ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Σταύρος Γρόσδος

Ο χώρος επηρεάζει τη συμπεριφορά

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Αποφασίζοντας για τη διάταξη των θρανίων (και των άλλων επίπλων) της σχολικής αίθουσας

αποφασίζουμε για

τις μορφές επικοινωνίαςτη μέθοδο διδασκαλίαςΤο βαθμό εμπλοκής των

μαθητών/τριών στο μάθημα

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Μετωπική διάταξη

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Μετωπική διάταξη

Διαρρύθμιση αίθουσας Η θέση του εκπαιδευτικού βρίσκεται στην έδρα, δίπλα στον

πίνακα. Η θέση των μαθητών απέναντί του σε παράλληλες σειρές

θρανίων. Ο προσανατολισμός των μαθητών είναι προς τον πίνακα και το

δάσκαλο –όχι προς τους συμμαθητές τους. ΟΙ περιοχές εργασίας είναι δυο: το θρανίο για ατομική εργασία

και ο πίνακας για ατομική εξέταση. Η κυκλοφορία γίνεται μέσα στους διαδρόμους που αφήνει η

διάταξη των θρανίων

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Μετωπική διάταξη

Μορφές επικοινωνίας Οι μαθητές/τριες δεν επικοινωνούν μεταξύ τους αφού πάρουν

την άδεια του εκπαιδευτικού. Συνήθως σχολιάζουν τα λεγόμενα κάποιου συμμαθητή τους.

Επικοινωνία μόνο με τον εκπαιδευτικό, πρόσωπο με πρόσωπο. Διαφορετικά απόσταση του εκπαιδευτικού από τους

μαθητές/τριες. Ο μαθητής εγκλωβισμένος σε μια διαρκή ακινησία. Κάθε κίνηση

ή ομιλία, χωρίς την άδεια του εκπαιδευτικού θεωρείται παράπτωμα.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Μετωπική διάταξη

Μέθοδος διδασκαλίας

Μονόλογος του εκπαιδευτικού

Ο εκπαιδευτικός ελέγχει τις γνώσεις των μαθητών και παρουσιάζει το επόμενο μάθημα χωρίς διάλογο

Ατομική εργασία, συνήθως γνωστικού χαρακτήρα

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη ημικυκλίου

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη ημικυκλίου

Οι μαθητές έχουν οπτική επαφή μεταξύ τους και με τον εκπαιδευτικό. Όλοι βλέπουμε όλους, αλλά και όλες τις γωνιές της αίθουσας.

Ο χώρος μπροστά στο ημικύκλιο είναι ελεύθερος για κινητικές δραστηριότητες

Υπάρχει περισσότερος χώρος για διακριτική κίνηση από τους μαθητές.

Οι μαθητές νιώθουν ότι είναι κοντά στον εκπαιδευτικό.

Συζητούν απευθύνοντας το λόγο ο ένας στον άλλο, έχοντας οπτική επαφή.

Διαλεκτική μορφή διδασκαλίας με ερωταποκρίσεις.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Από την μετωπική διάταξη στη διάταξη ημικυκλίου

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη ημικυκλίου

Η θέση της έδρας

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη ημικυκλίου

Το ημικύκλιο μετατρέπεται πολύ γρήγορα και εύκολα σε πάγκο εργασίας

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη ημικυκλίου

Ποιος επιλέγει τη θέση του παιδιού;

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη κατά ομάδες (τραπέζια εργασίας)

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη κατά ομάδες

• Μάθηση με αλληλεπίδραση.

• Μεγάλος βαθμός συμμετοχής των μαθητών στο μάθημα.

• Διαμαθητική επικοινωνία.

• Επικοινωνία του εκπαιδευτικού με τους μαθητές.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη κατά ομάδες

Διαρρύθμιση αίθουσας

Διάταξη θρανίων σε ομάδες με προσανατολισμό προς το εσωτερικό της ομάδας και προς την υπόλοιπη τάξη

Νοητή εγκατάλειψη της έδρας από τον εκπαιδευτικό.

Ελευθερία μετακινήσεων του μαθητή παντού στην αίθουσα, εφόσον αυτό συνδέεται με την εκπαιδευτική διαδικασία.

Ελεύθερη στάση σώματος

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη κατά ομάδες

Επικοινωνία

• Πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία τόσο με τον εκπαιδευτικό όσο και με τους συμμαθητές.

• Διάλογος.

• Από την ομάδα στην ολομέλεια.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη κατά ομάδες

Μέθοδος

• Ατομικές ή ομαδικές εργασίες

• Συνθετικές εργασίες, σχέδια εργασίας, επίλυση προβλημάτων.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη κατά ομάδες

Η αλλαγή στη διάταξη των θρανίων οδηγεί στην αναζήτηση νέων μορφών διδασκαλίας

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Εναλλακτικές μορφές διάταξης των θρανίων

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Διάταξη κατά ομάδες (τραπέζια εργασίας)

Υπάρχει σταθερότητα στη διαρρύθμιση της αίθουσας;

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Ομαδοσυνεργατικές μορφές διδασκαλίαςΕρώτημα

Η εργασία σε ομάδες είναι η νέα μεθοδολογική πρόταση η οποία αποτελεί ιδανική συνθήκη για την δομητική προσέγγιση της γνώσης.

Τα ερωτήματα που τίθενται είναι: αν τα παιδιά της πρώτης σχολικής ηλικίας λόγω του

γνωστικού και συναισθηματικού εγωκεντρισμού τους και της περιορισμένης ικανότητας για λεκτική διαπραγμάτευση μπορούν να συνεργαστούν μεταξύ τους και

αν μπορούν να συντονίσουν τις πράξεις και τις ιδέες τους για να πετύχουν ένα κοινό στόχο.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Τι εννοούμε εργασία σε ομάδες

Εννοούμε ομάδες παιδιών που έχουν σχηματισθεί με ένα συγκεκριμένο διδακτικό σκοπό και με συγκεκριμένο μαθησιακό στόχο κι όχι σε ομάδες που αποτελούν απλώς συναθροίσεις ατόμων καθισμένων γύρω από το ίδιο τραπέζι και ως επί το πλείστον εργάζονται ατομικά.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Η εργασία σε ομάδες είναι ιδανική συνθήκη για την δομητική προσέγγιση της γνώσης

Οι σύγχρονες θεωρίες μάθησης προσδιορίζουν τη μάθηση ως κοινωνική δραστηριότητα. Σύμφωνα με την αντίληψη αυτή οι μαθητές μαθαίνουν μέσα στο πλαίσιο της σχέσης που αναπτύσσουν με τους άλλους.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

σύμφωνα με έρευνες και μελέτες η μέθοδος αυτή συμβάλλει στη γνωστική γλωσσική και κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Μέσα στην ομάδα μαθαίνουν να συνεργάζονται, να πειθαρχούν σε κανόνες να αναλαμβάνουν ρόλους να σέβονται τα συναισθήματα των άλλων να αποδέχονται το διαφορετικό αφού όλοι μαζί εργάζονται για ένα κοινό σκοπό.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Η διαλογική αντιπαράθεση που δημιουργείται στο πλαίσιο της εργασίας σε ομάδες, προκειμένου να επιλύσουν ένα πρόβλημα μπορεί να οδηγήσει σε ανωτέρου επιπέδου νοητικές διεργασίες

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Έρχονται σε επαφή με νέες απόψεις, διαφορετικές συμπεριφορές και στρατηγικές σκέψεις και ποικιλία εμπειριών και γνώσεων.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Συντελεί στην δημιουργία φιλικών σχέσεων.

Αυξάνει την αυτοεκτίμησή τους και επηρεάζει θετικά την επίδοση και τη στάση τους απέναντι στο σχολείο

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Η αλληλεπίδραση που αναπτύσσεται όταν τα παιδιά δρουν σε ομάδες προωθεί την κοινωνικοποίηση και την συνολική τους ανάπτυξη

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Ως προς το ερώτημα αν τα παιδιά μπορούν

να δουλέψουν σε ομάδες

Έρευνες έχουν αποδείξει ότι από τη βρεφική ηλικία τα παιδιά παρουσιάζουν συνεργατικές συμπεριφορές

Επίσης παρουσιάζουν αυθόρμητη διάθεση να σχηματίζουν ομάδες για το παιχνίδι τους. Οι ομάδες αυτές είναι συνήθως εφήμερες και ασταθείς και παρουσιάζουν κινητικότητα διασπώνται εύκολα και απαιτείται υποστήριξη από τον εκπαιδευτικό.

Η συγκρότηση των ομάδων επηρεάζεται από τις κοινωνικές δεξιότητες που το κάθε παιδί έχει κατακτήσει.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ/ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΗ εργασία σε ομάδες είναι μια διαδικασία που μαθαίνεται

παιχνίδια γνωριμίας Μαθαίνουμε τα ονόματά μας Γνωρίζουμε τα περιβάλλον του άλλου

Έκφραση Συναισθημάτων Παρατηρούμε τους άλλους Περιγράφουμε τους άλλους Εκφράζουμε επιθυμίες – συναισθήματα Διαβάζουμε τις κινήσεις των άλλων Αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα

παιχνίδια

Επικοινωνίας-Συνεργασίας-Ανταλλαγής Ακούμε τους άλλους Ασκούμε στο διάλογο Περιμένουμε τη σειρά μας Αναλαμβάνουμε ευθύνες και καθήκοντα Αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες Κάνουμε ανακοινώσεις Εκφράζουμε τις απόψεις μας Αιτιολογούμε-συμφωνούμε-διαφωνούμε Συμμετέχουμε ενεργά σε ένα πρόβλημα Στέλνουμε και παίρνουμε μηνύματα Επιλύουμε τις διαπροσωπικές

συγκρούσεις

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Οι δραστηριότητες που στόχο έχουν να βοηθήσουν τα παιδιά να απελευθερωθούν από τον εγωκεντρισμό τους και να μάθουν να συνεργάζονται είναι:

ομαδικά παιχνίδια, ομαδικές κατασκευές, συνεργατικές δραστηριότητες όπως: το

κουκλοθέατρο, το θεατρικό παιχνίδι και καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων όπως ομαδικά κολάζ κ.ά.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Προϋποθέσεις για την οργάνωση της εργασίας σε ομάδες

Οι ομάδες να είναι μικρές Ξεκίνημα με δυαδικές ομάδες και απλές δράσεις Τα μέλη της ομάδας να έχουν σαφή εικόνα του στόχου

της δραστηριότητας και της διαδικασίας που πρέπει να ακολουθήσουν

Τα ίδια τα μέλη της ομάδας αποφασίζουν για την κατανομή και την ανάθεση ρόλων στα μέλη της ομάδας. Εναλλαγή ρόλων.

Τα μέλη της ομάδας να γνωρίζουν τους κανόνες

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Η λειτουργία των ομάδων να παρακολουθείται από την εκπαιδευτικό με στόχο την παροχή βοήθειας, αν αυτή ζητηθεί ή η ομάδα βρεθεί σε αδιέξοδο.

Ο βαθμός δυσκολίας της εργασίας να αντιστοιχεί με τις δυνατότητες της ομάδας.

Η σύνθεση των ομάδων να είναι ανομοιογενής

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Τρόποι χωρισμού σε ομάδες

• Τυχαία (με ένα παιχνίδι)

• Ελεύθερη επιλογή των παιδιών

• Ανάλογη με το επίπεδο των δεξιοτήτων των παιδιών

• Κατά περίπτωση ανάλογα με τον τύπο της δραστηριότητας

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Πόσα μέλη έχει κάθε ομάδα;

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Είναι καλό να υπάρχει σταθερότητα στη σύνθεση των ομάδων;

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Η μορφή των εργασιών;

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Η χρήση του πίνακα;

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Βασικός στόχος είναι «κάνω κάτι μαζί με ένα συμμαθητή μου» παρά «μαθαίνω να συνεργάζομαι με κάποιον άλλο»

η κατάλληλη οργάνωση της τάξης ώστε να ευνοεί την αλληλεπίδραση, την επίλυση προβλημάτων και γενικότερα τις συνεργατικές μορφές εργασίας.

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Τα έπιπλα της αίθουσας

• Τα έπιπλα της αίθουσας

Το διαθέσιμο υλικό

Η αισθητική της αίθουσας

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Ανοιχτός τύπος αίθουσας

Περιοχές ή γωνιές

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Ανοιχτός τύπος αίθουσας

Περιοχές ή γωνιές

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας

Ανοιχτός τύπος αίθουσας

Περιοχές ή γωνιές

Σταύρος Γρόσδος, Ο σχολικός χώρος και οι μορφές διδασκαλίας