Η εικόνα της γιαγιάς στη σύγχρονη λογοτεχνία

Κατερίνα Προκοπίου

http://www.timerime.com/index.php?crypt=YWE2MzM5Zjg1OGQ2ODYxNGQ3YzA3NzU2NDg3NWFjYzQ5N2Y5MzA3NTM1ZGRjNDgwYTlhODBkMmY4MmRlMzYxY2Q5MzkzMmMzYTU3Nzc1ZjgzZjE3YTI4ODdmYTQ0MjhkMDU0ODg0MGVjOWJkYzgwMQ

Διδώ Σωτηρίου : Μέσα στις φλόγες

Κέδρος, 1978

Η Αλίκη Μάγη, η αφηγήτρια του έργου, ξεκινά τη διήγησή της από το1918, όταν ήταν μικρό κορίτσι στο Αϊντίνι της Μικράς Ασίας. Σε ένα ταξίδι προς τη Σμύρνη πηγαίνουν ως καλεσμένοι του Τούρκου διοικητή Ταλάτ Μπέη, συνεταίρου του πατέρα της στις επιχειρήσεις του. Εκεί η Αλίκη μαθαίνει την πραγματική αιτία που έφυγαν από το Αϊντίνι. Ο Αλέξης Μπενάς, γιατρός, αγαπούσε τη μητέρα της και τη διεκδικούσε. Ενώ φεύγουν από τη βίλα του Ταλάτ, δε γυρίζουν στο Αϊντίνι, αλλά νοικιάζουν σπίτι στη Σμύρνη. Εκεί, η συμπεριφορά όλων αλλάζει και ο πατέρας φεύγει για τρεις μήνες στο Αϊντίνι. Επιστρέφει έχοντας πουλήσει όλη τη κτηματική περιουσία του εκτός από το εργοστάσιο. Στο μεταξύ φτάνει η άνοιξη του1919.Ο ελληνικός στόλος κάνει απόβαση στο λιμάνι της Σμύρνης. Η Σμύρνη ελευθερώνεται και μετά από12μέρες ελευθερώνεται και τοΑϊντίνι. Ακολουθεί αντεπίθεση των Τούρκων, με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική καταστροφή του Αϊντινίου. Ο πατέρας πηγαινοέρχεται και φέρνει μαζί του το θείο Θανάση στη Σμύρνη. Μετά μαθαίνοντας κακά νέα από το μέτωπο, η οικογένεια Μάγη αποφασίζει να φύγει για την Αθήνα. Στο λιμάνι επικρατεί κατάσταση πανικού και οι πρώτοι πρόσφυγες φθάνουν στον Πειραιά. Η ζωή στην Αθήνα είναι σκληρή. Οι ντόπιοι φέρονται απάνθρωπα στους πρόσφυγες. Ο πατέρας της Αλίκης δε βρίσκει δουλειά. Η οικογένεια ζει τραγικές καταστάσεις και η μιζέρια ωθεί τον πατέρα στον αλκοολισμό. Ο θείος Γιάγκος γίνεται από τους σημαντικότερους επιχειρηματίες, αλλά δε βοηθά την οικογένεια Μάγη. Μόνο η θεία Ερμιόνη στέκεται στο πλευρό της οικογένειας.

Απόσπασμα για τη γιαγιά

Η γιαγιά έμενε με τη θεία Ερμιόνη, όχι τόσο γιατί το ήθελε, μα γιατί έβλεπε πως η κόρη της αντλούσε χαρά και παρηγοριά απ’ το δικό της εύθυμο και φιλοσοφημένο χαρακτήρα. Η γιαγιά είχε μόνο τις ρυτίδες και το ντύσιμο της γριάς. Η καρδιά της έμενε νεανική. Γι’ αυτή οι χαρές, τα γλέντια, οι αδυναμίες των ανθρώπων ήταν η σάρκα της ζωής και ψυχή η καλοσύνη.Είχε ταξιδέψει στη Μέση Ανατολή και είχε ζήσει τα παιδικά και τα νεανικά της χρόνια στην Πόλη. Αυτή η επαφή με τους λαούς της Ανατολής της είχε εξάψει τη φαντασία και της είχε δώσει μια μακαριότητα κι έναν πλούτο εντυπώσεων, που για μας τα παιδιά ήταν πηγή δροσερή και αχόρταγη.

Μαρία Πυλιώτου, Λεώνη

Πατάκης, 1999

Μια έφηβη σε τροχοκάθισμα ύστερα από το χτύπημα της «κατά πλάκας σκλήρυνσης». Η απελπισία παραμερίζεται μπροστά στο μοναδικό δώρο, τη ζωή. Η Λεώνη, λοιπόν, και μοναχά με το μυαλό και τα χέρια ζωντανά θα ζει, θα δημιουργεί. Για να ‘χει τη χαρά που χρειάζεται, τους φίλους π’ αγαπά. Ακόμα και τον έρωτα.

Απόσπασμα για τη γιαγιά

Βαγγέλης ΗλιόπουλοςΠΑΙΞΕ ΤΟ ΑΝΑΠΟΔΑ

Πατάκης, 2008

Η εξαφάνιση του μπαμπά, οικογενειακά μυστικά, κρυμμένα χρόνια και ο κόσμος της μουσικής βιομηχανίας αποτελούν τα συστατικά μιας περιπέτειας μυστηρίου.Η λύση βρίσκεται σε έναν παλιό δίσκο βινυλίου, αρκεί... να τον παίξεις ανάποδα.

Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα για μεγάλα παιδιά και νέους, χωρίς αστυνομία! Έγκλημα η κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας! Μια εξαφάνιση ακούσια ή εκούσια; Μια εταιρεία νέων ανθρώπων που θέλουν η μουσική να διακινείται ελεύθερα και όχι να πωλείται! Ένας έφηβος που στο τέλος της Β΄ Γυμνασίου καλείται να παίξει στην πραγματικότητα το ρόλο του αγαπημένου του ήρωα, του Ηρακλή Πουαρό. Στο πλευρό του η γιαγιά του σε ρόλο Αγκάθας! Και δίσκοι, πολλοί δίσκοι βινιλίου, μερικοί από τους οποίους, για να λυθεί το μυστήριο, πρέπει να παιχτούν ανάποδα.

• Να σκιαγραφήσετε τη γιαγιά όπως παρουσιάζεται στα μυθιστορήματα: «Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της» της Άλκης Ζέη, Μέσα στις φλόγες της Διδώς Σωτηρίου, Λεώνη της Μαρίας Πυλιώτου, Παίξτο ανάποδα του Βαγγέλη Ηλιόπουλου

• Να περιγράψετε τη σχέση γιαγιάς – εγγονής/ου, όπως παρουσιάζεται στα μυθιστορήματα αυτά.

• Να συγκρίνετε τη γιαγιά της σύγχρονης εποχής με τη γιαγιά παλιότερων εποχών, όπως εμφανίζονται στα κείμενα που διαβάσατε: Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της, Μέσα στις φλόγες, Λεώνη, Παίξτο ανάποδα, Το μόνον της ζωής του ταξείδιον, Η Φόνισσα, Το στερνό παραμύθι, Αιολική Γη.

http://www.spiderscribe.net/app/?75d8f9f5880f612cfb763d11c92c3abd

Να γράψετε ομαδικά ένα αφηγηματικό κείμενο με θέμα τη γιαγιά στην παλιότερη εποχή

Πριν προχωρήσετε στη συγγραφή του κειμένου, να απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις, για να βοηθηθείτε στη σύνθεση του σκηνικού και στη σκιαγράφηση του χαρακτήρα της γιαγιάς

• Ποιο είναι το όνομά της;• Πού έζησε , σε πόλη ή σε χωριό;• Τι δουλειά έκανε; Ποια η οικονομική της κατάσταση;• Ποια ήταν η σχέση της με τον άνδρα της;• Ποια είναι η σημερινή της οικογενειακή κατάσταση; • Ποιος ήταν παλιά ο ρόλος της στην οικογένειά της και ποιος σήμερα;• Είναι ευχαριστημένη από το ρόλο που έχει σήμερα μέσα στην οικογένειά της;• Τι είδους καταπιέσεις βίωσε στη ζωή της;• Ποια άποψη θα έχει για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία; • Ποια είναι η σχέση της με τα εγγόνια της; • Πώς φαντάζεται το μέλλον των εγγονιών της;

Η γιαγιά κοιτούσε από το παράθυρό της τη βροχή και ……………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Να γράψετε ομαδικά ένα αφηγηματικό κείμενο με θέμα τη γιαγιά στη σύγχρονη εποχή

Πριν προχωρήσετε στη συγγραφή του κειμένου, να απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις, για να βοηθηθείτε στη σύνθεση του σκηνικού και στη σκιαγράφηση του χαρακτήρα της γιαγιάς

• Ποιο είναι το όνομά της;• Πού έζησε , σε πόλη ή σε χωριό;• Τι δουλειά έκανε; Ποια η οικονομική της κατάσταση;• Ποια ήταν η σχέση της με τον άνδρα της;• Ποια είναι η σημερινή της οικογενειακή κατάσταση; • Ποιος ήταν παλιά ο ρόλος της στην οικογένειά της και ποιος σήμερα;• Είναι ευχαριστημένη από το ρόλο που έχει σήμερα μέσα στην οικογένειά της;• Τι είδους καταπιέσεις βίωσε στη ζωή της;• Ποια άποψη θα έχει για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία; • Ποια είναι η σχέση της με τα εγγόνια της; • Πώς φαντάζεται το μέλλον των εγγονιών της;

Η γιαγιά κοιτούσε από το παράθυρό της τη βροχή και ……………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Κατερίνα Προκοπίου