Ένας σχεδόν αιώνας ιστορία συνυφασμένος με τη ζωή της πόλης μας

Πώς ξεκινήσαμε την έρευνά μας Στο μάθημα των Ελληνικών, στην ενότητα με θέμα

«Κατοικία» και με αφορμή ένα κείμενο που αναφέρεται στην κατοικία του σπουδαίου Αλεξανδρινού ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη και την μέχρι σήμερα συντήρησή της σαν μουσείο, κληθήκαμε να εντοπίσουμε ένα κτίριο με ιδιαίτερη σημασία για την περιοχή.

Αμέσως το μυαλό μας έτρεξε στο δικό μας σχολείο, το οποίο κινδυνεύει τα τελευταία χρόνια, όχι από τη φθορά του χρόνου, αλλά από τη διεκδίκηση του από το ΤΕΠΑΚ. Ένα σχολείο στο οποίο μεγάλωσαν και μορφώθηκαν γενιές Λεμεσιανών κινδυνεύει να καταστραφεί ολοκληρωτικά.

Έτσι ξεκινήσαμε να μάθουμε την ιστορία του σχολείου μας…

Πως δουλέψαμε:

Πως δουλέψαμε:

Πού βρισκόμαστε Η καρδιά του Γ΄ Δημοτικού

κτυπά , εδώ και 87 χρόνια, στο κέντρο της Λεμεσού. Βρίσκεται κοντά στην Κεντρική Αστυνομία, στον Υδατόπυργο, στο Παλιό Νοσοκομείο και στο ταχυδρομείο. Η κεντρική είσοδος του σχολείου μας βλέπει στην οδό Δημοσθένη Μιτσή.

Δημιουργία του σχολείου: 1923 Η Γ΄ Αστική ιδρύθηκε το 1923 και λειτούργησε στην οικία

του Παναγή Πελεντρίτη και του Σωτήρη Κοντόπουλου, που βρίσκονταν στην ενορία της Καθολικής. Η δημιουργία της Γ΄ Αστικής οφείλεται στην αύξηση του πληθυσμού της Λεμεσού.

Το Αρρεναγωγείο της Γ΄ Αστικής αρχικά ήταν τετρατάξεως σχολή, αργότερα πεντατάξεως και κατέληξε 10 1925 σε εξατάξιο σχολή.

Ο Χρήστος Αποστολίδης ήταν ο πρώτος Διευθυντής του Γ΄ Αρρεναγωγείου. Αυτός ήταν μουσικός και δίδασκε ευρωπαϊκή μουσική, βυζαντινή μουσική και βιολί. Επίσης ήταν ο πρώτος που δίδαξε εθνικούς χορούς με μουσική που συνοδευόταν με λόγια. Ακόμη έγραψε αριθμητική για όλες τις τάξεις του Δημοτικού σχολείου.

Χρήστος Αποστολίδης Ο 1ος διευθυντής της Γ΄ Αστικής

Πρώτα βήματα: 1923 -1930 Το 1930 ξεκινά να χτίζεται η Γ΄ Αστική στην τωρινή του

τοποθεσία. Οι μαθητές μεταφέρθηκαν προσωρινά στο Κοινοτικό κτίριο της ενορίας της Καθολικής.

Το Γ΄ Αρρεναγωγείο κτίστηκε με δάνειο και λεφτά από δωρεά του Δημοσθένη Μιτσή. Προς τιμήν του ευεργέτη του σχολείου, η σχολική εφορία Λεμεσού ονόμασε την οδό μπροστά από το σχολείο: Οδό Δημοσθένη Μιτσή. Ο Δημοσθένης Μιτσής έκτισε περίπου την ίδια περίοδο και την σχολή Μιτσή στο χωριό του, τη Λεμύθου.

Πέντε χρόνια μετά την ίδρυση του Γ΄ Αρρεναγωγείου, το 1938, κτίστηκε στα ανατολικά του, το Γ΄ Παρθεναγωγείο, με δάνειο και δωρεά 600 λίρες από τον Τιμόθεο Χριστοφίδη, που καταγόταν απ΄το Πέρα Πεδί. Αυτός πρόσφερε ακόμη 200 λίρες για να κτιστεί κτίριο για προσφορά συσσιτίου στα παιδιά.

Οι πιο σημαντικοί δάσκαλοι της πρώτης περιόδου της λειτουργίας του Γ΄ Αρρεναγωγείου ήταν: Χρήστος Αποστολίδης – Διευθυντής Κλεάνθης Κυριακίδης Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος Γεώργιος Αραούζος Μιχαήλ Σιακαλλής Ζαχαρίας Ζαχαριάδης Νικόλας Ιωαννίδης Μιχαήλ Παναγίδης Ερωτόκριτος Ασσιώτης Γεώργιος Κουρσουμπάς Σταύρος Μιχαήλ Θρασύβουλος Νεάρχου

Οι διευθύντριες της πρώτης περιόδου του Γ΄ Παρθεναγωγείου ήταν : Η Αυγούστα Κυριακού Η Ευπραξία Αναστασίου

Το 1933 ολοκληρώθηκε το κτίριο του σχολείου με αρχιτέκτονα και μηχανικό τον Ελβετό B. Gunjburg, ο οποίος έκτισε στην πόλη μας το Θέατρο Ριάλτο και το Δημοτικό Μέγαρο.

Την περίοδο του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου στην πόλη

μας λειτουργούσε μονό το Α΄ Αρρεναγωγείο και το Α΄ Παρθεναγωγείο, ενώ τα αλλά σχολεία έκλεισαν .

Διευθυντής του Α΄ Αρρεναγωγείου ήταν ο κ. Φυλακτού και του Α΄ Παρθεναγωγείου η διδα Κυριακίδου .

Η Γ΄ Αστική κλείνει: 1940 - 1945

Για την περίοδο 1950 με 1960 μαζέψαμε πληροφορίες από τον κ. Αντρέα Σωφρονίου που φοίτησε στο Γ΄Αρρεναγωγείο . Τις πληροφορίες μας τις παρέδωσε η εγγονή του και συμμαθήτρια μας ΄Αντρεα Σωφρονίου .

Στο σχολείο υπήρχαν δυο όροφοι. Στο πάνω πάτωμα βρισκόντουσαν η Γ΄, Δ΄ και Έ τάξη ενώ στο κάτω η Α΄,Β΄ και Στ΄ τάξη. Υπήρχε μόνο μια τάξη απ΄το κάθε τμήμα.

Τα αγόρια πήγαιναν στο σχολείο με τα πόδια, ενώ μερικοί δάσκαλοι με τα ποδήλατά τους.

Οι τελειόφοιτοι κάθε τέλος της χρονιάς έκαναν Γυμναστικές επιδείξεις.

Κάθε Δευτέρα συνήθιζαν να κάνουν συγκέντρωση και στη στη συνέχεια οι δάσκαλοι έλεγχαν αν τα νύχια των παιδιών ήταν καθαρά και αν όλοι κρατούσαν ένα καθαρό μαντηλάκι.

Ενάντια στους Άγγλους: 1950 - 1960

Τα παιδιά που είχαν οικονομική ευχέρεια έφερναν δυο σάντουιτς ή γάλα και παρέδιδαν το ένα στο διευθυντή. Αυτός τα μοίραζε στα φτωχά παιδιά.

Στο σχολείο λειτουργούσε ένα κυλικείο , το οποίο διεύθυνε η κυρία Ειρήνη. Πουλούσε μόνο ταχινόπιτες και ελιόπιτες.

Πάνω στον ευκάλυπτο που βρίσκεται μέχρι σήμερα στα βορειοδυτικά της αυλής μας κρέμμαζαν τα παιδιά χοντρό σχοινί και έπαιζαν κούνια.

Εκδρομές δεν πήγαιναν. Μόνο περιπάτους με τα πόδια πήγαιναν μια φορά κάθε δυο μήνες.

Ο κ. Σωφρονίου θυμάται ότι την περίοδο του αγώνα της ΕΟΚΑ ενάντια στους Άγγλους, τα αγόρια της έκτης τάξης ερχόντουσαν κρυφά τα βράδια στο σχολείο και κατέβαζαν την Αγγλική σημαία, που βρισκόταν αναρτημένη πάνω σε ένα κοντάρι, επάνω στη στέγη του σχολείου. Στη θέση της ύψωναν την ελληνική που τους την είχε ράψει η μάνα τους ή η αδερφή τους.

Για να μην μπορούν να ανέβουν πάνω στη στέγη και να κατεβάσουν την ελληνική σημαία οι Άγγλοι τα παιδιά άπλωναν επάνω στα κεραμίδια γράσο. Έτσι όποιος τολμούσε να ανεβεί στη στέγη γλιστρούσε και έπεφτε κάτω.

Το 1955 ο κ. Σωφρονίου ήταν στη Δ΄τάξη του Δημοτικού.

Γ΄ Δημοτικό: 1960 - 1980 Πληροφορίες για αυτή τη περίοδο πήραμε από το

βοηθό διευθυντή του σχολείου μας κ. Δημήτρη Κυπριανού, την κ. Μέλπω Φιλίππου, κάτοικο της περιοχής και τον κ. Παντία Ηλιάδη πρέσβη της Κύπρου στη Γερμανία. Όλοι τους αποφοίτησαν από το Γ΄ Δημοτικό.

Ανάμεσα σε άλλα θυμήθηκε και την καθαρίστρια του σχολείου τότε, την κυρία Δώρα, που υπεραγαπούσε όλα τα παιδιά. Δεν χάσαμε λοιπόν ευκαιρία και με τη βοήθεια της κυρίας Μέλπως Φιλίππου που ήταν και αυτή μαθήτρια στο σχολείο, βρήκαμε την κ. Δώρα και την καλέσαμε να μας μιλήσει για το σχολείο μας.

Παντιάς Ηλιάδης Πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας

στην Ομόσπονδη Δημοκρατία της Γερμανίας

Δημήτρης Κυπριανού

Μέλπω Φιλίππου

κ. Δώρα Σάββα

κ. Δώρα Σάββα

Το πρώτο πράγμα που θυμήθηκε η κ. Δώρα ήταν ότι ήρθε να δουλέψει εδώ το 1967, όταν το σχολείο ήταν ακόμη χωρισμένο σε αρρεναγωγείο και παρθεναγωγείο. Το 1968 το σχολείο έγινε ενιαίο δηλαδή κινούνταν μαζί στους ίδιους χώρους αγόρια και κορίτσια.

Χωρίστηκε όμως κάπως διαφορετικά τώρα. Στη θέση που ήταν το παρθεναγωγείο δημιουργήθηκε ο Κύκλος Α΄ με τις τάξεις : Α΄, Β΄ και Γ΄. Εκεί που ήταν το αρρεναγωγείο, δηλαδή εδώ που είμαστε εμείς σήμερα, δημιουργήθηκε ο Κύκλος Β΄ με τις τάξεις: Δ΄, Ε΄ και Στ΄.

Τα δυο σχολεία χώριζε ένας πέτρινος τοίχος. Ανάμεσα στους δυο κύκλους του Γ΄ Δημοτικού υπήρχε ένας κήπος. Στον κήπο τα παιδιά εκτρέφανε σαλιγκάρια, τα οποία χρησιμοποιούσαν στο μάθημα της Επιστήμης. Το κάθε παιδί είχε το δικό του χώρο στον κήπο, τον οποίο φρόντιζε και καλλιεργούσε.

Η αυλή του σχολείου έφτανε μέχρι εκεί που σήμερα είναι ένα θεόρατο κυπαρίσσι, πίσω απ΄το γυμναστήριο της Τεχνικής Σχολής. Άρα ο χώρος αυτός ήταν ιδιοκτησία του Γ΄ Δημοτικού. Γιατί σήμερα δεν είναι; Τι μεσολάβησε;

Στα δυτικά της αυλής υπήρχε ένα μικρό πευκοδάσος. Μέσα στα πεύκα είχε κτίσει το σπίτι της η κ. Σαλώμη. Στο φτωχικό της είχε και μια θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Φανερωμένης. Τα παιδιά πήγαιναν κάθε πρωί και προσκυνούσαν την εικόνα.

Φωτογραφία της Παναγίας της Φανερωμένης: Στέφανος Πετρίδης

Η κ. Δώρα, καθαρίστρια του σχολείου για 23 ολόκληρα χρόνια, μας αφηγήθηκε το εξής θαύμα της Παναγίας της Φανερωμένης:

... Μια μέρα ενώ τα παιδιά ετοιμάζονταν να σχολάσουν, ο ουρανός ξαφνικά μαύρισε και σηκώθηκε ένας πολύ δυνατός άνεμος. Ανεμοστρόβιλος! Είπαν πολλοί... Ξαφνικά βρέθηκαν να πετούν στον αέρα δέντρα, σίδερα... Ακόμη και η στέγη μιας τάξης. Όλοι τρόμαξαν! Η Παναγία όμως δεν άφησε να πάθει τίποτα το σπιτάκι της κ. Σαλώμης, ούτε κανένα από τα παιδιά του σχολείου. Όλοι κατάλαβαν πως ήταν θαύμα της Παναγίας.

Όταν η γιαγιά Σαλώμη πέθανε η εικόνα αυτή μεταφέρθηκε στην Παναγία την Καθολική, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.

Διευθυντής του Κύκλου Β΄ για πολλά χρόνια ήταν ο κ. Κώστας Μιχαηλίδης και ο κ. Σφήκας

Δασκάλοι – Δασκάλες που υπηρέτησαν: Δ΄ τάξη: κ. Σταυρούλα Κυπριανού (μητέρα του κ.

Δημήτρη Κυπριανού) και κ. Αγνή Παναγιώτου. Ε΄ τάξη: κ. Νεόφυτος Κυπριανού (πατέρας του κ.

Δημήτρη Κυπριανού) και κ. Νίκος Χ΄΄Αριστείδης. Στ΄ τάξη: κ. Σοφοκλής Κάνιας, κ. Κώστας

Παπαδόπουλος και ο κ. Δημήτρης Ιωσηφίδης. Καθαρίστρια ήταν η κ. Δώρα Σάββα, η οποία καθάριζε

ολομόναχη τις τάξεις και την αυλή του Β΄ Κύκλου. Επίσης ετοίμαζε συσσίτιο καθημερινά για τα παιδιά που περιελάμβανε: ψωμί, τυρί και γάλα.

Η καντίνα του σχολείου ήταν μια σιδερένια παράγκα με δυο παράθυρα. Τη διαχείριση της είχε ο κ. Γιάννης, ο οποίος ήταν τυφλός. Τον βοηθούσαν στη δουλειά η μητέρα του και η αδελφή του. Ο κ. Γιάννης πωλούσε γλυκά, αναψυκτικά, βόλους, κάρτες κ.α.

Οι μαθητές φορούσαν ότι ήθελαν τις καθημερινές εκτός από τις εθνικές γιορτές που φορούσαν στολή. Οι μαθήτριες φορούσαν μια ασπρόμαυρη καρό σχολική ποδιά. Στις εθνικές γιορτές το κεντρικό μαθητικό συμβούλιο πήγαινε στην πλατεία ηρώων όπου κατέθεταν στεφάνι.

Τα παιδιά διδάσκονταν όλα τα μαθήματα όπως σήμερα, εκτός από τα Οικοκυρικά που τα έκαναν μόνο τα κορίτσια και τις Πρακτικές Γνώσεις που τις έκαναν μόνο τα αγόρια.

Το σχολείο λειτουργούσε και το Σάββατο και οι μαθητές σχολνούσαν στις 12:15. Η Δ΄ τάξη το Σάββατο σχόλανε στις 10: 45.

Τα παιδιά και οι δάσκαλοι έρχονταν στο σχολείο με τα πόδια, το ποδήλατο, το αυτοκίνητο και κάποια παιδιά με το σχολικό λεωφορείο.

Η κυρία Άντρη Σαββίδου Ιωάννου, που είναι σήμερα δασκάλα της Γ΄ τάξης του σχολείου μας, μας είπε πως ή ίδια φοίτησε στο παλιό σχολείο. Θυμάται ότι γύρω στο 1983 όλα τα παιδιά της Γ΄ Αστικής μεταφέρθηκαν στην Α΄Αστική, μέχρι το 1985 που ετοιμάστηκε το καινούριο σχολείο του Γ΄ Δημοτικού.

Έτσι φτάσαμε στη σημερινή μορφή του Γ΄ Δημοτικού, ενός σχολείου με ιστορία σχεδόν ενός αιώνα!

Γ΄ Δημοτικό: 1980 - ...