl- Χλωριούχα NO3

- νιτρικά

S2- θειούχα Μονοατομικά ανιόντα με φορτίο “1-” σχηματίζονται εύκολα από τα στοιχεία της ομάδας 7A ( . . π χ Cl, I, Br, F). Ονομάζονται δε από το όνομα

– .του στοιχείου και την κατάληξη ούχο

Μονοατομικά ανιόντα με φορτίο “1-” σχηματίζονται εύκολα από τα στοιχεία της ομάδας 7A ( . . π χ Cl, I, Br, F). Ονομάζονται δε από το όνομα

– .του στοιχείου και την κατάληξη ούχο

Γραφή ενώσεων με δύο τμήματα με φορτίο

1. Γράφουμε τα σύμβολα των δύο τμημάτων, πρώτα το κατιόν Κ (Μέταλλο) και δίπλα του το ανιόν Α (Αμέταλλο).

2. Γράφουμε το φορτίο κάθε ανιόντος ως εκθέτη.3. Γράφουμε χιαστί τα φορτία χωρίς το πρόσημο

ως δείκτες. 4. Απλοποιούμε τους δείκτες.

Fe3+ O2-

Fe2O3

Mg2+ O2-

Mg2O2

…MgO

Ca2+ HCO3-

Ca(HCO)2

: 1 Σημείωση όταν ο δείκτης είναιπαραλείπεται

Ονομασία: Άλατα …

Βασικός κανόνας: x= 1,2,3 y =1,2,3 z = 1,2,3,4

Το Κ ( )είναι κατιόν μέταλλο ΚxAy -Το Α είναι μονοατομικό ανιόν αμέταλλο Διαβάζουμε πρώτα το στοιχείο που είναι

γραμμένο δεύτερο, βάζοντας του την κατάληξη -, ούχο και στη συνέχεια διαβάζουμε το στοιχείο που είναι γραμμένο .πρώτο

Κx(ΓΟΖ)y ( Το ΓΟΖ είναι πολυατομικό ιόν Ο= ).οξυγόνο

Διαβάζουμε το όνομα του ιόντος πρώτα και το όνομα του μετάλλου δεύτερο με κατάληξη -

ικό.

: Πχ Al2S3 ,θειούχο αργίλιο Ca3(PO4)2 Φωσφορικό ασβέστιο

… Οξέα…

ΗxA , ΗxΓΟΖ. Όταν το κατιόν είναι το υδρογόνο έχουμε τα Οξέα. +1 Επειδή το Η έχει φορτίο δεν το

(γράφουμε y=1). Για τις ενώσεις του υδρογόνου με τα αμέταλλα

χρησιμοποιείται το πρόθεμα - υδρο και ακολουθεί . το όνομα του αμέταλλου Τα υδατικά διαλύματα των

ενώσεων αυτών παίρνουν επιπλέον μια κατάληξη - .ικό οξύ

Για τις ενώσεις με τα πολυατομικά ιόντα διαβάζουμε πρώτα το όνομα του ιόντος και

βάζουμε την κατάληξη – ικο οξύ. : Πχ HCl , υδροχλώριο H2S ,υδρόθειοHNO3 , νιτρικό οξύ H2SO4 θειικό

, οξύ H3PO4 .φωσφορικό οξύ

…Βάσεις, οξείδια. ( )Κ ΟΗ y Στην θέση του ανιόντος πλέον έχουμε

υδροξείδιο ( )ΟΗ - και έτσι έχουμε τις Βάσεις. -1 (Επειδή το ΟΗ έχει φορτίο δεν το γράφουμε X=1).

: Διαβάζεται υδροξείδιο του Κ : Πχ NaOH , υδροξείδιο του νατρίου Ca(OH)2 , υδροξείδιο του ασβεστίου

Al(OH)3 .υδροξείδιο του αργιλίου

Σ2ΟX Στη θέση του ανιόντος έχουμε Οξυγόνο και .στην θέση του κατιόντος μέταλλο ή αμέταλλο

Χρησιμοποιείται αποκλειστικά η λέξη οξείδιο τουΣ. Όταν έχουμε , περισσότερες από μία ενώσεις

χρησιμοποιούμε ένα αριθμητικό πρόθεμα που δείχνει τον αριθμό των ατόμων του οξυγόνου που

υπάρχουν στον τύπο της ένωσης : Πχ Na2O: , οξείδιο του νατρίου Fe2O3: , οξείδιο του σιδήρου P2O3:

, τριοξείδιο του φωσφόρου CO2: .διοξείδιο του άνθρακα

http://arfanis.50webs.com 16

Τ Ε Λ Ο Σ

Εισαγωγή στην γραφή των Χημικών τύπων και την ονοματολογία των

.ανόργανων Χημικών ενώσεων